25ο πανελ ψυχιατρικό συνέδριο 2017

1. Οι Τοπικές Ομάδες Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας ως θεσμικός τρόπος
οργάνωσης της διασύνδεσης των υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής
φροντίδας: Το παράδειγμα της συνεργασίας του Κέντρου Ημέρας για το follow
up των ψυχικά ασθενών που διαβιούν στην κοινότητας της Εταιρείας
Κοινωνικής Ψυχιατρικής με το Δήμο της Νέας Σμύρνης.
Αντώνης Κατσαμάγκος1, Νίκη Παπανικολάου2, Βαγγέλης Κωνσταντίνου3, Γιώργος Ιωακειμίδης4
1.Κέντρο Ημέρας για την παρακολούθηση των Ψυχικά Ασθενών που Διαβιούν Στην Κοινότητα της Εταιρείας
Κοινωνικής Ψυχιατρικής Και Ψυχικής Υγείας, 2.Σχολική Κοινωνική Υπηρεσία Δήμου Νέας Σμύρνης, 3.Κέντρο Πρόληψης
Εξαρτήσεων Και Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας «Ήλιος», 4.Κοινωνική Υπηρεσία Δήμου Νέας Σμύρνης

2. Το αίτημα της κοινότητας και η λειτουργία των
υπηρεσιών ψυχικής υγείας
 Ατομικό
 Συλλογικό, όπως αυτό μπορεί να εκφράζεται από τους
θεσμούς της κοινότητας

3. Ο ρόλος των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής
υγείας
Διπλός ρόλος:
 Αναφέρεται στην αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων στο χώρο που
συμβαίνουν, την κοινότητα.
 Αναφέρεται επίσης στην ανάδειξη της ψυχολογικής σημασίας προβλημάτων
που φαίνονται καταρχήν κοινωνικά.

4. Ανάδειξη των ψυχικών διαστάσεων του
αιτήματος
 Δεν συνίσταται μόνο στην αναγνώριση και την νομιμοποίηση του στοιχείου
του ψυχικού πόνου μέσα σε αυτό που φαινόταν «κραυγαλέα» κοινωνικό,
προνοιακό, ή οικονομικό αλλά,
 Αφορά και στην αναγκαιότητα για κινητοποίηση μιας συλλογικής ψυχικής
λειτουργίας, ενός συλλογικού σκέπτεσθαι που θα μπορούσε να περιέξει και
να νοηματοδοτήσει τον ψυχικό πόνο.

5. Διασύνδεση και συλλογική λειτουργία
Με στόχο την ανάπτυξη της ικανότητας της κοινότητας να αναγνωρίζει τον
ψυχικό πόνο ως πρόβλημα με το οποίο πρέπει να συνυπάρξει και το οποίο είναι
ανάγκη να κατανοήσει

6. Η έννοια του «Τομέα»
 Αντικαθιστά την έννοια της νοσοκομειακής κλίνης με την έννοια μιας «θέσης» μέσα σε
μια ενδο- ή έξω νοσοκομειακή δομή.
 Επιτρέπει να διασφαλιστεί η ενότητα και το αδιαχώριστο της πρόληψης, της
θεραπείας και της μετά- θεραπευτικής παρακολούθησης

7. Η έννοια του «Τομέα»
 H τομεοποίηση αποτελεί την καρδιά ενός δημόσιου κοινοτικού συστήματος υπηρεσιών
ψυχικής υγείας.
 Σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας πρωταρχικό μέλημα είναι η υγεία του πληθυσμού και όχι
του ατόμου.
 Μόνο σε ένα σαφώς προσδιορισμένο τομέα είναι δυνατόν να προσδιοριστούν οι ανάγκες
του πληθυσμού, να σχεδιαστούν και να λειτουργήσουν οι απαραίτητες υπηρεσίες για την
κάλυψη των αναγκών αυτών, αλλά και να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα τους.
 Ωστόσο η έννοια της τομεοποίησης είναι σχετικά απλή στην σύλληψη της είναι αλλά είναι
αρκετά σύνθετη στην εφαρμογή της. Απαιτεί μια ευρεία συναίνεση όλων των
εμπλεκόμενων φορέων, θεσμική κάλυψη και κεντρικό συντονισμό.

8. Το Κέντρο Ημέρας της ΕΚΨ&ΨΥ
 Βρίσκεται στην περιοχή της Καλλιθέας με τομέα ευθύνης τους Δήμους της Καλλιθέας ,
της Νέας Σμύρνης, και του Μοσχάτου Ταύρου
 Δημιουργήθηκε από την Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας τον
Ιούλιο του 2012, στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος « ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 2007-2013». Τον Ιούλιο του 2014 εντάχθηκε στο δίκτυο
υπηρεσιών που απαρτίζουν το σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας μας και
χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

9. Οι υπηρεσίες του Κέντρου
Οι υπηρεσίες που παρέχονται στα πλαίσια αυτής της λειτουργίας είναι:
 Ψυχιατρική διάγνωση και θεραπεία
 Ψυχιατρική παρακολούθηση (follow-up)
 Ψυχολογική υποστήριξη
 Βραχεία ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία
 Κοινωνική υπηρεσία (ενημέρωση & επαφή με κοινωνικές υπηρεσίες του τομέα)
 Ψυχιατρική Νοσηλευτική φροντίδα
 Συμβουλευτική οικογένειας
 Λειτουργία «Κοινωνικής Λέσχης» με στόχο την κοινωνική αποκατάσταση των χρόνιων
ψυχικά πασχόντων.
 Διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.

10. Το Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Νέας Σμύρνης
 Υποδέχεται τα αιτήματα από την τοπική κοινότητα και τις ευάλωτες πληθυσμιακές
ομάδες.
 Διαθέτει ένα ευρύ δίκτυο διασυνδέσεων με τους τοπικούς φορείς και μεγάλο βαθμό
διείσδυσης στην τοπική κοινωνία.
 Μέσα από το πρόγραμμα «βοήθειας στο σπίτι» διαθέτει ένα έτοιμο δίκτυο κατ’ οίκον
φροντίδας.

11. Η συνεργασία του Κέντρου Ημέρας της ΕΚΨ &ΨΥ με το Τμήμα
Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Νέας Σμύρνης
 Η υπηρεσίες του Κέντρου εντάχθηκαν μέσα στα υπάρχοντα δίκτυα κοινωνικής
φροντίδας και φροντίδας υγείας που o Δήμος διέθετε, εμπλουτίζοντας τα με
εξειδικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

12. Η συνεργασία του Κέντρου Ημέρας της ΕΚΨ &ΨΥ με το Τμήμα
Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Νέας Σμύρνης

13. Η συνεργασία του Κέντρου Ημέρας της ΕΚΨ &ΨΥ με το Τμήμα
Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Νέας Σμύρνης

14. Η συνεργασία του Κέντρου Ημέρας της ΕΚΨ &ΨΥ με το Τμήμα
Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Νέας Σμύρνης

15. Η Τοπική Ομάδα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας στο Δήμο Νέας
Σμύρνης
 Αποτελεί μια προσπάθεια θεσμοθέτησης της συν- λειτουργίας των φορέων σε μια
σταθερή βάση.
 Βασίζονται στο σχετικό νόμο 2713/99, άρθρο 16, ΦΕΚ 89Α, σύμφωνα με τον οποίο
είχε αποφασισθεί η σύσταση παραπλήσιων ομάδων πρόληψης, μέσα στις οποίες θα
μπορούσαν να ενταχθούν και οι ομάδες προαγωγής ψυχικής υγείας.

16. Η τοπική Ομάδα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας στο Δήμο Νέας
Σμύρνης

17. Η τοπική Ομάδα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας στο Δήμο Νέας
Σμύρνης

18. Η Τοπική Ομάδα Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας στο Δήμο Νέας
Σμύρνης
 Λειτουργεί ουσιαστικά σαν ομάδα ενημέρωσης, αλληλοκάλυψης, πρόληψης, έγκαιρης,
άρτιας και συνολικής αντιμετώπισης επειγόντων και μη περιστατικών.
 Μέσα από τις συναντήσεις δομείται πρωτόκολλο επικοινωνίας π.χ. με ποιόν
επικοινωνούμε σε κάθε περίπτωση και γιατί, πως γίνεται η ταυτόχρονη ενημέρωση και
τέλος πως το κάθε μέλος εκπαιδεύει-ενημερώνει το άλλο για τον τομέα ευθύνης του.
 Οι ομάδες αυτές ουσιαστικά αλληλοκαλύπτουν τα «κενά» όλων των υπηρεσιών που
λειτουργώντας ατομικά είναι μεγάλα, λειτουργώντας όμως σε ένα τέτοιο πλαίσιο
συνεργασίας σχεδόν εξαλείφονται.

19. Ποιοι συμμετέχουν:
 Θεραπευτές των Μονάδων της ΕΚΨΨΥ
 Γιατρούς που συνεργάζονται με το Δήμο
 Διοικητή του Αστυνομικού τμήματος του Δήμου, ο οποίος θα είναι το πρόσωπο
αναφοράς της Αστυνομίας.
 Υπεύθυνος/η για θέματα υγείας του εκάστοτε Δήμου, ο/η οποία θα είναι πρόσωπο
αναφοράς της Δημοτικής Αρχής.
 Κοινωνική υπηρεσία –Δομές Κοινωνικής Φροντίδας
 Εκπρόσωπο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
 Εκπρόσωπο της εκκλησίας.

20. Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα (βήματα):
1. Συνεργασία του ΚΗ με την Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Νέας Σμύρνης για την από
κοινού αντιμετώπιση των αναγκών την τοπικής κοινωνίας και την διασύνδεση των
υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας.
2. Θεσμοθέτηση της συνεργασίας του Δήμου με την ΕΚΨ με την υπογραφή συμφώνου.
Απόφαση για την υλοποίηση της Τοπικής Ομάδας.
3. Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την Συγκρότηση της Τοπικής Ομάδας
Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας.
4. Πραγματοποίηση ημερίδας όπου ανακοινώθηκε η σύσταση της Τοπικής Ομάδας και
παρουσιάσθηκε το όλο εγχείρημα στους πολίτες και στους εμπλεκόμενους φορείς.

21. Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα (βήματα):
5. Πραγματοποίηση δύο συναντήσεων με τους εκπροσώπους της Πρωτοβάθμιας και της
Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την καταγραφή των προβλημάτων των σχολείων και
την εμπλοκή τους στην Τοπική Ομάδα.
6. Σύσταση, με απόφαση του Δήμου, της Σχολικής Κοινωνικής Υπηρεσίας ως φορέα
διασύνδεσης της Τοπικής Ομάδας με την εκπαίδευση και τα σχολεία.
7. Πραγματοποίηση ενημερωτικών διερευνητικών συναντήσεων με την αστυνομία και
την εκκλησία.
8. Παραχώρηση από το Δήμο γραφείου εντός της Κοινωνικής Υπηρεσίας στο Κέντρο
Ημέρας. Έδρα της Τοπικής Ομάδας.
9. Έναρξη της λειτουργίας της Τοπικής Ομάδας και καθιέρωση μηνιαίων τακτικών
συναντήσεων.

22. Ο πρώτος «πυρήνας»
 Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής
 Κοινωνική Υπηρεσία
 Γραφείο Πρόληψης και Κοινωνικής Φροντίδας
 Κέντρο Ημέρας της ΕΚΨ&ΨΥ
 Σχολική Κοινωνική Υπηρεσία
 Κέντρο Πρόληψης των εξαρτήσεων «Ήλιος»
 Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Νοτίου τομέα με έδρα τη Νέα Σμύρνη

23. Συμπεράσματα
 Η διασύνδεση συχνά αποτελεί μια «φαντασίωση» που λειτουργεί αμυντικά έναντι των
ματαιώσεων της πραγματικότητας και λιγότερο ένα ζητούμενο. Όταν η έννοια της
διασύνδεσης συνδέεται με την φαντασίωση ενός εξιδανικευμένου «συστήματος
υπηρεσιών» ικανού να απαντά πλήρως σε όλα τα προβλήματα λειτουργεί ανασταλτικά στην
συνάντηση των υπηρεσιών.
 Η πραγματική συνάντηση και συνεργασία αναδεικνύει τις ελλείψεις και το μέγεθος των
προβλημάτων λειτουργώντας διαλυτικά στις φαντασιώσεις «ιδανικής» λειτουργίας,
οδηγώντας, έστω και παροδικά, στην εμφάνιση διωκτικού, παρανοϊκού άγχος.
 Τα φαινόμενα αυτά είναι ιδιαίτερα εμφανή όταν οι απόπειρες διασύνδεσης και
συνεργασίας γίνονται ευκαιριακά, στην βάση κρίσεων και συνδέονται με προσπάθειες
απόδοσης ευθυνών.

24. Συμπεράσματα
 Οργανωτικά, ο συντονισμός των υπηρεσιών υγείας μεταξύ τους και με τις υπηρεσίες
κοινωνικής φροντίδας και διασύνδεση τους διευκολύνεται από μια προσέγγιση που
έχει ως επίκεντρο τον ασθενή και τα προβλήματα από μια προσέγγιση που
προσανατολίζεται στους στόχους.
 Η απουσία μιας κοινής αντίληψης για την έννοια της «διασύνδεσης»: τι περιλαμβάνει;
Ποιοι μετέχουν σε αυτή;
 Θεσμική πολυδιάσπαση και απουσία κεντρικού σχεδιασμού.
 Σε επίπεδο διαπροσωπικής επικοινωνίας, οι επαγγελματίες μπορεί να μη διαθέτουν
την απαραίτητη εκπαίδευση ή και εμπειρία για να δημιουργούν και να διατηρούν τη
διασύνδεση.

25. Συμπεράσματα
Οι Τοπικές Ομάδες Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας:
 Προσφέρουν ένα σταθερό και ασφαλές πλαίσιο για την συνάντηση και την συνεργασία των
υπηρεσιών. Πέρα από την αντιμετώπιση των κρίσεων, δίνεται η δυνατότητα σχεδιασμού
στη βάση μιας κοινής- μοιρασμένης αντίληψης των προβλημάτων.
 Προάγουν την έννοια της «διασύνδεσης» από την απλή «παραπομπή», στο επίπεδο της
συν- λειτουργίας και της συν-διαμόρφωσης του αντικειμένου της συνεργασίας.
 Ευνοούν την απαρτίωση σε τοπικό επίπεδο της θεσμικής πολυδιάσπασης.
 Συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων, καθώς αντιμετωπίζουν το φαινόμενο των
αλληλοεπικαλύψεων και επιτρέπουν τον καλύτερο επιμερισμό της εργασίας

26. Συμπεράσματα
Οι Τοπικές Ομάδες Ψυχικής Υγείας:
 Συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων, καθώς αντιμετωπίζουν το φαινόμενο των
αλληλοεπικαλύψεων και επιτρέπουν τον καλύτερο επιμερισμό της εργασίας.
 Αυξάνουν την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών και την καθιστούν περισσότερο ορατή.
 Συμβάλλουν στην αύξηση του αισθήματος ικανοποίησης των εργαζομένων.
 Καλλιεργούν το αίσθημα της ευθύνης για τα προβλήματα που υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο
σε όλους του εμπλεκόμενους φορείς.
 Η υλοποίηση τους απαιτεί σταθερή επένδυση και δέσμευση από όλους τους
εμπλεκόμενους φορείς.

27. Ευχαριστώ πολύ!!!!!!!