2. პნევმოკოკური პნევმონია იწყება უეცრად, სრული ჯანმრთელობის
ფონზე. მას ხშირად წინ უძღვის ზედა სასუნთქი გზების ინფექცია ან
გაციება. პნევმოკოკური პნევმონია ბაქტერიული წარმოშობის
პნევმონიების 80-90%-ში გვხვდება. მისი გამომწვევია პნევმოკოკი,
რომელიც ზედა სასუნთქი გზების მუდმივი ბინადარია და
ხელსაყრელი პირობების შექმნისას, მაგალითად გაცივებისას ან
ვირუსული ინფექციისას, აქტიურდება. დაავადების 1-3 დღეს
ვითარდება სისხლძარღვთა ჰიპერემია, გამიოყოფა ცილებით
მდიდარი სეროზულ-ფიბრინოზული ექსუდატი, რომელიც კარგი
“საკვებია” მიკროორგანიზმებისთვის. ეს სტადია ხასიათდება
ბაქტერიების სწრაფი გამრავლებით.დაავადების მე-4-მე-5 დღეს
ალვეოლები ივსება ერითროციტებით და ლეიკოციტებით, რომლებიც
აწარმოებენ პნევმოკოკების ფაგოციტოზს.დაავადების
მე-6-მე-7 დღეს ალვეოლები სავსეა ძირითადად
ლეიკოციტებით. რეგენერაციის ანუ აღდგენის
სტადია – ამ დროს ხდება ექსუდატის შეწოვა
და ფილტვების ნორმალური ანატომიური
სტრუქტურის აღდგენა.
3. კრუპოზული პნევმონია იწყება უეცრად,ძლიერი
შემცივნებით.კრუპოზული პნევმონიის დროს
ტემპერატურა მატულობს უეცრად ძლიერი შემცივნების
შემდეგ და აღწევს მაღალ ციფრებს--39-40C.
დამახასიათებელია თავის
ტკივილი,ქოშინი.დაზიანებული ფილტვის მხარეს -
ტკივილი, რომელიც ძლიერდება ღრმა ჩასუნთქვისას და
ხველის დროს.ხველა დასაწყისში მშრალია,შემდეგ
ჩნდება წებოვანი ნახველი,რომელიც რამდენიმე დღეში
ხდება ჯანგისფერი სისხლის შერევის გამო-ალვეოლებში
ერითროციტების დაშლის შედეგად და პიგმენტ
ჰემოსიდერინის გაჩენის გამო.ავადმყოფი აგზნებულია,
ზოგჯერ აქვს ბოდვები.ინსპექციით აღინიშნება
გახშირებული სუნთქვა.დამახასიათებელია ცხვირის
ნესტოების მონაწილეობა სუნთქვაში.აღნიშნული
სიმპტომი ზოგჯერ მიუთითებს ფარულად მიმდინარე
პნევმონიის არსებობაზე.არცთუ იშვიათად შეიძლება
შევნიშნოთ ბუშტუკოვანი გამონაყარი ტუჩებზე(herpes
labialis) და ცხვირის მიდამოში(herpes nasalis).მძიმე
შემთხვევაში შეიძლება განვითარდეს ზოგადი
ციანოზი.გულმკერდის დაავადებული მხარე ჩამორჩება
სუნთქვაში.დამახასიათებელია ტაქიკარდია-100-120
გულისცემა წუთში,არითია,ზოგჯერ წნევის მკვეთრი
დაქვეითება კოლაფსამდე.
5. პერკუსიული და აუსკულტაციური მონაცემების მიხედვით
კრუპოზული პნევმონიის მიმდინარეობაში არჩევენ
3 სტადიას:
1.მოყრუებული ტიმპანიტი
2.ყრუ ხმიანობა
3.მოყრუებული ტიმპანიტი
მოყრუებულ ტიმპანიტს ვღებულობთ მაშინ,როდესაც
ფილტვებში მცირდება ჰაერის შემცველობა და იცვლება მისი ქსოვილის
ელასტიკურობა და დაჭიმულობა.კრუპოზული პნევმონიის დასაწყისში
ალვეოლებში არის ჰაერი,მაგრამ მისი კედლები გაჟღენთილია
ექსუდატით,რის გამოც მისი ქსოვილის დაჭიმულობა იცვლება.იგივე
აღინიშნება დაავადების ბოლო სტადიაში,როდესაც ალვეოლებში
ხელახლა ჩნდება ჰაერი,მაგრამ მისი კედლები ჯერ კიდევ
ინფილტრირებულია ექსუდატით.
დაავადების პირველსა და მესამე სტადიის დროს აღინიშნება
კრეპიტაცია(სითხე და ჰაერი ალვეოლებში,მათ
შეწებებული კედლების დაცილებისას ტკაცუნი).
6. ყრუ ხმიანობას კი ვღებულობთ დაავადების მეორე სტადიაში,როდესაც
ალვეოლები მთლიანად არის ამოვსებული ანთებითი ექსუდატით და ფილტვის
წილი მთლიანად უჰაეროა.
კრუპოზული პნევმონიის დასაწყისში შესუსტებულია ვეზიკულური სუნთქვა
ამ დროს ალვეოლები ჯერ არ არის ამოვსებული ექსუდატით,მაგრამ მათი კედლების
დაჭიმულობა დაქვეითებულია ანთებითი სითხით გაჟღენთვის გამო. თუმცა
ვეზიკულური სუნთქვა ძლიერდება პათოლოგიური პროცესის საწინააღმდეგო
მხარეს.მეორე სტადიისას,ფილტვის ქსოვილის გამკვრივების შემდეგ კრეპიტაცია
ქრება და მოისმინება ბრონქული სუნთქვა,ასეთ პირობებში არ ხდება ალვეოლების
კედლების რხევა,უჰაერო,გამკვრივებული ფილტვის ქსოვილი კი ბრონქული
სუნთქვის კარგი გამტარი ხდება.პლევრის დაზიანების დროს ისმინება პლევრის
ხახუნი.ექსუდატის ალაგებასთან დაკავშირებით ბრონქული სუნთქვა სუსტდება და
კვლავ ჩნდება კრეპიტაცია,რომელიც უფრო ხმამაღალია,ვიდრე დაავადების
დასაწყისში და წვრილბუშტუკოვანი ხმოვანი სველი ხიხინი.
7. ტემპერატურული რეაქცია გამოხატულია დაახლოებით
ერთი კვირის მანძილზე და შემდეგ ქვეითდება კრიზისით
ან ლიზისით. თუ ანტიბაქტერიულ პრეპარატებს
მივიღებთ,ტემპერატურა დაიწყებს თანდათანობით კლებას.
სისხლისთვის დამახასიათებელია მაღალი
ლეიკოციტოზი,ნეიტროფილოზი,მნიშვნელოვნად
მატულობს ედს.ქვეითდება ფილტვის სასიცოცხლო
ტევადობა,ფილტვების მაქსიმალური
ვენტილაცია,მატულობს სუნთქვის წუთმოცულობა.
რენტგენოლოგიურად აღინიშნება ჰომოგენური
ინტენსიური დაჩრდილვა მთელი წილის მიდამოში.
8. გამოსავალი:
დროულად დაწყებული მკურნალობის შემთხვევაში
პროგნოზი კარგია,დაავადება მთავრდება
გამოჯანმრთელებით 3-4კვირაში.
გართულებებიდან აღსანიშნავია ფილტვების აბსცესი
და განგრენა,პლევრის დაჩირქება,ქრონიკული
პნევმონიის და კეროვანი პნევმოსკლეროზის
განვითარება.მძიმე გართულებები და ლეტალური
გამოსავალი აღინიშნება
თანმხლები დაავადების
დროს და
ასაკოვან პირებში.
9. პნევმოკოკური პნევმონიის დროს დიაგნოზის დასადგენად
გამოიყენება:
– ავადმყოფის ანამნეზი
– სისხლის და ნახველის გამოკვლევა;
– რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;
– სეროლოგიური გამოკვლევა.
