5555555555555555555555555555555555555555555

1. Ақтөбе облысы, Темір ауданы Шұбарқұдық кенті
№3Шұбарқұдық орта мектебі
физика пәні мұғалімі Төлегенва Маржан Ергешқызы
Күні:19.12.2013ж
Сыныбы: 9 «ә»
Сабақтың тақырыбы: Толқындық қозғалыс
Сабақтың мақсаты: Толқындық қозғалыспен, оның түрлерімен
таныстыру, толқының ұзындығы түсінікпен таныстыру, логикалық қабілетін
дамыту, есептерді шығаруға үйрету, және практикалық білім беру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақта қолданылған құрал жабдықтар: компьютер, интерактивтік
тақта,анимациялық көрнекіліктер.
Сабақтың барысы
I. Ұйымдастыру кезеңі
II. Үй тапсырмасын тексеру
III. Жаңа сабақты түсіндіру.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
V. Жаңа сабақты қорытындылау.
VI.Үйге тапсырма беру.
VII. Бағалау.
I. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылардың сабаққа дайындығына назар аудару. Оқу құралдарының
түгелдігін тексеру.
II. Үй тапсырмасын тексеру
Сұрақтарға жауап беріңдер.
1. Тербеліс дегеніміз не?
2. Гармониялық тербелістер деп қандай тербелістерді айтады?
3. Тербеліс периоды деп нені айтамыз?
4. Жиілік дегеніміз не?
5. Тербеліс амплитудасы дегеніміз не?
6. Резонанс дегеніміз не?
7. Еркін тербелістер деп қандай тербелістерді айтамыз?
8. Еріксіз тербелістер дегеніміз не?
Есептеді ауызша шешіңдер
1. Дене түзу сызықтың бойымен гармониялық тербелгенде, оның амплитудасы
0.7 м болса, тербелістің периодына тең уақытта дене қандай жол жүреді?

2. 2. Жіп ұзындығ 3,5 м математикалық маятникке ілінген массасы 7 кг дененің
тербеліс периоды осы дененің серіппелі маятникке ілінгендегі тербеліс
периодына тең болу үшін, серіппенің қатаңдығы қандай болу керек?
III. Жаңа сабақты түсіндіру.
Тербелістердің серпімді ортаның бір бөлшегінен екінші бір бөлшегіне таралу
процесі механикалық толқын деп аталады.
Бөлшектердің тербелісі толқынның таралу бағытына перпендикуляр бағытта
жүзеге асатын толқынды көлденең толқын деп атайды.
Бөлшектердің тербелісі толқынның таралу бойында жүзеге асатын толқынды
бойлық толқын деп атайды.
Толқын ұзындығы- Т периодқа тең уақыт аралығында толқын таралатын
арақашықтық.
Басқаша айтқанда, толқын ұзындығы деп-толқын ішіндегі бірдей қозғалатын
және тепе-теңдік күйінен ауытқулары да бірдей болтын бір-біріне ең жақын
жатқан екі нүктенің арақашықтығын айтамыз.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
Есептер шығару
1. Бақылаушы дыбыс синалын толқын көзі жұмыс істей бастағаннан 3с өткен
соң естіді. Егер дыбыс жиілігі ν=12кГц, толқын ұзындығы λ=20см болса,
бақылаушы толқын көзінен қандай қашықтықта болған.
Берілгені: Формуласы: Шешуі:
ν=12кГц=12·103Гц S= ν· λ·t S=12·103·0,2·3=7200м
λ=20см=0,2м
t=3c
т/к: S-?
2.Адамның есту мүшесі 20-дан 20000 Гц-ке дейінгі жиіліктегі толқындарды
қабылдайды. Адамның қабылдайтын дыбыс толқыны ұзындығының
интервалы: (ауадағы дыбыстың таралу жылдамдығы 340м/с)
Берілгені: Формуласы: Шешуі:
ν1=20000 Гц λ= с/ ν λmin= 340/20000 =17·10-3м
ν2 = 20Гц λ=340/20=17м
с= 340 м/с
т/к: λ -?
Физикалық диктант
1. Серпімділік маятниктің формуласын жазыңдар
2. Периодтың бірлігі
3. Толқын ұзындығының формуласы
4. Жиіліктің бірлігі

3. 5. Томсон формуласы
6. Амплитуданың бірлігі
7. π-дің радиандық мәні
V. Жаңа сабақты қорытындылау.
1. Толқын дегеніміз не?
2. Толқын ұзындығы дегеніміз не?
3. Толқын жылдамдығы дегеніміз не?
4. Көлденең толқын дегеніміз не?
5. Бойлық толқын дегеніміз не?
VI.Үйге тапсырма беру.
§30, 25-жаттығу
VII. Бағалау.