Ο χώρος - ο χρόνος - τα πολιτιστικά στοιχεία στο διήγημα "Ποίος ήτον ο φονεύς του αδερφού μου"

1. Ο χώρος, ο χρόνος και
το σκηνικό του
μυστηρίου
Εργασία των μαθητών: Νίκου Αγγελίνα, Παπαγεωργίου Άγγελος,
Παπακώστα Αγαθή, Πασσάς Δημήτριος, Σούρλας Στέφανος Ανδρέας
Β4 2023-2024
Πρότυπο Γενικό Λύκειο Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Σεβεντεκίδου Κυριακή

2. Ο χώρος
o Ανατολική Θράκη.
o Ο χώρος: αντιθέσεις
 Ανατολή και Δύση, (Θράκη και Ευρώπη)
 πόλη και χωριό-ύπαιθρος (χωράφι με τα
πεπόνια και το σπίτι στην Πόλη.)
o Ο τόπος είναι ένα θέμα που θίγεται και από τη
μάνα στο σημείο που συναντά τον ξένο και
συζητούν για την Ευρώπη.
o Ο τόπος χρησιμοποιείται και για να δείξει
τις πολιτισμικές διαφορές (ο τούρκικος καφές, τα
κρέατα με το κόκκαλο)

3. Ο χρόνος
o Χρόνος της υπόθεσης --> 4 εβδομάδες στην Πόλη,
o Αφηγηματικός χρόνος
 6 χρόνια
 οργανώνει λογικά και επεξηγεί τα γεγονότα στο
παρελθόν.
o Τρεις αφηγηματικοί χρόνοι:
 α) ο χρόνος της δολοφονίας του Χρηστάκη (1877: αρχές
Ρωσοτουρκικού πολέμου)
 β) ο κύριος χρόνος του διηγήματος, πιθανότατα το 1880
 γ) ο χρόνος του επιλογικού μέρους, «τρία περίπου έτη
από της νυκτός εκείνης», οπότε μπορούμε να
τοποθετήσουμε την επίσκεψη του αφηγητή στο χωριό του
αλλά και τη συγγραφή του διηγήματος, πιθανότατα στα
1883

4. Το σκηνικό
o Το διήγημα αποτελείται από τρία μέρη:
I. Η μητέρα διηγείται το φόνο του
Χρηστάκη στα δύο παιδιά της και
ζητά να αποκαλυφθεί και να
τιμωρηθεί ο δολοφόνος
II. Ο Μιχαήλος αναφέρει στον
αδερφό του τις συνθήκες
γνωριμίας με τον Κιαμήλη
III. Εμφάνιση της Τουρκάλας και του
γιου της, Κιαμήλη και η
προσφορά τους να βοηθήσουν

5. Περιγραφή, ασχολίες, έθιμα των προσώπων
Οι λαϊκές ασχολίες και τα στοιχεία του πολιτισμού είναι μεγάλο
κομμάτι της αφήγησης.
o Η μάνα ως εξαίρεση της κλασσικής φιγούρας της Ελληνίδας
της υπαίθρου του 19ου αιώνα άλλων διηγημάτων.
o Το έθιμο της φιλοξενίας και της ελεημοσύνης (ρόλος
μητέρα-Παναγιά) προβάλει αξίες του Χριστιανισμού όπως
η αγάπη και η αγαθοεργία.
o Πολιτισμική σύγκρουση μεταξύ των Ελλήνων χριστιανών
και Τούρκων μουσουλμάνων
 εξωτερική (ενδυμασία, κατοικία)
 εσωτερική (τα πρόσωπα της ιστορίας πλησιάζουν
σταδιακά το "διαφορετικό").
o Η διαφοροποίηση ελληνικού και ευρωπαϊκού κόσμου.
Τρεις αγρότισσες του 19ου αιώνα

6. Το έγκλημα
o Κάποια μέρα στο σπίτι της μητέρας του Γιωργή
εμφανίζεται ο Χαραλάμπης, που εκείνη την εποχή
εργάζεται στο ταχυδρομείο και ζητά από τον
Χρηστάκη (κολλητό του φίλο) να αναλάβει εκείνος
να πηγαίνει τα γράμματα για λίγες μέρες. Παρά τις
αντιδράσεις της μάνας με το αλάνθαστο ένστικτο
της, ο Χρηστάκης αναλαμβάνει το ταχυδρομείο και
μόλις την πρώτη μέρα της εργασίας του σκοτώνεται
στη γέφυρα στο Λουλεβουργάζι. Από εκείνη την
στιγμή αρχίζει η προσπάθεια να βρεθεί ο φονιάς.
o Τελικά, ο δολοφόνος του Χρηστάκη ήταν ο Κιαμήλης, όπου προσπαθώντας να εκδικηθεί το
θάνατο του αδελφοποιτού του σκότωσε άθελα του τον Χρηστάκη και στη συνέχεια τον
ταχυδρόμο Χαραλάμπη και πραγματικό φονιά του αδελφοποιτού.

7. Η οπτική του AI για τις αγροτικές κοινωνίες της
περιόδου

8. Πηγές πληροφόρησης
o https://filologosstoparathiri.com/2012/07/20/ποίος-ήτον-ο-φονεύς-του-αδερφού-μου-
γε/
o https://www.slideshare.net/ssuser193cb5/ss-54215816
o https://blogs.sch.gr/poultour/files/2018/09/Νέα-Ελληνική-Λογοτεχνία-
Β_Πεζογραφία.pdf
o Για τις εικόνες μέσω ΑΙ:
 OpenAI DALLE (https://labs.openai.com/)
 Bing Image Creator (https://www.bing.com/create)

9. Τέλος
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας