ΚΠΑ_Κ9_Εκλογές - Εκλογικά Συστήματα
•Download as PPSX, PDF•
0 likes•925 views
Παρουσίαση (α΄ μέρος) του 9ου κεφαλαίου της Πολιτικής και Κοινωνικής Αγωγής στην Γ΄ Γυμνασίου που αναφέρεται στις ενότητες του Εκλογικού Σώματος, στα βασικά χαρακτηριστικά της ψηφοφορίας και στα εκλογικά συστήματα. Η σύγχρονη Πολιτεία για να λειτουργήσει σωστά έχει ανάγκη από την πολιτική συμμετοχή του ενεργού πολίτη. Οι εκλογές είναι η αναγκαία δράση του πολίτη, για να μπορεί η Πολιτεία να εκπροσωπεί τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις του. Πρέπει όμως η συμμετοχή του πολίτη να αρχίζει και να σταματά την ημέρα των εκλογών;
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to ΚΠΑ_Κ9_Εκλογές - Εκλογικά Συστήματα
Similar to ΚΠΑ_Κ9_Εκλογές - Εκλογικά Συστήματα (11)
More from d tampouris
More from d tampouris (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (15)
ΚΠΑ_Κ9_Εκλογές - Εκλογικά Συστήματα
- 1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ / Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Εκλογικό Σώμα Επιμέλεια: Δημήτριος Ταμπούρης (ΠΕ80) Σύνθεση –Προσόντα Εκλογικού Σώματος Εκλογικά Συστήματα Ψηφοφορία – Βασικές Αρχές Κ9 : Εκλογές , Κόμματα, ΜΜΕ
- 2. 9.1 ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ Στα δημοκρατικά πολιτεύματα σήμερα, η λαϊκή κυριαρχία εκφράζεται με το αντιπροσωπευτικό σύστημα Το αντιπροσωπευτικό σύστημα βασίζεται στην εκλογή από το λαό, των αντιπροσώπων του (βουλευτών, ευρωβουλευτών, Δημάρχων και Περιφερειαρχών) Στις εκλογές, η έννοια του λαού ταυτίζεται με την έννοια του εκλογικού σώματος. Το εκλογικό σώμα αποτελείται από τους πολίτες που έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν.
- 3. ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ : ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Οι προϋποθέσεις που απαιτούνται να έχουν οι Έλληνες ψηφοφόροι οι οποίοι συγκροτούν το εκλογικό σώμα, σύμφωνα με το Σύνταγμα, είναι: Ελληνική ιθαγένεια: ψηφίζουν στις εκλογές όσοι έχουν αποκτήσει την Ελληνική ιθαγένεια, είναι δηλαδή Έλληνες πολίτες. Στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές δικαίωμα ψήφου έχουν και οι πολίτες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα. Ηλικία: Από το 2018 με νόμο (Ν. 4555), δικαίωμα ψήφου έχουν οι Έλληνες πολίτες που είναι 17 ετών και άνω, όπως συμβαίνει και στις περισσότερες χώρες. Σύμφωνα με το νόμο, «η 1η Ιανουαρίου θεωρείται ως ημερομηνία γέννησης όλων όσων γεννήθηκαν μέσα στο χρόνο».
- 4. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Το σημερινό Σύνταγμα αναγνωρίζει στο εκλογικό σώμα τις εξής αρμοδιότητες: Εκλέγει τους βουλευτές Αναδεικνύει τις αρχές των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Συμμετέχει σε δημοψηφίσματα Αναδεικνύει τους Έλληνες αντιπροσώπους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
- 5. 9.2 ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ –ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Οι βασικές αρχές για την ψηφοφορία των αντιπροσώπων μας , σύμφωνα με το ελληνικό Σύνταγμα είναι: Η αρχή της καθολικής ψηφοφορίας (Καθολική): O νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα. Η αρχή της ισότητας της ψήφου (Ίση): Όλοι οι πολίτης έχουν μόνον μία ψήφο και αυτή έχει την ίδια ισχύ με εκείνες των άλλων ψηφοφόρων. Η αρχή της άμεσης ψηφοφορίας (Άμεση): δεν μεσολαβεί κάποια άλλη βούληση μεταξύ του εκλογέα και του αποτελέσματος της εκλογής. Με άλλα λόγια, δεν είναι δυνατόν οι εκλογείς να εκλέξουν κάποιους «εκλέκτορες» οι οποίοι με τη σειρά τους θα εκλέξουν τους βουλευτές.
- 6. 9.2 ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ –ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η αρχή της υποχρεωτικής ψηφοφορίας (Υποχρεωτική): η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική. Πρέπει να σημειωθεί ότι με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001 καταργήθηκε η πρόβλεψη για νόμο που θα επιβάλλει ποινικές κυρώσεις στον εκλογέα που δεν θα λάβει μέρος στις εκλογές. Η αρχή της μυστικότητας της ψηφοφορίας (Μυστική): Η μυστικότητα της ψηφοφορίας εξασφαλίζεται με τη δημιουργία ιδιαίτερων χώρων, όπου ο ψηφοφόρος συμπληρώνει χωρίς να τον βλέπουν το ψηφοδέλτιο και το τοποθετεί σε φάκελο αδιαφανή και ίδιο με τους υπόλοιπους. Επίσης, η μυστικότητα εξασφαλίζεται με την ομοιομορφία όλων των ψηφοδελτίων. Η παραβίαση της μυστικότητας της ψηφοφορίας αποτελεί αξιόποινο αδίκημα και τιμωρείται από το νόμο. Η αρχή της αυτοπρόσωπης άσκησης του εκλογικού δικαιώματος (Προσωπική): Οι ψηφοφόροι πηγαίνουν στο εκλογικό κατάστημα και εκεί πραγματοποιείται η αναγνώρισή τους από την αστυνομική τους ταυτότητα. Προσωπική επομένως είναι η ψήφος εφόσον απαιτεί τη φυσική παρουσία του ψηφοφόρου.
- 7. 9.2 ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ –ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών σε ολόκληρη την επικράτεια: Στο αναθεωρημένο άρθρο 51 παρ. 4 του Συντάγματος αναφέρεται «Οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Επικράτεια. Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς εκτός Επικράτειας η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια.»
- 8. ΛΙΓΗ ΙΣΤΟΡΙΑ….ΜΕΣΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ Ψήφος κυριολεκτικά σημαίνει το μικρό λειασμένο λιθάρι (όπως και στη λέξη ψηφιδωτό), που χρησιμοποιούσαν οι δικαστές στα δικαστήρια της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας, προκειμένου να δηλώσουν κάθε φορά την επιλογή τους στην υπόθεση που συζητούσαν. Σήμερα, η ψήφος είναι το μέσο που χρησιμοποιείται, σε μια συντεταγμένη πολιτεία, προκειμένου να δηλώσει ο πολίτης - ψηφοφόρος τη βούλησή του, στο πλαίσιο μιας εκλογικής διαδικασίας.
- 9. ΜΕΣΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Στη χώρα μας, ως μέσα ψηφοφορίας έχουν χρησιμοποιηθεί το ψηφοδέλτιο και το σφαιρίδιο, ενώ πριν από την Επανάσταση, κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, επικρατούσε η προφορική και φανερή ψηφοφορία στις συνελεύσεις των τοπικών κοινοτήτων, των λεγόμενων δημογεροντιών. Το ψηφοδέλτιο το εισήγαγαν στην Ελλάδα οι Βαυαροί. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις πρώτες δημοτικές εκλογές του 1834, καθώς και στις πρώτες γενικές βουλευτικές εκλογές του 1844, μετά από την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843. Ήταν λευκό και ο ψηφοφόρος σημείωνε χειρόγραφα τον υποψήφιο της επιλογής του. Το χειρόγραφο ψηφοδέλτιο καταργήθηκε με το Σύνταγμα του 1864, επειδή οι περισσότεροι Έλληνες ήταν αναλφάβητοι και συνεπώς ήταν εύκολο να χειραγωγούνται από τους τοπικούς κομματάρχες.
- 10. Από τότε και για περίπου 60 χρόνια, ύστερα από εισήγηση των Επτανησίων βουλευτών, ως μέσο ψηφοφορίας χρησιμοποιήθηκε το σφαιρίδιο. Ήταν ένας μολυβένιος βόλος, τον οποίο ο ψηφοφόρος έριχνε σε μια κάλπη χωρισμένη σε δύο χώρους, έναν για το ΝΑΙ και έναν για το ΟΧΙ, ανάλογα με το αν ήθελε να υπερψηφίσει ή να καταψηφίσει έναν υποψήφιο. ΜΕΣΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Πίσω από την κάλπη, η οποία ήταν κατασκευασμένη έτσι που να μην μπορεί κανείς να δει σε ποιο χώρο της έριχνε το σφαιρίδιό του ο ψηφοφόρος, στεκόταν ο αντιπρόσωπος του υποψηφίου. Η συνταγματική κατοχύρωση της «διά σφαιριδίων ψηφοφορίας» είχε σκοπό τη διασφάλιση της μυστικότητας, μετά την εμπειρία των επτά νόθων εκλογών της οθωνικής περιόδου, στις οποίες χρησιμοποιούνταν ψηφοδέλτια.
- 11. Το Σύνταγμα του 1864 προέβλεπε την ταυτόχρονη, σε όλη την επικράτεια, διεξαγωγή των εκλογών και ο εκλογικός νόμος όριζε τη διάρκειά τους σε τέσσερις «σχολάσιμες» ημέρες, αργίες δηλαδή, εκ των οποίων η μία έπρεπε να είναι Κυριακή. Μέχρι τότε, από το 1844, οι εκλογές διεξάγονταν τμηματικά σε διαφορετική ημερομηνία για κάθε εκλογική περιφέρεια και διαρκούσαν επίσημα οκτώ ημέρες, με προφανείς τις δυνατότητες αλλοίωσης της εκλογικής βούλησης και των αποτελεσμάτων. Χαρακτηριστικά, οι πρώτες βουλευτικές εκλογές κράτησαν 4 ολόκληρους μήνες, από το Μάιο έως τον Αύγουστο του 1844. Το 1877, με το νέο εκλογικό νόμο, αποφασίστηκε η ψηφοφορία να διαρκεί μία μόνο ημέρα, «ήτις έσται Κυριακή », κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα. ΜΕΣΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
- 12. Τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα τα πράγματα άλλαξαν. Στο Σύνταγμα του 1911, που φέρει τη σφραγίδα του Ελευθερίου Βενιζέλου, δεν συμπεριλήφθηκε η διάταξη για το σφαιρίδιο και αφέθηκε στον κοινό νομοθέτη η πρωτοβουλία να ορίσει με νόμο το μέσο ψηφοφορίας. Το έντυπο ψηφοδέλτιο επανήλθε στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές του 1914 και από τις βουλευτικές εκλογές του 1926 είναι πάγια το μέσο ψηφοφορίας (μαζί με τον σταυρό προτίμησης) που χρησιμοποιείται έως και σήμερα. ΜΕΣΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
- 13. Η πρώτη χρήση χάρτινου ψηφοδελτίου στη νεότερη εποχή έγινε στη Βόρεια Αμερική, στην αποικία της Μασαχουσέτης, για την εκλογή πάστορα σε προτεσταντική εκκλησία του Σάλεμ το 1629. Από τότε σταδιακά η χρήση του λευκού ψηφοδελτίου γενικεύτηκε σε όλες τις χώρες και αντικαταστάθηκε από το τυπωμένο ψηφοδέλτιο κατά τον 20ό αιώνα. ΜΕΣΑ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ Από τη δεκαετία του 1990, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Ινδία, δοκίμασαν και καθιέρωσαν σταδιακά την ηλεκτρονική ψηφοφορία, χρησιμοποιώντας κατά κανόνα ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές ψήφου.
- 14. 9.3 ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Στις βουλευτικές εκλογές η χώρα, μοιράζεται σε εκλογικές περιφέρειες στις οποίες αντιστοιχεί συγκεκριμένος αριθμός βουλευτικών εδρών ανάλογα με τον πληθυσμό της κάθε περιφέρειας. Οι έδρες μοιράζονται στους βουλευτές ανάλογα με τις ψήφους που έλαβαν στην εκλογική τους περιφέρεια με βάση το εκλογικό σύστημα. Εκλογικό σύστημα είναι ο τρόπος με τον οποίο μοιράζονται οι έδρες στα κόμματα και τους υποψηφίους που παίρνουν μέρος στις εκλογές, με βάση τις ψήφους που συγκέντρωσαν κατά την εκλογική αναμέτρηση.
- 16. ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΚΑ ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Πλειοψηφικό είναι το σύστημα κατά το οποίο σε κάθε περιφέρεια εκλέγεται το κόμμα ή ο υποψήφιος που παίρνει τις περισσότερες ψήφους. Διακρίνεται σε: • Οι έδρες ή η έδρα της εκλογικής περιφέρειας παραχωρούνται στο κόμμα ή στον υποψήφιο που παίρνει την απόλυτη πλειοψηφία (50%+1). Απόλυτης πλειοψηφίας • Εκλέγεται σε μια εκλογική περιφέρεια το κόμμα ή ο υποψήφιος που παίρνει τη σχετική πλειοψηφία, δηλαδή τις περισσότερες ψήφους σε σύγκριση μ’ όλους τους άλλους. Ενισχυμένης πλειοψηφίας
- 17. ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΚΑ ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Το πλειοψηφικό σύστημα δημιουργεί σταθερές, μονοκομματικές Κυβερνήσεις, αποκλείει όμως από την εκπροσώπηση στη Βουλή ένα μεγάλο μέρος των προτιμήσεων του εκλογικού σώματος (κυρίως τα μικρά κόμματα).
- 18. ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Αναλογικό είναι το σύστημα σύμφωνα με το οποίο οι έδρες κάθε εκλογικής περιφέρειας κατανέμονται (μοιράζονται) στα κόμματα και στους υποψηφίους, που συμμετέχουν στις εκλογές, ανάλογα με τις ψήφους που πήραν. Το μοίρασμα των εδρών γίνεται με βάση το εκλογικό μέτρο (το πηλίκον της διαίρεσης του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων διά του αριθμού των εδρών), το οποίο είναι ο ελάχιστος αριθμός ψήφων που απαιτείται για την απόκτηση μιας βουλευτικής έδρας. Αυτό είναι το σύστημα της Απλής αναλογικής.
- 19. ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Για το λόγο αυτό σήμερα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες δημοκρατίες, εφαρμόζονται περισσότερο περίπλοκα αναλογικά συστήματα, με στόχο την ενίσχυση των μεγαλύτερων κομμάτων Με το Αναλογικό σύστημα εξασφαλίζεται η εκπροσώπηση των μικρών κομμάτων στα Κοινοβούλια, τα οποία με αυτό τον τρόπο αποτελούν μια «μικρή εικόνα του λαού». Δε δημιουργούνται όμως πάντα σταθερές Κυβερνήσεις, εφόσον συνήθως προκύπτουν Κυβερνήσεις συνεργασίας μικρών κομμάτων.
- 20. ΜΙΚΤΑ ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Με τα Μικτά συστήματα επιδιώκεται ο συνδυασμός των πλεονεκτημάτων των δύο παραπάνω συστημάτων, όπως το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που ισχύει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Για να εκπροσωπηθεί ένα κόμμα στη Βουλή, απαιτείται να έχει συγκεντρώσει το 3% των ψήφων πανελλαδικά.
- 21. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΕΔΡΩΝ Μία εκλογική Περιφέρεια εκλέγει 10 βουλευτές. Στις βουλευτικές εκλογές υπήρξαν 100.000 έγκυρα ψηφοδέλτια. Τα τέσσερα κόμματα που συμμετείχαν έλαβαν: Α΄ Κόμμα: 40.000, Β΄ κόμμα: 30.000, Γ΄ κόμμα 20.000 και Δ΄ κόμμα 10.000 ψήφους. 1α. Απόλυτα πλειοψηφικό σύστημα: Δεν εκλέγεται κανένας, εφόσον κανένα κόμμα δε συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του 50%+1. Η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ του Α΄ και του Β΄ κόμματος και εκλέγεται το κόμμα που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία. 1β. Σχετικά πλειοψηφικό σύστημα: Οι 10 βουλευτές εκλέγονται από το Α΄ κόμμα, το οποίο έλαβε τις περισσότερες ψήφους. 2. Σύστημα Απλής Αναλογικής: Το εκλογικό μέτρο είναι 100.000:10=10.000. Επομένως, Το Α΄ κόμμα εκλέγει 4 βουλευτές (40.000: 10.000=4), το Β΄ κόμμα εκλέγει 3 βουλευτές (30.000:10.000=3), το Γ΄ κόμμα εκλέγει 2 βουλευτές (20.000:10.000=2) και το Δ΄ κόμμα 1 βουλευτή (10.000:10.000=1).
- 22. Π Η Γ Ε Σ • Κοινωνική & Πολιτική Αγωγή (Βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου) • Υπουργείο Εσωτερικών : Ενδιαφέρουν τον Πολίτη ( www.ypes.gr/endiaferoyn-ton-politi ) • Βουλή των Ελλήνων : Πολίτευμα – Σύνταγμα ( www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagma/) • Βικτώρια Βενιού: Η νομική φύση και η σύνθεση του εκλογικού σώματος ( www.offlinepost.gr/2022/11/04/i-nomiki-fisi-kai-i-sunthesi-tou-eklogikou-swmatos/) • Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων : Δημοκρατία και Εκπαίδευση (https://foundation.parliament.gr/el/dimokratia-kai-ekpaideysi) • Ελένη Χάρου : Τα σφαιρίδια ( www.eleniharou.gr/ta-sfairidia ) • Η κάλπη του "ΝΑΙ - ΟΧΙ" με τα σφαιρίδια, η αδιαφανής και η διαφανής των ψηφοδελτίων - Ιστορική αναδρομή των ψηφοδελτίων ( www.karditsalive.net )