Download as PDF, PPTX
[123doc] - benh-hoc-copd-dieu-tri-copd-ths-bs-vo-pham-minh-thu.pdf
- 1. BỆNH PHỔI TẮCNGHẼN MẠN TÍNH ThS. Võ Phạm Minh Thư
- 2. Định nghĩa COPD COPDlà tình trạng bệnh lý được đặc trưng bởi sự giới hạn luồng khí không hồi phục hoàn toàn. Sự giới hạn luồng khí này thường tiến triển và có liên quan với một đáp ứng viêm bất thường của phổi đối với các phân tử hay các chất khí độc hại
- 3. Dịch tể (1) COPD là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 4 ở Mỹ và Châu Âu, và tử suất ở phụ nữ tăng gấp đôi trong 20 năm qua. Leading causes of death in the USA, 1998 Number Heart disease 724,269 Cancer 538,947 Cerebrovascular disease (stroke) 158,060 Respiratory diseases (COPD) 114,381 Accidents 94,828 Pneumonia and influenza 93,207 Diabetes 64,574 Suicide 29,264 Nephritis 26,265 Chronic liver disease 24,936 All other causes of death 469,314
- 4.
- 5. ERS-ATS COPD Guidelines Dịchtể (3) COPD là bệnh có chi phí điều trị cao hơn hen phế quản, 50- 70% chi phí có liên quan đến đợt cấp. Thuốc lá là yếu tố nguy cơ quan trọng. Một số yếu tố nguy cơ khác: Yếu tố chủ thể Yếu tố môi trường Bất thường gene Giới tính Sự quá phản ứng đường thở, IgE và hen phế quản Hút thuốc lá Tình trạng kinh tế xã hội Nghề nghiệp Ô nhiễm môi trường Bệnh chu sinh và thời thơ ấu Nhiễm trùng phổi phế quản tái diễn Chế độ ăn
- 6.
- 7. LUNG INFLAMMATION LUNG INFLAMMATION COPD COPD PATHOLOGY PATHOLOGY Oxidative Oxidative stress stressProteinases Proteinases Repair Repair mechanism mechanism s s Anti- Anti- proteinases proteinases Anti- Anti- oxidants oxidants Host factors Amplifying mechanisms Cigarette smoke Cigarette smoke Biomass particles Biomass particles Particulates Particulates Pathogenesis of COPD Source: Peter J. Barnes, MD
- 8. Tăng sản tuyếnnhầy Dị sản tế bào Goblet Tăng tiết nhầy Neutrophils trong đàm Dị sản tế bào vảy của biểu mô ↑ Macrophages Không dầy màng nền Tăng (ít) cơ trơn đường thở ↑ CD8+ lymphocytes Thay đổi ở đường thở lớn Thay đổi ở đường thở lớn Source: Peter J. Barnes, MD
- 9. Sinh bệnh học(2) 1- Phì đại các tuyến nhầy; 2- Phì đại cơ trơn; 3- Tăng sản tế bào Goblet; 4- Thâm nhiễm tế bào viêm; 5- Tiết nhầy quá mức; 6- Dị sản tế bào vảy
- 10. Gián đoạn gắnkết phế nang Chất rỉ viêm trong lòng phế quản Xơ hóa phế quản ngoại vi Nang Lymphoid Dày thành đường thở do tế bào viêm - macrophages, CD8+ cells, fibroblasts Thay đổi ở đường thở nhỏ Source: Peter J. Barnes, MD
- 11. Phá hủy thànhphế nang Mất mô liên kết Phá hủy giường mao mạch phổi ↑ Tăng tế bào viêm macrophages, CD8+ lymphocytes Thay đổi nhu mô phổi Source: Peter J. Barnes, MD
- 12. Rối loạn chứcnăng tế bào nội mô Tăng sản nội mạch Tăng sản cơ trơn ↑ tế bào viêm (macrophages, CD8+ lymphocytes) Thay đổi động mạch phổi Source: Peter J. Barnes, MD
- 13.
- 14. Cigarette smoke Cigarette smoke (andother irritants) (and other irritants) PROTEASES PROTEASES Neutrophil elastase Neutrophil elastase Cathepsins Cathepsins MMPs MMPs Alveolar wall destruction Alveolar wall destruction (Emphysema) (Emphysema) Mucus hypersecretion Mucus hypersecretion CD8 CD8+ + lymphocyte lymphocyte Alveolar macrophage Alveolar macrophage Epithelial Epithelial cells cells Fibrosis Fibrosis (Obstructive (Obstructive bronchiolitis) bronchiolitis) Fibroblast Fibroblast Monocyte Monocyte Neutrophil Neutrophil Chemotactic factors Chemotactic factors Inflammatory Cells Involved in COPD Source: Peter J. Barnes, MD
- 15. Anti-proteases SLPI α1-AT Proteolysis O O2 2 - - , H ,H2 20 02 2 OH OH. . , ONOO , ONOO- - ↑ Mucus secretion Plasma leak Bronchoconstriction NF- NF-κ κB B IL-8 IL-8 Neutrophil Neutrophil recruitment recruitment TNF- TNF-α α Isoprostanes Isoprostanes ↓ ↓ HDAC2 HDAC2 ↑ ↑Inflammation Inflammation Steroid Steroid resistance resistance MacrophageNeutrophil Oxidative Stress in COPD Source: Peter J. Barnes, MD
- 16. Normal Normal Inspiration Expiration alveolar attachments Mild/moderate Mild/moderate COPD COPD loss ofelasticity Severe Severe COPD COPD loss of alveolar attachments closure small small airway airway Dyspnea ↓ Exercise capacity Air trapping Air trapping Hyperinflatio Hyperinflatio n n ↓ ↓ Health Health status status Air Trapping in COPD Source: Peter J. Barnes, MD
- 17. Hen phế quảnCOPD Quá trình viêm Eosinophilic CD4, Th2 Lymphocyte Tế bào Mast Tổn thương nhu mô:ít Chủ yếu viêm dị ứng Hóa chất viêm LT D4 IL 4 IL 5 Neutrophilic Macrophages & CD8 T ↑ Mất cân bằng protease/antiprotiase Tổn thương nhu mô: tiến triển Alpha1 AT↓- KPT người trẻ Goblet phì đại và tăng sản Hóa chất viêm LT B4 IL 8 TNF-α Sinh bệnh học (4) : Hen & COPD
- 18. Sự khác biệttrong quá trình viêm giữa hen và COPD Y Y Y Y Y Y Tế bào Mast Tế bào Mast CD4+ cell CD4+ cell (Th2) (Th2) Eosinophil Eosinophil Dị nguyên Dị nguyên Tế bào biểu mô Tế bào biểu mô ASTHMA ASTHMA Co thắt phế quản Co thắt phế quản AHR AHR Alv macrophage Alv macrophage Ep cells Ep cells CD8+ cell CD8+ cell (Tc1) (Tc1) Neutrophil Neutrophil Cigarette smoke Cigarette smoke Hẹp đường thở nhỏ Hẹp đường thở nhỏ Phá hủy vách phế nang Phá hủy vách phế nang COPD COPD Hồi phục Không hồi phục Giới hạn luồng thông khí Giới hạn luồng thông khí Source: Peter J. Barnes, MD
- 19. Macrophages TNF-α IL-8 IL-6 BacteriaViruses Non-infective Pollutants Epithelial cells Oxidative stress Oxidative stress Neutrophils Viêm trong đợt cấp COPD Source: Peter J. Barnes, MD
- 20. CHẨN ĐOÁN Bệnh nhântrên 40 tuổi có các triệu chứng ho, khạc đàm mạn tính, hoặc khó thở, và/hoặc tiền sử tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây bệnh: - Ho mạn tính: từng đợt hoặc mỗi ngày - Khạc đàm mạn tính: bất kỳ kiểu khạc đàm mạn tính nào. - Khó thở: với các tính chất: tiến triển (xấu dần theo thời gian), dai dẳng (hiện diện mỗi ngày), xấu hơn khi gắng sức và khi có nhiễm trùng đường hô hấp.
- 21.
- 22. TIỀN SỬ - Tiếpxúc với yếu tố nguy cơ - Tiền sử các bệnh dị ứng, nhiễm trùng hô hấp, bệnh hô hấp khác. - Tiền sử gia đình: COPD và bệnh lý hô hấp mạn tính - Sự tiến triển của các triệu chứng - Tiền sử đợt cấp và những lần nhập viện trước vì bệnh lý hô hấp -Các bệnh đồng phát - Các thuốc điều trị hiện tại - Ảnh hưởng của bệnh lên cuộc sống của bệnh nhân - Điều kiện kinh tế của bệnh nhân - Khả năng giảm các yếu tố nguy cơ, đặc biệt bảng cam kết bỏ thuốc lá
- 23. THĂM KHÁM Nhìn: - Xanhtím da, niêm mạc. - Bệnh nhân nói ngắn hơi, thở nông, chúm môi, kéo dài thì thở ra, co kéo cơ hô hấp phụ khi nghỉ ngơi, biểu hiện rõ nhất ở giai đoạn nặng, nhịp thở thường trên 20 lần/phút. - Lồng ngực căng dãn theo chiều ngang và chiều trước – sau (barrel-shaped chest), các xương sườn nằm ngang, khoang sườn không thay đổi độ rộng theo nhịp thở, cơ hoành hạ thấp - Phù chi dưới.
- 24. THĂM KHÁM Sờ vàgõ - Diện đập của tim khó xác định, bờ trên gan hạ thấp (do ứ khí ở phổi). - Rung thanh: bình thường hoặc giảm - Gõ vang Nghe - Phế âm giảm. - Tiếng tim mờ, nghe rõ ở mũi ức. - Có thể nghe thấy tiếng ran rít, ran ngáy.
- 25.
- 26. HÔ HẤP KÝ Tiêuchuẩn vàng: FEV1 < 80% và FEV1/FVC <0.7 sau test hồi phục phế quản.
- 27.
- 28.
- 29. PHÂN ĐỘ NẶNGTHEO HÔ HẤP KÝ Giai đoạn Chức năng hô hấp sau test hồi phục phế quản FEV1/FVC FEV1 I: Nhẹ <0.7 ≥ 80% II: Trung bình <0.7 50% ≤ FEV1 < 80% III: Nặng <0.7 30% ≤ FEV1 < 50% IV: Rất nặng <0.7 FEV1 < 30% hoặc FEV1 < 50% kèm suy hô hấp mạn
- 30. Spirometry Normal FEV1 Volume (litres) Time (sec) 1 sec MildCOPD Moderate COPD Severe COPD
- 31. Test hồi phụcphế quản (Bronchodilator reversibility testing) - Bệnh nhân không nhiễm trùng đường hô hấp, không sử dụng trước đó SABA trong 6 giờ, LABA trong 12 giờ và 24 giờ đối với theophylline phóng thích chậm. - Cách thực hiện: Thuốc được sử dụng qua bình xịt định liều kèm buồng đệm hoặc khí dung. Liều thuốc: 400µg β2-agonist, 160µg anticholinergic, hoặc cả hai. Đo FEV1 lần 1 trước khi dùng thuốc. Sau 10-15 phút (nếu dùng một thuốc) hoặc 30-45 phút (nếu kết hợp), đo lại FEV1. Nếu giá trị này lớn hơn 200ml và 12% so với giá trị trước test, test có ý nghĩa.
- 32. Test hồi phụcphế quản sau corticosteroid - Trong điều trị COPD, corticosteroid thường sử dụng: . thường xuyên có các đợt cấp . hoặc FEV1 cải thiện có ý nghĩa khi dùng corticosteroid. - Thực hiện sau khi sử dụng thuốc dạng hít từ 6-14 tuần. - Nếu độ hồi phục phế quản với ngưỡng trên 200 ml hoặc trên 15% so với trước test là dương tính.
- 33. HÌNH ẢNH HỌC -Căng dãn lồng ngực - Tăng sáng phế trường - Giảm số lượng mạch máu
- 37. ECG - Corpulmonale (RA and RV hypertrophy)
- 38. TIÊN LƯỢNG FEV1 100% khônghút thuốc hay hút thuốc không bị ảnh hưởng ngưng thuốc từ 45t người nhạy cảm thuốc lá ngưng thuốc từ 65t mất khả năng làm việc 75% 50% 25% 45 65 Tuổi