1. 1
Kurs: Towar jako element sprzedaży
Źródło: http://pl.fotolia.com/id/50397356
KURS Towar jako element sprzedaży
MODUŁ Opakowania towarów
2. 2
Kurs: Towar jako element sprzedaży
8 Opakowania towarów
8.1 Opakowanie i jego funkcje
8.1.1 Opakowanie
Opakowanie – to wyrób przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, a także
dostarczania lub prezentacji produktów (od surowców do towarów przetworzonych).
Jest dodatkową warstwą zewnętrzną towaru i może być wykonany z dowolnego
materiału.
Za opakowanie uważa się:
wyrób spełniający funkcje opakowania, bez uszczerbku dla innych funkcji, jakie
opakowanie może spełniać, z wyłączeniem wyrobu:
o którego wszystkie elementy są przeznaczone do wspólnego użycia,
spożycia lub usunięcia, stanowiącego integralną część produktu,
o niezbędnego do przechowywania, utrzymywania lub zabezpieczania
produktu, w całym cyklu i okresie jego funkcjonowania;
wyrób spełniający funkcje opakowania:
o wytworzony i przeznaczony do wypełniania, w punkcie sprzedaży;
o jednorazowego użytku – sprzedany, wypełniony, wytworzony lub
przeznaczony do wypełniania w punkcie sprzedaży;
część składową opakowania oraz złączony z opakowaniem element pomocniczy
spełniający funkcje opakowania. Element pomocniczy przyczepiony bezpośrednio
lub przymocowany do produktu uważa się za opakowanie, z wyłączeniem
elementu stanowiącego integralną część produktu, która jest przeznaczona do
wspólnego użycia lub usunięcia1.
8.1.2 Funkcje opakowań
Zapoznaj się z videocastem pt. „Zastosowanie opakowań”.
1 Art. 3. pkt 2 Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami
opakowaniowymi (Dz.U. 2013 poz. 888)
3. 3
Kurs: Towar jako element sprzedaży
Klient szuka informacji o towarze, przede wszystkim, na jego opakowaniu.
Rysunek 8.1 Opakowanie pełni funkcję informacyjną
Źródło: http://pl.fotolia.com/id/48116253
Opakowanie towaru oddziałuje na wzrok klienta, zachęcając go do zakupu.
Bardzo często posiada wartością estetyczną, ciekawy kształt, kolo, materiał. Opakowanie
powinno wyróżniać produkt. Nie może jednak zmieniać się zbyt często, gdyż klienci
przyzwyczajają się do jego wyglądu. Zmiana może spowodować, że produkt będzie
postrzegany jako inny, całkiem nowy, którego klienci jeszcze nie znają, a więc nie czują
się nim związani.
Opakowanie może pełnić funkcję promocyjną. Powinna ona wpływać na
zwiększeniem popytu na towar. W takim przypadku na opakowaniach zamieszczane są
kupony konkursowe i promocyjne lub umieszczane są, różnego rodzaju, slogany
promocyjne np.:
50% taniej;
50% gratis;
2+1 gratis.
Opakowanie może również spełniać funkcję ekologiczną. W takim przypadku
powinno być wykonane z tworzywa, które można poddać recyklingowi (czyli
ponownemu przetworzeniu np. opakowania kartonowe) lub powinno być wykonane
jako opakowanie wielokrotnego użytku (np. skrzynie).
4. 4
Kurs: Towar jako element sprzedaży
8.2 Klasyfikacja opakowań
Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami
i odpadami opakowaniowymi, wyróżnia się następujące kategorie opakowania:
jednostkowe – służące do przekazywania produktu użytkownikowi, w miejscu
zakupu;
zbiorcze – zawierające wielokrotność opakowań jednostkowych produktów,
niezależnie od tego, czy są one przekazywane użytkownikowi, czy też służą
zaopatrywaniu punktów sprzedaży, można zdjąć z produktu bez naruszenia cech
produktu jednostkowego;
Opakowanie zbiorcze
Rysunek 8.2 Opakowanie zbiorcze
Źródło: http://pl.fotolia.com/CheckoutOrder
transportowe – służące do transportu produktów, w opakowaniach
jednostkowych lub zbiorczych, w celu zapobiegania uszkodzeniom produktów,
z wyłączeniem kontenerów do transportu drogowego, kolejowego, wodnego lub
lotniczego2.
Opakowania można podzielić również, ze względu na styk opakowania
z towarem. Wyróżnia się opakowania:
bezpośrednie;
2 Art. 4 Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi
(Dz.U. 2013 poz. 888)
5. 5
Kurs: Towar jako element sprzedaży
pośrednie.
Opakowanie bezpośrednie, inaczej nazywane wewnętrznym, stanowi ochronę dla
towarów przed działaniem czynników zewnętrznych. Opakowaniem bezpośrednim
może być torebka papierowa, słoik, puszka, czy pudełko tekturowe.
Opakowanie bezpośrednie chroni towar przed uszkodzeniami.
Rysunek 8.3 Opakowanie bezpośrednie
Źródło: http://pl.fotolia.com/id/51843474
Opakowanie pośrednie, inaczej nazywane zewnętrznym, stanowi ochronę dla
towarów, w opakowaniach jednostkowych. Opakowaniem zewnętrznym jest skrzynka
na butelki, karton, a także skrzynia z tworzywa sztucznego.
Opakowania klasyfikujemy także, ze względem na ich trwałości. Wyróżnia się
opakowania:
trwałe np. puszki, beczki;
nietrwałe np. torby papierowe.
6. 6
Kurs: Towar jako element sprzedaży
Pod względem właściwości, wyróżnia się opakowania:
jednorazowego użytku np. worki foliowe, puszki, torby papierowe;
wielokrotnego użytku – opakowania, które posiadają właściwości umożliwiające,
co najmniej, dwukrotne ich użycie np. skrzynia drewniana, skrzynka na butelki
z tworzywa sztucznego.
8.3 Rodzaje materiałów pakowych wykorzystywanych w handlu
Jednymi z najczęściej wykorzystywanych opakowań są opakowania papierowe.
Mają one bardzo szerokie zastosowanie, zarówno jako opakowania jednostkowe (np.
kartoniki do kremów), ale także jako opakowania transportowe (np. kartony).
Opakowania papierowe dzieli się na opakowania twarde (kartony) i miękkie (papier
pakowy). Wadą opakowań papierowych jest mała odporność na wilgoć, zaletą natomiast
mała waga.
Kolejnym rodzajem opakowania są z tworzyw sztucznych. Wytwarzane z
materiałów, których podstawowym składnikiem są polimery syntetyczne lub naturalnie
modyfikowane (mogą być z barwnikami, wypełniaczami, zmiękczaczami, itp.). Zaletą
opakowań z tworzyw sztucznych jest niski koszt ich wytworzenia, duża wytrzymałość
mechaniczna oraz odporność na działanie drobnoustrojów. Są one również stosunkowo
lekkie. Wadą, natomiast jest ich trudny rozkład biologiczno–chemiczny. Ich
zastosowanie jest bardzo szerokie np. przemysł mięsny, mleczarski, owocowo–
warzywny. Bardzo często wykorzystywane są jako osłonki w przemyśle mięsnym (np.
paczkowane mięso mielone) i mleczarskim (np. twaróg).
Zapoznaj się z audiocastem pt. „Opakowania z tworzyw sztucznych.”
Następna grupa to opakowania z drewna, wytwarzane z drzew iglastych,
liściastych, a także z wikliny. Zalicza się do nich beczki, skrzynie, wyroby wiklinowe,
łubianki oraz palety. Beczki drewniane są stosunkowo rzadko stosowane (np. do
przechowywania kapusty kiszonej), ponieważ trudno je utrzymać w czystości, są drogie
i ciężkie. Obecnie zastępuje się je beczkami z tworzyw sztucznych. Skrzynie stosowane
są najczęściej do magazynowania i transportowania owoców bądź warzyw. Natomiast
palety stosowane są jako opakowanie pomocnicze, do transportowania i
magazynowania opakowań zbiorczych. Niewątpliwą zaletą opakowań drewnianych jest
ich ekologiczność. Wadą natomiast stosunkowo wysoka cena, duże wymiary i waga oraz
mała odporność na wodę.
Opakowania szklane charakteryzują się wysoką odpornością chemiczną
(obojętnością) i odpornością na wilgoć. Nie przepuszczają płynów, pary wodnej, ani
zapachów. Są wytrzymałe na zmiany temperatury. Łatwo je utrzymać w czystości. Nie
ulegają deformacji pod wpływem nacisku i mogą być poddawane recyklingowi. Ich wadą
jest to, że zą bardzo kruche i ciężkie. Opakowania ze szkła, to przede wszystkim, butelki
(np. soki), słoiki (np. ogórki), fiolki (np. aromaty spożywcze) i ampułki (np. lekarstwa).
Opakowania w postaci worków, wytwarzane są z tkanin. Najczęściej spotykane
są worki z juty, lnu, konopi oraz wiskozy. Służą do pakowania towarów sypkich, których
przechowywanie wymaga ciągłego dopływu powietrza np. nasiona, zboża, cebula,
ziemniaki. Są to opakowania drogie, ale mogą być używane wielokrotnie. Obecnie
zastępowane są często opakowaniami z tworzyw sztucznych i papieru.
7. 7
Kurs: Towar jako element sprzedaży
Opakowania metalowe są najdroższymi opakowaniami, spośród wszystkich
wymienionych powyżej. Stosuje się je najczęściej do hermetycznego pakowania
produktów, takich jak mięso, czy ryby. Wśród nich wyróżnić można folie, puszki,
pudełka oraz tubki. Niestety są podatne na korozję, a inne problemy z nimi związane to
utrudnienie wykonania nadruku na opakowaniu oraz brak możliwości uzyskania
przezroczystości. Pozwalają natomiast uzyskać różnorodne kształty. Istniej też
możliwość ponownego ich przetworzenia (recykling). Do produkcji puszek
konserwowych stosuje się najczęściej ocynowaną niskowęglową blachę stalową oraz
blachę aluminiową.
Opakowania wytwarzane są z różnego rodzaju materiałów pakowych
Rysunek 8.4 Materiały do wytwarzania opakowań
Źródła grafik: http://pl.fotolia.com/id/55924236 papier, http://pl.fotolia.com/id/56764645 tworzywa
sztuczne, http://pl.fotolia.com/id/57181291 metal, http://pl.fotolia.com/id/50986079 drewno,
http://pl.fotolia.com/id/55924461 szkło, http://pl.fotolia.com/id/53076449 tkaniny
Opakowania mające kontakt z żywnością, muszą spełniać następujące
wymagania:
dotyczące ich oddziaływania na produkty spożywcze,
czystości mikrobiologicznej,
przepuszczalności światła i gazów,
8. 8
Kurs: Towar jako element sprzedaży
odporności na działanie czynników zewnętrznych oraz samej żywności.
Opakowania, w którą pakowana jest żywność nie mogą wywierać niekorzystnego
wpływu na nią. Migracja składników zawartych w opakowaniu nie może niekorzystnie
wpływać na zdrowie konsumenta.
Opakowania mające kontakt z żywnością, nie mogą stanowić zagrożenia dla
człowieka, powodować niemożliwych do przyjęcia zmian w składzie żywności lub
powodować pogorszenia jej cech organoleptycznych.
W trakcie wprowadzania do obrotu, opakowania, które jest przeznaczone do
kontaktu z żywnością, jednak nie ma z nią bezpośredniej styczności, należy pamiętać, że
powinno być ono oznakowane symbolem – „do kontaktu z żywnością”
Najważniejszymi przepisami regulującymi bezpieczeństwo opakowań mających
kontakt z żywnością są:
Rozporządzenie (WE) Nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27
października 2004 r. w sprawie materiałów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością;
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu
substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub
przetwarzania materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także sposobu
sprawdzania zgodności tych materiałów i wyrobów z ustalonymi limitami (Dz. U.
z 2007 r. nr 129, poz. 904 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 stycznia 2008 r. sprawie wykazu
substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub
przetwarzania materiałów i wyrobów z innych tworzyw, niż tworzywa sztuczne
przeznaczone do kontaktu z żywnością (Dz.U. z 2008 r. nr 17, poz. 113).
Obecnie, jedną z najczęściej stosowanych metod pakowania żywności jest
pakowanie próżniowe. Metoda ta polega na wyciągnięciu powietrza z opakowania
i zamknięciu go poprzez zgrzewanie (np. mięso świeże). Metoda ta chroni żywność
przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych oraz wydłuża czas jej
przydatności do spożycia. Innymi nowoczesnymi metodami pakowania żywności są
pakowanie w atmosferze gazów kontrolowanych (dwutlenek węgla, azot) i pakowanie
w atmosferze gazów zmodyfikowanych (dwutlenek węgla, tlen i azot). Tlen i dwutlenek
węgla hamują rozwój drobnoustrojów, natomiast azot uszczelnia opakowanie. Metody
te polegają na wtłaczaniu gazów do opakowania i jego szczelnym zamknięciu, co
pozwala na przedłużenie okresu przydatności żywności do spożycia.
8.4 Zasady znakowania towarów
Towary, a w szczególności ich opakowania, aby mogły być wprowadzone do
obrotu, muszą być właściwe oznakowane. Informacje, jakie muszą być zawarte na
opakowaniach określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca
2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. 2007 nr 137 poz. 966
z późn. zm.).
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20071370966
9. 9
Kurs: Towar jako element sprzedaży
Opakowanie jest wizytówką towaru, ale oprócz przyciągającego wyglądu musi
zawierać niezbędne informacje i oznaczenia. Informacje o towarze powinny być zawarte
bezpośrednio na opakowaniu, etykiecie, obwolucie lub dodatkowej ulotce. Na
opakowaniu powinny znaleźć się oznaczenia zasadnicze, takie jak:
nazwa wyrobu (nazwa handlowa, użytkowa lub chemiczna);
logo producenta (znak firmowy) oraz jego nazwa i adres zakładu produkcyjnego;
zastosowanie wyrobu.
Oprócz znaków zasadniczych na opakowaniach umieszcza się również znaki
towarowe (opisane w module 7):
informacyjne;
niebezpieczeństwa;
manipulacyjne;
reklamowe.
Sposób, w jaki metkowany jest towar uzależniony jest od jego rodzaju.
Najbardziej powszechne jest znakowanie w postaci:
przewieszki;
przypinki;
metki plastikowej, która bardzo często przypinana jest mechanicznie;
etykiety samoprzylepnej;
napisu umieszczonego bezpośrednio na towarze.
Sprzedawca, przygotowując towary, do sprzedaży, dokonuje jego oznakowanie.
Towary jednostkowe muszą być oznaczone ceną. Cena powinna znaleźć się
bezpośrednio na produkcie (np. przez metkowanie ceną i kodem produktu) lub w
miejscu widocznym. Oznakowanie to ma na celu dostarczenie informacji klientom o
produkcie.
8.5 Literatura
8.5.1 Literatura obowiązkowa
Kołożyn–Krajewska D., Sikora T., Towaroznawstwo żywności, WSiP, Warszawa
2012;
Komosa A., Organizacja sprzedaży, Wydawnictwo EKONOMIK, Warszawa 2009;
Misiarz M., Kocierz K., Towaroznawstwo, Wydawnictwo Rea, Rzeszów 2008;
PN-EN ISO 9000, Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia;
10. 10
Kurs: Towar jako element sprzedaży
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r.
w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz.U. 2007 nr 137 poz. 966 z poźn.
zm.);
Rozporządzenie (WE) Nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27
października 2004 r. w sprawie materiałów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością;
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu
substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub
przetwarzania materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także sposobu
sprawdzania zgodności tych materiałów i wyrobów z ustalonymi limitami (Dz. U.
z 2007 r. nr 129, poz. 904 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 stycznia 2008 r. sprawie wykazu
substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub
przetwarzania materiałów i wyrobów z innych tworzyw, niż tworzywa sztuczne
przeznaczone do kontaktu z żywnością (Dz.U. z 2008 r. nr 17, poz. 113);
Skrabka–Błotnicka T., Masłowski B., Bezpieczeństwo żywności, WUE we
Wrocławiu, Wrocław 2008;
Zielińska H., Organizacja sprzedaży, Wydawnictwo Rea, Warszawa 2009.
8.5.2 Literatura uzupełniająca
Lisiecka K, Kreowanie Jakości, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Ekonomicznej
w Katowicach, Katowice 2002;
Strzyżewska E., Organizacja i technika sprzedaży, Wydawnictwo eMpi, Poznań
1997;
Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dn. 25 sierpnia 2006 r. R.1 (Art.
96 -100).
8.5.3 Netografia
http://isap.sejm.gov.pl;
http://www.eduteka.pl;
http://www.eco4life.info/tl_files/downloads/Campus_enterprise%20training/Szc
zecin/TM%2026_27.11.2012/14001_2.pdf;
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:--
LVOD9_CC8J:www.dekra-certification.com.pl/data/document/proces-certyfikacji-
iso-9001.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl;
http://new.koweziu.edu.pl/programy-modulowe – Magazynowanie towarów;
http://www.tetrapak.com.
11. 11
Kurs: Towar jako element sprzedaży
8.6 Spis rysunków
Rysunek 8.1 Opakowanie pełni funkcję informacyjną......................................................................3
Rysunek 8.2 Opakowanie zbiorcze...........................................................................................................4
Rysunek 8.3 Opakowanie bezpośrednie.................................................................................................5
Rysunek 8.4 Materiały do wytwarzania opakowań...........................................................................7
8.7 Spis treści
8 Opakowania towarów..........................................................................................................................2
8.1 Opakowanie i jego funkcje............................................................................................................................2
8.1.1 Opakowanie.........................................................................................................................................................................2
8.1.2 Funkcje opakowań............................................................................................................................................................2
8.2 Klasyfikacja opakowań...................................................................................................................................4
8.3 Rodzaje materiałów pakowych wykorzystywanych w handlu.....................................................6
8.4 Zasady znakowania towarów......................................................................................................................8
8.5 Literatura.............................................................................................................................................................9
8.5.1 Literatura obowiązkowa................................................................................................................................................9
8.5.2 Literatura uzupełniająca.............................................................................................................................................10
8.5.3 Netografia..........................................................................................................................................................................10
8.6 Spis rysunków.................................................................................................................................................11