1. MEMORIA 2012
MUSEO PROVINCIAL DO MAR
REDE MUSEÍSTICA GAÑADORA DOS V PREMIOS
SOLIDARIOS ONCE-GALICIA NA CATERGORÍA
“ACCESIBILIDADE UNIVERSAL”
2. Museo Provincial do Mar
INDICE
1. LIMIAR ................................................................................................................ 3
2. ESTADÍSTICA ANUAL DE VISITANTES ........................................................... 4
3. MELLORAS DO EDIFICIO ................................................................................. 9
4. PROGRAMA DIDÁCTICO .................................................................................. 9
4.1. ACTIVIDADES ESCOLARES ................................................................. 9
4.2. OBRADOIROS DE VERÁN ................................................................... 38
4.3. OBRADOIROS DE NADAL ................................................................... 45
5. PROGRAMA DE ACCIÓN CULTURAL ............................................................ 49
5.1. PREMIOS E DISTINCIÓNS 2011 .......................................................... 49
5.2. PROGRAMA DA TERCEIRA IDADE .................................................... 50
5.3. SEMANA DOS MUSEOS ...................................................................... 51
5.4. PROGRAMA MUSEOLOXÍA SOCIAL .................................................. 54
5.5. PROGRAMA DE EXPOSICIÓNS .......................................................... 58
5.6. SERVIZO DO MUSEO PARA OUTRAS ACTIVIDADES ...................... 61
5.7. TEATRO ................................................................................................ 70
5.8. PROGRAMA DE CINE .......................................................................... 72
5.9. PROGRAMA DE RECURSOS EDUCATIVOS ...................................... 74
6. PROGRAMA DE CONSERVACIÓN ................................................................. 84
7. PROGRAMA DE PERSONAL .......................................................................... 84
8. PROGRAMA ECONÓMICO .............................................................................. 84
1
3. Museo Provincial do Mar
1. LIMIAR
O concello de Cervo está situado nas denominadas Rías Altas, ao norte da
provincia de Lugo, bañado polo mar Cantábrico. Por ello es necesario destacar a
localidade de San Cibrao chamada “Península da Paz”. O seu porto pequeno
entraña riqueza e constitúe parte da historia deste lugar; a importancia que ten o
mundo da pesca refléxase na existencia do Museo do Mar (único en provincia de
Lugo) onde se expoñen pezas relacionadas coas distintas modalidades de
navegación e pesca, así como ósos de baleas, cunchas, arpóns, maquetas de
barcos.
Por eso o Museo do Mar é un museo de cercania con programas de
actividades escolares, adultos, discapacitados,… un museo local onde as pezas
toman valor, valor patrimonial e sustancial.
É un museo adaptado ás exisencias da Nova Museoloxía
2
4. Museo Provincial do Mar
2. ESTADÍSTICA ANUAL DE VISITANTES.
Xaneiro Nº total de visitantes 653
3 grupoa escolares 38
1 grupos adultos 8
Visitas individuais 607
Febreiro Nº total de visitantes 572
1 grupos escolares 25
4 grupos adultos 61
Visitas individuais 486
Marzo Nº total de visitantes 969
2 grupos escolares 54
6 grupos adultos 105
Visitas individuais 810
Abril Nº total de visitantes 1038
1 grupos escolares 17
7 grupos adultos 177
Visitas individuais 842
Maio Nº total de visitantes 916
2 grupos escolares 42
9 grupo adultos 152
Visitas individuais 722
Xuño Nº total de visitantes 1321
3
5. Museo Provincial do Mar
6 grupos escolares 163
11 grupos adultos 345
Visitas individuais 813
Xullo Nº total de visitantes 2334
4 Obradoiros 105
12 grupos adultos 323
Visitas individuais 1906
Agosto Nº total de visitantes 2724
3 Obradoiros 116
7 grupo adultos 148
Visitas individuais 2460
Setembro Nº total de visitantes 1321
9 grupos adultos 228
Visitas individuais 1093
Outubro Nº total de visitantes 1238
1 grupos escolares 21
16 grupo adultos 463
Visitas individuais 754
Novembro Nº total de visitantes 850
2 grupos adultos 51
Visitas individuais 798
Decembro Nº total de visitantes 639
1 Grupos adultos 52
4
6. Museo Provincial do Mar
Visitas individuais 619
Total visitantes anuais 14575
Gráfica comparativa dos anos 2011-2012
3500 MUSEO PROVINCIAL DO MAR
3000
2868
2724
2500 2334
2303
2000
1500 1321
1321 1238 Ano 2011
1130 Ano 2012
967 1299 1269
1000 969 1126 850
572 1038 829 639
653 916
765 617
500 602 550
0
5
7. Museo Provincial do Mar
Por número de visitantes
3000 2724
2500 2334
2000
1500 1321 1321 1238
969 1038 916
1000 850
653 572 639
500
0
Por idades
8% 0-10
19% 6% 11-14
4% 15-18
5% 19-25
26-40
16% 41-65
66
42%
6
8. Museo Provincial do Mar
6000 5770 Por Procedencias
5000
4000
3000 2518
2000
1281
1065
1000 927 1244
12360 485
2 20 87173 165
0 41 409
51 47 45 62
LUGO CIDADE LUGO PROVINCIA GALICIA ANDALUCIA
ARAGON ASTURIAS BALEARES CANARIAS
CANTABRIA CATALUÑA CASTILLA-LEON CASTILLA-LA MANCHA
EUSKADI EXTREMADURA MADRID MURCIA
NAVARRA LA RIOJA VALENCIA ESTRANXEIROS
Por días da semana
2512
3473
DOMINGO
2313 SABADO
VENRES
2054
XOVES
2126 MERCORES
2097 MARTES
LUNS
0
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000
7
10. Museo Provincial do Mar
3. PROGRAMA ARQUITECTÓNICO
Conservación de infraestruturas
Reposición de sistema de iluminación, por parte do persoal do Museo durante
todo ano 2012
Reposición de tubo protector de cable eléctrico da farola ubicaca na parte
posterior do edificio 2012.
Pintado e fixación de pezas expostas no xardin traseiro “Antenas de Goneos”
Fixación da mangeira de rego na fachada posterior do edificio.
Fixación da escada na fachada posterior do edificio.
Mantenemento de toda a zona axardinada do recinto “corte de céspede e poda
de árbores”
4. PROGRAMA DIDÁCTICO
4.1. Actividades escolares
Ao longo do curso ofrécese a posibilidade de solicitar dous tipos de visitas:
guiada e con actividade. Para realizar estas visitas é necesario a concertación
previa das mesmas, concertando con departamento de didáctica.
Visita de iniciación:
Comprende un recorrido por todo o castelo, recomendase para os grupos
que visitan o centro por primeira vez, independentemente do seu nivel educativo.
Duración aproximada de 60 minutos.
9
11. Museo Provincial do Mar
Para un mellor aproveitamento do Museo Provincial do Mar, xa que existe
unha variedade e riqueza de contidos, e na procura dun novo concepto de visita
máis participativa, como alternativa as tradicionais visitas guiadas e que implique
a colaboración directa de profesores e alumnos, ofrecemos no 2010 un programa
de itinerarios os distintos niveis de ensino:
Tea mariñeira
¿As baleas comen ou engulan?
Arriba a bandeira
Descubre a balea
Mergúllate
Nada coa balea
Pinta mariñeiro
Sae a navegar
Sopa de aleta
Vento mareiro
Visita de iniciación
Nivel: Todos os ciclos
Data: Curso escolar
Obxectivo: Comprender o oficio do mar e como as sociedades actuais están
condicionadas polo seu pasado histórico. Recoñecer as ferramentas mariñeiras e
analizar a súa evolución e continuidade, así como a necesidade de conservalas
para outras xeracións.
10
12. Museo Provincial do Mar
Tea mariñeira
Nivel: 3º e 4º da ESO e BAC
Data: Curso escolar
Obxectivo: Fomentar o interese polas materias vinculadas coa navegación.
Asentar conceptos vistos anteriormente na visita guiada.
Metodoloxía: Actividade que consiste en unir con frechas. Relacionaranse fotos
de obxectos da Sala de Navegación coas definicións que teñen noutra columna.
11
13. Museo Provincial do Mar
UNE CON FRECHAS E NOMEA CADA OBXECTO
Aparato que permite ó capitán comunicar as
ordes ó que está na sala de máquinas.
Fiestra redonda que se abre e que está
situada en distintas alturas nos costados do
buque. Serve para que entre a luz e se
ventilen os camarotes da tripulación.
Elemento do equipo propulsor dun barco
movido mediante unha máquina ou motor e que
permite o movemento cara adiante ou atrás
do barco.
Caixa cilíndrica fixa na cuberta que leva no
seu interior o compás ou búsola.
Instrumento para coñecer a situación.
Consiste en medir a altura do sol ou das
estrelas con respecto do horizonte. Mide a
latitude.
Serve para gobernar o barco, facéndolle
cambiar o rumbo. Pode ser de caña ou de
roda.
12
14. Museo Provincial do Mar
Antigamente facíanas os carpinteiros de
ribeira antes de construír o barco .
Servía para ver as formas que ía ter o barco.
¿As baleas comen ou engulan?
Nivel: 5º e 6º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e á cultura dun modo atractivo.
Potenciar o traballo e a participación en equipo. Inculcar a protección
conservacionista do medio ambiente mariño.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas, os nenos en grupos estarán sentados no
chan, onde escoitarán unha pequena explicación sobre se as baleas mastigan ou
non. De seguido responderán verdadeiro ou falso a unhas frases e terán unha
folla de consulta ante as posibles dúbidas.
13
17. Museo Provincial do Mar
Arriba a bandeira
Nivel: 3º e 4º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Dar a coñecer como se transmite información codificada entre barcos
próximos. Aínda que agora, se utilizan algunhas bandeiras, que as novas
tecnoloxías as deixaron en desuso.
Metodoloxía: Sentados diante das bandeiras que forman o Código de Sinais
escoitarán o significado e utilidade deste. Como un grupo de bandeiras
representan o abecedario, cada neno debuxará nunha cartolina branca, tamaño
folio, a bandeira que lle corresponda coa súa inicial. Para iso terán un panel
informativo de consulta. Despois pegarán un pau a un extremo da mesma. Os
nenos agruparanse polas súas iniciais e realizarán un xogo como se fosen barcos
comunicándose en alta mar.
16
19. Museo Provincial do Mar
Descubre a balea
Nivel: 1º e 2º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e ó mundo do mar dunha maneira
amena e atractiva. Fomentar a expresión oral e artística. Potenciar o interese pola
cetoloxía.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas repartiranse follas co debuxo dunha balea
animada con números. Os rapaces terán que coloreala según as cores que levan
asociadas os números. Así cando rematen descubrirán a balea.
18
21. Museo Provincial do Mar
Mergúllate
Nivel: 1º e 2º da ESO
Data: Curso escolar
Obxectivo: Fomentar a capacidade de asimilar novos conceptos mediante un
xogo atractivo. Achegar os rapaces á cultura dunha forma práctica e divertida.
Metodoloxía: En parellas, cubrirán o pasatempo coas palabras que adiviñen.
Sempre axudados polo persoal do museo.
MERGÚLLATE
HORIZONTAL:
1- Instrumento de medición da latitude no que o seu arco é a sexta parte dun círculo.
2- Principal método para calcular a velocidade no mar. Mide nós ou millas.
3- Instrumento que serve para saber a situación do barco, neste caso, en todo momento.
Tamén se pode chamar compás.
4- Sosterse na superficie da auga.
5- Parte principal dun barco, que pode ser de madeira ou doutro material. Calquera
embarcación pode flotar e desprazarse grazas a el.
6- Lazo que se fai con cabos. Utilízase nas actividades cotiás dun barco.
20
22. Museo Provincial do Mar
VERTICAL:
1- Instrumento que servía para a comunicación dentro do barco. Había dous: un na ponte e
outro na sala de máquinas.
2- Serve para gobernar ou orientar o barco, facéndolle cambiar o rumbo ou a dirección.
Pode ser de cana ou de roda.
3- Instrumento de ferro forxado con figura dun arpón ou dun anzol que está suxeito a
unha cadea e se arrebola ó fondo do mar para fondear o barco.
4- Peza de tea ou doutro material que, unha vez despregada, recibe do vento o impulso
necesario para navegar.
5- Parte posterior dun barco.
6- Parte de diante dun barco.
21
23. Museo Provincial do Mar
Nada coa balea
Nivel: Ed. Infantil
Data: Curso escolar
Obxectivo: Potenciar o desenvolvemento educativo achegando os rapaces ós
museos. Fomentar a participación en grupo. Familiarizarse coa representación
plástica.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas haberá un panel onde está debuxada unha
balea. Os nenos formarán grupos collendo cada un seis pezas revoltas do
quebracabezas. Terán que colocalas ordenadamente ata completar a imaxe que
teñen diante.
22
26. Museo Provincial do Mar
Pinta mariñeiro
Nivel: 1º e 2º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar ós rapaces ó mundo da navegación dunha maneira amena
e sinxela. Fomentar tanto as aptitudes creativas como a expresión oral. Espertar o
interese polo mundo náutico.
Metodoloxía: Os nenos, sentados no chan, na Sala de Navegación pintarán un
debuxo dun veleiro en alta mar. Colorearán este coas cores que eles queiran,
para fomentar o desenvolvemento artístico. Cando rematen, os mariñeiros
responderán unhas sinxelas preguntas referidas ao barco: ás súas partes e
porque se move no auga.
25
28. Museo Provincial do Mar
Sae a navegar
Nivel: Ed. Infantil
Data: Curso escolar
Obxectivo: Potenciar o interese creativo e construtivo. Coñecemento dos
distintos elementos que constitúen un barco: casco, ponte de mando, portillos,
áncora, … Familiarizar os nenos coas formas dun barco montando as pezas do
quebracabezas.
Metodoloxía: Na sala de navegación haberá un panel grande cun debuxo dun
barco. Os nenos formarán pequenos grupos. Cada un terá seis pezas revoltas
que colocarán ordenadamente ata formar a imaxe que teñen diante.
27
30. Museo Provincial do Mar
Sopa de aleta
Nivel: 3º e 4º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e a cultura mariña. Engadir
coñecementos elementais da bioloxía mariña. Fomentar o aprendizaxe mediante
un xogo didáctico.
Metodoloxía: Na Sala das Baleas repartiranse follas coa sopa de letras onde
terán que atopar partes da anatomía externa e interna da balea. Na outra sopa de
aleta encóntranse agochados os familiares das baleas como son: o arroaz,
rorcual, candorca, cachalote, golfiño e balea vasca.
29
31. Museo Provincial do Mar
Vento mareiro
Nivel: 5º e 6º de Primaria
Data: Curso escolar
Obxectivo: Recoñecer as partes principias dun barco. Potenciar o interese polo
mundo do mar. Coñecer o deseño dunha embarcación tradicional galega. Valorar
a historia, cultura e tradicións galegas.
Metodoloxía: Entregarase unha folla cun debuxo con números dunha Traiñeira a
cada alumno. Debaixo desta haberá unha listaxe con nomes referidos ás partes
dunha embarcación. Os rapaces teñen que relacionar os números da imaxe cos
nomes.
30
33. Museo Provincial do Mar
Talleres escolares
Tras moitos anos de experiencias compartidas nos que o Museo Provincial
de Lugo e o resto dos museos que se foron integrando na Rede Museística da
Deputación de Lugo foron pioneiros na elaboración de programas didácticos para
o mundo escolar, toca agora revisar metodoloxías, actualizar conceptos e poñer
en práctica novas ideas arredor do sempre suxestivo tema da educación desde os
museos.
Nestes últimos quince anos, con máis ou menos acertos, e tamén con
moitos erros, desde os departamentos de didáctica intentamos achegarnos á
escola desde os museos, propuxemos actividades que tiveron enorme éxito entre
os docentes e o seu alumnado, e outras, hai que recoñecelo, que non gozaron
desa estima. Así e todo entre todos fomos abrindo un camiño que agora xa é,
afortunadamente, moi frecuentado por outras institucións museísticas.
Pero sempre debemos estar alerta para renovar motivacións e estímulos,
para repensar e establecer novos obxectivos que conduzan á meta desexada: a
intercomunicación entre o mundo da escola e o mundo dos museos. Os museos
máis ca obxectos, atesouramos experiencias, historias, creatividade, modelos,
campos nos que, precisamente, os mozos e mozas das escolas poden precisar
un implemento na súa formación.
O lema escollido para esta nova etapa “A ver se te ves! Míranos!” reclama
esa atención bidireccional entre os dous mundos. Os museos precisamos que nos
vexan, que nos miren, que a sociedade faga uso libre do que posuímos, e a
escola, que ten a fundamental misión de formar individuos para o futuro, debe
entender que toda a bagaxe cultural que herdamos é un tesouro relativamente
32
34. Museo Provincial do Mar
doado de atopar e de conseguir: abonda entrar nos museos e dispoñer
pedagoxicamente.
Desde os museos da Rede Museística, xestionada pola Área de Cultura e
Turismo, vicepresidencia primeira da Deputación de Lugo, pretendemos ofrecer
ao profesorado e ao seu alumnado unha atención personalizada e achegar os
recursos básicos imprescindibles para que este intercambio resulte engaiolante
para o alumnado. Con esta fórmula pretendemos, sobre todo, abrir as nosas
portas de par en par a toda a sociedade pero, especialmente, aos que teñen a
enorme misión de seguila construíndo desde os alicerces da infancia.
Os obxectivos que pretendemos, en resume, son:
-Axudar a comprender dunha forma práctica o significado das obras expostas nos
museos
-Estimular as facultades perceptivas e imaxinativas do alumnado
-Que cada actividade resulte unha experiencia proveitosa.
-Fomentar a aprendizaxe integral.
Os departamentos de didáctica de cada un dos catro museos integrados na
Rede Museística elaboraron un programa organizado en tres percorridos-guía ou
bloques temáticos. O programa está suxeito, necesariamente a un calendario, o
do curso escolar 2012-2013, pero flexible e adaptable ás necesidades concretas
que o día a día do docente nos demande.
BLOQUE TEMÁTICO 1.-CREA O TEU MUSEO
Metodoloxía e desenvolvemento
Parte teórica: Que é un museo? Para que nos sirve un museo? Podemos crear o
noso propio museo? O MPMar, as súas coleccións e funcionamento
Parte práctica: Podemos crear o noso propio museo? Queres propoñernos un
modelo diferente de museo do futuro?
Ciclos: E. Infantil, E. Primaria e 1º ciclo de ESO.
Periodización: Curso escolar 2012-2013.
33
35. Museo Provincial do Mar
Duración da actividade: Aproximadamente, 60 minutos.
Recursos didácticos:
-Caixa decorada simulando o edificio do museo, fichas adaptadas, fotografías …
etc.
Nota: É conveniente que cada alumno/a traia a fotocopia dunha fotografía súa,
tamaño carné.
A actividade na Rede
O departamento de didáctica do MPMar poñerá a disposición do profesorado e
alumnado que participe nestas actividades un blog no que se irán intercambiando
documentación, imaxes e experiencias arredor desta actividade.
Concurso: Un museo para o futuro
Co obxectivo de motivar o aproveitamento posterior na aula desta actividade
podedes remitir ao blog as vosas propostas, elaboradas individualmente ou en
grupo, para crear un hipotético museo para o futuro.
Entre todas as propostas recibidas premiaremos aquelas que resulten máis
imaxinativas e orixinais.
BLOQUE TEMÁTICO 2.-ESCOITA: OS MUSEOS TAMÉN CONTAN HISTORIAS
Cada peza ten a súa historia
Parte teórica: Que historia conta esta peza? É real ou é de ficción? Podemos
inventarlle outra historia?
Parte práctica: Canda os obxectos expostos nos museos viaxa as súas historias,
ás veces íntimas e descoñecidas. Desvelaremos algúns dos seus segredos.
Ciclos: E. Infantil e E. Primario.
Periodización: Curso escolar 2012-2013.
Duración da actividade:De 45 a 60 minutos.
34
36. Museo Provincial do Mar
Recursos didácticos:
-Material para a elaboración dun cómic.
A actividade na Rede
O departamento de didáctica do MPMar poñerá a disposición do profesorado e
alumnado que participe nestas actividades un blog específico no que se irán
intercambiando documentación, imaxes e experiencias desta actividade.
Concurso: E ti, podes contarnos unha historia dun museo?
Co obxectivo de motivar o aproveitamento posterior desta actividade na aula
podedes remitir ao blog de didáctica da Rede Museística as vosas propostas
individuais ou colectivas para elaborar un libro virtual de historias de museos.
Premiaremos as máis imaxinativas e mellor elaborados.
BLOQUE TEMÁTICO 3.-NO RETROVISOR: O SÉCULO XV TEN HISTORIA
O pasado escríbese no presente grazas, entre outros recursos, aos materiais e
documentos custodiados nos museos da Rede Museística. En cada un destes
catro museos fixaremos a atención nun referente histórico do século XV por
proximidade xeográfica ou por seren os propios edificios parte desa historia.
Aínda que cada un dos museos vai centrar a actividade nun dos seguintes
epígrafes e temas, lembramos que promoveremos o coñecemento de todas as
experiencias, así que, sempre que sexa posible, animaremos a profesorado e
alumnado a visitar os catro museos e así coñecer esa parte da historia da que é
protagonista.
Un tema en cada museo:
Os franciscanos e as ordes mendicantes (Museo Provincial de Lugo)
Os irmandiños (Museo Etnográfico San Paio de Narla, Friol)
Pardo de Cela e o seu tempo (Museo Provincial do Mar, San Cibrao, Cervo)
Os Lemos (Pazo de Tor,)
35
37. Museo Provincial do Mar
Pardo de Cela e o seu tempo (Museo Provincial do Mar, San Cibrao, Cervo)
Metodoloxía e desenvolvemento
Parte teórica: Que pasou na Mariña de Lugo desde a ano 1401 ao 1500? A que
chamamos feudalismo? Quen era o Mariscal Pedro Pardo de Cela?
Parte práctica: Dramatización do papel das distintas clases sociais neste
momento histórico. Experimentaremos tarefas que se experimentaron no edificio
ou na súa contorna naquela época.
Ciclos: E. Primario e E. Secundario.
Periodización: Curso escolar 2012-2013.
Duración da actividade: De 45 a 60 minutos
Recursos didácticos:
-Fichas didácticas
-Vestiario de época para todos os integrantes do grupo.
A actividade na Rede
O departamento de didáctica do MPMar poñerá a disposición do profesorado e
alumnado que participe nestas actividades un blog específico no que se irán
intercambiando documentación, imaxes e experiencias desta actividade.
Concurso
Co obxectivo de motivar o aproveitamento posterior na aula desta actividade
podedes remitir ao blog as vosas opinións, imaxes e experiencias sobre esta
actividade.
Entre todas as propostas recibidas premiaremos aquelas que resulten máis
imaxinativas e orixinais.
36
39. Museo Provincial do Mar
4.5 Obradoiros de verán
Enrédate na rede
Os obradoiros pretenden dar unha visión global do museo e do proceso artístico
en todos as súas fases e estadios, dende a realización das obras ata a exposición
das mesmas nun museo, pasando pola difusión do traballo realizado.
Comezaremos cunha visita de iniciación para o coñecemento básico do Museo.
Idades: de 4 a 15 anos.
17 de xullo
Centrarémonos nas artes decorativas, a etnografía e a fotografía, sempre en
relación co museo e o seu entorno.
38
41. Museo Provincial do Mar
18 de xullo
Visitarannos os rapaces que están realizando a mesma actividade no Museo
Provincial de Lugo cos que compartiremos a xornada.
Do 15 ao 17 de agosto: Campamento de Arqueoloxía
Nestes días realizaremos unha experiencia práctica consistente nunha
escavación arqueolóxica.
40
43. Museo Provincial do Mar
21 de agosto
Viaxamos ao Museo Etnográfico de San Paio de Narla, en Friol, para compartir a
xornada cos rapaces e rapazas que participan nos obradoiros dos outros museos
da Rede Museística da Deputación de Lugo. A actividade consiste na
caracterización de época para a realización de diversos xogos por equipos de
carácter competitivo que se inspiran en pasatempos medievais.
42
44. Museo Provincial do Mar
Os Pequeamigos da Rede
Acto de clausura dos obradoiros programados para o Verán 2012 nos 4 museos
xestionados pola Rede Museística da Deputación de Lugo, área de Cultura e
Turismo, Vicepresidencia primerira, e presentación do CLUBE PEQUEAMIGOS
DA REDE. Nestes obradoiros participaron ao longo do verán 190 rapaces e
rapazas, entre 4 e 12 años.
43
45. Museo Provincial do Mar
Programa
18:00 h.- Recepción por parte do deputado delegado de Cultura e Turismo, Mario
Outeiro, da xerente da Rede Museística, Encarna Lago, e dos traballadores dos
departamentos de didáctica dos museos da Rede de mozos e mozas, e dos pais
e nais, que participaron nos obradoiros ENRÉDATE NA REDE, desenvoltos ao
longos dos meses de xullo e agosto de 2012.
-Presentación do Proxecto PEQUEAMIGOS DA REDE
-Entrega dos Diplomas acreditativos da asistencia aos obradoiros ENRÉDATE NA
REDE da Rede Museística Provincial de Lugo.
-Entrega dos carnés aos membros do CLUBE PEQUEAMIGOS
-Proposta para debater sobre datas, horarios e contidos con pais, nais, nenos e
nenos dunha programación de actividades e obradoiros creativos de carácter
permanente nos catros museos dependentes da Rede Museística.
-Visita á exposición de materiais elaborados polos participantes nos obradoiros
ENRÉDATE NA REDE. Unha representación dos mozos e mozas asistentes a
estes obradoiros disertará brevemente sobre “O museo na miña vida”.
-Pasarela de moda mariñá. Mostra dos deseños elaborados polos asistentes ao
obradoiro de deseño e moda, con modelos inspirados no cartaz “Viveiro” da
autoría de Manuel Bujados.
-Espectáculo musical para os máis pequenos a cargo do músico CÉ
ORQUESTRA PANTASMA. Un divertimento composto por melodías, xogos
musicais e cantigas de diferente tipo: acumulativas, xestuais, imitación, creativas,
danzadas… para que participen xogando, cantando e bailando todo o que lles
pete… ata cair de cú!!!
-Clausura do acto cun agasallo moi doce.
44
47. Museo Provincial do Mar
Nos museos da Rede escollemos ao Apalpador como embaixador da
alegría. Escollémolo porque vén de aquí ao lado, das montañas do oriente
lucense, do Courel ou dos Ancares, e porque nestes tempos tan difíciles
preferimos quedar coas súas castañas quentiñas, con un sorriso e un desexo de
paz e de esperanza. Non precisamos case nada máis. Abóndanos con iso, e con
que ao rematar este tempo de Nadal todos, grandes e pequenos, quedemos co
ánimo curado de calquera desgusto que nos puidesen deixar estes tempos
pasados.
Volve o Nadal, e con el, vestida de festa, a ilusión. Son datas para o
reencontro familiar, para gozar cos xogos e cos xoguetes, para o lecer. Ai, que
mágoa que non durase o Nadal ata, polo menos, as vacacións de verán!
Pero como non chega tan aló, desde os museos integrados na Rede Museística
da Deputación de Lugo pensamos que, ademais de desexarche moi boas festas,
e un feliz ano novo, poderíamos axudarche a pasar aínda mellor estes días,
preparando actividades nas que poidades darlle forma ás vosas fantasías
Pero o Apalpador, ademais de castañas e sorrisos, trae maxia en forma de
obradoiros de moi variados temas para todas as idades, a revista oral “O pazo
das musas”, o espectáculo de Anxo Moure, “O Apalpador solidario”, exposicións,
danza, cine.. e todo, segundo podedes comprobar no programa anexo, nos catro
museos da Rede.
Desde a Rede Museística queremos que saibades que con todo isto que
vos propoñemos só desexamos que todos os que nos visitedes nestas datas
sexades moi, pero que moi felices participando nas nosas actividades. E co
Apalpador, por suposto.
46
48. Museo Provincial do Mar
De que van as actividades que vos propoñemos?
Obradoiro: O bosque de Nadal
Este obradoiro deseñado e posto en práctica por Adriana Pazos Ottón
comeza aló cando os nosos devanceiros decidiron adornar as árbores polo tempo
do Nadal. E cada árbore ten unha historia, e cada historia pode ter unha árbore. O
que che propoñemos é que veñas, que imos contar historias de Nadal, e con cada
historia realizaremos o máis fermosa árbore de Nadal que sexamos capaces de
facer para levala canda nós, coa nosa familia, á nosa casa.
47
49. Museo Provincial do Mar
Obradoiro: Historia da navegación
Deseñado e realizado pola responsable do departamento de Artes
Decorativas e Etnografía, Mª del Rosario Fernández González, este obradoiro
pretende levarnos de viaxe pola historia da navegación, na compaña dos máis
ilustres (algúns moi temidos) navegantes da historia: un tal Colón, un tal Drake…
Aprenderemos a usar os instrumentos de navegación que se custodian no Museo
48
50. Museo Provincial do Mar
Provincial do Mar e a distinguir os diferentes tipos de embarcacións que alí se
amosan.
49
51. Museo Provincial do Mar
5. PROGRAMA DE ACCIÓN CULTURAL
5.1. Premios e distincións
A Rede Museística gañadora dos V Premios Solidarios ONCE- GALICIA na
categoría “Accesibilidade Universal”.
Padre Rubinos, Manuel Aguilar, Convivir en Igualdade, de Radio Galega, a Rede
de Museos Provincial de Lugo e Turismo Accesible de Arousa Norte son os galardoados
5.3. Programa da terceira idade
Ninguén como as persoas maiores de San Cibrao, isto é a terceira idade,
pode valorar o patrimonio inmaterial que tiña a transmisión oral da súa época, xa
que era o seu medio de comunicación, e nós os traballadores de museo somos os
encomendados de traspasar o noso legado a outros conecllos, iso é o que imos a
facer cos nosos visitantes da terceira idade
50
53. Museo Provincial do Mar
Os museos integrados na Rede Museística da Deputación de Lugo
chamamos a atención dos nosos visitantes arredor da data na que
conmemoramos, atendendo as recomendacións do ICOM, o Día Internacional dos
Museos. Cada ano desde 1977, o ICOM propón a celebración no mundo enteiro
do Día Internacional dos Museos na data do 18 de maio. De América a Oceanía
pasando por Europa, Asia e África, o Día Internacional dos Museos é a ocasión
para concienciar ao público en xeral sobre o papel dos museos no
desenvolvemento da sociedade.
O tema para o ano 2012 é Museos nun mundo cambiante. Novos retos,
novas inspiracións pois hoxe en día o mundo cambia máis rápido que nunca. As
52
54. Museo Provincial do Mar
novas tecnoloxías entregan novas ideas, gigaoctetos de información, novas sobre
os máis variados temas que retransmiten os medios de comunicación social,
cousa inimaxinable hai tan só uns anos.
Neste contexto, os museos temos que loitar para facer oír as nosas voces
nun mundo cada vez máis ruidoso, menos permeable para a información cultural.
Nese empeño os mellores e máis eficaces portavoces do que acontece en cada
museo son os nosos visitantes.
Tamén celebramos a edición número 50 do Día das Letras Galegas, este
ano para homenaxear ao polifacético Valentín Paz Andrade (1898-1987). Xurista,
político, empresario, ensaista, poeta, impulsor de empresas como Pescanova,
promotor de xornais como Galicia ou El Pueblo Gallego.
Para rematar, o sábado 19 de maio de 2012 coa 8º edición da Noite
Europea dos Museos. Foi creada en 2005 polo Ministerio de Cultura e da
Comunicación de Francia. Durante unha apertura nocturna, os visitantes poden
descubrir as coleccións dos museos e todos os eventos especiais organizados.
Ten como obxectivo facer que os museos sexan máis accesibles ao público en
xeral e en particular a un novo público, máis novo. Quere xerar tamén unha rede
de museos europeos nun evento común festivo e amigable. En 2011, máis de
4000 museos europeos en 40 países diferentes participaron na Noite dos Museos.
O Consello de Europa e a UNESCO apadriñan o festival e a Federación Francesa
de Amigos dos Museos e a Reunión dos Museos Nacionais franceses (RMN) son
socios institucionais do evento.
A historia do jazz nun concerto, por Marosa Jazz Project
A agrupación musical mariñá Marosa Jazz Project ofrécenos catro
concertos didácticos para todos os públicos os días 16, 17, 18 e 19 de maio nos
catro museos da Rede Museística da Deputación de Lugo. Este espectáculo, co
que se pretende achegar este movemento musical a todo tipo de públicos, conta
cunha Guía Didáctica da autoría de Israel Arranz que nos ilustra sobre a
cronoloxía, intérpretes e subxéneros deste movemento musical.
53
55. Museo Provincial do Mar
Noites con historia na Rede Museística: “Un mar de festas”, por Ángeles
Miguélez. A continuación festa mariñeira.
54
56. Museo Provincial do Mar
5.5. Museoloxía social
Día Internacional da Loita contra a violencia de xénero
O 17 de decembro de 1999, a través da resolución 54/134, a Asemblea
Xeral da ONU declarou o 25 de novembro como o Día Internacional da Loita
contra a Violencia de Xénero, e invitou aos gobernos, as organizacións
internacionais e as organizacións non gobernamentais a que organicen nese día
actividades dirixidas a sensibilizar á opinión pública respecto ao problema da
violencia contra a muller.Desde 1981, as militantes en favor do dereito da muller
observan o 25 de novembro como o día contra a violencia. A data foi elixida como
conmemoración do brutal asasinato en 1960 das tres irmás Mirabal, activistas
políticas da República Dominicana, por orde do gobernante dominicano Rafael
Trujillo (1930-1961). O 20 de decembro de 1993, a Asemblea Xeral aprobou a
Declaración sobre a eliminación da violencia contra a muller (A/RES/48/104).
55
57. Museo Provincial do Mar
Día da muller traballadora
Durante o mes de marzo e con motivo do Día Internacional da Muller, as
áreas de Cultura e Turismo e Benestar e Deporte, respectivamente, dependentes
da Vicepresidencia Primeira da Deputación de Lugo, desenvolverán un amplo
programa de actividades artísticas multidisciplinares que se desenvolverán nos
catro museos que conforman a Rede Museística, baixo o título A arte de ser
muller nun mundo por compartir 4.0.
56
58. Museo Provincial do Mar
Entre todos e todas, e con todos e todas, queremos conmemorar o día 8
marzo e darlles visibilidade e apoio mediante a canle da arte e da cultura, ás
demandas que significaron avances na vida de millóns de mulleres. Toda a
programación comparte un desexo común: superar a violencia e a pobreza para
construír o mundo que procure a paz, a xustiza, a liberdade, a igualdade e a
solidariedade.
Dende a programación estratéxica da Rede Museística e baixo o lema
“Museo para todos e todas, entre todas e todos” , en cumprimento do sinalado na
Lei Orgánica 3/2007 do 22 de marzo para a igualdade efectiva de mulleres e
homes. No artigo 26.2 establécese que os distintos organismos, entes e demais
estruturas das administracións públicas que de xeito directo ou indirecto
configuren a rede pública de xestión cultural, debemos desenvolver iniciativas
destinadas a favorecer a promoción específica das mulleres na cultura e combater
a súa discriminación estrutural, e ao mesmo tempo, xerar políticas activas de
axuda á creación e produción artística de autoría feminina.
Dentro do programa de actividades complementarias da exposición “A arte
de ser muller nun mundo por copmpartir 4.0” propóñense obradoiros abertos a
todos os públicos.
As mulleres do mar: as outras redes
A Muller dentro dun mar-co líquido e a necesidade de capturar a vida a
través do vínculo co mar representado por as redes tecidas por elas mesmas:
As Penélopes do mar.
A vida da Muller do mar que se adapta ao medio ata onde se lle “foi”
permitido, é un condicionante dentro do propio desenvolvemento persoal do que
se pode sacar partido dun xeito esencial, non como circunstancia restrictiva se
non como todo o contrario: trampolín definido dende o que saltar e mergullarse na
propia marea de aspectos femininos, arquetipos e potencial creativo da propia
condición de Muller do mar.
57
59. Museo Provincial do Mar
Os aspectos máis profundos da esencia feminina pódense expresar a
través das ferramentas do pensamento creativo e aplicalas á importancia dunha
vida definida por unha profesión, neste caso a de REDEIRAS.
- A importancia, valoración e autovaloración da profesión de redeiras.
- A viaxe á profundidade da alma nun acto de laboura contemplativa.
- A vontade de remendar, arranxar, coidar, lustrar e tecer unha “Arte”.
- A relación dos arquetipos femininos e o mar.
Ana Costas, Arterapeuta y Artista plástica.
Día internacional das persoas co discapacidade
Baixo o lema REDE MUSEÍSTICA, MUSEOS SOCIALMENTE
RESPONSABLES o Departamento de Accesibilidade e Capacidades Diferentes
da Rede Museística da Deputación de Lugo programa para os meses de
decembro 2012 e xaneiro 2013 unha serie de actos e actividades nos catro
58
60. Museo Provincial do Mar
museos que teñen como obxectivo o entendemento intercultural e a visibilidade
da diversidade.
Programa
Desde a xerencia dos museos integrados na Rede Museística (Museo
Fortaleza de San Paio de Narla, Museo Pazo de Tor, Museo Provincial do Mar e o
Museo Provincial de Lugo) defendemos e practicamos unha nova forma de
entender a actividade nos museos: museos sociais e solidarios, museos sempre
vencellados á súa comunidade, museos accesibles, museos de proximidade...
Por tanto, desde o departamento de Accesibilidade e Capacidades
Diferentes da Rede Museística da Deputación de Lugo apostamos con decisión
polo entendemento intercultural e pola visibilidade da diversidade.
Con motivo de celebrarmos o 3 de decembro o Día Internacional das
Persoas con Discapacidade, preparamos unha serie de actividades que se van
desenvolver desde esa data e ata xaneiro de 2013 nos catro museos da Rede
para reflexionar sobre a biodiversidade cultural e social.
Desde a cooperación e a colaboración pretendemos que os museos sexan
lugares de convivencia, espazos onde o diferente poida converxer e cos
obradoiros, exposicións, proxeccións, visitas guiadas, debates, intervencións e
participación en diversos foros, propoñémonos fomentar o coñecemento mutuo a
través do diálogo e do intercambio de experiencias.
Entre todos e todas, por un futuro máis xusto, social e solidario.
Laboratorio de sensacións
5.6. Programa de Exposicións
Exposición Fotografía a cegas
Exposición que amosa os traballos resultantes dunha experiencia pioneira
na que participaron 7 persoas invidentes (Trinidad Canosa, Eladio Fernández,
Antonio Fernández, Antonio López, Ángeles Miguélez, Manuel Paz Sánchez e
59
61. Museo Provincial do Mar
Pilar Yáñez), a terapeuta Mercedes Cabada, os fotógrafos, Iago Eireos, Germán
Limeres, Xosé Reigosa e Antonio López, e Henrique Lamas, autor da gravación
que documenta a experiencia. Coordinou, Encana Lago, xerente da Rede
Museística.
EXPOSICIÓN: Marionetas e contos do mundo. Colección de Pedro Lavado
Paradinas.
A colección de monicreques e marionetas de Pedro Lavado Paradinas, que
configuran o seu singular Museo Utoplía, non é só un conxunto de obxectos
procedentes de todo o mundo, senón que lle engade á rareza das pezas e á súa
procedencia exótica contos e lendas que forman parte da tradición oral e teatral
de moitas culturas.
Monicreques e marionetas formaron parte da versión didáctica e amena de
historias do Mahabarata e do Ramayana hindú, de ritos e maxia no mundo
africano, anécdotas e historietas de pícaros como Nasredin, Yehá, Guignol,
Arlequín, Gorgorito, Punch Kasperle, Petrouska ou Wolf, por só citar algúns dos
protagonistas máis famosos do elenco teatral e naturalmente de todas as fábulas
e contos que oímos de pequenos e que nos chegaron a través das recompilacións
de Fedro, Esopo, Iriarte, Samaniego, Fenelón, os irmáns Grimm, Andersen ou
Perrault.
Por todo isto, esta exposición, presentada hoxe no Museo de Lugo, quere
ofrecerlle ao gran público, e non só aos pequenos senón tamén aos máis
maiores, unha mostra de como as historias se van adaptando aos novos tempos e
creando novas personaxes, entre as que destacan as actuais marionetas de
Barrio Sésamo, os Fraggle, Dora, Pocoyó, Trancas e Barrancas e outros mil
personaxes habituais xa nos programas de televisión.
A exposición Marionetas e Contos do mundo, no Museo de Lugo, ofrece
pezas de madeira tallada e policromadas con pan de ouro procedentes de
Birmania. Outras de gran formato de Sri Lanka, unha curiosa colección de pezas
de madeira, cabaza e vestidos de tela reciclados procedente de Togo, Benin e
Mali. Pezas a cabalo entre o rito e a maxia e como nalgún caso usadas para os
rituais tras o nacemento, coñecidas como máscaras gueledé. Hai pezas de
60
62. Museo Provincial do Mar
Uzbekistán, México, checas, inglesas, alemás, francesas e españolas e, como
non podía faltar nestas próximas festas, marionetas co tema do Belén e en
especial as do Belén animado de Tirisiti en Alcoi, Alacante, un dos exemplos máis
curiosos da tradición e patrimonio intanxible na España actual.
A colección de Pedro Lavado, que conta con máis de dúas mil marionetas
e monicreques de todo o mundo, e das que aquí se mostran duascentas, busca
un lugar onde asentarse definitivamente para que nenos e adultos sigan soñando
con esas historias e contos.
61
64. Museo Provincial do Mar
5.8. Servizo do museo para outras actividades
Sorteo Reis Acia
Sorteo día da Nai
63
65. Museo Provincial do Mar
Boda de Entroido
Reunións con diversas asociacións
64
66. Museo Provincial do Mar
Crónica3.com
A Deputación manterá un programa que promove
a actividade de persoas con discapacidade
11-04-12
VEIGA ANUNCIA A CONTINUIDADE DO PROGRAMA TODOS A XOGAR
LOGO DE XUNTARSE COAS ASOCIACIÓNS DE DISCAPACIDADE DA
MARIÑA
Antonio Veiga xuntouse con 7 asociacións que traballan con persoas con
discapacidades na Mariña para analizar os resultados do programa Todos a Xogar e
recoller as súas propostas, e
anunciou a súa prórroga durante
2 meses máis e a súa
continuidade para o vindeiro
curso
Veiga afirmou que “fronte a
políticas de recortes en servizos
sociais da administración do
Estado e da Xunta, desde a
Deputación non eliminamos nin
unha soa liña de axuda ao benestar social nin moito menos á colaboración con
colectivos que traballan a prol das persoas con discapacidade”
Lugo, 11 de abril de 2012. O vicepresidente da Deputación de Lugo e responsábel
das Áreas de Benestar Social e Deporte, o nacionalista Antonio Veiga, xuntouse
recentemente no Museo do Mar de San Cibrao coas sete asociacións de colectivos
que traballan a prol das persoas con discapacidade na Mariña, para avaliar os
resultados do programa “Todos a Xogar”, na súa liña “Eu tamén xogo no Breo”,
que promove a actividade física de baixa intensidade e todo tipo de xogos e
actividades de cara a mellorar aspectos motrices e cognitivos das persoas con
diferentes tipos de discapacidade física e psíquica. Na xuntanza estiveron presentes
persoas dos colectivos Asociación Camiña e Fundación Eu Son de Burela,
Asociación de Discapacitados Psíquicos da Mariña de Burela-Cervo, Asoc.
Asistencial de discapacitados “Virxe do Carme” de Foz, Asoc. de Persoas con
65
67. Museo Provincial do Mar
Discapacidade Intelectual de Mondoñedo, COGAMI Mariña Lucense con sede en
Ribadeo e Asoc. de Pais de Nenos con Necesidades Especiais de Viveiro.
Tanto desde o propio vicepresidente, Antonio Veiga, como desde os membros das
diferentes asociacións e colectivos, recalcouse o enorme éxito, incidencia e
implicación que tivo a aplicación do programa na Mariña, xa que segundo sinalou
Veiga “a través de dous monitores que dispuxo a Área de Benestar Social da
Deputación chegouse a un total de 133 usuarios e usuarias das 7 asociacións que
traballan no eido da inclusión de persoas con discapacidade na Mariña. Todas as
asociacións fixeron unha valoración moi positiva, solicitando incluso un reforzo do
programa, polo que temos que afirmar que se prorrogará durante dous meses até
xuño, e terá continuidade no vindeiro curso xa que se mostrou como unha
ferramenta enormemente útil para desenvolver un traballo coas persoas con
discapacidade con propiedades moi beneficiosas para mellorar o seu estado de
saúde e a súa autonomía persoal”.
No transcurso da xuntanza, ademais de analizar e valorar o programa “Todos a
Xogar”, tamén se analizou a repercusión negativa que para estes colectivos están a
ter os agresivos recortes en materia social efectuados tanto por parte do Goberno do
Estado como da Xunta de Galiza, que segundo Veiga “están incidindo de xeito
directo en abrir a fenda da exclusión xusto no seo dos colectivos que máis necesitan
a axuda en tempos de crise, polo que é inhumano que a Xunta de Galiza utilice a
crise como coartada para levar a cabo políticas que aumentan as desigualdades na
sociedade”. Veiga afirmou que “fronte a políticas de recortes en servizos sociais da
administración do Estado e da Xunta, desde a Deputación non eliminamos nin unha
soa liña de axuda ao benestar social nin moito menos á colaboración con colectivos
que traballan a prol das persoas con discapacidade”
Dentro destas cuestións abordadas, puxéronse en común diferentes aspectos nos que
van incidir os recortes da Xunta e o Estado máis directamente sobre estes
colectivos, que Veiga puxo en tela de xuízo “como os 18 millóns que se recortaron
no servizo de Dependencia, ou como mediante o Decreto 99/2012 de 16 de marzo a
Xunta deixará de financiar ao persoal dos equipamentos sociais nos concellos
menores de 20.000 habitantes (que son todos na Mariña), e tamén como este propio
decreto fixa que a Xunta só financiará nos concellos de menos de 20.000 habitantes
ao traballador/a social e exclúe polo tanto a pedagogos, logopedas e educadores
sociais”.
O programa “Todos a Xogar”, financiado pola Área de Benestar Social e Deporte
da Deputación e coordinado pola Fundación BALOGAL, conta con catro eixos de
acción:
-Axudamos a facer deporte: ciclo de compoñente formativa destinado a persoas á
fronte de entidades públicas, asociacións, colectivos de índole deportiva para
potenciar o máximo os seus recursos orientados ao fomento da actividade física
66
68. Museo Provincial do Mar
(formación en materia legal, apoio administrativo, subvencións, xeración de
recursos públicos, etc)
-Eu tamén xogo no Breo: fomento da actividade física para colectivos de
necesidades especiais como persoas con discapacidade física, persoas en risco de
exclusión social, etc.
-Obradoiros deportivos: fomentar costumes saudables a través do exercicio físico de
xeito lúdico na franxa de idade escolar entre 1º e 6º de primaria, centrando os
esforzos en concellos e lugares onde os nenos e nenas adoezan da posibilidade de
facer actividades deportivas.
-Non te retires, volve a xogar: dinamización da actividade física xerontolóxica, xa
que a poboación envellecida é unha constante nos concellos do rural lucense, co que
se trata de ofrecer actividades de envellecemento activo e tamén xerar dinámicas
sociais que favorezan o contacto entre persoas maiores moitas veces illadas por
cuestión da dispersión xeográfica.
Crónica3.com
O grupo de acción costeira A Mariña-Ortegal e a
Deputación de Lugo promoverán o turismo mariñeiro
18-02-12
Nota de prensa:
67
69. Museo Provincial do Mar
O GRUPO DE ACCIÓN COSTEIRA A MARIÑA – ORTEGAL E A DEPUTACIÓN DE
LUGO PROMOVERÁN O TURISMO MARIÑEIRO
O principal obxectivo desta proposta é crear unha marca única para promover
este tipo de turismo en todo o territorio que abrangue este Grupo de Acción
Costeira
Antonio Veiga considera que “se trata dunha boa iniciativa que permite
dinamizar o noso turismo e fomentar dun xeito particular a nosa cultura”
San Cibrao, 18 de febreiro de 2012. O vicepresidente da Deputación de Lugo,
o nacionalista Antonio Veiga e o presidente do Grupo de Acción Costeira A
Mariña – Ortegal (GAC1), Basilio Otero, presentaron na mañá de hoxe, no
Museo Provincial do Mar, en San Cibrao, unha proposta para fomentar o
turismo mariñeiro na comarca da Mariña, inspirado en proxectos como o de
Mar de Lira, que supuxo un gran éxito para sortear a crise da pesca.
Esta proposta ten como principal obxectivo crear unha marca única de
Turismo Mariñeiro para promover o territorio do GAC1 como un todo. Con
esta “marca” preténdese diversificar a actividade do sector pesqueiro e
incrementar os seus ingresos así como o número de novos turistas, aumentar
as estancias medias dos visitantes e fomentar o turismo activo e promover a
súa desestacionalización.
Para conseguir estes obxectivos, o GAC1 propón actuacións como a
implementación do Club de Turismo Mariñeiro “Mar Galaica” no ámbito
territorial do GAC1, a adaptación do Estándar Finisterrae a este territorio,
establecer contactos informativos con todos os axentes implicados no sector
pesqueiro, hostaleiro, restaurador e empresas de turismo activo, co fin de
conseguir a súa implicación neste proxecto. Ademais, pretenden formar aos
axentes interesados para desenvolver as actividades establecidas no Estándar
e desenvolver estratexias de promoción e comercialización do produto
implantado.
Para a elaboración desta proposta levouse a cabo un estudio previo coa
organización de varias actividades de dinamización realizadas nos portos de
Celeiro, Burela e Ribadeo, a modo de probas piloto de Turismo Mariñeiro.
Estas actividades, denominadas “Xornadas de Turismo Mariñeiro”,
organizáronse tendo en conta os recursos máis representativos da zona e
ofreceron aos participantes a posibilidade de coñecer de primeira man, a
través das xentes do mar, o día a día dos seus traballos, así como outros
aspectos relacionados coa súa cultura e a súa forma de vida. Realizáronse
68
70. Museo Provincial do Mar
visitas organizadas nas instalacións e escenarios habituais onde se
desenvolven as actividades pesqueiras e marisqueiras: embarcacións
artesanais de baixura, embarcacións que faenan en augas do Gran Sol,
distintas lonxas durante a subhasta e primeira venda dos produtos pesqueiros,
bancos marisqueiros, confrarías de pescadores e tódolos vestixios histórico
culturais relacionados coa cultura mariñeira.
Veiga recoñeceu que “dada a situación que estamos vivindo, é importante
poñer enriba da mesa novas ferramentas para dinamizar a nosa economía, o
noso turismo e dun xeito tan particular fomentando a nosa cultura, como é
esta iniciativa que se presentou por parte do Grupo de Acción Costeira A
Mariña – Ortegal”.
PRESENTACIÓN DO LIBRO: Historia do teatro afeccionado na Mariña
lucense, de Francisco Piñeiro González
69
73. Museo Provincial do Mar
5.9. Teatro
A barbería do Pallarego, polo grupo de teatro infantil Érase unha vez…
Polo grupo de teatro infantil de Mondoñedo Érase unha vez… composto por máis
dunha ducia de mozas e mozos entre os 8 e os 14 anos.
72
74. Museo Provincial do Mar
A BARBERÍA DO PALLAREGO
A obra A barbería do Pallarego, lugar e personaxe emblemáticos tanto na
obra como na biografía de Álvaro Cunqueiro, creouse e representouse como
homenaxe ao ilustre intelectual mindoniense con motivo de celebrarse o
centenario do seu nacemento o pasado ano 2011.
Todas as esceas transcorrren nun decorado que reproduce a barbería do
Pallarego durante as festas das San Lucas, pois este barbeiro, á parte de
desempeñar o seu oficio, escoita e resolve os problemas da xente que por alí
pasa.
Os personaxes que dan vida á obra son todos mindonienses de hai uns
anos como, por exemplo, Pepita e Victorina, Doloriñas, Rosalía, Lamparillas, de
La Fuente, Remeditos (a filla do Pallarego)...e Alvarito Cunqueiro de neno coas
súas ocurrencias.
ÉRASE UNHA VEZ…
Grupo de teatro creado no verán de 2009 logo de realizarse un taller de
teatro dirixido por Esther Otero. Está composto por pícaros e pícaras entre 8 e 14
anos. Desde entón representaron obras como “O mundo dos Filipinos” (2009); “O
conto do dragón" (2010), "As catro estacións" (2010) e a “A barbería do Pallarego"
(2011).
73
75. Museo Provincial do Mar
5.10. Programa de cine
Festival Internacional Euroárabe Amal
O deputado delegado da Área de Cultura e Turismo da Deputación de
Lugo, Mario Outeiro Iglesias, xunto a Ghaleb Jaber Martínez, director del Festival
Internacional de Cine Euroárabe Amal, presentaron o ciclo Mostras AMAL que
promove a Fundación Araguaney-Puente de Culturas e que se vai desenvolver
nos catro museos dependentes da Rede Museística da Deputación na semana
entre o 19 e o 23 de marzo de 2012
74
76. Museo Provincial do Mar
Temática: Mozos e mozas
Warda (4„) Hudud (8„) A miña humilde historia (32„)
Mudo (20„) Garagouz (21„) Hiyab (8„).
Khalid (15‟) O vendedor de panos (32„) Prohibido o paso (8„).
Shooting Mohammed (50‟).
Dentro do programa de actividades de Nadal dos museos da Rede
Museística, en colaboración coa Fundación Araguaney, e no apartado de diálogos
multiculturais, os catro museos integrados nesta rede dependente da área de
Cultura e Turismo da Deputación de Lugo programan para os próximos días cine
euroárabe para grandes e pequenos.
Ostora. Director: Hani Kichi. Ano: 2012. País de produción: Emiratos
Árabes Unidos. Duración: 07 min. Unha serea chamada Erato, que vive nas
profundidades do océano, e vítima da súa propia curiosidade debe enfrontarse ás
leis do mar.
Carta a Sasha. Curtametraxe documental. Director: Javier Reverte, Andoni
Jaén . Ano 2012. España. 15 min. Fatma, que vive no campo de refuxiados de
Asuerd na Hamada do deserto alxeriano, escoitará na televisión unha noticia que
lle dará unha grande idea... contactar cunha nena ao outro lado do Atlántico:
Sasha, unha das fillas do presidente Obama.
75
77. Museo Provincial do Mar
5.11. Programa de recurso educativos
Obradoiro Quen dá a volta á tortilla?, un proxecto para reflexionar sobre
roles de xénero nas coleccións de arte dos museos
Os museos da Rede Museística dependente da área de Cultura e Turismo
da Deputación de Lugo foron seleccionados en representación de Galicia para
participar no proxecto Quen lle dá a volta á tortilla. Homes, mulleres, xénero e
roles nas coleccións de tres museos provinciais, unha iniciativa na que participan
o Museo de Bellas Artes de Murcia (MuBAM) e o Museo de León. Neste proxecto,
xestionado polo colectivo Medusa Mediación e subvencionado polo Ministerio de
Cultura, interveñen como representantes dos respectivos museos Luís Grau
(director do Museo de León), Juan Sandoval (director do Museo de Murcia) e
Encarna Lago (xerente da Rede Museística de Lugo). Convócanse obradoiros e
prepárase unha exposición itinerante coas creacións dos asistentes e d@s
artistas invitad@s, entre eles @s galeg@s Noa Persán, Paula Cabaleiro e Iago
Eireos.
Quen lle dá a volta á tortilla? propón virar, repensar moitos conceptos tradicionais
relacionados co xénero como sinónimo de “cuestións da muller”. Así, o discurso deste reivindica a
liberdade do ser feminino e tamén do ser masculino: que papel deben cumprir? Que actitudes se
ven mal nel ou nela?
76
78. Museo Provincial do Mar
Quen lle dá a volta á tortilla? Homes, mulleres, xénero e roles nas coleccións de tres
museos provinciais concíbese como unha oportunidade para seguir reformulándonos as relacións
entre mulleres e homes e a nosa propia forma de estar e ser no mundo, intentando “darlles a
volta” a tantos e tantos prexuízos e estereotipos que aínda nos embelecan, coartan e limitan.
A proposta que fai a Rede Museística da Deputación de Lugo a este proxecto invita a analizar a
representación que se fixo tradicionalmente do que se considera ser home e ser muller. Para iso
partirase de 20 obras da colección permanente e crearase un grupo formado por persoas
interesadas que analizará e reflexionará sobre os modelos que transmiten esas imaxes para tratar
de responder a preguntas como: Segue estando vixente o modelo de muller galega como os que
representa o pintor Sotomayor? Que diferenzas vemos entre o modelo de home que a artista J.
Minguillón representa ao retratar ao seu pai e os homes/pais que vemos hoxe en día? Ou, ten
algunha relación a serie de televisión Sexo en Nova York cos retratos que realiza Maruja Mallo das
súas contemporáneas burguesas na primeira etapa da súa carreira?
Sobre este tipo de preguntas reflexionarase nos obradoiros, a través de xogos e dinámicas
que farán gozar, nun ambiente distendido, da experiencia colectiva de pensar no feminino e o
masculino, e nas relacións que se establecen entrambos.
Nestes tempos de preocupación polo fracaso de tantos e tantos plans de coeducación faise
totalmente necesario o compromiso das institucións públicas coa loita contra a discriminación
sexual.
A proposta desde a Rede de museos da Deputación de Lugo entronca con estas iniciativas
e coas que leva promovendo desde hai anos ao redor de temas de xénero, de accesibilidade aos
museos e á arte como ferramenta de interacción social.
As obras de arte, máis alá da súa aparencia formal, conteñen unha carga ideolóxica que
se asenta no pensamento grazas á cultura de masas. Trátase, xa que logo, de achegarse a elas
doutro xeito para repensar que queren contar e como eses discursos se prolongan no tempo ata a
actualidade.
O proxecto consta de dúas fases: Un obradoiro e unha exposición itinerante.
OBRADOIRO NOS MUSEOS DA REDE DA DEPUTACIÓN DE LUGO
A primeira fase do proxecto consiste no desenvolvemento dun curso práctico ou obradoiro
de 20 horas de duración que se vai desenvolver nas sedes dos catro museos da Rede desde o
martes 7 ao sábado 11 de febreiro, co seguinte calendario:
Calendario e lugares de desenvolvemento do obradoiro:
77
79. Museo Provincial do Mar
-Días 7 e 9: Pazo de Tor (Monforte de Lemos) (Saída do transporte de diante do MPLugo ás15:30
horas). Horario: de 16:30 a 20:30 horas.
-Días 8: Museo Provincial do Mar, San Cibrao-Cervo (Saída do transporte de diante do MPLugo
ás15:15 horas). Horario: de 16:30 a 20:30 horas.
-Días 10: Museo Etnográfico de San Paio de Narla, en Friol (Saída do transporte de diante do
MPLugo ás16:00 horas). Horario: de 16:30 a 20:30 horas.
-Días 11: Museo Provincial de Lugo. Horario: de 10:00 a 14:00 horas.
O obradoiro exponse de xeito moi práctico e combina aspectos teóricos e aspectos lúdicos,
demostrando que aprender é divertido. A súa metodoloxía baséase nunha reflexión lúdica e
participativa, onde se valora todo o coñecemento e experiencia das persoas que estean
involucradas, máis aló de cuestións teóricas, de xénero, procedencia ou idade. Pode participar
calquera persoa con ganas de coñecerse máis a si mesma e coñecer máis o mundo en que viven.
ARTISTAS GALEG@S NO PROXECTO
Ademais, este proxecto propón que os creadores contemporáneos participen desde o
principio no proceso de reflexión colectiva, sendo invitados ao obradoiro tres artistas por cidade
ou comunidade que máis tarde reinterpretarán en clave contemporánea certas pezas da colección
do museo. Esta é unha acción nova pois tradicionalmente sucede que os artistas traballan pola
súa conta e despois faise educación en base á obra que eles presentan.
Os tres creadores galegos seleccionados para participar no proxecto son Paula Cabaleiro,
Noa Persán e Iago Eireos.
As tres obras novas resultantes do seu traballo, xuntos coas dos artistas seleccionados
para desenvolver o seu traballo nos outros dos museo do proxecto, nove en total, e xunto cos
procesos resultantes do obradoiro, mostraranse nunha exposición itinerante que viaxará polas tres
cidades implicadas.
78
81. Museo Provincial do Mar
FOTOGRAFÍA A CEGAS, obradoiro de fotografía para invidentes
A fotografía cega
A fotografía é un medio que nos rodea na nosa cotidianeidade, a cámara
fotográfica converteuse nun aparello demandado e accesible que nos permite
80
82. Museo Provincial do Mar
construír imaxes de forma intuitiva polo que non é estraño que unha persoa cega
busque achegarse e indague sobre este medio visual.
Ao explicar e mostrar o medio a un cego, é menos sorprendente que
queiran facelo, xa que para os cegos o medio non é visual, eles fano a través do
tacto, o oído e os procesos cognoscitivos grazas aos que poden comprender e
manipular o medio fotográfico, o que fai pensar que non son exclusivos da visión.
A visión é unha construción, a nosa mirada non é instantánea ao momento
de nacer. Vemos sen lograr dar coherencia á contorna, polo que o noso cerebro
debe dar sentido, por medio da experiencia, do que ve, a vista non domina
automaticamente aos demais sentidos, todos traballan en conxunto para asimilar
a contorna e aprender a ver.
Non existe un ollo que xulgue o mundo, cada mirada está medida pola
experiencia, a cultura e as estruturas cerebrais que a controlan. Ao mesmo
tempo, o medio visual imprégnase doutros sentidos e procesos cognoscitivos.
Os museos da Rede Museística tentamos achegar ao imaxinario das
persoas invidentes outra maneira de “ver” as obras de arte, unha experiencia
pioneira para mellorar a accesibilidade a través da fotografía.
Contidos
-A importancia da fotografía e etapas máis importantes na súa historia.
-Descrición da cámara, dos seus compoñentes e funcionamento dos mesmos.
-Tipos de cámaras. Tipos de obxectivos e a correcta utilización dos mesmos.
-Expoñer correctamente.
-Coñecemento das regras básicas da composición en función do punto de
interese.
-Aprender a expresarse mediante imaxes.
-Distintos tipos de luz e como empregala.
-Tipos de accesorios útiles para a toma de fotografías.
-Selección dos temas a fotografar.
-Coñecemento e estudo da obra dalgúns recoñecidos fotógrafos cegos.
INVIDENTES INSCRITOS
Trinidad Canosa
81
83. Museo Provincial do Mar
Eladio Fernández
Antonio Fernández
Antonio López
Ángeles Miguélez
Manuel Paz Sánchez
Pilar Yáñez
Fotógrafos: Iago Eireos, Xosé Reigosa, Germán Limeres e Antonio López
Losada.
Tearapeuta: Mercedes Cabada.
Coordinación do proxecto: Encarna Lago, xerente da Rede Museística da
Deputación de Lugo.
82
84. Museo Provincial do Mar
17ª Xornadas DEAC de Museos
A Rede Museística Provincial de Lugo, dependente da área de Cultura e
Turismo da Deputación de Lugo, organiza desde o xoves, 7 de xuño, e ata o
sábado, 9 de xuño, as 17 XORNADAS DEAC (DEPARTAMENTOS DE
EDUCACIÓN E ACCIÓN CULTURAL), dedicadas nesta ocasión ao tema seos en
crise? Novos retos, novas oportunidades. Asisten máis de 70 profesionais de
diferentes museos do Estado Español que realizarán sesisóns de traballo nos
cattro museos xestionados pola Rede Museística.
Presentación
Museos en crise? Novos retos…
“Se partimos dunha idea simple tal como que os museos son para todos e débense construír entre
todos: debemos falar de como traballar en rede (contornas colaborativos 2.0), de como aumentar a
relación coa comunidade onde se asentan os nosos museos, de como articular a procura constante
dunha maior interacción cos nosos públicos e conxugalo co desexo continuo de mellorar todos os
nosos servizos. Estas son as áreas sobre as que virarán estas xornadas DEAC 2012.
83
