More Related Content
What's hot
What's hot (20)
เศรษฐศาสตร์บทที่ 5
- 1. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 62 เงินเฟ้อ เงินฝืด และการว่างงาน สาระการเรียนรู้ ๑. ภาวะเงินเฟ้อ ๒.. ภาวะเงินฝืด ๓. ปัญหาการว่างงาน ห น่วยการเ รียนรู้ที่ ๕ แผนที่ ๑
- 2. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 63แผนที่ ๒ ภาวะเงินเฟ้อ ภาวะเงินเฟ้อ (inflation) หมายถึง ภาวการณ์ที่อาจเป็น ปรากฏการณ์ทางการเงินที่ระดับราคาสินค้าโดยทั่วไปเพิ่มขึ้น อย่างรวดเร็ว และต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน ระดับราคาสินค้า และบริการทั่วไปจะเปลี่ยนแปลงในทางตรงกันข้ามกับอ�ำนาจซื้อ คือ เมื่อเกิดเงินเฟ้ออ�ำนาจซื้อของเงินจะลดลง ความรุนแรงของเงินเฟ้อแบ่งได้หลายระดับ ในทาง เศรษฐศาสตร์แบ่งออกเป็น ๓ ระดับ ดังต่อไปนี้ ๑. ภาวะเงินเฟ้อระดับอ่อนเป็นภาวะที่ระดับราคาสินค้า และบริการเพิ่มสูงขึ้นอย่างช้าๆ ไม่เกินร้อยละ ๕ ต่อปี ๒. ภาวะเงินเฟ้อระดับปานกลาง เป็นภาวะที่ระดับราคา สินค้าและบริการโดยทั่วไปมีราคาสูงขึ้นระหว่างร้อยละ ๕ ถึงร้อยละ ๒๐ ต่อปี ๓. ภาวะเงินเฟ้ออย่างรุนแรง เป็นภาวะที่ระดับราคา สินค้าและบริการโดยทั่วไปปรับเพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ ๒๐ ต่อปี
- 3. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 64แผนที่ ๓ ๑. เงินเฟ้อที่เกิดจากสาเหตุด้านอุปสงค์ เนื่องจาก อุปสงค์มวลรวมหรือความต้องการใช้จ่ายรวมของระบบเศรษฐกิจ ในช่วงระยะเวลาหนึ่งเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วโดยที่อุปทานมวลรวม หรือมูลค่าผลผลิตของสินค้า และบริการทั้งหมดในช่วงระยะเวลา หนึ่งไม่สามารถเพิ่มขึ้นได้ สาเหตุที่ท�ำให้อุปสงค์มวลรวมเพิ่มขึ้น มีดังนี้ ๑) ผู้บริโภคและผู้ลงทุนมีรายได้มากขึ้น จึงมีความ ต้องการสินค้าและบริการเพิ่มขึ้น ๒) มีการขยายสินเชื่อให้แก่ผู้บริโภคและผู้ลงทุนอย่าง ต่อเนื่องในปริมาณมาก และมีการจ้างงานอย่างเต็มที่ ๓) รัฐบาลใช้นโยบายงบประมาณแบบขาดดุลมากเกินไป ๔) รัฐบาลใช้จ่ายในโครงการประชานิยมต่างๆ ท�ำให้ ประชาชนใช้จ่ายเงินเพิ่มขึ้น ๕) มีการขยายตัวของสภาพคล่องทางการเงินระหว่าง ประเทศ สาเหตุของการเกิดภาวะเงินเฟ้อ ๒. เงินเฟ้อที่เกิดจากสาเหตุด้านอุปทาน เนื่องจาก ต้นทุนการผลิตเพิ่มขึ้น ผู้ผลิตต้องเสนอขายสินค้าในราคาที่สูงขึ้น จึงเรียกเงินเฟ้อแบบนี้ว่า เงินเฟ้อที่เกิดจากแรงดันของต้นทุน หรือ ต้นทุนผลักดัน
- 4. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 65แผนที่ ๔ สาเหตุที่ท�ำให้อุปทานมวลรวมเพิ่มขึ้น มีดังนี้ ๒.๑ มีการจ้างงานเต็มที่ การขยายความเจริญเติบโต ทางเศรษฐกิจอยู่ในอัตราสูง ท�ำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น ๒.๒ เมื่อผู้ประกอบการต้องการอัตราก�ำไรที่สูงขึ้น ท�ำให้ ผู้ผลิตเสนอขายสินค้าในราคาที่สูงขึ้น ๒.๓ เชื้อเพลิงและวัตถุดิบที่จ�ำเป็นต้องใช้ในการผลิต มีราคาสูงขึ้น ๒.๔ เกิดวิบัติภัยทางธรรมชาติอย่างรุนแรง ๒.๕ ผู้ผลิตผูกขาดขึ้นราคาสินค้าโดยรัฐบาลควบคุม ไม่ได้ ๒.๖ สหภาพแรงงานมีอ�ำนาจต่อรองสูง ๑. ความต้องการถือเงิน เมื่อเกิดภาวะเงินเฟ้อจะท�ำให้ ค่าของเงินลดลง ประชาชนจึงรีบเร่งใช้จ่ายเงินไปในการซื้อสินค้า และบริการต่างๆ มีผลให้อุปสงค์มวลรวมยิ่งเพิ่มขึ้น และท�ำให้เกิด เงินเฟ้อรุนแรงขึ้นไปอีก ๒. การออมและการลงทุนการเร่งการใช้จ่ายมีผลให้เงิน ออมของประเทศลดลง การลงทุนที่มีอยู่จะเป็นเพียงระยะสั้นที่ สามารถท�ำก�ำไรได้สูง ผลกระทบของภาวะเงินเฟ้อ
- 5. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 66แผนที่ ๕ ๓. การกระจายรายได้ สรุปได้ ๓ ลักษณะ ดังนี้ ๑) ผู้มีรายได้จากก�ำไรจะได้เปรียบ ในขณะที่ผู้มีรายได้ ประจ�ำจะเสียเปรียบ ๒) ลูกหนี้จะได้เปรียบ ในขณะที่เจ้าหนี้เสียเปรียบ ๓) ผู้ที่ถือทรัพย์สินที่ไม่มีราคาแน่นอนตายตัวจะ ได้เปรียบ และผู้ที่ถือทรัพย์สินที่เป็นตัวเงินจะเสียเปรียบ ๔. การคลังของรัฐบาล ถ้ารายได้จากภาษีอากรของ รัฐบาลส่วนใหญ่ได้มาจากภาษีเงินได้ซึ่งจัดเก็บในอัตราก้าวหน้า รายได้ของรัฐบาลจะยิ่งสูงขึ้น จึงท�ำให้รัฐบาลเป็นฝ่ายได้รับ ประโยชน์ในระยะที่เกิดเงินเฟ้อ ๕. การค้าระหว่างประเทศปริมาณการส่งออกจะลดลง เนื่องจากการที่ระดับราคาภายในประเทศสูงขึ้นนั้น มีผลท�ำให้ ต้นทุนการผลิตสินค้าภายในประเทศสูงขึ้นด้วย ราคาสินค้าออก จึงต้องสูงขึ้น ๖. เศรษฐกิจและสังคมของประเทศ เงินเฟ้อไม่ได้เกิด ขึ้นในอัตราที่สม�่ำเสมอ นักธุรกิจจึงเกิดความลังเลใจที่จะลงทุน จึงหันไปลงทุนในกิจกรรมที่ไม่เป็นประโยชน์ จะก่อให้เกิดปัญหา ในการพัฒนาเศรษฐกิจและเกิดการว่างงานได้
- 6. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 67แผนที่ ๖ ๑. นโยบายการคลังเป็นการด�ำเนินงานของรัฐบาลโดย ใช้การจัดเก็บภาษีและการใช้จ่ายของรัฐบาลเป็นเครื่องมือ รัฐบาล ต้องพยายามลดการใช้จ่ายของรัฐบาลลง โดยเฉพาะรายจ่ายที่ ไม่จ�ำเป็นต่างๆ และเพิ่มอัตราภาษีเงินได้เพื่อให้มีรายได้จากภาษี อากรเพิ่มขึ้น ๒. นโยบายการเงินธนาคารกลางมีบทบาทส�ำคัญในการ ดูแลอัตราเงินเฟ้อให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม โดยใช้มาตรการต่างๆ ทางการเงิน เพื่อลดปริมาณเงินที่หมุนเวียนในประเทศ ซึ่งท�ำให้ อัตราดอกเบี้ยสูงขึ้น และท�ำให้การจ้างงาน การลงทุนของประเทศ ลดลง ๓. มาตรการอื่นๆรัฐบาลอาจต้องด�ำเนินมาตรการอื่นๆ เช่น ควบคุมราคาสินค้าที่จ�ำเป็นบางชนิดเพื่อมิให้ราคาสินค้า เหล่านั้นสูงขึ้นมาก แนวทางในการแก้ปัญหาภาวะเงินเฟ้อ ภาวะเงินฝืด ภาวะเงินฝืด (deflation) ในทางเศรษฐศาสตร์ หมายถึง ภาวการณ์ทางเศรษฐกิจที่ระดับรายได้ประชาชาติ (National Income : NI) หรือรายได้รวมของประชากรในประเทศ หรือ
- 7. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 68แผนที่ ๗ ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) ลดลงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งท�ำให้ระดับราคาสินค้าและบริการโดยทั่วไปต�่ำลงอย่างต่อเนื่อง และระดับการว่างงานเพิ่มขึ้น เพราะภาวะเงินฝืดมักเกิดขึ้น พร้อมกับการลดลงของผลผลิตและการจ้างงาน ภาวะเงินฝืด มีหลายระดับ ได้แก่ ๑. ภาวะเงินฝืดระดับอ่อน ภาวะที่ระดับราคาสินค้า และบริการลดลงเล็กน้อยไม่เกินร้อยละ ๕ ต่อปี ๒. ภาวะเงินฝืดระดับปานกลาง ระดับราคาสินค้าและ บริการลดลงในระดับเกินกว่าร้อยละ ๕ แต่ต�่ำกว่าร้อยละ ๒๐ ต่อปี ๓. ภาวะเงินฝืดระดับรุนแรง เงินฝืดระดับรุนแรง เป็น ภาวะที่ระดับราคาสินค้าและบริการมีการลดลงอย่างต่อเนื่อง ในระดับเกินกว่าร้อยละ ๒๐ ต่อปี เงินฝืดมีผลให้เงินมีอ�ำนาจซื้อเพิ่มขึ้น ผู้ที่ได้รับประโยชน์ จากภาวะเงินฝืด ได้แก่ เจ้าหนี้และผู้มีรายได้ประจ�ำ ส่วนผู้ที่ เสียประโยชน์จากภาวะเงินฝืด ได้แก่ ลูกหนี้และผู้มีรายได้จาก ก�ำไรหรือเงินปันผล รายได้เหล่านั้นลดลงเพราะยอดขายลดลง ๑. ธนาคารกลางพิมพ์ธนบัตรออกมาน้อย ๒. ประชาชนเก็บเงินไว้กับตัวมากเกินไป ๓. มีการส่งเงินตราออกไปต่างประเทศมากเกินไป สาเหตุของภาวะเงินฝืด
- 8. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 69แผนที่ ๘ ๔. ธนาคารกลางเรียกเก็บเงินที่ธนาคารพาณิชย์จะต้องมี ส�ำรองตามกฎหมายในอัตราสูง ๕. ธนาคารพาณิชย์ลดเครดิต การกู้ยืมเพื่อการลงทุน ลดน้อยลง เป็นผลให้ปริมาณเงินในระบบเศรษฐกิจลดลง ๖. รัฐบาลควบคุมการซื้อสินค้าและบริการ ๗. รัฐบาลเก็บภาษีแบบอัตราก้าวหน้า ประชาชนจึงมี รายได้ลดลง ปริมาณเงินส่วนหนึ่งถูกดูดออกจากระบบเศรษฐกิจ ท�ำให้ระบบเศรษฐกิจชะลอการเติบโตเป็นผลให้เกิดภาวะ เงินฝืดขึ้น ๑. การชะลอการลงทุน การผลิตลดลง การจ้างงานลดลง ก่อให้เกิดปัญหาการว่างงาน ๒. ประชาชนส่วนหนึ่งที่เป็นแรงงานในระบบการผลิตสินค้า และบริการมีรายได้ลดลง ๓. ผลกระทบต่อการถือเงินของประชาชนจะน้อยลง ผลกระทบของการเกิดภาวะเงินฝืด กลุ่มผู้ได้รับผลประโยชน์ ได้แก่ ผู้ที่ได้รับค่าจ้างประจ�ำ ที่มีรายได้แน่นอน และเจ้าหนี้ซึ่งได้เปรียบเพราะเงินที่จะได้รับ จากการจ่ายคืนเงินกู้ในอนาคตมีอ�ำนาจซื้อมากขึ้น ส่วนผู้บริโภค ก็ได้ประโยชน์เช่นกันเพราะสินค้าและบริการมีราคาลดลง
- 9. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 70แผนที่ ๙ ๑. นโยบายการคลัง รัฐบาลจะใช้การจัดเก็บภาษีและ การใช้จ่ายของรัฐบาลเป็นเครื่องมือ ๒. นโยบายการเงิน ธนาคารกลางควรเพิ่มปริมาณเงินใน ระบบเศรษฐกิจให้มากขึ้น ๓. มาตรการอื่นๆรัฐบาลไม่ควรควบคุมราคาสินค้าที่จ�ำเป็น ต่อการด�ำรงชีพของประชาชน แนวทางในการแก้ปัญหาภาวะเงินฝืด กลุ่มผู้เสียประโยชน์ได้แก่ ผู้ที่มีรายได้ไม่แน่นอน ผู้ผลิต เจ้าของกิจการ นายจ้าง พ่อค้า นักธุรกิจ ลูกหนี้ และผู้มีรายได้ ตามภาวะเศรษฐกิจ เช่น การบริการต่างๆ เมื่อเศรษฐกิจถดถอย รายได้ของประชากรกลุ่มนี้ก็ลดลงไปด้วย ปัญหาการว่างงาน การว่างงาน (unemployment) ในทางเศรษฐศาสตร์ หมายถึง การที่ผู้อยู่วัยท�ำงาน แต่ไม่มีงานท�ำเพราะอุปทานของ แรงงานมีมากว่าอุปสงค์ของ แรงงาน ณ ระดับอัตราค่าจ้างต่างๆ
- 10. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 71แผนที่ ๑๐ ๑. การขาดข้อมูลทางแรงงาน ๒. โครงสร้างทางเศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงไป ๓. วัฏจักรเศรษฐกิจ ๔. ค่าแรงในตลาดแรงงานไม่ยืดหยุ่น สาเหตุของการว่างงาน ๑. การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรแรงงาน ประเทศ ไม่สามารถใช้ทรัพยากรแรงงานที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ ๒. การออมและการลงทุนเมื่อประเทศมีการว่างงานเพิ่ม ขึ้นมาก รายได้ของคนส่วนใหญ่จะลดลง ท�ำให้ประชาชนต้องลด รายจ่าย และความสามารถในการออมและการลงทุนจะลดลง ตามไปด้วย ๓. การกระจายรายได้ เมื่อคนไม่มีงานท�ำ จะท�ำให้ไม่มี รายได้เพื่อเลี้ยงตนเองและครอบครัว ๔. การคลังของรัฐบาล ในระยะที่เกิดการว่างงานอย่าง รุนแรง การลงทุนชะงักงัน รายได้ของประชาชนลดลง ท�ำให้ รัฐบาลเก็บรายได้จากภาษีอากรทั้งทางตรงและทางอ้อมได้ลดลง ๕. สภาพสังคมของประเทศการที่คนว่างงานมากๆ และ ไม่มีรายได้เลี้ยงตนเองและครอบครัว ท�ำให้เกิดความเดือดร้อน และอาจท�ำให้บุคคลต้องแสวงหารายได้จากทางที่ผิดกฎหมาย ผลกระทบของการว่างงาน
- 11. ลิขสิทธิ์ของบริษัท สำ�นักพิมพเอมพันธ จำ�กัด วิชา เศรษฐศาสตร์ ๓ หน่วยที่ ๕ 72แผนที่ ๑๑ ๑. ให้บริการข่าวสารแก่คนงานและนายจ้างว่าที่ใดมีงาน ให้ท�ำ ๒. กระตุ้นให้คนงานท�ำงานอื่นๆ เมื่อสิ้นฤดูกาลการท�ำงาน ประจ�ำ ๓. ฝึกอบรมคนงานให้มีความรู้ เพื่อจะได้ท�ำงานในอาชีพ อื่นๆ ได้ ๔. การว่างงานในระบบเศรษฐกิจซบเซาหรือตกต�่ำก็อาจจะ บรรเทาลงได้โดย ๑) การใช้นโยบายการคลังรัฐบาลต้องพยายามเพิ่ม อุปสงค์มวลรวมโดยการเพิ่มรายจ่ายของรัฐบาลให้มากขึ้น หรือ ลดอัตราดอกเบี้ย ๒) การใช้นโยบายการเงิน ธนาคารกลางควรใช้ มาตรการต่างๆ ทางการเงิน เพื่อเพิ่มปริมาณเงินที่หมุนเวียนใน ประเทศ ซึ่งมีผลท�ำให้อัตราดอกเบี้ยลดลง แนวทางในการแก้ปัญหาการว่างงาน