ΚΠΑ γ γυμνασίου, 9ο Κεφάλαιο, Κόμμα, Εκλογές, ΜΜΕ

1. ΕΚΛΟΓΕΣ – ΚΟΜΜΑΤΑ
– ΜΜΕ
ΚΕΦ. 9Ο
ΥΠ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ :
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Κ.
Κοινωνική και Πολιτική
Αγωγή

2. Εκλογικό σώμα
 Το εκλογικό σώμα αποτελείται από τους πολίτες που
έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν.
 Τα προσόντα για να ανήκει κάποιος στο εκλογικό
σώμα είναι :
 Ελληνική ιθαγένεια – έλληνες πολίτες που δεν έχουν
στερηθεί τα πολιτικά τους δικαιώματα
 Στις δημοτικές – περιφερειακές συμμετέχουν και οι
ευρωπαίοι πολίτες που μένουν μόνιμα στην Ελλάδα
 Άνω των 17 ετών (έγινε 17 από τις 3/8/16) η 1η
Γενάρη ημερομηνία γέννησης όσων γεννήθηκαν στο
χρόνο)

3. Αρμοδιότητες εκλογικού σώματος
 Ψηφίζει αντιπροσώπους στις βουλευτικές εκλογές
κάθε 4 χρόνια
 Όργανα Τοπικής Αυτοδιοίκησης ( Δημάρχους –
Περιφερειάρχες κάθε 5 χρόνια )
 Ψηφίζει αντιπροσώπους στο Ευρωπαϊκό
κοινοβούλιο - ευρωβουλευτές (κάθε 5 χρόνια)
 Συμμετέχει στο δημοψήφισμα που προκηρύσσει ο
Πρόεδρος της Δημοκρατίας για κρίσιμα θέματα

4. Ψηφοφορία – Βασικές αρχές
 Άμεση – απευθείας εκλογή αντιπροσώπων
 Μυστική – ψηφίζουμε σε παραβάν – κλειστό και
σφραγισμένο φάκελο – ομοιόμορφα ψηφοδέλτια . Η
παραβίαση της μυστικότητας ποινικό αδίκημα
 Υποχρεωτική – ψηφίζουν όλοι
 Προσωπική – με αστυνομική ταυτότητα –απαιτείται
φυσική παρουσία . Δυνατότητα να καθιερωθεί η
επιστολική ψήφος για τους απόδημους έλληνες
 Ίση – μία μόνο ψήφος με ίδια ισχύ ( αρχή της ισότητας
της ψήφου )
 Καθολική – 1864 για τους άνδρες , μόλις το 1952
δικαίωμα ψήφου των γυναικών
 Ταυτόχρονη ( ανατολή – δύση σε όλα τα εκλογικά
τμήματα)

5. Εκλογικά συστήματα
 Εκλογικές περιφέρειες ανάλογες με τους νομούς –
56 (πλην Αττικής κ΄ Θεσσαλονίκης).
 Σε κάθε περιφέρεια αντιστοιχεί αριθμός εδρών στη
Βουλή ανάλογα με τον πληθυσμό της.
 Οι έδρες αντιστοιχούν στους βουλευτές ανάλογα με
τις ψήφους που έλαβαν με βάση το εκλογικό
σύστημα.
 Εκλογικό σύστημα είναι ο τρόπος με τον οποίο
μοιράζονται οι έδρες στα κόμματα – υποψηφίους με
βάση τις ψήφους που συγκέντρωσαν.

6. Διακρίσεις εκλογικών συστημάτων
 Πλειοψηφικό σύστημα : σε κάθε εκλογική
περιφέρεια εκλέγεται το κόμμα ή ο υποψήφιος που
παίρνει τις περισσότερες ψήφους.
 Απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία.
 Δημιουργεί σταθερές , μονοκομματικές κυβερνήσεις
αποκλείει όμως όλα τα μικρά κόμματα.
 Αναλογικό σύστημα : οι έδρες κάθε περιφέρειας
μοιράζονται ανάλογα με τις ψήφους που πήραν τα
κόμματα ή οι υποψήφιοι. Εκλογικό μέτρο : ο
ελάχιστος αριθμός ψήφων που απαιτείται για την
απόκτηση μιας βουλευτικής έδρας .

7.  Απλή αναλογική : εκπροσώπηση μικρών κομμάτων
στη Βουλή αλλά κυβερνήσεις συνεργασίας .
 Μικτά συστήματα : συνδυασμός των δύο
συστημάτων . Στην Ελλάδα ισχύει η ενισχυμένη
αναλογική. Για να εκπροσωπηθεί ένα κόμμα στη
Βουλή χρειάζεται το 3% των ψήφων πανελλαδικά.

8. Τα πολιτικά κόμματα
 Ο εκλογικός αγώνας για την ανάδειξη των βουλευτών
γίνεται συνήθως μέσω των κομμάτων.
 Κόμμα είναι μια ένωση πολιτών με μεγάλη διάρκεια που
έχει ως σκοπό να αποκτήσει μέσω των εκλογών την
πλειοψηφία των εδρών της βουλής , να σχηματίσει
κυβέρνηση και να εφαρμόσει το πρόγραμμά του. Αν δεν
το πετύχει να επηρεάσει έστω τις κυβερνητικές
αποφάσεις ως ισχυρή αντιπολίτευση.
 Τα κόμματα έχουν πολιτικούς σκοπούς και
συγκεκριμένες οικονομικές και κοινωνικές αντιλήψεις
που διατυπώνονται στα καταστατικά τους.

9.  Η συγκρότηση, λειτουργία ,χρησιμότητα των
κομμάτων αναγνωρίζεται στο Σύνταγμα του 1975.
 Η ίδρυση και η συμμετοχή σε πολιτικό κόμμα είναι
πολιτικό δικαίωμα – για αυτούς που ανήκουν στο
εκλογικό σώμα.
 Υπάρχει πρόβλεψη για νεολαίες κομμάτων- για τους
νέους κάτω των 18 ετών.
 Τα κόμματα δικαιούνται οικονομική ενίσχυση και
υποχρεούνται σε δημοσίευση των εκλογικών τους
δαπανών, όπως και οι βουλευτές για λόγους
διαφάνειας.

10.  Η εσωκομματική δημοκρατία αποτελεί προϋπόθεση της
λειτουργίας της δημοκρατίας.
 Η ύπαρξη πολλών κομμάτων (αρχή του
πολυκομματισμού) είναι συνδεδεμένη με τη
δημοκρατία γιατί δίνεται η δυνατότητα να
εκπροσωπείται στη βουλή και γενικότερα στην πολιτική
ζωή ποικιλία συμφερόντων και απόψεων της πολιτικής
κοινωνίας (πλουραλιστική κοινωνία).
 Η ύπαρξη κοινωνικών κινημάτων έχουν ιδιαίτερη
σημασία για τη δημοκρατία και την πολιτική έκφραση
.π.χ. οικολογικά, φεμινιστικά, ειρηνιστικά κλπ

11. Κοινωνία πολιτών
 Η συμμετοχή στις εκλογές από μόνη της δεν
αποτελεί εγγύηση ελέγχου της εξουσίας.
 Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι πολύπλοκες , δέχονται
επιδράσεις από άλλες , τα δε προβλήματα είναι
παγκόσμια και απαιτούν αντιμετώπιση από όλες τις
κοινωνίες του πλανήτη.(π.χ. τρύπα του όζοντος, ιοί
κλπ)

12. Ενεργός πολίτης
 Εγγύηση για τη σύγχρονη κοινωνία και τον έλεγχο
της εξουσίας αποτελεί ο ενεργός πολίτης .
 Χαρακτηριστικά του:
 1. Αντικειμενικά ενημερωμένος για τα σύνθετα
κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα σε τοπικό , εθνικό
και παγκόσμιο επίπεδο.
 2.Συμμέτοχος σε όλους τους τομείς της δημόσιας
ζωής που τον αφορούν (π.χ. περιβάλλον, υγεία,
εκπαίδευση)

13. Κοινωνία πολιτών
 Το σύνολο των ενεργών πολιτών αποτελεί την
κοινωνία πολιτών.
 Χαρακτηριστικά της:
 Κοινωνία αλληλεγγύης : ο πολίτης διεκδικεί τα
κοινωνικά του δικαιώματα αλλά ταυτόχρονα
αντιμετωπίζει με αλληλεγγύη και ευθύνη τις
υποχρεώσεις του στο κοινωνικό σύνολο.
 Κοινωνία ανοικτή – διαφορετικές ομάδες και
συμφέρονται πρέπει να συμβιώσουν.

14.  Κοινωνία δημοκρατική : ο πολίτης να μπορεί να
ενημερώνεται για όσα τον ενδιαφέρουν (κοινωνία
της πληροφορίας).
 Εξασφαλίζεται με τη δημοσιότητα και τη
διαφάνεια των πράξεων των οργάνων της
πολιτείας .
 Ο νέος ενεργός πολίτης δραστηριοποιείται σε
επίπεδο :
 Τοπικό (στο σχολείο , στη γειτονιά , στο Δήμο)
 Εθνικό για το περιβάλλον, το ρατσισμό κλπ

15.  Παγκόσμιο : Μέσω Παγκόσμιων Οργανισμών για
το περιβάλλον, τη φτώχεια , τον πόλεμο , το
ρατσισμό κ.α.
 Ο νέος ενεργός πολίτης μπορεί να
δραστηριοποιηθεί:
 Ατομικά : κάνω τη φωνή μου να ακουστεί – με την
ατομική μου δράση (π.χ. με άρθρα)
 Συλλογικά :με συλλόγους, σωματεία, ΜΚΟ , ομάδες
διάσωσης, δασοπροστασίας. Στόχο έχουν τον
 Κοινωνικό εθελοντισμό δηλ. την ανιδιοτελή
κοινωνική προσφορά και δράση .

16. Μ.Μ.Ε.
 Η τεχνολογική επανάσταση στα ΜΜΕ (Η/Υ,
διαδίκτυο ,δορυφόροι) δίνει τη δυνατότητα στους
πολίτες αντικειμενικής ενημέρωσης.
 Βασικές λειτουργίες των ΜΜΕ στην υπηρεσία
της κοινωνίας των πολιτών :
 1. Η ενημέρωση και η πληροφόρηση των
πολιτών ( εκπομπές ενημέρωσης για θέματα
πολιτικά κ΄ κοινωνικά για τη διαμόρφωση της κοινής
γνώμης)

17.  2. Η πολιτιστική και μορφωτική προσφορά
( εκπομπές , άρθρα που ενημερώνουν – καλλιεργούν
την κρίση)
 3. Η δημοκρατία του πλανητικού χωριού –
μέσω της παγκόσμιας επικοινωνίας. Έτσι τα άτομα:
 ● κατανοούν – σέβονται τις ιδιαιτερότητες των
άλλων
 ● ευαισθητοποιούνται για παγκόσμια
προβλήματα
 ● συνειδητοποιούν ότι είναι πολίτες μιας
παγκόσμιας κοινωνίας

18. «Τέταρτη εξουσία» τα ΜΜΕ
 Μεγάλη η εξουσία των ΜΜΕ στην πληροφόρηση και
διαμόρφωση του πολίτη.
 Μεγάλος ταυτόχρονα και ο κίνδυνος της
παραπληροφόρησης των πολιτών εάν τα ΜΜΕ
ελέγχονται από οικονομικά και πολιτικά
συμφέροντα.

19.  Με ποιο τρόπο διασφαλίζει το Σ. τον πολίτη από τον
κίνδυνο της παραπληροφόρησης;
 Η προάσπιση του πολίτη (ως θεατή, αναγνώστη,
χρήστη διαδικτύου κλπ από τον κίνδυνο της
παραπληροφόρησης διασφαλίζεται :
 Με το Αρ. 14 Συντάγματος : δικαίωμα στην ελεύθερη
διακίνηση ιδεών – ελευθερία του τύπου (εφημερίδες ,
περιοδικά , έντυπα) – απαγόρευση λογοκρισίας .
 Με τη Λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου
Ραδιοτηλεόρασης (αρχή ανεξάρτητη από την πολιτική
εξουσία )
 Με τον Κώδικα Δεοντολογίας για τα ΜΜΕ