1. LES
9
9.1 Dialoog: Š to te boli? (Wat doetje pijn?)
9.2 Grammatica en woordenschat
• De accusatief van de persoonlijke voornaamwoorden
• Werkwoorden kunnen-moći en mogen-smjeti
• Werkwoorden uit deze les
• Verleden tijd
• Woordenschat: Tijelo (Het lichaam)
• Uitdrukkingen
9.3 Oefeningen
9.1 Dialoog
Š TO TE BOLI? (WAT DOET JE PIJN?)
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Odjednom zvoni telefon.
Molim?
Dobra večer! Danko ovdje. Je li Sanja kod kuće? Trebam je na trenutak.
Dobra večer Danko. Sanja je kod kuće ali je bolesna. Ima gripu.
Baš mi je žao. Znači da ne može razgovarati sada.
Pitat ću je. ..
Mogu malo.
Ja dobro, ali čujem da si ti bolesna.
Da. Imam gripu. Htjela sam te zvati. Sutra neću doći na posao.
Razumijem. Nema problema.
Zašto si me zvao? Je li na poslu sve u redu?
Ma htio sam te nešto pitati. Znaš li ti gdje je hrvatska gramatika koju smo kupili
prošli tjedan? Ne mogu je naći. A tražio sam i novi udžbenik, isto ga ne mogu
naći.
Mislim da ih je Petar uzeo kući. Sutra će ih vratiti u školu, ne brini!
Onda je sve u redu. Oprosti što sam smetao. Čuvaj se!
Hoću. Laku noć, Danko. Pozdravi Jasnu!
I ti pozdravi Ivana. Laku noć!
Imam nešto za tebe. Nešto što ti jako voliš.
Ne osjećam se dobro. Mislim da imam gripu.
Ni ja se ne osjećam dobro. Ne znam je li prehlada ili gripa.
Ti si već dugo prehlađen. Sigurno već tjedan dana.
Da, ali nemam temperaturu. Čudno! A ti?
Ja imam 39 stupnjeva. I sve me boli.
Što te boli?
Boli me glava, boli me grlo, bole me leđa, ruke, noge... cijelo tijelo me boli.
Hoćeš li aspirin?
Već sam ih popila tri. Ne smijem više.
Hoćeš li gledati televiziju?
Ne mogu. Ne mogu ni čitati. Mogu samo ležati i spavati.
Možeš li jesti? Imamo fini kolač od jagoda. Donijela gaje moja teta Jagoda.
Znaš da ne smijem jesti jagode, alergična sam na njih.
Oprosti, zaboravio sam!
Ivan:
Danko:
Ivan:
Danko:
Ivan:
Sanja:
Danko:
Sanja:
Danko:
Sanja:
Danko:
. Sanja, za tebe je poziv, Danko. Možeš li razgovarati?
Bok Danko, kako si?
Sanja:
Danko:
Sanja:
Danko:
Ivan:
38
2. Iznenađenje?
Izvoli, svježi sok od naranče i...
I cvijeće! Baš si srce!
A sad brzo natrag u krevet!
I ti isto!
Sanja:
Ivan:
Sanja:
Ivan:
Sanja:
9.2 Grammatica en woordenschat
9.2.1 De accusatief van de persoonlijke voornaamwoorden
De accusatief van de persoonlijke voornaamwoorden is dezelfde als de genitief, met
uitzondering van het vrouwelijk enkelvoud, dat is nju (ju / je) in plaats van nje (je),
ja- mene, me, ti - tebe, te, on, ono- njega, ga, ona- nju, je / ju, mi- nas, vi - vas, oni, one,
ona - njih, ih.
9.2.2 Overzicht van de werkwoorden kunnen - moći en mogen - smjeti
smjeti
smijem
smiješ
smije
smijemo
smijete
smiju
moći
1- ja
2. ti
3. on, ona, ono
1. mi
2. vi / Vi
3. oni, one, ona
mogu
možeš
može
možemo
možete
mogu
9.2.3 Werkwoorden uit deze les:
osjećati se (-am) - zich voelen
donijeti (donesem)- brengen
zaboraviti (-im)- vergeten
zvati (zovem) -roepen, (op)bellen
kupiti (-im)-kopen
tražiti (-im)-zoeken
vratiti (-im)- teruggeven
smetati (-am)-storen
boljeti - pijn doen (wordt uitsluitend gebruikt in de 3C
persoon enkelvoud en meervoud, dus:
boli, bole)
ležati (-im) - liggen
oprostiti (-im)- vergeven
pitati (-am)- vragen
doći (dođem) - komen
naći (nađem) - vinden
uzeti (uzmem)- nemen
brinuti (-em)- zich zorgen maken
pozdraviti (-im) - groeten
9.2.4 Verleden tijd
De verleden tijd maken wij van de korte vorm van het werkwoord zijn (biti) - tegenwoordige
tijd, en het voltooid deelwoord van het betreffende werkwoord. Het voltooid deelwoord
verandert naar geslacht en getal (ev./mv.) en de uitgangen worden aan de stam toegevoegd. Dus:
-li
-o
Ja sam, ti si, on/ona/ono je, mi smo, vi ste, oni/one/ona su + -la -le
-lo -la
Voorbeeld:
1.Ja sam spavao / spavala / spavalo. (Ik heb geslapen, m/v/o)
2. Ti si spavao / spavala / spavalo. (Jij hebt geslapen, m/v/o)
3. On je spavao. Ona je spavala. Ono je spavalo. (Hij heeft geslapen. Zij heeft geslapen. Het
heeft geslapen.)
1. Mi smo spavali / spavale / spavala. (Wij hebben geslapen, m/v/o)
2. Vi ste spavali / spavale / spavala. (Jullie hebben geslapen. / U heeft geslapen.)
3. Oni su spavali. One su spavale. Ona su spavala. (Zij hebben geslapen, m/v/o)
Het Nederlandse Ik sliep, en Ik heb geslapen, vertalen we in het Kroatisch beide met Ja sam
spavao/-la.
39
3. De ontkennende vorm maken we van de ontkennende vorm van het werkwoord zijn (biti) -
tegenwoordige tijd, plus het voltooid deelwoord van het betreffende werkwoord. Voorbeeld: Ja
nisam spavao.
De vragende vorm maken wij van de lange vorm van het werkwoord zijn (biti) plus het
voltooid deelwoord van het betreffende werkwoord. Voorbeeld: Jesam li ja spavao?
Let op de volgorde: Ja sam bio.= Bio sam.
Bij reflexieve werkwoorden komt se altijd achter het werkwoord biti (tuširao sam se, kupali smo
se...), behalve bij de 3e
persoon enkelvoud: tuširao seje, kupao seje (waarbij je weggelaten kan
zijn, dus: tušjrao se, kupao se).
Sommige werkwoorden hebben een onregelmatig voltooid deelwoord. Voorbeelden: došao,
došla (doći), išao, išla (ići), volio, voljela (voljeti), želio, željela (željeti), htio, htjela (htjeti),
mogao, mogla (moći), smio, smjela (smjeti), jeo, jela (jesti),...
9.2.5 Woordenschat: Tijelo (Het lichaam)
glava (hoofd), kosa (haar), koža (huid), oko - oči (oog - ogen), uho - uši (oor - oren), nos
(neus), usta (mond; alleen meervoud), lice (gezicht), zub - zubi (tand, kies), brada (kin, baard),
grlo (keel), vrat (hals), prsa (borst; alleen meervoud), leđa (rug; alleen meervoud), rame -
ramena (schouder), srce (hart), trbuh (buik), ruka (hand, arm), lakat (elleboog), šaka (vuist),
dlan (palm), prst - prsti (vinger, teen), noga (voet, been), koljeno (knie), stopalo (voetzool),
peta (hiel).
9.2.6 Uitdrukkingen:
Kako se osjećaš? (Hoe voel je je?)
Oprosti! Oprostite! (Neem me niet kwalijk! Neemt u me niet kwalijk!)
Žao mije! (Het spijt me!)
Molim? of Halo? (aan de telefoon)
Samo trenutak! (Een moment!)
Izvoli! Izvolite! (Asjeblieft! Alstublieft!)
Nema problema! (Geen probleem!)
Ne brini! (Maak je geen zorgen!)
U redu! (In orde!)
Čuvaj se! (Pas op jezelf!)
9.3 Oefeningen
9.3.1 Geef antwoorden:
1. Kako se osjećaju Sanja i Ivan?
2. Je li Sanja prehlađena ili ima gripu?
3. Koliko dugo je Ivan već bolestan?
4. Koliku temperaturu ima Sanja?
5. Što ju boli?
6. Smije li Sanja popiti još aspirina?
7. Što Sanja može raditi, a što ne?
8. Što je donijela teta Jagoda?
9. Što je Ivan zaboravio?
10. Tko zove?
11. Za koga je poziv?
12. Može li Sanja razgovarati?
13. Zašto je Danko zvao Sanju?
14. Što Sanja misli?
15. Što kaže Sanja, koga da pozdravi Danko?
16. Kakvo iznenađenje ima Ivan za Sanju?
17. Tko je srce?
40
4. 9.3.2 Vul in: moći
1. Ja vas ne razumijeti!
li mi sada razgovarati?
li mi donijeti čašu vode? (ti)
sutra vratiti knjige u školu.
sutra ići na posao.
dobro govoriti hrvatski.
2.
3.
4. On
5. Vine
6. Oni
9.3.3 Vul in: smjeti
1. On ne jesti jagode.
li ovdje parkirati? (mi)
li smetati? (ja)
2.
3.
ništa?
zvati i u ponoć ako hoćete!
li jesti slatko? (ti)
4. Zašto djeca ne
5. Vi
6.
9.3.4 Vertaal:
1. Ik kijk naar jou en niet naar hem!
2. Van wie houd je?
3. De bloemen zijn voor mama. De bloemen zijn voor haar.
4. Waar is je vriend, ik zie hem niet?
5. Hem zie ik wel, maar haar zie ik niet.
6. Ik houd van jou.
7. Ik begrijp hen niet.
8. Wij horen u niet goed.
9. Het cadeau is voor hen.
10. Wachten jullie op ons?
11. Ik ga, mijn vrienden wachten op mij.
9.3.5 Zet de volgende zinnen in de verleden tijd. Zet ze daarna in de ontkennende vorm
van de verleden tijd. Stel ten slotte vragen in de verleden tijd. Voorbeeld: Danasje lijep dan.
Jučer je bio lijep dan. Jučer nije bio lijep dan. Je li jučer bio lijep dan?
1. Spavam cijeli dan.
2. On se osjeća dobro.
3. Mi sada razgovaramo.
4. Hoću te nešto pitati.
5. Ti možeš sve razumijeti.
6. Oni traže novu knjigu.
7. Vi imate dragu djecu.
8. Ona smije doći.
9. Dijete leži i gleda televiziju.
10. On se tušira, a ona sluša glazbu.
11. Ti uvijek kupiš fine kolače.
12. Smeta me ova glazba.
13. Idem kući.
14. On nađe što traži.
15. Baka čuje i vidi dobro.
16. Vi uvijek zaboravite zvati.
17. Ja mislim da imam temperaturu.
18. Danas je nedjelja.
19. Danas je ponedjeljak.
20. Boli me glava.
21. Poslijepodne idemo u grad.
41
5. 9.3.6 Verbind de linker en rechter kant in logische zinnen:
O ovaj poziv?
O ako smetam.
O čuvaj se!
O za tebe.
0 da si bolestan.
O leđa
O sve je u redu.
O cijelo tijelo.
O cvijeće!
1. Imam gripu, boli me
2. Žao mije
3. Izvoli
4. Bole me
5. Ništa ne brini,
6. Imam jedno iznenađenje
7. Oprostite
8. Za koga je
9. Molim te
9.3.7 In elke zin zit een fout - welke is ’t?
1. Jučer sam bili na poslu.
2. Marko je radila cijeli dan.
3. Jučer smo zaboravimo kupiti kruh.
4. On je prije mogao puno jeo.
5. Ona je popio kavu.
6. Branko i Vesna su razgovarale.
9.3.8 Schrijf een samenvatting van de dialoog uit deze les.
9.3.9 Vertel / schrijf op: Wat heb je gisteren gedaan?
42
