Εργασία - Βιβλιοπαρουσίαση στο μάθημα των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γυμνάσιο Κολινδρού 2023-24)

1. Τα ψηλά βουνά
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
Εκδόσεις Ελληνική
Πρωτοπορία
2024

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
ΤΑ ΨΗΛΑ ΒΟΥΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΠΙΣΩ ΑΠΌ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
1° Κεφάλαιο: Στοιχεία γύρω από το βιβλίο………………………...…………………………………………………………………………………………5
2° Κεφάλαιο : Πληροφορίες για τον συγγραφέα………………………………………………………………………………………………………..…6
ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΜΙΑ ΓΕΥΣΗ ΑΠΌ ΤΟ ΜΥΘΥΣΤΟΡΗΜΑ
1° Κεφάλαιο : Υπόθεση μυθιστορήματος……………………………………………………………………………………………………………………….7
2° Κεφάλαιο: Περίληψη βιβλίου .……………………………………………………………………………………………………………………..……………8
ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
1° Κεφάλαιο : Ήρωες, γλώσσα, ύφος, αφηγητής………………………………………………………………………………...…………………….9-11
2° Κεφάλαιο : Σχήματα λόγου & Εκφραστικά μέσα……………………………………………………………………………...................................11
ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΠΡΩΣΟΠΙΚΗ ΑΠΟΨΗ - ΠΗΓΕΣ
1° Κεφάλαιο : Προσωπική άποψη…………………………………………………………………………………………………………..……………………12
2°Κεφάλαιο : Πηγές έμπνευσης και συλλογή πληροφοριών……………………………………………………….…………………………………12

3. ΕΝΟΤΗΤΑ 1
1°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Στοιχεία γύρω από το βιβλίο
Τα Ψηλά Βουνά είναι ένα παιδικό μυθιστόρημα του Ζαχαρία
Παπαντωνίου που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1918 ως αναγνωστικό
της Γ' Δημοτικού στο πλαίσιο της βενιζελικής Γλωσσοεκπαιδευτικής
Μεταρρύθμισης του 1917 που εισήγαγε τη δημοτική γλώσσα στο
Δημοτικό σχολείο.
Σε 79 κεφάλαια εξιστορούνται οι εμπειρίες μιας ομάδας συμμαθητών
που περνούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στο βουνό. Εκεί μαθαίνουν
να λειτουργούν σαν μία κοινότητα και να προστατεύουν το δάσος.
Η κοινωνικοποίηση και η οικολογική ευαισθησία είναι οι κεντρικές ιδέες
της ιστορίας.
Περιλαμβάνονται και ποιήματα (όπως το γνωστό Τσιριτρό).
Στην εποχή του το βιβλίο προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις, ώσπου το
1920 αποσύρθηκε, όπως και τα άλλα αναγνωστικά της Μεταρρύθμισης.
Επαναφέρθηκε ως αναγνωστικό σε κατοπινά χρόνια. Θεωρείται ένα από
τα σπουδαιότερα παιδικά βιβλία στην ελληνική γλώσσα και
επανεκδόθηκε πολλές φορές.
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
2° ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Πληροφορίες για τον συγγραφέα
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου (1877-1940) γεννήθηκε και πέρασε τα
πρώτα χρόνια της ζωής του στην Ευρυτανία, όπου εργαζόταν ως
δάσκαλος ο πατέρας του.
Δεκατριών χρονών εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην
Αθήνα. Μετά το Γυμνάσιο γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών,
την οποία όμως δεν τελείωσε ποτέ.
Παράλληλα, σπούδαζε ζωγραφική. Αφοσιώθηκε από νωρίς στη
δημοσιογραφία (που ήταν το μεγάλο του πάθος), ως πολιτικός
αρθρογράφος, χρονογράφος και συγγραφέας τεχνοκριτικών άρθρων.
Από το 1912 έως το 1917 υπηρέτησε ως Νομάρχης στη Ζάκυνθο,
στην Καλαμάτα και σε άλλες πόλεις.
Στη συνέχεια διορίστηκε διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης, όπου
παρέμεινε 20 χρόνια.
Το 1923 έλαβε το Αριστείον των Γραμμάτων και Τεχνών και το 1938
έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, καταλαμβάνοντας την έδρα της
Λογοτεχνίας.
Τον έχουν χαρακτηρίσει «πρίγκιπα του νεοελληνικού λόγου»:
έγραψε για τη ζωή στην ελληνική επαρχία, με έμφαση στην
ιδιαίτερη πατρίδα του. Υπηρέτησε όλα τα είδη του λόγου, κυρίως
όμως δοκίμια και κριτικές.
6
5

4. ΕΝΟΤΗΤΑ 2
1°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Υπόθεση μυθιστορήματος
Μια παρέα παιδιών τελειώνουν το σχολείο και αποφασίζουν
να κάνουν διακοπές στα ψηλά βουνά της Ευρυτανίας. Εκεί
έρχονται σε επαφή με τη ζωή του βουνού, τις ομορφιές της
φύσης, δημιουργούν μια κοινότητα με ρόλους και
αρμοδιότητες για τον καθένα.
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
2° ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Περίληψη βιβλίου
Μια παρέα παιδιών αποφασίζει να περάσει τις διακοπές
της, διαμένοντας σε κάποια βουνά της περιοχής, « τα
ψηλά βουνά ». Εκεί τα παιδιά παίρνουν παράδειγμα από
άλλα χωριά της περιοχής και αποφασίζουν να χωρίσουν
τις δουλειές και να οργανωθούν σε μια δικιά τους
κοινότητα, φτιάχνοντας έτσι ένα δικό τους «χωριό». Με
τις οδηγίες του κυρ Στέφανου, που είχε αναλάβει να τους
προσέχει, και την υλική βοήθεια από τα άλλα χωριά,
καταφέρνουν να επιβιώσουν, να ξεπεράσουν κάθε
δυσκολία, αλλά και να προστατέψουν το δάσος. Έτσι
μαθαίνουν την όμορφη αλλά δύσκολη ζωή των βοσκών.
Μαθαίνουν την σημασία της ομαδικότητας και της
συνεργασίας. Τα παιδιά γίνονται φίλοι με την Αφρόδω και
μαθαίνουν γράμματα στον Λάμπρο, τον αδερφό της, που
μένουν στο διπλανό χωριό. Μετά από αυτήν την εμπειρία
τους, είναι πιο δυνατοί και ώριμοι από πριν .
7 8

5. ΕΝΟΤΗΤΑ 3
1°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ήρωες, γλώσσα, ύφος, αφηγητής
ΗΡΩΕΣ :
• Πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι η φύση και τα στοιχεία της το
βουνό, τα δέντρα και το ποτάμι.
• Κανένα από τα παιδιά της ομάδας δεν πρωταγωνιστεί αν και
ξεχωρίζουν ο ρομαντικός Φάνης, ο δυναμικός Αντρέας, ο λαίμαργος
Φουντούλης.
• Η απουσία ενηλίκων απ' την πλευρά των παιδιών είναι αισθητή. Οι
συμμαθητές είναι κάτω από τη χαλαρή εποπτεία του κυρ-Στέφανου,
που τα βοηθά. Σημαντικό ρόλο έχει και ο δασάρχης. Οι γονείς
απουσιάζουν τελείως.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3
1°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ήρωες, γλώσσα, ύφος, αφηγητής
ΗΡΩΕΣ :
• Αντίθετα οι ντόπιοι περιγράφονται με λεπτομέρεια, κυρίως οι
βλάχοι τσοπάνηδες που είναι αναπόσπαστο μέρος του βουνού: ο
περήφανος τσέλιγκας Γεροθανάσης (κεφ.31) και τα εγγόνια του: ο
Λάμπρος, ένα ικανό τσοπανόπουλο, η όμορφη Αφρόδω. Οι
διάφοροι τύποι του χωριού: ο Κώστας ο κορφολόγος (κεφ.35) που
συλλέγει βοτάνια, ο Ζαβοπαναγής που όλο τσακώνεται (κεφ.24), ο
μυλωνάς -πάντα μεθυσμένος- (κεφ.45), ο ράφτης (κεφ.9), ο
μπαλωματής (κεφ.19), ο Θύμιος ο κουδουνάς (κεφ.55). Οι
Πουρναρίτες (κάτοικοι του χωριού Πουρνάρι)
• Κορίτσια δεν υπάρχουν στην παρέα των παιδιών. Συναρπαστική
γυναικεία παρουσία στο έργο είναι η Αφρόδω . Άλλοι γυναικείοι
χαρακτήρες είναι η γρια-Χάρμαινα (κεφ.25), η γυναίκα του
μυλωνά (κεφ.45).
• Σε πρόσωπα μεταμορφώνονται και τα ζώα, που μας μιλούν σε
πρώτο πρόσωπο: η αλεπού (κεφ.21), ο σκύλος (κεφ.76), ο λύκος
(κεφ.58).
9 10

6. ΕΝΟΤΗΤΑ 3
1°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ήρωες, γλώσσα, ύφος, αφηγητής
ΓΛΩΣΣΑ: δημοτική και λαϊκη
ΎΦΟΣ: Απλό
ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ο αφηγητής του μυθιστορήματος είναι ο ίδιος ο
συγγραφέας οπότε είναι ομοδιηγητικός και δεν είναι πρόσωπο
της ιστορίας
2°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Σχήματα λόγου & Εκφραστικά μέσα
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ: Αφήγηση και περιγραφή
ΕΝΟΤΗΤΑ 4
1°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Προσωπική άποψη
Προσωπικά δεν επιλέγω στον ελεύθερο μου χρόνο να διαβάζω
βιβλία. Μάλλον γιατί δεν έτυχε να μου δοθεί μια τέτοια ευκαιρία
όπως αυτήν η οποία έχει κύριο σκοπό να μας κάνει να δούμε την
πραγματική πλευρά των βιβλίων. Το βιβλίο αυτό λοιπόν του
Ζαχαρία Παπαντωνίου ήταν η αιτία να καταλάβω πως η ανάγνωση
ενός βιβλίου δεν είναι απλά ένα χάσιμο χρόνου και μία άχρηστη
απασχόληση που δεν σημαίνει απολύτως τίποτα . Το βιβλίο αυτό
έχει να σου διδάξει αρκετές αξίες της ζωής αλλά και αρκετές
δυσκολίες που δυστυχώς είναι αναπόφεκτες στην ζωή και εμείς
καλούμαστε είτε να τις αντιμετωπίσουμε είτε να τις αποφύγουμε.
2°ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Πηγές έμπνευσης και συλλογή πληροφοριών
http://2gym-meliss.att.sch.gr/nlogo/psila%20vouna.pdf
http://2gym-ag-
dimitr.att.sch.gr/autosch/joomla/images/pdf/vivlioparousiasi_tapsilavouna
.pdf
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1_%CE%A8%CE%B7%CE%BB%
CE%AC_%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%AC
11 12

7. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!