SlideShare a Scribd company logo

Siyer-i Nebi 10. Sayı

•
•
S
siyerinebi

Siyer-i Nebi 10. Sayı

Education
1 of 64
Download to read offline
BismillahirrahmanirrahimİSSN: 2146-2763 İmtiyaz Sahibi Ahmet YAZICI Yazı İşleri Müdürü Ersin DEMİR Yayın Kurulu Mutlu BİNİCİ, Osman SÜNGÜ Halid AKILLI, Esra Nur UÇKAN, Hatice TURAN, Ali ERDOĞDU Berra KEPEKÇİ, Hasan Ali YAZICI İrem ÇIKRIKÇIOĞLU Danışma Kurulu Bekir AKMAN, Ayhan KARA Eşref ERGÜN, Abdullah GÜLER İmdat YAVAŞ, Mehmet IŞIKTAŞ Semra KÜÇÜK, Zeynep ÖNDER Tashih ve Redaksiyon Ayşe KARAKOÇ, Özgül ÇİLEKÇİ Hukuk Danışmanı Av. Ömer Faruk GÜNDOĞDU Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın Yayının Mahiyeti: İki Aylık Dini Dergi Yönetim Yeri Cumhuriyet Mh. Fatih Cd. Tenha Sk. No:18 D:2 Kartal-İSTANBUL İletişim Bilgileri Tel: (0216) 354 69 17 Gsm: (0532) 589 94 30 siyerinebidergisi@hotmail.com Baskı ve Cilt Çetin Matbaa Tel: 0212 576 59 85 Abone Olmak İçin Aşağıdaki Hesaplardan Birine Bir Yıllık Abonelik Bedelini Yatırıp İsminizi ve Adres Bilgilerinizi Bize Bildirmeniz Yeterlidir. Posta Çeki Hesabı: Hesap No: 6143843 – Ahmet YAZICI Banka Hesap: Türkiye Finans Katılım Bankası İstanbul Merkez Şube Hesap No: 1100026-1 Görsel Konsept GAYE AJANS Tasarım: Hasan Ali Yazıcı gayeajans@hotmail.com Tel: 0216 354 69 17 Yayınlanan malzemeler kaynak gösterile- rek alıntılanabilir. Yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir. Her dem yeniden diriliyoruz… “Şah damarından yakın” olanın sözü dipdiri, “cevamiu’l- kelîm” Nebî’nin sözü hep yeni. Siyer-i Nebi dergisi (Mayıs-Haziran 2011) 10. sayısı ile üç aylara hazırlanıyor. Dillerde Peygamber Efendimizin en veciz duası: “Allah’ım, Receb ve Şâban ayını bize mübarek kıl ve bizi Ramazan ayına ulaştır.” *** “Coşkusu Sünnetten Yana Nesiller” yetiştirmeyi hedefleyen dergimiz, çağın gençlerine önemli bir soru yöneltiyor: O, Na- sıl Başardı? Bu sorunun cevabını ararken bakışları, Kur’an-ı Hakîm ve Sîret’in sunduğu en güzel örneklere çeviriyor. Batıl karşısında eğilip bükülmeyen, mağarayı cennete çevi- ren, uykusu bile ibret/ibadet olan Ashâb-ı Kehf gençlerine… Kendini Hakk’a adayan, ancak “rükûya eğilenlerle beraber rükûya eğilen” Meryemlere… Eyyüb Sultan’ın yolundan gidip Peygamber (sas) müjdesine nail olan Fatihlere… Efendimizden ayrılmamak uğruna köleliğe razı olan Zeyd b. Hariselere... Fatıma’yı emanet alan, Hasan ve Hüseyin’in babası, bileği bükülmez Alilere... Bu sayı, gençlere, yüreği genç olanlara ve onların ön- derlerine adandı... O’nun sözünü yere düşürmeyen erler, ömrünü nerede ve na- sıl tükettiklerinin hesabını yaparlar. O’nun sevdiğini severler ve şöyle niyaz ederler: İlahi! Sevdir bize sevdiklerini. Kur’an’ın en büyük mucizesi”sahabe nesli”ni örnek alanlar, karanlıkları aydınlatacak ve böylece Allah fecrin doğuşuna şa- hit olacak. O’na hasret olanlar asırlar sonra bile Akabe’de buluşup O’na biatlerini tazeleyecek, O’nun kıymetini bilemeyen Taiflilere karşı tek başına Addas gibi iman edecekler. Siyer-i Nebi dergisine emek vermek bizler için büyük bir mutluluk. Çünkü her bir cümle her bir satır bize O’nu hatır- latıyor. Boşa harcanan dünya hayatında O’na sunabildiğimiz en candan vefa. Rabbimiz! Bu emeğimizi her türlü bağımlı- lıktan azade olarak sırf sana Allah ve Rasûlü’ne adadık. Adağımızı kabul buyur. Şüphesiz hakkıyla işiten ve bilen Sensin.
Prof. Dr. Mehmet Yaşar KANDEMİR - Nasıl Başardı 3 Prof. Dr. İsmail Lütfi ÇAKAN - Coşkusu Sünnet’ten Yana Nesiller 5 Kronoloji 9 Mutlu BİNİCİ - Siyer-İ Nebi Dersleri 10 10 Doç. Dr. Adem APAK - Hz. Peygamber (sas) ve Gençler 14 Abdullah YILDIZ - Yoğunlaşmış İbadet Mevsimi: “Üç Aylar” 18 Adem SARAÇ - Birinci Akabe Biatı 22 Esra Nur UÇKAN - Cüveyriye Vâlidemiz (ra) 26 M. Emin YILDIRIM - Kur’an’ın En Büyük Mûcizesi Sahabe Nesli 28 Mesut YAĞMUR - Sana Hasret 31 Osman SÜNGÜ - Kehf’in Gençleri 32 Hatice TURAN - Hz. Meryem Sessiz… Kucağında Kelime 36 Umut AĞBAYRAM - İnce Kalpli Gençler 40 Erol DEMİRYÜREK - Keşke Demeden Önce 42 Hilal GÜLSEVEN - Rasûl’ün Sözünü Yere Düşürmeyen Erler 46 Fatma KOYUNCU - Acıları Damıtmak 49 Semra Küçük GÜLER - Allah Şahit Olsun 50 Ayşe UÇKAN - Yârenime Nâme - I 53 Prof. Dr. Şefaettin SEVERCAN - Peygamberlerin Tevhid Mücadelesi 54 Sümeyye OLGAÇ - Mürekkep ile Kalem Arasında 57 Sena Haliloğlu - O’nu Gören Gözleri Görmek İsterdim 58 Ali ERDOĞDU - Ünlü Tabakât Yazarı İbn Sa’d 60 Abdullah GÜLER - Addas’ın İmanı 62 Halid AKILLI - İlâhî! Sevdir Bize Sevdiklerini... 63 İÇİNDEKİLER
Elindeki gülü getirip Arabistan çölünün ortasına dikti. “Bunun adı İslâm gülü. Güzelliği gözle- re can, nefis kokusu gönüllere iman getirecek; canlı renkleri ölü kalpleri diriltecek.” dedi. Herkes ona gü- lüp geçti. Bu iklimde sadece ebûcehil karpuzunun çi- çeği açar, başka çiçekler açmaz, açsa bile kimse ona dönüp bakmaz, dediler. İslâm gülü ilk tomurcuğunu verdiği zaman, ebûcehil karpuzu çiçeğinden başka- sını bilmeyenler onun güzelliğini göremediler. Gül diken zâtın gönlü biraz burkulmakla beraber ümi- di kırılmadı. Gülünü sulamaya devam etti. Gülün nefis kokusu iyice hissedilmeye başlayınca, zevk-i selîm sahibi olmayanlar bu gönül okşayan kokuyu beğenmediler. Kokusu bizi rahatsız ediyor, diye gül ağacını taşladılar. Onu kendi topraklarından söküp atmak istediler. Gül diken zât, gülün en güzel çiçek olduğundan ve onu bir gün bu zevksiz ve duygusuz insanlara kabul ettireceğinden emindi. Paniğe ka- pılmadı. Güle atılan taşlara vücudunu siper etti. Gün geldi, gözler ve gönüller birer birer açılmaya başladı. Herkes gül kokusuna koştu; gül diken zâtın ellerine kapandı. Senin ve gülünün kıymetini bilemedik, ba- ğışla, dediler. Gül diken zât azmi, kararlı tutumu, sabrı ve tahammülü sayesinde dâvayı kazanmıştı. EN KÖTÜSÜ YILGINLIK Bu hüzünlü gül hikâyesi, Resûl-i Ekrem Efendi- mizin çileli mücadele hayatının hikâyesidir. Pey- gamberler Sultanı Efendimizi başarıya götüren ilk ve en önemli sebep, Allah’ın Elçisi olduğunda asla şüphe etmemesi, gittiği yolun doğruluğuna yüzde yüz inanmasıydı. Cenâb-ı Hakk’ın kendisini destek- lediğini gördükçe, dâvasının hak olduğuna yeniden iman ederdi. Böylece hem imanını yeniler hem de azmini güçlendirirdi. Hicretin dokuzuncu yılında yapılan o çetin ve sı- kıntılı Tebük Gazvesi unutulacak gibi değildir. Müs- NASIL BAŞARDI?
lümanlar bu seferde hem su hem yiyecek hem de binit sıkıntısı çektikleri için bu sefere “usre” (zorluk, güçlük) seferi adı verilmiştir. Yazın en sıcak günle- rine denk gelmesine rağmen hiç kimse bu seferin böylesine zahmetli ve zor olacağına ihtimal ver- memişti. Askerin yiyeceği büsbütün tükenince, su taşıdıkları develeri kesip yemeyi düşündüler. O za- man Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Ashâb-ı Kirâm’a, arta kalan yiyecekleri getirmelerini emret- ti. Zira o devirde herkes harbe kendi imkânlarıyla gider; yiyeceğini, giyeceğini ve silahını kendisi te- min ederdi. Herkes boşalan erzak torbalarını karış- tırmaya başladı. Kimi bir avuç mısır, kimi bir avuç hurma, kimi bir ekmek parçası getirdi. Yere serilen deri yaygının üzerinde azıcık bir yiyecek birikti. O zaman Peygamber-i Zîşân Efendimiz yiyeceklerin bereketlenmesi için Cenâb-ı Hakk’a dua etti. Sonra da herkesin o yiyeceklerle kaplarını doldurmasını emretti. Asker emredileni yaptı ve doyuncaya ka- dar yedi. Yine de o deri yaygının üzerinde bir hayli yiyecek arttı. İşte o zaman Kâinâtın Efendisi, sıkıntı- ya düştükleri bir zamanda Mevlâ’sının lutfettiği bu maddî destek karşısında duyduğu minnet ve şük- rânı “eşhedü en lâ ilâhe illallah ve ennî Resûlul- lah (Allah’tan başka ilâh bulunmadığına ve kendi- min Resûlullah olduğuna kesinlikle inanırım)” diye dile getirdi (Müslim, Îmân 45). Efendimiz aleyhisselâm, dâvasının hak oldu- ğuna imanı, tuttuğu yolun doğruluğuna güve- ni sebebiyle çelik gibi bir azme sahipti. Önündeki engebeler, virajlar onu yıldırmadı. Yoluna kurulan tuzaklar azmini sarsmadı. Kendisini tereddüt ve endişenin adam yiyen kollarına bırakmadı. Bir gün olsun “acaba?” demedi. Zira azmini gevşetmesi- ne, gayretini azaltmasına, sabırsızlık göstermesine Cenâb-ı Mevlâ fırsat vermedi. Karşısına çıkan dağ gibi engellere bakıp yılgınlık göstermemesi için ona “azim sahibi peygamberleri” örnek gösterdi: “Resûlüm! Peygamberlerden üstün irade sahi- bi olanlar gibi sabret!” buyurdu (Ahkâf 46/35). Getirdikleri hak dini kabul etmeyen kendi öz mil- letleri tarafından türlü işkencelere tâbi tutulmak peygamberlerin kaderiydi. Onların içinde malıyla, canıyla, çocuklarıyla imtihan edilenler vardı. Sa- dece kendileri değil, derin iman sahibi ümmetleri de benzeri sıkıntılara uğramışlardı. Ama onlar bu sıkıntılara katlanmışlardı. Zira zafere erişmek iste- yenlerin sıkıntılara katlanması ilâhî bir kanundu. Zâlim efendilerinden dayanılmaz işkenceler gö- ren Habbâb ibni Eret gibi sahâbîler bir gün Efen- dimiz aleyhisselâm’a dert yandılar: - “Bizi kurtarması için Allah’tan yardım isteme- yecek misin? Bizim için dua etmeyecek misin?” dediler. Allah’ın Resûlü onlara biraz dayanmayı tavsiye buyurdu: - Sizden önce nice yiğit müslümanlar ne bü- yük çileler çekmişlerdir. Onları kazdıkları çukurlara gömmüşler, vücutlarını testereyle ikiye biçmiş- ler, bedenlerini demir taraklarla taramışlar, etle- rini parça parça etmişlerdi. Bütün bu zulümlere rağmen onlar dinlerinden dönmemişlerdir, dedi (Buhârî, İkrâh 1). Kendisi de çok çekti. Ama sabretti. Ümidini yitirmedi. Önünde sonunda bu dinin öne- mini, bu dâvânın büyüklüğünü kavrayacaklar, diye düşündü. Yılgınlığa yüz vermedi. Hak düşmanla- rıyla yıllarca tek başına mücadele etti. Her zorluğa göğüs gerdi. Sonunda bu sarsılmaz azmi, gay- reti, sabrı ve tahammülü sayesinde beklediği ve umduğu zaferi kucakladı.
YENİLENME Kureyş Kabilesi’nin Resûlullah Efendimize yaptı- ğı en kötü en ağır en merhametsiz hareketin han- gisi olduğu hususunda Ashâb-ı Kirâm farklı olaylar anlatırlar. Kimine göre bu olayların en çirkini, ilâh- larına Hz. Peygamber’in hakaret ettiğini, dinlerini kötülediğini ve yaşayış tarzlarını küçümsediğini ileri sürerek Mekkeli zorbaların onun gömleğine yapışıp kendisini boğmaya çalışmalarıdır. Kimine göre Peygamber-i Zîşân, Kâbe civarında namaz kı- larken secdeye vardığı zaman sırtına yeni kesilmiş bir devenin kanlı ve pis döl yatağını atmalarıdır. Kimine göre Peygamber Efendimize yapılan en büyük hakaret, Tâiflilerin o çirkin davranışıdır. Bu zâlimlerin “Allah senden başka peygamber gön- derecek adam bulamadı mı?” diye alay ederek, mübarek vücudunu taşa tutarak kendisini toprak- larından zorla çıkardıkları o dehşetli gün gerçekten de unutulacak gibi değildir. Adamların gözleri ne kadar körelmiş, şuurları ne kadar uyuşmuş olmalı ki, ayaklarına kadar gelen, ellerine sevgiyle uzanan o rahmeti, o bereketi görüp farkedemediler. Yirmi üç yıl boyunca Allah’ın sevgilisini üzdüler, bunalttılar, kırdılar, incittiler. Ya Ashâb-ı Kirâm Efendilerimizin bu merha- metsizlerden çektikleri!? Sadece fakir ve yoksul sahâbîleri değil varlıklı, hatırlı, nüfuzlu, hem de kendileri gibi Kureyşli müslümanları kırıp incit- meleri! İslâm’ın açıkça yayılmasına karar verildiği gün Kâbe’nin civarında kavmine hitâp ederek on- ları İslâm’a dâvet eden Hz. Ebû Bekir’i öldüresiye dövmeleri! Sekiz yaşında müslüman olan Zübeyr ibni Avvâm’ı dininden döndürmek isteyen am- casının onu hasıra sarıp dumana boğması! Bilâl- i Habeşî’nin, Ammâr ibni Yâsir’in, Habbâb ibni Eret’in ve diğer pek çok kölenin zâlim efendileri tarafından ateşle dağlanması, kızgın güneşin kar- şısında ağır taşlar altında inim inim inletilmesi, dövülmesi, sövülmesi! Arabistan’ı kendilerine dar getirdikleri Ashâb-ı Kirâm’ın yurtlarını, yuvalarını terkedip deniz aşırı bir ülkeye, Habeşistan’a hic- ret etmek zorunda kalması! Daha nice sahâbenin dinlerinden en küçük fedakârlık yapmadan daya- nılması zor baskılara tahammül etmesi!.. Sözün özü şudur: Tarihin her devrinde şu güzel dünya başta peygamberler olmak üzere samimi dindarlara birer çilehâne olmuştur. Allah demek yasaklanmış, O’na ibadet etmek engellenmiş, di- nin gereklerini yapmaya imkân ve fırsat verilme- miştir. Ama peygamberler ve onların izince giden- ler, tuttukları yolun hak olduğunu iyi bildikleri için o yolda büyük bir azim ve gayretle yürümüşler, Cenâb-ı Hakk’ın kendilerine yardım edeceğine sarsılmaz bir şekilde iman etmişler ve za’fa düş- medikleri için sonunda umduklarına kavuşmuşlar- dır. Muâz ibni Cebel Hazretlerinin zaman zaman yanındaki zâta “Gel, bir süre oturup imanımızı ve dinî duygularımızı güçlendirelim.” demesi gibi müslümanların da zaman zaman oturup iman ve azimlerini yenileyip güçlendirmeleri gerekebi- lir. Bu duraksama bir gevşeme, bir oyalanma, bo- şuna zaman harcama değildir; aksine tazelenme, bilenme, atacağı adımı iyi hesap etmedir. Şartlar ne olursa olsun Müslüman, “zafer bizimdir” diye düşünmelidir. Hiçbir zaman “eyvâh” diye dövün- memeli, “vah, tuh” diye esef etmemeli, biricik ön- derimiz, yegâne örneğimiz Efendimiz gibi sabırla, azimle, gayretle ve hepsinden önemlisi sarsıl- mayan bir iman ile yürümeye devam etmelidir. Gün gelecek, bahçemizdeki gül yediveren olacak, gözü ve gönlü kapalı olanlar o gülü koklamaya koşacaklardır. Muâz ibni Cebel Hazretlerinin zaman zaman yanındaki zâta “Gel, bir süre oturup imanımızı ve dinî duygularımızı güçlendire- lim.” demesi gibi müslümanların da zaman zaman oturup iman ve azimlerini yenileyip güçlendirmeleri gerekebilir. Bu duraksama bir gevşeme, bir oyalanma, boşuna zaman harcama değildir; aksi- ne tazelenme, bilenme, atacağı adımı iyi hesap etmedir.
Hadis edebiyatı tarihi içinde “Sahih” adlı en son eserin musannifi ka- bul edilen İbn Hibban el-Büstî’nin(354/965) “Sahih”ini mütalaa ederken dikkatimi çeken ve Türkçeleştirmekte gerçekten fevkalâde zorlandığım hadisimiz, -görüldüğü gibi- her konuda Müslüman’ın takınması gerekli temel tavrı tespit etmekte ve sonucunu da açık şe- kilde bildirmektedir. Bu sebeple hadîs-i şerîf, “Müslüman bir gelecek” konusunun en ince, başka bir deyişle en temel noktasını belirle- mektedir: Sürekli sünnetten yana olma dikkat ve coşkusu ya da her işin sünnetteki uygula- masına râzı olma olgunluğu... Sünnet üzere yaşama zevki... Her işinde sünneti ölçü alma titizliği ve sevinci... Sünnetle yetinme bilinci... Rivâyetler Hadisimize ait rivâyetlerin büyük çoğunluğu, ibadete düşkünlüğü ile meşhur olan sahabî Ab- dullah b. Amr radıyallahu anh’den gelmektedir. Rivâyetlerin genelde mâna akışı -bazı kelime fark- lılıklarına rağmen- hemen hemen aynıdır. Zaten hadisin vürûd sebebi de Abdullah b. Amr’ın, ev- lendiği günden itibaren hanımını ihmal edecek dereceye varan ibadet düşkünlüğüdür. Babasının, durumu Hz. Peygamber’e haber vermesi üzerine Efendimiz, Abdullah’ı Kur’an okumak, namaz kıl- mak ve oruç tutmak gibi ibadetler konusunda iti- dale davet etmiş, mevcut güç ve iştihasının uzun vâdede devam etmeyebileceği, ona göre şimdi- den orta bir yolla bu ibadetleri yapmasının daha uygun olacağı uyarısında bulunmuş ve sonunda da hadisimizdeki ölçüyü hatırlatmıştır: “Her ibadet edenin bir hızlı dönemi, her ibade- tin zevk ve şevkle çokça icra edildiği bir safhası vardır. Yine her amelin ve âbidin bir de gevşeme, bıkkınlık ve güçsüzlük dönemi vardır. Kimin ar- zusu, zevki ve şevki sünnetteki ölçülere bağlılık Abdullah b. Amr radıyallahu anh’den; “Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Her amelin bir coşkusu, her coşkunun da bir gevşemesi vardır. Kimin (asıl) coşkusu sünnetimden yana olursa, o mutlaka kurtulmuştur. Kimin de istek, arzu ve rağbeti sünnet dışına yönelik olursa, o helâk olmuştur.” 1 ِّ‫ل‬ ُ‫ك‬ِ‫ل‬َ‫و‬ ً‫ة‬َّ‫ر‬ِ‫ش‬ ٍ‫ل‬َ‫م‬َ‫ع‬ ِّ‫ل‬ ُ‫ك‬ِ‫ل‬ َّ‫ن‬ِ‫إ‬� : َ‫م‬َّ‫ل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬ ُ‫ه‬َّ‫ل‬‫ال‬ ‫ى‬َّ‫ل‬ َ‫ص‬ ُّ‫ِي‬‫ب‬َّ‫ن‬‫ال‬ ‫ال‬َ‫ق‬ ‫ال‬َ‫ق‬ ‫و‬ٍ‫ر‬ْ‫م‬َ‫ع‬ ِ‫ن‬ْ‫ب‬ ِ‫ه‬َّ‫ل‬‫ال‬ ِ‫د‬ْ‫ب‬َ‫ع‬ ْ‫ن‬َ‫ع‬ َ‫ك‬َ‫ل‬َ‫ه‬ ْ‫د‬َ‫ق‬َ‫ف‬ َ‫ك‬ِ‫ل‬َ‫ذ‬ ِ‫ر‬ْ‫ي‬َ‫غ‬ ‫ى‬َ‫ل‬ِ‫إ‬� ُ‫ه‬ُ‫ت‬َ‫ر‬ْ‫ت‬َ‫ف‬ ْ‫َت‬‫ن‬‫ا‬َ‫ك‬ ْ‫ن‬َ‫م‬َ‫و‬ َ‫ح‬َ‫ل‬ْ‫ف‬‫َأ‬� ْ‫د‬َ‫ق‬َ‫ف‬ ‫ي‬ِ‫ت‬َّ‫ن‬ ُ‫س‬ ‫ى‬َ‫ل‬ِ‫إ‬� ُ‫ه‬ُ‫ت‬َّ‫ر‬ِ‫ش‬ ْ‫َت‬‫ن‬‫ا‬َ‫ك‬ ْ‫ن‬َ‫م‬َ‫ف‬ ٌ‫ة‬َ‫ر‬ْ‫ت‬َ‫ف‬ ٍ‫ة‬َّ‫ر‬ِ‫ش‬
şeklinde gerçekleşirse, -başka bir rivâyete göre-, kimin gönlü sünnetteki uygulamaya ısınır, ona alı- şır, onunla yetinirse, o kurtulmuştur. Kim de bunun dışında bir uygulamaya iltifat ederse, -eninde so- nunda- perişan oldu demektir.” Hadisin Hz. Ebû Hüreyre’den gelen rivâyetinin son kısmında da biraz farklı olarak şu değerlen- dirme yer almaktadır: “Kim bu şiddetli arzu ve bıkkınlık dönemlerini sünnet ölçüsüne yaklaştırır ve o çizgide tutabilirse, onun kurtuluşa ereceğini umunuz! Yok, eğer aşırılığı (ifrat ve tefriti) sebe- biyle parmakla gösterilecek bir duruma gelmişse, onu bir şey zannedip önemsemeyiniz.” Hazreti Peygamber’in bu son uyarısını şöyle an- lamak mümkün gözükmektedir: “Orta yolu göze- ten, sırât-ı müstakimde olan, hırslılık ifratından ve gevşeklik tefritinden uzak kalmaya çalışan kişinin kurtulacağını umunuz. Onun insanlar arasındaki şöhretine ve insanların onun hakkındaki kanaatle- rine kıymet vermeyiniz.”2 Ahmed b. Hanbel’in Müsned’indeki3 bir rivâyette ise, kendisine, ashabdan bazılarının ibadet konu- sunda son derece gayretli oldukları haber verilin- ce Hz. Peygamber’in şöyle buyurduğu nakledil- mektedir: “Bu, İslâm alışkanlığı ve coşkunluğudur. Ancak her alışkanlığın bir ileri safhası, her ileri safhanın, coş- kunluğun bir gevşeme ve bıkkınlığı bulunmakta- dır. Binaenaleyh kimin gönlü KİTAB ve SÜNNET’le yetinmeye yatkın ise, ne a’la ne güzel... Kimin gön- lü de Allah’a isyan olan şeylere meylederse, işte onun işi bitiktir, o helak olmuştur.” Bütün bu rivâyetlerinde hadisimiz, başlangıç ve sonuç olarak işlerin en ölçülü uygulamasının Sünnet’te yer aldığını, Müslümanların da bütün şevk, zevk ve coşkularını Sünnet’teki örnek uy- gulamaları kendi hayatlarına imkânları ölçüsünde tatbik etmekte göstermeleri, Sünnet’e uygun ya- şamaktan başka bir şeyin heyecanını taşımamaları gerektiği vurgulamaktadır. Mutlu Hayat Ölçüsü Hadisimizin birinci dereceden muhatabı olan Hz. Abdullah b. Amr’ın hayatının sonuna doğru, eskiden yapageldiği ibadetleri aynı miktarda ya- pacak gücü bulamadığı ve “Keşki, Rasûlullah’ın tavsiye ettiği ruhsatları kabullenseymişim.” diye pişmanlık duyduğunu hatırlayacak olursak, çok rahat bir şekilde, “Mutlu hayat ölçüsü sünnettir.” sonucuna varırız. Hayatının tüm safhalarında insanı mutlu, huzur- lu, sıhhatli, aktif, faydalı kılabilmek için günümüzde çok değişik bilim dalları ve mesleklerin oluştuğu- nu ve bunların her birinin hayatı çekilir kılabilmek için birçok reçete ve teknik ürettiklerini biliyoruz. Ne var ki, bunun tamamının, en sade, en doğru, en mutedil, en makul ve en uygulanabilir örnek-
lerini biz Rasûl-i Ekrem Efendimizin sünnetinde bulmaktayız. Hastalık-sağlık, uzun yaşama, kazan- ma, harcama, dinç ve dinamik kalma, mutlu bir in- san olma, âhirete uzanan temiz bir hayat yaşama, hepsi ama hepsi sünnette örneklendirilmiştir. Gıda rejiminden, ibadet hayatına; günlük yaşantıyı tan- zimden milletlerarası ilişkilerde takınılacak tavırla- ra kadar her şey prensip ve pratik olarak sünnette ifadesini bulmuştur. Hayatı Sünnet’le Yaşamak Bu sebeple hayatı sünnetle yaşamak, Müslü- manlar için hem bir ideal, hem bir görev hem de en büyük mutluluktur. Hz. Peygamber’in yaşadığı saadet asrı ile zamanımız, o günün şartları ile gü- nümüz şartları arasında büyük ölçüde farklılıklar ve başkalıklar olması, insan olarak hayatımız için Sünnet’ten ölçüler çıkarmamıza ve onları, işaret ettikleri tabiilik, sadelik ve pratiklik içinde uygu- lamamıza asla engel değildir. Aynı devirde yaşıyor olmamıza rağmen Batı hayat tarzı ve uygulamaları ile bizim anlayış ve şartlarımız arasında da büyük farklılıklar bulunmaktadır. Ne var ki o tür hayat tarzını benimseyenler yıllardır, büyük bir gayret- le -çoğu kere gülünç hallere düşme pahasına da olsa- hayatlarını o çizgide sürdürmeye çalışıyor- lar... Müslümanlar da biraz gayret ve dikkatle gün- lük hayatlarına sünnet çizgisini hâkim kılabilirler. Bunun için gerekli olan tek şey, tercihi ortaya koy- mak, nasıl yaşaması gerektiğine içtenlikle bir ka- rar vermektir. Coşkuyu, heyecanı, titizliği, dikkati, gözü-gönlü Sünnet’ten yana çevirmektir. Ne ham sofuluk adına ne de heva ve hevesler uğruna Sünnet’ten yan çizmemek, en büyük heyecanı sünneti yaşamakta duymaktır. Bize göre hadisimizin asıl mesajı, mutlu ve Müslüman bir gelecek için coşkusu sünnetten yana olan nesiller yetiştirmeyi hedefleyen poli- tikaların geliştirilmesidir. Sünneti aşmak, taşmak ya da bir tarafa bırakmak şeklinde eğilim gös- terecek nesillerin -sayısı ve niteliği ne olursa ol- sun- “Müslüman ve mutlu bir gelecek” açısından hiç bir şey ifade etmediği açıktır. Müslüman nüfusun kalitesini Sünnet’i yaşama oranı tayin eder. Duygular, düşünceler, tercihler, uygulamalar, kurum ve kuruluşlar olarak, bütün bir cemiyet olarak... Evet, tercihi, coşkusu, alış- kanlığı, zevki ve neşesi Sünnet’ten yana olanlar kurtulmuşlar, aksini yeğleyenler de -iddia ve po- litikaları ne olursa olsun- çaresizlik içinde kal- mışlardır. Dünyanın en karanlık günlerinde, mutlu ve aydınlık bir geleceği inşa etmiş olan Sünnet-i Seniyye, Müslüman geleceğimiz için de yegâne ölçü ve biricik güvencedir. Zira yüce Rabbimiz gönderdiği “hidâyet rehberi” son kitabı, açıklama ve uygulama görev ve yetkisini Hz. Peygamber’e vermiş, O’nun Sîret ve Sünneti’ni, inananlara “en güzel hayat modeli” olarak tanıtmıştır. O halde tekrar edelim ki, “Müslüman bir ge- lecek için sünnetten kaynaklanan politikalar, coşkusu Sünnet’ten yana nesiller yetiştirecek nüfus politikaları gerek...” Herhalde “Rabbimiz, bize göz aydınlığı olacak eşler ve çocuklar ihsan et...”4 âyet-i kerimesinin delâlet ettiği gerçek de budur. *Bu yazı hocamızın izniyle “Hadislerle Gerçekler” kitabından alınmıştır. 1-İbn Hibban, Sahih, l, 172. Farklı lafızlar, rivayetler için bk. Ah med b. Hahbel, Müsned, II, 158, 165, 188, 210; Tirmizî, Kıyame 21; İbn Ebî Asım, es-Sünne, l, 28. 2-Bkz. İbnu’l-Esir, Camiu’l-usul (A. Arnand), l, 314, dn. 1 3-Age. II, 165 4-el-Furkan (25), 74 “Her ibadet edenin bir hızlı dönemi, her ibadetin zevk ve şevkle çokça icra edildiği bir safhası vardır. Yine her amelin ve âbidin bir de gevşeme, bıkkınlık ve güçsüzlük dönemi vardır. Kimin arzusu, zevki ve şevki sünnetteki ölçülere bağlılık şeklinde gerçekleşirse, -başka bir rivâyete göre-, kimin gönlü sünnetteki uygulamaya ısınır, ona alışır, onunla yetinirse, o kurtulmuştur. Kim de bunun dışında bir uygulama- ya iltifat ederse, -eninde sonunda- perişan oldu demektir.”
Efendimiz aleyhisselam’ın Ramazan ayında ilk vahyi alması Dâru’l-Erkam’da İslamî davetin başlaması II. Akabe Biatı 613 Açık davet emrinin verilmesi (Hicr sûresi 94. ayet-Şuarâ sûresi 214-215. ayetler) İsra ve Mirac mucizeleri (Receb 27), namazın farz kılınması I.Akabe Biatı Musab b. Umeyr’in öğretmen olarak Medine’ye gönderilmesi I. Habeşistan hicreti Ebû Tâlib’in vefatı Hz. Hatice’nin vefatı Peygamberimizin Sevde bint Zem’a ile evlenmesi Zeyd b. Harise ile Taif’e gitmesi Akabe’de Medineli altı kişi ile görüşmesi ve bu kimselerin Müslüman olması II. Habeşistan hicreti Hz. Hamza’nın Müslüman olması Hz. Ömer’in Müslüman olması Müslümanların Dâru’l-Erkam’dan çıkmaları Kureyş müşriklerinin Müslümanlara ve Haşimoğullarına boykot uygulamaları Boykotun sona ermesi 610 622 613 621 615 620 616 619 9
Rasûl’ün Sevgilisi Hicretin sekizinci yılı… İslam mücahitleri Mute Ovasında Bizans İmparatorluğunun devasa orduları karşısında yiğitçe direnmiş; fakat şehit düşen, komutanları Zeyd b. Harise’yi orada bırakarak Medine’ye dönmüşlerdi. Şehidin ailesini ziyaret eden Efendimiz, Zeyd’in gözü yaşlı kızını görünce dayanamadı ve ağlamaya başladı. Rasûl-i Ekrem’in, içini çekerek akıttığı gözyaşları sahabileri hayrete düşürdü. Ashâb-ı Kiram: “Bu ne hâl ya Rasûlallah! Neden ağlıyorsunuz?” diye sorduğunda Efendimiz şöyle buyurdu: “Bu, sevgilinin sevgilisine duyduğu özlemdir.”1 Zeyd b. Harise… Rasûl’ün, ‘sevgilim’ diye inleyerek ardından gözyaşı döktüğü, ömrünün sonuna dek hatırasını yâd ettiği, ‘kardeşim’ diyerek medhettiği kahraman sahabi… Sevgili Efendimizin en güzel günlerinde sevincini paylaştığı; en acı günlerinde derdine ortak edindiği yüce arkadaşı… Peygamberin evinde büyüyen, Peygamber tarafından terbiye edilen, adeta Muhammed aleyhisselam ve Hz. Hatice’nin, oğulları gibi üzerine titredikleri temiz bir delikanlı… Allah ve Rasûlüne bağlılığın zirvesi, İslam gençliğinin sembol ismi… Zeyd’in bir günü yıllara, belki de çağlara bedeldir ki o gün ‘Taif Günü’dür. Taiflilerin Efendimizi taşladığı, linç etmek istediği, Zeyd’in ise Rasûlün önüne, arkasına, sağına ve soluna atılarak onu taşlardan korumaya çalıştığı gün… Hani, Nebiler Sultanının “Hayatımın en acı günü.”2 dediği kara gün... İşte o gün, Rasûlün yanındaki tek dostu Zeyd b. Harise’ydi ve Zeyd’in muhteşem bir hikâyesi vardı: Siyer-i Nebi Dersleri 10
Esaretten Sultanlığa Zeyd henüz sekiz yaşındayken annesi Sûda bint Sâlebe ile birlikte dayılarını ziyaret etmek amacıyla Ma’noğullarının yurduna gitti. Onlar buradayken düşman bir kabile, Ma’noğullarının yurduna baskın yaptı. Eşkiyalar pek çok kimseyi öldürmüş, çok canlar yakmıştı. Zeyd de anasından koparılmış ve esir edilmişti. Küçük çocuk, köle tüccarlarının elinde pazar pazar dolaştırıldı ve nihayet Ukaz panayırına getirilerek satışa çıkarıldı. Zeyd b. Harise’yi Kureyş’in önde gelenlerinden Hakim b. Hizam dört yüz dirheme satın alarak Mekke’ye götürdü. Hakim b. Hizam yeni kölesini, halası Hatice binti Huveylid’e hediye etti. Hatice dünya kadınlarının en yücesi, en kıymetlisiydi. Kocası ise âlemlere rahmet olan kutlu nebiydi. Henüz vahiy gelmemiş, yeryüzü İslam’ın nuru ile şereflenmemişti. Ama Zeyd’in acı dolu günleri sona ermiş, yaşadığı bunca ıstıraptan sonra sevgi ve merhamet sahibi güzel insanların yuvasına adeta misafir olmuştu. Efendimiz aleyhisselam Zeyd’i görür görmez çok sevmiş ve “Bu köle benim olsaydı, onu azad eder, hürriyetine kavuştururdum.” demişti. Hatice bu sözler üzerine Zeyd’i Muhammed aleyhisselama hediye etti. Sevgili Peygamberimiz onu hemen azad etti.3 Artık Zeyd köle değil, Muhammed ailesinin saygın bir ferdi olmuştu. Efendimiz, cahiliye bataklığının ortasında, Zeyd’i tertemiz bir genç olarak yetiştiriyor, onun terbiyesi ile bizzat ilgileniyordu. Yusuf aleyhisselam Mısır’a basit bir köle olarak getirilip sonunda nasıl sultanlığa ermişse, Zeyd de âlemlerin sultanı olan Aziz Peygamberin sevgili dostu olmuştu. Öyleyse insanlar, içinden çıkılması imkânsız gibi görünen zorluklardan Allah cellenin lütfu ile kurtulabilir ve böylece karanlık geceler, nurlu bir sabah ile nihayete ererdi. Kâdir-i Mutlak olan Allah için hiçbir şey güç ve imkânsız değildi. Gözü Yaşlı Bir Baba Zeyd, Rahman olan Allah’ın rahmetiyle nice çilelerden kurtulmuştu; ama ailesi onu kaybettiği günden beri acı çekiyor, onun için ağıtlar yakıyor, onu bulmak için her yolu deniyordu. Zeyd’in babası, gelen geçen herkesten oğlunu soruyor, kervancılardan haber almaya çalışıyor; fakat ümit verici tek bir şey bile duyamıyordu. Yer yarılmış, Zeyd yok olup gitmişti. Babası acısını şiirlere dökmüş, oğlunu nasıl kaybettiğini, yaşadığına dair hiçbir fikrinin olmadığını yine de ölünceye kadar Zeyd’i aramaktan vazgeçmeyeceğini gözyaşları içinde anlatıyordu.4 Bir hac mevsimi Mekke’ye gelen Kelb kabilesi mensupları Zeyd’le karşılaştıklarında ona, ailesinin acısını, babasının hüznünü ve onu bulmak için nasıl çabaladığını anlattılar. Zeyd, akrabaları aracığıyla babasına haber göndererek çok uzaklarda olduğunu, nice sıkıntılar çektiğini fakat buna rağmen şimdi durumunun çok iyi olup Beytullah’ın yanında ve pek şerefli bir ailenin içinde yaşadığını bildirdi.5 Hiç Kimseyi Sana Tercih Etmem Zeyd’in babası Harise, aldığı haber üzerine hemen hazırlanarak kardeşi ile Mekke’ye geldi. Yıllardır özlemini çektiği çocuğunun kokusunu hissediyor, onu evine geri götürmenin sabırsızlığını yaşıyordu. Nihayet Efendimiz aleyhisselamın huzuruna geldi ve meramını anlatmaya başladı: “Ey Kureyş kavminin efendisi! Siz Allah’ın komşularısınız. Muhtaçlara yardım eder, açları doyurur, esirlere yardım edersiniz. Sana, yanında bulunan oğlumuz için geldik. Onun kurtuluş bedeli hakkında bize insaflı davran, biz onu sana ödeyelim, sen de oğlumuzu serbest bırak. Nebiyy-i Muhterem hazretleri, bu kişilerin Zeyd’in babası ve amcası olduğunu öğrenince hiç O’nunla bir saat geçirmek isteyenler, O’nu -rüyalarında bile olsa- görmeyi arzulayanlar; Zeyd’in, tercihini Ondan yana kullanmasını elbette ki anlayacaklardır. Bırakın Zeyd gibi Efendimizle bir ömür birlikte olmayı O’nun ümmeti olmak dahi bizler için en büyük mutluluk değil midir?
ummadıkları bir teklifte bulundu: “İsterseniz tercihi Zeyd’e bırakalım. Şayet sizinle gelmek isterse hiçbir ücret talep edecek değilim. Fakat benimle kalmayı dilerse beni tercih edeni hiç kimseye bırakmam.” Bu teklif Zeyd’in babasını ve amcasını çok sevindirdi: “Sen bize çok insaflı davrandın. Büyük bir lütûf ve cömertlikte bulundun.” dediler. Nihayet Zeyd geldiğinde Efendimiz ona sordu: “Bu adamları tanıyor musun?” Zeyd: “Evet, bunlar babam ve amcamdır.” dedi. Allah Rasûlü: “Sen, benim kim olduğumu öğrendin. Sana olan sevgimi ve şefkatimi biliyorsun. Seni serbest bırakıyorum. Ya beni tercih et ve yanımda kal ya da babanla birlikte git.” buyurunca Zeyd: “Ben hiç kimseyi sana tercih etmem. Sen benim için anne ve baba makamındasın.” dedi.6 Zeyd Benim Oğlumdur Zeyd’in babası ve amcası kulaklarına inanamadı. Sahi insan anne-babasının sevgisini değil de bir başkasını tercih eder miydi? Özgürlük bırakılıp da köleliğe razı olunur muydu? Baba Harise hayret ve öfke içinde: “Yazıklar olsun sana. Sen köleliği hürriyete, anne-babana ve ailene tercih mi ediyorsun!” dediğinde Zeyd şu cevabı verdi: “Ben buzattaöyleşeylergördümkihiçkimseyionatercih edemem. Ondan hiçbir zaman ayrılmayacağım.” Bu sözler Efendimizi çok duygulandırdı. Zeyd’in elinden tutarak Kâbe’ye götürdü ve orada bulunan halka şöyle seslendi: “Ey insanlar! Şahit olunuz ki, Zeyd benim oğlumdur. Ben ona varisim o da benim varisçim olacaktır.”7 Bu hadise Muhammed aleyhisselamın İslam öncesi hayatını ve eşsiz şahsiyetini en güzel şekilde anlatmaktadır.Zeydyıllaröncekaybettiği,hasretiyle gözyaşları döktüğü ailesine kavuşma imkânını yakalamışken anne-babasını ve sıcak yuvasını değil Muhammed aleyhisselamı tercih etti ve bütün kölelerin hayalini kurduğu özgürlüğü, elinin tersiyle reddetti. Zira Zeyd hem anne baba sevgisini dahi gölgede bırakan bir sevgiyi hem de kimselerde göremeyeceği eşsiz güzellikleri Muhammed aleyhisselamda buldu. Efendimizin yanında hiçbir zaman köle veya hizmetçi muamelesi görmedi ki hürriyeti arzulasın. O, Allah Rasûlünden tüm ahlakî güzellikleri, sevgi ve merhameti, kula kulluğu bir yana bırakıp Allah’a kul olmanın gerçek özgürlük olduğunu, Allah’a kul olanın Allah dışındaki her şeye efendi olacağını öğrenmişti. Efendimiz aleyhisselamın hayatının ve şahsiyetinin layıkıyla anlatılması veya yazılması mümkün değildir. Onun yanında bir ömür geçirenler dahi O’nu tavsif etmekten aciz kalmışlardır. Zeyd, Muhammed aleyhisselamın yanında kim bilir nasıl bir saadet yaşamıştır ki O’nun olmadığı bir hayatı düşünmek dahiistememiştir.O’nunlabirsaatgeçirmekisteyenler, O’nu - rüyalarında bile olsa - görmeyi arzulayanlar; Zeyd’in, tercihini Ondan yana kullanmasını elbette ki anlayacaklardır. Bırakın Zeyd gibi Efendimizle bir ömür birlikte olmayı O’nun ümmeti olmak dahi bizler için en büyük mutluluk değil midir? Yine bu hadise Zeyd b. Harise’nin sadakatini, basiret ve firaset sahibi bir genç olduğunu göstermektedir. Rasûl-i Kibriya Hazretlerinin yüce vasıflarını keşfeden, tanıdığı gördüğü diğer insanlardan bambaşka bir hali olduğunu anlayan Zeyd, onun yanında kalmak için sevdiklerinden vazgeçmiştir. Şayet Zeyd, Efendimizin yanında kalmayı değil de babasıyla gitmeyi tercih etseydi, ölümüyle yok olup gidecek, dünya değirmeni onu da öğütecekti. Ama Zeyd, Efendimiz’i tercih etti, Efendimiz âlemlere rahmet olarak gönderildiğinde ona ilk olarak Zeyd iman etti ve ömrünü O’nun yoluna feda etti. Zeyd, Rasulullahın sevgilisi, mücahitlerin kumandanı, İslam’ın kahramanı oldu. Hayat, bazen bizleri bir tercih yapmaya, dönüşü olmayan önemli kararlar almaya mecbur eder. Allah tercihlerimizi, kararlarımızı hakkımızda hayırlı eylesin.
Anne Sevgisi Efendimizin evlenmesinden kısa bir süre sonra sütannesi Halime Mekke’ye, oğlunu ziyarete geldi. Sonsuz vefa ve sevgi sahibi Peygamberimiz onu görünce çok sevindi. Sütannesini en güzel şekilde misafir etti. Halime yurdundaki kuraklığı ve çektiği sıkıntıları anlatınca Efendimiz ve Hz. Hatice kendisine kırk koyun ve binmesi için de bir deve hediye ettiler8 Rasûl aleyhiselam insanların en cömerdi ve en vefalısıydı. Ümmetine de cimrilikten kaçınmayı, yapılan kötülükleri affedip iyilikleri hatırda tutmayı öğütlerdi. Sütannesini ihmal etmeyen Efendimiz müminlere annelerinin haklarına riayet etmelerini, en çok annelerine ilgi göstermeleri gerektiğini söylerdi. Allah’ın Aslanı Allah Rasûlü otuz yaşına ulaştığında amcası Ebu Talib’in bir oğlu oldu. Annesi oğluna Haydar ismini verdi. Haydar, aslan anlamına geliyordu ki çocuk büyüdüğünde isminin hakkını vermiş ve Allahın Aslanı olmuştu. Peygamber Efendimiz ise çocuğa Ali ismini verdi.9 Ali, Ebu Talib’in oğluydu ama Allah celle’nin merhameti ve ikramı olarak Efendimiz aleyhisselam’ın evinde, O’nun terbiyesinde büyüdü. Ebu Talib’in ailesi kalabalık, maddi durumu çok kötüydü. Efendimiz otuz beş yaşındayken Mekke’de şiddetli bir kıtlık meydana geldi. Bu kıtlık Ebu Talib’i çok daha fazla etkilemişti. Amcasının yaşadığı sıkıntıyı gören Peygamberimiz ona yardım etmek amacıyla diğer amcası Abbas’ın yanına gitti. Abbas Haşimoğullarının en zenginiydi. Muhammed aleyhisselam ve Abbas Ebu Talib’in durumu düzelinceye kadar birer çocuğunu almaya karar verdiler. Ebu Talib’in de kabulüyle Cafer’in bakımını Abbas, Ali’nin bakımını ise Efendimiz üstlendi.10 Abdülmuttalib vefat ettiğinde biricik torununu oğlu Ebu Talib’e emanet etmişti. Ebu Talib, Efendimizin en yoksul amcasıydı. Ama yüreği sevgi ve merhametle doluydu. O ve hanımı Fatıma binti Esed, yetim Muhammed’i kendi çocuklarından bile daha çok sevdi. Şimdi ise Efendimiz evlenmiş, Rabbinin rahmetiyle zengin olmuştu. Artık sıra ona gelmişti. Amcasının kendisine yaptığı iyiliklere karşılık O da amcasına yardım etmek istiyordu. Hem akrabalık bağlarına riayet ediyor hem de amcasının ailesine vefa gösteriyordu. Kötülüğe dahi iyilikle cevap veren Rasûl-i Zîşan Hazretleri, iyiliğe karşılık neler yapmazdı? O, akrabalara yardım etmeyi, akrabalık bağlarını gözetmeyi öğütlerdi. Hz. Ali, Allah celle’nin lütfu ile beş yaşından itibaren Muhammed aleyhisselam’ın evinde büyüdü. O, her şeyi Efendimizden öğrendi. Vahyin atmosferi içinde yaşadı. Efendimizin en yakını, yardımcısı, hicret gecesi fedaisi, savaş meydanlarında kahramanı ve sevgili kızı Fatıma’nın eşi oldu. Allah Rasûlünün rehberliğinde yetişen gençlere, Hz. Zeyd’e ve Hz. Ali’ye selam olsun. Rasûlün sevgisiyle yetişen ve O’nun sünnetini rehber edinen kimselerden olmayı hepimize nasip eylesin. Âmin. 1- İbn Sa’d,Tabakatü’l Kübra,III,47 2- Buhari, Bed’ül-Halk 6,Tevhid 9 3- İbn Hişam,Sire,I,266 4- İbn Sa’d,III,41 5- Süheyli,Ravdu’l-Unuf,III,17 6- İbn Sa’d,III,42 7- Süheyli,III,18. Bu hadiseden sonra Zeyd’e, Zeyd b. Muham med denilmeye başlandı. Bu durum Ahzab Suresinin 5. Ayet nin nüzulüne kadar devam etti. Bu tarihten sonra Zeyd’e yeni den Zeyd b. Harise denildi. 8- Halebî,İnsanu’l-Uyûn,I,168 9- Halebî,I,432 10-İbn Hişam,I,264 13
Son semavî din olan İslâm, bütün insanlık için evrensel mesajların yanı sıra aynı zamanda bir eğitim sistemi, toplumlar ve insanlar arası iliş- kilerin temeli olan değerler ve davranışlar düzeni getirmiştir. Gerek eğitim sistemi, gerekse davra- nış düzeni konusunda insanlık için en güzel örnek de şüphesiz bu dinin tebliğcisi Hz. Peygamber’dir (sav). Bundan dolayı Rasûl-i Ekrem’in (sas) bir eği- timci olarak gençlere yaklaşımını, onlarla olan iliş- kilerini doğru bir şekilde tespit etmek, onun tavır ve davranışlarının gerisinde yatan temel prensip- leri kavramak ve çocuklarını bu doğrultuda yetiş- tirmek Müslüman cemiyetin en öncelikli görevi olmalıdır. Hz. Peygamber (sas) tebliğ görevini üstlenme- sinden itibaren kadın-erkek, genç-ihtiyar, zengin- fakir, hür-köle ayrımı yapmadan toplumun tüm katmanlarını İslâm’a davet etti. Bunun sonucu olarak Mekke’nin hemen her kesiminden insan- lar Müslüman oldular. Ancak İslâm’a ilk girenlerin en bariz ortak özelliği, genelde otuzlu yaşlardaki gençlerden meydana gelmiş olmasıdır. Gerçek- HZ. PEYGAMBER (sas) ve GENÇLER
ten de Hz. Peygamber (sas) İslâm’ı tebliğ ederken toplumun yeniliğe açık, idealist ve enerjik kesimini oluşturan gençlerden büyük ölçüde destek almış- tır. O, tebliğe başladığı ilk andan itibaren kadın- erkek, genç-ihtiyar, zengin-fakir, hür-köle ayırımı yapmaksızın tüm insanları İslâm’a davet etmiştir. Nitekim ilk Müslümanlar incelendiğinde içlerin- de toplumun her kesiminden fertlerin yer aldığı görülmektedir. Ancak, bunlar arasında gençlerin çoğunlukta olduğu da aşikârdır. İslâm hareketinin de başlangıçta, toplumun bu kesimden destek al- dığını, en fazla katılımın özellikle gençlerden gel- diğini tespit edebiliyoruz. Yaygın kanaatin aksine köleler, fakirler, kimsesiz ve zayıf kimselerin İslâm hareketine duyduğu sempati ve ilgiden daha fazlasını, refah içerisinde yaşayan Mekke’nin nü- fuzlu ailelerine mensup gençlerin gösterdiği gö- rülür. Nitekim Mekke’nin nüfuzlu ve refah içinde yaşayan ailelerine mensup gençler, İslâm’a; yaş- lılar, köleler, fakirler, kimsesiz ve zayıf kimselerin duydukları sempati ve ilgiden daha yoğun alâ- ka göstermişlerdir. İslâm’ı yayma konusunda Hz. Peygamber’e (sas) asıl destek ve yardımcı olanlar da gençlerdir. İlk Müslümanlardan birkaç kişi, elli yaş civarında, birkaç kişi otuz beş yaşın üzerinde, geri kalan çoğunluk ise otuz yaşın altında bulu- nuyordu. Meselâ genç yaşta İslâm’ı kabul eden- lerden Hz. Ali 10, Abdullah b. Ömer 13, Zeyd b. Hârise 15, Abdullah b. Mes’ûd ve Zübeyr b. el- Avvâm 16, Talha b. Ubeydullah, Abdurrahman b. Avf, Erkam b. Ebu’l-Erkam ve Sa’d b. Ebû Vakkâs 17, Mus’ab b. Umeyr 18-20, Câfer b. Ebû Tâlib 22, Osman b. Huveyris, Osman b. Affân, Ebû Ubeyde ve Hz. Ömer 25-31 yaşlarında idiler. Genç erkek- ler gibi, genç kız ve hanımlar da İslâm’ı ilk seçen- ler arasında yerlerini almışlardır. Hz. Ömer’in (ra) kız kardeşi Fâtıma bint. el-Hattâb (rah), Hz. Ebû Bekir’in kızları Esmâ (rah) ve Âişe (rah) bunların başında gelir. Bu gençlerin çoğu, refah ve itibar sahibi olan ailelerini terk ederek, büyük çile ve fedakârlıklara katlanarak Hz. Peygamber’in (sas) safında yer almayı tercih etmişlerdir. Burada ve- rilecek iki örnek bu hususu açıklar mahiyettedir: Mus’âb b. Umeyr (ra) zengin bir aile çocuğu idi. Mekke’de en güzel, lüks ve gösterişli giyinen, ko- kular sürünen bir gençti. Mekke’de Kureyş genç- leri arasında onun kadar müreffeh bir hayat süren bir başka genç yoktu. İslâmı hiç itirazsız kabul etti. Müslüman olduğunu öğrenen ailesi onu yakalayıp hapsetti. Annesi son derece itibarlı bir kadındı ve oğlunun Hz. Muhammed’in (sas) yanında olması- na asla rıza göstermiyordu. Mus’âb (ra) bir yolunu bularak evden kaçtı ve Habeşistan’a hicret ederek annesinin elinden kurtuldu. Uhud Savaşında şehit olduğu zaman, naaşının üzerine örtülecek kısa bir gömleğinden başka bir şeyi bulunamadı. Onunla başı örtülünce ayakları açılmış, ayakları örtülünce de başı açık kalmıştır (Buhârî, Cenâiz 25, 26) Kureyşli bir başka genç olan Ebû Huzeyfe (ra), Kureyş liderlerinden ve Bedir savaşında kâfir ola- rak ölen Utbe b. Rebia’ın oğlu idi. Ebû Huzeyfe (ra) zengin ve asil, bolluk içinde yaşayan birisiydi. Babasından sonra Kureyş liderliği kendisini bekli- yordu. O, bütün bu servet, itibar ve rahatlığı terk ederek İslâm’la birlikte çileyi ve fakirliği seçti. Yukarıda zikredilenlerin dışında genç yaşta İslâm’ı kabul eden pek çok şahıs mevcuttur. Onlar arasından İslâm’ın Mekke ve Medine dönemle- İslâm hareketine duyduğu sempati ve ilgiden daha fazlasını, refah içerisinde yaşa- yan Mekke’nin nüfuzlu ailelerine mensup gençlerin gösterdiği görülür. İslâm’ı yay- ma konusunda Hz. Peygamber’e (sas) asıl destek ve yardımcı Hz. Peygamber (sas) İslâm’ı tebliğ ederken toplumun yeniliğe açık, idealist ve enerjik kesimini oluşturan gençlerden büyük ölçüde destek almıştır. Yaygın kanaatin aksine köleler, fakirler, kimsesiz ve zayıf kimselerin olanlar da gençlerdir.
rinde ve Hz. Peygamber’in (sas) vefatından sonraki zamanlarda çok önemli görevler üstlenen şahıslar yetişmiştir. İçlerinden devlet başkanları, valiler, hâ- kimler, öğretmenler ve ülkeler fetheden komutanlar çıkmıştır. Özetle İslâm hareketini asıl yönlendiren ve onu Arap toplumunun yeni kim¬liği haline gelme- sinde canla başla destekleyerek Hz. Peygamber’e (sas) yardımcı olan, işte bu idealist gençlerdi. Siyer kaynakları incelendiğinde Hz. Peygamber’in (sav), İslâm toplumunun şekillenmesinde ve İslâmî de- ğerlerin yaşanmasında ve yayılmasında gençlere büyük görevler verdiği açıkça görülür. Onların ce- saret ve enerjilerinden gereği gibi yararlanmak için her şeyden önce gençlerin kendine güvenli, sağ- lam bir kişilik geliştirmelerine imkân sağlanmasını istemiştir. Zira o, sorumluluk gerektiren en yüksek görevlere hazırlanmalarını gençliğin tabiî hakkı ve amme menfaatlerinin bir gereği olarak görüyor- du. Bun¬dan dolayı gençlere özel ilgi gösteriyor ve onları görevler üstlenmeleri hususunda sürekli teşvik ediyordu. Gerçekten de bu süreçte görev ve sorumluluğun bilincinde olan kumandanlar, âlimler ve hâkimler yetişmişse bu ancak Rasûlüllah’ın (sas) teşviki sayesinde olmuştur. Askerlik, eğitim-öğretim ve yargı alanlarında bunun açık örneklerini görmek mümkündür. İlk Müslüman gençlerin faaliyetlerine bir örnek teş- kil etmek üzere Hz. Peygamber’e (sas) evini tahsis eden ve 17 yaşında İslâm’ı kabul etmiş olan Erkam b. Ebu’l-Erkam’ın (ra) İslâm’ın ilk yıllarında üstlen- miş olduğu role özellikle temas etmek gerekir. Teb- liğin ilk yıllarında Hz. Peygamber’in (sas) Erkam’ın (ra) evindeki faaliyetlerinin önemli bir adım teşkil ettiği görülmektedir. Bu ev davet faaliyeti için son derece elverişli idi. Üstelik Kâbe haremi dâhilinde Safâ tepesinin eteğinde bulunuyordu. Hac ve umre maksadıyla dışarıdan gelenlerle dikkat çekmeden burada temas kurma imkânı vardı. Ayrıca Mekkeli Müslümanlar da bu eve kolayca gelip gidebiliyor- lardı. Hz. Peygamber (sas) burada bir yandan as- hâbına dinî bilgiler öğretiyor; diğer yandan İslâm’a davet görevini yerine getiriyordu. Buradaki faaliyet- ler sonucunda pek çok kişinin İslâm’a girdiği bilin- mektedir. Hz. Ömer (ra) Dâru’l-Erkam’da Müslüman olanların sonuncusu kabul edilir. Buranın bir merkez olarak kullanılması ilk Müslümanların İslâm’ı kabul tarihlerine bir esas teşkil etmiştir. Nitekim tarihçi- ler ilk sahâbîlerin Müslüman oluşları, “Rasûlüllah’ın Dâru’l-Erkam’a girmesinden önce-sonra”, “Dâru’l- Erkam’da iken” şeklinde tarihlendirilmiştir. (İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, (thk. Mustafa es-Sakkâ-İbra- him el-Ebyârî-Abdülhâfız Şelebî), I-IV, Beyrut ts., I, 270) İslâm’ın ilk yıllarında büyük hizmeti geçen genç- lerin başında Hz. Ali (ra) gelir. O, Müslümanlar ara- sında ün kazandığı kahramanlıklarını gençliğinde, 20 ilâ 30 yaşları arasında gerçekleştirmiştir. Gençlerin Mekke döneminde İslâm’ın Arap Yarımadası’nın dışında tanınmasında da önemli katkıları olmuştur. 25 yaşlarında iken Habeşistan’a hicret eden Hz. Ali’nin (ra) ağabeyi Câfer b. Ebû Tâlib’in (ra), İslâm’ı savunmak üzere Habeşistan hü- kümdarının, Hıristiyan din adamlarının ve saray er- kanının huzurunda yaptığı konuşma, edebî yönden ve muhtevâ açısından tarih kitaplarımızı süslemek- tedir. (İbn Hişâm, es-Sîre, I, 359-360) Mekkeli gençlerden Dârü’l-Erkam’da iken Müslü- man olan Mus’ab b. Umeyr (ra), I. Akabe Biatı’ndan sonra Hz. Peygamber (sas) tarafından Medine’ye öğretmen olarak gönderildi. O sırada 25 yaşlarında bir genç olan Mus’ab’ın (ra) faaliyetleri sonucun- da pek çok Medineli Müslüman oldu. Hepsinden önemlisi o, Üseyd b. Hudayr (ra) ve Sa’d b. Muâz (ra) gibi iki nüfuzlu kabile reisinin İslâm’a girişini
sağladı. (Buhârî, Menâkıbu’l-Ensâr 46) Mekke’de olduğu gibi Medine döneminde de gençlerin etkinlikleri dikkat çekmektedir. Bunlar arasında Zeyd b. Sâbit (ra), Hz. Peygamber (sas) tarafından komşu hükümdar, emîr ve Arap kabi- lelerine gönderilen mektupların pek çoğunu yaz- mıştır. Aynı zamanda Vahiy kâtipleri arasında yer alan Zeyd (ra), Hz. Peygamber (sas) vefat ettiğin- de 21 yaş civarındaydı. İlk halîfe Hz. Ebû Bekir (ra) döneminde Kur’ân-ı Kerîm’i toplamakla Zeyd’i (ra) görevlendirilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm’i cem eden bu sahâbînin, böylesine ciddi ve önemli bir faaliyeti gerçekleştirdiği sıralarda 22 yaş dolaylarında olma- sı, İslâm’ın ilk döneminde gençlerin ne derece bü- yük rol oynadığını ortaya koyması bakımından ilgi çekicidir. (Buhârî, Menâkıb 16; Tirmizî, Menâkıb 33) Allah Rasûlü (sas) gençlerin ilgi alanında yetiş- mesine büyük ilgi ve dikkat göstermiştir. Zekâ ve kabiliyetine güvendiği gençlerin ilimde uzman- laşmaları için bütün engelleri kaldırmış, bu husus- ta başkalarına göstermediği müsamahayı onlara sunmuştur. Kur’ân âyetleriyle karıştırılabileceği endişesiyle hadislerin yazılmasını yasakladığı bir dönemde, ilk Müslüman gençlerden Abdullah b. Amr b. el-Âs’a (ra) hu konuda özel izin vermiştir. Nitekim Abdullah b. Amr, Allah Rasûlü’nden (sas) aldığı izinle es-Sahîfetü’s-Sâdıka adını verdiği bir hadis risâlesi kaleme almıştır. (İbn Sa’d, et-Tabakât,I- VIII, Beyrut ts. II, 373) Hz. Peygamber (sas) vahiy kâtiplerini genellikle gençler arasından seçmiş; gençlerin fetvâ verme- sine müsaade etmiş, ayrıca onlardan öğretmenler tayin etmiştir. Üstelik onları çoğu yaşlı sahâbîler- den oluşan ordulara komutan tayin etmiştir. Yine pek çok gazvede sancağı bizzat gençlere vermiştir. Örnek vermek gerekirse Tebük Seferi’nde sancağı Zeyd b. Sâbit’e (ra), Bedir’de Hz. Ali’ye (ra), vermiş- tir. 18 yaşında olan Üsâme b. Zeyd’i (ra) Suriye’ye gönderdiği orduya komutan tayin etmiştir. Rasûlül- lah (sas) Benî Kudâa üzerine göndermek üzere ha- zırladığı birliğin sancağını da Üsâme b. Zeyd’e (ra) vermiştir. Bu birlik, aralarında Hz. Ebû Bekir (ra), Hz. Ömer (ra) ve Ebû Ubeyde (ra) gibi Muhâcirlerin de yer aldığı binlerce askerden oluşuyordu. Sahâbîler- den bazı¬ları Üsâme’nin (ra) kumandan tayin edil- mesini hoş karşılamayınca Hz. Peygamber (sas) on- ları uyararak Üsâme’yi (ra) övmüş ve desteklemiştir. Rivayete göre Üsâme’nin (ra) yaşı henüz 18 veya 20 idi (Buhârî, Meğazi 87; Müslim, Fedâil 63) Hz. Peygamber (sas) pek çok hadisinde faziletli gençleri methetmiştir. O, kıyamet gününde arşın gölgesi altında mutlu olacaklar arasında, gönlü Allah’a bağlı, severek Allah’a ibadet eden gençleri de zikretmiştir: “Yedi sınıf insan vardır ki, Yüce Allah kendi gölgesinden başka hiçbir gölge bulunmayan kıyamet gününde bunları kendi arşının gölgesinde muhafaza edecektir. Bunlar; adaletli devlet başkanı, Allah’a ibaret ederek temiz bir hayat içinde serpilip büyüyen genç, gönlü mescitlere sevgiyle bağlan- mış olan namazlı kimse, Allah için seven ve bu sev- gi ile birleşip bu sevgi ile ayrılan kişi, sosyal mevki sahibi ve güzelliği olan bir kadın tarafından çağrılıp da kadınlığını kendisine sunduğunda ‘ben Allah’tan korkarım’ cevabıyla onu terk eden erkek kişi, sağ elinin verdiği sadakayı sol eli bilmeyecek derecede gizli sadaka veren kişi, tenha yerlerde Allah’ı anıp gözleri yaş döken takvalı kişi” (Buhârî, Zekât 16; Müslim, Zekât 91) Sonuç olarak ifade etmek gerekirse, gençlerin eğitiminde yetişkinlere büyük görev düştüğü açık- tır. Bundan dolayı yetişkinlerin kuracağı sıcak ve mutlu bir aile yuvasında Hz. Peygamber’in (sas) aile fertlerine karşı tutumu gençlere hem teorik açıdan öğretilmeli ve hem de genç bizzat kendisi, bunun uygulamasına aile içinde tanık olmalıdır. Bu konuda geniş bilgi için bk. Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı,s. 304-308; Yeken, Fethi, İslâm Gençliği, (çev. Abdülkadir Kınar), İstanbul 1993, s. 49-68; Tokpınar, Cemil, Peygamberin Diliyle Gençlik, İs- tanbul 1996, s. 11-123; Mahmud, Abdülhâlim, Müslüman Gençliğin Eğitimi, (çev. Bedrettin Çetiner), Konya 1997, s. 122-147, 159-176; Gündüz, Turgay, İslâm, Gençlik ve Din Eğitimi, İstanbul 2003, s. 138-186; Hökelekli, Haya- ti, “Gençlik ve Din”, Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi (ed. Hayati Hökelekli), İstanbul 2006, s. 9-33; Kula, Naci, “Gençlerimize Peygamberimizi Nasıl Anlatalım”, Hz. Mu- hammed ve Gençlik, Ankara, 1995, s. 67-73; Perşembe, Er- kan, “Genç-Aile İlişkilerinde Uyumun Sağlanmasında Di- nin Fonksiyonel Rolü Üzerine”, Gençlik Dönemi ve Eğitimi, (hz. İsmail Kurt-Seyit Ali Tüz), İstanbul 2000, s. 259-276.
Vakit Bilinci ve İbadetlerin Yoğunlaştığı Zamanlar Şu kısacık ömrümüzü neler uğruna tükettiği- mizin, zamanımızı nasıl hoyratça harcadığımızın, imkân ve enerjimizi neler için seferber ettiğimizin, gündemimizi kimlerin ve nelerin işgal etmesine izin verdiğimizin hesabının tek tek görüleceği bir Gün mutlaka gelecek. Kendisinden hesaba çekile- ceğimiz nimetlerin başında da zaman nimeti gelir kuşkusuz. Şu kadrü kıymetini bilemediğimiz, nasıl geçtiğini fark edemediğimiz, tükettiğimiz, “öldür- düğümüz” zaman... İşte pervasızca harcadığımız vakitlerin değerini bizlere hatırlatan mübarek bir mevsim yine geldi: “Üç Aylar”! Recep, Şaban ve içinde “bin aydan hayırlı olan Kadir Gecesi”nin bulunduğu Ramazan ayı… 1-Receb Ayı: Haram/Hürmetli Ay Hz. Peygamber (sas) diğer aylardan daha çok Recep ayına, Recep’ten daha çok Şaban ayına, ondan daha çok da Ramazan ayına önem verir, daha bir özen gösterir, ibadet ve âhiret havasına girerdi. “Allah’ım, Receb ve Şaban ayını bize mü- barek kıl ve bizi Ramazan ayına eriştir”1 diye dua ederdi. Receb ayı, Kur’ân’ın hürmete layık gördüğü (haram) dört aydan biridir. Haram aylar, Re- ceb, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem’dir. Üçü peş peşe gelirken, Receb ayı tek başına hürmetli ay olarak kalır. Receb ayında oruç tutmanın, dua, tevbe ve istiğfarı çoğaltmanın, hayır-hasenatta bulunmanın faziletine dair hadis kitaplarında çeşitli rivayetler yer alır. YOĞUNLAŞMIŞ İBADET MEVSİMİ: “ÜÇ AYLAR”
Regaip Gecesi Receb ayının ilk cuma gecesine Regaip gecesi denir. Elbette her Cuma gecesi kıymetlidir, ancak iki kıymetli gece bir araya gelince, daha bir kıymet kazanır. Reğâib; ihsanlar, ikramlar demektir. Allah Teâlâ bu gecede, müminlere, rağîbetler (ihsanlar, ikram- lar) yapar. Dolayısıyla bu geceye özel bir hürmet gösterip, bu ihsanlardan yararlanmak gerekir. Mîrac Gecesi “Kulunu bir gece Mescid-i Haram’dan çevre- sini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa’ya bir kısım ayetlerimizi gösterelim diye götüren o Allah’ın şanı yücedir. Şüphesiz O, işitendir, gö- rendir.” (İsra 17/1) Risaletin 11. yılı Recep ayının 27. gecesi, İsrâ ve Mîrâc mûcizesi gerçekleşmiştir. İsrâ, gece yolculu- ğu/yürüyüşü; Mîrâc ise, yükseğe çıkmak ve yük- selme âleti demektir. İsra mucizesi ayetlerle sâbit iken2 , Mirac (yükselme) olayı Kur’an’da anılmaz, ama çok sayıdaki hadiste ayrıntılı biçimde anlatılır: Rasûlullah (sas) bir gece Kâbe’nin ‘Hatîm’ de- nilen kısmında iken Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya getirilip burada namaz kıldı, oradan semâya yük- seltilip bazı peygamberlerle görüştü, sonra da Sidretü’l-Müntehâ’ya yükseltildi. Yanında bulunan Cebrâil (a.s) buradan öteye geçemedi; “benim için burası sınırdır, parmak ucu kadar daha ilerlersem, yanarım...” dedi. Mîrâc’da Cenab-ı Hakk, kulu ve rasûlü Muhammed’e (sas) nice âlemler gösterdi. Kuluna vahyedeceğini vasıtasız vahyetti. Rivayetlerdeki bazı ayrıntılar da şöyledir: Göğün en yüksek tabakasına Refref ile ulaştı ve Allah’ın huzuruna çıktı. Başka önemli emirlerin yanı sıra beş vakit namaz da işte burada emredildi. Birçok hadise göre bu yolculuk sırasında ona (sas) cennet ve cehennem de gösterildi. Daha sonra Hz. Pey- gamber (sas) Mescid-i Haram’a geldi. Ertesi gün bu olayı anlattığında Mekkeli müşrikler onunla alay ettiler ve müminlerden bazıları da bunda şüp- heye düştüler. Hz. Ebu Bekir (r.a), bu durum karşı- sında, “o söylüyorsa doğrudur” diyerek sadakatini ispatladı ve “Sıddîk” unvanını aldı. Mi’rac hakkındaki farklı görüşleri zikreden Mev- dûdî, kanaatini şöyle özetler: Bazıları bunun rü- yada meydana geldiği, bazıları olay sırasında Hz. Peygamber’in (sas) tamamen uyanık olduğu ve bedeni ile birlikte yolculuk ettiği, bazıları ise bu- nun sadece mistik bir görüntü olduğu görüşünde- dirler. Fakat bu ayetin başlangıç sözleri (“Kulunu... götüren o Allah yücedir”), bunun Allah’ın sınırsız gücü ile meydana gelmiş olan doğa-üstü bir olay olduğunu gösterir. Eğer olay sadece mistik bir gö- rüntüden ibaret olsaydı ayet, bu olayı meydana getiren varlığın her tür zayıflık ve eksiklikten uzak olduğunu gösteren “subhâne” ifadesi ile başla- mazdı. Yine “Kulunu bir gece... götüren” sözleri, bunun sadece bir görüntü veya rüya olmadığını, bilakis Allah’ın Peygamberi’ne (sas) ayetlerini gös- terdiği fiziki ve bedeni bir yolculuk olduğunu gös- terir. O halde, miracın sadece ruhsal bir deneyim olmayıp, Allah’ın Peygamber’i (sas) için hazırladığı fiziki bir yolculuk ve bir gözlem olduğu kabul et- melidir.3 Beş vakit namazla özdeşleşen bu geceyi; huşû dolu namazlarla geçirmek ve namazı bir ömür boyu ikâme etme yani dosdoğru kılma konusun- da bir vesile olarak değerlendirmek ve “Namaz müminin mîracıdır”4 hadis-i nebevisi uyarınca her namazı bir “mîrac” yani Rab Teâlâ ile sohbet kılmak gerekir. 2-Şaban Ayı: Rasûlullah’ın Ay’ı Şaban ayının “kendisine ait” olduğunu belir- ten Hz. Peygamber (sas), bu ayda ibadete özel bir önem vermiş, Recep ayından daha fazla oruç tut- maya, sadaka vermeye gayret etmiştir. Şöyle bu- yurmuştur: “Recep ayı Allah’ın ayı, Şaban benim ayım, Ramazan da ümmetimin ayıdır.”5 Bu hadis-i şerif hakkında yapılan yorumlar- dan biri şöyledir: Receb ayında yüce Rabbimi- zin güzel isim ve sıfatlarını öğrenip düşünerek Tevhid’in hakikatini kavramak, Şaban ayında Allah Rasûlü’nü (sas) sîreti ve sünneti ile birlik- te tanıyarak ona bol bol salat u selam etmek, Ramazan ayında ise Kur’ân-ı Kerim’i daha çok
okuyup tefekkür ederek, anlayarak yaşamak işaret buyrulmuştur. Peygamberimizin (sas) özellikle bu ayda oruç ibadetini artırdığını biliyoruz. Hz. Aişe annemiz, Rasûlüllah’ın (sas) bu aydaki orucu hakkında şöyle der: “Şaban ayındaki kadar çok oruçlu olduğu bir ay görmedim.”6 Berât Gecesi Şaban’ın on beşinci gecesi “Leyletü Nısf-i Şa’bân” (Şaban’ın Yarısı Gecesi); bilinen adı ile Berât Gecesi’dir. “Berât” kelimesinin aslı Arapça “berâet” olup “kurtulmak, iyileşmek” demektir. Borçtan, suç- tan, cezadan, hastalıktan kurtulmak, iyileşmek, uzak- laşmak, temizlenmek anlamlarına gelir. Ayrıca, “yazı, belge” anlamı da kazanmıştır. Dinî anlamıyla berâet, günahlardan, kötülüklerden arınmak, temize çıkmak, ilâhî af ve rahmete nail olmak, erişmektir. Bu geceye, bereketli ve feyizli olması sebebiyle Mübarek gece (leyle-i mübarek); günahların affı ve kulların temize çıkarılması sebebiyle Berat gecesi (leyle-i berat/fer- man) ve Sakk/belge gecesi, kulların ihsana kavuş- maları nedeniyle de Rahmet gecesi (leyle-i rahmet) denmiştir. Tevbe(Berâe)/1.ayette geçtiği üzere ‘Şir- ke/müşriklere ültimatom, son ihtar, kesin uyarı’ anlamına da gelir.  Bazı müfessirler, “Apaçık kitaba yemin olsun ki, biz Kur’ân’ı mübarek bir gecede indirdik.” (Duhân 44/2-5) âyetindeki “mübarek gece”nin Berat Gecesi; çoğu müfessir ise Kadir Gecesi olduğu görüşünde- dir. İlk müfessirlerden İkrime ve bir grup âlim, Kur’ân Levh-i Mahfuz’dan topluca dünya semasına bu gece indirildi; Kadir Gecesi de Cebrail vasıtasıyla Peygam- berimize parça parça indirilmeye başladı, der.7 Kısa- ca; Berat ve Kadir gecesi Kur’ân’ın bize lütfedildiği iki kutlu gecedir. Peygamberimiz (sas): “Şaban ayının yarısı gelin- ce; gecesini namazla, gündüzünü oruçla geçirin.”8 buyurarak, hem Şaban ayında hem de Berat gecesin- de yapılması gereken ibadetleri işaret etmiştir. Ayrıca şöyle buyurmuştur: “Yüce Allah, Şaban’ın on beşinci gecesinde, Kelb kabilesinin koyunları- nın tüyleri sayısından daha çok insanı cehennem- den kurtarır. Ancak, kendisine şirk koşanların, Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyen- lerin, akrabalarıyla bağını koparanların, kibir- lilerin, ana-babasına isyankâr olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz.”9 “Kim Şâban’ın 15.gecesini ibadetle ihyâ ederse, kalplerin öldüğü günde o kişinin kalbi ölmez.”10 Elbette, bir geceyi ibadetle geçirip sonra eski ha- yata geri dönmenin hiçbir anlamı yoktur. Ancak bu gece tevbe, istiğfar ve af dilemek için bulunmaz bir fırsattır: Bu geceler ve günler her türlü günah, hata ve isyandan vazgeçip yepyeni bir başlangıç yapmak isteyenler için bir dönüm noktası olabilir. Sadece ha- rama batanlar değil herkes için fırsat! Günahı, hatası, ihmâli olmayan var mı? Bu yüzden Rasûlüllah (sas) bu kutlu zamanlarda şu duaları tavsiye buyurur: “Allahım, sen çok affedicisin, affetmeyi sever- sin; beni de affet.”11 Hz. Aişe (r.anhâ): Rasûlüllah’ın, bu gece kıldığı na- mazın secdesinde şöyle dua ettiğini nakleder: “Allahım! Gazabından rızana sığınıyorum. Cezandan affına sığınıyorum. Allahım! Senden, yine sana iltica ediyorum. Sana yaptığım senâyı (övgüyü), senin kendine yaptığın senâ ölçüsünde yapmaktan âciz olduğumu itiraf ederim. Senin komşuluğun ve yakınlığın, azizliktir. Senin senâ ve övülmen yücedir. Senin ordun mağlup edile- mez. Sen, vaat ettiğin şeyde, vaadinden dönmez- sin. Senden başka tanrı, senden başka mabud yoktur.”12 Özetle Berât gecesi ve Şaban ayı; müminlerin ve tüm insanlığın her türlü şirkten, haramlardan, günah- lardan kurtuluşu için bulunmaz bir fırsattır. Ramazan’a Doğru… Kutlu Peygamberimiz (sas) bir Şaban ayının son gününde ashabına şöyle hitap eder: “Ey insanlar! Yüce ve mübarek bir ay’ın gölgesi üzerinize bastı. O ayda bir gece vardır ki bin ay- dan daha hayırlıdır. ...”
Ertesi gün başlayacak kutlu Ramazan’ı müjdeleyen sevgili Peygamberimiz (sas) bin aya yani ortalama bir insan ömrüne denk Kadir Gecesi’ne dikkat çeke- rek, hangi gecesi olduğu kesin belirtilmeyip her ge- cesi Kadir olması muhtemel bu ayın her gününü ve gecesini Allah’ın razı olacağı amellerle geçirmeyi, hiç bir ânını gafletle geçirmemeyi hatırlatır. Hadisin devamında, farz olan orucun ve farz namazların dı- şında nafile namaz kılmayı, hayır işlemeyi, insanlara merhametli davranmayı tavsiye ederek, “O ayda bir hayır işleyen kimse diğer aylarda bir farz iş- lemiş gibi olur. O ayda bir farz işleyen ise diğer aylarda yetmiş farz işleyen gibidir.”13 buyurur. (‘Yetmiş’ çokluktan kinayedir.) Evet, bir farza yetmiş farz, hatta daha fazlası! Ve “bir gece”ye “bin ay”dan daha hayırlısı! Ramazan Ayı: Kur’an Ay’ı Ramazan ayının fazileti elbette Allah için tutulan oruçtan gelir. Peygamberimiz (sas) şöyle buyurur: “Ramazan geldiğinde Cennet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytanlar da bağ- lanır.”14 Ancak bu ayı asıl mübarek kılan ise, Kadir Gece- sinde Kur’an’ın nazil olmaya başlamasıdır. “Ramazan ayı ki o ayda Kur’an insanlara yol gösterici, doğru yola iletici, eğri ile doğruyu birbirinden ayırt edici olarak indirildi.” (Bakara 2/185) Ramazan ayına bu sebeple “Kur’an Ay’ı” dendi. Kur’an, her Ramazan’da kalbimize yeniden insin diye!.. Ve Kadir Gecesi… “Biz onu (Kur’ân’ı) kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen nereden bile- ceksin? Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır. Me- lekler ve Ruh (Cebrail) o gecede Rablerinin iz- niyle her türlü iş için iner. O gece, tanyerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.”(Kadr suresi) Bu gece bin aydan daha hayırlıdır. Kur’an’da bu gibi yerlerde geçen sayı, olayın değerini sayılarla sınırlama amacı taşımaz. Bu sadece çokluğu ifade etmek içindir. Bu gece in- sanların hayatında binlerce aydan daha hayırlı- dır. Nice binlerce ay ve binlerce sene geçip git- miştir de, insanların hayatlarında bu mübarek ve mutlu gecenin yaptığı etkinin ve sağladığı değişimlerin bir nebzesini bile bırakamamıştır.15 Vaktin Çocuğu Olmak… Kadir gecesinde seküler zihinleri allak-bullak eden, maddi değer ölçülerini altüst eden bir nis- petle karşı karşıyayız. Allah’ın lûtf u keremi ile “bir”in “bin”e hatta “bin”lere, “milyon”lara katlandı- ğına inanan bir kıymet bilinci, bir zaman idraki, bir değer ölçüsü... Bunu ancak “mümin” ve “müslim” bir zihin kav- rayabilir. Ve işte fırsat: Recep, Şaban, Ramazan! Vaktin çocuğu (ibnü’l-vakt) olarak yaşadığı her ânı/vakti kulluk idraki ve sorumluluğu için- de geçirmeleri gereken biz Müslümanlar, tam da bu espriyi özetleyen “Vakit nakittir” atasözü- nün de içini boşaltıp “vakt”in değerini/bedelini “nakit”le eşitleyiverdik. İmdi, İslâm Dini, başta namaz olmak üzere “va- kitli”16 ibadetler nizamı ile insan hayatının her ânı- nı anlamlı ve değerli kıldı. Müslümanın her vakti programlanmıştır; hayatı ibadettir. Vaktin çocukları, kıymetli vakitlerin en kıymetli- leri olan Üç Aylar’ın kıymetini bilenlerdir, vesselam! 1- Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/259. 2-İsra 17/1. ve Necm 53/1-18. ayetler 3- Mevdudî, Tefhimu’l-Kur’an, 3/69-70. 4- M.H.Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Yûnus/10. âyetin tefsiri. 5-Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 1/423. 6- Zebidî, Tecrid-i Sarih Tercemesi, 6/295. 7-Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, 4294 8- İbn Mâce, İkâmetü’s-salat 191. 9-Tirmizî, Savm 39. 10-İbn Mâce, 1782. 11-Tirmizî, Daavât 84. 12- Müslim, Salât 222. 13-Terğîb, 2/94-95. 14- Müslim, Sıyâm 1. 15-Seyyid Kutub, Fî Zılâli’l-Kur’ân, Kadir sûresi tefsiri 16- Nisa 4/103
İslâm ile şereflenerek, Medine’nin İlk Müs- lümanları unvanını alan 6 seçkin insan, çok iyi bir çalışma yapmışlardı. O kadar ki, sadece evlerde değil, Medine’nin sokaklarında, hurma- lıklarında, çarşılarında, dükkânlarında, her yer- de sürekli İslâm konuşuluyordu artık1 … Bir yıl böyle ciddi çalışmalarla geçti… Çok ciddi sorumluluk üstlenip, çok ciddi ça- lışmalar yapacaklarına dair Peygamber Efendi- mize söz veren Hz. Es’ad ve Arkadaşları, aynı zamanda “Gelecek yıl Hacc mevsiminde gelme- ye söz veriyoruz.” diye de açıkça söz vermişlerdi. Ve bir sene geçmiş, yine Hacc mevsimi gelmişti. Hz. Es’ad bin Zürare (ra) ve arkadaşları, bir yıldır hasretiyle yanıp kavruldukları Peygamber Efendimiz ile buluşmaya gideceklerdi… İlk buluşma ve görüşme 6 kişi ile gerçekleş- mişti. Şimdi 12 kişi olarak gidiyorlardı. Bunların 5’i, bir yıl önce Peygamberimiz ile görüşüp İslâm ile şereflenenlerden iken, 7’si ise yeni gelenlerden oluşuyordu. Birinci görüşme- de bulunan Hz. Câbir bin Abdullah (ra), hasta olduğu için bu anlamlı sefere çıkamamıştı. 2 Gidenler büyük bir heyecanla yola çıkarlar- ken, geride kalanlar da Peygamberimiz’e selâm- larıyla beraber gönüllerini de gönderiyorlardı. Yola koyulanlar bir başka heyecan içindeydiler, yolcu edenler bir başka heyecan… Medine’den Mekke’ye doğru yola çıkan kafile bir hayli kalabalıktı. Bunca kalabalık yığın ara- sında sadece 12 Müslüman vardı. Çalışmışlardı… Peygamber Efendimiz (sas) başta olmak üzere, İslâm ile şereflenen her bir sahâbî çok ciddi bir çalışma içindeydiler. Zaman durma zamanı değildi çünkü. Hira Nûr’daki vuslattan bu yana 12 yıl geçmişti. Yine bir Hacc mevsimiydi. Önceki yıl gelip de Müslüman olan 6 Yesribli de 12 olarak geliyordu… Peygamber Efendimiz (sas), her fırsatta ve her yerde insanları İslâm ile şereflenmeye çağırıyor, bu uğurda her türlü tehlikeyi de göze alıyordu. Tabir yerindeyse Hacc mevsiminde karargâhını Mina bölgesine kurmuştu sanki… Karşılaştığı her insana bir umut deyip yaklaşıyor ve her bi- rini Allah’a îmâna davet ediyordu. Biz burada sadece Medine’den gelenler kısmını anlatmaya çalışacağız… Birinci Akabe Biatı “Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık etmemek, zina yapmamak, çocuklarınızı açlık korkusuyla öldürmemek, yalan-dolanlarla hiç kimseye iftirada bulunmamak, hiçbir ha- yırlı işte bana muhalefet etmemek üzere bana biat ediniz.”
Oldukça kalabalık ve karmaşık bir topluluk ile beraber Mekke’ye kadar gelen bu 12 seçkin Müs- lüman, bir an önce Peygamber Efendimiz (sas) ile buluşmak için sabırsızlanıyorlardı. Nihayet beklenen zaman geldi. Müslüman kar- deşlerini çok iyi organize eden Hz. Es’ad (ra)’ın her birine gizlice gönderdiği haber ile yürekler ağızlara geldi. - Bu gece, gece yarısını geçe Akabe mevkiinde Peygamber Efendimiz ile buluşacağız! Akabe; Mekke’ye üç km. kadar uzaklıkta bulunan Mina ile Mekke arasındaki bir mevkiye verilen ad olup, aynı zamanda Akabe adına bölgenin başka yerlerinde de rastlanmaktadır. Aynı adı taşıyan bir- çok yer bulunmasına rağmen Akabe denince ilk defa bu meşhur ahidleşme ve anlaşmaların yapıldı- ğı mevkî hatıra gelmektedir. Bir yıllık hasret bu gece bitecekti nihayet. Sevgi- liler Sevgilisi ve Canlar Canı ile bu gece buluşacak- lardı. Önceki yıl O’nunla görüşüp İslâm ile şerefle- nen 5’inin yanında; bu 5 arkadaşın yüzünde, özün- de, sözünde ve halinde Peygamberimiz’i gözleyip duran 7 Müslüman ise bir başka heyecan furyasın- daydılar. O’nu ilk defa göreceklerdi çünkü. Görmüş olanlar, bir an önce kavuşmayı beklerlerken, ilk defa görüşecek olanlarda daha fazla bir heyecan göz- leniyordu. Çünkü onlar Peygamberimizi görmeden îmân etmişler, görmeden sevmişlerdi O’nu; şimdi de göreceklerdi işte… Medine’den beraber geldikleri kalabalık yığının içinden birer ikişer sıyrılıp, hiç birine herhangi bir şey sezdirmeden, gizlice gece karanlığını yararak Akabe’ye doğru sessizce yürümeye başladılar. Hz. Es’ad bin Zürâre (ra), her türlü tedbiri almış, hazırlığını çok ciddi bir şekilde yapmıştı. Bu anlamlı yerde ve bu anlamlı saatte sevgili Müslüman kar- deşleri ile buluşmuş, âlemleri aydınlatacak olan İki Cihan Güneşi’ni beklemeye başlamışlardı. Bekleme uzun sürmedi… Peygamberler ve Gö- nüller Sultanı karanlığı yararak yanlarına geldi. Bütün her şeyleriyle olduğu gibi; gözleri de Sevgili Gözleri’ne kilitlendi… Nefesler tutulmuştu âdeta… Tepeden tırnağa ka- dar bütün her şeyleri ile vericiye yönelmişler, bütün her şeyleri ile tam bir alıcı olmuşlardı. Bütün insanlığa örnek olacak bir uygulama ile önce tanışma faslı oldu. İslâm ile yeni tanışanları büyük bir muhabbetle süzen Peygamber Efendimiz (sas), her biriyle ayrı ayrı ilgilendi. Hz. Es’ad ve arka- daşlarının yapmış oldukları çalışmayı dinleyince de, öyle memnun oldu ki, mübarek Nûr Yüzü daha bir nurlanarak, gecenin karanlığında her tarafı aydınla- tırcasına parıldadı.
Müslümanların sorumlusu ve kabile başkanı olan Hz. Es’ad bin Zürâre (ra), arkadaşlarını bir bir tanıttı. Bu 12 seçkin zevât şunlardan oluşuyordu… 1. Hz. Es’ad bin Zürâre (kendisi) 2. Hz. Avf bin Hâris 3. Hz. Rafi’ bin Mâlik 4. Hz. Kutbe bin Âmir 5. Hz. Ukbe bin Âmir 6. Hz. Muaz bin Hâris 7. Hz. Zekvan bin Abdi Kays 8. Hz. Ubâde bin Sâmit 9. Hz. Yezid bin Sa’lebe 10. Hz. Abbâs bin Ubâde 11. Hz. Ebu’l- Haysem Mâlik bin Teyyihan 12. Hz. Uveym bin Sâide3 . Bir rivayette Hz. Ukbe bin Vehb ile Hz. Seleme bin Selâme’nin de bu Birinci Akabe Biatı’na katılan Ensâr arasında bulundukları zikredilir. Böyle olursa, bilinen erkek ve yetişkin Sahâbelerin sayısı Câbir dahil 15’i buluyor. Bu sayıya Medine’de olan hanımlar ve ço- cuklar dâhil değildir.4 Geçen yıl Müslüman olanların hepsi de Hazrec kabilesinden idiler. Şimdi gelen 12 kişinin 2’si Evs ka- bilesindendi. 100 yılı aşkındır süren ve son Buas Sa- vaşları da daha yeni biten Evs-Hazrec düşmanlığı, İs- lâm ile sona erecekti Allah’ın izniyle. Aralarında uzun yıllara yayılan kan davaları vardı. Bu iki kabilenin bir araya gelmesini hayal etmek bile hayal iken, şimdi bu gerçek oluyordu. Buna çok memnun olan Peygam- berimiz (sas), gülleri bile kıskandıracak bir güzellikle gülümsedi. Zaman çok önemli olduğu gibi çok da kısaydı. Bu yüzden her zaman ve her yerde zamanı en iyi ve en güzel bir şekilde değerlendiren Hz. Peygamber (sas), bu 12 seçkin Müslüman’a İslâm esaslarını öz bir şe- kilde anlattı. Yapmaları gerekenleri de yine öz bir şe- kilde ifade etti. Sonra da şöyle buyurdu… - “Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık et- memek, zina yapmamak, çocuklarınızı açlık korku- suyla öldürmemek, yalan-dolanlarla hiç kimseye ifti- rada bulunmamak, hiçbir hayırlı işte bana muhalefet etmemek üzere bana biat ediniz. İçinizden sözünde duranlar, mükâfat olarak cennete gireceklerdir. Kim -insanlık hali- bunlardan birini yapar da dünyada ce- zalandırılırsa, bu, ona keffaret olur. Yine kim -insanlık hali- bunlardan birini yapar da Cenâb-ı Hak bunu gizlerse, onun işi Allah’a kalır. Allah, dilerse bağışlar, dilerse azâba uğratır!”5 Medine’nin seçkin 12 Müslüman’ı büyük bir coş- kuyla atıldılar… - Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmayacağız. Hırsızlık etmeyeceğiz. Çocuklarımızı açlık korkusuyla öldür- meyeceğiz. Yalan-dolan uydurarak hiç kimseye iftira- da bulunmayacağız. Hiçbir hayırlı işte Sana muhale- fet etmeyeceğiz!6 İş olsun diye konuşmamışlardı. Mecbur kaldıkları için söz vermemişlerdi. Bütün içtenlik ve samimiyet- leri ile söz verip biat ettiler. Ve ettikleri biate de bağlı kaldılar. Verdikleri sözü yerine getirdiler. Bunun ne anlama geldiğini çok iyi biliyorlardı. Bu sözleşme ile bütün Arabistan’da hüküm süren şirkin, küfrün, zulmün ve her türlü kötü âdet ve alışkanlıkla- rın ortadan kaldırılması prensip olarak kabul edilmiş oluyordu. Yani büyük bir aydınlanma süreci içinde yerlerini alıyorlardı… Karşılarında bütün İnsanlığın Emini durmuş, ken- dilerini fazilete çağırıyordu. Bu güne kadar ne çek- mişlerse, cahiliye kurallarından çekmişlerdi. Şimdi ise, Allah Rasûlü’nün fazilet davetine icabet ederek, arzu ettikleri kaliteyi yakalama fırsatı vardı önlerinde. Gönüller Sultanı’nı gönülden dinleyen bu gönül ehli seçkin ve özel topluluk, artan bir coşku ile biat ve sözlerini yenilediler… - Gerek bolluk ve gerekse darlıkta, gerek sağlık ve gerekse hastalıkta, gerek rahatlık ve gerekse sıkıntı- da, gerek sevinç ve gerekse üzüntüde, hangi hâl ve durumda olursak olalım sana her hâl-ü kârda itaat edeceğimize dair söz veriyoruz. Sen de her zaman ve her yerde bizim üstümüzde bir tercihe sahip olacak-
sın, yani Sana her zaman öncelik verecek ve Seni her zaman dinleyeceğiz! Hiçbir şekilde Sana itaatsizlik et- meyecek, sürekli itaat halinde olacağız!7 Medine’nin bu seçkin ve özel şahsiyetlerinin ver- dikleri söz dikkate şayandır. Çünkü onların söz ver- dikleri hususlar, huzurlu bir cemiyet hayatının teme- lini teşkil eden unsurlardı. Bütün insanlığı ciddi anlamda huzur ve saadete kavuşturmak ve cemiyet hayatını asayiş temeli üzeri- ne oturtmak için gelen İslâm, elbette ki bu hususları vazgeçilmez birer esas olarak öngörecek ve münte- siplerinden kesin söz alacaktı. Öyle de oldu… Her mesele konuşulmuş ve artık ayrılık vakti gel- mişti… Peygamber Efendimiz (sas), bu seçkin Müslüman- ların nur yüzlerine bakarak, yüreklerine işleyen bir cümle kullandı… - “Bana burada anlatma fırsatı vermiyorlar! Ben de sizinle gelsem, kendi canlarınızı ve çoluk-çocuğunuzu koruyup gözettiğiniz gibi, beni de koruyup gözetir mi- siniz? Bu şartla ben de sizinle geleyim!”8 Bir anda oldukları yere çakılan bu 12 seçkin Müslüman, ne diyeceklerini bilemediler. İçlerinden gelmesini istiyorlardı, ama Yesrib tekin bir yer de- ğildi. Rasûlullah (sas) için çok tehlikeliydi. Böylesi- ne haklı bir teklif karşısında “hayır” da diyemezler- di. Çaresizlik içinde çırpınırlarken yine Hz. Es’ad bir Zürâre (ra) öne çıktı. - Ey Allah’ın Rasûlü! Allah şahit ki, biz Allah ve Rasûlü’ne îmân ederken her şeyi göze alarak inan- dık. Seninle beraber olmak, bizim için şereflerin en büyüğüdür. Fakat gel gör ki, Yesrib senin için emin bir yer değil. Müşriklerin yanında, Sana çok şid- detli düşman olan Yahudiler de var. Bize izin ver. Dönüp gereğince çalışalım. Bu güzel dinimizi, Al- lah ve Rasûlü’nü anlatalım. Uygun görürsen yine sabret! Seneye burada tekrar buluşalım. Gelişme- lere göre durum değerlendirmesini yaparız. Şim- dilik bize izin ver yâ Rasûlallah!9 - “Haklısınız, öyle yapalım; seneye burada buluşa- lım!”10 - Annemiz-babamız, çoluk-çocuğumuz, canımız- kanımız sana feda olsun yâ Rasûlallah! Gecenin karanlığında, Aydınlar Aydını’ndan ay- dınlık meşalesi alarak aydınlanan bu seçkinler toplu- luğu, memleketlerinden başlamak üzere, önce yakın çevrelerini, sonra da dünyayı aydınlatmak üzere ora- dan ayrılıp, yine gizlice giderek, geldikleri kalabalık topluluğa katıldılar. Bir süre sonra da, Peygamberler ve Gönüller Sultanı’nı gönüllerine almış olarak, kafileleri ile bera- ber Medine’ye döndüler. Birinci Akabe Biati’ne katılan bu seçkin Sahâbe, Medine’ye döner dönmez daha bilinçli faaliyetlere başladılar. Birinci Akabe Biatı adı verilen bu buluşmada bu- lunan Sahâbîlerden biri olan Hz. Ubâde bin Sâmit, o meşhur hadiseyi anlattıktan sonra, şöyle özetliyordu: - Refahta olduğu kadar sıkıntıda, sevinçte oldu- ğu kadar üzüntüde de O’nu destekleyecek ve her konuda emirlerine itaat edeceğimize; Rasûlullah’ı kendi nefislerimizden aziz tutup, durum ne olursa olsun O’na muhalefet etmeyeceğimize; Allah yolun- da hiç bir kınayıcının kınamasından korkmayacağı- mıza; Allah’a asla şirk koşmayacağımıza, hırsızlık ve zina yapmayacağımıza, çocuklarımızı öldürmeye- ceğimize, kendiliğimizden uyduracağımız yalan ve dolanlarla hiç kimseye iftirada bulunmayacağımıza, hiç bir hayırlı işte Rasûlullah’a muhalefet etmeyece- ğimize dair bey’at ettik. Ayrıca bizden birinin verdiği sözünde durmasına karşılık onun ecir ve mükâfâtının Allah’a ait olduğuna ve ona cennet nimetinin verile- ceğine; kim insanlık haliyle bunlardan birini işler de ondan dolayı dünyada cezaya çarptırılırsa bunun ona keffâret olacağına; kim de yine bunlardan birini işler de işlediği o suçu Allah açığa vurmazsa onun işinin Allah’a kalacağına; Allah’ın dilerse onu bağışlayıp di- lerse azaba uğratacağına dair Rasûlullah’ın bize bil- dirdiği hususlara sadık kalacağımıza da söz verdik. 11 Verilen söz harfi harfine tutulacak ve Rasûlullah bundan çok memnun olacaktı. Sallallahu aleyhi ve sellem… 1-İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, c. 2, s. 70-71. 2-İbn Sa’d, et-Tabakâtü’lüKübrâ, c. 1, s. 220. 3-Belâzürî,Ensâbu’l-Eşrâf,c.1,s.239;Taberî,Târih,c.2,s.235. 4-Diyarbekrî, Târîhu’l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi Nefîs, c. 1, s. 317. 5-Buhârî, el-Câmiu’s-Sahîh, Kitâbu’l-Îmân, 10-11; Ahmed bin Hanbel, el-Müsned, c. 5, s. 323. 6-Ebu’l-Ferecİbnü’l-Cevzî,el-VefâbiAhvâli’l-Mustafâ,c.1,s.217-218. 7-İbn İshâk-İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, c. 2, s. 70-73. 8-Beyhakî,Delâilü’n-NübüveveMa’rifetuAhvâliSahibi’ş-Şerîa,c.2,s.245. 9-Ebû Nuaym İsfehânî, Delâîlü’n-Nübüvve, s. 222. 10-Beyhakî, Delâil, c. 2, s. 245-246. 11-Hüseyin Algül, Osman Çetin, İslâm Târihi, c. 1, s. 253.
Müreysi Kuyusunda su çekerken başlamıştı her şey. Kovalar karışınca, susuzluktan dil boğaza yapışınca, öfke tutulamayıp eller kalkınca, “Yetişin Ensar! Yetişin Kureyş! Yetişin Hazrec!” nidaları duyulunca Kılıçlar da havaya kalkmıştı. Şeytan, cahiliye damarının kabardığını görünce sevincinden yerinde duramamıştı. Dil kılıçtan keskindir, kınında muhafaza etmeli onu. Münafıkların başlıyor yeni bir oyunu: “Mekke’den muhacir geldiler. Yer verdik, besledik. İman et, dediler ettik. Savaş, dediler geldik. Bir secde etmediğimiz kaldı Muhammed’e. Yok, bunlar bizim kıymetimizi bilememişler. ‘Besle kargayı, oysun gözünü.’ demişler. Hele bir dönelim Medine’ye. Aziz olan, zelil olanı gönderecektir geriye.” … Kulak, duymak istemedi bu alçak sözleri; “yanlıştır” dedi. “zandır, yakıştırmadır” dedi. Ama dil kıvrak, dolandı her bir yanı. Bir fitne aldı başını gitti. Oğul Abdullah münafık babasına kılıcı çekti. “Vallahi, Efendim izin vermedikçe Medine’ye sokmam. İzzetin Allah ve Rasûlü’ne ait olduğunu itiraf etmedikçe seni hayatta bırakmam.” Ömer sabırsız; eli kılıç kabzasına gidip gidip geliyor. Efendimiz, “Muhammed, ashâbını öldürttü, dedirtmem.” diyor. Dil kılıcı kınına girmedi daha. Tetikte bekliyor. Fitne kazanını kaynatmaya fırsat vermemeli. Öyleyse orduyu bir gün bir gece yürütmeli. Mustalik Gazvesi, dünya hayatının bir perdesi. İçinde pek çok olay, pek çok hikmet gizli. CÜVEYRİYE VÂLİDEMİZ (ra) Seslenis Ezvâc-ı Tâhirâttan
Ordu hızlı hızlı yürüyor. Âişe’nin devesi, boş hevdecle koşuyor. Gerdanlık düşmüş, işin bahanesi. Yeni imtihan sorusu, pek çetrefilli. Dili başka yüreği başkalara intikam fırsatı doğdu. “İfk” ile müminler imtihan, münafıklar zelil oldu. … Sıra esirlerde. Genç bir kadıncağız koşturuyor telaş içinde. Habibullah’ın önünde derdini dökmekte: “Ben kabile reisinin kızıyım. Adım Berre. Ne olur fidyemi temin edin de kavuşayım hürriyetime…” Babası Hâris b. Ebi Dırâr develeri almış yedeğine Kızının fidyesini ödemeye geliyor Medine’ye. Lakin bakmış bakmış da develere Kıyamamış ikisini saklamış dağın gerisine. “Ey Hâris! Akik’te sakladığın develer nerde?” Bu söz sarsmış da Hâris’i, iman gelip yerleşmiş gönlüne. Kızı Berre, çoktan ısınmış İslam’ın güzelliğine. Kalbi imanla dolu. Adı “Cüveyriye” oldu. Hem kurtuldu hem “müminlerin annesi” oldu. Yakışır mı Rasûl’ün akrabalarını esir tutmak! Çözün kölelik bağını, düğünümüz var! Yüzlerce esir serbest bırakıldı. Mustalikoğulları bu cömertliğe hayran kaldı. İman, girdiği yeri aydınlatır; ışık, neşe saçar. Kavmi için Cüveyriye’den hayırlı “kızcağız” mı var? Cüveyriye Vâlidemiz. “İyilik” senin yüreğinde, elinde ve dilinden hiç düşürmediğin zikirde. Kuşluk vaktine kadar çektiğin tesbihte. Seninle öğrendik “yarattıkları sayısınca, kendisinin hoşnut olduğunca, arşının ağırlığınca, bitip tükenmeyen kelimeleri adedince tenzih etmeyi ve hamd etmeyi.” O’nunla şereflendin, O’nunla şereflendi kâinât Üzerinize olsun tahıyyât, tayyibât ve salevât.
Mûcize kelimesi “acz” kökünden ve if’al vezninden ism-i fail olup, bu kelime- nin manası, “insanı aciz bırakan iş” demektir.1 Kur’an-ı Kerim’de “acz” kökünden gelen çeşitli fiil ve sıfat kalıpları ile birçok kullanımı olmasına rağmen, “mûcize” kelimesi bilinen anlamı ile hiç geçmemektedir. Yine hadislerin Arapça metin- lerinde de “mûcize” kelimesine rastlayamıyoruz. Bu kelimenin İslam ilim tarihinde ilk kullanılmaya başlandığı dönemi, bazı araştırmacılar Hicri 4. yüz- yıl olarak gösterirler.2 Öyleyse bugün gerek Kur’an meallerinde, gerek hadis tercümelerinde “mûcize” diye okuduğumuz yüzlerce ifadenin aslı hangi ke- limedir? Bu sorunun cevabını bulmak için Kur’an ve hadislere müracaat ettiğimizde; “âyet” ya da çoğul olarak âyât, beyyine, burhan, sultan, hak veya furkan” kelimelerinin kullanıldığını görmek- teyiz. Bugün mûcize dendiği zaman ilk akla ge- len, Hz. Salih’in dişi devesi3 , Hz. Musa’nın asası ve bembeyaz eli4 , Hz. İsa’nın gösterdiği nice olağa- nüstü işleri5 ve diğer birçok peygamberin hariku- lade hadiseleri Kur’an içerisinde hep “âyet veya âyât” şeklinde ifade bulmaktadır. Sözlük anlamı “insanı aciz bırakan iş” olarak beyan edilen mûcize kelimesinin genel manada tarifi ise şöyle yapılır: “Peygamberlerin nübüvvet- lerinin doğruluğunu teyit etmek için Allah tarafın- dan elçilerine bahşedilen harikulade (olağanüstü) işlere mûcize denir.6 ” Bu tarif gereği mûcize den- diği zaman akıllara hemen âdet üstü, olağan dışı ve harikulade işler gelmektedir. Ama bugün bizim için artık sıradanlaşan, her gün gördüğümüz için alıştığımız nice şeyler de, bir beşer olarak bizleri aciz bırakmaktadır. Eğer etrafımızda binlerce şey karşısında böyle aciz kalıyorsak, yine bir beşer ola- rak bunların en küçüğünü bile ortaya koymamız NÜBÜVVETİN EN BÜYÜK MÛCİZESİ KUR’AN; KUR’AN’IN EN BÜYÜK MÛCİZESİ SAHABE NESLİ Mehmet Emin YILDIRIM
imkân sahasında değilse, demek ki, bizler binlerce mûcizenin ortasında bir hayat sürmekteyiz. Eğer Kur’an’ın ilk ve önemli mesajı olan “ikra/ oku” emrine uyup etrafımızdaki enfüsî ve afakî ayetleri okuyabilirsek; her birinin birer mûcize ol- duğunu ikrar etmez miyiz? Başta nefislerimiz ol- mak üzere, etrafımızdaki binlerce şey, üzerinde te- fekkür ettiğimiz zaman bizleri aciz bırakıp; “Süb- hanallah” dedirtecek boyutta birer mûcize değil midir? İnsanın parmak uçlarında saklı olan özel kimlik kartından tutun, göz retinalarına; genetik haritasından, bünyesinde saklı binlerce hücresine; saç ve sakal tellerinden, tırnaklarına; bir damla su ile başlayan hayat yolculuğundan, anne karnında- ki evrelerine; beynine kodlanan huduri bilgilerden, doğar doğmaz kendisine takdim edilen anne sü- tünün içeriğine ve daha saymakla bitiremeyeceği- miz yüzlerce şey birer mûcize değil midir? Ya kâinat kitabındaki mûcizeler? Sürekli geniş- leyen evrenden, semaların katmanlarına; güneşin, ayın, yıldızların yörüngelerinden, yeryüzünün çe- kim gücüne; denizler ve altlarında saklı binlerce bilinen ve bilinmeyen hayatlardan, gece ve gün- düzün peşi sıra birbirlerini takip etmelerine; ağaç ve bitkilerden, adı bilinen-bilinmeyen binlerce canlıya; hepsi birer mûcize değil mi? Elbette bun- ların hepsi birer mûcizedir ve bunları doğru bir şekilde okuyarak, bu nimetleri kendilerine musah- har kılan otorite karşısında iki büklüm olup, O’nun yüceliğini, kendisinin ise acziyetini itiraf edecek kullar beklemektedir. Hâl böyle olmasına rağmen yine de insan ar- tık her gün gördüğü için alıştığı, kendisi için sıra- danlaşan bu şeylerle değil, âdet üstü bazı olaylarla tatmin olmak istemekte, daha açık işaretleri mü- şahede etme arzusuna girmektedir. İnsanın böy- le bir beklenti içerisinde olduğunu elbette bilen Rabbimiz, işte bunun için, tarifi mümkün olmayan rahmetinin bir gereği olarak insana, harikulade sa- yılabilecek bazı açık işaretler taşıyan mûcizelerini, elçilerinin aracılığı ile göndermiştir. Rabbimiz gönderdiği bu mûcizeleri peygam- berlerinin eliyle, ilahî mesaja muhatap olan belli topluluklara ulaştırırken, bunlar amaçsız ve gaye- siz bir şekilde değil, belli bir amaç doğrultusun- da ortaya çıkmaktadır. Yani hiçbir mûcize amaçsız değildir; her birinin gündeme gelmesinin alt bir zemini vardır. Bu gözle mûcizelere baktığımızda, Rabbimizin mûcizeleri göndermesinin üç temel amacının olduğunu görürüz. Bunlardan ilki; hida- yet vesilesi olması içindir. İkincisi; ‘helâk’a meşru bir sebep olması için, yani itiraz kapılarını tama- men kapatmak içindir. Üçüncüsü ise; elçilere ve onlara iman edenlere bir nusret/yardım olması içindir.7 İşte bu üç temel amaçtan dolayı Rabbimiz gönderdiği elçilere ilahî bir ikram olsun diye çeşitli mucizeler bahşetmiştir. Peki, bu ikram-ı ilahiyeler idrak edilmeleri itibari ile hep aynı nitelikte midir? Elbette ki hayır! Birçok kelam âlimimiz bu yönü ile de mucizeleri üçe ayırır. Onlara göre bu ilahî ikramlar; bazen hissi olabilir; yaşanan zaman ve mekân ile sınırlı kalabilir. Bazen haberi olabilir; yakın ve uzak gelecekte olacak bazı hadiselerin nasıl gerçekleşeceği yönünde bilgiler içerebilir. Bazen de aklî olabilir; buna bilgi mucize- si de denir; zaman ve mekân üstü bir muhteva taşı- yabilir; ilk gün mûcize olduğu gibi, son güne kadar da mûcize olma özelliğini devam ettirir.8 Ya kâinat kitabındaki mûcizeler? Sürekli genişleyen evrenden, semaların katmanlarına; güneşin, ayın, yıldızların yörüngelerinden, yeryüzünün çekim gücüne; denizler ve altlarında saklı binlerce bilinen ve bilinmeyen hayatlar- dan, gece ve gündüzün peşi sıra birbirlerini takip etmelerine; ağaç ve bitki- lerden, adı bilinen-bilinmeyen binlerce canlıya; hepsi birer mûcize değil mi?
Peygamberlik silsilesinin son halkası olan Efen- dimizin (sas) hayatında bu üç mûcize çeşidine de rastlamak mümkündür; ama O’na (sas) bahşedi- len en büyük mûcize, hatta diğer birçok şeyi göl- gede bırakıp tek ve tartışılmaz bir hâl alacak olan mûcize, elbette Kur’an’dan başka bir şey değildir. İlahî vahyin, Allah Rasûlü’ne verilmiş en büyük mûcize olduğuna herhalde hiç kimsenin bir itira- zı olmayacaktır. Ama bu noktada şu soruyu sor- ma hakkımız vardır: “Kur’an’ı en büyük mûcize kılan özellik nedir?” Bu soru çok önemlidir ve doğru cevaplar bulmamız, bize ilahî kelamın de- ğer ve kıymetini öğretecek niteliktedir. Bu soruya cevap bulma amacı ile Kur’an üzerinde biraz gay- ret gösterdiğimiz zaman görürüz ki; Kur’an’ın bir değil, binlerce mûcizesi vardır. Mesela; 23 yıllık bir zaman diliminde tedricen inmesine rağmen içerisinde hiçbir çelişkinin ol- maması, lafız-mana dengesinin insanı hayretler içerisinde bırakacak boyutta olması, mesajları ile toplumun her kesimine hitap edebilmesi, akılları ikna ederken yürekleri de tatmin etmesi, belli bir zamana ve belli muhataplara konuşmasına rağ- men evrenselliğini muhafaza edebilmesi, nazım, nağme ve tenasübü ile işitenleri âdeta büyüle- mesi, korunmuşluğu, eşsiz belagat ve fesahati, söz sultanlarına söz söylemeyi bıraktıracak ka- dar sözü yerinde ve güzel kullanabilmesi onun mûcizelerinden sadece birkaçıdır. Bu sayılanların yanında Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri de hiç şüphesiz inşâ ettiği ilk ve örnek nesil olan sahabedir. Dolayısı ile sahabe, Efendimizin (sas) Kur’an’ın elmas kılıcı ile oluşturduğu mûcize bir nesildir. Sahabenin nasıl mûcizevî bir nesil olduğunu bize, Fıkıh usulü sahasında kaleme aldığı “En- vârü’l-burûk fî envâi’l-furûk” adlı eseri ile hak- lı bir otorite kazanan Maliki Fakihi el-Karâfî (ö. 684/1285) şöyle belirtir: Yani;“Bazı usul âlimleri derler ki: Eğer Efendi- mizin nübüvvetinin delili olarak sahabe neslin- den başka hiçbir şey ortada olmasaydı, saha- benin varlığı bile tek başına buna delil olmak için yeterdi.”9 Görüldüğü gibi Karâfî’nin bu sözü, bize sahabe neslinin nasıl mûcizevî bir nesil olduğu gerçeğini duyurmaktadır. Bundan dolayı şu iddiayı rahatlıkla dile getirebiliriz: “Nübüvvetin en büyük mûcize- si Kur’an; Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri de sahabe neslidir.” Peki, böyle bir iddianın bizim dünyamıza bakan bir yönü var mıdır? Sahabenin mûcize bir nesil ol- duğunu söylemek, bugünün dünyasında bize nasıl bir fayda sağlayacaktır? İşte asıl cevabını bulmamız gereken sorular bunlardır ve bu sorulara bulacağımız cevaplar, zihin dünyamızı aydınlatacak ve bize birçok açıdan olumlu katkılar kazandıracaktır. Şu temel hakikat unutulmamalıdır ki, sahabenin mûcizevî bir nesil olması Kur’an sayesinde olmuş- tur. Efendimiz (sas) cahiliyenin zifiri karanlığını, vahyin nuru ile aydınlatmış, diri diri kız çocuklarını toprağa gömecek kadar insanlığını unutmuş bir topluluktan, karıncayı incitmemeyi düşünen bir nesil ortaya çıkarmıştır. Onları ortaya çıkaran, bu dü- ِ‫ول‬ ُ‫س‬َ‫ر‬ِ‫ل‬ ْ‫ن‬ ُ‫ك‬َ‫ي‬ ْ‫م‬َ‫ل‬ ْ‫و‬َ‫ل‬ َ‫ين‬ِّ‫ي‬ِ‫ل‬‫و‬ ُ‫ص‬ُ‫ا‬ْ‫ال‬ ُ‫ض‬ْ‫ع‬َ‫ب‬ َ‫ال‬َ‫ق‬َ‫و‬ َّ‫لا‬ِ‫إ‬� ‫ة‬َ‫ز‬ ِ‫ج‬ْ‫ع‬ُ‫م‬ َ‫م‬َّ‫ل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ‫عليه‬ ‫الله‬ ‫صلي‬ ِ‫ه‬‫الل‬ ِ‫ه‬ِ‫ت‬َّ‫و‬ُ‫ب‬ُ‫ن‬ ِ‫ات‬َ‫ب‬ْ‫ث‬ِ‫إ‬� ‫ي‬ِ‫ف‬ ُ‫ه‬ْ‫و‬َ‫ف‬ َ‫ك‬َ‫ل‬ ‫ابه‬ َ‫ح‬ ْ‫ص‬‫َأ‬�
zeyde övülen ve gıpta ile bakılan bir seviyeye ulaş- tıran, tek ve en önemli kaynak, hiç şüphesiz Kur’an olmuştur. Dolayısı ile Kur’an, içerisinde muhatapla- rını değiştiren ve geliştiren büyük bir potansiyel ta- şımaktadır. İşte bugün Kur’an’ın dostlarından daha fazla, onun düşmanlarının farkında olduğu bir ger- çek olan bu potansiyel, tüm canlılığı ile hâlen varlığı- nı devam ettirmektedir. Dünya istikbarini korkutan ve endişeye düşüren de bu değil midir? Bugün halkı Müslüman olan ülkelerin tamamı- nı dikkate aldığımızda, askerî, ekonomik, siyasî ve teknolojik sahada egemen güçleri rahatsız ede- cek boyutta bir potansiyele ciddi oranda sahip olunmamasına rağmen, yine de baş düşman ola- rak İslam’ın görülmesi başka ne ile izah edilebilir ki? Onlar bizden, bizlerin nüfus itibari ile çoklu- ğumuzdan, ya da halkı Müslüman olan ülkelerin yerüstü ve yeraltı kaynaklarının fazla olmasından ziyade, elimizde olmasına rağmen farkına vara- madığımız Kur’an’ın bu muhteşem potansiyelin- den korkuyorlar. Onlar çok iyi biliyorlar ki; tarihte bir kez olan, bir daha olur. Eğer tarih eşkıya- dan sahabe, katilden veli, nesneden özne olan bir topluluğun Kur’an’ın elmas kılıcı ile ortaya çık- tığını yazmışsa ve 1400 yıldır hâlen yazmaya da devam ediyorsa, onların İslam’dan korkmalarını fazla da yadırgamamak gerekiyor. Onların bu korkuları bir tarafa, bize düşen gö- rev bu büyük sermayenin farkına varıp yeniden mûcizevî nesiller olmak ve böyle nesillerin ortaya çıkmasını sağlamak adına gerekli gayretleri gös- termektir. Ancak böyle bir gayret bizi dünyada izzete, âhirette ise cennete taşıyacaktır. 1-İbn Faris, Mucemu Mekayis fi’l-Lûğa, s. 738-739. 2-Halil İbrahim Bulut, Mûcize, TDV, İslam Ansiklopedisi, c. 30, s. 350-351. 3-Araf Sûresi, 7/73. 4-Araf Sûresi, 7/106-108; Hud Sûresi, 11/96; Kasas Sûresi, 28/31-32, 35. 5- Alî İmran Sûresi, 3/49-50. 6-Bâkıllanî, İ’câzü’l-Kur’an, s.216; Zerkanî, Menahilü’l- İrfan, c.1, s.66. 7-Halil İbrahim Bulut, Mûcize, TDV, İslam Ansiklopedisi, c. 30, s. 350-351. 8- A.g.e. s.350-352. 9-Karâfî, el-Furûk, c.4, s.1305. SANA HASRET Yudum yudum yumdum gözlerimi. Seninle teselli ettim, çaresiz yüreğimi. Merhametin bir kuş oldu, kondu ellerime, Hasretin, sonsuzluğun gölgesinde ısıtır içimi. Tebessümün kalplerdeki buzları eritti. İnanan ferdi, cemiyeti varlığın sırrına erdi. Yeryüzünde cehalet manasını yitirdi. Hasretin, sonsuzluğun gölgesinde ısıttı içimizi. Zamanın ötesinde, yolların sonunda, Anlam kazandı ruhlar senin yâdınla. En kıymetlisin ezelden gelen, Hissettiğim Sensin, duyduğum Sen. Elest bezmi’nden beri hakkı söyleyen, Sonsuzluğun gölgesinde ruhuma işleyen Sensin, Hep Sen. Mesut YAĞMUR
K ur’an kıssalarında hepimiz kendimize ait bir hikâye bulabiliriz. Hatta bu kıs- salar tamamen bizi anlatıyor da ola- bilir. Kur’an-ı Kerim bizleri bu dünyada kendi hikâyemizi yazmaya çağırmaktadır. Çünkü her- kes, arkasından bir hikâye bırakarak göçüp git- miştir. Bizlerin de anlaşılır ve değer verilir bir öyküsü olmalıdır. Kur’an’ı ve Rasûl-i Ekrem’i (sas) çok iyi anlamak gerekmektedir. Bunların ışığında bir hayatı inşa ederek, hayat hikâyemizi Rabbimiz katında ve in- sanların yanında anılmaya değer hale getirebiliriz. İnsanlardan gezmeleri ve daha önceki kavimler hakkında bilgi edinmeleri istenmiştir. Yaşayacak- ları ömrü nasıl değerlendirmeleri gerektiği konu- sunda fikir vermesi açısından bu çok önemlidir. Allah’ın kullarına muamelesi, esas itibarıyla mer- hamet, iyilik ve lütuf temelleri üzerine şekillenir. Ancak kendilerini bu temellerden yoksun bırakan- lar, adalet gereği cezaya çarptırılırlar. Dünya ve ahiret birbirini takip eden iki hayattır. Birinde imtihan edilir, diğerinde karşılığını alırız. Dünya-ahiret dengesini iyi kurmak zorundayız. Yalnız biri tercih edilerek yaşanamaz. Bu dengenin güzel olması için Yüce Kur’an’ın bize takdim ettiği kıssalardan Ashab-ı Kehf’i açıklamaya çalışacağız. Ashab-ı Kehf’in kıssası Kur’an’da anlatılan en güzel kıssalardan birisidir. Fakat insanların ibret nazarıyla bakması gereken bu hadise efsaneleşti- rilmek suretiyle hakikatten soyutlanmış ve hayatın dışına atılmaya çalışılmıştır. Kelam-ı Kadim, bu konunun gerekli olan kısım- larını Kehf Sûresi’nde açıklamaktadır. Bu kıssa aynı zamanda sûreye isim de olmuştur. “Kehf” kelimesi geniş mağara ve dağların içindeki dehliz manası- na gelir. Ashab-ı Kehf’in hikâyesiyle ilgili “Ey Muham- med! Garipliğine rağmen, Ashab-ı Kehf kıssa- sının sakın Allah’ın en harikulade mucizesi ol-
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı
Siyer-i Nebi 10. Sayı

Recommended

Seli̇ka S'AD
Seli̇ka S'ADSeli̇ka S'AD
Seli̇ka S'ADErayBulut
 
Peygamberimizin Savaşları
Peygamberimizin SavaşlarıPeygamberimizin Savaşları
Peygamberimizin SavaşlarıAkifSamanci
 
Peygamberimizin Komutanları
Peygamberimizin KomutanlarıPeygamberimizin Komutanları
Peygamberimizin KomutanlarısmetBehicTekkanat
 
700 Seçme Sahih Hadis-i Şerif
700 Seçme Sahih Hadis-i Şerif700 Seçme Sahih Hadis-i Şerif
700 Seçme Sahih Hadis-i ŞerifDEDE OSMAN AVNİ K.S
 
Ali imran 95 125 TEFSİR
Ali imran 95 125 TEFSİRAli imran 95 125 TEFSİR
Ali imran 95 125 TEFSİRSalih Selman
 
Peygamber
PeygamberPeygamber
Peygamberhaber
 
1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesi
1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesi1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesi
1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesiColorado Theology University
 
Kul Hakkı
Kul Hakkı Kul Hakkı
Kul Hakkı AkifSamanci
 

Recommended

Seli̇ka S'AD
Seli̇ka S'ADSeli̇ka S'AD
Seli̇ka S'ADErayBulut
 
Peygamberimizin Savaşları
Peygamberimizin SavaşlarıPeygamberimizin Savaşları
Peygamberimizin SavaşlarıAkifSamanci
 
Peygamberimizin Komutanları
Peygamberimizin KomutanlarıPeygamberimizin Komutanları
Peygamberimizin KomutanlarısmetBehicTekkanat
 
700 Seçme Sahih Hadis-i Şerif
700 Seçme Sahih Hadis-i Şerif700 Seçme Sahih Hadis-i Şerif
700 Seçme Sahih Hadis-i ŞerifDEDE OSMAN AVNİ K.S
 
Ali imran 95 125 TEFSİR
Ali imran 95 125 TEFSİRAli imran 95 125 TEFSİR
Ali imran 95 125 TEFSİRSalih Selman
 
Peygamber
PeygamberPeygamber
Peygamberhaber
 
1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesi
1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesi1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesi
1.26.uhud savasi islam tarihi il üniversitesiColorado Theology University
 
Kul Hakkı
Kul Hakkı Kul Hakkı
Kul Hakkı AkifSamanci
 
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve SporBedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve SporSalih Özüduruk
 
Zeyd Bin Harise(r.a.)
Zeyd Bin Harise(r.a.)Zeyd Bin Harise(r.a.)
Zeyd Bin Harise(r.a.)smetBehicTekkanat
 
Miraç
MiraçMiraç
MiraçsmetBehicTekkanat
 
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifile-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir SifilSahn-ı Seman Araştırma Merkezi
 
Es Sadık
Es SadıkEs Sadık
Es SadıkOmerFarukBurak
 
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam TarihiİL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam TarihiColorado Theology University
 
Gençlik - Gençliğin Önemi
Gençlik - Gençliğin ÖnemiGençlik - Gençliğin Önemi
Gençlik - Gençliğin ÖnemiSalih Özüduruk
 
İhlas
İhlasİhlas
İhlasOmerFarukBurak
 
Tevazu
TevazuTevazu
TevazuOmerFarukBurak
 
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleri
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleriOrtaokul peygamber efendimizin mucizeleri
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleriserizci
 
Hz.Ali
Hz.AliHz.Ali
Hz.Aliyardimt
 
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesiİmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesiSelçuk Sarıcı
 
HOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYI
HOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYIHOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYI
HOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYIHoşgör Külliyesi
 
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)HayatıEsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)HayatıDEDE OSMAN AVNİ K.S
 
04barla
04barla04barla
04barlaAhmet Türkan
 
Ezan
EzanEzan
EzanAkifSamanci
 
6. tebbet suresi
6. tebbet suresi6. tebbet suresi
6. tebbet suresiTEBYİN-ÜL-KUR’AN
 
Kardeşlik
KardeşlikKardeşlik
KardeşliksmetBehicTekkanat
 
İmam gazali i̇lahi bilikler
İmam gazali i̇lahi biliklerİmam gazali i̇lahi bilikler
İmam gazali i̇lahi biliklerSelçuk Sarıcı
 
Kronoloji
KronolojiKronoloji
KronolojiŞükrü Özer
 
İmam gazali kimya-i saâdet
İmam gazali kimya-i saâdetİmam gazali kimya-i saâdet
İmam gazali kimya-i saâdetSelçuk Sarıcı
 
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?testkgm
 

More Related Content

What's hot

Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve SporBedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve SporSalih Özüduruk
 
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifile-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir SifilSahn-ı Seman Araştırma Merkezi
 
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam TarihiİL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam TarihiColorado Theology University
 
Gençlik - Gençliğin Önemi
Gençlik - Gençliğin ÖnemiGençlik - Gençliğin Önemi
Gençlik - Gençliğin ÖnemiSalih Özüduruk
 
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleri
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleriOrtaokul peygamber efendimizin mucizeleri
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleriserizci
 
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesiİmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesiSelçuk Sarıcı
 
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)HayatıEsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)HayatıDEDE OSMAN AVNİ K.S
 
İmam gazali i̇lahi bilikler
İmam gazali i̇lahi biliklerİmam gazali i̇lahi bilikler
İmam gazali i̇lahi biliklerSelçuk Sarıcı
 

What's hot (20)

Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve SporBedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
Bedenin Egitimi ve Farkindalik - İslam ve Spor
 
Zeyd Bin Harise(r.a.)
Zeyd Bin Harise(r.a.)Zeyd Bin Harise(r.a.)
Zeyd Bin Harise(r.a.)
 
Miraç
MiraçMiraç
Miraç
 
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifile-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
e-Mülâkât V: Mezhebler, Ehl-i Sünnet ve Mealcilik Üzerine - Ebubekir Sifil
 
Es Sadık
Es SadıkEs Sadık
Es Sadık
 
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam TarihiİL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
İL Üniversitesi - 1.1.Cahiliyye Dönemi_Asr-i Saadet_Islam Tarihi
 
Gençlik - Gençliğin Önemi
Gençlik - Gençliğin ÖnemiGençlik - Gençliğin Önemi
Gençlik - Gençliğin Önemi
 
İhlas
İhlasİhlas
İhlas
 
Tevazu
TevazuTevazu
Tevazu
 
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleri
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleriOrtaokul peygamber efendimizin mucizeleri
Ortaokul peygamber efendimizin mucizeleri
 
Hz.Ali
Hz.AliHz.Ali
Hz.Ali
 
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesiİmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
İmam gazali yol gidenlerin kılavuzu ve arayanların bahçesi
 
HOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYI
HOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYIHOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYI
HOŞGÖR BÜLTENİ 5. SAYI
 
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)HayatıEsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
EsSeyyid Dede Osman-ı Avni Rehavi (K.S.)Hayatı
 
04barla
04barla04barla
04barla
 
Ezan
EzanEzan
Ezan
 
6. tebbet suresi
6. tebbet suresi6. tebbet suresi
6. tebbet suresi
 
Kardeşlik
KardeşlikKardeşlik
Kardeşlik
 
İmam gazali i̇lahi bilikler
İmam gazali i̇lahi biliklerİmam gazali i̇lahi bilikler
İmam gazali i̇lahi bilikler
 
Kronoloji
KronolojiKronoloji
Kronoloji
 

Similar to Siyer-i Nebi 10. Sayı

İmam gazali kimya-i saâdet
İmam gazali kimya-i saâdetİmam gazali kimya-i saâdet
İmam gazali kimya-i saâdetSelçuk Sarıcı
 
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?testkgm
 
HZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEP
HZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEPHZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEP
HZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEPPoetGokhanEr
 
İmam gazali devlet başkanlarına nasihatler
İmam gazali devlet başkanlarına nasihatlerİmam gazali devlet başkanlarına nasihatler
İmam gazali devlet başkanlarına nasihatlerSelçuk Sarıcı
 
Kutlu Dogum
Kutlu DogumKutlu Dogum
Kutlu DogumİRŞAD
 
Caferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç Esasları
Caferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç EsaslarıCaferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç Esasları
Caferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç Esaslarıguestd1cbe2
 
İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...
İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...
İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...Selçuk Sarıcı
 
Peygamber Efendimiz
Peygamber EfendimizPeygamber Efendimiz
Peygamber Efendimizhaber
 
Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)
Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)
Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)HarunyahyaTurkish
 
Ilkokul 9.hafta allahin insanlara mesaji
Ilkokul 9.hafta allahin insanlara mesajiIlkokul 9.hafta allahin insanlara mesaji
Ilkokul 9.hafta allahin insanlara mesajiserizci
 
GüNcel Itikat Meseleleri
GüNcel Itikat MeseleleriGüNcel Itikat Meseleleri
GüNcel Itikat Meseleleriguest6234d0
 
İmam gazali i̇nançta hassas ölçüler
İmam gazali i̇nançta hassas ölçülerİmam gazali i̇nançta hassas ölçüler
İmam gazali i̇nançta hassas ölçülerSelçuk Sarıcı
 

Similar to Siyer-i Nebi 10. Sayı (20)

İmam gazali kimya-i saâdet
İmam gazali kimya-i saâdetİmam gazali kimya-i saâdet
İmam gazali kimya-i saâdet
 
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
KAGEM Bülten Merhamet Dünyamızı Nasıl Aydınlatabilir?
 
HZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEP
HZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEPHZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEP
HZ. KUR'AN'DA TESETTÜR HİCAP VE EDEP
 
İmam gazali devlet başkanlarına nasihatler
İmam gazali devlet başkanlarına nasihatlerİmam gazali devlet başkanlarına nasihatler
İmam gazali devlet başkanlarına nasihatler
 
Gülbanklar
GülbanklarGülbanklar
Gülbanklar
 
Kutlu Dogum
Kutlu DogumKutlu Dogum
Kutlu Dogum
 
Kur'an ve Hayat
Kur'an ve HayatKur'an ve Hayat
Kur'an ve Hayat
 
Siaakideleri
SiaakideleriSiaakideleri
Siaakideleri
 
Caferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç Esasları
Caferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç EsaslarıCaferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç Esasları
Caferi,şIi Ve Rafizilerin Inanç Esasları
 
İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...
İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...
İmam gazâli ve i̇man küfür sınırı faysalu't-tefrika beyne'l-i̇slam ve'z-zend...
 
Deniz kubbesi
Deniz kubbesiDeniz kubbesi
Deniz kubbesi
 
Rahmetin dirilisi
Rahmetin dirilisiRahmetin dirilisi
Rahmetin dirilisi
 
Tarihce i hayat
Tarihce i hayatTarihce i hayat
Tarihce i hayat
 
38. sad
38. sad38. sad
38. sad
 
Peygamber Efendimiz
Peygamber EfendimizPeygamber Efendimiz
Peygamber Efendimiz
 
24. abese suresi
24. abese suresi24. abese suresi
24. abese suresi
 
Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)
Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)
Kolaylık dini islam. turkish (türkçe)
 
Ilkokul 9.hafta allahin insanlara mesaji
Ilkokul 9.hafta allahin insanlara mesajiIlkokul 9.hafta allahin insanlara mesaji
Ilkokul 9.hafta allahin insanlara mesaji
 
GüNcel Itikat Meseleleri
GüNcel Itikat MeseleleriGüNcel Itikat Meseleleri
GüNcel Itikat Meseleleri
 
İmam gazali i̇nançta hassas ölçüler
İmam gazali i̇nançta hassas ölçülerİmam gazali i̇nançta hassas ölçüler
İmam gazali i̇nançta hassas ölçüler
 

More from siyerinebi

Siyer-i Nebi 32. Sayı
Siyer-i Nebi 32. SayıSiyer-i Nebi 32. Sayı
Siyer-i Nebi 32. Sayısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 7. Sayı
Siyer-i Nebi 7. SayıSiyer-i Nebi 7. Sayı
Siyer-i Nebi 7. Sayısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 30. Sayısı
Siyer-i Nebi 30. SayısıSiyer-i Nebi 30. Sayısı
Siyer-i Nebi 30. Sayısısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 29. Sayısı
Siyer-i Nebi 29. SayısıSiyer-i Nebi 29. Sayısı
Siyer-i Nebi 29. Sayısısiyerinebi
 
Siyeri Nebi 25. Sayı
Siyeri Nebi 25. SayıSiyeri Nebi 25. Sayı
Siyeri Nebi 25. Sayısiyerinebi
 
Siyeri Nebi 16. Sayı
Siyeri Nebi 16. SayıSiyeri Nebi 16. Sayı
Siyeri Nebi 16. Sayısiyerinebi
 
Siyeri Nebi 21. Sayı
Siyeri Nebi 21. SayıSiyeri Nebi 21. Sayı
Siyeri Nebi 21. Sayısiyerinebi
 
Siyeri Nebi 20. Sayı
Siyeri Nebi 20. SayıSiyeri Nebi 20. Sayı
Siyeri Nebi 20. Sayısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 19. Sayı
Siyer-i Nebi 19. SayıSiyer-i Nebi 19. Sayı
Siyer-i Nebi 19. Sayısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 25. Sayı
Siyer-i Nebi 25. SayıSiyer-i Nebi 25. Sayı
Siyer-i Nebi 25. Sayısiyerinebi
 
Siyeri Nebi Dergisi 28. Sayı
Siyeri Nebi Dergisi 28. SayıSiyeri Nebi Dergisi 28. Sayı
Siyeri Nebi Dergisi 28. Sayısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi Dergisi 27. Sayısı
Siyer-i Nebi Dergisi 27. SayısıSiyer-i Nebi Dergisi 27. Sayısı
Siyer-i Nebi Dergisi 27. Sayısısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 26. Sayısı
Siyer-i Nebi 26. SayısıSiyer-i Nebi 26. Sayısı
Siyer-i Nebi 26. Sayısısiyerinebi
 
Siyer-i Nebi 24. Sayı
Siyer-i Nebi 24. SayıSiyer-i Nebi 24. Sayı
Siyer-i Nebi 24. Sayısiyerinebi
 
Siyer- Nebi 23.Sayı
Siyer- Nebi 23.SayıSiyer- Nebi 23.Sayı
Siyer- Nebi 23.Sayısiyerinebi
 

More from siyerinebi (15)

Siyer-i Nebi 32. Sayı
Siyer-i Nebi 32. SayıSiyer-i Nebi 32. Sayı
Siyer-i Nebi 32. Sayı
 
Siyer-i Nebi 7. Sayı
Siyer-i Nebi 7. SayıSiyer-i Nebi 7. Sayı
Siyer-i Nebi 7. Sayı
 
Siyer-i Nebi 30. Sayısı
Siyer-i Nebi 30. SayısıSiyer-i Nebi 30. Sayısı
Siyer-i Nebi 30. Sayısı
 
Siyer-i Nebi 29. Sayısı
Siyer-i Nebi 29. SayısıSiyer-i Nebi 29. Sayısı
Siyer-i Nebi 29. Sayısı
 
Siyeri Nebi 25. Sayı
Siyeri Nebi 25. SayıSiyeri Nebi 25. Sayı
Siyeri Nebi 25. Sayı
 
Siyeri Nebi 16. Sayı
Siyeri Nebi 16. SayıSiyeri Nebi 16. Sayı
Siyeri Nebi 16. Sayı
 
Siyeri Nebi 21. Sayı
Siyeri Nebi 21. SayıSiyeri Nebi 21. Sayı
Siyeri Nebi 21. Sayı
 
Siyeri Nebi 20. Sayı
Siyeri Nebi 20. SayıSiyeri Nebi 20. Sayı
Siyeri Nebi 20. Sayı
 
Siyer-i Nebi 19. Sayı
Siyer-i Nebi 19. SayıSiyer-i Nebi 19. Sayı
Siyer-i Nebi 19. Sayı
 
Siyer-i Nebi 25. Sayı
Siyer-i Nebi 25. SayıSiyer-i Nebi 25. Sayı
Siyer-i Nebi 25. Sayı
 
Siyeri Nebi Dergisi 28. Sayı
Siyeri Nebi Dergisi 28. SayıSiyeri Nebi Dergisi 28. Sayı
Siyeri Nebi Dergisi 28. Sayı
 
Siyer-i Nebi Dergisi 27. Sayısı
Siyer-i Nebi Dergisi 27. SayısıSiyer-i Nebi Dergisi 27. Sayısı
Siyer-i Nebi Dergisi 27. Sayısı
 
Siyer-i Nebi 26. Sayısı
Siyer-i Nebi 26. SayısıSiyer-i Nebi 26. Sayısı
Siyer-i Nebi 26. Sayısı
 
Siyer-i Nebi 24. Sayı
Siyer-i Nebi 24. SayıSiyer-i Nebi 24. Sayı
Siyer-i Nebi 24. Sayı
 
Siyer- Nebi 23.Sayı
Siyer- Nebi 23.SayıSiyer- Nebi 23.Sayı
Siyer- Nebi 23.Sayı
 

Siyer-i Nebi 10. Sayı

  • 1. BismillahirrahmanirrahimİSSN: 2146-2763 İmtiyaz Sahibi Ahmet YAZICI Yazı İşleri Müdürü Ersin DEMİR Yayın Kurulu Mutlu BİNİCİ, Osman SÜNGÜ Halid AKILLI, Esra Nur UÇKAN, Hatice TURAN, Ali ERDOĞDU Berra KEPEKÇİ, Hasan Ali YAZICI İrem ÇIKRIKÇIOĞLU Danışma Kurulu Bekir AKMAN, Ayhan KARA Eşref ERGÜN, Abdullah GÜLER İmdat YAVAŞ, Mehmet IŞIKTAŞ Semra KÜÇÜK, Zeynep ÖNDER Tashih ve Redaksiyon Ayşe KARAKOÇ, Özgül ÇİLEKÇİ Hukuk Danışmanı Av. Ömer Faruk GÜNDOĞDU Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın Yayının Mahiyeti: İki Aylık Dini Dergi Yönetim Yeri Cumhuriyet Mh. Fatih Cd. Tenha Sk. No:18 D:2 Kartal-İSTANBUL İletişim Bilgileri Tel: (0216) 354 69 17 Gsm: (0532) 589 94 30 siyerinebidergisi@hotmail.com Baskı ve Cilt Çetin Matbaa Tel: 0212 576 59 85 Abone Olmak İçin Aşağıdaki Hesaplardan Birine Bir Yıllık Abonelik Bedelini Yatırıp İsminizi ve Adres Bilgilerinizi Bize Bildirmeniz Yeterlidir. Posta Çeki Hesabı: Hesap No: 6143843 – Ahmet YAZICI Banka Hesap: Türkiye Finans Katılım Bankası İstanbul Merkez Şube Hesap No: 1100026-1 Görsel Konsept GAYE AJANS Tasarım: Hasan Ali Yazıcı gayeajans@hotmail.com Tel: 0216 354 69 17 Yayınlanan malzemeler kaynak gösterile- rek alıntılanabilir. Yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir. Her dem yeniden diriliyoruz… “Şah damarından yakın” olanın sözü dipdiri, “cevamiu’l- kelîm” Nebî’nin sözü hep yeni. Siyer-i Nebi dergisi (Mayıs-Haziran 2011) 10. sayısı ile üç aylara hazırlanıyor. Dillerde Peygamber Efendimizin en veciz duası: “Allah’ım, Receb ve Şâban ayını bize mübarek kıl ve bizi Ramazan ayına ulaştır.” *** “Coşkusu Sünnetten Yana Nesiller” yetiştirmeyi hedefleyen dergimiz, çağın gençlerine önemli bir soru yöneltiyor: O, Na- sıl Başardı? Bu sorunun cevabını ararken bakışları, Kur’an-ı Hakîm ve Sîret’in sunduğu en güzel örneklere çeviriyor. Batıl karşısında eğilip bükülmeyen, mağarayı cennete çevi- ren, uykusu bile ibret/ibadet olan Ashâb-ı Kehf gençlerine… Kendini Hakk’a adayan, ancak “rükûya eğilenlerle beraber rükûya eğilen” Meryemlere… Eyyüb Sultan’ın yolundan gidip Peygamber (sas) müjdesine nail olan Fatihlere… Efendimizden ayrılmamak uğruna köleliğe razı olan Zeyd b. Hariselere... Fatıma’yı emanet alan, Hasan ve Hüseyin’in babası, bileği bükülmez Alilere... Bu sayı, gençlere, yüreği genç olanlara ve onların ön- derlerine adandı... O’nun sözünü yere düşürmeyen erler, ömrünü nerede ve na- sıl tükettiklerinin hesabını yaparlar. O’nun sevdiğini severler ve şöyle niyaz ederler: İlahi! Sevdir bize sevdiklerini. Kur’an’ın en büyük mucizesi”sahabe nesli”ni örnek alanlar, karanlıkları aydınlatacak ve böylece Allah fecrin doğuşuna şa- hit olacak. O’na hasret olanlar asırlar sonra bile Akabe’de buluşup O’na biatlerini tazeleyecek, O’nun kıymetini bilemeyen Taiflilere karşı tek başına Addas gibi iman edecekler. Siyer-i Nebi dergisine emek vermek bizler için büyük bir mutluluk. Çünkü her bir cümle her bir satır bize O’nu hatır- latıyor. Boşa harcanan dünya hayatında O’na sunabildiğimiz en candan vefa. Rabbimiz! Bu emeğimizi her türlü bağımlı- lıktan azade olarak sırf sana Allah ve Rasûlü’ne adadık. Adağımızı kabul buyur. Şüphesiz hakkıyla işiten ve bilen Sensin.
  • 2. Prof. Dr. Mehmet Yaşar KANDEMİR - Nasıl Başardı 3 Prof. Dr. İsmail Lütfi ÇAKAN - Coşkusu Sünnet’ten Yana Nesiller 5 Kronoloji 9 Mutlu BİNİCİ - Siyer-İ Nebi Dersleri 10 10 Doç. Dr. Adem APAK - Hz. Peygamber (sas) ve Gençler 14 Abdullah YILDIZ - Yoğunlaşmış İbadet Mevsimi: “Üç Aylar” 18 Adem SARAÇ - Birinci Akabe Biatı 22 Esra Nur UÇKAN - Cüveyriye Vâlidemiz (ra) 26 M. Emin YILDIRIM - Kur’an’ın En Büyük Mûcizesi Sahabe Nesli 28 Mesut YAĞMUR - Sana Hasret 31 Osman SÜNGÜ - Kehf’in Gençleri 32 Hatice TURAN - Hz. Meryem Sessiz… Kucağında Kelime 36 Umut AĞBAYRAM - İnce Kalpli Gençler 40 Erol DEMİRYÜREK - Keşke Demeden Önce 42 Hilal GÜLSEVEN - Rasûl’ün Sözünü Yere Düşürmeyen Erler 46 Fatma KOYUNCU - Acıları Damıtmak 49 Semra Küçük GÜLER - Allah Şahit Olsun 50 Ayşe UÇKAN - Yârenime Nâme - I 53 Prof. Dr. Şefaettin SEVERCAN - Peygamberlerin Tevhid Mücadelesi 54 Sümeyye OLGAÇ - Mürekkep ile Kalem Arasında 57 Sena Haliloğlu - O’nu Gören Gözleri Görmek İsterdim 58 Ali ERDOĞDU - Ünlü Tabakât Yazarı İbn Sa’d 60 Abdullah GÜLER - Addas’ın İmanı 62 Halid AKILLI - İlâhî! Sevdir Bize Sevdiklerini... 63 İÇİNDEKİLER
  • 3. Elindeki gülü getirip Arabistan çölünün ortasına dikti. “Bunun adı İslâm gülü. Güzelliği gözle- re can, nefis kokusu gönüllere iman getirecek; canlı renkleri ölü kalpleri diriltecek.” dedi. Herkes ona gü- lüp geçti. Bu iklimde sadece ebûcehil karpuzunun çi- çeği açar, başka çiçekler açmaz, açsa bile kimse ona dönüp bakmaz, dediler. İslâm gülü ilk tomurcuğunu verdiği zaman, ebûcehil karpuzu çiçeğinden başka- sını bilmeyenler onun güzelliğini göremediler. Gül diken zâtın gönlü biraz burkulmakla beraber ümi- di kırılmadı. Gülünü sulamaya devam etti. Gülün nefis kokusu iyice hissedilmeye başlayınca, zevk-i selîm sahibi olmayanlar bu gönül okşayan kokuyu beğenmediler. Kokusu bizi rahatsız ediyor, diye gül ağacını taşladılar. Onu kendi topraklarından söküp atmak istediler. Gül diken zât, gülün en güzel çiçek olduğundan ve onu bir gün bu zevksiz ve duygusuz insanlara kabul ettireceğinden emindi. Paniğe ka- pılmadı. Güle atılan taşlara vücudunu siper etti. Gün geldi, gözler ve gönüller birer birer açılmaya başladı. Herkes gül kokusuna koştu; gül diken zâtın ellerine kapandı. Senin ve gülünün kıymetini bilemedik, ba- ğışla, dediler. Gül diken zât azmi, kararlı tutumu, sabrı ve tahammülü sayesinde dâvayı kazanmıştı. EN KÖTÜSÜ YILGINLIK Bu hüzünlü gül hikâyesi, Resûl-i Ekrem Efendi- mizin çileli mücadele hayatının hikâyesidir. Pey- gamberler Sultanı Efendimizi başarıya götüren ilk ve en önemli sebep, Allah’ın Elçisi olduğunda asla şüphe etmemesi, gittiği yolun doğruluğuna yüzde yüz inanmasıydı. Cenâb-ı Hakk’ın kendisini destek- lediğini gördükçe, dâvasının hak olduğuna yeniden iman ederdi. Böylece hem imanını yeniler hem de azmini güçlendirirdi. Hicretin dokuzuncu yılında yapılan o çetin ve sı- kıntılı Tebük Gazvesi unutulacak gibi değildir. Müs- NASIL BAŞARDI?
  • 4. lümanlar bu seferde hem su hem yiyecek hem de binit sıkıntısı çektikleri için bu sefere “usre” (zorluk, güçlük) seferi adı verilmiştir. Yazın en sıcak günle- rine denk gelmesine rağmen hiç kimse bu seferin böylesine zahmetli ve zor olacağına ihtimal ver- memişti. Askerin yiyeceği büsbütün tükenince, su taşıdıkları develeri kesip yemeyi düşündüler. O za- man Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Ashâb-ı Kirâm’a, arta kalan yiyecekleri getirmelerini emret- ti. Zira o devirde herkes harbe kendi imkânlarıyla gider; yiyeceğini, giyeceğini ve silahını kendisi te- min ederdi. Herkes boşalan erzak torbalarını karış- tırmaya başladı. Kimi bir avuç mısır, kimi bir avuç hurma, kimi bir ekmek parçası getirdi. Yere serilen deri yaygının üzerinde azıcık bir yiyecek birikti. O zaman Peygamber-i Zîşân Efendimiz yiyeceklerin bereketlenmesi için Cenâb-ı Hakk’a dua etti. Sonra da herkesin o yiyeceklerle kaplarını doldurmasını emretti. Asker emredileni yaptı ve doyuncaya ka- dar yedi. Yine de o deri yaygının üzerinde bir hayli yiyecek arttı. İşte o zaman Kâinâtın Efendisi, sıkıntı- ya düştükleri bir zamanda Mevlâ’sının lutfettiği bu maddî destek karşısında duyduğu minnet ve şük- rânı “eşhedü en lâ ilâhe illallah ve ennî Resûlul- lah (Allah’tan başka ilâh bulunmadığına ve kendi- min Resûlullah olduğuna kesinlikle inanırım)” diye dile getirdi (Müslim, Îmân 45). Efendimiz aleyhisselâm, dâvasının hak oldu- ğuna imanı, tuttuğu yolun doğruluğuna güve- ni sebebiyle çelik gibi bir azme sahipti. Önündeki engebeler, virajlar onu yıldırmadı. Yoluna kurulan tuzaklar azmini sarsmadı. Kendisini tereddüt ve endişenin adam yiyen kollarına bırakmadı. Bir gün olsun “acaba?” demedi. Zira azmini gevşetmesi- ne, gayretini azaltmasına, sabırsızlık göstermesine Cenâb-ı Mevlâ fırsat vermedi. Karşısına çıkan dağ gibi engellere bakıp yılgınlık göstermemesi için ona “azim sahibi peygamberleri” örnek gösterdi: “Resûlüm! Peygamberlerden üstün irade sahi- bi olanlar gibi sabret!” buyurdu (Ahkâf 46/35). Getirdikleri hak dini kabul etmeyen kendi öz mil- letleri tarafından türlü işkencelere tâbi tutulmak peygamberlerin kaderiydi. Onların içinde malıyla, canıyla, çocuklarıyla imtihan edilenler vardı. Sa- dece kendileri değil, derin iman sahibi ümmetleri de benzeri sıkıntılara uğramışlardı. Ama onlar bu sıkıntılara katlanmışlardı. Zira zafere erişmek iste- yenlerin sıkıntılara katlanması ilâhî bir kanundu. Zâlim efendilerinden dayanılmaz işkenceler gö- ren Habbâb ibni Eret gibi sahâbîler bir gün Efen- dimiz aleyhisselâm’a dert yandılar: - “Bizi kurtarması için Allah’tan yardım isteme- yecek misin? Bizim için dua etmeyecek misin?” dediler. Allah’ın Resûlü onlara biraz dayanmayı tavsiye buyurdu: - Sizden önce nice yiğit müslümanlar ne bü- yük çileler çekmişlerdir. Onları kazdıkları çukurlara gömmüşler, vücutlarını testereyle ikiye biçmiş- ler, bedenlerini demir taraklarla taramışlar, etle- rini parça parça etmişlerdi. Bütün bu zulümlere rağmen onlar dinlerinden dönmemişlerdir, dedi (Buhârî, İkrâh 1). Kendisi de çok çekti. Ama sabretti. Ümidini yitirmedi. Önünde sonunda bu dinin öne- mini, bu dâvânın büyüklüğünü kavrayacaklar, diye düşündü. Yılgınlığa yüz vermedi. Hak düşmanla- rıyla yıllarca tek başına mücadele etti. Her zorluğa göğüs gerdi. Sonunda bu sarsılmaz azmi, gay- reti, sabrı ve tahammülü sayesinde beklediği ve umduğu zaferi kucakladı.
  • 5. YENİLENME Kureyş Kabilesi’nin Resûlullah Efendimize yaptı- ğı en kötü en ağır en merhametsiz hareketin han- gisi olduğu hususunda Ashâb-ı Kirâm farklı olaylar anlatırlar. Kimine göre bu olayların en çirkini, ilâh- larına Hz. Peygamber’in hakaret ettiğini, dinlerini kötülediğini ve yaşayış tarzlarını küçümsediğini ileri sürerek Mekkeli zorbaların onun gömleğine yapışıp kendisini boğmaya çalışmalarıdır. Kimine göre Peygamber-i Zîşân, Kâbe civarında namaz kı- larken secdeye vardığı zaman sırtına yeni kesilmiş bir devenin kanlı ve pis döl yatağını atmalarıdır. Kimine göre Peygamber Efendimize yapılan en büyük hakaret, Tâiflilerin o çirkin davranışıdır. Bu zâlimlerin “Allah senden başka peygamber gön- derecek adam bulamadı mı?” diye alay ederek, mübarek vücudunu taşa tutarak kendisini toprak- larından zorla çıkardıkları o dehşetli gün gerçekten de unutulacak gibi değildir. Adamların gözleri ne kadar körelmiş, şuurları ne kadar uyuşmuş olmalı ki, ayaklarına kadar gelen, ellerine sevgiyle uzanan o rahmeti, o bereketi görüp farkedemediler. Yirmi üç yıl boyunca Allah’ın sevgilisini üzdüler, bunalttılar, kırdılar, incittiler. Ya Ashâb-ı Kirâm Efendilerimizin bu merha- metsizlerden çektikleri!? Sadece fakir ve yoksul sahâbîleri değil varlıklı, hatırlı, nüfuzlu, hem de kendileri gibi Kureyşli müslümanları kırıp incit- meleri! İslâm’ın açıkça yayılmasına karar verildiği gün Kâbe’nin civarında kavmine hitâp ederek on- ları İslâm’a dâvet eden Hz. Ebû Bekir’i öldüresiye dövmeleri! Sekiz yaşında müslüman olan Zübeyr ibni Avvâm’ı dininden döndürmek isteyen am- casının onu hasıra sarıp dumana boğması! Bilâl- i Habeşî’nin, Ammâr ibni Yâsir’in, Habbâb ibni Eret’in ve diğer pek çok kölenin zâlim efendileri tarafından ateşle dağlanması, kızgın güneşin kar- şısında ağır taşlar altında inim inim inletilmesi, dövülmesi, sövülmesi! Arabistan’ı kendilerine dar getirdikleri Ashâb-ı Kirâm’ın yurtlarını, yuvalarını terkedip deniz aşırı bir ülkeye, Habeşistan’a hic- ret etmek zorunda kalması! Daha nice sahâbenin dinlerinden en küçük fedakârlık yapmadan daya- nılması zor baskılara tahammül etmesi!.. Sözün özü şudur: Tarihin her devrinde şu güzel dünya başta peygamberler olmak üzere samimi dindarlara birer çilehâne olmuştur. Allah demek yasaklanmış, O’na ibadet etmek engellenmiş, di- nin gereklerini yapmaya imkân ve fırsat verilme- miştir. Ama peygamberler ve onların izince giden- ler, tuttukları yolun hak olduğunu iyi bildikleri için o yolda büyük bir azim ve gayretle yürümüşler, Cenâb-ı Hakk’ın kendilerine yardım edeceğine sarsılmaz bir şekilde iman etmişler ve za’fa düş- medikleri için sonunda umduklarına kavuşmuşlar- dır. Muâz ibni Cebel Hazretlerinin zaman zaman yanındaki zâta “Gel, bir süre oturup imanımızı ve dinî duygularımızı güçlendirelim.” demesi gibi müslümanların da zaman zaman oturup iman ve azimlerini yenileyip güçlendirmeleri gerekebi- lir. Bu duraksama bir gevşeme, bir oyalanma, bo- şuna zaman harcama değildir; aksine tazelenme, bilenme, atacağı adımı iyi hesap etmedir. Şartlar ne olursa olsun Müslüman, “zafer bizimdir” diye düşünmelidir. Hiçbir zaman “eyvâh” diye dövün- memeli, “vah, tuh” diye esef etmemeli, biricik ön- derimiz, yegâne örneğimiz Efendimiz gibi sabırla, azimle, gayretle ve hepsinden önemlisi sarsıl- mayan bir iman ile yürümeye devam etmelidir. Gün gelecek, bahçemizdeki gül yediveren olacak, gözü ve gönlü kapalı olanlar o gülü koklamaya koşacaklardır. Muâz ibni Cebel Hazretlerinin zaman zaman yanındaki zâta “Gel, bir süre oturup imanımızı ve dinî duygularımızı güçlendire- lim.” demesi gibi müslümanların da zaman zaman oturup iman ve azimlerini yenileyip güçlendirmeleri gerekebilir. Bu duraksama bir gevşeme, bir oyalanma, boşuna zaman harcama değildir; aksi- ne tazelenme, bilenme, atacağı adımı iyi hesap etmedir.
  • 6. Hadis edebiyatı tarihi içinde “Sahih” adlı en son eserin musannifi ka- bul edilen İbn Hibban el-Büstî’nin(354/965) “Sahih”ini mütalaa ederken dikkatimi çeken ve Türkçeleştirmekte gerçekten fevkalâde zorlandığım hadisimiz, -görüldüğü gibi- her konuda Müslüman’ın takınması gerekli temel tavrı tespit etmekte ve sonucunu da açık şe- kilde bildirmektedir. Bu sebeple hadîs-i şerîf, “Müslüman bir gelecek” konusunun en ince, başka bir deyişle en temel noktasını belirle- mektedir: Sürekli sünnetten yana olma dikkat ve coşkusu ya da her işin sünnetteki uygula- masına râzı olma olgunluğu... Sünnet üzere yaşama zevki... Her işinde sünneti ölçü alma titizliği ve sevinci... Sünnetle yetinme bilinci... Rivâyetler Hadisimize ait rivâyetlerin büyük çoğunluğu, ibadete düşkünlüğü ile meşhur olan sahabî Ab- dullah b. Amr radıyallahu anh’den gelmektedir. Rivâyetlerin genelde mâna akışı -bazı kelime fark- lılıklarına rağmen- hemen hemen aynıdır. Zaten hadisin vürûd sebebi de Abdullah b. Amr’ın, ev- lendiği günden itibaren hanımını ihmal edecek dereceye varan ibadet düşkünlüğüdür. Babasının, durumu Hz. Peygamber’e haber vermesi üzerine Efendimiz, Abdullah’ı Kur’an okumak, namaz kıl- mak ve oruç tutmak gibi ibadetler konusunda iti- dale davet etmiş, mevcut güç ve iştihasının uzun vâdede devam etmeyebileceği, ona göre şimdi- den orta bir yolla bu ibadetleri yapmasının daha uygun olacağı uyarısında bulunmuş ve sonunda da hadisimizdeki ölçüyü hatırlatmıştır: “Her ibadet edenin bir hızlı dönemi, her ibade- tin zevk ve şevkle çokça icra edildiği bir safhası vardır. Yine her amelin ve âbidin bir de gevşeme, bıkkınlık ve güçsüzlük dönemi vardır. Kimin ar- zusu, zevki ve şevki sünnetteki ölçülere bağlılık Abdullah b. Amr radıyallahu anh’den; “Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Her amelin bir coşkusu, her coşkunun da bir gevşemesi vardır. Kimin (asıl) coşkusu sünnetimden yana olursa, o mutlaka kurtulmuştur. Kimin de istek, arzu ve rağbeti sünnet dışına yönelik olursa, o helâk olmuştur.” 1 ِّ‫ل‬ ُ‫ك‬ِ‫ل‬َ‫و‬ ً‫ة‬َّ‫ر‬ِ‫ش‬ ٍ‫ل‬َ‫م‬َ‫ع‬ ِّ‫ل‬ ُ‫ك‬ِ‫ل‬ َّ‫ن‬ِ‫إ‬� : َ‫م‬َّ‫ل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ِ‫ه‬ْ‫ي‬َ‫ل‬َ‫ع‬ ُ‫ه‬َّ‫ل‬‫ال‬ ‫ى‬َّ‫ل‬ َ‫ص‬ ُّ‫ِي‬‫ب‬َّ‫ن‬‫ال‬ ‫ال‬َ‫ق‬ ‫ال‬َ‫ق‬ ‫و‬ٍ‫ر‬ْ‫م‬َ‫ع‬ ِ‫ن‬ْ‫ب‬ ِ‫ه‬َّ‫ل‬‫ال‬ ِ‫د‬ْ‫ب‬َ‫ع‬ ْ‫ن‬َ‫ع‬ َ‫ك‬َ‫ل‬َ‫ه‬ ْ‫د‬َ‫ق‬َ‫ف‬ َ‫ك‬ِ‫ل‬َ‫ذ‬ ِ‫ر‬ْ‫ي‬َ‫غ‬ ‫ى‬َ‫ل‬ِ‫إ‬� ُ‫ه‬ُ‫ت‬َ‫ر‬ْ‫ت‬َ‫ف‬ ْ‫َت‬‫ن‬‫ا‬َ‫ك‬ ْ‫ن‬َ‫م‬َ‫و‬ َ‫ح‬َ‫ل‬ْ‫ف‬‫َأ‬� ْ‫د‬َ‫ق‬َ‫ف‬ ‫ي‬ِ‫ت‬َّ‫ن‬ ُ‫س‬ ‫ى‬َ‫ل‬ِ‫إ‬� ُ‫ه‬ُ‫ت‬َّ‫ر‬ِ‫ش‬ ْ‫َت‬‫ن‬‫ا‬َ‫ك‬ ْ‫ن‬َ‫م‬َ‫ف‬ ٌ‫ة‬َ‫ر‬ْ‫ت‬َ‫ف‬ ٍ‫ة‬َّ‫ر‬ِ‫ش‬
  • 7. şeklinde gerçekleşirse, -başka bir rivâyete göre-, kimin gönlü sünnetteki uygulamaya ısınır, ona alı- şır, onunla yetinirse, o kurtulmuştur. Kim de bunun dışında bir uygulamaya iltifat ederse, -eninde so- nunda- perişan oldu demektir.” Hadisin Hz. Ebû Hüreyre’den gelen rivâyetinin son kısmında da biraz farklı olarak şu değerlen- dirme yer almaktadır: “Kim bu şiddetli arzu ve bıkkınlık dönemlerini sünnet ölçüsüne yaklaştırır ve o çizgide tutabilirse, onun kurtuluşa ereceğini umunuz! Yok, eğer aşırılığı (ifrat ve tefriti) sebe- biyle parmakla gösterilecek bir duruma gelmişse, onu bir şey zannedip önemsemeyiniz.” Hazreti Peygamber’in bu son uyarısını şöyle an- lamak mümkün gözükmektedir: “Orta yolu göze- ten, sırât-ı müstakimde olan, hırslılık ifratından ve gevşeklik tefritinden uzak kalmaya çalışan kişinin kurtulacağını umunuz. Onun insanlar arasındaki şöhretine ve insanların onun hakkındaki kanaatle- rine kıymet vermeyiniz.”2 Ahmed b. Hanbel’in Müsned’indeki3 bir rivâyette ise, kendisine, ashabdan bazılarının ibadet konu- sunda son derece gayretli oldukları haber verilin- ce Hz. Peygamber’in şöyle buyurduğu nakledil- mektedir: “Bu, İslâm alışkanlığı ve coşkunluğudur. Ancak her alışkanlığın bir ileri safhası, her ileri safhanın, coş- kunluğun bir gevşeme ve bıkkınlığı bulunmakta- dır. Binaenaleyh kimin gönlü KİTAB ve SÜNNET’le yetinmeye yatkın ise, ne a’la ne güzel... Kimin gön- lü de Allah’a isyan olan şeylere meylederse, işte onun işi bitiktir, o helak olmuştur.” Bütün bu rivâyetlerinde hadisimiz, başlangıç ve sonuç olarak işlerin en ölçülü uygulamasının Sünnet’te yer aldığını, Müslümanların da bütün şevk, zevk ve coşkularını Sünnet’teki örnek uy- gulamaları kendi hayatlarına imkânları ölçüsünde tatbik etmekte göstermeleri, Sünnet’e uygun ya- şamaktan başka bir şeyin heyecanını taşımamaları gerektiği vurgulamaktadır. Mutlu Hayat Ölçüsü Hadisimizin birinci dereceden muhatabı olan Hz. Abdullah b. Amr’ın hayatının sonuna doğru, eskiden yapageldiği ibadetleri aynı miktarda ya- pacak gücü bulamadığı ve “Keşki, Rasûlullah’ın tavsiye ettiği ruhsatları kabullenseymişim.” diye pişmanlık duyduğunu hatırlayacak olursak, çok rahat bir şekilde, “Mutlu hayat ölçüsü sünnettir.” sonucuna varırız. Hayatının tüm safhalarında insanı mutlu, huzur- lu, sıhhatli, aktif, faydalı kılabilmek için günümüzde çok değişik bilim dalları ve mesleklerin oluştuğu- nu ve bunların her birinin hayatı çekilir kılabilmek için birçok reçete ve teknik ürettiklerini biliyoruz. Ne var ki, bunun tamamının, en sade, en doğru, en mutedil, en makul ve en uygulanabilir örnek-
  • 8. lerini biz Rasûl-i Ekrem Efendimizin sünnetinde bulmaktayız. Hastalık-sağlık, uzun yaşama, kazan- ma, harcama, dinç ve dinamik kalma, mutlu bir in- san olma, âhirete uzanan temiz bir hayat yaşama, hepsi ama hepsi sünnette örneklendirilmiştir. Gıda rejiminden, ibadet hayatına; günlük yaşantıyı tan- zimden milletlerarası ilişkilerde takınılacak tavırla- ra kadar her şey prensip ve pratik olarak sünnette ifadesini bulmuştur. Hayatı Sünnet’le Yaşamak Bu sebeple hayatı sünnetle yaşamak, Müslü- manlar için hem bir ideal, hem bir görev hem de en büyük mutluluktur. Hz. Peygamber’in yaşadığı saadet asrı ile zamanımız, o günün şartları ile gü- nümüz şartları arasında büyük ölçüde farklılıklar ve başkalıklar olması, insan olarak hayatımız için Sünnet’ten ölçüler çıkarmamıza ve onları, işaret ettikleri tabiilik, sadelik ve pratiklik içinde uygu- lamamıza asla engel değildir. Aynı devirde yaşıyor olmamıza rağmen Batı hayat tarzı ve uygulamaları ile bizim anlayış ve şartlarımız arasında da büyük farklılıklar bulunmaktadır. Ne var ki o tür hayat tarzını benimseyenler yıllardır, büyük bir gayret- le -çoğu kere gülünç hallere düşme pahasına da olsa- hayatlarını o çizgide sürdürmeye çalışıyor- lar... Müslümanlar da biraz gayret ve dikkatle gün- lük hayatlarına sünnet çizgisini hâkim kılabilirler. Bunun için gerekli olan tek şey, tercihi ortaya koy- mak, nasıl yaşaması gerektiğine içtenlikle bir ka- rar vermektir. Coşkuyu, heyecanı, titizliği, dikkati, gözü-gönlü Sünnet’ten yana çevirmektir. Ne ham sofuluk adına ne de heva ve hevesler uğruna Sünnet’ten yan çizmemek, en büyük heyecanı sünneti yaşamakta duymaktır. Bize göre hadisimizin asıl mesajı, mutlu ve Müslüman bir gelecek için coşkusu sünnetten yana olan nesiller yetiştirmeyi hedefleyen poli- tikaların geliştirilmesidir. Sünneti aşmak, taşmak ya da bir tarafa bırakmak şeklinde eğilim gös- terecek nesillerin -sayısı ve niteliği ne olursa ol- sun- “Müslüman ve mutlu bir gelecek” açısından hiç bir şey ifade etmediği açıktır. Müslüman nüfusun kalitesini Sünnet’i yaşama oranı tayin eder. Duygular, düşünceler, tercihler, uygulamalar, kurum ve kuruluşlar olarak, bütün bir cemiyet olarak... Evet, tercihi, coşkusu, alış- kanlığı, zevki ve neşesi Sünnet’ten yana olanlar kurtulmuşlar, aksini yeğleyenler de -iddia ve po- litikaları ne olursa olsun- çaresizlik içinde kal- mışlardır. Dünyanın en karanlık günlerinde, mutlu ve aydınlık bir geleceği inşa etmiş olan Sünnet-i Seniyye, Müslüman geleceğimiz için de yegâne ölçü ve biricik güvencedir. Zira yüce Rabbimiz gönderdiği “hidâyet rehberi” son kitabı, açıklama ve uygulama görev ve yetkisini Hz. Peygamber’e vermiş, O’nun Sîret ve Sünneti’ni, inananlara “en güzel hayat modeli” olarak tanıtmıştır. O halde tekrar edelim ki, “Müslüman bir ge- lecek için sünnetten kaynaklanan politikalar, coşkusu Sünnet’ten yana nesiller yetiştirecek nüfus politikaları gerek...” Herhalde “Rabbimiz, bize göz aydınlığı olacak eşler ve çocuklar ihsan et...”4 âyet-i kerimesinin delâlet ettiği gerçek de budur. *Bu yazı hocamızın izniyle “Hadislerle Gerçekler” kitabından alınmıştır. 1-İbn Hibban, Sahih, l, 172. Farklı lafızlar, rivayetler için bk. Ah med b. Hahbel, Müsned, II, 158, 165, 188, 210; Tirmizî, Kıyame 21; İbn Ebî Asım, es-Sünne, l, 28. 2-Bkz. İbnu’l-Esir, Camiu’l-usul (A. Arnand), l, 314, dn. 1 3-Age. II, 165 4-el-Furkan (25), 74 “Her ibadet edenin bir hızlı dönemi, her ibadetin zevk ve şevkle çokça icra edildiği bir safhası vardır. Yine her amelin ve âbidin bir de gevşeme, bıkkınlık ve güçsüzlük dönemi vardır. Kimin arzusu, zevki ve şevki sünnetteki ölçülere bağlılık şeklinde gerçekleşirse, -başka bir rivâyete göre-, kimin gönlü sünnetteki uygulamaya ısınır, ona alışır, onunla yetinirse, o kurtulmuştur. Kim de bunun dışında bir uygulama- ya iltifat ederse, -eninde sonunda- perişan oldu demektir.”
  • 9. Efendimiz aleyhisselam’ın Ramazan ayında ilk vahyi alması Dâru’l-Erkam’da İslamî davetin başlaması II. Akabe Biatı 613 Açık davet emrinin verilmesi (Hicr sûresi 94. ayet-Şuarâ sûresi 214-215. ayetler) İsra ve Mirac mucizeleri (Receb 27), namazın farz kılınması I.Akabe Biatı Musab b. Umeyr’in öğretmen olarak Medine’ye gönderilmesi I. Habeşistan hicreti Ebû Tâlib’in vefatı Hz. Hatice’nin vefatı Peygamberimizin Sevde bint Zem’a ile evlenmesi Zeyd b. Harise ile Taif’e gitmesi Akabe’de Medineli altı kişi ile görüşmesi ve bu kimselerin Müslüman olması II. Habeşistan hicreti Hz. Hamza’nın Müslüman olması Hz. Ömer’in Müslüman olması Müslümanların Dâru’l-Erkam’dan çıkmaları Kureyş müşriklerinin Müslümanlara ve Haşimoğullarına boykot uygulamaları Boykotun sona ermesi 610 622 613 621 615 620 616 619 9
  • 10. Rasûl’ün Sevgilisi Hicretin sekizinci yılı… İslam mücahitleri Mute Ovasında Bizans İmparatorluğunun devasa orduları karşısında yiğitçe direnmiş; fakat şehit düşen, komutanları Zeyd b. Harise’yi orada bırakarak Medine’ye dönmüşlerdi. Şehidin ailesini ziyaret eden Efendimiz, Zeyd’in gözü yaşlı kızını görünce dayanamadı ve ağlamaya başladı. Rasûl-i Ekrem’in, içini çekerek akıttığı gözyaşları sahabileri hayrete düşürdü. Ashâb-ı Kiram: “Bu ne hâl ya Rasûlallah! Neden ağlıyorsunuz?” diye sorduğunda Efendimiz şöyle buyurdu: “Bu, sevgilinin sevgilisine duyduğu özlemdir.”1 Zeyd b. Harise… Rasûl’ün, ‘sevgilim’ diye inleyerek ardından gözyaşı döktüğü, ömrünün sonuna dek hatırasını yâd ettiği, ‘kardeşim’ diyerek medhettiği kahraman sahabi… Sevgili Efendimizin en güzel günlerinde sevincini paylaştığı; en acı günlerinde derdine ortak edindiği yüce arkadaşı… Peygamberin evinde büyüyen, Peygamber tarafından terbiye edilen, adeta Muhammed aleyhisselam ve Hz. Hatice’nin, oğulları gibi üzerine titredikleri temiz bir delikanlı… Allah ve Rasûlüne bağlılığın zirvesi, İslam gençliğinin sembol ismi… Zeyd’in bir günü yıllara, belki de çağlara bedeldir ki o gün ‘Taif Günü’dür. Taiflilerin Efendimizi taşladığı, linç etmek istediği, Zeyd’in ise Rasûlün önüne, arkasına, sağına ve soluna atılarak onu taşlardan korumaya çalıştığı gün… Hani, Nebiler Sultanının “Hayatımın en acı günü.”2 dediği kara gün... İşte o gün, Rasûlün yanındaki tek dostu Zeyd b. Harise’ydi ve Zeyd’in muhteşem bir hikâyesi vardı: Siyer-i Nebi Dersleri 10
  • 11. Esaretten Sultanlığa Zeyd henüz sekiz yaşındayken annesi Sûda bint Sâlebe ile birlikte dayılarını ziyaret etmek amacıyla Ma’noğullarının yurduna gitti. Onlar buradayken düşman bir kabile, Ma’noğullarının yurduna baskın yaptı. Eşkiyalar pek çok kimseyi öldürmüş, çok canlar yakmıştı. Zeyd de anasından koparılmış ve esir edilmişti. Küçük çocuk, köle tüccarlarının elinde pazar pazar dolaştırıldı ve nihayet Ukaz panayırına getirilerek satışa çıkarıldı. Zeyd b. Harise’yi Kureyş’in önde gelenlerinden Hakim b. Hizam dört yüz dirheme satın alarak Mekke’ye götürdü. Hakim b. Hizam yeni kölesini, halası Hatice binti Huveylid’e hediye etti. Hatice dünya kadınlarının en yücesi, en kıymetlisiydi. Kocası ise âlemlere rahmet olan kutlu nebiydi. Henüz vahiy gelmemiş, yeryüzü İslam’ın nuru ile şereflenmemişti. Ama Zeyd’in acı dolu günleri sona ermiş, yaşadığı bunca ıstıraptan sonra sevgi ve merhamet sahibi güzel insanların yuvasına adeta misafir olmuştu. Efendimiz aleyhisselam Zeyd’i görür görmez çok sevmiş ve “Bu köle benim olsaydı, onu azad eder, hürriyetine kavuştururdum.” demişti. Hatice bu sözler üzerine Zeyd’i Muhammed aleyhisselama hediye etti. Sevgili Peygamberimiz onu hemen azad etti.3 Artık Zeyd köle değil, Muhammed ailesinin saygın bir ferdi olmuştu. Efendimiz, cahiliye bataklığının ortasında, Zeyd’i tertemiz bir genç olarak yetiştiriyor, onun terbiyesi ile bizzat ilgileniyordu. Yusuf aleyhisselam Mısır’a basit bir köle olarak getirilip sonunda nasıl sultanlığa ermişse, Zeyd de âlemlerin sultanı olan Aziz Peygamberin sevgili dostu olmuştu. Öyleyse insanlar, içinden çıkılması imkânsız gibi görünen zorluklardan Allah cellenin lütfu ile kurtulabilir ve böylece karanlık geceler, nurlu bir sabah ile nihayete ererdi. Kâdir-i Mutlak olan Allah için hiçbir şey güç ve imkânsız değildi. Gözü Yaşlı Bir Baba Zeyd, Rahman olan Allah’ın rahmetiyle nice çilelerden kurtulmuştu; ama ailesi onu kaybettiği günden beri acı çekiyor, onun için ağıtlar yakıyor, onu bulmak için her yolu deniyordu. Zeyd’in babası, gelen geçen herkesten oğlunu soruyor, kervancılardan haber almaya çalışıyor; fakat ümit verici tek bir şey bile duyamıyordu. Yer yarılmış, Zeyd yok olup gitmişti. Babası acısını şiirlere dökmüş, oğlunu nasıl kaybettiğini, yaşadığına dair hiçbir fikrinin olmadığını yine de ölünceye kadar Zeyd’i aramaktan vazgeçmeyeceğini gözyaşları içinde anlatıyordu.4 Bir hac mevsimi Mekke’ye gelen Kelb kabilesi mensupları Zeyd’le karşılaştıklarında ona, ailesinin acısını, babasının hüznünü ve onu bulmak için nasıl çabaladığını anlattılar. Zeyd, akrabaları aracığıyla babasına haber göndererek çok uzaklarda olduğunu, nice sıkıntılar çektiğini fakat buna rağmen şimdi durumunun çok iyi olup Beytullah’ın yanında ve pek şerefli bir ailenin içinde yaşadığını bildirdi.5 Hiç Kimseyi Sana Tercih Etmem Zeyd’in babası Harise, aldığı haber üzerine hemen hazırlanarak kardeşi ile Mekke’ye geldi. Yıllardır özlemini çektiği çocuğunun kokusunu hissediyor, onu evine geri götürmenin sabırsızlığını yaşıyordu. Nihayet Efendimiz aleyhisselamın huzuruna geldi ve meramını anlatmaya başladı: “Ey Kureyş kavminin efendisi! Siz Allah’ın komşularısınız. Muhtaçlara yardım eder, açları doyurur, esirlere yardım edersiniz. Sana, yanında bulunan oğlumuz için geldik. Onun kurtuluş bedeli hakkında bize insaflı davran, biz onu sana ödeyelim, sen de oğlumuzu serbest bırak. Nebiyy-i Muhterem hazretleri, bu kişilerin Zeyd’in babası ve amcası olduğunu öğrenince hiç O’nunla bir saat geçirmek isteyenler, O’nu -rüyalarında bile olsa- görmeyi arzulayanlar; Zeyd’in, tercihini Ondan yana kullanmasını elbette ki anlayacaklardır. Bırakın Zeyd gibi Efendimizle bir ömür birlikte olmayı O’nun ümmeti olmak dahi bizler için en büyük mutluluk değil midir?
  • 12. ummadıkları bir teklifte bulundu: “İsterseniz tercihi Zeyd’e bırakalım. Şayet sizinle gelmek isterse hiçbir ücret talep edecek değilim. Fakat benimle kalmayı dilerse beni tercih edeni hiç kimseye bırakmam.” Bu teklif Zeyd’in babasını ve amcasını çok sevindirdi: “Sen bize çok insaflı davrandın. Büyük bir lütûf ve cömertlikte bulundun.” dediler. Nihayet Zeyd geldiğinde Efendimiz ona sordu: “Bu adamları tanıyor musun?” Zeyd: “Evet, bunlar babam ve amcamdır.” dedi. Allah Rasûlü: “Sen, benim kim olduğumu öğrendin. Sana olan sevgimi ve şefkatimi biliyorsun. Seni serbest bırakıyorum. Ya beni tercih et ve yanımda kal ya da babanla birlikte git.” buyurunca Zeyd: “Ben hiç kimseyi sana tercih etmem. Sen benim için anne ve baba makamındasın.” dedi.6 Zeyd Benim Oğlumdur Zeyd’in babası ve amcası kulaklarına inanamadı. Sahi insan anne-babasının sevgisini değil de bir başkasını tercih eder miydi? Özgürlük bırakılıp da köleliğe razı olunur muydu? Baba Harise hayret ve öfke içinde: “Yazıklar olsun sana. Sen köleliği hürriyete, anne-babana ve ailene tercih mi ediyorsun!” dediğinde Zeyd şu cevabı verdi: “Ben buzattaöyleşeylergördümkihiçkimseyionatercih edemem. Ondan hiçbir zaman ayrılmayacağım.” Bu sözler Efendimizi çok duygulandırdı. Zeyd’in elinden tutarak Kâbe’ye götürdü ve orada bulunan halka şöyle seslendi: “Ey insanlar! Şahit olunuz ki, Zeyd benim oğlumdur. Ben ona varisim o da benim varisçim olacaktır.”7 Bu hadise Muhammed aleyhisselamın İslam öncesi hayatını ve eşsiz şahsiyetini en güzel şekilde anlatmaktadır.Zeydyıllaröncekaybettiği,hasretiyle gözyaşları döktüğü ailesine kavuşma imkânını yakalamışken anne-babasını ve sıcak yuvasını değil Muhammed aleyhisselamı tercih etti ve bütün kölelerin hayalini kurduğu özgürlüğü, elinin tersiyle reddetti. Zira Zeyd hem anne baba sevgisini dahi gölgede bırakan bir sevgiyi hem de kimselerde göremeyeceği eşsiz güzellikleri Muhammed aleyhisselamda buldu. Efendimizin yanında hiçbir zaman köle veya hizmetçi muamelesi görmedi ki hürriyeti arzulasın. O, Allah Rasûlünden tüm ahlakî güzellikleri, sevgi ve merhameti, kula kulluğu bir yana bırakıp Allah’a kul olmanın gerçek özgürlük olduğunu, Allah’a kul olanın Allah dışındaki her şeye efendi olacağını öğrenmişti. Efendimiz aleyhisselamın hayatının ve şahsiyetinin layıkıyla anlatılması veya yazılması mümkün değildir. Onun yanında bir ömür geçirenler dahi O’nu tavsif etmekten aciz kalmışlardır. Zeyd, Muhammed aleyhisselamın yanında kim bilir nasıl bir saadet yaşamıştır ki O’nun olmadığı bir hayatı düşünmek dahiistememiştir.O’nunlabirsaatgeçirmekisteyenler, O’nu - rüyalarında bile olsa - görmeyi arzulayanlar; Zeyd’in, tercihini Ondan yana kullanmasını elbette ki anlayacaklardır. Bırakın Zeyd gibi Efendimizle bir ömür birlikte olmayı O’nun ümmeti olmak dahi bizler için en büyük mutluluk değil midir? Yine bu hadise Zeyd b. Harise’nin sadakatini, basiret ve firaset sahibi bir genç olduğunu göstermektedir. Rasûl-i Kibriya Hazretlerinin yüce vasıflarını keşfeden, tanıdığı gördüğü diğer insanlardan bambaşka bir hali olduğunu anlayan Zeyd, onun yanında kalmak için sevdiklerinden vazgeçmiştir. Şayet Zeyd, Efendimizin yanında kalmayı değil de babasıyla gitmeyi tercih etseydi, ölümüyle yok olup gidecek, dünya değirmeni onu da öğütecekti. Ama Zeyd, Efendimiz’i tercih etti, Efendimiz âlemlere rahmet olarak gönderildiğinde ona ilk olarak Zeyd iman etti ve ömrünü O’nun yoluna feda etti. Zeyd, Rasulullahın sevgilisi, mücahitlerin kumandanı, İslam’ın kahramanı oldu. Hayat, bazen bizleri bir tercih yapmaya, dönüşü olmayan önemli kararlar almaya mecbur eder. Allah tercihlerimizi, kararlarımızı hakkımızda hayırlı eylesin.
  • 13. Anne Sevgisi Efendimizin evlenmesinden kısa bir süre sonra sütannesi Halime Mekke’ye, oğlunu ziyarete geldi. Sonsuz vefa ve sevgi sahibi Peygamberimiz onu görünce çok sevindi. Sütannesini en güzel şekilde misafir etti. Halime yurdundaki kuraklığı ve çektiği sıkıntıları anlatınca Efendimiz ve Hz. Hatice kendisine kırk koyun ve binmesi için de bir deve hediye ettiler8 Rasûl aleyhiselam insanların en cömerdi ve en vefalısıydı. Ümmetine de cimrilikten kaçınmayı, yapılan kötülükleri affedip iyilikleri hatırda tutmayı öğütlerdi. Sütannesini ihmal etmeyen Efendimiz müminlere annelerinin haklarına riayet etmelerini, en çok annelerine ilgi göstermeleri gerektiğini söylerdi. Allah’ın Aslanı Allah Rasûlü otuz yaşına ulaştığında amcası Ebu Talib’in bir oğlu oldu. Annesi oğluna Haydar ismini verdi. Haydar, aslan anlamına geliyordu ki çocuk büyüdüğünde isminin hakkını vermiş ve Allahın Aslanı olmuştu. Peygamber Efendimiz ise çocuğa Ali ismini verdi.9 Ali, Ebu Talib’in oğluydu ama Allah celle’nin merhameti ve ikramı olarak Efendimiz aleyhisselam’ın evinde, O’nun terbiyesinde büyüdü. Ebu Talib’in ailesi kalabalık, maddi durumu çok kötüydü. Efendimiz otuz beş yaşındayken Mekke’de şiddetli bir kıtlık meydana geldi. Bu kıtlık Ebu Talib’i çok daha fazla etkilemişti. Amcasının yaşadığı sıkıntıyı gören Peygamberimiz ona yardım etmek amacıyla diğer amcası Abbas’ın yanına gitti. Abbas Haşimoğullarının en zenginiydi. Muhammed aleyhisselam ve Abbas Ebu Talib’in durumu düzelinceye kadar birer çocuğunu almaya karar verdiler. Ebu Talib’in de kabulüyle Cafer’in bakımını Abbas, Ali’nin bakımını ise Efendimiz üstlendi.10 Abdülmuttalib vefat ettiğinde biricik torununu oğlu Ebu Talib’e emanet etmişti. Ebu Talib, Efendimizin en yoksul amcasıydı. Ama yüreği sevgi ve merhametle doluydu. O ve hanımı Fatıma binti Esed, yetim Muhammed’i kendi çocuklarından bile daha çok sevdi. Şimdi ise Efendimiz evlenmiş, Rabbinin rahmetiyle zengin olmuştu. Artık sıra ona gelmişti. Amcasının kendisine yaptığı iyiliklere karşılık O da amcasına yardım etmek istiyordu. Hem akrabalık bağlarına riayet ediyor hem de amcasının ailesine vefa gösteriyordu. Kötülüğe dahi iyilikle cevap veren Rasûl-i Zîşan Hazretleri, iyiliğe karşılık neler yapmazdı? O, akrabalara yardım etmeyi, akrabalık bağlarını gözetmeyi öğütlerdi. Hz. Ali, Allah celle’nin lütfu ile beş yaşından itibaren Muhammed aleyhisselam’ın evinde büyüdü. O, her şeyi Efendimizden öğrendi. Vahyin atmosferi içinde yaşadı. Efendimizin en yakını, yardımcısı, hicret gecesi fedaisi, savaş meydanlarında kahramanı ve sevgili kızı Fatıma’nın eşi oldu. Allah Rasûlünün rehberliğinde yetişen gençlere, Hz. Zeyd’e ve Hz. Ali’ye selam olsun. Rasûlün sevgisiyle yetişen ve O’nun sünnetini rehber edinen kimselerden olmayı hepimize nasip eylesin. Âmin. 1- İbn Sa’d,Tabakatü’l Kübra,III,47 2- Buhari, Bed’ül-Halk 6,Tevhid 9 3- İbn Hişam,Sire,I,266 4- İbn Sa’d,III,41 5- Süheyli,Ravdu’l-Unuf,III,17 6- İbn Sa’d,III,42 7- Süheyli,III,18. Bu hadiseden sonra Zeyd’e, Zeyd b. Muham med denilmeye başlandı. Bu durum Ahzab Suresinin 5. Ayet nin nüzulüne kadar devam etti. Bu tarihten sonra Zeyd’e yeni den Zeyd b. Harise denildi. 8- Halebî,İnsanu’l-Uyûn,I,168 9- Halebî,I,432 10-İbn Hişam,I,264 13
  • 14. Son semavî din olan İslâm, bütün insanlık için evrensel mesajların yanı sıra aynı zamanda bir eğitim sistemi, toplumlar ve insanlar arası iliş- kilerin temeli olan değerler ve davranışlar düzeni getirmiştir. Gerek eğitim sistemi, gerekse davra- nış düzeni konusunda insanlık için en güzel örnek de şüphesiz bu dinin tebliğcisi Hz. Peygamber’dir (sav). Bundan dolayı Rasûl-i Ekrem’in (sas) bir eği- timci olarak gençlere yaklaşımını, onlarla olan iliş- kilerini doğru bir şekilde tespit etmek, onun tavır ve davranışlarının gerisinde yatan temel prensip- leri kavramak ve çocuklarını bu doğrultuda yetiş- tirmek Müslüman cemiyetin en öncelikli görevi olmalıdır. Hz. Peygamber (sas) tebliğ görevini üstlenme- sinden itibaren kadın-erkek, genç-ihtiyar, zengin- fakir, hür-köle ayrımı yapmadan toplumun tüm katmanlarını İslâm’a davet etti. Bunun sonucu olarak Mekke’nin hemen her kesiminden insan- lar Müslüman oldular. Ancak İslâm’a ilk girenlerin en bariz ortak özelliği, genelde otuzlu yaşlardaki gençlerden meydana gelmiş olmasıdır. Gerçek- HZ. PEYGAMBER (sas) ve GENÇLER
  • 15. ten de Hz. Peygamber (sas) İslâm’ı tebliğ ederken toplumun yeniliğe açık, idealist ve enerjik kesimini oluşturan gençlerden büyük ölçüde destek almış- tır. O, tebliğe başladığı ilk andan itibaren kadın- erkek, genç-ihtiyar, zengin-fakir, hür-köle ayırımı yapmaksızın tüm insanları İslâm’a davet etmiştir. Nitekim ilk Müslümanlar incelendiğinde içlerin- de toplumun her kesiminden fertlerin yer aldığı görülmektedir. Ancak, bunlar arasında gençlerin çoğunlukta olduğu da aşikârdır. İslâm hareketinin de başlangıçta, toplumun bu kesimden destek al- dığını, en fazla katılımın özellikle gençlerden gel- diğini tespit edebiliyoruz. Yaygın kanaatin aksine köleler, fakirler, kimsesiz ve zayıf kimselerin İslâm hareketine duyduğu sempati ve ilgiden daha fazlasını, refah içerisinde yaşayan Mekke’nin nü- fuzlu ailelerine mensup gençlerin gösterdiği gö- rülür. Nitekim Mekke’nin nüfuzlu ve refah içinde yaşayan ailelerine mensup gençler, İslâm’a; yaş- lılar, köleler, fakirler, kimsesiz ve zayıf kimselerin duydukları sempati ve ilgiden daha yoğun alâ- ka göstermişlerdir. İslâm’ı yayma konusunda Hz. Peygamber’e (sas) asıl destek ve yardımcı olanlar da gençlerdir. İlk Müslümanlardan birkaç kişi, elli yaş civarında, birkaç kişi otuz beş yaşın üzerinde, geri kalan çoğunluk ise otuz yaşın altında bulu- nuyordu. Meselâ genç yaşta İslâm’ı kabul eden- lerden Hz. Ali 10, Abdullah b. Ömer 13, Zeyd b. Hârise 15, Abdullah b. Mes’ûd ve Zübeyr b. el- Avvâm 16, Talha b. Ubeydullah, Abdurrahman b. Avf, Erkam b. Ebu’l-Erkam ve Sa’d b. Ebû Vakkâs 17, Mus’ab b. Umeyr 18-20, Câfer b. Ebû Tâlib 22, Osman b. Huveyris, Osman b. Affân, Ebû Ubeyde ve Hz. Ömer 25-31 yaşlarında idiler. Genç erkek- ler gibi, genç kız ve hanımlar da İslâm’ı ilk seçen- ler arasında yerlerini almışlardır. Hz. Ömer’in (ra) kız kardeşi Fâtıma bint. el-Hattâb (rah), Hz. Ebû Bekir’in kızları Esmâ (rah) ve Âişe (rah) bunların başında gelir. Bu gençlerin çoğu, refah ve itibar sahibi olan ailelerini terk ederek, büyük çile ve fedakârlıklara katlanarak Hz. Peygamber’in (sas) safında yer almayı tercih etmişlerdir. Burada ve- rilecek iki örnek bu hususu açıklar mahiyettedir: Mus’âb b. Umeyr (ra) zengin bir aile çocuğu idi. Mekke’de en güzel, lüks ve gösterişli giyinen, ko- kular sürünen bir gençti. Mekke’de Kureyş genç- leri arasında onun kadar müreffeh bir hayat süren bir başka genç yoktu. İslâmı hiç itirazsız kabul etti. Müslüman olduğunu öğrenen ailesi onu yakalayıp hapsetti. Annesi son derece itibarlı bir kadındı ve oğlunun Hz. Muhammed’in (sas) yanında olması- na asla rıza göstermiyordu. Mus’âb (ra) bir yolunu bularak evden kaçtı ve Habeşistan’a hicret ederek annesinin elinden kurtuldu. Uhud Savaşında şehit olduğu zaman, naaşının üzerine örtülecek kısa bir gömleğinden başka bir şeyi bulunamadı. Onunla başı örtülünce ayakları açılmış, ayakları örtülünce de başı açık kalmıştır (Buhârî, Cenâiz 25, 26) Kureyşli bir başka genç olan Ebû Huzeyfe (ra), Kureyş liderlerinden ve Bedir savaşında kâfir ola- rak ölen Utbe b. Rebia’ın oğlu idi. Ebû Huzeyfe (ra) zengin ve asil, bolluk içinde yaşayan birisiydi. Babasından sonra Kureyş liderliği kendisini bekli- yordu. O, bütün bu servet, itibar ve rahatlığı terk ederek İslâm’la birlikte çileyi ve fakirliği seçti. Yukarıda zikredilenlerin dışında genç yaşta İslâm’ı kabul eden pek çok şahıs mevcuttur. Onlar arasından İslâm’ın Mekke ve Medine dönemle- İslâm hareketine duyduğu sempati ve ilgiden daha fazlasını, refah içerisinde yaşa- yan Mekke’nin nüfuzlu ailelerine mensup gençlerin gösterdiği görülür. İslâm’ı yay- ma konusunda Hz. Peygamber’e (sas) asıl destek ve yardımcı Hz. Peygamber (sas) İslâm’ı tebliğ ederken toplumun yeniliğe açık, idealist ve enerjik kesimini oluşturan gençlerden büyük ölçüde destek almıştır. Yaygın kanaatin aksine köleler, fakirler, kimsesiz ve zayıf kimselerin olanlar da gençlerdir.
  • 16. rinde ve Hz. Peygamber’in (sas) vefatından sonraki zamanlarda çok önemli görevler üstlenen şahıslar yetişmiştir. İçlerinden devlet başkanları, valiler, hâ- kimler, öğretmenler ve ülkeler fetheden komutanlar çıkmıştır. Özetle İslâm hareketini asıl yönlendiren ve onu Arap toplumunun yeni kim¬liği haline gelme- sinde canla başla destekleyerek Hz. Peygamber’e (sas) yardımcı olan, işte bu idealist gençlerdi. Siyer kaynakları incelendiğinde Hz. Peygamber’in (sav), İslâm toplumunun şekillenmesinde ve İslâmî de- ğerlerin yaşanmasında ve yayılmasında gençlere büyük görevler verdiği açıkça görülür. Onların ce- saret ve enerjilerinden gereği gibi yararlanmak için her şeyden önce gençlerin kendine güvenli, sağ- lam bir kişilik geliştirmelerine imkân sağlanmasını istemiştir. Zira o, sorumluluk gerektiren en yüksek görevlere hazırlanmalarını gençliğin tabiî hakkı ve amme menfaatlerinin bir gereği olarak görüyor- du. Bun¬dan dolayı gençlere özel ilgi gösteriyor ve onları görevler üstlenmeleri hususunda sürekli teşvik ediyordu. Gerçekten de bu süreçte görev ve sorumluluğun bilincinde olan kumandanlar, âlimler ve hâkimler yetişmişse bu ancak Rasûlüllah’ın (sas) teşviki sayesinde olmuştur. Askerlik, eğitim-öğretim ve yargı alanlarında bunun açık örneklerini görmek mümkündür. İlk Müslüman gençlerin faaliyetlerine bir örnek teş- kil etmek üzere Hz. Peygamber’e (sas) evini tahsis eden ve 17 yaşında İslâm’ı kabul etmiş olan Erkam b. Ebu’l-Erkam’ın (ra) İslâm’ın ilk yıllarında üstlen- miş olduğu role özellikle temas etmek gerekir. Teb- liğin ilk yıllarında Hz. Peygamber’in (sas) Erkam’ın (ra) evindeki faaliyetlerinin önemli bir adım teşkil ettiği görülmektedir. Bu ev davet faaliyeti için son derece elverişli idi. Üstelik Kâbe haremi dâhilinde Safâ tepesinin eteğinde bulunuyordu. Hac ve umre maksadıyla dışarıdan gelenlerle dikkat çekmeden burada temas kurma imkânı vardı. Ayrıca Mekkeli Müslümanlar da bu eve kolayca gelip gidebiliyor- lardı. Hz. Peygamber (sas) burada bir yandan as- hâbına dinî bilgiler öğretiyor; diğer yandan İslâm’a davet görevini yerine getiriyordu. Buradaki faaliyet- ler sonucunda pek çok kişinin İslâm’a girdiği bilin- mektedir. Hz. Ömer (ra) Dâru’l-Erkam’da Müslüman olanların sonuncusu kabul edilir. Buranın bir merkez olarak kullanılması ilk Müslümanların İslâm’ı kabul tarihlerine bir esas teşkil etmiştir. Nitekim tarihçi- ler ilk sahâbîlerin Müslüman oluşları, “Rasûlüllah’ın Dâru’l-Erkam’a girmesinden önce-sonra”, “Dâru’l- Erkam’da iken” şeklinde tarihlendirilmiştir. (İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, (thk. Mustafa es-Sakkâ-İbra- him el-Ebyârî-Abdülhâfız Şelebî), I-IV, Beyrut ts., I, 270) İslâm’ın ilk yıllarında büyük hizmeti geçen genç- lerin başında Hz. Ali (ra) gelir. O, Müslümanlar ara- sında ün kazandığı kahramanlıklarını gençliğinde, 20 ilâ 30 yaşları arasında gerçekleştirmiştir. Gençlerin Mekke döneminde İslâm’ın Arap Yarımadası’nın dışında tanınmasında da önemli katkıları olmuştur. 25 yaşlarında iken Habeşistan’a hicret eden Hz. Ali’nin (ra) ağabeyi Câfer b. Ebû Tâlib’in (ra), İslâm’ı savunmak üzere Habeşistan hü- kümdarının, Hıristiyan din adamlarının ve saray er- kanının huzurunda yaptığı konuşma, edebî yönden ve muhtevâ açısından tarih kitaplarımızı süslemek- tedir. (İbn Hişâm, es-Sîre, I, 359-360) Mekkeli gençlerden Dârü’l-Erkam’da iken Müslü- man olan Mus’ab b. Umeyr (ra), I. Akabe Biatı’ndan sonra Hz. Peygamber (sas) tarafından Medine’ye öğretmen olarak gönderildi. O sırada 25 yaşlarında bir genç olan Mus’ab’ın (ra) faaliyetleri sonucun- da pek çok Medineli Müslüman oldu. Hepsinden önemlisi o, Üseyd b. Hudayr (ra) ve Sa’d b. Muâz (ra) gibi iki nüfuzlu kabile reisinin İslâm’a girişini
  • 17. sağladı. (Buhârî, Menâkıbu’l-Ensâr 46) Mekke’de olduğu gibi Medine döneminde de gençlerin etkinlikleri dikkat çekmektedir. Bunlar arasında Zeyd b. Sâbit (ra), Hz. Peygamber (sas) tarafından komşu hükümdar, emîr ve Arap kabi- lelerine gönderilen mektupların pek çoğunu yaz- mıştır. Aynı zamanda Vahiy kâtipleri arasında yer alan Zeyd (ra), Hz. Peygamber (sas) vefat ettiğin- de 21 yaş civarındaydı. İlk halîfe Hz. Ebû Bekir (ra) döneminde Kur’ân-ı Kerîm’i toplamakla Zeyd’i (ra) görevlendirilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm’i cem eden bu sahâbînin, böylesine ciddi ve önemli bir faaliyeti gerçekleştirdiği sıralarda 22 yaş dolaylarında olma- sı, İslâm’ın ilk döneminde gençlerin ne derece bü- yük rol oynadığını ortaya koyması bakımından ilgi çekicidir. (Buhârî, Menâkıb 16; Tirmizî, Menâkıb 33) Allah Rasûlü (sas) gençlerin ilgi alanında yetiş- mesine büyük ilgi ve dikkat göstermiştir. Zekâ ve kabiliyetine güvendiği gençlerin ilimde uzman- laşmaları için bütün engelleri kaldırmış, bu husus- ta başkalarına göstermediği müsamahayı onlara sunmuştur. Kur’ân âyetleriyle karıştırılabileceği endişesiyle hadislerin yazılmasını yasakladığı bir dönemde, ilk Müslüman gençlerden Abdullah b. Amr b. el-Âs’a (ra) hu konuda özel izin vermiştir. Nitekim Abdullah b. Amr, Allah Rasûlü’nden (sas) aldığı izinle es-Sahîfetü’s-Sâdıka adını verdiği bir hadis risâlesi kaleme almıştır. (İbn Sa’d, et-Tabakât,I- VIII, Beyrut ts. II, 373) Hz. Peygamber (sas) vahiy kâtiplerini genellikle gençler arasından seçmiş; gençlerin fetvâ verme- sine müsaade etmiş, ayrıca onlardan öğretmenler tayin etmiştir. Üstelik onları çoğu yaşlı sahâbîler- den oluşan ordulara komutan tayin etmiştir. Yine pek çok gazvede sancağı bizzat gençlere vermiştir. Örnek vermek gerekirse Tebük Seferi’nde sancağı Zeyd b. Sâbit’e (ra), Bedir’de Hz. Ali’ye (ra), vermiş- tir. 18 yaşında olan Üsâme b. Zeyd’i (ra) Suriye’ye gönderdiği orduya komutan tayin etmiştir. Rasûlül- lah (sas) Benî Kudâa üzerine göndermek üzere ha- zırladığı birliğin sancağını da Üsâme b. Zeyd’e (ra) vermiştir. Bu birlik, aralarında Hz. Ebû Bekir (ra), Hz. Ömer (ra) ve Ebû Ubeyde (ra) gibi Muhâcirlerin de yer aldığı binlerce askerden oluşuyordu. Sahâbîler- den bazı¬ları Üsâme’nin (ra) kumandan tayin edil- mesini hoş karşılamayınca Hz. Peygamber (sas) on- ları uyararak Üsâme’yi (ra) övmüş ve desteklemiştir. Rivayete göre Üsâme’nin (ra) yaşı henüz 18 veya 20 idi (Buhârî, Meğazi 87; Müslim, Fedâil 63) Hz. Peygamber (sas) pek çok hadisinde faziletli gençleri methetmiştir. O, kıyamet gününde arşın gölgesi altında mutlu olacaklar arasında, gönlü Allah’a bağlı, severek Allah’a ibadet eden gençleri de zikretmiştir: “Yedi sınıf insan vardır ki, Yüce Allah kendi gölgesinden başka hiçbir gölge bulunmayan kıyamet gününde bunları kendi arşının gölgesinde muhafaza edecektir. Bunlar; adaletli devlet başkanı, Allah’a ibaret ederek temiz bir hayat içinde serpilip büyüyen genç, gönlü mescitlere sevgiyle bağlan- mış olan namazlı kimse, Allah için seven ve bu sev- gi ile birleşip bu sevgi ile ayrılan kişi, sosyal mevki sahibi ve güzelliği olan bir kadın tarafından çağrılıp da kadınlığını kendisine sunduğunda ‘ben Allah’tan korkarım’ cevabıyla onu terk eden erkek kişi, sağ elinin verdiği sadakayı sol eli bilmeyecek derecede gizli sadaka veren kişi, tenha yerlerde Allah’ı anıp gözleri yaş döken takvalı kişi” (Buhârî, Zekât 16; Müslim, Zekât 91) Sonuç olarak ifade etmek gerekirse, gençlerin eğitiminde yetişkinlere büyük görev düştüğü açık- tır. Bundan dolayı yetişkinlerin kuracağı sıcak ve mutlu bir aile yuvasında Hz. Peygamber’in (sas) aile fertlerine karşı tutumu gençlere hem teorik açıdan öğretilmeli ve hem de genç bizzat kendisi, bunun uygulamasına aile içinde tanık olmalıdır. Bu konuda geniş bilgi için bk. Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı,s. 304-308; Yeken, Fethi, İslâm Gençliği, (çev. Abdülkadir Kınar), İstanbul 1993, s. 49-68; Tokpınar, Cemil, Peygamberin Diliyle Gençlik, İs- tanbul 1996, s. 11-123; Mahmud, Abdülhâlim, Müslüman Gençliğin Eğitimi, (çev. Bedrettin Çetiner), Konya 1997, s. 122-147, 159-176; Gündüz, Turgay, İslâm, Gençlik ve Din Eğitimi, İstanbul 2003, s. 138-186; Hökelekli, Haya- ti, “Gençlik ve Din”, Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi (ed. Hayati Hökelekli), İstanbul 2006, s. 9-33; Kula, Naci, “Gençlerimize Peygamberimizi Nasıl Anlatalım”, Hz. Mu- hammed ve Gençlik, Ankara, 1995, s. 67-73; Perşembe, Er- kan, “Genç-Aile İlişkilerinde Uyumun Sağlanmasında Di- nin Fonksiyonel Rolü Üzerine”, Gençlik Dönemi ve Eğitimi, (hz. İsmail Kurt-Seyit Ali Tüz), İstanbul 2000, s. 259-276.
  • 18. Vakit Bilinci ve İbadetlerin Yoğunlaştığı Zamanlar Şu kısacık ömrümüzü neler uğruna tükettiği- mizin, zamanımızı nasıl hoyratça harcadığımızın, imkân ve enerjimizi neler için seferber ettiğimizin, gündemimizi kimlerin ve nelerin işgal etmesine izin verdiğimizin hesabının tek tek görüleceği bir Gün mutlaka gelecek. Kendisinden hesaba çekile- ceğimiz nimetlerin başında da zaman nimeti gelir kuşkusuz. Şu kadrü kıymetini bilemediğimiz, nasıl geçtiğini fark edemediğimiz, tükettiğimiz, “öldür- düğümüz” zaman... İşte pervasızca harcadığımız vakitlerin değerini bizlere hatırlatan mübarek bir mevsim yine geldi: “Üç Aylar”! Recep, Şaban ve içinde “bin aydan hayırlı olan Kadir Gecesi”nin bulunduğu Ramazan ayı… 1-Receb Ayı: Haram/Hürmetli Ay Hz. Peygamber (sas) diğer aylardan daha çok Recep ayına, Recep’ten daha çok Şaban ayına, ondan daha çok da Ramazan ayına önem verir, daha bir özen gösterir, ibadet ve âhiret havasına girerdi. “Allah’ım, Receb ve Şaban ayını bize mü- barek kıl ve bizi Ramazan ayına eriştir”1 diye dua ederdi. Receb ayı, Kur’ân’ın hürmete layık gördüğü (haram) dört aydan biridir. Haram aylar, Re- ceb, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem’dir. Üçü peş peşe gelirken, Receb ayı tek başına hürmetli ay olarak kalır. Receb ayında oruç tutmanın, dua, tevbe ve istiğfarı çoğaltmanın, hayır-hasenatta bulunmanın faziletine dair hadis kitaplarında çeşitli rivayetler yer alır. YOĞUNLAŞMIŞ İBADET MEVSİMİ: “ÜÇ AYLAR”
  • 19. Regaip Gecesi Receb ayının ilk cuma gecesine Regaip gecesi denir. Elbette her Cuma gecesi kıymetlidir, ancak iki kıymetli gece bir araya gelince, daha bir kıymet kazanır. Reğâib; ihsanlar, ikramlar demektir. Allah Teâlâ bu gecede, müminlere, rağîbetler (ihsanlar, ikram- lar) yapar. Dolayısıyla bu geceye özel bir hürmet gösterip, bu ihsanlardan yararlanmak gerekir. Mîrac Gecesi “Kulunu bir gece Mescid-i Haram’dan çevre- sini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa’ya bir kısım ayetlerimizi gösterelim diye götüren o Allah’ın şanı yücedir. Şüphesiz O, işitendir, gö- rendir.” (İsra 17/1) Risaletin 11. yılı Recep ayının 27. gecesi, İsrâ ve Mîrâc mûcizesi gerçekleşmiştir. İsrâ, gece yolculu- ğu/yürüyüşü; Mîrâc ise, yükseğe çıkmak ve yük- selme âleti demektir. İsra mucizesi ayetlerle sâbit iken2 , Mirac (yükselme) olayı Kur’an’da anılmaz, ama çok sayıdaki hadiste ayrıntılı biçimde anlatılır: Rasûlullah (sas) bir gece Kâbe’nin ‘Hatîm’ de- nilen kısmında iken Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’ya getirilip burada namaz kıldı, oradan semâya yük- seltilip bazı peygamberlerle görüştü, sonra da Sidretü’l-Müntehâ’ya yükseltildi. Yanında bulunan Cebrâil (a.s) buradan öteye geçemedi; “benim için burası sınırdır, parmak ucu kadar daha ilerlersem, yanarım...” dedi. Mîrâc’da Cenab-ı Hakk, kulu ve rasûlü Muhammed’e (sas) nice âlemler gösterdi. Kuluna vahyedeceğini vasıtasız vahyetti. Rivayetlerdeki bazı ayrıntılar da şöyledir: Göğün en yüksek tabakasına Refref ile ulaştı ve Allah’ın huzuruna çıktı. Başka önemli emirlerin yanı sıra beş vakit namaz da işte burada emredildi. Birçok hadise göre bu yolculuk sırasında ona (sas) cennet ve cehennem de gösterildi. Daha sonra Hz. Pey- gamber (sas) Mescid-i Haram’a geldi. Ertesi gün bu olayı anlattığında Mekkeli müşrikler onunla alay ettiler ve müminlerden bazıları da bunda şüp- heye düştüler. Hz. Ebu Bekir (r.a), bu durum karşı- sında, “o söylüyorsa doğrudur” diyerek sadakatini ispatladı ve “Sıddîk” unvanını aldı. Mi’rac hakkındaki farklı görüşleri zikreden Mev- dûdî, kanaatini şöyle özetler: Bazıları bunun rü- yada meydana geldiği, bazıları olay sırasında Hz. Peygamber’in (sas) tamamen uyanık olduğu ve bedeni ile birlikte yolculuk ettiği, bazıları ise bu- nun sadece mistik bir görüntü olduğu görüşünde- dirler. Fakat bu ayetin başlangıç sözleri (“Kulunu... götüren o Allah yücedir”), bunun Allah’ın sınırsız gücü ile meydana gelmiş olan doğa-üstü bir olay olduğunu gösterir. Eğer olay sadece mistik bir gö- rüntüden ibaret olsaydı ayet, bu olayı meydana getiren varlığın her tür zayıflık ve eksiklikten uzak olduğunu gösteren “subhâne” ifadesi ile başla- mazdı. Yine “Kulunu bir gece... götüren” sözleri, bunun sadece bir görüntü veya rüya olmadığını, bilakis Allah’ın Peygamberi’ne (sas) ayetlerini gös- terdiği fiziki ve bedeni bir yolculuk olduğunu gös- terir. O halde, miracın sadece ruhsal bir deneyim olmayıp, Allah’ın Peygamber’i (sas) için hazırladığı fiziki bir yolculuk ve bir gözlem olduğu kabul et- melidir.3 Beş vakit namazla özdeşleşen bu geceyi; huşû dolu namazlarla geçirmek ve namazı bir ömür boyu ikâme etme yani dosdoğru kılma konusun- da bir vesile olarak değerlendirmek ve “Namaz müminin mîracıdır”4 hadis-i nebevisi uyarınca her namazı bir “mîrac” yani Rab Teâlâ ile sohbet kılmak gerekir. 2-Şaban Ayı: Rasûlullah’ın Ay’ı Şaban ayının “kendisine ait” olduğunu belir- ten Hz. Peygamber (sas), bu ayda ibadete özel bir önem vermiş, Recep ayından daha fazla oruç tut- maya, sadaka vermeye gayret etmiştir. Şöyle bu- yurmuştur: “Recep ayı Allah’ın ayı, Şaban benim ayım, Ramazan da ümmetimin ayıdır.”5 Bu hadis-i şerif hakkında yapılan yorumlar- dan biri şöyledir: Receb ayında yüce Rabbimi- zin güzel isim ve sıfatlarını öğrenip düşünerek Tevhid’in hakikatini kavramak, Şaban ayında Allah Rasûlü’nü (sas) sîreti ve sünneti ile birlik- te tanıyarak ona bol bol salat u selam etmek, Ramazan ayında ise Kur’ân-ı Kerim’i daha çok
  • 20. okuyup tefekkür ederek, anlayarak yaşamak işaret buyrulmuştur. Peygamberimizin (sas) özellikle bu ayda oruç ibadetini artırdığını biliyoruz. Hz. Aişe annemiz, Rasûlüllah’ın (sas) bu aydaki orucu hakkında şöyle der: “Şaban ayındaki kadar çok oruçlu olduğu bir ay görmedim.”6 Berât Gecesi Şaban’ın on beşinci gecesi “Leyletü Nısf-i Şa’bân” (Şaban’ın Yarısı Gecesi); bilinen adı ile Berât Gecesi’dir. “Berât” kelimesinin aslı Arapça “berâet” olup “kurtulmak, iyileşmek” demektir. Borçtan, suç- tan, cezadan, hastalıktan kurtulmak, iyileşmek, uzak- laşmak, temizlenmek anlamlarına gelir. Ayrıca, “yazı, belge” anlamı da kazanmıştır. Dinî anlamıyla berâet, günahlardan, kötülüklerden arınmak, temize çıkmak, ilâhî af ve rahmete nail olmak, erişmektir. Bu geceye, bereketli ve feyizli olması sebebiyle Mübarek gece (leyle-i mübarek); günahların affı ve kulların temize çıkarılması sebebiyle Berat gecesi (leyle-i berat/fer- man) ve Sakk/belge gecesi, kulların ihsana kavuş- maları nedeniyle de Rahmet gecesi (leyle-i rahmet) denmiştir. Tevbe(Berâe)/1.ayette geçtiği üzere ‘Şir- ke/müşriklere ültimatom, son ihtar, kesin uyarı’ anlamına da gelir.  Bazı müfessirler, “Apaçık kitaba yemin olsun ki, biz Kur’ân’ı mübarek bir gecede indirdik.” (Duhân 44/2-5) âyetindeki “mübarek gece”nin Berat Gecesi; çoğu müfessir ise Kadir Gecesi olduğu görüşünde- dir. İlk müfessirlerden İkrime ve bir grup âlim, Kur’ân Levh-i Mahfuz’dan topluca dünya semasına bu gece indirildi; Kadir Gecesi de Cebrail vasıtasıyla Peygam- berimize parça parça indirilmeye başladı, der.7 Kısa- ca; Berat ve Kadir gecesi Kur’ân’ın bize lütfedildiği iki kutlu gecedir. Peygamberimiz (sas): “Şaban ayının yarısı gelin- ce; gecesini namazla, gündüzünü oruçla geçirin.”8 buyurarak, hem Şaban ayında hem de Berat gecesin- de yapılması gereken ibadetleri işaret etmiştir. Ayrıca şöyle buyurmuştur: “Yüce Allah, Şaban’ın on beşinci gecesinde, Kelb kabilesinin koyunları- nın tüyleri sayısından daha çok insanı cehennem- den kurtarır. Ancak, kendisine şirk koşanların, Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyen- lerin, akrabalarıyla bağını koparanların, kibir- lilerin, ana-babasına isyankâr olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz.”9 “Kim Şâban’ın 15.gecesini ibadetle ihyâ ederse, kalplerin öldüğü günde o kişinin kalbi ölmez.”10 Elbette, bir geceyi ibadetle geçirip sonra eski ha- yata geri dönmenin hiçbir anlamı yoktur. Ancak bu gece tevbe, istiğfar ve af dilemek için bulunmaz bir fırsattır: Bu geceler ve günler her türlü günah, hata ve isyandan vazgeçip yepyeni bir başlangıç yapmak isteyenler için bir dönüm noktası olabilir. Sadece ha- rama batanlar değil herkes için fırsat! Günahı, hatası, ihmâli olmayan var mı? Bu yüzden Rasûlüllah (sas) bu kutlu zamanlarda şu duaları tavsiye buyurur: “Allahım, sen çok affedicisin, affetmeyi sever- sin; beni de affet.”11 Hz. Aişe (r.anhâ): Rasûlüllah’ın, bu gece kıldığı na- mazın secdesinde şöyle dua ettiğini nakleder: “Allahım! Gazabından rızana sığınıyorum. Cezandan affına sığınıyorum. Allahım! Senden, yine sana iltica ediyorum. Sana yaptığım senâyı (övgüyü), senin kendine yaptığın senâ ölçüsünde yapmaktan âciz olduğumu itiraf ederim. Senin komşuluğun ve yakınlığın, azizliktir. Senin senâ ve övülmen yücedir. Senin ordun mağlup edile- mez. Sen, vaat ettiğin şeyde, vaadinden dönmez- sin. Senden başka tanrı, senden başka mabud yoktur.”12 Özetle Berât gecesi ve Şaban ayı; müminlerin ve tüm insanlığın her türlü şirkten, haramlardan, günah- lardan kurtuluşu için bulunmaz bir fırsattır. Ramazan’a Doğru… Kutlu Peygamberimiz (sas) bir Şaban ayının son gününde ashabına şöyle hitap eder: “Ey insanlar! Yüce ve mübarek bir ay’ın gölgesi üzerinize bastı. O ayda bir gece vardır ki bin ay- dan daha hayırlıdır. ...”
  • 21. Ertesi gün başlayacak kutlu Ramazan’ı müjdeleyen sevgili Peygamberimiz (sas) bin aya yani ortalama bir insan ömrüne denk Kadir Gecesi’ne dikkat çeke- rek, hangi gecesi olduğu kesin belirtilmeyip her ge- cesi Kadir olması muhtemel bu ayın her gününü ve gecesini Allah’ın razı olacağı amellerle geçirmeyi, hiç bir ânını gafletle geçirmemeyi hatırlatır. Hadisin devamında, farz olan orucun ve farz namazların dı- şında nafile namaz kılmayı, hayır işlemeyi, insanlara merhametli davranmayı tavsiye ederek, “O ayda bir hayır işleyen kimse diğer aylarda bir farz iş- lemiş gibi olur. O ayda bir farz işleyen ise diğer aylarda yetmiş farz işleyen gibidir.”13 buyurur. (‘Yetmiş’ çokluktan kinayedir.) Evet, bir farza yetmiş farz, hatta daha fazlası! Ve “bir gece”ye “bin ay”dan daha hayırlısı! Ramazan Ayı: Kur’an Ay’ı Ramazan ayının fazileti elbette Allah için tutulan oruçtan gelir. Peygamberimiz (sas) şöyle buyurur: “Ramazan geldiğinde Cennet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytanlar da bağ- lanır.”14 Ancak bu ayı asıl mübarek kılan ise, Kadir Gece- sinde Kur’an’ın nazil olmaya başlamasıdır. “Ramazan ayı ki o ayda Kur’an insanlara yol gösterici, doğru yola iletici, eğri ile doğruyu birbirinden ayırt edici olarak indirildi.” (Bakara 2/185) Ramazan ayına bu sebeple “Kur’an Ay’ı” dendi. Kur’an, her Ramazan’da kalbimize yeniden insin diye!.. Ve Kadir Gecesi… “Biz onu (Kur’ân’ı) kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen nereden bile- ceksin? Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır. Me- lekler ve Ruh (Cebrail) o gecede Rablerinin iz- niyle her türlü iş için iner. O gece, tanyerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.”(Kadr suresi) Bu gece bin aydan daha hayırlıdır. Kur’an’da bu gibi yerlerde geçen sayı, olayın değerini sayılarla sınırlama amacı taşımaz. Bu sadece çokluğu ifade etmek içindir. Bu gece in- sanların hayatında binlerce aydan daha hayırlı- dır. Nice binlerce ay ve binlerce sene geçip git- miştir de, insanların hayatlarında bu mübarek ve mutlu gecenin yaptığı etkinin ve sağladığı değişimlerin bir nebzesini bile bırakamamıştır.15 Vaktin Çocuğu Olmak… Kadir gecesinde seküler zihinleri allak-bullak eden, maddi değer ölçülerini altüst eden bir nis- petle karşı karşıyayız. Allah’ın lûtf u keremi ile “bir”in “bin”e hatta “bin”lere, “milyon”lara katlandı- ğına inanan bir kıymet bilinci, bir zaman idraki, bir değer ölçüsü... Bunu ancak “mümin” ve “müslim” bir zihin kav- rayabilir. Ve işte fırsat: Recep, Şaban, Ramazan! Vaktin çocuğu (ibnü’l-vakt) olarak yaşadığı her ânı/vakti kulluk idraki ve sorumluluğu için- de geçirmeleri gereken biz Müslümanlar, tam da bu espriyi özetleyen “Vakit nakittir” atasözü- nün de içini boşaltıp “vakt”in değerini/bedelini “nakit”le eşitleyiverdik. İmdi, İslâm Dini, başta namaz olmak üzere “va- kitli”16 ibadetler nizamı ile insan hayatının her ânı- nı anlamlı ve değerli kıldı. Müslümanın her vakti programlanmıştır; hayatı ibadettir. Vaktin çocukları, kıymetli vakitlerin en kıymetli- leri olan Üç Aylar’ın kıymetini bilenlerdir, vesselam! 1- Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/259. 2-İsra 17/1. ve Necm 53/1-18. ayetler 3- Mevdudî, Tefhimu’l-Kur’an, 3/69-70. 4- M.H.Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Yûnus/10. âyetin tefsiri. 5-Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, 1/423. 6- Zebidî, Tecrid-i Sarih Tercemesi, 6/295. 7-Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, 4294 8- İbn Mâce, İkâmetü’s-salat 191. 9-Tirmizî, Savm 39. 10-İbn Mâce, 1782. 11-Tirmizî, Daavât 84. 12- Müslim, Salât 222. 13-Terğîb, 2/94-95. 14- Müslim, Sıyâm 1. 15-Seyyid Kutub, Fî Zılâli’l-Kur’ân, Kadir sûresi tefsiri 16- Nisa 4/103
  • 22. İslâm ile şereflenerek, Medine’nin İlk Müs- lümanları unvanını alan 6 seçkin insan, çok iyi bir çalışma yapmışlardı. O kadar ki, sadece evlerde değil, Medine’nin sokaklarında, hurma- lıklarında, çarşılarında, dükkânlarında, her yer- de sürekli İslâm konuşuluyordu artık1 … Bir yıl böyle ciddi çalışmalarla geçti… Çok ciddi sorumluluk üstlenip, çok ciddi ça- lışmalar yapacaklarına dair Peygamber Efendi- mize söz veren Hz. Es’ad ve Arkadaşları, aynı zamanda “Gelecek yıl Hacc mevsiminde gelme- ye söz veriyoruz.” diye de açıkça söz vermişlerdi. Ve bir sene geçmiş, yine Hacc mevsimi gelmişti. Hz. Es’ad bin Zürare (ra) ve arkadaşları, bir yıldır hasretiyle yanıp kavruldukları Peygamber Efendimiz ile buluşmaya gideceklerdi… İlk buluşma ve görüşme 6 kişi ile gerçekleş- mişti. Şimdi 12 kişi olarak gidiyorlardı. Bunların 5’i, bir yıl önce Peygamberimiz ile görüşüp İslâm ile şereflenenlerden iken, 7’si ise yeni gelenlerden oluşuyordu. Birinci görüşme- de bulunan Hz. Câbir bin Abdullah (ra), hasta olduğu için bu anlamlı sefere çıkamamıştı. 2 Gidenler büyük bir heyecanla yola çıkarlar- ken, geride kalanlar da Peygamberimiz’e selâm- larıyla beraber gönüllerini de gönderiyorlardı. Yola koyulanlar bir başka heyecan içindeydiler, yolcu edenler bir başka heyecan… Medine’den Mekke’ye doğru yola çıkan kafile bir hayli kalabalıktı. Bunca kalabalık yığın ara- sında sadece 12 Müslüman vardı. Çalışmışlardı… Peygamber Efendimiz (sas) başta olmak üzere, İslâm ile şereflenen her bir sahâbî çok ciddi bir çalışma içindeydiler. Zaman durma zamanı değildi çünkü. Hira Nûr’daki vuslattan bu yana 12 yıl geçmişti. Yine bir Hacc mevsimiydi. Önceki yıl gelip de Müslüman olan 6 Yesribli de 12 olarak geliyordu… Peygamber Efendimiz (sas), her fırsatta ve her yerde insanları İslâm ile şereflenmeye çağırıyor, bu uğurda her türlü tehlikeyi de göze alıyordu. Tabir yerindeyse Hacc mevsiminde karargâhını Mina bölgesine kurmuştu sanki… Karşılaştığı her insana bir umut deyip yaklaşıyor ve her bi- rini Allah’a îmâna davet ediyordu. Biz burada sadece Medine’den gelenler kısmını anlatmaya çalışacağız… Birinci Akabe Biatı “Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık etmemek, zina yapmamak, çocuklarınızı açlık korkusuyla öldürmemek, yalan-dolanlarla hiç kimseye iftirada bulunmamak, hiçbir ha- yırlı işte bana muhalefet etmemek üzere bana biat ediniz.”
  • 23. Oldukça kalabalık ve karmaşık bir topluluk ile beraber Mekke’ye kadar gelen bu 12 seçkin Müs- lüman, bir an önce Peygamber Efendimiz (sas) ile buluşmak için sabırsızlanıyorlardı. Nihayet beklenen zaman geldi. Müslüman kar- deşlerini çok iyi organize eden Hz. Es’ad (ra)’ın her birine gizlice gönderdiği haber ile yürekler ağızlara geldi. - Bu gece, gece yarısını geçe Akabe mevkiinde Peygamber Efendimiz ile buluşacağız! Akabe; Mekke’ye üç km. kadar uzaklıkta bulunan Mina ile Mekke arasındaki bir mevkiye verilen ad olup, aynı zamanda Akabe adına bölgenin başka yerlerinde de rastlanmaktadır. Aynı adı taşıyan bir- çok yer bulunmasına rağmen Akabe denince ilk defa bu meşhur ahidleşme ve anlaşmaların yapıldı- ğı mevkî hatıra gelmektedir. Bir yıllık hasret bu gece bitecekti nihayet. Sevgi- liler Sevgilisi ve Canlar Canı ile bu gece buluşacak- lardı. Önceki yıl O’nunla görüşüp İslâm ile şerefle- nen 5’inin yanında; bu 5 arkadaşın yüzünde, özün- de, sözünde ve halinde Peygamberimiz’i gözleyip duran 7 Müslüman ise bir başka heyecan furyasın- daydılar. O’nu ilk defa göreceklerdi çünkü. Görmüş olanlar, bir an önce kavuşmayı beklerlerken, ilk defa görüşecek olanlarda daha fazla bir heyecan göz- leniyordu. Çünkü onlar Peygamberimizi görmeden îmân etmişler, görmeden sevmişlerdi O’nu; şimdi de göreceklerdi işte… Medine’den beraber geldikleri kalabalık yığının içinden birer ikişer sıyrılıp, hiç birine herhangi bir şey sezdirmeden, gizlice gece karanlığını yararak Akabe’ye doğru sessizce yürümeye başladılar. Hz. Es’ad bin Zürâre (ra), her türlü tedbiri almış, hazırlığını çok ciddi bir şekilde yapmıştı. Bu anlamlı yerde ve bu anlamlı saatte sevgili Müslüman kar- deşleri ile buluşmuş, âlemleri aydınlatacak olan İki Cihan Güneşi’ni beklemeye başlamışlardı. Bekleme uzun sürmedi… Peygamberler ve Gö- nüller Sultanı karanlığı yararak yanlarına geldi. Bütün her şeyleriyle olduğu gibi; gözleri de Sevgili Gözleri’ne kilitlendi… Nefesler tutulmuştu âdeta… Tepeden tırnağa ka- dar bütün her şeyleri ile vericiye yönelmişler, bütün her şeyleri ile tam bir alıcı olmuşlardı. Bütün insanlığa örnek olacak bir uygulama ile önce tanışma faslı oldu. İslâm ile yeni tanışanları büyük bir muhabbetle süzen Peygamber Efendimiz (sas), her biriyle ayrı ayrı ilgilendi. Hz. Es’ad ve arka- daşlarının yapmış oldukları çalışmayı dinleyince de, öyle memnun oldu ki, mübarek Nûr Yüzü daha bir nurlanarak, gecenin karanlığında her tarafı aydınla- tırcasına parıldadı.
  • 24. Müslümanların sorumlusu ve kabile başkanı olan Hz. Es’ad bin Zürâre (ra), arkadaşlarını bir bir tanıttı. Bu 12 seçkin zevât şunlardan oluşuyordu… 1. Hz. Es’ad bin Zürâre (kendisi) 2. Hz. Avf bin Hâris 3. Hz. Rafi’ bin Mâlik 4. Hz. Kutbe bin Âmir 5. Hz. Ukbe bin Âmir 6. Hz. Muaz bin Hâris 7. Hz. Zekvan bin Abdi Kays 8. Hz. Ubâde bin Sâmit 9. Hz. Yezid bin Sa’lebe 10. Hz. Abbâs bin Ubâde 11. Hz. Ebu’l- Haysem Mâlik bin Teyyihan 12. Hz. Uveym bin Sâide3 . Bir rivayette Hz. Ukbe bin Vehb ile Hz. Seleme bin Selâme’nin de bu Birinci Akabe Biatı’na katılan Ensâr arasında bulundukları zikredilir. Böyle olursa, bilinen erkek ve yetişkin Sahâbelerin sayısı Câbir dahil 15’i buluyor. Bu sayıya Medine’de olan hanımlar ve ço- cuklar dâhil değildir.4 Geçen yıl Müslüman olanların hepsi de Hazrec kabilesinden idiler. Şimdi gelen 12 kişinin 2’si Evs ka- bilesindendi. 100 yılı aşkındır süren ve son Buas Sa- vaşları da daha yeni biten Evs-Hazrec düşmanlığı, İs- lâm ile sona erecekti Allah’ın izniyle. Aralarında uzun yıllara yayılan kan davaları vardı. Bu iki kabilenin bir araya gelmesini hayal etmek bile hayal iken, şimdi bu gerçek oluyordu. Buna çok memnun olan Peygam- berimiz (sas), gülleri bile kıskandıracak bir güzellikle gülümsedi. Zaman çok önemli olduğu gibi çok da kısaydı. Bu yüzden her zaman ve her yerde zamanı en iyi ve en güzel bir şekilde değerlendiren Hz. Peygamber (sas), bu 12 seçkin Müslüman’a İslâm esaslarını öz bir şe- kilde anlattı. Yapmaları gerekenleri de yine öz bir şe- kilde ifade etti. Sonra da şöyle buyurdu… - “Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmamak, hırsızlık et- memek, zina yapmamak, çocuklarınızı açlık korku- suyla öldürmemek, yalan-dolanlarla hiç kimseye ifti- rada bulunmamak, hiçbir hayırlı işte bana muhalefet etmemek üzere bana biat ediniz. İçinizden sözünde duranlar, mükâfat olarak cennete gireceklerdir. Kim -insanlık hali- bunlardan birini yapar da dünyada ce- zalandırılırsa, bu, ona keffaret olur. Yine kim -insanlık hali- bunlardan birini yapar da Cenâb-ı Hak bunu gizlerse, onun işi Allah’a kalır. Allah, dilerse bağışlar, dilerse azâba uğratır!”5 Medine’nin seçkin 12 Müslüman’ı büyük bir coş- kuyla atıldılar… - Allah’a hiçbir şeyi ortak koşmayacağız. Hırsızlık etmeyeceğiz. Çocuklarımızı açlık korkusuyla öldür- meyeceğiz. Yalan-dolan uydurarak hiç kimseye iftira- da bulunmayacağız. Hiçbir hayırlı işte Sana muhale- fet etmeyeceğiz!6 İş olsun diye konuşmamışlardı. Mecbur kaldıkları için söz vermemişlerdi. Bütün içtenlik ve samimiyet- leri ile söz verip biat ettiler. Ve ettikleri biate de bağlı kaldılar. Verdikleri sözü yerine getirdiler. Bunun ne anlama geldiğini çok iyi biliyorlardı. Bu sözleşme ile bütün Arabistan’da hüküm süren şirkin, küfrün, zulmün ve her türlü kötü âdet ve alışkanlıkla- rın ortadan kaldırılması prensip olarak kabul edilmiş oluyordu. Yani büyük bir aydınlanma süreci içinde yerlerini alıyorlardı… Karşılarında bütün İnsanlığın Emini durmuş, ken- dilerini fazilete çağırıyordu. Bu güne kadar ne çek- mişlerse, cahiliye kurallarından çekmişlerdi. Şimdi ise, Allah Rasûlü’nün fazilet davetine icabet ederek, arzu ettikleri kaliteyi yakalama fırsatı vardı önlerinde. Gönüller Sultanı’nı gönülden dinleyen bu gönül ehli seçkin ve özel topluluk, artan bir coşku ile biat ve sözlerini yenilediler… - Gerek bolluk ve gerekse darlıkta, gerek sağlık ve gerekse hastalıkta, gerek rahatlık ve gerekse sıkıntı- da, gerek sevinç ve gerekse üzüntüde, hangi hâl ve durumda olursak olalım sana her hâl-ü kârda itaat edeceğimize dair söz veriyoruz. Sen de her zaman ve her yerde bizim üstümüzde bir tercihe sahip olacak-
  • 25. sın, yani Sana her zaman öncelik verecek ve Seni her zaman dinleyeceğiz! Hiçbir şekilde Sana itaatsizlik et- meyecek, sürekli itaat halinde olacağız!7 Medine’nin bu seçkin ve özel şahsiyetlerinin ver- dikleri söz dikkate şayandır. Çünkü onların söz ver- dikleri hususlar, huzurlu bir cemiyet hayatının teme- lini teşkil eden unsurlardı. Bütün insanlığı ciddi anlamda huzur ve saadete kavuşturmak ve cemiyet hayatını asayiş temeli üzeri- ne oturtmak için gelen İslâm, elbette ki bu hususları vazgeçilmez birer esas olarak öngörecek ve münte- siplerinden kesin söz alacaktı. Öyle de oldu… Her mesele konuşulmuş ve artık ayrılık vakti gel- mişti… Peygamber Efendimiz (sas), bu seçkin Müslüman- ların nur yüzlerine bakarak, yüreklerine işleyen bir cümle kullandı… - “Bana burada anlatma fırsatı vermiyorlar! Ben de sizinle gelsem, kendi canlarınızı ve çoluk-çocuğunuzu koruyup gözettiğiniz gibi, beni de koruyup gözetir mi- siniz? Bu şartla ben de sizinle geleyim!”8 Bir anda oldukları yere çakılan bu 12 seçkin Müslüman, ne diyeceklerini bilemediler. İçlerinden gelmesini istiyorlardı, ama Yesrib tekin bir yer de- ğildi. Rasûlullah (sas) için çok tehlikeliydi. Böylesi- ne haklı bir teklif karşısında “hayır” da diyemezler- di. Çaresizlik içinde çırpınırlarken yine Hz. Es’ad bir Zürâre (ra) öne çıktı. - Ey Allah’ın Rasûlü! Allah şahit ki, biz Allah ve Rasûlü’ne îmân ederken her şeyi göze alarak inan- dık. Seninle beraber olmak, bizim için şereflerin en büyüğüdür. Fakat gel gör ki, Yesrib senin için emin bir yer değil. Müşriklerin yanında, Sana çok şid- detli düşman olan Yahudiler de var. Bize izin ver. Dönüp gereğince çalışalım. Bu güzel dinimizi, Al- lah ve Rasûlü’nü anlatalım. Uygun görürsen yine sabret! Seneye burada tekrar buluşalım. Gelişme- lere göre durum değerlendirmesini yaparız. Şim- dilik bize izin ver yâ Rasûlallah!9 - “Haklısınız, öyle yapalım; seneye burada buluşa- lım!”10 - Annemiz-babamız, çoluk-çocuğumuz, canımız- kanımız sana feda olsun yâ Rasûlallah! Gecenin karanlığında, Aydınlar Aydını’ndan ay- dınlık meşalesi alarak aydınlanan bu seçkinler toplu- luğu, memleketlerinden başlamak üzere, önce yakın çevrelerini, sonra da dünyayı aydınlatmak üzere ora- dan ayrılıp, yine gizlice giderek, geldikleri kalabalık topluluğa katıldılar. Bir süre sonra da, Peygamberler ve Gönüller Sultanı’nı gönüllerine almış olarak, kafileleri ile bera- ber Medine’ye döndüler. Birinci Akabe Biati’ne katılan bu seçkin Sahâbe, Medine’ye döner dönmez daha bilinçli faaliyetlere başladılar. Birinci Akabe Biatı adı verilen bu buluşmada bu- lunan Sahâbîlerden biri olan Hz. Ubâde bin Sâmit, o meşhur hadiseyi anlattıktan sonra, şöyle özetliyordu: - Refahta olduğu kadar sıkıntıda, sevinçte oldu- ğu kadar üzüntüde de O’nu destekleyecek ve her konuda emirlerine itaat edeceğimize; Rasûlullah’ı kendi nefislerimizden aziz tutup, durum ne olursa olsun O’na muhalefet etmeyeceğimize; Allah yolun- da hiç bir kınayıcının kınamasından korkmayacağı- mıza; Allah’a asla şirk koşmayacağımıza, hırsızlık ve zina yapmayacağımıza, çocuklarımızı öldürmeye- ceğimize, kendiliğimizden uyduracağımız yalan ve dolanlarla hiç kimseye iftirada bulunmayacağımıza, hiç bir hayırlı işte Rasûlullah’a muhalefet etmeyece- ğimize dair bey’at ettik. Ayrıca bizden birinin verdiği sözünde durmasına karşılık onun ecir ve mükâfâtının Allah’a ait olduğuna ve ona cennet nimetinin verile- ceğine; kim insanlık haliyle bunlardan birini işler de ondan dolayı dünyada cezaya çarptırılırsa bunun ona keffâret olacağına; kim de yine bunlardan birini işler de işlediği o suçu Allah açığa vurmazsa onun işinin Allah’a kalacağına; Allah’ın dilerse onu bağışlayıp di- lerse azaba uğratacağına dair Rasûlullah’ın bize bil- dirdiği hususlara sadık kalacağımıza da söz verdik. 11 Verilen söz harfi harfine tutulacak ve Rasûlullah bundan çok memnun olacaktı. Sallallahu aleyhi ve sellem… 1-İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, c. 2, s. 70-71. 2-İbn Sa’d, et-Tabakâtü’lüKübrâ, c. 1, s. 220. 3-Belâzürî,Ensâbu’l-Eşrâf,c.1,s.239;Taberî,Târih,c.2,s.235. 4-Diyarbekrî, Târîhu’l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi Nefîs, c. 1, s. 317. 5-Buhârî, el-Câmiu’s-Sahîh, Kitâbu’l-Îmân, 10-11; Ahmed bin Hanbel, el-Müsned, c. 5, s. 323. 6-Ebu’l-Ferecİbnü’l-Cevzî,el-VefâbiAhvâli’l-Mustafâ,c.1,s.217-218. 7-İbn İshâk-İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, c. 2, s. 70-73. 8-Beyhakî,Delâilü’n-NübüveveMa’rifetuAhvâliSahibi’ş-Şerîa,c.2,s.245. 9-Ebû Nuaym İsfehânî, Delâîlü’n-Nübüvve, s. 222. 10-Beyhakî, Delâil, c. 2, s. 245-246. 11-Hüseyin Algül, Osman Çetin, İslâm Târihi, c. 1, s. 253.
  • 26. Müreysi Kuyusunda su çekerken başlamıştı her şey. Kovalar karışınca, susuzluktan dil boğaza yapışınca, öfke tutulamayıp eller kalkınca, “Yetişin Ensar! Yetişin Kureyş! Yetişin Hazrec!” nidaları duyulunca Kılıçlar da havaya kalkmıştı. Şeytan, cahiliye damarının kabardığını görünce sevincinden yerinde duramamıştı. Dil kılıçtan keskindir, kınında muhafaza etmeli onu. Münafıkların başlıyor yeni bir oyunu: “Mekke’den muhacir geldiler. Yer verdik, besledik. İman et, dediler ettik. Savaş, dediler geldik. Bir secde etmediğimiz kaldı Muhammed’e. Yok, bunlar bizim kıymetimizi bilememişler. ‘Besle kargayı, oysun gözünü.’ demişler. Hele bir dönelim Medine’ye. Aziz olan, zelil olanı gönderecektir geriye.” … Kulak, duymak istemedi bu alçak sözleri; “yanlıştır” dedi. “zandır, yakıştırmadır” dedi. Ama dil kıvrak, dolandı her bir yanı. Bir fitne aldı başını gitti. Oğul Abdullah münafık babasına kılıcı çekti. “Vallahi, Efendim izin vermedikçe Medine’ye sokmam. İzzetin Allah ve Rasûlü’ne ait olduğunu itiraf etmedikçe seni hayatta bırakmam.” Ömer sabırsız; eli kılıç kabzasına gidip gidip geliyor. Efendimiz, “Muhammed, ashâbını öldürttü, dedirtmem.” diyor. Dil kılıcı kınına girmedi daha. Tetikte bekliyor. Fitne kazanını kaynatmaya fırsat vermemeli. Öyleyse orduyu bir gün bir gece yürütmeli. Mustalik Gazvesi, dünya hayatının bir perdesi. İçinde pek çok olay, pek çok hikmet gizli. CÜVEYRİYE VÂLİDEMİZ (ra) Seslenis Ezvâc-ı Tâhirâttan
  • 27. Ordu hızlı hızlı yürüyor. Âişe’nin devesi, boş hevdecle koşuyor. Gerdanlık düşmüş, işin bahanesi. Yeni imtihan sorusu, pek çetrefilli. Dili başka yüreği başkalara intikam fırsatı doğdu. “İfk” ile müminler imtihan, münafıklar zelil oldu. … Sıra esirlerde. Genç bir kadıncağız koşturuyor telaş içinde. Habibullah’ın önünde derdini dökmekte: “Ben kabile reisinin kızıyım. Adım Berre. Ne olur fidyemi temin edin de kavuşayım hürriyetime…” Babası Hâris b. Ebi Dırâr develeri almış yedeğine Kızının fidyesini ödemeye geliyor Medine’ye. Lakin bakmış bakmış da develere Kıyamamış ikisini saklamış dağın gerisine. “Ey Hâris! Akik’te sakladığın develer nerde?” Bu söz sarsmış da Hâris’i, iman gelip yerleşmiş gönlüne. Kızı Berre, çoktan ısınmış İslam’ın güzelliğine. Kalbi imanla dolu. Adı “Cüveyriye” oldu. Hem kurtuldu hem “müminlerin annesi” oldu. Yakışır mı Rasûl’ün akrabalarını esir tutmak! Çözün kölelik bağını, düğünümüz var! Yüzlerce esir serbest bırakıldı. Mustalikoğulları bu cömertliğe hayran kaldı. İman, girdiği yeri aydınlatır; ışık, neşe saçar. Kavmi için Cüveyriye’den hayırlı “kızcağız” mı var? Cüveyriye Vâlidemiz. “İyilik” senin yüreğinde, elinde ve dilinden hiç düşürmediğin zikirde. Kuşluk vaktine kadar çektiğin tesbihte. Seninle öğrendik “yarattıkları sayısınca, kendisinin hoşnut olduğunca, arşının ağırlığınca, bitip tükenmeyen kelimeleri adedince tenzih etmeyi ve hamd etmeyi.” O’nunla şereflendin, O’nunla şereflendi kâinât Üzerinize olsun tahıyyât, tayyibât ve salevât.
  • 28. Mûcize kelimesi “acz” kökünden ve if’al vezninden ism-i fail olup, bu kelime- nin manası, “insanı aciz bırakan iş” demektir.1 Kur’an-ı Kerim’de “acz” kökünden gelen çeşitli fiil ve sıfat kalıpları ile birçok kullanımı olmasına rağmen, “mûcize” kelimesi bilinen anlamı ile hiç geçmemektedir. Yine hadislerin Arapça metin- lerinde de “mûcize” kelimesine rastlayamıyoruz. Bu kelimenin İslam ilim tarihinde ilk kullanılmaya başlandığı dönemi, bazı araştırmacılar Hicri 4. yüz- yıl olarak gösterirler.2 Öyleyse bugün gerek Kur’an meallerinde, gerek hadis tercümelerinde “mûcize” diye okuduğumuz yüzlerce ifadenin aslı hangi ke- limedir? Bu sorunun cevabını bulmak için Kur’an ve hadislere müracaat ettiğimizde; “âyet” ya da çoğul olarak âyât, beyyine, burhan, sultan, hak veya furkan” kelimelerinin kullanıldığını görmek- teyiz. Bugün mûcize dendiği zaman ilk akla ge- len, Hz. Salih’in dişi devesi3 , Hz. Musa’nın asası ve bembeyaz eli4 , Hz. İsa’nın gösterdiği nice olağa- nüstü işleri5 ve diğer birçok peygamberin hariku- lade hadiseleri Kur’an içerisinde hep “âyet veya âyât” şeklinde ifade bulmaktadır. Sözlük anlamı “insanı aciz bırakan iş” olarak beyan edilen mûcize kelimesinin genel manada tarifi ise şöyle yapılır: “Peygamberlerin nübüvvet- lerinin doğruluğunu teyit etmek için Allah tarafın- dan elçilerine bahşedilen harikulade (olağanüstü) işlere mûcize denir.6 ” Bu tarif gereği mûcize den- diği zaman akıllara hemen âdet üstü, olağan dışı ve harikulade işler gelmektedir. Ama bugün bizim için artık sıradanlaşan, her gün gördüğümüz için alıştığımız nice şeyler de, bir beşer olarak bizleri aciz bırakmaktadır. Eğer etrafımızda binlerce şey karşısında böyle aciz kalıyorsak, yine bir beşer ola- rak bunların en küçüğünü bile ortaya koymamız NÜBÜVVETİN EN BÜYÜK MÛCİZESİ KUR’AN; KUR’AN’IN EN BÜYÜK MÛCİZESİ SAHABE NESLİ Mehmet Emin YILDIRIM
  • 29. imkân sahasında değilse, demek ki, bizler binlerce mûcizenin ortasında bir hayat sürmekteyiz. Eğer Kur’an’ın ilk ve önemli mesajı olan “ikra/ oku” emrine uyup etrafımızdaki enfüsî ve afakî ayetleri okuyabilirsek; her birinin birer mûcize ol- duğunu ikrar etmez miyiz? Başta nefislerimiz ol- mak üzere, etrafımızdaki binlerce şey, üzerinde te- fekkür ettiğimiz zaman bizleri aciz bırakıp; “Süb- hanallah” dedirtecek boyutta birer mûcize değil midir? İnsanın parmak uçlarında saklı olan özel kimlik kartından tutun, göz retinalarına; genetik haritasından, bünyesinde saklı binlerce hücresine; saç ve sakal tellerinden, tırnaklarına; bir damla su ile başlayan hayat yolculuğundan, anne karnında- ki evrelerine; beynine kodlanan huduri bilgilerden, doğar doğmaz kendisine takdim edilen anne sü- tünün içeriğine ve daha saymakla bitiremeyeceği- miz yüzlerce şey birer mûcize değil midir? Ya kâinat kitabındaki mûcizeler? Sürekli geniş- leyen evrenden, semaların katmanlarına; güneşin, ayın, yıldızların yörüngelerinden, yeryüzünün çe- kim gücüne; denizler ve altlarında saklı binlerce bilinen ve bilinmeyen hayatlardan, gece ve gün- düzün peşi sıra birbirlerini takip etmelerine; ağaç ve bitkilerden, adı bilinen-bilinmeyen binlerce canlıya; hepsi birer mûcize değil mi? Elbette bun- ların hepsi birer mûcizedir ve bunları doğru bir şekilde okuyarak, bu nimetleri kendilerine musah- har kılan otorite karşısında iki büklüm olup, O’nun yüceliğini, kendisinin ise acziyetini itiraf edecek kullar beklemektedir. Hâl böyle olmasına rağmen yine de insan ar- tık her gün gördüğü için alıştığı, kendisi için sıra- danlaşan bu şeylerle değil, âdet üstü bazı olaylarla tatmin olmak istemekte, daha açık işaretleri mü- şahede etme arzusuna girmektedir. İnsanın böy- le bir beklenti içerisinde olduğunu elbette bilen Rabbimiz, işte bunun için, tarifi mümkün olmayan rahmetinin bir gereği olarak insana, harikulade sa- yılabilecek bazı açık işaretler taşıyan mûcizelerini, elçilerinin aracılığı ile göndermiştir. Rabbimiz gönderdiği bu mûcizeleri peygam- berlerinin eliyle, ilahî mesaja muhatap olan belli topluluklara ulaştırırken, bunlar amaçsız ve gaye- siz bir şekilde değil, belli bir amaç doğrultusun- da ortaya çıkmaktadır. Yani hiçbir mûcize amaçsız değildir; her birinin gündeme gelmesinin alt bir zemini vardır. Bu gözle mûcizelere baktığımızda, Rabbimizin mûcizeleri göndermesinin üç temel amacının olduğunu görürüz. Bunlardan ilki; hida- yet vesilesi olması içindir. İkincisi; ‘helâk’a meşru bir sebep olması için, yani itiraz kapılarını tama- men kapatmak içindir. Üçüncüsü ise; elçilere ve onlara iman edenlere bir nusret/yardım olması içindir.7 İşte bu üç temel amaçtan dolayı Rabbimiz gönderdiği elçilere ilahî bir ikram olsun diye çeşitli mucizeler bahşetmiştir. Peki, bu ikram-ı ilahiyeler idrak edilmeleri itibari ile hep aynı nitelikte midir? Elbette ki hayır! Birçok kelam âlimimiz bu yönü ile de mucizeleri üçe ayırır. Onlara göre bu ilahî ikramlar; bazen hissi olabilir; yaşanan zaman ve mekân ile sınırlı kalabilir. Bazen haberi olabilir; yakın ve uzak gelecekte olacak bazı hadiselerin nasıl gerçekleşeceği yönünde bilgiler içerebilir. Bazen de aklî olabilir; buna bilgi mucize- si de denir; zaman ve mekân üstü bir muhteva taşı- yabilir; ilk gün mûcize olduğu gibi, son güne kadar da mûcize olma özelliğini devam ettirir.8 Ya kâinat kitabındaki mûcizeler? Sürekli genişleyen evrenden, semaların katmanlarına; güneşin, ayın, yıldızların yörüngelerinden, yeryüzünün çekim gücüne; denizler ve altlarında saklı binlerce bilinen ve bilinmeyen hayatlar- dan, gece ve gündüzün peşi sıra birbirlerini takip etmelerine; ağaç ve bitki- lerden, adı bilinen-bilinmeyen binlerce canlıya; hepsi birer mûcize değil mi?
  • 30. Peygamberlik silsilesinin son halkası olan Efen- dimizin (sas) hayatında bu üç mûcize çeşidine de rastlamak mümkündür; ama O’na (sas) bahşedi- len en büyük mûcize, hatta diğer birçok şeyi göl- gede bırakıp tek ve tartışılmaz bir hâl alacak olan mûcize, elbette Kur’an’dan başka bir şey değildir. İlahî vahyin, Allah Rasûlü’ne verilmiş en büyük mûcize olduğuna herhalde hiç kimsenin bir itira- zı olmayacaktır. Ama bu noktada şu soruyu sor- ma hakkımız vardır: “Kur’an’ı en büyük mûcize kılan özellik nedir?” Bu soru çok önemlidir ve doğru cevaplar bulmamız, bize ilahî kelamın de- ğer ve kıymetini öğretecek niteliktedir. Bu soruya cevap bulma amacı ile Kur’an üzerinde biraz gay- ret gösterdiğimiz zaman görürüz ki; Kur’an’ın bir değil, binlerce mûcizesi vardır. Mesela; 23 yıllık bir zaman diliminde tedricen inmesine rağmen içerisinde hiçbir çelişkinin ol- maması, lafız-mana dengesinin insanı hayretler içerisinde bırakacak boyutta olması, mesajları ile toplumun her kesimine hitap edebilmesi, akılları ikna ederken yürekleri de tatmin etmesi, belli bir zamana ve belli muhataplara konuşmasına rağ- men evrenselliğini muhafaza edebilmesi, nazım, nağme ve tenasübü ile işitenleri âdeta büyüle- mesi, korunmuşluğu, eşsiz belagat ve fesahati, söz sultanlarına söz söylemeyi bıraktıracak ka- dar sözü yerinde ve güzel kullanabilmesi onun mûcizelerinden sadece birkaçıdır. Bu sayılanların yanında Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri de hiç şüphesiz inşâ ettiği ilk ve örnek nesil olan sahabedir. Dolayısı ile sahabe, Efendimizin (sas) Kur’an’ın elmas kılıcı ile oluşturduğu mûcize bir nesildir. Sahabenin nasıl mûcizevî bir nesil olduğunu bize, Fıkıh usulü sahasında kaleme aldığı “En- vârü’l-burûk fî envâi’l-furûk” adlı eseri ile hak- lı bir otorite kazanan Maliki Fakihi el-Karâfî (ö. 684/1285) şöyle belirtir: Yani;“Bazı usul âlimleri derler ki: Eğer Efendi- mizin nübüvvetinin delili olarak sahabe neslin- den başka hiçbir şey ortada olmasaydı, saha- benin varlığı bile tek başına buna delil olmak için yeterdi.”9 Görüldüğü gibi Karâfî’nin bu sözü, bize sahabe neslinin nasıl mûcizevî bir nesil olduğu gerçeğini duyurmaktadır. Bundan dolayı şu iddiayı rahatlıkla dile getirebiliriz: “Nübüvvetin en büyük mûcize- si Kur’an; Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri de sahabe neslidir.” Peki, böyle bir iddianın bizim dünyamıza bakan bir yönü var mıdır? Sahabenin mûcize bir nesil ol- duğunu söylemek, bugünün dünyasında bize nasıl bir fayda sağlayacaktır? İşte asıl cevabını bulmamız gereken sorular bunlardır ve bu sorulara bulacağımız cevaplar, zihin dünyamızı aydınlatacak ve bize birçok açıdan olumlu katkılar kazandıracaktır. Şu temel hakikat unutulmamalıdır ki, sahabenin mûcizevî bir nesil olması Kur’an sayesinde olmuş- tur. Efendimiz (sas) cahiliyenin zifiri karanlığını, vahyin nuru ile aydınlatmış, diri diri kız çocuklarını toprağa gömecek kadar insanlığını unutmuş bir topluluktan, karıncayı incitmemeyi düşünen bir nesil ortaya çıkarmıştır. Onları ortaya çıkaran, bu dü- ِ‫ول‬ ُ‫س‬َ‫ر‬ِ‫ل‬ ْ‫ن‬ ُ‫ك‬َ‫ي‬ ْ‫م‬َ‫ل‬ ْ‫و‬َ‫ل‬ َ‫ين‬ِّ‫ي‬ِ‫ل‬‫و‬ ُ‫ص‬ُ‫ا‬ْ‫ال‬ ُ‫ض‬ْ‫ع‬َ‫ب‬ َ‫ال‬َ‫ق‬َ‫و‬ َّ‫لا‬ِ‫إ‬� ‫ة‬َ‫ز‬ ِ‫ج‬ْ‫ع‬ُ‫م‬ َ‫م‬َّ‫ل‬ َ‫س‬َ‫و‬ ‫عليه‬ ‫الله‬ ‫صلي‬ ِ‫ه‬‫الل‬ ِ‫ه‬ِ‫ت‬َّ‫و‬ُ‫ب‬ُ‫ن‬ ِ‫ات‬َ‫ب‬ْ‫ث‬ِ‫إ‬� ‫ي‬ِ‫ف‬ ُ‫ه‬ْ‫و‬َ‫ف‬ َ‫ك‬َ‫ل‬ ‫ابه‬ َ‫ح‬ ْ‫ص‬‫َأ‬�
  • 31. zeyde övülen ve gıpta ile bakılan bir seviyeye ulaş- tıran, tek ve en önemli kaynak, hiç şüphesiz Kur’an olmuştur. Dolayısı ile Kur’an, içerisinde muhatapla- rını değiştiren ve geliştiren büyük bir potansiyel ta- şımaktadır. İşte bugün Kur’an’ın dostlarından daha fazla, onun düşmanlarının farkında olduğu bir ger- çek olan bu potansiyel, tüm canlılığı ile hâlen varlığı- nı devam ettirmektedir. Dünya istikbarini korkutan ve endişeye düşüren de bu değil midir? Bugün halkı Müslüman olan ülkelerin tamamı- nı dikkate aldığımızda, askerî, ekonomik, siyasî ve teknolojik sahada egemen güçleri rahatsız ede- cek boyutta bir potansiyele ciddi oranda sahip olunmamasına rağmen, yine de baş düşman ola- rak İslam’ın görülmesi başka ne ile izah edilebilir ki? Onlar bizden, bizlerin nüfus itibari ile çoklu- ğumuzdan, ya da halkı Müslüman olan ülkelerin yerüstü ve yeraltı kaynaklarının fazla olmasından ziyade, elimizde olmasına rağmen farkına vara- madığımız Kur’an’ın bu muhteşem potansiyelin- den korkuyorlar. Onlar çok iyi biliyorlar ki; tarihte bir kez olan, bir daha olur. Eğer tarih eşkıya- dan sahabe, katilden veli, nesneden özne olan bir topluluğun Kur’an’ın elmas kılıcı ile ortaya çık- tığını yazmışsa ve 1400 yıldır hâlen yazmaya da devam ediyorsa, onların İslam’dan korkmalarını fazla da yadırgamamak gerekiyor. Onların bu korkuları bir tarafa, bize düşen gö- rev bu büyük sermayenin farkına varıp yeniden mûcizevî nesiller olmak ve böyle nesillerin ortaya çıkmasını sağlamak adına gerekli gayretleri gös- termektir. Ancak böyle bir gayret bizi dünyada izzete, âhirette ise cennete taşıyacaktır. 1-İbn Faris, Mucemu Mekayis fi’l-Lûğa, s. 738-739. 2-Halil İbrahim Bulut, Mûcize, TDV, İslam Ansiklopedisi, c. 30, s. 350-351. 3-Araf Sûresi, 7/73. 4-Araf Sûresi, 7/106-108; Hud Sûresi, 11/96; Kasas Sûresi, 28/31-32, 35. 5- Alî İmran Sûresi, 3/49-50. 6-Bâkıllanî, İ’câzü’l-Kur’an, s.216; Zerkanî, Menahilü’l- İrfan, c.1, s.66. 7-Halil İbrahim Bulut, Mûcize, TDV, İslam Ansiklopedisi, c. 30, s. 350-351. 8- A.g.e. s.350-352. 9-Karâfî, el-Furûk, c.4, s.1305. SANA HASRET Yudum yudum yumdum gözlerimi. Seninle teselli ettim, çaresiz yüreğimi. Merhametin bir kuş oldu, kondu ellerime, Hasretin, sonsuzluğun gölgesinde ısıtır içimi. Tebessümün kalplerdeki buzları eritti. İnanan ferdi, cemiyeti varlığın sırrına erdi. Yeryüzünde cehalet manasını yitirdi. Hasretin, sonsuzluğun gölgesinde ısıttı içimizi. Zamanın ötesinde, yolların sonunda, Anlam kazandı ruhlar senin yâdınla. En kıymetlisin ezelden gelen, Hissettiğim Sensin, duyduğum Sen. Elest bezmi’nden beri hakkı söyleyen, Sonsuzluğun gölgesinde ruhuma işleyen Sensin, Hep Sen. Mesut YAĞMUR
  • 32. K ur’an kıssalarında hepimiz kendimize ait bir hikâye bulabiliriz. Hatta bu kıs- salar tamamen bizi anlatıyor da ola- bilir. Kur’an-ı Kerim bizleri bu dünyada kendi hikâyemizi yazmaya çağırmaktadır. Çünkü her- kes, arkasından bir hikâye bırakarak göçüp git- miştir. Bizlerin de anlaşılır ve değer verilir bir öyküsü olmalıdır. Kur’an’ı ve Rasûl-i Ekrem’i (sas) çok iyi anlamak gerekmektedir. Bunların ışığında bir hayatı inşa ederek, hayat hikâyemizi Rabbimiz katında ve in- sanların yanında anılmaya değer hale getirebiliriz. İnsanlardan gezmeleri ve daha önceki kavimler hakkında bilgi edinmeleri istenmiştir. Yaşayacak- ları ömrü nasıl değerlendirmeleri gerektiği konu- sunda fikir vermesi açısından bu çok önemlidir. Allah’ın kullarına muamelesi, esas itibarıyla mer- hamet, iyilik ve lütuf temelleri üzerine şekillenir. Ancak kendilerini bu temellerden yoksun bırakan- lar, adalet gereği cezaya çarptırılırlar. Dünya ve ahiret birbirini takip eden iki hayattır. Birinde imtihan edilir, diğerinde karşılığını alırız. Dünya-ahiret dengesini iyi kurmak zorundayız. Yalnız biri tercih edilerek yaşanamaz. Bu dengenin güzel olması için Yüce Kur’an’ın bize takdim ettiği kıssalardan Ashab-ı Kehf’i açıklamaya çalışacağız. Ashab-ı Kehf’in kıssası Kur’an’da anlatılan en güzel kıssalardan birisidir. Fakat insanların ibret nazarıyla bakması gereken bu hadise efsaneleşti- rilmek suretiyle hakikatten soyutlanmış ve hayatın dışına atılmaya çalışılmıştır. Kelam-ı Kadim, bu konunun gerekli olan kısım- larını Kehf Sûresi’nde açıklamaktadır. Bu kıssa aynı zamanda sûreye isim de olmuştur. “Kehf” kelimesi geniş mağara ve dağların içindeki dehliz manası- na gelir. Ashab-ı Kehf’in hikâyesiyle ilgili “Ey Muham- med! Garipliğine rağmen, Ashab-ı Kehf kıssa- sının sakın Allah’ın en harikulade mucizesi ol-