1. ЛЕКЦ №15
ХЭЛЦ ҮГИЙН УТГА
ӨВӨРМӨЦ ХЭЛЦИЙН УТГА
ТАНИН МЭДЭХҮЙН УТГАТ ӨВӨРМӨЦ
ХЭЛЦ
ХЭВШМЭЛ ХЭЛЦИЙН УТГА

2. Ашиглах материал
А. Ном сурах бичиг
Бадамдорж Д. Орчин цагийн монгол хэлний утга судлалын үндэс. УБ., 1997
Бадамдорж Д. Монгол хэлний үгийн сан- утгазүйн айн тухай. УБ., 1996
Бадамдорж Д. Монгол хэлний утга судлал.УБ., 2001
Бат- Ирээдүй Ж. Монгол хэлний үг, утгын сан. УБ., 2001
Орчин цагийн монгол хэлний үгийн сангийн судлалын үндэс. УБ., 1986
Өлзийхутаг Ц. Монгол хэлний үгийн сангийн судлал. УБ., 1973
Цэвэл Я. Монгол хэлний товч тайлбар толь. УБ., 1966
Б. Бусад
http//en.wikipedia org/wiki/Mongolian language
www.india edu/~mongsoc/mong/language.htm
www.asuult.net
http //khelzasag

3. ӨВӨРМӨЦ ХЭЛЦ
ДАН ҮГЭЭС ХОЖУУ
ҮЕИЙН
ХЭРЭГЛЭЭНИЙ
ҮҮДЭЛТЭЙ УЧИР
УТГА НЬ ОЛДМОЛ
ШИНЖТЭЙ.
БҮРДҮҮЛЖ БАЙГАА
ҮГ БҮХЭН ҮГИЙН
САНГИЙН ЦӨМ
УТГАА АЛДСАН
БҮРДҮҮЛЖ БАЙГАА
ҮГИЙН ЗАРИМ НЬ
ҮГИЙН САНГИЙН
ЦӨМ УТГАА АЛДСАН

4. НОХОЙ ГАСЛАМ
ЧӨМӨГ ЦАРЦАМ-ИШИГ
ХАЯМААР-ГУНЫН ЭВЭР
ХУГАРАМ-ТАШУУР АЛДАМЧӨТГӨР ТОГТОХ АРГАГҮЙ

5. ТЭНГЭР
МАНДАЛ
ҮҮДЭЛТ
ХИЙСВЭРЛЭЛ
ҮҮДЭЛТ
ШИМ УРТӨНЦ
ҮҮДЭЛТ
УТГЫН ОРОН
ХӨДӨЛГӨӨН
ҮҮДЭЛТ
САВ ЕРТӨНЦ
ҮҮДЭЛТ

6. ХҮНДЭТГЭЛ,
БЭЛГЭДЭЛ, ЁС ЗҮЙН
УТГАТАЙ. Ж: АМНЫ
ХЭШИГ, ХӨЛ ХУЧИХ
МОНГОЛ АМЬДРАЛ,
ХҮНИЙ МУУ ҮЙЛ,
МУУХАН ЯВДЛЫГ
ШҮҮМЖИЛСЭН. Ж:
ТОЛГОЙ ДЭЭР ГАРАХ
МОНГОЛ
АМЬДРАЛ, ХҮНИЙ
САЙН САЙХАН
ЗҮЙЛИЙГ МАГТСАН.
Ж: МАГНАЫ ТЭНИЙХ
МУУШААЛ, ЁРЛОЛ, Ё
С БУСЫН УТГАТАЙ.
Ж: АРХИНЫ ЛҮҮ, ХАР
ЭЛГИЙН
УТГЫН
АНГИЛАЛ
ЮМ, ҮЗЭГДЭЛ,
ЧАНАР
ХӨДӨЛГӨӨНИЙ
ЯЛГАВАР, ЧАНАР
ШИНЖИЙН УТГАТАЙ.
Ж: ХҮД ИРТЭХ ЗУУР,
ҮХЭР ЧУЛУУ

7. ЦЭЦЭН ҮГ
• ИНЭЭСЭН БҮХЭН НӨХӨР
БИШ
• УУРЛАСАН БҮХЭН
ДАЙСАН БИШ
ЗҮЙР ҮГ
• ЦУВЖ ЯВСАН БАРНААС
• ЦУГЛАЖ СУУСАН
ШААЗГАЙ ДЭЭР
МЭРГЭН ҮГ
• ҮНЭХЭЭР ЗҮТГЭСЭН
АРДЫН УРМЫГ
• ӨЧҮҮХЭН ЮМАН ДЭЭР
БҮҮ ХУГАЛ
ЕРТӨНЦИЙН ГУРАВ
• ӨСӨХӨД ШҮД ЦАГААН
• ӨТЛӨХӨД ҮС ЦАГААН
• ҮХЭХЭД ЯС ЦАГААН

8. ЭДЭЭР БИЕЭ ЧИМЭХЭЭР
ЭРДМЭЭР БИЕЭ ЧИМ
СУРГАМЖИЛСАН
БУЮУ ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХ
УТГА
ХЭВШМЭЛ
ХЭЛЦИЙН УТГА
ТАНИН МЭДҮҮЛЭХ
УТГА
ЭХ НЬ ХЭЭР АЛАГ БОЛ
УНАГА НЬ ШИЙР АЛАГ

9. УТГЫН АНГИЛАЛ
• БОДИТ
АМЬДРАЛААР
ШАЛГАСАН САЙН
ҮЙЛ, САЙХАН
ЗҮЙЛЙИГ
ЭРХЭМЛЭСЭН
УТГАТАЙ
УТГЫН АНГИЛАЛ
• МУУ ҮЙЛ, МУУХАН
ЯВДЛЫГ ЖИГШИХ
УТГАТАЙ
• МОНГОЛ УГСААТНЫ
СОЁЛ
ИРГЭНШИЛТЭЙ
ХОЛБООТОЙ
ҮҮССЭН ӨВӨРМӨЦ
УТГАТАЙ
УТГЫН АНГИЛАЛ