1. ETKİLİ SUNUM TEKNİKLERİ

2. Dinleyicilerin Benlik Direncini
Kırmak
İnsanlar ‘’benliklerine’’ yönelebilecek en
küçük tehdide bile duygusal olarak şiddetle
direnirler. Eğer amacınız insanları
kazanmak ve düşüncelerinizi onlara
aktarmak ise onların ‘’benliklerini rencide
etmemelisiniz.’’

3. Açık Yürekli, İçten Olmak
Konuşmacıdan beklenen açık yüreklilik
ve içtenliktir. Açık yürekli, içtenlikle
davranan bir konuşmacı, her zaman
dinleyicinin sevgisini kazanır.

4. Alçak Gönüllü – Mütevazı Olmak
Dinleyiciyi düşman etmenin en iyi yolu,
kendinizi onlardan üstün gördüğünüzü ortaya
koymaktır. Alçak gönüllülük, insanları birbirine
sevgi ve cana yakınlık duygusuyla yaklaştıran bir
meziyettir.

5. Büyüklenmemek ve
Küçümsememek
Büyüklenme veya küçümseme dinleyicileri
olumsuz etkiler ve direnç oluşturur. Bu tür
davranışlar, dinleyici nazarın da konuşmacıyı
küçültür; tevazu, dinleyiciye verilen önem ve
yapılan samimi övgü de konuşmacıyı yüceltir.

6. Dinleyenlerin İlgi Duyduğu Dille
Konuşmak
Kendinize, konunuzun; dinleyicilerinizin
sorunlarını çözmekte ve onların
amaçlarına erişmekte yardımcı olacak
hangi bilgileri içerdiğini sorun.

7. Dürüst, İçten Değerlendirme
Yapmak
Dinleyiciler bireylerden oluşmuştur ve grup
olarak da birey gibi hareket eder. Onlara ait
övgüye değer bir şeylerden bahsedip
gönüllerine giriniz. Ancak bu konuda dengeli
olunuz.

8. Kendinizi Dinleyiciyle
Özdeşleştirmek
İlk cümlelerde, seslendiğiniz grupla
dolaysız bir ilişki başlatınız.
Dinleyicilerinizle birlikte olmaktan
kıvanç duyduğunuzu belirtiniz.

9. Dinleyicinizi Konuşmanıza Ortak
Etmek
Biraz gösteri yaparak, her sözcüğünüze
odaklanan bir dinleyici kitlesi elde
edebilirsiniz. Bir noktanın açıklanmasında
seyirciden yardım isterseniz ilgide dikkate
değer artış olacaktır.

10. Eleştirirken Kusurları
Kişiselleştirmemek
Karşınızdaki kişinin hatasını açığa çıkarır,
eleştirirseniz ‘’egosu yaralanır.’’ Böylelikle o
kişinin sizden nefret etmesine veya sizi
dinlemekten vazgeçmesine ya da kendi
fikrini destekleyecek deliller aramasına yol
açarsınız.

11. Hatalarınızı Kabul Etmek
İnsanlar kendi eksikliklerini görmede
isteksizdirler. Siz kendi eksiklerinizi
görürseniz, onlarda kendileri hakkında bu
isteği oluşturursunuz.

12. Her Zaman Açık Kapı Bırakmak
Muhatabınızın hatasını
kabullenmesi, mazeretini
açıklamasına imkan vermeniz
halinde daha kolay olabilir.

13. Tartışmadan Kaçınmak
İnsanlarla ‘’evet-hayır’’ kilitlenmesine
girdiğinizde tartışmaya başlarsınız. İşin içine
duygular girer ve herkes şerefini kurtarmak için
çırpınır. Bu gibi durumlarda ya tartışmayı
sürdürmeyerek konuşmayı kesin ya da çözüm
tutumunu kullanınız.

14. Hayır Dememek – Dedirtmemek
Bir fikir veya bilgi ileri sunularak sizden
bir değerlendirme istendiğinde asla
‘’evet-hayır ‘’ cevabını vermeyiniz.
Bunun yerine sizi anlamaya çalışıyorum
gibi cevaplar yerinde olacaktır.

15. Dinleyicilerin Benliğini Coşturmak
Muhatabınızın benliğini asla kendinizden aşağıda
tutmayınız. Aşağılanmaya direnir veya karşı çıkar,
kendilerini yüceltenlere de sahip çıkar.
 İltifat Etmek
Dinleyicilerinizin değer verdiklerini bildiğiniz
özelliklerini takdir ettiğinizi onlara söyleyiniz.

17. Üstünlük Atfetmek
Dinleyicilerinizi dürüst, namuslu ve üstün
insanlar olarak tanımlayınız. İnsanları üstün
vasıflara sahip göstermeniz veya seven ve değer
veren insanlar olduklarını ifade etmeniz
etkileyici olacaktır.

18. İyimserlik Yaymak
Konuşmanızda bir sorunu veya çirkinliği dile
getiriyor olabilirsiniz. Kötü durumlara vurgu
yapılacaksa bu durumlar, çabucak geçildikten
sonra düzeltilebilme yolları ayrıntılı
anlatılmalıdır. Böylece oluşturulan iyimser hava
ile konuşmacı ve dinleyici yakınlaşması sağlanır.

19. Sevgi Yaymak İçin Güleryüz
Dinleyicilerinize önem vermelisiniz. Bu olumlu
duygunuz onlarında sizi sevmelerine yol açar.
Sizin duygularınız onların duygularını etkileyen
en önemli faktördür. Sevginiz kendini
‘’güler yüz’’ ile yansıtacaktır.

20. Kendinizden Emin Olmak
Söylediklerinize ilişkin inancınız en önemli
duygusal ikna nedenidir. Hiç şüphe duymadan
fikirlerini savunan insan hatalı da olsa çok
kalabalık toplulukları kendine inandırabilir.

21. İnanç Gücünün Dinleyiciler
Üzerindeki Etkisi
Sıra üstü bir konuşmacı olmak istiyorsanız,
savunduklarınıza kendinizin inanmış olması
gereklidir. Dinleyicilerinize inanç ve güven
verip onları kazanmak için aşağıdakileri
uygulamanızı tavsiye ederim.

22. Gerçeğe Bağlılık
Bir topluluk karşısında söz söyleyen
konuşmacı, onlara gerçekleri yansıtma fırsatını
ele geçirmiş demektir. Onun için, dinleyiciyi
kandırmaktan şiddetle kaçınmalıdır.

23. Yüreklilik, Cesaret
Kolay başarı kazanmak isteyen ve böylece
halkı avlamaya çalışan konuşmacı,
kolaylıkla da dinleyicinin gözünden düşer.

24. Sabırlı Olmak
Konuşmacının sabırlı olması, kendini görevine
vermesi gereklidir. Gerçekleri, cesaretle tekrar
tekrar anlatmasını bilmelidir.

25. 1. Etkili Sunum Teknikleri
2. İdeal Ortam İçin Kontrol Listesi
3. Oturma Düzenleri
4. Hazırlık Soruların(4n,1k)
5. Sahne Korkusu
6. Sahne Korkusunu Yenme Yolları
7. Kontrolü Elde Tutma

26. 1.ETKİLİ SUNUM TEKNİKLERİ
Günümüzde ortaya çıkan gelişmeler ve koşullar bireyden beklenen
nitelikler her geçen biraz daha arttırmaktadır. Birey hangi kendisinde
etkili olması beklenir. Özellikle insan ilişkilerinin ve iletişimin ön plana
çıktığı alanlarda daha da önem arz etmektedir.
Etkili olabilmek bireyin kendisinden beklenen görev ve sorumluluğu
yada performans en üst düzeyde olmalıdır.
Etkili sunum yapabilme özeliği hemen herkesin kazanabileceği ve
gerçekleştirebileceği bir niteliktir.

27. Sunumla İlgili Bazı Yanlış
Düşünceler
 Konuşmacı doğulur, olunmaz.
 Etkili Konuşmacılar Taklit Edilmelidir.
 Yazılı Metni Okumak Daha Güvenlidir.
 Etkili Olabilmek İçin Sunumu Ezberlemek
 Sunumu Uzun Anlatmak

28. 2.İDEAL ORTAN İÇİN KONTROL
LİSTESİ
Başarılı bir sunum için Sunum Yapacağımız ortam da
önemlidir. Bunlar;
 İyi görsel ve işitsel donanım
 Her katılımcı için bir yazma ve not alma alanı
 Yeterince ses yalıtımı sağlanmış oda
 Kontrollü ısıtma sistemin olması

29. 3.OTURMA DÜZENİ
Etkili sunum yapabilmemiz için 3 farklı oturma
düzeni mevcuttur. Bunlar;
1. “U” şeklinde oturma düzeni
2. “Sıra” şeklinde oturma düzeni
3. “Daire” şeklinde oturma düzeni

30. 1.”U” Şeklinde Oturma Düzeni
Olumlu Yönleri
 İş Ortamına uygundur.
 Konuşmacının herkes ulaşmasını sağlar.
 Katılımcı ve konuşmacının rahat olmasını sağlar.
Olumsuz yönleri
 Konuşmacının hareketsiz kalmasını sağlar.
 En öndeki katılımcı için izleme sorunu yaşayabilir.
 Slayt küçük olması, arkanda oturanlarda takip
sorunu yarabilir.

31. 2. ”SIRA” Şeklinde Oturma Düzeni
Olumlu yönleri
 Kalabalık gruplarda yer tasarrufu sağlar.
 Tüm katılımcılara rahat bir görüş sağlar.
 Konuşmacı,en arkaya kadar erişebilir.
Olumsuz Yönleri
 Bazı katılımcıların görüş açısını öndekiler tarafından
kapatılabilir.
 Okul ortamını anımsatır.
 İstenmeyen gruplaşmaya yol açabilir.

32. 3.”DAİRE” Şeklinde Oturma Düzeni
Olumlu Yönleri
 Duyarlılık eğitimleri için idealdir.
 En yüksek seviyede katılım sağlar.
Olumsuz Yönleri
 Daire oturma düzenine uygun masa bulmak güçtür.
 Bazı katılımcılar için sınırlı görüş açısına sebep olur.
 Oturumlar arasında yerleri değiştirmek, katılımcıları
rahatsız etmektedir

33. 4.HAZIRLIK SORULARI(4N-1K)
Etkili bir sunum hazırlarken bir çok değişkenin
dikkate alınması gerekmektedir.Bu değişkenleri
mantıklı bir yapıya sokmak işimizi kolaylaştırır.Bu
amaçla 5 soruya cevap vermek gerekir.

34.  Neden  Sunumu neden yapıyoruz/katılımcıların amacı ne?
 Ne  sunum esnasında ne aktarabilirim. Bunu hangi yolla ve
hangi teknik yardımcılar kullanacak.
 Kim  Katılımcı grubu analiz edin. Yaş? Tecrübe ?Bilgi?
 Ne Zaman  sunum zamanı siz ve katılımcılar için uygun
mudur.(Hafta içi/sonu, Sabah/öğle/akşam )
 Nerede  Sunum ortamını önceden görüp
hazırlayın.(Bina/oda vb.)

35. Hedeflerin konmasından sonra yapılacak şey, sunumun
planlanmasıdır. Şu iki yolla gerçekleşir bunlar;
I. Fikirlerin Dışa Vurulması :Konuşma ve sununum kağıt
üzerinde planlanmasından önce , belli bir süre(birkaç
gün) konuyu kafanızda değerlendiririn.
II. Fikirlerin Sıraya Dizilmesi: Sunum içinde ele alınacak
konu ve fikir kadar, sunumum kendisiyle ilgili olan
(ortam, araç, katılımcı vb.) düşüncelerin sıraya
dizilmesinde aşağıdaki pratik yöntemi kullanmakta
fayda var.
 Mutlaka dahil edilmesi gerekeler
 Dahil edilirse faydalı olanlar
 Yeterli zaman olursa dahil edilecek olanlar

36. 5.SAHNE KORKUSU
Gerilim ve heyecan ,konuşmacının kendisine koyduğu engeldir.
Sahne korkusunu 3 başlık altında inceleyeceğiz.
I. Sosyal Güdüler
II. Başarısız Olma Korkusu
III. Zayıflık veya yetersizlik Duygusu

37. 1. Sosyal Güdüler
Biz insanlar topluluk içindeyken kalabalık ile
birlikte olmayı ve topluluğun bir üyesi olmaya
çalışır. Gruptan ayrıldığımız zaman veya tek
basımıza kaldığımızda strese gireriz. Nedeni;
toplumsal kabul görmektir.

38. 2. Başarısız Olma Korkusu
Bir topluluğa belli bir süre için hitap etme ve bunun
sonucunda hedefi gerçekleştirme baskısı oluşur. Bunu
yanı sıra dinleyicinin karşında söyleyeceklerini unutma,
yanlış telaffuz, komik duruma düşme gibi olasılıkları
düşünmek stresi artırır. Bunu yenmenin en iyi yolu
KENDİNE GÜVENMEK.

39. 3. Zayıflık yada yetersizlik Duygusu
Bu durum ise, özellikle çok üst düzey dinleyiciler
karşısında veya alt-üst ilişkisinin çok belirgin
olduğu ortamlarda oluşur. Bunu da yenmenin yolu
kişi kendisinden ve konuştuğu konudan emin
olmalıdır.

40. 6. SAHNE KORKUSUNUN
YENMENİN YOLLARI
 Dinleyicilerin Size Karşı İyi Niyetine inanın
 Kendinize Güvenin
 Kendinizi Aşırı ciddiye Almayın
 Telkin Teorisi
 Söylediklerinize İnanın
 Konuşmanızı Prova Edin
 Açılışı Ezbere Yapın
 Çok Hırslı Olmayın
 Derin Nefes Alın

41. Dinleyicilerin Size Karşı İyi Niyetine inanın.
Dinleyiciler daima sizin başarılı olmanızı ister. Sizin başarısız
olmanız ,onlarında hoşuna gitmeyeceğini düşünün ve dinleyiciyle
aranızda sıcak bir iletişim kurmaya çalışın.
Kendinize Güvenin:
Kendinize güvenmenin en iyi yolu konuya çok iyi hakim olmanızdır.
Ayrıca basit hatalar yaptığınızda özür dilemekten(veya buna yol
açacak davranıştan) mutlaka kaçınmalısınız.
Kendinizi Aşırı ciddiye Almayın:
Stresle baş etmenin en iyi yolu da , sunum sırasında oluşabilecek
bir tersliğin her şeyin sonu ve ölüm kalım meselesi olmadığını
kendimize hatırlatmak.

42. Telkin Teorisi:
Korkmadığınızı kendinize söyleyin. Korkmuyormuş gibi davranmak
korkuyu yener, unutmayı ki DUYGULAR DAVRANIŞLARI DOĞRUR.
Söylediklerinize İnanın:
Konuştuğunuz konuyu çok iyi bilmeniz gerekir. Söylediklerini bilen
ve söylediğine inanan konuşmacı tecrübesini de katarak stresi
azalttır
Konuşmanızı Prova Edin:
Ayna karşında kendinizi yüksek sesle dinleyin ve sunumunuza
hazırlanın

43. Açılışı Ezbere Yapın
Sahne korkusunu en çok hissetiğimiz sunuma başlayacağımız
andır. Başlamadan önce açılış konuşmanızı birkaç dakika tekrar
edin. Gülümseyerek başlayın.
Çok Hırslı Olmayın
En iyi sunumu ben yapacağım şeklinde hırsa kapılarak gereksiz yere
sunumu uzatmayın; çünkü dinleyici için zaman önemlidir ve
sıkılmaya başlayacaktır.Basit ve kısa anlatın.
Derin Nefes Alın
İyi bir performans sergileyebilmek için sinirlerin belli bir gerginlik
içinde olması gerekir. Bunu sağlamak içinde nefes
kontrolünü(diyafram) iyi bilmeliyiz.

44. 7.KONTROLU ELDE TUTMA
Konuşmacı dinleyicilere hakim olmalıdır. Dizginler
konuşmacının elinde olmalı yeri geldiğinde gevşetmeli
ve sıkmalıdır. Ortam kontrolünü kaybettiğini
düşündüğünde tarz değiştirmeli yada ara vermelidir.
Bazen grup içinde “kontrollü kontrolsüzlüklere” göz
yummalıdır.

46. BAŞARILI BİR HAZIRLIK İÇİN
İP UÇLARI

47. Planlama
Sunumunuzu planlamak
hazırlığınızı hızlandıracaktır.

48. Hedefler
Ana hedefi belirlemediğiniz
sürece yapacağınız sunum
başarılı olmayacaktır.

49. Dinleyici
Kime hitap ettiğinizi bilin.
Dinleyiciler hakkında önceden bilgi edinin

50. İçerik
Dinleyiciye ve amaca göre bir
içerik tespit edin.

51. Organizasyon
Tüm içerik organizasyonla
bağlı olarak belirlenir.

52. Organizasyon Yönteminin
Belirlenmesi
 Kategorik / Sınıflandırmalı
 Mekana Bağlı
 Kronolojik
 Sebep – Sonuç

53. Alt Konuların Belirlenmesi
Alt konuları genellikle 2 ila 5 alt
başlıkta toplamak yararlı olacaktır.

54. Alt başlık seçiminde dikkat edilmesi
gereken noktalardan biri başlıklar
önem tarafından denk olmalıdır.
Diğer önemli nokta ise zamanın
iyi kullanılması.

55. Görsel Araçlar
 Tahta, Büyük Kağıtlar
 Tepegöz
 Bilgisayar
 Projektör
 Video, Televizyon
 Yazılı malzemeler
 Soğan
 Siz

56. Görsel Araçların Hazırlanmasında
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
 Sunumun önüne geçmemelidir.
 Slaytda çok yüklü bilgi olmamalıdır.
 Grafik yada şekiller kullanmak daha
faydalı olacaktır.

57. Görsel Araçların Hazırlanmasında
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
 36 – 40 Puntodan genelde küçük
yazılmamalı.
 Görsel araca sunum sırasında çok fazla
bakılmamalı.
 Görsel araç sunucu için değil dinleyiciler
içindir

58. Görsel Araçların Hazırlanmasında
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
 Kullanılan slaytların sayısı değil içeriği
önemlidir.
 Görsel araçlar fazla sayı ve istatistik ile
doldurulmamalıdır.

59. Prova
En önemli yararı rahatlama duygusu
vermesidir.
Bunun yanında hatalarınızı
düzeltebilirsiniz.

60. Prova Yöntemleri
 Ayna karşısında.
 Sesinizi kaydederek.
 Aile bireyleri ve arkadaşlar karşısında.
 Video çekimi yaparak.

61. SUNUM AŞAMALARI

62. Giriş
Giriş genellikle 3-5 dakikalık bir
bölümdür. Bu bölüm «buzları
kırma» olarak da tanımlanır.

63.  Ortak noktaları vurgulayın(Biz)
 Kendinizi tanıtın.
 Amatör / Profesyonel tavır.
 Konu çerçevesini çizin.
 Coşkulandırın
 HİŞT Yapın.
(H)eyecan
(İ)lgi
(Ş)aşkınlık
(T)epki

64. GİRİŞ BÖLÜMÜNDE DİKKAT
TOPLAMA TEKNİKLERİ

65. Şaşırtıcı bir giriş
İlginç bir cümleyle başlarsanız
dinleyicinin ilgisini bir anda
üzerinize toplayabilirsiniz.

66. Hikaye/ilginç bir olay
Uygun bir hikaye ya da olayı anlatırsanız
dinleyicilerin anlattıklarınızı
kişiselleştirmesini sağlayabilirsiniz ve
dikkati daha kolay toparlayabilirsiniz

67. Bir özdeyiş ya da ünlü birinden
alıntı
Konuyla ilgili özdeyişler ya da ünlü
birinden alıntı yapmak dikkati
toplamakta yardımcı olacaktır.

68. Rol canlandırma
Sunumumuzun konusuna uygun olarak
yapacağınız bir rol canlandırma
dinleyicilerin dikkatlerini toplamanıza
yardımcı olur.

69. GELİŞME
Gelişme bölümü konuyu açıkladığınız
bölümdür. Giriş bölümünde çektiğiniz
dikkati sürdürmek için dikkat etmeniz
gereken noktalar vardır

70.  Ara özetler
 Dozunda tekrarlar
 Altın 3 kuralı
 Dinleyici ile kontağı kaybetmemek
 Şaşırtıcı bilgiler vermek
 Mizahtan yararlanmak
 Sunumu basit ve yalın tutmak
 Ara ara konu başlıklarını hatırlatmak
 Vücut dilini kullanmak

71. SONUÇ
İnsanlar genellikle bu bölümü unutmazlar. Bu bölümde
de dikkat etmeniz gereken noktalar vardır:
 ‘‘Daan’’ diye bitirmeyin
 Son özetlemeyi yapın
 İleriye yönelik coşkulandırın
 Soru/Katkıları alın

72. SUNUM SIRASINDA DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
Heyecan: Sunum öncesinde ve sırasında
heyecanlı olmanız gayet doğaldır. Önemli olan
heyecanınızı kontrol edebilmektir. Heyecanınızı
yenebilmek için aşağıdaki teknikleri
kullanabilirsiniz:

73.  İyi hazırlık yapın.
 Prova yapın.
 Nefes egzersizleri yapın; diyaframdan
derin nefesler alın
 Özellikle sunumdan önce, size
mutluluk veren bir yerde olduğunuzu
hayal edin.
 Sevdiğiniz insanların resimlerine bakın
 Sevdiğiniz size uğur verdiğini
düşündüğünüz bir sembolü yanınızda
götürün
 İnandığınız şeyi düşünün ve tekrar
edin.

74. BEDEN DİLİ
Dinleyiciler, söyleyebildiklerinizden %7, söyleyiş
biçiminizden %38, beden dilinizden ise %55
oranında etkilenmektedir. Sunum yaparken
dinleyicilerin avuçlarınızı görmesi önemlidir. Bir
diğer önemli nokta ise göz temasıdır.

75. SES KALİTESİ
Ses kalitesi dinleyiciyi çok etkilemektedir.
Sesteki iniş ve çıkışlar sesin doğru kullanımı
ve sesin heyecanı çok önemlidir. Dikkati
canlı tutacaktır.

76. İZLEYİCİYLE TEMAS
İzleyiciyle en iyi temas kurma biçimi göz
temasıdır. Tüm dinleyiciler ile göz teması
kurmaya çalışın. Bunun yanı sıra izleyiciyle
gerçek iletişim kurmak da çok önemlidir.
Hapşıran bir izleyiciye sunumu bırakıp çok yaşa
demek izleyiciyle aranızda gerçek bir iletişim
kurmak için yeterli olacaktır.

77. İZLEYİCİ TEPKİSİ
Zor sorulara ve zor izleyicilere
hazırlıklı olun.

78. GÖRSEL ARAÇLAR
İnsan beyni önemsiz şeyleri 2 dakika içerisinde silmektedir.
Önemli bulduğumuz ve öğrendiğimiz bilgilerden iki gün sonra:
 Okuduklarımızın %10’unu
 Duyduklarımızın %20’sini
 Hem görüp hem duyduklarımızın %65’ini hatırlarız
Görüldüğü üzere görsel araçları kullanmak hatırlanma oranını
önemli ölçüde artırmaktadır.

79. DİL
Basit ve açık bir dil kıllanın. Yeni bir
konuya geçerken belirtmeyi
unutmayın. O ana kadar birlikte
neler yaptığınızı anlatın.

80. ZOR SORULARLA BAŞ ETME
YÖNTEMLERİ
 Soruyu cevaplayın
 Bilmiyorsanız ‘‘bilmiyorum’’ deyin
 Soruyu geçiştirmeyin
 ‘‘Çok güzel soru’’ tekniğini kullanın
 Yansıtma tekniğini kullanın
 Araştırarak daha sonra cevaplayacağınızı söyleyin ve
cevaplayın

81. SİHİRLİ KURALLAR
 Enerji = Sinerji
 Uygulama
 Kişileştirin
 Hikayeler anlatın
 Basit, yalın ve gizemli olun
 Şaşırtın
 Kendiniz olun
 İletişimi sağlamak/frekans

82. (+)’lar (Olumlu Davranışlar)
 Bireylere hitap
 Stressiz bir ortam
 Doğru & zamanında geri dönüt (feed-back)
 Yaratıcılık
 Hatalara hoşgörü
 Gerekçeler & deneyimler
 Deneyerek öğrenme

83. (-)’ler (Olumsuz Davranışlar)
 Sınırlar & yasaklar
 Siyah ya da beyaz
 Vaaz vermek
 Değerleri dışlamak
 Katı yaklaşım
 Topluluğa hitap

84. Konuşma Nasıl Olmalı

85.  Olumluları kullanın
 Argodan kaçının
 İsimle hitap
 Kısa & basit cümleler
 Günlük kelimeler
 Mizah
 Dinleyiciyi katın
 Ses, vurgu, tonlama
 Kısaltmalardan kaçının
 Jargon kullanmaktan kaçının

86. Uygulamalı Sunum

87.  Örnek olay çalışması
 Görsel yardımcılar
 Grup çalışması
 Rol canlandırma
 Soru & cevap
 Video & çekim
 Benzetme & hikayeler
 Şaşırtmalar
 Bulmacalar ve oyunlar

88. Büyük Gaflar
 Enerji = Sinerji
 Uygulama
 Kişileştirin
 Hikayeler anlatın
 Basit, yalın ve gizemli olun
 Şaşırtın
 Kendiniz olun
 İletişimi sağlamak/frekans

89.  Dinleyiciyi kaybetmek
 Nokta atışı yapmamak
 Zaman hırsızlığı
 Görsel malzeme faresi olmak
 Kep giymeme
 Sesi kötü kullanma
 Monotonluk
 Hazırlanmamak
 Bedeni unutmak

90. Teşekkürler
 Burhan KAR
 Sinan KAMACI
 Taner YAŞAR
 Umut KIBIŞ
 Yunus Emre ŞAKAR