2. META VZW
Collectie A. Verelst
• Mobiliteitserfgoed Tram en Autobus
• °2008
• Koepelorganisatie
• Openbaar stads- en streekvervoer in Vlaanderen
• Expertisecentrum en aanspreekpunt
• Zorg voor collecties, sites en tradities
5. Nationale Maatschappij
van Buurtspoorwegen
1875 1884
1914-
1918
Interbellum
Beschadiging tramnet / inzet
materieel tijdens WO I
Wet op de tramwegen
Diesel- en elektrische trams
6. Herstructureringen: verbussing Vlaamse
1939-
1945
Jaren 50 1989
Beschadiging tramnet
Vervoersmaatschappij
(VVM) – De Lijn
1961
MIVA, MIVG
MIVB/STIB
STIC, STIL, STIV
Collectie A. Verelst
7. ARCHIEVEN
• Archieven van buurtspoorwegen
• Vervoersmaatschappijen
• Exploitatiemaatschappijen
• Constructeurs van trammaterieel
• Documentaire verzamelingen
• ‘gered’ door liefhebbers
• Verspreid: Vlaams Tram- en Autobusmuseum, TTO-Noordzee,
De Lijn, TEC, Musée des Transports en commun (Luik),
Museum voor het Stedelijk Vervoer te Brussel (Woluwe), private
verzamelaars
8. VLAAMS TRAM- EN AUTOBUSMUSEUM
• Archief NMVB (Vlaanderen)
• Inclusief Waals-Brabant en Brussel
• Inclusief Centrale administratie
• Exclusief West-Vlaanderen
• Archief MIVG (ETG)
• Archief/documentaire verzameling MIVA
• Documentaire verzameling NMVB en De Lijn
• Foto-, dia- en filmcollectie openbaar vervoer
• Archief Ragheno
9. WAT KUNNEN DEZE ARCHIEVEN ONS LEREN?
I. Buurtspoorlijnen en autobusdiensten
II. Spooraanhankelijkheden en
reizigersinfrastructuur
III. Exploitatie
IV. Personeel
V. Rollend materieel
VI. En dan ook nog dit….
Hoffelijkheidcampagne Expo 58 NMVB, 1958
10. I. BUURTSPOORLIJNEN EN AUTOBUSDIENSTEN
• Aanvraag
• Studie
• Vorming van het kapitaal
• Verwerving gronden
Tracéplan lijn 934: Tervuren - Tienen
11. [LIJN 934: TERVUREN – TIENEN (NMVB)]
Beschrijvend verslag lijn 934: Tervuren - Tienen
12. I. BUURTSPOORLIJNEN EN AUTOBUSDIENSTEN
• Aanvraag
• Studie
• Vorming van het kapitaal
• Verwerving gronden
Tracéplan lijn 934: Tervuren - Tienen
17. [HERBESTEMMING VAN EEN STELPLAATS:
KOERSEL]
“Stelplaats De Lijn wordt brouwerij”
Het Nieuwsblad, 15 november 2013
Plan gebouw voor voertuigen Koersel, 1905
21. [ALBERT EN DE BIETEN]
Stoomlocomotief ‘Albert’, 1915
Private aansluiting Tiense Suikerraffinaderij (fabriek 1) te Tienen (uitbreiding en aanpassing), 1926
22. [GOEDERENVERVOER TIJDENS WO I]
• Regionaal hulp- en voedingscomité te Sint-Kwintens-Lennik
(1918)
• Onze-Lieve-Vrouw-Waver: aansluiting voor de heropbouw van
het klooster na WO I (1920)
Pascal Van Acker, Klooster Onze-Lieve-Vrouw-Waver,
Inventaris Onroerend Erfgoed Private aansluiting klooster Onze-Lieve-Vrouw-Waver, 1920
23. IV. PERSONEEL
• Arbeidsreglementen en
dienstorders
• Cursussen en examens
• Onze Buurtspoorwegen:
personeelstijdschrift
• Vakantiehuizen personeel
• Personeelsdossiers
• …
Technicus bij motorwagen,
fotograaf onbekend, 1945
Voorstellinguniformen, 1984
Folder uniformen NMVB, 1984
24. [ARBEIDSREGLEMENTEN]
“Van den Wattman tijdens zijnen dienst: zoolang de Wattman in dienst
is moet hij zich uitsluitelijk beieveren om zijn rijtuig te bestieren; het is
hem bijzonderlijk verboden:
1° met reizigers of bedienden te spreken;
2° ’t is gelijk wie of wat te groeten;
3° zich om te keeren onder geen enkel
voorwendsel;
4° Zijn aandacht af te wenden van zijnen
dienst door b.v. te eten, te drinken, te zingen,
te fluiten, te rooken of te lezen.
Alle overtreding zal streng gestraft worden. Bij
herhaling kan de Wattman afgezet worden.”
(‘Onderrichtingen voor de Wattmen’, Antwerpse
Tramwegen, 1910)
Onderrichtingen voor den Wattmen, 1910
25. V. ROLLEND MATERIEEL
• Bestelling van materieel, bestelboek
• Dossiertje per rijtuig
• Inventaris van rollend materieel
• Technische plannen, elektrische schema’s
• Dossiers over onderdelen
• Instructieboeken rollend materieel
• …
Stoomlocomotief type 19 NMVB
Samenvatting der theorie gegeven
aan de machinisten en kandidaat
machinisten, 1929