ZAŁOŻENIE DWORSKIE W ZBYSZYCACH: "Zbyszyce - zatopiona wieś" (wystawa)
Luzino PięKna Wieś Kaszubska (Prezentacja Oryginal.)
1.
2. WSTĘP
Przed rozpoczęciem prezentacji warto podkreślić, iż temat
został wybrany na skutek moich zainteresowań Kaszubami, a
także i w związku z tym, iż tereny te są mi niezwykle bliskie.
W prezentacji zostaje poruszona tematyka Luzina jako wsi
tradycyjnej, kaszubskiej, a zarazem i nowoczesnej, otoczonej
pięknem lasów i zabytków.
„Siła małej wsi większa od siły całego świata…”
3. Ogólna charakterystyka
gminy Luzino
Gmina Luzino mieści się w części środkowej województwa
pomorskiego. Oddalona jest o 11 km od Wejherowa – miasta
powiatowego. W gminie Luzino zamieszkuje 11 174
mieszkańców.
Obszar gminy wynosi 11 193,93 ha, z czego 4 1437 ha to
lasy. Gmina Luzino charakteryzuje się wysokim przyrostem
naturalnym, co wynika z migracji mieszkańców z miasta do
wsi.
5. Krajobraz gminy Luzino
Gmina Luzino położona jest na granicy dwóch ogromnych
jednostek morfologicznych: Pojezierza Kaszubskiego oraz
Pobrzeża Bałtyckiego. Rzeźba terenu jest na tymże obszarze
urozmaicona. „Południowo - środkowe części gminy mają
charakter typowo pojezierny; występują tu zalesione
wzgórza morenowe o charakterze moren czołowych, oraz
nieduże enklawy i półenklawy leśne, na których położone są
wiejskie jednostki osadnicze.
6. „W północno - zachodniej części gminy wije się pradolina
rzeki Redy - Łeby. Przez Luzino przepływa rzeka
Bolszewka, której nazwa z 1680 roku brzmiała Luzińska
Struga”. Ukształtowanie morfologiczne tej gminy obrazuje
ciekawe zróżnicowanie terenu pod względem wysokości.
Najwyższe wzniesienie znajduje się w południowej części
gminy - 201 m n.p.m. Najniższy punkt usadowiony jest w
Zelewie i charakteryzuje się wysokością 35 m n.p.m”.
8. Luzino to wieś gminna leżąca w powiecie wejherowskim.
Biorąc pod uwagę dokumenty z 1245 roku można stwierdzić, iż
Luzino niegdyś było własnością zakonu norbertanek żukowskich.
9. Zabytki archeologiczne
W Luzinie najstarsze zabytki archeologiczne pochodzą z lat
4200-1700 p.n.e. Na tymże terenie odnaleziono:
Cmentarzyska z grobami skrzynkowymi
Stocznie z przed 2500 lat zajmującą się niegdyś produkcją
łodzi dłubanek
Grodzisko z IX wieku
Monetę z połowy X wieku (znajdującą się obecnie w
Muzeum Archeologicznym w Gdańsku)
10. Luzińskie zabytki
Na terenie Luzina znajduje się kilka zabytków wartych
zobaczenia, z którymi ludność wiejska jest silnie związana.
Do tychże zabytków zalicza się:
Kościół rzymsko-katolicki
Kapliczki
Grodzisko IX wieku
Ulica Kościelna
Kościół protestancki
11. Kościół rzymsko-katolicki
Kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem św. Wawrzyńca mieście się na ulicy Kościelnej.
Budowla ta pochodzi z 1940 toku, jednak na dachu samego kościoła zawieszona jest
chorągiewka z datą: 1689 r. Ta chorągiewka pochodzi z poprzedniego kościoła, który się
mieścił w owym miejscu. Był to kościół drewniany. Elementy we wnętrzu kościoła w dużej
mierze mają charakter barokowy. Widoczne są także fragmenty wyposażenia pochodzące z
XIX i XX w. Ogromny zachwyt budzą takie elementy wyposażenia jak:
Rzeźby z XVIII w.
Droga krzyżowa z XIX w.
Chrzcielnica z XVIII w.
Zabytkowe dzwony (dzwon „Niemiec” z 1895 r. przeniesiony z kościoła ewangelickiego,
dzwon „Maryja” z 1950 r., dzwon okrętowy)
Mechaniczny zegar z 1912 r. ufundowany przez Ks. Prałata Walentego Dąbrowskiego
Zegar słoneczny
14. Luzińskie Kapliczki
Luzińska legenda mówi, że na terenie wsi znajdowało się
siedem kapliczek. Wierzono, że owe kapliczki będą chronić
mieszkańców od piorunów powodujących często wówczas
pożary. Do dzisiejszych lat pozostały zaledwie dwie
kapliczki barokowe (XVIII w.).
16. IX-wieczne Grodzisko
„Grodzisko odnalazł Kazimierz Dampz w 1967 r. Położone
na południowy wschód od wsi (przy ul. Długiej), za kładką
Bolszewką.
na rzece zwanej Badania interwencyjne
i wykopana ceramika określiły wiek grodziska. Dalsze
mogą dostarczyć
badania dodatkowych informacji
o grodzisku”.
17. Kościół protestancki
„Kościół protestancki zbudowany w 1895 r. w stylu
bibliotekę
neogotyckim przebudowany na w latach
1976/1977; obecnie podlega ochronie konserwatorskiej.
się
Znajduje na wzgórzu nazywanym KUKÓWKA
(118 m n.p.m.). W bibliotece im. L. Roppla znajdują się stałe
wystawy tematyczne m.in. znaleziska archeologiczne
pochodzące z terenów Gminy Luzino, twórczości ludowej
(malarstwa i rzeźby), a także liczne dokumenty z życia
społecznego i kulturalnego gminy”.
20. Mieszkańcy Luzina
Mieszkańcy Luzina to ludzie silnie związani ze swoją
kulturą kaszubską oraz z tradycją ludową. Posługują się
zarówno językiem polskim jak i kaszubskim. Zaledwie
niewielka ilość mieszkańców zajmuje się uprawą roli oraz
hodowlą bydła. Pozostali są pracownikami najemnymi lub
mają własną działalność gospodarczą.
Ludność z terenu Luzina zamieszkuje w mniejszych lub
większych domach, gdyż na obszarze Luzina nie ma
średniej, ani wysokiej zabudowy.
21. Język kaszubski
„Język kaszubski (csb: kaszëbsczi jãzëk, kaszëbskô mòwa)
jest jednym z kilkunastu języków słowiańskich, należy do
grupy lechickiej, podgrupy języków pomorskich. Początki
normatywności języku
wprowadzania w kaszubskim
możemy odnotować w pismach z połowy XVI wieku”.
Język kaszubski jest mieszkańcom Luzina niezwykle bliski.
Posługują się nim nie tylko w rozmowach towarzyskich, ale
także w sklepach oraz urzędach gminy. Widoczne jest to w
szczególności w gronie rodowitych mieszkańców Luzina.
23. Dożynki – tradycja i czas
spotkań towarzyskich
„Dożynki - największe w roku święto gospodarskie rolników
będące ukoronowaniem ich całorocznego trudu, obchodzone
po zakończeniu wszystkich najważniejszych prac polowych i
zebraniu plonów, a głównie plonu zbóż”.
W czasie dożynek do Luzina zjeżdżają się gospodarze z całej
gminy. Wszyscy cieszą się, świętują rozmawiają, tańczą,
śpiewają. Ważnym elementem dożynek oprócz „zabawy i
radości” są kaszubskie stroje.
26. Dzieci w Luzinie
Dzieci oraz młodzież na terenie Luzina mają możliwość
uczestniczenia w wielu zabawach oraz spotkaniach
organizowanych przez Centrum Kultury w Luzinie oraz
przez Szkołę Podstawową nr 2.
Dzieci chętnie korzystają z tego typu możliwości, gdyż
oprócz spotkań towarzyskich, mają możliwość poznania
nowych dziedzin życia.
29. PODSUMOWANIE
„Siła małej wsi większa od siły całego świata”… to
stwierdzenie dało początek powstaniu tej prezentacji,
która jest dowodem na to, że pomimo wszelkich działań
globalizacyjnych, mcdonaldyzacji oraz mieszania się
kultur tradycyjna i żywa kultura zawsze przetrwa. Nie
tylko przetrwa, ale będzie coraz silniejsza….
