3. «Δε θέλω να
ξαναγυρίσω στο σπίτι.
Δε θέλω να ξαναδώ τον
πατριό μου. Μου κάνει
όλα αυτά τα άσχημα
πράγματα όταν λείπει η
μαμά μου. Σας
παρακαλώ αφήστε με
να μείνω εδώ»
Κατερίνα (12 ετών)
4. «Μου είχε πει ότι θα
μου βγάλει κάποιες
ωραίες φωτογραφίες
και μετά θα μου πάρει
παιχνίδια»
Ελένη (13 ετών)
5.
6.
7. 2,9 εκατομμύρια / έτος παιδιά ζήτησαν βοήθεια
826.000 από αυτά ήταν θύματα κακοποίησης ή αμέλειας
52% των θυμάτων: κορίτσια
48% των θυμάτων: αγόρια
Μέση ηλικία θυμάτων: 1 μήνας - 3 έτη
Εθνικό Ινστιτούτο Παιδικής Κακοποίησης & Αμέλειας
(ΗΠΑ)
8. 1:2 Έλληνες είναι μάρτυρας κακοποίησης ανηλίκου
7:10 δράστες είναι γονείς ή κάποιοι συγγενείς
(Πάντειο Πανεπιστήμιο, δείγμα 1000 οικογενειών,2003)
9. Στη χώρα μας
60 κρούσματα / χρόνο παιδικής σωματικής κακοποίησης
68% παιδιά < 2 ετών
Βρετανία
1:1000 παιδιά όλων των ηλικιών κακοποιείται σοβαρά
ΗΠΑ
6,5 εκατ. περιπτώσεις παιδικής σωματικής κακοποίησης
2500-5000 παιδιά (0-18χρ) / χρόνο πεθαίνουν από
κακοποίηση
10. Οι περιπτώσεις κακοποίησης παιδιών αποτελούν:
• 10% των ατυχημάτων παιδιών <3ετών (εκτός τροχαίων)
• 10% των τραυματισμών παιδιών <5 ετών
• 25% των καταγμάτων, σε παιδιά <3ετών
• 3-5% θανάτων ή μόνιμων σοβαρών αναπηριών παιδιών
>3000 παιδιά εμπλέκονται σε σεξουαλική
εκμετάλλευση μόνο στην Αθήνα
Οι τραγικοί αριθμοί
11. «Χαμόγελο του Παιδιού»
Α΄ εξάμηνο 2006
οι καταγγελίες για κακοποιήσεις παιδιών έως
18χρονών ξεπέρασαν το συνολικό αριθμό που
καταγράφηκε το προηγούμενο έτος
1η θέση παραμέληση ή εγκατάλειψη (65%)
2η θέση σωματική κακοποίηση
3η θέση σεξουαλική κακοποίηση
13. ΟΡΙΣΜΟΣ
Κακοποίηση – Παραμέληση: φαινόμενο σύμφωνα
με το οποίο ένας ή περισσότεροι ενήλικες που
έχουν τη φροντίδα ενός παιδιού, προκαλούν ή
επιτρέπουν να προκληθούν στο παιδί σωματικές
κακώσεις, ή συνθήκες στέρησης σε τέτοιο βαθμό,
ώστε συχνά να επιφέρουν σοβαρές διαταραχές
σωματικής, νοητικής, συναισθηματικής ή κοινωνικής
μορφής, ακόμα και το θάνατο.
17. Ο Τάνταλος, συνεπαρμένος από την ευνοϊκή
μεταχείριση των θεών, έκλεψε αμβροσία και νέκταρ,
για να το μοιραστεί με τους φίλους του! Τους έλεγε
επίσης όλα τα μυστικά τους που γνώριζε. Κάποτε ο
Τάνταλος προσκάλεσε στο παλάτι του τους θεούς,
οργανώνοντας ένα συμπόσιο προς τιμήν τους. Κι
επειδή έκρινε ότι τα τρόφιμα που είχε στο κελάρι του
δεν επαρκούσαν ή θέλοντας να βάλει σε δοκιμασία
την παντογνωσία των θεών, έσφαξε το γιο του τον
Πέλοπα, τον κομμάτιασε, έβρασε τα κομμάτια του σε
μια χύτρα, τα ανακάτεψε με τα υπόλοιπα φαγητά και
τα πρόσφερε στους θεούς. Οι θεοί κατάλαβαν
αμέσως τι είχε συμβεί και αρνήθηκαν το φαγητό,
εκτός από τη Δήμητρα, που έφαγε τη σάρκα της
αριστερής ωμοπλάτης του Πέλοπα.
ΠΕΛΟΠΑΣ - ΤΑΝΤΑΛΟΣ
19. 1889 στο Λονδίνο: «Εθνική Εταιρεία για την πρόληψη
της σκληρότητας στα παιδιά»
1946: παιδο-ακτινολόγος Caffey εξέφρασε για πρώτη
φορά την υπόνοια ότι ορισμένα παιδιά που
παρουσιάζουν χρόνια υποσκληρίδια αιματώματα και
επανειλημμένα κατάγματα, κακοποιούνται σκόπιμα
από ενηλίκους
20. Το σύνδρομο συνδύαζε χαρακτηριστικές
κακώσεις, συνήθως σε διάφορα στάδια
επούλωσης, ειδική συμπεριφορά των
γονέων ή αυτών που είχαν την
αποκλειστική φροντίδα των παιδιών και
ειδικές κοινωνικές συνθήκες.
1962: Henry Kempe στο Denver του Colorado
περιέγραψε το σύνδρομο Battered-child syndrome
1989: υπεγράφη η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του
Παιδιού του ΟΗΕ
1990-2000: 10ετία για Δικαιώματα Παιδιού
(πρωτογενής πρόληψη)
21. 1. Σωματική κακοποίηση
2. Ψυχολογική κακοποίηση
(απόρριψη, εκφοβισμός, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση)
3. Παραμέληση
(ιατρική φροντίδα, ένδυση, στέγαση, σχολική φοίτηση)
4. Ανεπάρκεια αύξησης/ δυστροφία μη οργανικής αιτιολογίας
5. Μη τυχαία δηλητηρίαση ή χημική κακοποίηση
6. Σύνδρομο αθέατου θεατή
(ενδο-οικογενειακή βία)
7. Σεξουαλική παραβίαση – Αιμομιξία
(βιασμός, επίδειξη, θωπείες, ασελγείς πράξεις)
8. Παιδική εργασία
(250 εκατ. παιδιά)
9. Τελετουργική και σατανιστική κακοποίηση
10. Κακοποίηση και παραμέληση παιδιών από σύστημα και θεσμούς
Μορφές κακοποίησης
22. Σωματική κακοποίηση
• Μελανιές ή σημάδια από χτύπημα
• Διαστρέμματα, εξαρθρώσεις, δαγκώματα, κοψίματα
• Πληγές ή εκδορές
• Δηλητηρίαση
• Κατάγματα στο κεφάλι και στα άκρα, ιδιαίτερα σε βρέφη
• Κακώσεις από τράνταγμα σε βρέφη
(π.χ. αιμορραγία αμφιβληστροειδούς)
• Υποσκληρίδιο αιμάτωμα
• Εσωτερικές κακώσεις
• Κάψιμο από τσιγάρο ή άλλα εγκαύματα
24. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας
• Ιστορικό με ασάφειες, που δεν ταιριάζουν με την κλινική εικόνα
ούτε με την εξελικτική φάση του παιδιού (π.χ. ένα βρέφος 2-3
μηνών δεν πέφτει μόνο του από το κρεβάτι)
25. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας
• Ιστορικό με ασάφειες, που δεν ταιριάζουν με την κλινική εικόνα
ούτε με την εξελικτική φάση του παιδιού (π.χ. ένα βρέφος 2-3
μηνών δεν πέφτει μόνο του από το κρεβάτι)
• Βλάβες, συχνά πολλαπλές και πολύμορφες (π.χ. κάταγμα και
εκχυμώσεις)
26. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας
• Ιστορικό με ασάφειες, που δεν ταιριάζουν με την κλινική εικόνα
ούτε με την εξελικτική φάση του παιδιού (π.χ. ένα βρέφος 2-3
μηνών δεν πέφτει μόνο του από το κρεβάτι)
• Βλάβες, συχνά πολλαπλές και πολύμορφες (π.χ. κάταγμα και
εκχυμώσεις)
• Βλάβες, συχνά διαφορετικής ηλικίας (επανειλημμένα επεισόδια
βίας)
27. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας
• Ιστορικό με ασάφειες, που δεν ταιριάζουν με την κλινική εικόνα
ούτε με την εξελικτική φάση του παιδιού (π.χ. ένα βρέφος 2-3
μηνών δεν πέφτει μόνο του από το κρεβάτι)
• Βλάβες, συχνά πολλαπλές και πολύμορφες (π.χ. κάταγμα και
εκχυμώσεις)
• Βλάβες, συχνά διαφορετικής ηλικίας (επανειλημμένα επεισόδια
βίας)
• Βλάβες χαρακτηριστικές κακοποίησης (π.χ. ρήξη χαλινού άνω
χείλους, έγκαυμα σε πέλμα βρέφους)
28. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Ο τρόπος που οι γονείς μιλούν στο ή για το παιδί τους δείχνει
απόρριψη: «δύσκολο», «χαζό», «γκρινιάρικο» «αρρωστιάρικο»
ή δεν αναφέρονται ονομαστικά σε αυτό το παιδί, σε αντίθεση με
τα άλλα τους παιδιά
29. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Ο τρόπος που οι γονείς μιλούν στο ή για το παιδί τους δείχνει
απόρριψη: «δύσκολο», «χαζό», «γκρινιάρικο» «αρρωστιάρικο»
ή δεν αναφέρονται ονομαστικά σε αυτό το παιδί, σε αντίθεση με
τα άλλα τους παιδιά
• Οι βλάβες υποχωρούν μόλις εισαχθεί το παιδί στο νοσοκομείο
30. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Ο τρόπος που οι γονείς μιλούν στο ή για το παιδί τους δείχνει
απόρριψη: «δύσκολο», «χαζό», «γκρινιάρικο» «αρρωστιάρικο»
ή δεν αναφέρονται ονομαστικά σε αυτό το παιδί, σε αντίθεση με
τα άλλα τους παιδιά
• Οι βλάβες υποχωρούν μόλις εισαχθεί το παιδί στο νοσοκομείο
• Απότομη και σταθερή αύξηση βάρους δυστροφικών παιδιών
μετά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο
31. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Ο τρόπος που οι γονείς μιλούν στο ή για το παιδί τους δείχνει
απόρριψη: «δύσκολο», «χαζό», «γκρινιάρικο» «αρρωστιάρικο»
ή δεν αναφέρονται ονομαστικά σε αυτό το παιδί, σε αντίθεση με
τα άλλα τους παιδιά
• Οι βλάβες υποχωρούν μόλις εισαχθεί το παιδί στο νοσοκομείο
• Απότομη και σταθερή αύξηση βάρους δυστροφικών παιδιών
μετά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο
• Το παιδί αναφέρει κάκωση από τους γονείς του ή δίνει
αταίριαστη εξήγηση για κάποια κάκωση
32. Άλλα διαγνωστικά χαρακτηριστικά
• Ο τρόπος που οι γονείς μιλούν στο ή για το παιδί τους δείχνει
απόρριψη: «δύσκολο», «χαζό», «γκρινιάρικο» «αρρωστιάρικο»
ή δεν αναφέρονται ονομαστικά σε αυτό το παιδί, σε αντίθεση με
τα άλλα τους παιδιά
• Οι βλάβες υποχωρούν μόλις εισαχθεί το παιδί στο νοσοκομείο
• Απότομη και σταθερή αύξηση βάρους δυστροφικών παιδιών
μετά την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο
• Το παιδί αναφέρει κάκωση από τους γονείς του ή δίνει
αταίριαστη εξήγηση για κάποια κάκωση
• Το παιδί δεν αντιδρά στον αποχωρισμό από τους γονείς,
φαίνεται να προτιμάει το νοσοκομείο από το παιδί, ακολουθεί
εύκολα τους επαγγελματίες
33. Παραμέληση
• Συστηματική κακή σίτιση
• Δυστροφία μη-οργανικής αιτιολογίας
• Κακή υγιεινή
• Ακατάλληλη ένδυση
(π.χ. καλοκαιρινά ρούχα στα μέσα του χειμώνα)
• Εγκατάλειψη
• Στέρηση τροφής
• Ασταθής σχολική φοίτηση ή εγκατάλειψη του σχολείου
• Παράταση της παραμονής στο σχολείο χωρίς λόγο
• Συνεχής κόπωση, απάθεια, ή ύπνος μέσα στην τάξη
• Το παιδί αναφέρει ότι δεν υπάρχει κανείς για να το φροντίζει
• Χρήση οινοπνευματωδών ή τοξικών ουσιών από το παιδί
34. Γενικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του
παραμελημένου ή κακοποιημένου παιδιού
• Δυσκολία να επενδύει στις σχέσεις με τους ενήλικες
• Ανησυχία όταν άλλα παιδιά κλαίνε (υπερευαισθησία)
• Φόβος προς τους γονείς του
• Φόβος να επιστρέψει στο σπίτι του
• Προσκόλληση σε άγνωστα άτομα
• «Παγωμένο» βλέμμα
• Εξαιρετικά χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Παιδί υπερβολικά υπάκουο, παθητικό, αποσυρμένο
• Έκδηλο άγχος
• Παιδί που παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες στις
συναναστροφές με συνομήλικους ή ενήλικες
• Καθυστερημένη ή διαταραγμένη ομιλία
• Παλινδρομημένη συμπεριφορά (ενούρηση, εγκόπριση)
35. Επιπτώσεις της κακοποίησης και
παραμέλησης στα παιδιά
1. Σωματικά, νευρολογικά, νοητικά και συναισθηματικά
προβλήματα
2. Χαμηλό γενικό νοητικό πηλίκο, ιδιαίτερα λεκτικό
3. Επιδράσεις στη συναισθηματική ανάπτυξη
• χαμηλή εκτίμηση εαυτού
• χαμηλές ατομικές προσδοκίες, λίγοι φίλοι
• καθυστέρηση στο λόγο
4. Επιπτώσεις στη συμπεριφορά
• Επιθετικότητα προς τους συνομηλίκους
• Διαταραχές συμπεριφοράς στο σχολείο
• Επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι
(καταστροφικότητα, λεκτική και σωματική βία)
• Νεανική παραβατικότητα
36. Επιθετικότητα στους συνομηλίκουςΕπιθετικότητα στους συνομηλίκους
(παραβατικότητα)(παραβατικότητα)
Browne 1993 σε νεαρούς παραβάτες:
• 97% των αγοριών είχαν κακοποιηθεί μέσα
στην οικογένεια
• 24 φορές συχνότερα έκαναν εμπρησμούς
• 58 φορές συχνότερα βιασμούς
• 2 φορές συχνότερα επιθέσεις
37. Σε 14.500 οικογένειες στην Αγγλία βρέθηκε:
(Browne & Saqi 1989)
• Αν κακοποιήθηκε κάποιος στην παιδική ηλικία,
οι πιθανότητες να κακοποιήσει το δικό του παιδί
είναι 1:14
• Αν δεν υπάρχει ιστορικό κακοποίησης,
οι πιθανότητες είναι 1:400
38.
39. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει νόμος απαγόρευσης της
σωματικής τιμωρίας στα πλαίσια της οικογένειας. Το
Π.Δ. 497/81 ΦΕΚ 134Α απαγορεύει τις σωματικές
ποινές στα πλαίσια της εκπαίδευσης.
40. Με τις νέες προτεινόμενες αλλαγές:
• Απαγορεύεται ρητά η σωματική βία σε βάρος ανηλίκων ως
μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους
41. Με τις νέες προτεινόμενες αλλαγές:
• Απαγορεύεται ρητά η σωματική βία σε βάρος ανηλίκων ως
μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους
• Υποχρεώνονται οι εκπαιδευτικοί δημόσιων & ιδιωτικών
σχολείων να ενημερώνουν αμέσως τον αρμόδιο
εισαγγελέα ή την αστυνομική Αρχή, όταν διαπιστώνουν
περίπτωση κακοποίησης μαθητή
42. Με τις νέες προτεινόμενες αλλαγές:
• Απαγορεύεται ρητά η σωματική βία σε βάρος ανηλίκων ως
μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους
• Υποχρεώνονται οι εκπαιδευτικοί δημόσιων & ιδιωτικών
σχολείων να ενημερώνουν αμέσως τον αρμόδιο
εισαγγελέα ή την αστυνομική Αρχή, όταν διαπιστώνουν
περίπτωση κακοποίησης μαθητή
• Προβλέπονται αυστηρότερες ποινές για τα εγκλήματα που
τελέστηκαν εντός της οικογένειας σε σχέση με τα κοινά
εγκλήματα βίας
43. Με τις νέες προτεινόμενες αλλαγές:
• Απαγορεύεται ρητά η σωματική βία σε βάρος ανηλίκων ως
μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους
• Υποχρεώνονται οι εκπαιδευτικοί δημόσιων & ιδιωτικών
σχολείων να ενημερώνουν αμέσως τον αρμόδιο
εισαγγελέα ή την αστυνομική Αρχή, όταν διαπιστώνουν
περίπτωση κακοποίησης μαθητή
• Προβλέπονται αυστηρότερες ποινές για τα εγκλήματα που
τελέστηκαν εντός της οικογένειας σε σχέση με τα κοινά
εγκλήματα βίας
• Το ίδιο ισχύει και αν οι εργαζόμενοι σε φορείς παροχής
κοινωνικής φροντίδας κακοποιούν ηλικιωμένους και
ανήμπορους
44. Θεραπευτική Προσέγγιση
Πρέπει να:
Ενημερώνονται οι αρμόδιες αρχές (εισαγγελέας, αστυνομία) και να
εισάγεται το παιδί στο νοσοκομείο προκειμένου, κατ’αρχήν, να
προστατευθεί η ζωή του και ν’αντιμετωπιστούν τα ιατρικά
προβλήματα
Παρέχεται βοήθεια στο παιδί και στην οικογένεια από διεπιστημονική
ομάδα ειδικών (παιδίατρος, παιδοδοντίατρος, κοινωνικός λειτουργός,
ψυχολόγος και παιδοψυχίατρος) με:
Μεταφορά του παιδιού σε ασφαλές πλαίσιο διαμονής (μακριά από
τους γονείς, για κάποιο τουλάχιστον διάστημα, αν κριθεί αναγκαίο)
Ψυχοδιαγνωστική εκτίμηση παιδιού και γονέων για την
πιθανότητα ύπαρξης ψυχολογικών ή άλλων αναπτυξιακών (για το
παιδί) δυσκολιών που χρειάζονται φροντίδα
Συμβουλευτική στήριξη – ψυχοθεραπεία γονέων
Ψυχοθεραπευτική βοήθεια παιδιού
45. Θεραπευτική Προσέγγιση
Πρέπει να:
Διευθετούνται νομικά ζητήματα, όπως αφαίρεση (προσωρινή ή όχι)
της επιμέλειας από τους γονείς, εάν ενδείκνυται, προκειμένου να είναι
ασφαλές το παιδί
Δημιουργούνται κατάλληλες ομάδες γιατρών που ασχολούνται με
ιατροδικαστική και οδοντοϊατροδικαστική με σκοπό τη διερεύνηση
των περιπτώσεων κακοποίησης
Πραγματοποιούνται ενέργειες και προγράμματα που προλαμβάνουν
την παιδική σωματική κακοποίηση πριν την εκδήλωσή της
46. Πρώτο Επίπεδο Πρόληψης
• Ανάπτυξη κοινωνικής πολιτικής που ενισχύει τις
οικογένειες χαμηλού εισοδήματος τόσο με προγράμματα
γενικά (π.χ. μείωση ανεργίας, οικονομική ενίσχυση στους
χαμηλόμισθους γονείς), όσο και με παροχή ειδικότερων
υπηρεσιών (π.χ. δημόσιοι βρεφονηπιακοί σταθμοί,
κοινοτικά κέντρα συμβουλευτικής στήριξης)
• Προγράμματα κοινωνικής ευαισθητοποίησης για την
τροποποίηση στάσεων και αντιλήψεων που ενθαρρύνουν
την παιδική κακοποίηση (π.χ. αποδοχή σωματικής
τιμωρίας, το απαραβίαστο των ενδο-οικογενειακών
υποθέσεων, ακόμα και όταν το παιδί κινδυνεύει
47. Πρώτο Επίπεδο Πρόληψης
• Προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού για
πρόληψη ανεπιθύμητων εγκυμοσύνων που οδηγούν σε
ανεπιθύμητα παιδιά με κίνδυνο κακοποίησης τους
• Ψυχο-εκπαιδευτικά προγράμματα ανάπτυξης γονεϊκών
ικανοτήτων για μελλοντικούς ή νέους γονείς ή και νέους,
φοιτητές ή μαθητές λυκείων
• Εντοπισμός γονέων/οικογενειών «υψηλού κινδύνου»
για παιδική κακοποίηση – ακόμα και πριν τη γέννηση του
παιδιού – και παραπομπή σε προγράμματα ψυχολογικής
στήριξης και ανάπτυξης γονεϊκών ικανοτήτων
48. Δεύτερο Επίπεδο Πρόληψης
• Ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών που ασχολούνται
με παιδιά (εκπαιδευτικοί, οδοντίατροι, παιδίατροι, κ.α.) στην
έγκαιρη αναγνώριση και παραπομπή για βοήθεια των παιδιών
και οικογενειών «υψηλού κινδύνου»
49. Δεύτερο Επίπεδο Πρόληψης
• Ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών που ασχολούνται
με παιδιά (εκπαιδευτικοί, οδοντίατροι, παιδίατροι, κ.α.) στην
έγκαιρη αναγνώριση και παραπομπή για βοήθεια των παιδιών
και οικογενειών «υψηλού κινδύνου»
• Τροποποίηση της υπάρχουσας νομοθεσίας προκειμένου:
α) να ενισχυθεί η υποχρεωτική αναφορά περιστατικών
κακοποίησης στις αρχές και β) να επιλύονται οι υποθέσεις
κακοποίησης και γονεϊκής επιμέλειας έγκαιρα από αρμόδιο
οικογενειακό δικαστήριο
50. Δεύτερο Επίπεδο Πρόληψης
• Ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών που ασχολούνται
με παιδιά (εκπαιδευτικοί, οδοντίατροι, παιδίατροι, κ.α.) στην
έγκαιρη αναγνώριση και παραπομπή για βοήθεια των παιδιών
και οικογενειών «υψηλού κινδύνου»
• Τροποποίηση της υπάρχουσας νομοθεσίας προκειμένου:
α) να ενισχυθεί η υποχρεωτική αναφορά περιστατικών
κακοποίησης στις αρχές και β) να επιλύονται οι υποθέσεις
κακοποίησης και γονεϊκής επιμέλειας έγκαιρα από αρμόδιο
οικογενειακό δικαστήριο
• Ανάπτυξη κατάλληλων εναλλακτικών δομών φιλοξενίας
του παιδιού όταν απομακρύνεται από τους βίαιους γονείς
(π.χ. θετές οικογένειες, στέγες νέων, κατάλληλα θεραπευτικά
κέντρα/ κοινότητες κλπ.)
52. Κάποτε θα ΄ρθουν να σε βρουν
στην καταιγίδα
ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΟΥ το ΠΑΙΔΙ
γιατί αν γλιτώσει το παιδί
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ
Λευτέρης Παπαδόπουλος
Ένα τραγούδι σε παιδιάστικο σκοπό
όπου οι σοφοί της Γης να μη
το νιώσουν,
ένα τραγούδι τέτοιο, μια
απλή καρδιά,
δεν είναι βέβαια κάτι που ν’αρέσει,
φτάνει που θα το καταλάβουν
τα παιδιά
κι όσοι πολύ στον κόσμο έχουν
πονέσει
Αντώνης Σαμαράκης
