GIÁC QUAN

1. Giác quan hóa học
Nguyễn Xuân Cẩm Huyên

2. Vị giác
 Cung cấp thông tin về chất lượng hóa học
của môi trường bên ngoài (thức ăn, nước,
chất độc…)
 Liên kết với tình trạng bên trong ( đói,
khát)
 Tương đối phát triển ở người vì ăn tạp

3. Dàn bài
 Các vị căn bản
 Nụ vị giác
 Đường TK vị giác
 Kích thích vị giác
 Liên hệ lâm sàng

4. Các vị và cảm giác ở lưỡi
 Các vị căn bản
 Mặn (NaCl)
 Ngọt (Sucrose)
 Chua (HCl)
 Đắng (Quinine)
 Vị bột ngọt (unami)
 Cảm giác khác
 Nhiệt
 Cay
 Béo
 Chát
 Kim loại

6. Đường TK
vị giác
• TK VII
• TK IX
• TK X
• Nhân đơn độc
• Đồi thị
• Vỏ não vị giác

7. PX vị
giác

8. Bản đồ
thụ thể vị
giác

9. Kích thích vị giác
 Điện thế cảm thụ: khử cực
 Đáp ứng có tính thích nghi (cơ chế trung
ương): trong vòng 1 phút
 “Khoái khẩu”: phù hợp nhu cầu cơ thể

10. Cơ chế kích thích vị giác
Liên quan đến kênh ion

11. Cơ chế kích thích vị giác
Liên quan đến kênh ion và protein G

13. Test vị giác
 Phenylthiocarbamide

14. Máy đo khứu giác-vị giác

15. Rối loạn vị giác
 Những yếu tố ảnh hưởng lên vị giác
 Tuổi tác
 Thị giác
 Hormone
 Di truyền
 Nhiệt độ trong miệng
 Thuốc và chất hóa học
 Nghẹt mũi
 Tổn thương hay u thùy thái dương

16. Rối loạn vị giác
 Mất vị giác (ageusia)
 Giảm vị giác (hypogeusia)
 Vị giác khó chịu (parageusia)
 Vị giác không chính xác (dysgeusia)

17. Khứu giác
 Niêm mạc khứu giác
 Kích thích khứu giác
 Đường TK khứu giác
 Liên hệ lâm sàng

19. Tế bào khứu giác
• Thụ thể khứu giác nằm trên lông khứu giác
• Mỗi tế bào khứu giác chỉ chứa một loại thụ thể

20. Nhận cảm khứu giác

21. Cầu
khứu
 Tín hiệu từ
cùng một loại
thụ thể tận
cùng trên cùng
một cầu khứu

22. Đường TK
khứu giác
•Hành khứu
•Củ khứu
•Đồi thị
•Vỏ não khứu giác

23. Rối loạn khứu giác
 Yếu tố ảnh hưởng
 Giới
 Tuổi
 Nguyên nhân
 Viêm mũi, viêm xoang, polýp mũi, bướu…
 Thuốc, xạ trị, nhiễm siêu vi…
 AIDS, nghiện rượu, động kinh, Alzheimer, tâm
thần phân liệt, Parkinson, tiểu đường…

25. Hậu quả
 Thiếu hệ thống báo động (thức ăn thiu, gaz,
khói)
 Giảm chất lượng cuộc sống (giảm vị giác,
không ngửi thấy những mùi dễ chịu)

26. Test khứu giác
 Butanol

27. Test khứu giác

28. Pheromone