1. aspekty prawnee-learningu moduł 5: metodyka projektowania e-szkoleń Anna K. Stanisławska-Mischke i Dorota Kwiatkowskamischke@uek.krakow.pl

2. czy e-learning jest kategorią prawną? w polskich i europejskich dokumentach o charakterze prawny pojęcie e-learningu pojawia się w sposób niespecyficzny, w następujących kontekstach: kształcenie na odległość (ang. distance learning) kształcenie otwarte (ang. open learning) kształcenie ciągłe (ustawiczne, ang. lifelong learning) kształcenie zawodowe (ang. vocational learning) najczęściej rozumie się go po prostu jako nowy sposób (nową technikę) przekazu informacji nigdzie jednak nie stanowi osobnej kategorii prawneji nigdzie nie jest definiowany wprost 2

3. e-learning traktuje się jako… 3

4. jako działalność gospodarczapodlega następującym aktom prawnym: Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną Ustawa Prawo telekomunikacyjne Ustawa o ochronie danych osobowych Ustawa o ochronie baz danych Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych 4

5. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną usługa świadczona drogą elektroniczną: wykonanie usługi, które następuje przez wysyłanie i odbieranie danych za pomocą systemów teleinformatycznych, na indywidualne żądanie usługobiorcy, bez jednoczesnej obecności stron, przy czym dane te są transmitowane za pośrednictwem sieci publicznych 5

6. określa obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną precyzuje zasady wyłączania odpowiedzialności usługodawcy z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną ustala zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z usług świadczonych drogą elektroniczną uwaga!przepisów ustawy nie stosuje się do świadczenia usług drogą elektroniczną, jeżeli odbywa się ono w ramach struktury organizacyjnej usługodawcy 6 Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną

7. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną ogólne obowiązki usługodawcy: regulamin korzystania z usługi ochrona danych osobowych i prywatności użytkownikówi tajemnicy telekomunikacyjnej, w tym: informacja o celu, zakresie i czasie (po zakończeniu kursu) przetwarzania danych osobowych oraz zawartości korespondencji uczestników szkolenia i uzyskanie na to ich zgody odpowiedzialność za treści ponoszą: administrator platformy autor e-materiałów i e-kursu usługodawca 7

8. Ustawa o ochronie danych osobowych nakłada na podmiot gospodarujący obowiązek ochrony danych osobowych uczestników szkolenia i trenerów wyjątek dla uczelni wyższych od ogólnych przepisów Ustawy: przetwarzanie danych ze względu na statutowe zadania uczelni Ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach 8

9. Ustawa o ochronie baz danych zbiór e-materiałów wykorzystywanych w szkoleniu lub e-kursy jako takie mogą być uznane za bazę danych i podlegać ochronie, jednak pod warunkiem, że są ułożone w pewnym porządku wyjątek dla uczelni wyższych: zezwala się na przetwarzanie baz danych bez konieczności powiadomienia odpowiedniej instytucji państwowej pod warunkiem, że realizowane cele nie mają charakteru komercyjnego 9

10. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ma zastosowanie, gdy dochodzi do sytuacji nieuczciwego naśladownictwa gotowego produktu lub oznaczenia produktu wprowadzające w błąd klienta lub użytkownika itp. 10

11. jako twórczość podlega: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych Licencje Creative Commons i podobne 11

12. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych utworem jest każdy przejaw działalności twórczeji indywidualnym charakterze, utrwalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wytwarzania do utworów nie zalicza się rzeczy, które nie są oryginalne,czyli nie mają indywidualnego charakteru utworem nie są również: akty normatywne i ich urzędowe projekty, np. instrukcje postępowania, sylabusy itp. urzędowe dokumenty, znaki, symbole opisy patentowe proste informacje prasowe 12

13. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych autorskie prawa osobiste dotyczą: autorstwa utworu (przy czym utwór zbiorowy ma wielu autorów o równych prawach) oznaczenia utworu nazwiskiem lub pseudonimem nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności nadzoru nad sposobem korzystania z utworu 13

14. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wykonanie autorskich praw osobistych polega na tym, że: autor (autorzy utworu zbiorowego) ma(-ją) prawo w każdej chwili sprawdzić przestrzeganie swoich praw osobistych (na przykład rzetelność wykorzystania utworu) autor (autorzy utworu zbiorowego) może(-gą) w każdej chwili wypowiedzieć umowę o przekazaniu praw majątkowych i zabronić dalszej eksploatacji utworu 14

15. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych majątkowe prawa autorskie: pierwotnie należą do autora (autorów) utworu, którzy mogą je przenieść na inny podmiot pracodawca jest właścicielem praw majątkowych do utworu, o ile utwór powstał w ramach obowiązków służbowych twórców (obowiązek taki musi być explicitewymieniony w umowie!) pracodawca przejmuje prawa majątkowe do utworu pracowniczego w momencie pierwszego zapoznania się z utworem 15

16. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przenoszenie majątkowych praw autorskich: autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia 16

17. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych czas obowiązywania autorskich praw majątkowych: prawa majątkowe wygasają po upływie 70 lat od śmierci ostatniego twórcy utworu zbiorowego jeśli z mocy ustawy właścicielem praw nie jest twórca, prawa wygasają po upływie 70 lat od daty pierwszego rozpowszechniania, a jeśli utwór nie został rozpowszechniony, to 70 lat od daty jego ustalenia 17

18. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych określone w ustawie pola eksploatacji utworu: utrwalenie zwielokrotnienie określoną techniką wprowadzenie do obrotu, wprowadzenie do pamięci komputera publiczne wykonanie albo publiczne odtworzenie wystawienie wyświetlenie najem dzierżawa nadanie za pomocą wizji lub fonii przewodowej albo bezprzewodowej przez stację naziemną nadanie za pośrednictwem satelity równoczesne i integralne nadanie utworu nadawanego przez inną organizację radiową lub telewizyjną 18

19. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych dozwolony użytek instytucje naukowe i oświatowe mogą w celach dydaktycznych korzystać z opublikowanych utworów oraz sporządzać fragmentów opublikowanego utworu wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w uzasadnionym zakresie programy komputerowe są wyłączone z dozwolonego użytku! prawo cytatu w celach dydaktycznych i naukowych wolno zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach, ale twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia wykorzystanie w Internecie dozwolone jest odwoływanie się do internetowych adresów głównych stron właścicieli utworów, ale nie powinno się odwoływać bez zgody właściciela się odwoływać bezpośrednio do adresów przywoływanych utworów 19

20. Licencje Creative Commons rozwiązują większość problemów związanychz przygotowaniem i realizacją szkoleń internetowych, a ma i tę niewątpliwą zaletę, że jest zgodna z misją instytucji publicznych, w tym: uczelni wyższych, która polega na poszukiwaniu i dzieleniu się wiedzą z innymi w zakresie wskazanym przez odnośne ustawodawstwo creativecommons.org www.creativecommons.pl 20

21. jako działalność edukacyjna w szkole wyższej podlega: Strategia rozwoju edukacji na lata 2007-2013 Prawo o szkolnictwie wyższym (2005, 2011) Rozporządzenia Ministra 21

22. Strategia rozwoju edukacji na lata 2007-2013 cele Polski w obszarze edukacji: poprawa jakości i efektywności kształcenia ułatwienie powszechnego dostępu edukacji otwarcie systemów edukacji na środowisko i światw związku z globalizacją, w tym: otwarcie szkół wyższych na kształcenie ustawiczne 22

23. Prawo o szkolnictwie wyższym w Art. 164, Ust. 3 mówi: zajęcia dydaktyczne na studiach mogą być prowadzone także z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość 23

24. Akty wykonawcze Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość z dnia 25 września 2007 (nowelizowane następnie w dniu 31 października 2007 oraz 9 maja 2008 ) Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki z dnia 12 lipca 2007 24

25. Rozporządzenie w sprawie warunków… uczelnia kształcąca na odległość musi: posiadać przygotowanych nauczycieli akademickich zapewnić techniczne warunki kontaktu między studentamii nauczycielami zapewnić materiały dydaktyczne opracowane w formie elektronicznej zapewnić studentowi możliwość osobistych konsultacji zapewnić bieżącą kontrolę postępów w nauce studentóww siedzibie uczelni zapewnić bieżącą kontrolę aktywności prowadzących zajęcia zorganizować cykl szkoleń dla studentów 25

26. procenty… liczba godzin zajęć zdalnych nie może być większa niż 60% ogólnej liczby godzin zajęć z wyłączeniem zajęć praktycznych i laboratoryjnych liczba godzin zajęć na studiach niestacjonarnych nie może być mniejsza od 60% ogólnej liczby godzin zajęć przy pełnej realizacji minimalnej liczby godzin zorganizowanych 26

27. problemy z interpretacją… jak definiować termin „godzina zajęć”? czego miarą są podane w standardach liczby godzin? jak definiować termin „zajęcia praktyczne i laboratoryjne”? jak rozumieć termin „zajęcia zorganizowane”? jakie zajęcia należy zaliczyć do zajęć praktycznych w kontekście zajęć zdalnych? jak należy rozumieć ogólną liczbę godzin zajęć? 27

28. co można zrobić…? porządna analiza wykonalności projektu odpowiednie regulacje wewnątrzorganizacyjne umożliwiające realizację projektu procedury przekształcania szkoleń w e-szkolenia regulamin wynagradzania autorów i trenerów, w tym: zasady przejmowania przez autorskich praw majątkowych system zapewnienia jakości e-materiałów i kursów regulamin wykorzystania e-materiałów regulamin merytorycznego nadzoru nad szkoleniami regulamin użytkowników platformy 28

29. i to na razie tyle… 29