Ky projekt flet per lidhjet e matematikes me lendet e tjera. Ne kete informacion tregohet lidhja e matematikes me muziken,fiziken,sportin dhe informatiken.
aktiviteti fizik dhe ndikimi i tij ne shendetin toneFialdoMema
marrja me sport dhe aktivitet fizik benefitet qw kemi nga kjo dhe pse duhet te merremi me sporte.
eksperienca ime me sportet dhe 10 ushtrimet fizike qe mua me pelqejne.
Ky projekt flet per lidhjet e matematikes me lendet e tjera. Ne kete informacion tregohet lidhja e matematikes me muziken,fiziken,sportin dhe informatiken.
aktiviteti fizik dhe ndikimi i tij ne shendetin toneFialdoMema
marrja me sport dhe aktivitet fizik benefitet qw kemi nga kjo dhe pse duhet te merremi me sporte.
eksperienca ime me sportet dhe 10 ushtrimet fizike qe mua me pelqejne.
2. Funksioni i sistemit muskulor
• Prodhimi i lëvizjeve
• Ruajtja e qëndrimit
• Stabilizimi i artikulacioneve
• Prodhimi i nxehtësisë
3. Prodhimi i lëvizjeve
• Lëvizja e trupit në tërësi pasqyron aktivitetin e muskujve skeletor, që
janë përgjegjës për lokomocionin; muskujt na mundësojnë që të
reagojmë shpejt ndaj ndryshimeve të mjedisit të jashtëm
4. Ruajtja e qëndrimit
• Edhe pse nuk jemi të vetëdijshëm , muskujt skeletor janë pothuajse
në funksion të vazhdueshëm për ruajtjen e qëndrimit, duke kryer
rregullime të vogla.
5. Stabilizimi i artikulacioneve
• Ndërkohë që muskujt skeletor tërheqin kockat për të krijuar lëvizje,
ata gjithashtu stabilizojnë artikulacionet e skeletit;
• Tendinet e muskujve janë shumë të rëndësishëm për forcimin dhe
stabilizimin e artikulacioneve
6. Prodhimi i nxehtësisë
• Funksioni i katërt i muskujve, që është prodhimi i nxehtësisë, është
nën produkt i aktivitetit të tyre
• Ndërkohë që ATPja përdoret për kontraktimin e muskujve, pothuajse
tre të katërtat e energjisë çlirohen si nxehtësi
• Kjo nxehtësi është jetësore për ruajtjen e temperaturës normale
trupore
11. Shiritat e ndritshëm dhe të errët
• Shiritat e ndritshëm dhe të errët, përgjatë gjatësisë së miofibrileve i
japin qelizës muskulore pamjen e strijuar
13. Filamentet e trasha
• Filamentet e mëdha ose të trasha quhen edhe filamente miozine dhe
përbëhen kryesisht prej molekulave të ngjitura të proteinës miozinë.
• Këto filamente përmbajnë edhe enzimat ATPazë, e cila e shkatërron
ATP për të prodhuar fuqinë e nevojshme për kontraktimin e muskulit
14. Urat kryqëzuese
• Pjesa e mesme e filamenteve të trasha është butë, por fundet ose
skajet e tyre janë të mbushura me zgjatime të trasha;
• Këto zgjatime quhen ura kryqëzuese, pasi lidhin filamentet e trasha
dhe të holla gjatë kontraktimit
15. Filamentet e holla
• Përbëhen prej proteinës kontaktuese që quhet aktinë, plus dhe disa
proteina që luajnë rol në lidhjen e miozinës me aktinën;
• Filamentet e holla, që quhen edhe filamentet aktinë, ankorohen në
diskun Z
16. Rrjeta sarkoplazmatike
• Një organel tjetër i qelizës muskulore është rrjeta sarkoplazmatike, që
është një rrjetë endoplazmatike e specializuar
• Roli kryesor është ruajtja e kalciumit dhe çlirimi i tij sipas nevojës
19. Llojet e lëvizjeve të trupit
• Origjina: një nga pikat, origjina, është e ngjitur me kockën e
palëvizshme ose pak të lëvizshme
• Inserimi (kapja): insertimi është i ngjitur me kockën e lëvizshme dhe,
kur ndodh kontraktimi, insertimi lëviz në drejtim të origjinës
• Fleksioni: është lëvizje përgjithësish e planit sagital, që zvogëlon
këndin e artikulacionit dhe afron dy kocka;
• Ekstensioni: është e kundërta e fleksionit; kjo lëvizje zmadhon këndin
ose distancën ndërmjet dy kockave ose pjesëve të trupit
• Rotacioni: lëvizja e kockës përgjatë boshtit longitudinal (gjatësor).
Ndodh kryesisht në artikulacionet e rrumbullakëta
20. Llojet e lëvizjeve të trupit
• Abduksioni: quhet lëvizja e gjymtyrës larg nga vija e mesit ose plani
median i trupit
• Aduksioni: është e kundërta e abduksionit. Gjymtyra lëvizë në drejtim
të vijës së mesit
• Cirkumduksioni: është kombinim i fleksionit, ekstensionit,
abduksionit dhe abduksionit: pjesa proksimale është stacionare,
ndërsa ajo distale lëviz në formë rrethore
21. Lëvizjes speciale ose të veçanta
• Dorsifleksioni dhe fleksioni plantar: Ngirtja e këmbës, ashtu që
sipërfaqja superiore i afrohet kërcirit quhet dorsifleksion. Ndërsa ulja
e këmbës quhet fleksion plantar.
• Inversioni dhe eversioni: infersioni i këmbës është rrotullimi i kpmbps
brenda, medialisht; eversioni është rrotullimi i këmbës nga jashtë,
lateralisht
• Supinacion dhe pronacion: Supinacioni ndodh kur parakrahu
rrotullohet lateralisht, ashtu që shuplaka ndodhet anteriorisht dhe
radiusi dhe ulna janë paralele; pronacioni ndodh kur parakrahu
rrotullohet medialisht
22. Ndërveprimi i muskujve skeletor me trupin
• Lëvizësi kryesor: muskuli që ka përgjegjësinë kryesore të një lëvizjeje
të veçantë
• Antagonisti: muskuli që kundërvepron ose frenon një lëvizje; kur
muskuli kryesor është aktiv, antagonisti i tij është i qetësuar
• Sinergjist: ndihmojnë lëvizësit kryesor duke prodhuar të njëjtën
lëvizje ose duke pakësuar lëvizjet e padëshiruara
• Fiksator: janë sinergjist të specializuar; ky muskul mban në vend
kockën ose stabilizon origjinën e lëvizësit të parë
23. Emërtimi i muskujve skeletorë
• Drejtimi i fibrave muskulore: kur emri i muskulit përfshin termin
recuts (i drejtë), fibrat e tij janë paralele; termi oblik tregon që fibrat
muskulare shtrihen në mënyrë oblike me vijën imagjinare
• Madhësia relative e muskulit: termat si maksimus, minimus dhe
longus shpesh përfshihen në emërtimet e muskujve
• Lokalizimi i muskulit: disa muskuj emërtohen sipas kockës me të cilën
janë lidhur; për shembull, muskujt temporalë dhe fronalë shtrihen
përgjatë kockave temporale dhe frontale të kockave
24. Emërtimi i muskujve skeletorë
• Lokalizimi i origjinës dhe insertimit të muskulit: në disa raste
muskujt emërtohen sipas vendit të ngjitjes së tyre
• Forma e muskulit: disa muskuj kanë formë të veçantë, që ndihmon
në identifikimin e tyre
• Veprimi i muskulit: kur muskuli emërtohet sipas veprimit që ka,
atëherë i shtohet prapashtesa flektor, ekstensor, aduktor...
27. Muskujt e kokës dhe qafës
• Muskujt e kokës përbëjnë një grup interesant sepse kanë shumë
funksione specifike, por përgjithësisht ndahen në dy kategori:
• - muskujt e fytyrës
• - muskujt e përtypjes
30. M Frontalis
• Mbulon kockën frontale
• Shtrihet nga aponeuroza kranialë deri të lëkura e vetullave
• Mundëson ngritjen e vetullave dhe rrudhosjen e ballit
• Në skajin posterior të aponeurozës kranialë ndodhet muskuli i vogël
okcipital
35. M Masseter
• Shtrihet nga procesi zigomatik i kockës temporale deri te mandibula
• Mbulon këndin e mandibulës
• Mundëson mbyllen e nofullës duke ngritur mandibulën
36. M temporalis
• Ndodhet mbi kockën temporale
• Inserohet në mandibul dhe vepron si sinergjist i masseterit në
mbylljen e e nofullës
37. Muskujt e qafës
• Shumica e muskujve të qafës, që shërbejnë për lëvizjen e kokës dhe
brezit të shpatullës, janë të vegjël dhe të gjatë. Do të përmenden dy
muskujt:
• - plazitma
• - Sternokleidomastoid
38. M Platysma
• Është një muskul i vetëm, si fletë, që mbulon pjesën anterolaterale të
qafës;
• Mundëson tërheqjen poshtë të këndeve të buzëve
40. Muskujt e trungut
• Muskujt që lëvizën shtyllën kurrizore
• Muskujt anterior të toraksit, që lëvizin brinjët, kokën dhe krahët
• Muskujt e murit abdominal, që gjithashtu ndihmojnë në lëvizjen e
shtyllës kurrizore dhe formojnë brezin natyral të murit abdominal
43. Pectoralis major
• Është muskul i madh, që mbulon pjesën e sipërme të kraharorit;
• Formon murin e përparmë të aksillës
• Mundëson abduksionin dhe flektimin e krahut
44. Muskujt interkostal
• Janë muskuj të thellë që ndodhen ndërmjet brinjëve
• Interkostalët ekstrën janë të rëndësishëm në frymëmarrje, pasi
mundësojnë ngritjen e kafazit të kraharorit gjatë frymëmarrjes
• Interkostalët intern, që shtrihen më thellë, ulin kafazin e kraharorit
gjatë frymënxjerrjes
45. Muskujt e brezit abdominal
• Muskujt abdominal anterior (rectus abdominis, oblik ekstern dhe
intern, si dhe transversus abdominis) përbëjnë brezin natyral që
forcon trungun e trupit
• - rectus abdominis janë më sipërfaqësorët, janë çift;
• - m oblikë eksternë janë muskuj sipërfaqësor çift që formojnë muret
laterale të barkut;
• - m oblikë intern janë muskuj çift , që ndodhen më thellë oblikëve
eksternë
• - transversus abdominis është muskuli më i thellë në murin
abdominal që shtirhet horizontalisht përgjatë abdomenit
47. Trapezius
• Janë muskujt më sipërfaqësor të pjesës posteriore të qafës dhe pjesës
superiore të trungut
• Kryejnë ekstension të kokës
• Gjithashtu mund të ngrejnë, ulin, adduktojnë dhe stabilizojnë
skapulën
48. Lattisimus dorsi
• Janë dy muskuj të mëdhenj, të sheshtë që mbulojnë pjesën inferiore
të shpinës
• Janë shumë të rëndësishëm pasi mundësojnë lëvizjen e fuqishme të
duarve poshtë
49. Erector spinae
• Është një grup i lëvizësve kryesor për ekstensionin e shpinës
• Nuk janë vetëm ekstensor të fuqishëm të shpinës, por veprojnë edhe
si rezistues që kontrollojnë përkuljen para të belit
50. Quadratum lumborum
• Janë pjesë e murit posterior abdominal
• Duke vepruar veçmas, çdo muskul flekton shpinën lateralisht
• Kur veprojnë së bashku, kryejnë ekstension të shpinës
51. Deltoid
• Janë muskuj në formë trekëndëshi
• Formojnë formën e rrumbullakët të krahur
• Janë lëvizësit kryesor të abduksionit të krahut