1. ERLAZINO FUNTZINOA
INFORMAZINOA JASOTEA:
Kanpoko estimuluek bizi garan ingurunearen baldintzei buruzko
informazinoa emoten deuzkue.
Barruko estimuluek gorputz barrutik datoz, eta gorputzen
beharrizanen barri emoten deuzkue, adibidez, egarriaren barri.
ESTIMULUAK INTERPRETATZEA:
Zentzumen organoak eta barruko errezeptoreak estimulu jasoteko
gai dira, baina ezin dabez interpretatu.
ERANTZUNAK LANTZEA:
Borondatezko erantzunak era kontzientean egiten doguz.
Adibidez, zer ordu dan jakin gura badogu, eskumuturra jiratu
eta erloguari begiratuko deutzagu.
Ohartu bako erantzunak konturatu barik egiten doguz. Adibidez,
lisaburdinaz erre ezkero, eskua kentzen dogu.
ZENTZUMENAK:
2. Ikusmena
1: Begi niniaren bidez dartzen da.
2: Irisa uzkurtu eta dilatatu egiten da, zenbat argi pasatuko
dan graduatzeko.
3: Kristalinoak objetuak fokuratzen dauz.
4: Erretineak kristalinoak fokuratutako irudiak jasoten dauz,
eta lehenengo irudia sortzen da hor.
5: Ikusmen nerbioak erretinan sortutako irudia garunera
igorten dau eta, garunean, guk ikusten dogun irudia sortzen
da.
DASTAMENAK ETA USAIMENA
1: Airea zudurretik sartzen da, eta sudur hobietara doa.
2: Airea pituitara heltzen da.
3: Dastamen papilak mihinean dagoz eta orren bidez
zaporeak ezagutzen dira.
ENTZUMENAK
1: Soinua belarritik sartzen da, eta kanpoko entzumen odian
aurrera egiten dau.
2: Soinua timpanora heltzen da, eta timpanoa bibratzen
hasten da.
3: Mailu,Ingude eta Estribo izeneko hiru hazurtxok
osatutako kateak bibrazinoak jasoten dauz.
4: Barraskiloak erdiko belarritik datozan bibrazinoak jasoten
dauz eta seinale bihurtzen.
IKUMENA
3. 1: Dermisa azalaren erdiko geruzea da, eta geruza horretan
dagoz ikumen sentzazinoak jasoten dabezan nerbio amaierak.
NERBIO SISTEMA
NERBIO SISTEMA ZENTRALA
Entzefaloa garunaz, zerebeloz eta bizkarrazur
erraboilaz osotuta.
Garunak entzekaloaren zatirik handiena artzen dau
eta emozioak eta borondatezko erantzunan arduratzen
da.
Zerebeloak oreka eta mogimenduaz arduratzen da.
Bizkarrazur erraboileak entzefaloa eta bizkarrazur
muina lotzen dau.
Bizkarrazur muinabizkarrazurraren barruan dago.
5. LOKOMOZINO APARATUA
HAZUR SISTEMA
HAZURRAK organo gogorrak eta zurrunak dira. Giza
eskeletoan 200 hazur baino gehiago dagoz.
Hazur luzea adibidez: Femurra.
Hazur laburrak adibidez: Eskukuko Hazurrak.
Hazur zapalak adibidez: Frontala.
Mota biko artikulazinoak bereizten dira: Finkoak eta
Mugikorrak.
Artikulazino Finkoak: Artikulazino Finkoak dira bi hazur
alkartzen diranean eta ezin dira mogidu adibidez:
Garazurra.
Artikulazino Mugikorrak: Artikulazino mugikorrak dira bi
hazur alkartzen diranean eta mugitu egiten dira adibidez:
Ukondoa.
KARTILAGOAK malguak eta gogorrak dira.
MUSKULU SISTEMA
MUSKULU SISTEMA hainbat mogimendu egiten dabezan
600 muskuluz edo organo elastikoz osotuta dago.
Gure gorputzak lokomozino aparatuaren ez diran eta
bakarrik gura bako mogimenduak egiten dabezan
muskuluak ere badaukiez.
6. LOKOMOZINO APARATUA
HAZUR SISTEMA
HAZURRAK organo gogorrak eta zurrunak dira. Giza
eskeletoan 200 hazur baino gehiago dagoz.
Hazur luzea adibidez: Femurra.
Hazur laburrak adibidez: Eskukuko Hazurrak.
Hazur zapalak adibidez: Frontala.
Mota biko artikulazinoak bereizten dira: Finkoak eta
Mugikorrak.
Artikulazino Finkoak: Artikulazino Finkoak dira bi hazur
alkartzen diranean eta ezin dira mogidu adibidez:
Garazurra.
Artikulazino Mugikorrak: Artikulazino mugikorrak dira bi
hazur alkartzen diranean eta mugitu egiten dira adibidez:
Ukondoa.
KARTILAGOAK malguak eta gogorrak dira.
MUSKULU SISTEMA
MUSKULU SISTEMA hainbat mogimendu egiten dabezan
600 muskuluz edo organo elastikoz osotuta dago.
Gure gorputzak lokomozino aparatuaren ez diran eta
bakarrik gura bako mogimenduak egiten dabezan
muskuluak ere badaukiez.