Ktct1
- 1. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 1
http://ebooks.vdcmedia.com
HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI
MĂN
KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ
MAĂC - LĂNIN
- 2. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 2
http://ebooks.vdcmedia.com
TRUNG TĂM BĂĂI DĂĂĂNG CAĂN BĂĂ
GIAĂNG DAĂ
Y
lYĂ LUĂĂ
N MAĂC - LĂNIN VAĂ TĂ TĂĂĂNG HĂĂ CHĂ MINH
HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI
MĂN
KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ
MAĂC - LĂNIN
(Taåi baãn coå sûãa chûÀa, böà sung)
NHAĂ XUĂĂT BAĂN ĂAĂ
I HOĂ
C QUĂĂC GIA HAĂ NĂĂ
I
NĂM 2000
- 3. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 3
http://ebooks.vdcmedia.com
TĂĂ
P THĂĂ TAĂC GIAĂ
PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO (CHUĂ BIĂN)
NGUYĂĂN VĂN BĂCH
NGUYĂĂN MĂĂ
U VĂĂN
NGUYĂĂN TROĂ
NG LĂM
GS. VUĂ HĂĂU NGOAĂ
N
- 4. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 4
http://ebooks.vdcmedia.com
MUĂ
C LUĂ
C
LĂĂI NHAĂ XUĂĂT BAĂN.............................................................................................................................. 7
1 KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ HOĂ
C RA ĂĂĂI VAĂ PHAĂT TRIĂĂN NHĂ THĂĂ NAĂO? TRĂNH BAĂY ĂĂĂI TĂĂĂ
NG
VAĂ PHĂĂNG PHAĂP NGHIĂN CĂĂU CUĂA KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂ NIN. ................................. 8
2. PHĂN TĂCH VAI TROĂ CUĂA NĂĂN SAĂN XUĂĂT XAĂ HĂĂ
I VAĂ CAĂC YĂĂU TĂĂ CĂ BAĂN CUĂA NOĂ. ..........12
3. TAĂI SAĂN XUĂĂT LAĂ GĂ? PHĂN TĂCH NĂĂ
I DUNG, HĂNH THĂĂC CUĂA TAĂI SAĂN XUĂĂT XAĂ HĂĂ
I VAĂ
CAĂC PHAĂ
M TRUĂ CĂ BAĂN CUĂA NOĂ...........................................................................................................15
4. THĂĂ NAĂO LAĂ TĂNG TRĂĂĂNG KINH TĂĂ VAĂ HIĂĂ
U QUAĂ KINH TĂĂ? HIĂĂ
U QUAĂ KINH TĂĂ XEĂT VĂĂ
MĂĂ
T KINH TĂĂ - KYĂ THUĂĂ
T VAĂ KINH TĂĂ - XAĂ HĂĂ
I? .............................................................................17
5. SAĂN XUĂĂT HAĂNG HOĂA LAĂ GĂ? NOĂ RA ĂĂĂI VAĂ PHAĂT TRIĂĂN NHĂ THĂĂ NAĂO? NOĂ COĂ ĂU VIĂĂ
T
GĂ SO VĂĂI KINH TĂĂ TĂĂ
NHIĂN?..............................................................................................................20
6. HAĂNG HOĂA LAĂ GĂ? PHĂN TĂCH CAĂC THUĂĂ
C TĂNH CUĂA HAĂNG HOĂA VAĂ LĂĂĂ
NG GIAĂ TRĂ CUĂA
HAĂNG HOĂA?.................................................................................................................................................22
7. TIĂĂN TĂĂ
XUĂĂT HIĂĂ
N NHĂ THĂĂ NAĂO TRONG LĂCH SĂĂ PHAĂT TRIĂĂN CUĂA SAĂN XUĂĂT VAĂ TRAO
ĂĂĂI HAĂNG HOĂA? BAĂN CHĂĂT VAĂ CHĂĂC NĂNG CUĂA TIĂĂN TĂĂ
?...........................................................25
8. CĂ SĂĂ KHAĂCH QUAN VAĂ NHĂĂNG TAĂC DUĂ
NG CUĂA QUY LUĂĂ
T GIAĂ TRĂ TRONG NĂĂN SAĂN
XUĂĂT HAĂNG HOĂA.......................................................................................................................................29
9. THĂ TRĂĂĂNG LAĂ GĂ? VAI TROĂ CUĂA NOĂ TRONG NĂĂN SAĂN XUĂĂT HAĂNG HOĂA. QUY LUĂĂ
T
CUNG - CĂĂU VAĂ TAĂC ĂĂĂ
NG CUĂA NOĂ TRĂN THĂ TRĂĂĂNG NHĂ THĂĂ NAĂO?....................................30
10. SĂĂ
CHUYĂĂN HOĂA TIĂĂN TĂĂ
THAĂNH TĂ BAĂN ..................................................................................33
11. THĂĂ NAĂO LAĂ TĂ BAĂN BĂĂT BIĂĂN VAĂ TĂ BAĂN KHAĂ BIĂĂN? VIĂĂ
C PHĂN CHIA TĂ BAĂN THAĂNH
HAI BĂĂ
PHĂĂ
N NHĂ VĂĂ
Y COĂ YĂ NGHĂA GĂ? THĂĂ NAĂO LAĂ TYĂ SUĂĂT GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ?..............35
12. THĂĂ NAĂO LAĂ GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ? GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ TUYĂĂ
T ĂĂĂI, GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ
TĂĂNG ĂĂĂI VAĂ GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ SIĂU NGAĂ
CH? VĂ SAO NOĂI SAĂN XUĂĂT GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ
LAĂ QUY LUĂĂ
T KINH TĂĂ CĂ BAĂN CUĂA CHUĂ NGHĂA TĂ BAĂN?............................................................37
- 5. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 5
http://ebooks.vdcmedia.com
13. TĂCH LUĂY TĂ BAĂN LAĂ GĂ? NHĂĂNG NHĂN TĂĂ NAĂO AĂNH HĂĂĂNG ĂĂĂN QUY MĂ TĂCH LUĂY TĂ
BAĂN? THĂĂ NAĂO LAĂ TĂCH TUĂ
, TĂĂ
P TRUNG VAĂ CĂĂU TAĂ
O HĂĂU CĂ CUĂA TĂ BAĂN? ..........................40
14. THĂĂ NAĂO LAĂ TUĂĂN HOAĂN VAĂ CHU CHUYĂĂN CUĂA TĂ BAĂN? NHĂĂNG NHĂN TĂĂ NAĂO LAĂM
TĂNG TĂĂC ĂĂĂ
CHU CHUYĂĂN TĂ BAĂN? YĂ NGHĂA THĂĂ
C TIĂĂN CUĂA VIĂĂ
C NGHIĂN CĂĂU VĂĂN ĂĂĂ
NAĂY? .............................................................................................................................................................43
15. THĂĂ NAĂO LAĂ LĂĂ
I NHUĂĂ
N VAĂ TYĂ SUĂĂT LĂĂ
I NHUĂĂ
N? CHUĂNG COĂ QUAN HĂĂ
GĂ VĂĂI GIAĂ TRĂ
THĂĂ
NG DĂ VAĂ TYĂ SUĂĂT GIAĂ TRĂ THĂĂ
NG DĂ? .....................................................................................45
16. TĂ BAĂN THĂĂNG NGHIĂĂ
P VAĂ TĂ BAĂN CHO VAY ĂĂĂĂ
C HĂNH THAĂNH NHĂ THĂĂ NAĂO? BAĂN
CHĂĂT CUĂA LĂĂ
I NHUĂĂ
N THĂĂNG NGHIĂĂ
P VAĂ LĂĂ
I TĂĂC LAĂ GĂ? .......................................................47
17. CAĂC HĂNH THĂĂC ĂĂA TĂ CHUĂ YĂĂU VAĂ BAĂN CHĂĂT CUĂA ĂĂA TĂ TĂ BAĂN CHUĂ NGHĂA (R) LAĂ
GĂ? YĂ NGHĂA CUĂA VIĂĂ
C NGHIĂN CĂĂU ĂĂA TĂ ĂĂĂI VĂĂI VIĂĂ
C GIAĂI QUYĂĂT CAĂC VĂĂN ĂĂĂ RUĂĂ
NG
ĂĂĂT? .............................................................................................................................................................49
18. THĂĂ NAĂO LAĂ CĂNG TY CĂĂ PHĂĂN VAĂ THĂ TRĂĂĂNG CHĂĂNG KHOAĂN? VAI TROĂ CUĂA CHUĂNG
TRONG NĂĂN KINH TĂĂ HAĂNG HOĂA?........................................................................................................51
19. VĂ SAO COĂ SĂĂ
CHUYĂĂN BIĂĂN TĂĂ CHUĂ NGHĂA TĂ BAĂN TĂĂ
DO CAĂ
NH TRANH SANG CHUĂ
NGHĂA TĂ BAĂN ĂĂĂ
C QUYĂĂN? CAĂC HĂNH THĂĂC CHUĂ YĂĂU VAĂ BAĂN CHĂĂT KINH TĂĂ CUĂA CHUĂ
NGHĂA TĂ BAĂN ĂĂĂ
C QUYĂĂN LAĂ GĂ? ......................................................................................................52
20. NGUYĂN NHĂN CUĂA SĂĂ
CHUYĂĂN BIĂĂN CHUĂ NGHĂA TĂ BAĂN THAĂNH CHUĂ NGHĂA TĂ BAĂN
ĂĂĂ
C QUYĂĂN NHAĂ NĂĂĂC? ĂĂĂ
C TRĂNG, NHĂĂNG HĂNH THĂĂC BIĂĂU HIĂĂ
N VAĂ CĂ CHĂĂ ĂIĂĂU
TIĂĂT NĂĂN KINH TĂĂ CUĂA CHUĂ NGHĂA TĂ BAĂN ĂĂĂ
C QUYĂĂN NHAĂ NĂĂĂC?.....................................54
21. CHĂĂNG MINH RĂĂNG TIĂĂN LĂN CHUĂ NGHĂA XAĂ HĂĂ
I LAĂ QUAĂ TRĂNH PHAĂT TRIĂĂN LĂCH SĂĂ
TĂĂ
NHIĂN....................................................................................................................................................57
22. TĂNH TĂĂT YĂĂU KHAĂCH QUAN VAĂ THĂĂ
C CHĂĂT CUĂA THĂĂI KYĂ QUAĂ ĂĂĂ
LĂN CHUĂ NGHĂA XAĂ
HĂĂ
I?..............................................................................................................................................................59
23. QUAĂ ĂĂĂ
LĂN CHUĂ NGHĂA XAĂ HĂĂ
I BOĂ QUA CHĂĂ ĂĂĂ
TĂ BAĂN CHUĂ NGHĂA VAĂ CHĂĂ
NG
ĂĂĂĂNG ĂĂĂU TIĂN CUĂA THĂĂI KYĂ QUAĂ ĂĂĂ
ĂĂ NĂĂĂC TA. ....................................................................62
24. TĂNH TĂĂT YĂĂU KHAĂCH QUAN, ĂĂĂ
C ĂIĂĂM VAĂ XU HĂĂĂNG VĂĂ
N ĂĂĂ
NG CĂ BAĂN CUĂA NĂĂN
KINH TĂĂ HAĂNG HOĂA TRONG THĂĂI KYĂ QUAĂ ĂĂĂ
ĂĂ NĂĂĂC TA?...........................................................65
25. NHĂĂNG ĂIĂĂU KIĂĂ
N, PHĂĂNG HĂĂĂNG VAĂ NHĂĂNG GIAĂI PHAĂP MĂĂU CHĂĂT ĂĂĂ PHAĂT TRIĂĂN
KINH TĂĂ HAĂNG HOĂA ĂĂ NĂĂĂC TA TĂĂ NAY ĂĂĂN NĂM 2000................................................................69
- 6. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 6
http://ebooks.vdcmedia.com
26. SĂĂ
CĂĂN THIĂĂT KHAĂCH QUAN VAĂ LĂĂ
I ĂCH CUĂA SĂĂ
TĂĂN TAĂ
I NĂĂN KINH TĂĂ COĂ NHIĂĂU
THAĂNH PHĂĂN? ĂĂĂ
C ĂIĂĂM CUĂA CAĂC THAĂNH PHĂĂN KINH TĂĂ? ........................................................71
27. THĂĂ NAĂO LAĂ XAĂ HĂĂ
I HOĂA NĂĂN SAĂN XUĂĂT TRĂN THĂĂ
C TĂĂ? ĂĂĂ
C ĂIĂĂM VAĂ NĂĂ
I DUNG XAĂ
HĂĂ
I HOĂA NĂĂN SAĂN XUĂĂT TRONG THĂĂI KYĂ QUAĂ DĂĂ
? ........................................................................74
28. CĂ SĂĂ VĂĂ
T CHĂĂT - KYĂ THUĂĂ
T CUĂA CHUĂ NGHĂA XAĂ HĂĂ
I LAĂ GĂ? ...............................................76
29. NĂĂ
I DUNG CHUĂ YĂĂU CUĂA CĂNG NGHIĂĂ
P HOĂA, HIĂĂ
N ĂAĂ
I HOĂA ĂĂ NĂĂĂC TA LAĂ GĂ? NOĂ
ĂĂĂĂ
C BIĂĂU HIĂĂ
N ĂĂ CHĂĂ
NG ĂĂĂĂNG ĂĂĂU CUĂA THĂĂI KYĂ QUAĂ ĂĂĂ
NHĂ THĂĂ NAĂO? NHĂĂNG
ĂIĂĂU KIĂĂ
N CĂĂN THIĂĂT ĂĂĂ CĂNG NGHIĂĂ
P HOĂA, HIĂĂ
N ĂAĂ
I HOĂA LAĂ GĂ?.......................................77
30. LĂĂ
I ĂCH KINH TĂĂ LAĂ GĂ? VAI TROĂ VAĂ MĂĂI QUAN HĂĂ
GIĂĂA LĂĂ
I ĂCH CAĂ NHĂN VĂĂI LĂĂ
I ĂCH
TĂĂ
P THĂĂ VAĂ LĂĂ
I ĂCH XAĂ HĂĂ
I...................................................................................................................80
31. NHĂĂNG NGUYĂN TĂĂC PHĂN PHĂĂI VAĂ CAĂC HĂNH THĂĂC THU NHĂĂ
P CHUĂ YĂĂU TRONG
THĂĂI KYĂ QUAĂ ĂĂĂ
. ......................................................................................................................................82
32. CĂ CHĂĂ KINH TĂĂ LAĂ GĂ? CAĂC BĂĂ
PHĂĂ
N CĂĂU THAĂNH CUĂA NOĂ? THĂĂ NAĂO LAĂ CĂ CHĂĂ THĂ
TRĂĂĂNG COĂ SĂĂ
QUAĂN LYĂ CUĂA NHAĂ NĂĂĂC?........................................................................................85
33. VAI TROĂ VAĂ CHĂĂC NĂNG KINH TĂĂ CUĂA NHAĂ NĂĂĂC?..................................................................87
34. ĂĂĂ
C ĂIĂĂM VAĂ NĂĂ
I DUNG CUĂA KĂĂ HOAĂ
CH HOĂA ĂĂ NĂĂĂC TA TRONG THĂĂI KYĂ QUAĂ ĂĂĂ
?
PHĂĂNG HĂĂĂNG ĂĂĂI MĂĂI CHUĂ YĂĂU TRONG KĂĂ HOAĂ
CH HOĂA? .....................................................90
35. THĂĂ NAĂO LAĂ HAĂ
CH TOAĂN KINH TĂĂ? TAĂC DUĂ
NG VAĂ NHĂĂNG NGUYĂN TĂĂC CĂ BAĂN CUĂA
HAĂ
CH TOAĂN KINH TĂĂ? .............................................................................................................................92
- 7. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 7
http://ebooks.vdcmedia.com
LĂĂI NHAĂ XUĂĂT BAĂN
ĂĂŻĂ phuĂ„c vuĂ„ viĂŻĂ„c giaĂŁng daĂ„y vaĂą hoĂ„c tĂȘĂ„p caĂĄc böÄ mön LyĂĄ luĂȘĂ„n chñnh trĂ”
MaĂĄc LĂŻnin trong hĂŻĂ„ thöëng trĂ»ĂșĂąng ĂaĂ„i hoĂ„c, cao Ă ĂčĂšng vaĂą trung hoĂ„c
chuyĂŻn nghiĂŻĂ„p, nhaĂą xuĂȘĂ«t baĂŁn ĂaĂ„i hoĂ„c quöëc gia HaĂą NöÄi taĂĄi baĂŁn, coĂĄ sûãa
chûÀa vaĂą böà sung cuöën HĂ»ĂșĂĄng dĂȘĂźn ön thi mön Kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” MaĂĄc -
LĂŻnin.
SaĂĄch do Trung tĂȘm böÏi dĂ»ĂșĂ€ng caĂĄn böà giaĂŁng daĂ„y lyĂĄ luĂȘĂ„n MaĂĄc -
LĂŻnin vaĂą tĂ» tĂ»ĂșĂŁng HöÏ Chñ Minh, NhaĂą xuĂȘĂ«t baĂŁn TĂ» tĂ»ĂșĂŁng - VĂčn hoaĂĄ
trĂ»ĂșĂĄc Ă ĂȘy töà chûåc biĂŻn soaĂ„n vaĂą NhaĂą xuĂȘĂ«t baĂŁn Chñnh trĂ” quöëc gia taĂĄi
baĂŁn.
SaĂĄch Ă Ă»ĂșĂ„c trĂČnh baĂąy dĂ»ĂșĂĄi daĂ„ng hoĂŁi - Ă aĂĄp vĂșĂĄi nöÄi dung Ă aĂŁm baĂŁo
tñnh hĂŻĂ„ thöëng, coĂĄ troĂ„ng Ă iĂŻĂm, saĂĄt yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa chĂ»Ășng trĂČnh böÄ mön
Kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” MaĂĄc - LĂŻnin. Theo tinh thĂȘĂŹn à öĂi mĂșĂĄi cuĂŁa ĂaĂ„i höÄi
lĂȘĂŹn thûå VII vaĂą lĂȘĂŹn thûå VIII cuĂŁa ĂaĂŁng CöÄng saĂŁn ViĂŻĂ„t Nam.
ĂĂȘy laĂą cöng trĂČnh cuĂŁa tĂȘĂ„p thĂŻĂ taĂĄc giaĂŁ göÏm: PTS. NguyĂŻĂźn VĂčn
HaĂŁo (chuĂŁ biĂŻn), NguyĂŻĂźn VĂčn Bñch, NguyĂŻĂźn MĂȘĂ„u VĂȘĂ«n, NguyĂŻĂźn
TroĂ„ng LĂȘm, giaĂĄo sĂ» VuĂ€ HûÀu NgoaĂ„n.
ChuĂĄng töi rĂȘĂ«t mong nhĂȘĂ„n Ă Ă»ĂșĂ„c yĂĄ kiĂŻĂ«n phĂŻ bĂČnh cuĂŁa baĂ„n Ă oĂ„c Ă ĂŻĂ
nĂȘng cao chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng saĂĄch.
ThaĂĄng 3 nĂčm 2000
NHAĂ XUĂĂT BAĂN ĂAĂ
I HOĂ
C QUĂĂC GIA HAĂ NĂĂ
I
- 8. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 8
http://ebooks.vdcmedia.com
1 Kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” hoĂ„c ra Ă ĂșĂąi vaĂą phaĂĄt triĂŻĂn nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo? TrĂČnh
baĂąy à öëi tĂ»ĂșĂ„ng vaĂą phĂ»Ășng phaĂĄp nghiĂŻn cûåu cuĂŁa kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” MaĂĄc
- LĂŻ nin.
1. Kinh tïë chñnh trÔ laù khoa hoÄc nghiïn cûåu möëi quan hïÄ giûÀa
ngĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi trong quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, phĂȘn phöëi, trao à öĂi vaĂą
tiĂŻu duĂąng cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t vaĂą caĂĄc quy luĂȘĂ„t chi phöëi chuĂĄng ĂșĂŁ caĂĄc giai
Ă oaĂ„n phaĂĄt triĂŻĂn khaĂĄc nhau cuĂŁa xaĂ€ höÄi.
NhûÀng tĂ» tĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi Ă aĂ€ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n rĂȘĂ«t sĂșĂĄm.
NhĂ»ng vĂșĂĄi tĂ» caĂĄch laĂą möÄt khoa hoĂ„c à öÄc lĂȘĂ„p, kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” ra Ă ĂșĂąi
muöÄn hĂșn; noĂĄ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n vaĂąo thĂșĂąi kyĂą hĂČnh thaĂąnh phĂ»Ășng thûåc saĂŁn
xuĂȘĂ«t tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa, hĂČnh thaĂąnh thĂ” trĂ»ĂșĂąng dĂȘn töÄc vaĂą biĂŻĂu hiĂŻĂ„n
lĂșĂ„i ñch cuĂŁa giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn Ă ang lĂŻn.
Kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” coĂĄ nhiĂŻĂŹu hĂŻĂ„ thöëng lyĂĄ luĂȘĂ„n, quan Ă iĂŻĂm, coĂĄ nhiĂŻĂŹu
trĂ»ĂșĂąng phaĂĄi, traĂąo lĂ»u khaĂĄc nhau.
- ChuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng thĂ»Ășng laĂą trĂ»ĂșĂąng phaĂĄi hĂČnh thaĂąnh Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn
cuĂŁa kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ”. NoĂĄ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n vaĂąo Ă ĂȘĂŹu thĂŻĂ« kyĂŁ XVI ĂșĂŁ chĂȘu Ău -
thĂșĂąi kyĂą chuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn mĂșĂĄi phaĂĄt sinh, vĂșĂĄi Ă aĂ„i biĂŻĂu Ă iĂŻĂn hĂČnh laĂą
T.Men, nhaĂą kinh tĂŻĂ« hoĂ„c ngĂ»ĂșĂąi Anh. GoĂ„i laĂą chuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng thĂ»Ășng
vĂČ ngĂ»ĂșĂąi theo hoĂ„c thuyĂŻĂ«t naĂąy coi nguöÏn göëc cuĂŁa caĂŁi xaĂ€ höÄi khöng
phaĂŁi do saĂŁn xuĂȘĂ«t maĂą do buön baĂĄn taĂ„o ra vaĂąchĂł coĂĄ lao à öÄng trong
thĂ»Ășng nghiĂŻĂ„p, trĂ»ĂșĂĄc hĂŻĂ«t laĂą trong ngoaĂ„i thĂ»Ășng, mĂșĂĄi coĂĄ khaĂŁ nĂčng
tñch luĂ€y cuĂŁa caĂŁi. NgĂ»ĂșĂąi theo chuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng thĂ»Ășng coi vaĂąng baĂ„c laĂą
tiĂŻu biĂŻĂu cho sûÄ giaĂąu coĂĄ cuĂŁa Ă ĂȘĂ«t nĂ»ĂșĂĄc vaĂą laĂąm giaĂąu cho quöëc gia,
chung quy laĂą sûÄ tñch luĂ€y nhiĂŻĂŹu tiĂŻĂŹn. HoĂ„ chuĂŁ trĂ»Ășng cĂȘĂŹn phaĂŁi sûã
duĂ„ng quyĂŻĂŹn lûÄc nhaĂą nĂ»ĂșĂĄc Ă ĂŻĂ phaĂĄt triĂŻĂn kinh tĂŻĂ« ngoaĂ„i thĂ»Ășng.
- ChuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng nöng laĂą möÄt trĂ»ĂșĂąng phaĂĄi Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ
PhaĂĄp vaĂąo giûÀa thĂŻĂ« kyĂŁ XVIII. CaĂĄc Ă aĂ„i biĂŻĂu xuĂȘĂ«t sĂčĂŠc cuĂŁa trĂ»ĂșĂąng phaĂĄi
naùy laù Ph.Kïnï, Tuyïëcgö.
ChuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng nöng coi nöng nghiĂŻĂ„p laĂą ngaĂąnh duy nhĂȘĂ«t taĂ„o ra
giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» (hoĂ„ goĂ„i laĂą saĂŁn phĂȘĂm thĂčĂ„ng dĂ») vaĂą chĂł coĂĄ lao à öÄng
- 9. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 9
http://ebooks.vdcmedia.com
nöng nghiĂŻĂ„p mĂșĂĄi laĂą lao à öÄng saĂŁn xuĂȘĂ«t. NgĂ»ĂșĂąi theo chuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng
nöng phĂŻ phaĂĄn chuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng thĂ»Ășng, hoĂ„ chûång minh thĂ»Ășng
nghiĂŻĂ„p khöng sinh ra cuĂŁa caĂŁi, goĂ„i tiĂŻĂŹn laĂą cuĂŁa caĂŁi khöng sinh lĂșĂ„i.
Cöng lao to lĂșĂĄn cuĂŁa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi theo chuĂŁ nghĂŽa troĂ„ng nöng laĂą lĂȘĂŹn
Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn, hoĂ„ chuyĂŻĂn viĂŻĂ„c nghiĂŻn cûåu nguöÏn göëc giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tûù
lĂŽnh vûÄc lĂ»u thöng sang lĂŽnh vûÄc saĂŁn xuĂȘĂ«t. HoĂ„ laĂą nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu
tiĂŻn phĂȘn biĂŻĂ„t tĂ» baĂŁn cöë Ă Ă”nh vaĂą tĂ» baĂŁn lĂ»u à öÄng, biĂŻĂ«t Ă ĂčĂ„t vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ buĂą
Ă ĂčĂŠp caĂĄc yĂŻĂ«u töë cuĂŁa tĂ» baĂŁn cöë Ă Ă”nh. TrĂ»ĂșĂĄc MaĂĄc, hoĂ„ cuĂ€ng laĂą ngĂ»ĂșĂąi Ă ĂȘĂŹu
tiĂŻn, duy nhĂȘĂ«t Ă Ă»a ra Ă Ă»ĂșĂ„c sĂș à öÏ taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą lĂ»u thöng töĂng saĂŁn
phĂȘĂm xaĂ€ höÄi, biĂŻĂu hiĂŻĂ„n tĂȘĂ„p trung trong "biĂŻĂu kinh tĂŻĂ«" cuĂŁa Kh.KĂŻnĂŻ.
- Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn cöà à iĂŻĂn laĂą kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” tiĂŻĂ«n böÄ
nhĂȘĂ«t, khoa hoĂ„c nhĂȘĂ«t trĂ»ĂșĂĄc C.MaĂĄc. NoĂĄ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n vaĂąo thĂșĂąi kyĂą chuĂŁ
nghĂŽa tĂ» baĂŁn Ă ang phaĂĄt triĂŻĂn, caĂĄc mĂȘu thuĂȘĂźn cuĂŁa xaĂ€ höÄi tĂ» saĂŁn coĂąn
chĂ»a gay gĂčĂŠt, lĂșĂ„i ñch cuĂŁa giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn Ă ang phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi sûÄ phaĂĄt
triĂŻĂn lĂ”ch sûã. CaĂĄc Ă aĂ„i biĂŻĂu xuĂȘĂ«t sĂčĂŠc cuĂŁa kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn cöĂ
Ă iĂŻĂn laĂą U.Petty, Ph.KĂŻnĂŻ, A.Xmñt, Ă.RicaĂĄcà ö.
Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn cöà à iĂŻĂn Ă aĂ€ coĂĄ nhûÀng cöëng hiĂŻĂ«n quan
troĂ„ng cho khoa hoĂ„c kinh tĂŻĂ«. NoĂĄ Ă aĂ€ giaĂŁi quyĂŻĂ«t hoĂčĂ„c Ă ĂčĂ„t cĂș sĂșĂŁ Ă ĂŻĂ giaĂŁi
quyĂŻĂ«t nhiĂŻĂŹu vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ quan troĂ„ng cuĂŁa lyĂĄ luĂȘĂ„n kinh tĂŻĂ«, Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą vĂŻĂŹ
hoĂ„c thuyĂŻĂ«t giaĂĄ trĂ” lao à öÄng, lyĂĄ luĂȘĂ„n vĂŻĂŹ lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n, lĂșĂ„i tûåc, Ă Ă”a tö,
tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„, vĂŻĂŹ taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂ» baĂŁn xaĂ€ höÄi v.v.. MöÄt trong nhûÀng nhĂ»ĂșĂ„c
Ă iĂŻĂm lĂșĂĄn cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn cöà à iĂŻĂn laĂą phi lĂ”ch sûã khi
nghiĂŻn cûåu caĂĄc hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng kinh tĂŻĂ« vaĂą thĂ»ĂșĂąng chĂł phĂȘn tñch mĂčĂ„t
lĂ»ĂșĂ„ng chûå ñt chuĂĄ yĂĄ mĂčĂ„t chĂȘĂ«t cuĂŁa chuĂĄng.
NhûÀng tĂ» tĂ»ĂșĂŁng, lyĂĄ luĂȘĂ„n khoa hoĂ„c cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn
cöà à iĂŻĂn Ă Ă»ĂșĂ„c MaĂĄc kĂŻĂ« thûùa, phaĂĄt triĂŻĂn khi xĂȘy dûÄng hĂŻĂ„ thöëng khoa
hoĂ„c kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” cuĂŁa mĂČnh.
- Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” MaĂĄc - LĂŻnin do C.MaĂĄc vaĂą Ph.Ăngghen saĂĄng
lĂȘĂ„p vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c LĂŻnin phaĂĄt triĂŻĂn trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n lĂ”ch sûã mĂșĂĄi. NoĂĄ biĂŻĂu
hiĂŻĂ„n lĂșĂ„i ñch cuĂŁa giai cĂȘĂ«p cöng nhĂȘn vaĂą nhĂȘn dĂȘn lao à öÄng, phuĂą hĂșĂ„p
- 10. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 10
http://ebooks.vdcmedia.com
vĂșĂĄi sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi vaĂą xu hĂ»ĂșĂĄng phaĂĄt
triĂŻĂn cuĂŁa xaĂ€ höÄi loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi.
TrĂŻn cĂș sĂșĂŁ tiĂŻĂ«p thu coĂĄ choĂ„n loĂ„c, kĂŻĂ« thûùa coĂĄ phĂŻ phaĂĄn caĂĄc nhĂȘn töë
khoa hoĂ„c cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn cöà à iĂŻĂn, C.MaĂĄc vaĂą
Ph.Ăngghen Ă aĂ€ Ă Ă»a kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂșĂĄi Ă Ăłnh cao khoa hoĂ„c, Ă aĂ€
giaĂŁi quyĂŻĂ«t möÄt caĂĄch triĂŻĂ„t Ă ĂŻĂ vaĂą khoa hoĂ„c nhĂȘĂ«t lyĂĄ luĂȘĂ„n giaĂĄ trĂ” sûåc lao
à öÄng - hoùn à aå thûã vaùng cuãa caåc hoÄc thuyïët kinh tïë. Thaùnh tûÄu vÎ à aÄi
nhĂȘĂ«t cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” do MaĂĄc vaĂą Ăngghen saĂĄng lĂȘĂ„p vaĂą viĂŻĂ„c
phaĂĄt hiĂŻĂ„n giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» vaĂą giaĂŁi quyĂŻĂ«t hoaĂąn chĂłnh hoĂ„c thuyĂŻĂ«t giaĂĄ
trĂ” thĂčĂ„ng dĂ».
Trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n lĂ”ch sûã mĂșĂĄi, LĂŻnin Ă aĂ€ phaĂĄt triĂŻĂn saĂĄng taĂ„o lyĂĄ
luĂȘĂ„n kinh tĂŻĂ« maĂĄcxñt, soaĂ„n thaĂŁo hoĂ„c thuyĂŻĂ«t vĂŻĂŹ chuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn à öÄc
quyĂŻĂŹn, phaĂĄt hiĂŻĂ„n baĂŁn chĂȘĂ«t, caĂĄc Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂm chuĂŁ yĂŻĂ«u vaĂą Ă Ă”a vĂ” lĂ”ch sûã
cuĂŁa noĂĄ. DûÄa trĂŻn nhûÀng tĂ» tĂ»ĂșĂŁng cuĂŁa MaĂĄc vaĂą Ăngghen, LĂŻnin Ă aĂ€
xĂȘy dûÄng cĂș sĂșĂŁ kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” xaĂ€ höÄi chuĂŁ nghĂŽa, Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t laĂą vĂŻĂŹ
thĂșĂąi kyĂą quaĂĄ à öÄ lĂŻn chuĂŁ nghĂŽa xaĂ€ höÄi maĂą biĂŻĂu hiĂŻĂ„n tĂȘĂ„p trung ĂșĂŁ
Chñnh saĂĄch kinh tĂŻĂ« mĂșĂĄi (NEP).
Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” MaĂĄc - LĂŻnin luĂȘĂ„n chûång trĂŻn cĂș sĂșĂŁ khoa hoĂ„c
tñnh chĂȘĂ«t lĂ”ch sûã cuĂŁa phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa, tñnh
tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u phaĂŁi thay thĂŻĂ« noĂĄ bĂčçng phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t tiĂŻĂ«n böÄ hĂșn,
cao hĂșn - phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t cöÄng saĂŁn chuĂŁ nghĂŽa maĂą giai Ă oaĂ„n
thĂȘĂ«p laĂą chuĂŁ nghĂŽa xaĂ€ höÄi.
- Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn tĂȘĂŹm thĂ»ĂșĂąng xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n
mĂȘu thuĂȘĂźn cuĂŁa xaĂ€ höÄi tĂ» saĂŁn Ă aĂ€ trĂșĂŁ thaĂąnh gay gĂčĂŠt, cuöÄc Ă ĂȘĂ«u tranh
cuĂŁa giai cĂȘĂ«p cöng nhĂȘn chöëng laĂ„i giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn ngaĂąy caĂąng quyĂŻĂ«t liĂŻĂ„t.
MĂčĂ„t khaĂĄc, viĂŻĂ„c xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n vaĂą phöà biĂŻĂ«n cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” maĂĄcxñt Ă aĂ€
trang bĂ” vuĂ€ khñ lyĂĄ luĂȘĂ„n cho giai cĂȘĂ«p cöng nhĂȘn, laĂąm cho cuöÄc Ă ĂȘĂ«u
tranh cuĂŁa hoĂ„ ngaĂąy caĂąng coĂĄ hiĂŻĂ„u quaĂŁ. Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn tĂȘĂŹm
thĂ»ĂșĂąng xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n nhĂčçm tĂČm caĂĄch xoa dĂ”u, Ă aĂĄnh laĂ„c hĂ»ĂșĂĄng cuöÄc Ă ĂȘĂ«u
tranh cuĂŁa giai cĂȘĂ«pcöng nhĂȘn, chöëng laĂ„i lyĂĄ luĂȘĂ„n kinh tĂŻĂ« maĂĄcxñt, baĂŁo vĂŻĂ„
lĂșĂ„i ñch cuĂŁa giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn.
- 11. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 11
http://ebooks.vdcmedia.com
GoĂ„i laĂą kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn tĂȘĂŹm thĂ»ĂșĂąng vĂČ nhĂČn chung laĂą phi
khoa hoĂ„c; noĂĄ giaĂŁi thñch xuyĂŻn taĂ„c, giaĂŁ danh khoa hoĂ„c nhĂčçm biĂŻĂ„n höÄ
cho chuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn baĂŁo vĂŻĂ„ sûÄ thöëng trĂ” cuĂŁa giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn. CaĂĄc
Ă aĂ„i biĂŻĂu tiĂŻu biĂŻĂu cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” tĂ» saĂŁn tĂȘĂŹm thĂ»ĂșĂąng laĂą T.R.
MantuyĂĄt, G.B. Xay...
2. Mößi khoa hoĂ„c coĂĄ à öëi tĂ»ĂșĂ„ng nghiĂŻn cûåu riĂŻng vaĂą thĂ»ĂșĂąng coĂĄ
phĂ»Ășng phaĂĄp nghiĂŻn cûåu riĂŻng. Kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” thuöÄc khoa hoĂ„c
xaĂ€ höÄi, noĂĄ nghiĂŻn cûåu möëi quan hĂŻĂ„ giûÀa ngĂ»ĂșĂąi vĂșĂĄi ngĂ»ĂșĂąi trong quaĂĄ
trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t.
ĂĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t, möÄt mĂčĂ„t, con ngĂ»ĂșĂąi phaĂŁi coĂĄ quan hĂŻĂ„ tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u vĂșĂĄi tûÄ
nhiĂŻn, taĂĄc à öÄng vaĂąo tûÄ nhiĂŻn, khai thaĂĄc hoĂčĂ„c caĂŁi biĂŻĂ«n nhûÀng vĂȘĂ„t coĂĄ
sĂčĂ©n trong tûÄ nhiĂŻn cho phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi nhu cĂȘĂŹu cuĂŁa mĂČnh. ĂoĂĄ laĂą mĂčĂ„t
tûÄ nhiĂŻn hay kyĂ€ thuĂȘĂ„t cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t. Trong möëi quan hĂŻĂ„ giûÀa ngĂ»ĂșĂąi
vĂșĂĄi tûÄ nhiĂŻn, caĂĄc yĂŻĂ«u töë cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t hĂșĂ„p thaĂąnh lûÄc
lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t. ĂĂȘy laĂą à öëi tĂ»ĂșĂ„ng nghiĂŻn cûåu cuĂŁa nhiĂŻĂŹu mön khoa
hoĂ„c vaĂą kyĂ€ thuĂȘĂ„t khaĂĄc nhau. MĂčĂ„t khaĂĄc, con ngĂ»ĂșĂąi phaĂŁi coĂĄ quan hĂŻĂ„
vĂșĂĄi nhau trong quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, phĂȘn phöëi, trao à öĂi vaĂą tiĂŻu
duĂąng cuĂŁa caĂŁi. ĂĂȘy laĂą mĂčĂ„t xaĂ€ höÄi cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t, hay quan hĂŻĂ„ saĂŁn
xuĂȘĂ«t, laĂą à öëi tĂ»ĂșĂ„ng nghiĂŻn cûåu cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” hoĂ„c.
Quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t göÏm nhûÀng quan hĂŻĂ„ vĂŻĂŹ kinh tĂŻĂ« - töà chûåc, phaĂŁn
aĂĄnh trûÄc tiĂŻĂ«p tñnh chĂȘĂ«t vaĂą trĂČnh à öÄ cuĂŁa caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą sûÄ
taĂĄc à öÄng qua laĂ„i cuĂŁa chuĂĄng, nhĂ» phĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi, chuyĂŻn
mön hoĂĄa, hiĂŻĂ„p taĂĄc hoĂĄa, tĂȘĂ„p trung saĂŁn xuĂȘĂ«t v.v. vaĂą caĂĄc quan hĂŻĂ„ kinh
tĂŻĂ« - xaĂ€ höÄi biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ quan hĂŻĂ„ sĂșĂŁ hûÀu à öëi vĂșĂĄi tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t,
quan hĂŻĂ„ trong töà chûåc quaĂŁn lyĂĄ saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą phĂȘn phöëi saĂŁn phĂȘĂm.
ViĂŻĂ„c nghiĂŻn cûåu quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t nhĂčçm phaĂĄt hiĂŻĂ„n caĂĄc quy luĂȘĂ„t
kinh tĂŻĂ« vaĂą sûã duĂ„ng chuĂĄng coĂĄ hiĂŻĂ„u quaĂŁ trong Ă ĂșĂąi söëng kinh tĂŻĂ«.
Quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t töÏn taĂ„i trong möëi quan hĂŻĂ„ taĂĄc à öÄng biĂŻĂ„n chûång
vĂșĂĄi lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą kiĂŻĂ«n truĂĄc thĂ»ĂșĂ„ng tĂȘĂŹng. VĂČ vĂȘĂ„y, à öëi tĂ»ĂșĂ„ng
nghiĂŻn cûåu cuĂŁa kinh tĂŻĂ« - chñnh trĂ” laĂą quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t trong sûÄ taĂĄc
à öÄng qua laĂ„i vĂșĂĄi lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą kiĂŻĂ«n truĂĄc thĂ»ĂșĂ„ng tĂȘĂŹng.
- 12. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 12
http://ebooks.vdcmedia.com
PhĂ»Ășng phaĂĄp Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng coĂĄ hiĂŻĂ„u quaĂŁ nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ nghiĂŻn cûåu
quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą trûùu tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa khoa hoĂ„c. ĂĂȘy laĂą phĂ»Ășng phaĂĄp
coĂĄ sûåc maĂ„nh nhĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ nghiĂŻn cûåu kinh tĂŻĂ« chñnh trĂ”.
Trûùu tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa khoa hoĂ„c laĂą bĂčçng tĂ» duy trûùu tĂ»ĂșĂ„ng taĂĄch caĂĄc yĂŻĂ«u
töë ngĂȘĂźu nhiĂŻn nhĂȘĂ«t thĂșĂąi, caĂĄ biĂŻĂ„t khoĂŁi quaĂĄ trĂČnh nghiĂŻn cûåu Ă ĂŻĂ nĂčĂŠm
lĂȘĂ«y caĂĄi baĂŁn chĂȘĂ«t, öĂn Ă Ă”nh ĂȘĂn giĂȘĂ«u bĂŻn trong caĂĄc sûÄ vĂȘĂ„t, hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng.
Trûùu tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa khoa hoĂ„c khöng phaĂŁi laĂą taĂĄch rĂșĂąi hiĂŻĂ„n thûÄc. KĂŻĂ«t
quaĂŁ cuĂŁa noĂĄ phaĂŁi laĂą sûÄ phaĂŁn aĂĄnh Ă uĂĄng Ă ĂčĂŠn Ă ĂșĂąi söëng hiĂŻĂ„n thûÄc vaĂą
Ă Ă»ĂșĂ„c cuöÄc söëng kiĂŻĂm nghiĂŻĂ„m.
Trûùu tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa khoa hoĂ„c coĂąn bao haĂąm viĂŻĂ„c tĂȘĂ„p trung nghiĂŻn cûåu
möÄt nhĂȘn töë naĂąo Ă oĂĄ vĂșĂĄi giaĂŁ Ă Ă”nh caĂĄc nhĂȘn töë khaĂĄc khöng thay à öĂi,
hoĂčĂ„c taĂ„m Ă ĂčĂ„t möÄt vaĂąi nhĂȘn töë ra ngoaĂąi nöÄi dung nghiĂŻn cûåu. ĂiĂŻĂŹu
Ă oĂĄ laĂąm cho viĂŻĂ„c nghiĂŻn cûåu Ă ĂșĂ€ phûåc taĂ„p vaĂą coĂĄ khaĂŁ nĂčng Ă i sĂȘu vaĂąo
tûùng nhĂȘn töë, tûùng mĂčĂ„t cuĂŁa sûÄ vĂȘĂ„t, hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng.
KĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa trûùu tĂ»ĂșĂ„ng hoĂĄa khoa hoĂ„c cho pheĂĄp hĂČnh thaĂąnh caĂĄc
khaĂĄi niĂŻĂ„m, phaĂ„m truĂą khoa hoĂ„c Ă ĂčĂ„c trĂ»ng cho caĂĄc mĂčĂ„t khaĂĄc nhau
cuĂŁa caĂĄc hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng, quaĂĄ trĂČnh kinh tĂŻĂ«, tiĂŻĂ«n tĂșĂĄi hĂČnh thaĂąnh caĂĄc quy
luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ«, xaĂĄc lĂȘĂ„p sûÄ phuĂ„ thuöÄc vaĂą taĂĄc à öÄng lĂȘĂźn nhau möÄt caĂĄch
nhĂȘn quaĂŁ, öĂn Ă Ă”nh cuĂŁa caĂĄc hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng vaĂą quaĂĄ trĂČnh kinh tĂŻĂ«.
2. PhĂȘn tñch vai troĂą cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi vaĂą caĂĄc yĂŻĂ«u töë cĂș baĂŁn
cuĂŁa noĂĄ.
1. ĂĂșĂąi söëng xaĂ€ höÄi rĂȘĂ«t phong phuĂĄ, coĂĄ nhiĂŻĂŹu daĂ„ng hoaĂ„t à öÄng khaĂĄc
nhau vaĂą coĂĄ quan hĂŻĂ„ vĂșĂĄi nhau nhĂ»: saĂŁn xuĂȘĂ«t, chñnh trĂ”, khoa hoĂ„c,
vĂčn hoĂĄa, nghĂŻĂ„ thuĂȘĂ„t, tön giaĂĄo, v.v.. Trong caĂĄc hoaĂ„t à öÄng Ă oĂĄ thĂČ saĂŁn
xuĂȘĂ«t ra cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t laĂą cĂș baĂŁn nhĂȘĂ«t, coĂĄ vai troĂą quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh à öëi
vĂșĂĄi caĂĄc hoaĂ„t à öÄng khaĂĄc.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t laĂą quaĂĄ trĂČnh con ngĂ»ĂșĂąi sûã duĂ„ng cöng cuĂ„
lao à öÄng taĂĄc à öÄng vaĂąo tûÄ nhiĂŻn, khai thaĂĄc hoĂčĂ„c caĂŁi biĂŻĂ«n caĂĄc daĂ„ng
vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t cuĂŁa tûÄ nhiĂŻn cho phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi nhu cĂȘĂŹu cuĂŁa mĂČnh. NĂŻĂŹn saĂŁn
xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi coĂĄ vai troĂą rĂȘĂ«t quan troĂ„ng:
- 13. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 13
http://ebooks.vdcmedia.com
- LaĂą cĂș sĂșĂŁ cuĂŁa toaĂąn böÄ Ă ĂșĂąi söëng xaĂ€ höÄi, cĂș sĂșĂŁ töÏn taĂ„i vaĂą phaĂĄt triĂŻĂn
cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi. SaĂŁn xuĂȘĂ«t vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t laĂą yĂŻu cĂȘĂŹu khaĂĄch quan cuĂŁa sûÄ töÏn
taĂ„i xaĂ€ höÄi. ChĂȘn lyĂĄ giaĂŁn Ă Ășn vaĂą vĂŽnh viĂŻĂźn ĂȘĂ«y Ă Ă»ĂșĂ„c C.MaĂĄc khaĂĄi quaĂĄt
rĂčçng: loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi trĂ»ĂșĂĄc hĂŻĂ«t cĂȘĂŹn Ăčn, mĂčĂ„c, ĂșĂŁ... röÏi sau Ă oĂĄ mĂșĂĄi hoaĂ„t à öÄng
chñnh trĂ”, khoa hoĂ„c, nghĂŻĂ„ thuĂȘĂ„t, tön giaĂĄo, v.v..
QuaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t ra cĂș sĂșĂŁ cuĂŁa Ă ĂșĂąi söëng xaĂ€ höÄi à öÏng thĂșĂąi laĂą quaĂĄ
trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂn vaĂą hoaĂąn thiĂŻĂ„n baĂŁn thĂȘn con ngĂ»ĂșĂąi. ĂĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t coĂĄ
kĂŻĂ«t quaĂŁ, con ngĂ»ĂșĂąi phaĂŁi khöng ngûùng thĂȘm nhĂȘĂ„p vaĂąo tûÄ nhiĂŻn,
khaĂĄm phaĂĄ, phaĂĄt hiĂŻĂ„n caĂĄc quy luĂȘĂ„t tûÄ nhiĂŻn, à öÏng thĂșĂąi chĂŻĂ« taĂ„o,
hoaĂąn thiĂŻĂ„n caĂĄc cöng cuĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t v.v.. ĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ laĂąm cho con ngĂ»ĂșĂąi
ngaĂąy caĂąng phaĂĄt triĂŻĂn vaĂą hoaĂąn thiĂŻĂ„n. LĂ”ch sûã phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa xaĂ€ höÄi
loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi, cuĂŁa nĂŻĂŹn vĂčn minh nhĂȘn loaĂ„i gĂčĂŠn liĂŻĂŹn vaĂą dûÄa trĂŻn sûÄ
phaĂĄt triĂŻĂn vaĂą hoaĂąn thiĂŻĂ„n nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi.
SûÄ phaĂĄt triĂŻĂn vaĂą hoaĂąn thiĂŻĂ„n nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi laĂą cĂș sĂșĂŁ cho sûÄ
tiĂŻĂ«n böÄ xaĂ€ höÄi, biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ nĂŻĂŹn dĂȘn chuĂŁ, nhĂȘn Ă aĂ„o, cöng bĂčçng xaĂ€
höÄi. NoĂĄi chung, tiĂŻĂ«n böÄ xaĂ€ höÄi gĂčĂŠn liĂŻĂŹn vĂșĂĄi tiĂŻĂ«n böÄ kinh tĂŻĂ« vaĂą dûÄa
trĂŻn cĂș sĂșĂŁ tiĂŻĂ«n böÄ kinh tĂŻĂ«. Tuy nhiĂŻn, khöng phaĂŁi bao giĂșĂą tiĂŻĂ«n böÄ xaĂ€
höÄi cuĂ€ng tuĂąy thuöÄc trûÄc tiĂŻĂ«p vaĂąo tiĂŻĂ«n böÄ kinh tĂŻĂ«. KĂŻĂ«t hĂșĂ„p tiĂŻĂ«n böÄ
kinh tĂŻĂ« vĂșĂĄi tiĂŻĂ«n böÄ xaĂ€ höÄi laĂą Ă ĂčĂ„c trĂ»ng cuĂŁa con Ă Ă»ĂșĂąng Ă Ă”nh hĂ»ĂșĂĄng
xaĂ€ höÄi chuĂŁ nghĂŽa ĂșĂŁ nĂ»ĂșĂĄc ta.
2. BĂȘĂ«t kyĂą nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi naĂąo, kĂŻĂ caĂŁ nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i,
Ă ĂŻĂŹu bao göÏm ba yĂŻĂ«u töë cĂș baĂŁn laĂą: sûåc lao à öÄng cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi, tĂ»
liĂŻĂ„u lao à öÄng vaĂą à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng.
- Sûåc lao à öÄng laĂą töĂng hĂșĂ„p thĂŻĂ lûÄc, trñ lûÄc cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi, laĂą khaĂŁ
nĂčng lao à öÄng cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi, laĂą Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n cĂș baĂŁn cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t ĂșĂŁ
bĂȘĂ«t cûå xaĂ€ höÄi naĂąo. Khi sûåc lao à öÄng hoaĂ„t à öÄng thĂČ trĂșĂŁ thaĂąnh lao
à öÄng. Lao à öÄng laĂą hoaĂ„t à öÄng riĂŻng cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi, noĂĄ khaĂĄc vĂŻĂŹ cĂș
baĂŁn vĂșĂĄi hoaĂ„t à öÄng baĂŁn nĂčng cuĂŁa à öÄng vĂȘĂ„t...
- Ăöëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng laĂą nhûÀng vĂȘĂ„t maĂą lao à öÄng cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi taĂĄc
à öÄng vaĂąo nhĂčçm caĂŁi biĂŻĂ«n chuĂĄng phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi nhu cĂȘĂŹu cuĂŁa mĂČnh. Ăöëi
tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng göÏm coĂĄ:
- 14. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 14
http://ebooks.vdcmedia.com
+ LoaĂ„i coĂĄ sĂčĂ©n trong tûÄ nhiĂŻn maĂą lao à öÄng cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi chĂł cĂȘĂŹn
taĂĄch noĂĄ khoĂŁi möi trĂ»ĂșĂąng töÏn taĂ„i cuĂŁa noĂĄ laĂą coĂĄ thĂŻĂ sûã duĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c, nhĂ»
göß trong rûùng nguyĂŻn thuĂŁy, caĂĄ ngoaĂąi biĂŻĂn, than Ă aĂĄ ĂșĂŁ moĂŁ...
+ LoaÄi à aÀ coå sûÄ taåc à öÄng cuãa lao à öÄng goÄi laù nguyïn liïÄu, nhû
theĂĄp thoĂŁi trong nhaĂą maĂĄy cĂș khñ, göß ĂșĂŁ xĂ»ĂșĂŁng möÄc v.v..
VĂșĂĄi sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa caĂĄch maĂ„ng khoa hoĂ„c - kyĂ€ thuĂȘĂ„t, con ngĂ»ĂșĂąi
ngaĂąy caĂąng taĂ„o ra nhiĂŻĂŹu à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng coĂĄ chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng mĂșĂĄi.
- TĂ» liĂŻĂ„u lao à öÄng laĂą toaĂąn böÄ nhûÀng vĂȘĂ„t maĂą con ngĂ»ĂșĂąi duĂąng Ă ĂŻĂ
taĂĄc à öÄng vaĂąo à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng, Ă ĂŻĂ truyĂŻĂŹn dĂȘĂźn lao à öÄng cuĂŁa mĂČnh
tĂșĂĄi à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng laĂąm biĂŻĂ«n à öĂi chuĂĄng theo yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa mĂČnh.
Tû liïÄu lao à öÄng göÏm:
+ Cöng cuĂ„ lao à öÄng laĂą böÄ phĂȘĂ„n quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t cuĂŁa tĂ» liĂŻĂ„u lao
à öÄng, noĂĄ taĂĄc à öÄng trûÄc tiĂŻĂ«p vaĂąo à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng, quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh trûÄc
tiĂŻĂ«p nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng. TrĂČnh à öÄ cöng cuĂ„ lao à öÄng laĂą cĂș sĂșĂŁ Ă ĂŻĂ phĂȘn
biĂŻĂ„t sûÄ khaĂĄc nhau giûÀa caĂĄc thĂșĂąi Ă aĂ„i kinh tĂŻĂ«.
+ HĂŻĂ„ thöëng caĂĄc yĂŻĂ«u töë vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t phuĂ„c vuĂ„ trûÄc tiĂŻĂ«p cho quaĂĄ trĂČnh
saĂŁn xuĂȘĂ«t nhĂ» bĂčng chuyĂŻĂŹn, öëng dĂȘĂźn cĂȘĂŹn truĂ„c , bĂŻĂ chûåa...
+ NhûÀng yĂŻĂ«u töë vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t khaĂĄc khöng tham gia trûÄc tiĂŻĂ«p quaĂĄ
trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, nhĂ»ng coĂĄ taĂĄc duĂ„ng quan troĂ„ng Ă ĂŻĂ«n toaĂąn böÄ nĂŻĂŹn saĂŁn
xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi, nhĂ» Ă Ă»ĂșĂąng saĂĄ, caĂĄc phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n giao thöng vĂȘĂ„n taĂŁi,
thöng tin liĂŻn laĂ„c, v.v. goĂ„i chung laĂą kĂŻĂ«t cĂȘĂ«u haĂ„ tĂȘĂŹng cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t
xaĂ€ höÄi. NĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t caĂąng hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i, caĂąng Ă oĂąi hoĂŁi kĂŻĂ«t cĂȘĂ«u haĂ„ tĂȘĂŹng
saĂŁn xuĂȘĂ«t phaĂĄt triĂŻĂn vaĂą hoaĂąn thiĂŻĂ„n.
TĂ» liĂŻĂ„u lao à öÄng vaĂą à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng laĂą caĂĄc yĂŻĂ«u töë vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t cuĂŁa
quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t; chuĂĄng hĂșĂ„p thaĂąnh tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t. QuaĂĄ trĂČnh
lao à öÄng laĂą quaĂĄ trĂČnh kĂŻĂ«t hĂșĂ„p vaĂą taĂĄc à öÄng cuĂŁa caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t
noĂĄi trĂŻn, tûåc cuĂŁa sûåc lao à öÄng vaĂą tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t.
SûÄ phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi gĂčĂŠn liĂŻĂŹn vĂșĂĄi sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn
vaĂą hoaĂąn thiĂŻĂ„n cuĂŁa caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t. QuaĂĄ trĂČnh chuyĂŻĂn biĂŻĂ«n nĂŻĂŹn
saĂŁn xuĂȘĂ«t nhoĂŁ, laĂ„c hĂȘĂ„u sang nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t lĂșĂĄn, hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i Ă oĂąi hoĂŁi phaĂĄt
- 15. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 15
http://ebooks.vdcmedia.com
triĂŻĂn à öÏng böÄ caĂŁ ba yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą muĂ„c tiĂŻu cuöëi cuĂąng laĂą trang
bÔ cöng nghïÄ hiïÄn à aÄi, tiïn tiïën trong caåc lÎnh vûÄc cuãa nïÏn saãn
xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi.
Trong caĂĄc yĂŻĂ«u töë cĂș baĂŁn cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, sûåc lao à öÄng
luön luön laĂą yĂŻĂ«u töë cĂș baĂŁn, coĂĄ tñnh chĂȘĂ«t quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh. Tuy nhiĂŻn, baĂŁn
thĂȘn sûåc lao à öÄng coĂĄ sûÄ biĂŻĂ«n à öĂi cĂčn baĂŁn vĂŻĂŹ chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi
trĂČnh à öÄ cuĂŁa tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t. NĂŻĂ«u trong nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t thuĂŁ cöng,
trĂČnh à öÄ sûåc lao à öÄng chuĂŁ yĂŻĂ«u laĂą dûÄa vaĂąo kinh nghiĂŻĂ„m vaĂą sûåc cĂș
bĂčĂŠp thĂČ trong nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i, trĂČnh à öÄ sûåc lao à öÄng dûÄa vaĂąo
trñ tuĂŻĂ„, tri thûåc, vaĂąo "chĂȘĂ«t xaĂĄm" noĂĄi chung. Trong nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t
hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i, kho taĂąng trñ tuĂŻĂ„ trĂșĂŁ thaĂąnh taĂąi nguyĂŻn quyĂĄ giaĂĄ nhĂȘĂ«t cuĂŁa
mößi dĂȘn töÄc. Do Ă oĂĄ, giaĂĄo duĂ„c vaĂą Ă aĂąo taĂ„o Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu quöëc gia coi laĂą
quöëc saĂĄch; ĂșĂŁ nĂ»ĂșĂĄc ta, vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c Ă ĂčĂ„t thaĂąnh quöëc saĂĄch haĂąng
Ă ĂȘĂŹu.
3. TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą gĂČ? PhĂȘn tñch nöÄi dung, hĂČnh thûåc cuĂŁa taĂĄi saĂŁn
xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi vaĂą caĂĄc phaĂ„m truĂą cĂș baĂŁn cuĂŁa noĂĄ.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t ra cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t laĂą hoaĂ„t à öÄng cĂș baĂŁn cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi.
NoĂĄ khöng phaĂŁi laĂą hoaĂ„t à öÄng nhĂȘĂ«t thĂșĂąi, Ă Ășn nhĂȘĂ«t maĂą thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn,
liĂŻn tuĂ„c, tûåc laĂą taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t. NgĂ»ĂșĂąi ta chia taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t thaĂąnh taĂĄi
saĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂŁn Ă Ășn vaĂą taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng.
+ TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂŁn Ă Ășn laĂą quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c lĂčĂ„p laĂ„i vĂșĂĄi
quy mö khöng thay à öĂi, caĂĄc yĂŻĂ«u töë cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂ€ng
khöng thay à öĂi; chĂ»a coĂĄ saĂŁn phĂȘĂm thĂčĂ„ng dĂ» hoĂčĂ„c nĂŻĂ«u coĂĄ thĂČ coĂąn
nhoĂŁ beĂĄ vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻu duĂąng caĂĄ nhĂȘn hĂŻĂ«t.
+ TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng laĂą quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t ĂșĂŁ chu kyĂą sau coĂĄ
quy mö lĂșĂĄn hĂșn so vĂșĂĄi chu kyĂą trĂ»ĂșĂĄc. Trong taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng,
caĂĄc yĂŻĂ«u töë cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂčng lĂŻn vĂŻĂŹ söë lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chĂȘĂ«t
lĂ»ĂșĂ„ng. NguöÏn göëc cuĂŁa taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng laĂą saĂŁn phĂȘĂm thĂčĂ„ng dĂ».
TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂŁn Ă Ășn laĂą Ă ĂčĂ„c trĂ»ng cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t nhoĂŁ, thuĂŁ cöng,
coĂąn taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng laĂą Ă ĂčĂ„c trĂ»ng cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t lĂșĂĄn, hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i.
- 16. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 16
http://ebooks.vdcmedia.com
ĂĂ bĂȘĂ«t kyĂą giai Ă oaĂ„n naĂąo, xaĂ€ höÄi naĂąo, taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂ€ng bao göÏm
nöÄi dung sau:
+ TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t sûåc lao à öÄng laĂą nhĂȘn töë chuĂŁ yĂŻĂ«u vaĂą Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn. Sûåc
lao à öÄng laĂą yĂŻĂ«u töë cĂș baĂŁn cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trong quaĂĄ
trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t noĂĄ bĂ” hao moĂąn, do Ă oĂĄ, phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ
thûÄc hiĂŻĂ„n quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t tiĂŻĂ«p theo. TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t sûåc lao à öÄng
coĂąn bao haĂąm viĂŻĂ„c Ă aĂąo taĂ„o, à öĂi mĂșĂĄi thĂŻĂ« hĂŻĂ„ lao à öÄng cuĂ€ bĂčçng thĂŻĂ« hĂŻĂ„
lao à öÄng mĂșĂĄi coĂĄ chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng cao hĂșn phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi trĂČnh à öÄ mĂșĂĄi cuĂŁa tĂ»
liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t.
+ TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t (göÏm coĂĄ vĂȘĂ„t phĂȘĂm tiĂŻu duĂąng vaĂą
tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t) cuĂ€ng laĂą nhĂȘn töë khaĂĄch quan, khöng thĂŻĂ thiĂŻĂ«u cuĂŁa
saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi. Trong quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi
thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c tiĂŻu duĂąng cho caĂĄ nhĂȘn vaĂą cho saĂŁn xuĂȘĂ«t. VĂȘĂ„t
phĂȘĂm tiĂŻu duĂąng Ă ĂŻĂ taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t sûåc lao à öÄng, coĂąn tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t
Ă ĂŻĂ tiĂŻĂ«p tuĂ„c qua trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t. VĂČ vĂȘĂ„y, phaĂŁi thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn taĂĄi saĂŁn
xuĂȘĂ«t ra chuĂĄng. HĂșn nûÀa, nhu cĂȘĂŹu vĂŻĂŹ Ă ĂșĂąi söëng vaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t thĂ»ĂșĂąng
xuyĂŻn tĂčng lĂŻn, do Ă oĂĄ cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t cĂȘĂŹn Ă Ă»ĂșĂ„c taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ
röÄng, laĂąm cho söë lĂ»ĂșĂ„ng thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn tĂčng lĂŻn vaĂą chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng Ă Ă»ĂșĂ„c
caĂŁi tiĂŻĂ«n.
TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng ra cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ mûåc tĂčng
cuĂŁa töĂng saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi (TSPXH) vaĂą thu nhĂȘĂ„p quöëc dĂȘn (TNQD).
TöĂng saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi laĂą töĂng söë saĂŁn phĂȘĂm hay cuĂŁa caĂŁi xaĂ€ höÄi Ă Ă»ĂșĂ„c
saĂŁn xuĂȘĂ«t ra trong möÄt thĂșĂąi gian nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh (thĂ»ĂșĂąng laĂą möÄt nĂčm).
Thu nhĂȘĂ„p quöëc dĂȘn laĂą phĂȘĂŹn coĂąn laĂ„i cuĂŁa töĂng saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi
sau khi trûù Ă i toaĂąn böÄ nhûÀng chi phñ cuĂŁa lao à öÄng vĂȘĂ„t hoĂĄa. Thu
nhĂȘĂ„p quöëc dĂȘn laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ thûÄc tĂŻĂ« cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi, noĂĄ
quyïët à Ônh mûåc à öÄ tiïu duùng vaù tñch luÀy cuãa xaÀ höÄi.
NhûÀng biĂŻĂ„n phaĂĄp cĂș baĂŁn Ă ĂŻĂ taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng töĂng saĂŁn phĂȘĂm
xaĂ€ höÄi vaĂą thu nhĂȘĂ„p quöëc dĂȘn laĂą tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng xaĂ€ höÄi vaĂą
tĂčng söë ngĂ»ĂșĂąi laĂąm viĂŻĂ„c trong caĂĄc ngaĂąnh saĂŁn xuĂȘĂ«t vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t.
- 17. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 17
http://ebooks.vdcmedia.com
+ TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t. TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t
diĂŻĂźn ra trong nhûÀng quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh. Do Ă oĂĄ, quaĂĄ trĂČnh
saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂn, hoaĂąn thiĂŻĂ„n quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂąm
cho quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi tñnh chĂȘĂ«t vaĂą trĂČnh à öÄ mĂșĂĄi cuĂŁa
lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t.
+ TaĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t ra möi trĂ»ĂșĂąng (saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą Ă ĂșĂąi söëng). QuaĂĄ trĂČnh
saĂŁn xuĂȘĂ«t khöng thĂŻĂ taĂĄch rĂșĂąi Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n tûÄ nhiĂŻn vaĂą möi trĂ»ĂșĂąng söëng
cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi. QuaĂĄ trĂČnh taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t ra cuĂŁa caĂŁi vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t laĂąm cho
caĂĄc nguöÏn taĂąi nguyĂŻn thiĂŻn nhiĂŻn bĂ” caĂ„n kiĂŻĂ„t dĂȘĂŹn vaĂą aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng tĂșĂĄi
möi trĂ»ĂșĂąng söëng noĂĄi chung. VĂČ vĂȘĂ„y, trong quaĂĄ trĂČnh taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t
phaĂŁi thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn taĂĄi taĂ„o caĂĄc Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n tûÄ nhiĂŻn cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t nhĂ»
khöi phuĂ„c à öÄ maĂąu mĂșĂ€ Ă ĂȘĂ«t Ă ai, tröÏng rûùng vaĂą taĂĄi taĂ„o caĂĄc nguöÏn taĂąi
nguyĂŻn, v.v..
4. ThĂŻĂ« naĂąo laĂą tĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« vaĂą hiĂŻĂ„u quaĂŁ kinh tĂŻĂ«? HiĂŻĂ„u quaĂŁ
kinh tĂŻĂ« xeĂĄt vĂŻĂŹ mĂčĂ„t kinh tĂŻĂ« - kyĂ€ thuĂȘĂ„t vaĂą kinh tĂŻĂ« - xaĂ€ höÄi?
TĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« laĂą sûÄ tĂčng lĂŻn caĂĄc yĂŻĂ«u töë cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn
xuĂȘĂ«t vaĂą do Ă oĂĄ tĂčng lĂŻn vĂŻĂŹ söë lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi.
ĂoĂĄ chñnh laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng trĂŻn phaĂ„m
vi toaĂąn böÄ nĂŻĂŹn kinh tĂŻĂ«. NhĂ”p à öÄ tĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« thĂŻĂ hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ
nhĂ”p à öÄ tĂčng töĂng saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi vaĂą thu nhĂȘĂ„p quöëc dĂȘn. TĂčng
trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« coĂĄ thĂŻĂ diĂŻĂźn ra theo hai hĂ»ĂșĂĄng: tĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ«
theo chiĂŻĂŹu röÄng vaĂą tĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« theo chiĂŻĂŹu sĂȘu.
- TĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« theo chiĂŻĂŹu röÄng laĂą tĂčng vĂŻĂŹ söë lĂ»ĂșĂ„ng caĂĄc
yĂŻĂ«u töë cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t trĂŻn cĂș sĂșĂŁ kyĂ€ thuĂȘĂ„t saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂ€.
- TĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« theo chiĂŻĂŹu sĂȘu laĂą sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn saĂŁn xuĂȘĂ«t
trĂŻn cĂș sĂșĂŁ hoaĂąn thiĂŻĂ„n caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t, nhĂ» sûã duĂ„ng caĂĄc tĂ» liĂŻĂ„u
lao à öÄng tiĂŻĂ«n böÄ, caĂĄc à öëi tĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng ñt töën keĂĄm, nĂȘng cao trĂČnh
à öÄ cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lao à öÄng, sûã duĂ„ng coĂĄ hiĂŻĂ„u quaĂŁ caĂĄc tiĂŻĂŹm nĂčng saĂŁn
xuĂȘĂ«t, v.v..
- 18. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 18
http://ebooks.vdcmedia.com
Trong thûÄc tĂŻĂ«, viĂŻĂ„c tĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« theo chiĂŻĂŹu röÄng vaĂą tĂčng
trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« theo chiĂŻĂŹu sĂȘu Ă Ă»ĂșĂ„c kĂŻĂ«t hĂșĂ„p vĂșĂĄi nhau vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c sûã
duĂ„ng theo hĂ»ĂșĂĄng phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n cuĂ„ thĂŻĂ cuĂŁa tûùng nĂ»ĂșĂĄc ĂșĂŁ caĂĄc
giai à oaÄn khaåc nhau.
KĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t mĂșĂŁ röÄng, cuĂŁa tĂčng trĂ»ĂșĂŁng kinh tĂŻĂ« biĂŻĂu
hiĂŻĂ„n tĂȘĂ„p trung ĂșĂŁ hiĂŻĂ„u quaĂŁ nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t.
HiĂŻĂ„u quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa möÄt nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh.
Muöën biĂŻĂ«t hiĂŻĂ„u quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t ngĂ»ĂșĂąi ta lĂȘĂ«y kĂŻĂ«t quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t so saĂĄnh
vĂșĂĄi chi phñ lao à öÄng xaĂ€ höÄi Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra noĂĄ (hoĂčĂ„c laĂą chi phñ caĂĄc yĂŻĂ«u
töë saĂŁn xuĂȘĂ«t).
KĂŻĂ«t quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t
HiĂŻĂ„u quaĂŁ saĂŁn = âââââââââââââââââââââââââââââââ
xuĂȘĂ«t Chi phñ caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t
(lao à öÄng söëng vaĂą lao à öÄng vĂȘĂ„t hoĂĄa)
KĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą saĂŁn phĂȘĂm. ĂĂ caĂĄc Ă Ășn vĂ” saĂŁn xuĂȘĂ«t, hiĂŻĂ„u
quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t coĂĄ thĂŻĂ biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ chöß chi phñ Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t möÄt Ă Ășn vĂ”
saĂŁn phĂȘĂm nhiĂŻĂŹu hay ñt; coĂąn hiĂŻĂ„u quaĂŁ cuĂŁa toaĂąn böÄ nĂŻĂŹn kinh tĂŻĂ« biĂŻĂu
hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ tyĂŁ lĂŻĂ„ giûÀa giaĂĄ trĂ” cuĂŁa toaĂąn böÄ saĂŁn phĂȘĂm xaĂ€ höÄi vĂșĂĄi toaĂąn böÄ
chi phñ lao à öÄng xaĂ€ höÄi Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra chuĂĄng.
TĂčng hiĂŻĂ„u quaĂŁ kinh tĂŻĂ« laĂą yĂŻu cĂȘĂŹu khaĂĄch quan à öëi vĂșĂĄi moĂ„i xaĂ€ höÄi.
ĂĂŻĂ tĂčng hiĂŻĂ„u quaĂŁ kinh tĂŻĂ« phaĂŁi tĂčng kĂŻĂ«t quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą giaĂŁm chi
phñ Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t chuĂĄng. TĂčng kĂŻĂ«t quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂą tĂčng söë lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą
nĂȘng cao chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm, laĂąm cho cĂș cĂȘĂ«u saĂŁn phĂȘĂm phuĂą hĂșĂ„p
vĂșĂĄi cĂș cĂȘĂ«u tiĂŻu duĂąng xaĂ€ höÄi. GiaĂŁm chi phñ lao à öÄng xaĂ€ höÄi thĂŻĂ hiĂŻĂ„n
ĂșĂŁ tiĂŻĂ«t kiĂŻĂ„m lao à öÄng söëng, giaĂŁm khöëi lĂ»ĂșĂ„ng vĂȘĂ„t tĂ» hao phñ, tiĂŻĂ«t
kiĂŻĂ„m vöën Ă ĂȘĂŹu tĂ» v.v..
HiĂŻĂ„u quaĂŁ nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c xem xeĂĄt dĂ»ĂșĂĄi hai khña caĂ„nh: kinh tĂŻĂ«
- kyĂ€ thuĂȘĂ„t vaĂą kinh tĂŻĂ« - xaĂ€ höÄi.
- 19. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 19
http://ebooks.vdcmedia.com
HiĂŻĂ„u quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t, xeĂĄt vĂŻĂŹ mĂčĂ„t kinh tĂŻĂ« - kyĂ€ thuĂȘĂ„t, Ă Ă»ĂșĂ„c tñnh bĂčçng
möÄt hïÄ thöëng caåc chó tiïu vïÏ kïët quaã sûã duÄng caåc nguöÏn dûÄ trûÀ
khaĂĄc nhau. MöÄt söë caĂĄc chĂł tiĂŻu quan troĂ„ng thĂ»ĂșĂąng Ă Ă»ĂșĂ„c duĂąng laĂą:
+ NĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng xaĂ€ höÄi. ĂĂȘy laĂą chĂł tiĂŻu quan troĂ„ng cuĂŁa hiĂŻĂ„u
quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t. NoĂĄ biĂŻĂu hiĂŻĂ„n sûÄ hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa quy luĂȘĂ„t tiĂŻĂ«t kiĂŻĂ„m
thĂșĂąi gian.
+ HiĂŻĂ„u quaĂŁ sûã duĂ„ng vöën saĂŁn xuĂȘĂ«t cĂș baĂŁn. Vöën saĂŁn xuĂȘĂ«t cĂș baĂŁn coĂĄ
khöëi lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą vai troĂą quan troĂ„ng nhĂȘĂ«t trong saĂŁn xuĂȘĂ«t. HiĂŻĂ„u quaĂŁ
vöën saĂŁn xuĂȘĂ«t cĂș baĂŁn Ă Ă»ĂșĂ„c tñnh bĂčçng caĂĄch lĂȘĂ«y söë lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm
chia cho söë lĂ»ĂșĂ„ng vöën saĂŁn xuĂȘĂ«t cĂș baĂŁn:
Söë lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm
HiĂŻĂ„u quaĂŁ vöën = âââââââââââââââââââââââââââââââ
Vöën saĂŁn xuĂȘĂ«t cĂș baĂŁn
HiĂŻĂ„u suĂȘĂ«t vöën cho thĂȘĂ«y möÄt Ă Ășn vĂ” vöën chi ra thu Ă Ă»ĂșĂ„c bao nhiĂŻu
saĂŁn phĂȘĂm.
+ HiĂŻĂ„u suĂȘĂ«t vĂȘĂ„t tĂ» Ă Ă»ĂșĂ„c Ă o bĂčçng chi phñ nhiĂŻn liĂŻĂ„u, nguyĂŻn liĂŻĂ„u,
nĂčng lĂ»ĂșĂ„ng, vĂȘĂ„t liĂŻĂ„u vaĂą caĂĄc nguöÏn dûÄ trûÀ khaĂĄc trĂŻn möÄt Ă Ășn vĂ” saĂŁn
phĂȘĂm:
Söë lĂ»ĂșĂ„ng vĂȘĂ„t tĂ»
HiĂŻĂ„u suĂȘĂ«t vĂȘĂ„t tĂ» = âââââââââââââââââââââââââââ
Söë lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm
HiĂŻĂ„u quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t xeĂĄt vĂŻĂŹ mĂčĂ„t kinh tĂŻĂ« - kyĂ€ thuĂȘĂ„t phuĂ„ thuöÄc vaĂąo
trĂČnh à öÄ kyĂ€ thuĂȘĂ„t vaĂą khöng phuĂ„ thuöÄc vaĂąo hĂČnh thûåc xaĂ€ höÄi.
HiĂŻĂ„u quaĂŁ saĂŁn xuĂȘĂ«t xeĂĄt vĂŻĂŹ mĂčĂ„t kinh tĂŻĂ« - xaĂ€ höÄi ĂșĂŁ caĂĄc xaĂ€ höÄi khaĂĄc
nhau coĂĄ biĂŻĂu hiĂŻĂ„n khaĂĄc nhau phuĂ„ thuöÄc vaĂąo quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą
- 20. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 20
http://ebooks.vdcmedia.com
muĂ„c à ñch cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t, vaĂą noĂĄi chung, laĂą phuĂ„ thuöÄc vaĂąo thaĂĄi à öÄ
à öëi vĂșĂĄi yĂŻĂ«u töë con ngĂ»ĂșĂąi.
KĂŻĂ«t hĂșĂ„p hiĂŻĂ„u quaĂŁ kinh tĂŻĂ« vĂșĂĄi hiĂŻĂ„u quaĂŁ xaĂ€ höÄi laĂą Ă ĂčĂ„c trĂ»ng cuĂŁa
Ă Ă”nh hĂ»ĂșĂĄng xaĂ€ höÄi chuĂŁ nghĂŽa ĂșĂŁ nĂ»ĂșĂĄc ta. NoĂĄ biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ sûÄ kĂŻĂ«t hĂșĂ„p
chñnh saĂĄch kinh tĂŻĂ« vĂșĂĄi chñnh saĂĄch xaĂ€ höÄi; viĂŻĂ„c tĂčng hiĂŻĂ„u quaĂŁ kinh
tĂŻĂ« gĂčĂŠn liĂŻĂŹn vĂșĂĄi giaĂŁi quyĂŻĂ«t viĂŻĂ„c laĂąm, vĂșĂĄi Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n söëng vaĂą lao à öÄng
cuĂŁa dĂȘn cĂ», baĂŁo vĂŻĂ„ möi trĂ»ĂșĂąng, phaĂĄt triĂŻĂn vĂčn hoĂĄa, giaĂĄo duĂ„c, y tĂŻĂ«
vaĂą caĂĄc vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ xaĂ€ höÄi khaĂĄc.
5. SaĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa laĂą gĂČ? NoĂĄ ra Ă ĂșĂąi vaĂą phaĂĄt triĂŻĂn nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo?
NoĂĄ coĂĄ Ă»u viĂŻĂ„t gĂČ so vĂșĂĄi kinh tĂŻĂ« tûÄ nhiĂŻn?
Trong lĂ”ch sûã phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi, coĂĄ hai hĂČnh
thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t roĂ€ rĂŻĂ„t laĂą: saĂŁn xuĂȘĂ«t tûÄ cĂȘĂ«p tûÄ tuĂĄc vaĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng
hoĂĄa.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t tûÄ cĂȘĂ«p, tûÄ tuĂĄc laĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t saĂŁn phĂȘĂm Ă ĂŻĂ thoĂŁa maĂ€n nhu
cĂȘĂŹu cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t trong nöÄi böÄ Ă Ășn vĂ” kinh tĂŻĂ«. CoĂąn saĂŁn xuĂȘĂ«t
haĂąng hoĂĄa laĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t ra saĂŁn phĂȘĂm Ă ĂŻĂ baĂĄn, caĂĄc quan hĂŻĂ„ kinh tĂŻĂ«
giûÀa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t biĂŻĂu hiĂŻĂ„n qua viĂŻĂ„c mua baĂĄn saĂŁn phĂȘĂm
cuĂŁa nhau trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa Ă aĂ€ ra Ă ĂșĂąi trong hai Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n lĂ”ch sûã:
+ CoĂĄ sûÄ phĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi:
PhĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng
saĂŁn xuĂȘĂ«t, biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ sûÄ chuyĂŻn mön hoĂĄa saĂŁn xuĂȘĂ«t. Do phĂȘn cöng
lao à öÄng xaĂ€ höÄi, mößi ngĂ»ĂșĂąi hoĂčĂ„c mößi nhoĂĄm ngĂ»ĂșĂąi chĂł saĂŁn xuĂȘĂ«t möÄt
hoĂčĂ„c möÄt söë saĂŁn phĂȘĂm nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh. Mößi ngĂ»ĂșĂąi (hoĂčĂ„c mößi nhoĂĄm
ngĂ»ĂșĂąi) Ă ĂŻĂŹu thûùa saĂŁn phĂȘĂm do mĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t ra nhĂ»ng laĂ„i thiĂŻĂ«u
caĂĄc loaĂ„i saĂŁn phĂȘĂm khaĂĄc. Do Ă oĂĄ, viĂŻĂ„c trao à öĂi saĂŁn phĂȘĂm trĂșĂŁ thaĂąnh
tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u vaĂą coĂĄ lĂșĂ„i à öëi vĂșĂĄi moĂ„i ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t.
+ CoĂĄ chĂŻĂ« à öÄ tĂ» hûÀu. ĂiĂŻĂŹu Ă oĂĄ laĂąm cho nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t à öÄc
lĂȘĂ„p vĂșĂĄi nhau; hoĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t dûÄa trĂŻn cĂș sĂșĂŁ tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t cuĂŁa hoĂ„ vaĂą
saĂŁn phĂȘĂm lao à öÄng thuöÄc quyĂŻĂŹn chi phöëi cuĂŁa hoĂ„.
- 21. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 21
http://ebooks.vdcmedia.com
ChĂŻĂ« à öÄ tĂ» hûÀu laĂąm cho nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t à öÄc lĂȘĂ„p vĂșĂĄi nhau,
coĂąn phĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi laĂ„i laĂąm cho hoĂ„ phuĂ„ thuöÄc vaĂąo nhau.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa ra Ă ĂșĂąi chñnh laĂą Ă ĂŻĂ giaĂŁi quyĂŻĂ«t mĂȘu thuĂȘĂźn naĂąy.
NhûÀng hĂČnh thûåc Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n tûù
thĂșĂąi kyĂą tan raĂ€ cuĂŁa chĂŻĂ« à öÄ cöng xaĂ€ nguyĂŻn thuĂŁy, töÏn taĂ„i vaĂą phaĂĄt
triĂŻĂn ĂșĂŁ caĂĄc phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t tiĂŻĂ«p theo.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa phaĂĄt triĂŻĂn cao nhĂȘĂ«t, phöà biĂŻĂ«n nhĂȘĂ«t trong chuĂŁ
nghĂŽa tĂ» baĂŁn vaĂą trĂșĂŁ thaĂąnh hĂČnh thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa Ă iĂŻĂn hĂČnh,
nöĂi bĂȘĂ„t trong lĂ”ch sûã.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa tiĂŻĂ«p tuĂ„c töÏn taĂ„i vaĂą phaĂĄt triĂŻĂn dĂ»ĂșĂĄi chuĂŁ nghĂŽa
xaĂ€ höÄi vĂČ dĂ»ĂșĂĄi chuĂŁ nghĂŽa xaĂ€ höÄi coĂąn töÏn taĂ„i nhiĂŻĂŹu hĂČnh thûåc sĂșĂŁ hûÀu
khaĂĄc nhau vaĂą trĂČnh à öÄ phĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi ngaĂąy caĂąng phaĂĄt
triĂŻĂn. NhĂ» vĂȘĂ„y, saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n röÏi töÏn taĂ„i vaĂą phaĂĄt
triĂŻĂn ĂșĂŁ nhiĂŻĂŹu xaĂ€ höÄi, laĂą saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa lĂ”ch sûã phaĂĄt triĂŻĂn saĂŁn xuĂȘĂ«t
cuĂŁa loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi. NoĂĄ coĂĄ nhiĂŻĂŹu Ă»u thĂŻĂ«, tiĂŻĂ«n böÄ so vĂșĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t tûÄ cĂȘĂ«p
tûÄ tuĂĄc maĂą cho tĂșĂĄi nay chĂ»a coĂĄ hĂČnh thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi naĂąo coĂĄ Ă»u
thĂŻĂ« hĂșn noĂĄ. Tuy nhiĂŻn, ĂșĂŁ caĂĄc xaĂ€ höÄi khaĂĄc nhau, saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa
coĂĄ vai troĂą vaĂą giĂșĂĄi haĂ„n khaĂĄc nhau. Song, nhĂČn chung, so vĂșĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t
tûÄ cĂȘĂ«p tûÄ tuĂĄc, saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa coĂĄ nhiĂŻĂŹu Ă»u viĂŻĂ„t Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t:
- ThuĂĄc Ă ĂȘĂy sûÄ phaĂĄt triĂŻĂn maĂ„nh meĂ€ cuĂŁa lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t, ûång
duĂ„ng tiĂŻĂ«n böÄ kyĂ€ thuĂȘĂ„t, hĂșĂ„p lyĂĄ hoĂĄa saĂŁn xuĂȘĂ«t, tiĂŻĂ«t kiĂŻĂ„m, tĂčng nĂčng
suĂȘĂ«t lao à öÄng.
- LaĂąm cho saĂŁn xuĂȘĂ«t gĂčĂŠn liĂŻĂŹn vĂșĂĄi tiĂŻu duĂąng, saĂŁn phĂȘĂm thĂ»ĂșĂąng
xuyĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c caĂŁi tiĂŻĂ«n chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng, hĂČnh thûåc phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi nhu cĂȘĂŹu, thĂ”
hiĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng.
- ThuĂĄc Ă ĂȘĂy nhanh choĂĄng quaĂĄ trĂČnh xaĂ€ höÄi hoĂĄa saĂŁn xuĂȘĂ«t, tñch tuĂ„
vaĂą tĂȘĂ„p trung saĂŁn xuĂȘĂ«t, mĂșĂŁ röÄng sûÄ giao lĂ»u thĂ” trĂ»ĂșĂąng trong nĂ»ĂșĂĄc
vaù quöëc tïë.
- 22. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 22
http://ebooks.vdcmedia.com
- LaĂą cĂș sĂșĂŁ thuĂĄc Ă ĂȘĂy quaĂĄ trĂČnh dĂȘn chuĂŁ hoĂĄa, bĂČnh Ă ĂčĂšng, tiĂŻĂ«n böÄ xaĂ€
höÄi, phaĂĄ vĂșĂ€ tñnh baĂŁo thuĂŁ, trĂČ trĂŻĂ„, phĂ»ĂșĂąng höÄi cuĂŁa kinh tĂŻĂ« tûÄ nhiĂŻn,
tûÄ cĂȘĂ«p tûÄ tuĂĄc v.v..
Tuy nhiĂŻn, saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa coĂĄ mĂčĂ„t traĂĄi cuĂŁa noĂĄ nhĂ» viĂŻĂ„c laĂąm
phĂȘn hoĂĄa ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t thaĂąnh giaĂąu ngheĂąo vaĂą nhiĂŻĂŹu hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng
tiĂŻu cûÄc nhĂ» laĂąm haĂąng giaĂŁ, lûùa loĂ„c... Trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n cuĂŁa nĂ»ĂșĂĄc ta,
möÄt mĂčĂ„t phaĂŁi Ă ĂȘĂy maĂ„nh nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa nhiĂŻĂŹu thaĂąnh phĂȘĂŹn
vĂȘĂ„n à öÄng theo cĂș chĂŻĂ« thĂ” trĂ»ĂșĂąng phuĂą hĂșĂ„p vĂșĂĄi caĂĄc quy luĂȘĂ„t cuĂŁa saĂŁn
xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa; mĂčĂ„t khaĂĄc, phaĂŁi coĂĄ sûÄ quaĂŁn lyĂĄ cuĂŁa NhaĂą nĂ»ĂșĂĄc Ă ĂŻĂ baĂŁo
Ă aĂŁm sûÄ Ă Ă”nh hĂ»ĂșĂĄng xaĂ€ höÄi chuĂŁ nghĂŽa vaĂą haĂ„n chĂŻĂ« nhûÀng tiĂŻu cûÄc do
cĂș chĂŻĂ« thĂ” trĂ»ĂșĂąng sinh ra, thûÄc hiĂŻĂ„n sûÄ kĂŻĂ«t hĂșĂ„p hiĂŻĂ„u quaĂŁ kinh tĂŻĂ« vĂșĂĄi
tiĂŻĂ«n böÄ vaĂą cöng bĂčçng xaĂ€ höÄi.
6. HaĂąng hoĂĄa laĂą gĂČ? PhĂȘn tñch caĂĄc thuöÄc tñnh cuĂŁa haĂąng hoĂĄa vaĂą lĂ»ĂșĂ„ng
giaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa?
1. HaĂąng hoĂĄa laĂą möÄt vĂȘĂ„t phĂȘĂm cuĂŁa lao à öÄng coĂĄ thĂŻĂ thoĂŁa maĂ€n nhu
cĂȘĂŹu naĂąo Ă oĂĄ cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi vaĂą Ă i vaĂąo tiĂŻu duĂąng thöng qua trao à öĂi
(mua - baĂĄn).
VĂČ vĂȘĂ„y, khöng phaĂŁi bĂȘĂ«t kyĂą vĂȘĂ„t phĂȘĂm naĂąo cuĂ€ng laĂą haĂąng hoĂĄa. NhûÀng
vĂȘĂ„t phĂȘĂm Ă i vaĂąo tiĂŻu duĂąng khöng thöng qua trao à öĂi (mua - baĂĄn) thĂČ
khöng phaĂŁi laĂą haĂąng hoĂĄa. ChĂčĂšng haĂ„n, thoĂĄc cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi nöng dĂȘn saĂŁn
xuĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ tiĂŻu duĂąng cho baĂŁn thĂȘn hoĂ„ thĂČ khöng phaĂŁi laĂą haĂąng hoĂĄa.
NhĂ»ng nĂŻĂ«u thoĂĄc Ă oĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c Ă em baĂĄn thĂČ noĂĄ laĂą haĂąng hoĂĄa.
2. Haùng hoåa coå hai thuöÄc tñnh: giaå trÔ sûã duÄng vaù giaå trÔ.
a) Giaå trÔ sûã duÄng
GiaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng cuĂŁa vĂȘĂ„t phĂȘĂm laĂą cöng duĂ„ng cuĂŁa noĂĄ, coĂĄ thĂŻĂ thoĂŁa
maĂ€n nhu cĂȘĂŹu naĂąo Ă oĂĄ cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi nhĂ» gaĂ„o Ă ĂŻĂ Ăčn, vaĂŁi Ă ĂŻĂ may mĂčĂ„c,
nhaĂą Ă ĂŻĂ ĂșĂŁ...
GiaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng cuĂŁa vĂȘĂ„t phĂȘĂm do thuöÄc tñnh tûÄ nhiĂŻn cuĂŁa vĂȘĂ„t
phĂȘĂm quy Ă Ă”nh. XaĂ€ höÄi loaĂąi ngĂ»ĂșĂąi caĂąng phaĂĄt triĂŻĂn, caĂąng phaĂĄt hiĂŻĂ„n
ra Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu thuöÄc tñnh tûÄ nhiĂŻn coĂĄ ñch cuĂŁa vĂȘĂ„t phĂȘĂm vaĂą lĂșĂ„i duĂ„ng
- 23. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 23
http://ebooks.vdcmedia.com
nhûÀng thuöÄc tñnh tûÄ nhiïn à oå à ïà taÄo ra nhiïÏu loaÄi giaå trÔ sûã duÄng
khaĂĄc nhau. ChĂčĂšng haĂ„n, than Ă aĂĄ tûù xa xĂ»a chĂł Ă Ă»ĂșĂ„c duĂąng laĂąm nhiĂŻn
liĂŻĂ„u (à öët noĂĄng), Ă ĂŻĂ«n nay coĂąn laĂą nguyĂŻn liĂŻĂ„u cuĂŁa nhiĂŻĂŹu saĂŁn phĂȘĂm vĂșĂĄi
giaå trÔ sûã duÄng cao. Do à oå, giaå trÔ sûã duÄng laù möÄt phaÄm truù vÎnh
viĂŻĂźn.
Trong kinh tĂŻĂ« haĂąng hoĂĄa, giaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng laĂą vĂȘĂ„t mang giaĂĄ trĂ” trao
à öĂi.
b) GiaĂĄ trĂ”
Muöën hiĂŻĂu giaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa phaĂŁi nghiĂŻn cûåu tûù giaĂĄ trĂ” trao
à öĂi cuĂŁa noĂĄ.
GiaĂĄ trĂ” trao à öĂi biĂŻĂu hiĂŻĂ„n möëi quan hĂŻĂ„ trao à öĂi haĂąng hoĂĄa trĂŻn thĂ”
trĂ»ĂșĂąng. ĂoĂĄ laĂą möëi quan hĂŻĂ„ tyĂŁ lĂŻĂ„ vĂŻĂŹ lĂ»ĂșĂ„ng giûÀa nhûÀng haĂąng hoĂĄa coĂĄ
giaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng khaĂĄc nhau Ă em trao à öĂi vĂșĂĄi nhau.
Thñ duĂ„: 1m vaĂŁi trao à öĂi vĂșĂĄi 5kg thoĂĄc.
SĂșĂŁ dĂŽ vaĂŁi vaĂą thoĂĄc laĂą hai haĂąng hoĂĄa coĂĄ giaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng khaĂĄc nhau coĂĄ
thĂŻĂ trao à öĂi Ă Ă»ĂșĂ„c vĂșĂĄi nhau theo möÄt tyĂŁ lĂŻĂ„ nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh, vĂČ vaĂŁi vaĂą thoĂĄc
Ă ĂŻĂŹu laĂą saĂŁn phĂȘĂm cuĂŁa lao à öÄng, coĂĄ cĂș sĂșĂŁ chung laĂą sûÄ hao phñ lao à öÄng
cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi. SûÄ hao phñ lao à öÄng Ă oĂĄ chñnh laĂą giaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng
hoĂĄa.
VĂȘĂ„y, giaĂĄ trĂ” haĂąng hoĂĄa laĂą lao à öÄng xaĂ€ höÄi cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng
hoĂĄa kĂŻĂ«t tinh trong haĂąng hoĂĄa Ă oĂĄ.
Do Ă oĂĄ, giaĂĄ trĂ” laĂą cĂș sĂșĂŁ cuĂŁa giaĂĄ trĂ” trao à öĂi; coĂąn giaĂĄ trĂ” trao à öĂi laĂą
hĂČnh thûåc biĂŻĂu hiĂŻĂ„n cuĂŁa giaĂĄ trĂ”.
GiaĂĄ trĂ” phaĂŁn aĂŁnh möëi quan hĂŻĂ„ xaĂ€ höÄi giûÀa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t
haùng hoåa. Do à oå, giaå trÔ laù möÄt phaÄm truù lÔch sûã, chó töÏn taÄi trong
kinh tĂŻĂ« haĂąng hoĂĄa.
3. LĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa.
- 24. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 24
http://ebooks.vdcmedia.com
NĂŻĂ«u giaĂĄ trĂ” laĂą lao à öÄng xaĂ€ höÄi cuĂŁa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng
hoĂĄa kĂŻĂ«t tinh trong haĂąng hoĂĄa thĂČ lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” chñnh laĂą lĂ»ĂșĂ„ng lao
à öÄng xaĂ€ höÄi hao phñ Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra haĂąng hoĂĄa.
Trong saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa, hao phñ lao à öÄng caĂĄ biĂŻĂ„t taĂ„o thaĂąnh giaĂĄ
trĂ” caĂĄ biĂŻĂ„t cuĂŁa haĂąng hoĂĄa. TrĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng, khöng thĂŻĂ dûÄa vaĂąo giaĂĄ trĂ”
caĂĄ biĂŻĂ„t Ă ĂŻĂ trao à öĂi maĂą phaĂŁi dûÄa vaĂąo giaĂĄ trĂ” xaĂ€ höÄi cuĂŁa haĂąng hoĂĄa.
GiaĂĄ trĂ” xaĂ€ höÄi cuĂŁa haĂąng hoĂĄa Ă Ă»ĂșĂ„c tñnh bĂčçng thĂșĂąi gian lao à öÄng xaĂ€
höÄi cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t (tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u) Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t möÄt loaĂ„i haĂąng hoĂĄa naĂąo Ă oĂĄ. ĂoĂĄ laĂą
thĂșĂąi gian cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n saĂŁn xuĂȘĂ«t
trung bĂČnh cuĂŁa xaĂ€ höÄi vĂșĂĄi trĂČnh à öÄ kyĂ€ thuĂȘĂ„t trung bĂČnh, trĂČnh à öÄ
thaĂąnh thaĂ„o trung bĂČnh, cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng trung bĂČnh. Thöng
thĂ»ĂșĂąng thĂșĂąi gian lao à öÄng xaĂ€ höÄi cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t cuĂŁa möÄt loaĂ„i haĂąng hoĂĄa
naĂąo Ă oĂĄ gĂȘĂŹn saĂĄt vĂșĂĄi thĂșĂąi gian lao à öÄng caĂĄ biĂŻĂ„t cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t
Ă aĂ„i böÄ phĂȘĂ„n haĂąng hoĂĄa Ă oĂĄ trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng.
GiaĂĄ trĂ” haĂąng hoĂĄa thay à öĂi phuĂ„ thuöÄc vaĂąo nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng.
NĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng laĂą hiĂŻĂ„u suĂȘĂ«t cuĂŁa lao à öÄng Ă Ă»ĂșĂ„c Ă o bĂčçng söë lĂ»ĂșĂ„ng
saĂŁn phĂȘĂm taĂ„o ra trong möÄt Ă Ășn vĂ” thĂșĂąi gian, hoĂčĂ„c lĂ»ĂșĂ„ng thĂșĂąi gian
lao à öÄng hao phñ Ă ĂŻĂ taĂ„o ra möÄt Ă Ășn vĂ” saĂŁn phĂȘĂm. NĂčng suĂȘĂ«t lao
à öÄng phuĂ„ thuöÄc vaĂąo trĂČnh à öÄ kyĂ€ thuĂȘĂ„t cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi lao à öÄng, mûåc
trang bĂ” kyĂ€ thuĂȘĂ„t cuĂŁa lao à öÄng, phĂ»Ășng phaĂĄp töà chûåc, quaĂŁn lyĂĄ vaĂą caĂĄc
à iïÏu kiïÄn tûÄ nhiïn.
TĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng thĂŻĂ hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ chöß: hao phñ lao à öÄng khöng
tĂčng, nhĂ»ng söë lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm laĂąm ra trong möÄt Ă Ășn vĂ” thĂșĂąi gian
tĂčng lĂŻn, do Ă oĂĄ giaĂĄ trĂ” cuĂŁa möÄt dĂșĂ„n vĂ” haĂąng hoĂĄa giaĂŁm xuöëng. ĂiĂŻĂŹu
Ă oĂĄ coĂĄ nghĂŽa: giaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa biĂŻĂ«n à öĂi tyĂŁ lĂŻĂ„ nghĂ”ch vĂșĂĄi nĂčng
suĂȘĂ«t lao à öÄng.
CĂȘĂŹn phĂȘn biĂŻĂ„t tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng vĂșĂĄi tĂčng cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng.
CĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng laĂą mûåc à öÄ hao phñ lao à öÄng trong möÄt Ă Ășn vĂ” thĂșĂąi
gian. TĂčng cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng seĂ€ laĂąm tĂčng thĂŻm mûåc hao phñ lao
à öÄng, vaĂą do Ă oĂĄ, laĂąm tĂčng söë lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm möÄt caĂĄch tĂ»Ășng ûång, vĂČ
vĂȘĂ„y giaĂĄ trĂ” möÄt Ă Ășn vĂ” haĂąng hoĂĄa khöng thay à öĂi.
- 25. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 25
http://ebooks.vdcmedia.com
Lao à öÄng cuĂŁa ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa coĂĄ trĂČnh à öÄ thaĂąnh thaĂ„o
khaĂĄc nhau. NoĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c chia thaĂąnh hai loaĂ„i: lao à öÄng giaĂŁn Ă Ășn laĂą lao
à öÄng khöng cĂȘĂŹn reĂąn luyĂŻĂ„n, Ă aĂąo taĂ„o vaĂą lao à öÄng phûåc taĂ„p phaĂŁi qua
quaĂĄ trĂČnh hoĂ„c tĂȘĂ„p reĂąn luyĂŻĂ„n... Trong cuĂąng möÄt Ă Ășn vĂ” thĂșĂąi gian, lao
à öÄng phûåc taĂ„p taĂ„o ra nhiĂŻĂŹu giaĂĄ trĂ” hĂșn lao à öÄng giaĂŁn Ă Ășn.
Trong quaĂĄ trĂČnh trao à öĂi haĂąng hoĂĄa, moĂ„i lao à öÄng phûåc taĂ„p Ă ĂŻĂŹu
Ă Ă»ĂșĂ„c quy thaĂąnh böÄi söë cuĂŁa lao à öÄng giaĂŁn Ă Ășn trung bĂČnh möÄt caĂĄch
tûÄ phaĂĄt trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng.
7. TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo trong lĂ”ch sûã phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa saĂŁn
xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa? BaĂŁn chĂȘĂ«t vaĂą chûåc nĂčng cuĂŁa tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„?
1. LĂ”ch sûã ra Ă ĂșĂąi cuĂŁa tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ vaĂą baĂŁn chĂȘĂ«t cuĂŁa noĂĄ.
TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂn cuĂŁa saĂŁn
xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa, vaĂą cuĂ€ng laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt
triĂŻĂn caĂĄc hĂČnh thaĂĄi giaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa.
HĂČnh thaĂĄi giaĂĄ trĂ” Ă ĂȘĂŹu tiĂŻn laĂą hĂČnh thaĂĄi giaĂŁn Ă Ășn hay ngĂȘĂźu nhiĂŻn.
NgĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t laĂąm ra saĂŁn phĂȘĂm duĂąng khöng hĂŻĂ«t (nhĂ» luĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c
muĂąa chĂčĂšng haĂ„n), thûùa ngĂȘĂźu nhiĂŻn, Ă em trao à öĂi vaĂą ngĂȘĂźu nhiĂŻn
gĂčĂ„p möÄt loaĂ„i haĂąng hoĂĄa naĂąo Ă oĂĄ; viĂŻĂ„c trao à öĂi diĂŻĂźn ra theo möÄt tyĂŁ lĂŻĂ„
cuĂ€ng ngĂȘĂźu nhiĂŻn vaĂą giaĂŁn Ă Ășn: haĂąng à öĂi lĂȘĂ«y haĂąng.
Thñ duÄ: aHA = bHB
ĂĂ hĂČnh thaĂĄi naĂąy, haĂąng hoĂĄa thûå nhĂȘĂ«t (aHA) biĂŻĂu hiĂŻĂ„n giaĂĄ trĂ” cuĂŁa
noĂĄ ĂșĂŁ haĂąng hoĂĄa thûå hai (bHB), coĂąn haĂąng hoĂĄa thûå hai Ă oĂĄng vai troĂą laĂą
vĂȘĂ„t ngang giaĂĄ.
Khi phĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi phaĂĄt triĂŻĂn Ă ĂŻĂ«n mûåc à öÄ naĂąo Ă oĂĄ,
chuĂŁng loaĂ„i haĂąng hoĂĄa trao à öĂi trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng nhiĂŻĂŹu hĂșn, thĂČ möÄt haĂąng
hoĂĄa coĂĄ thĂŻĂ« gĂčĂ„p vaĂą trao à öĂi vĂșĂĄi nhiĂŻĂŹu haĂąng hoĂĄa khaĂĄc.
- 26. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 26
http://ebooks.vdcmedia.com
Thñ duÄ:
bHB hoĂčĂ„c
aHA coĂĄ thĂŻĂ trao à öĂi vĂșĂĄi cHC hoĂčĂ„c
dHD
ĂoĂĄ laĂą hĂČnh thaĂĄi giaĂĄ trĂ” mĂșĂŁ röÄng.
Khi phĂȘn cöng lao à öÄng xaĂ€ höÄi phaĂĄt triĂŻĂn hĂșn nûÀa, laĂąm cho saĂŁn
xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa cuĂ€ng phaĂĄt triĂŻĂn, trao à öĂi haĂąng hoĂĄa trĂșĂŁ nĂŻn thĂ»ĂșĂąng
xuyĂŻn vaĂą phöà biĂŻĂ«n hĂșn. ĂĂŻĂ cho sûÄ trao à öĂi Ă Ă»ĂșĂ„c thuĂȘĂ„n lĂșĂ„i, ngĂ»ĂșĂąi ta
choĂ„n möÄt haĂąng hoĂĄa naĂąo Ă oĂĄ laĂąm vĂȘĂ„t ngang giaĂĄ chung.
Thñ duÄ:
aHA
bHB
cHC coĂĄ thĂŻĂ trao à öĂi qua xHY
dHD
ĂoĂĄ laĂą hĂČnh thaĂĄi chung cuĂŁa giaĂĄ trĂ”. VĂȘĂ„t ngang giaĂĄ chung coĂĄ thĂŻĂ
trao à öĂi trûÄc tiĂŻĂ«p vĂșĂĄi möÄt haĂąng hoĂĄa bĂȘĂ«t kyĂą. NoĂĄ trĂșĂŁ thaĂąnh möi giĂșĂĄi,
thaĂąnh phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ trao à öĂi. Khi saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa
phaĂĄt triĂŻĂn hĂșn, thĂ” trĂ»ĂșĂąng Ă Ă»ĂșĂ„c mĂșĂŁ röÄng, ngĂ»ĂșĂąi ta choĂ„n baĂ„c vaĂą
vaĂąng laĂąm vĂȘĂ„t ngang giaĂĄ chung laĂą thuĂȘĂ„n lĂșĂ„i hĂșn caĂŁ. LuĂĄc Ă oĂĄ, hĂČnh
thûåc tiĂŻĂŹn cuĂŁa giaĂĄ trĂ” ra Ă ĂșĂąi.
Khi baĂ„c vaĂą vaĂąng cuĂąng Ă Ă»ĂșĂ„c duĂąng laĂąm chûåc nĂčng tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ thĂČ chĂŻĂ«
à öÄ tiïÏn tïÄ goÄi laù chïë à öÄ song kim. Khi chó coùn vaùng à öÄc chiïëm vai
troĂą tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ thĂČ chĂŻĂ« à öÄ tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ Ă Ă»ĂșĂ„c goĂ„i laĂą chĂŻĂ« à öÄ baĂŁn vĂ” vaĂąng.
Khi tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n, thĂŻĂ« giĂșĂĄi haĂąng hoĂĄa phĂȘn ra hai cûÄc: möÄt
phña, laĂą caĂĄc haĂąng hoĂĄa thöng thĂ»ĂșĂąng; möÄt phña laĂą haĂąng hoĂĄa Ă oĂĄng vai
troĂą tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„. NhĂ» vĂȘĂ„y, tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ laĂą möÄt loaĂ„i haĂąng hoĂĄa Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t, duĂąng
laĂąm vĂȘĂ„t ngang giaĂĄ chung cho tĂȘĂ«t caĂŁ caĂĄc haĂąng hoĂĄa, laĂą sûÄ thĂŻĂ hiĂŻĂ„n
chung cuĂŁa giaĂĄ trĂ” vaĂą lao à öÄng xaĂ€ höÄi, noĂĄ biĂŻĂu hiĂŻĂ„n quan hĂŻĂ„ saĂŁn
xuĂȘĂ«t giûÀa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa do quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt triĂŻĂn
- 27. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 27
http://ebooks.vdcmedia.com
lĂȘu daĂąi cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa taĂ„o ra. ĂoĂĄ laĂą nguöÏn göëc
vaĂą baĂŁn chĂȘĂ«t cuĂŁa tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„.
2. Chûåc nĂčng cuĂŁa tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„.
TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ coĂĄ nĂčm chûåc nĂčng:
a) ThĂ»ĂșĂĄc Ă o giaĂĄ trĂ”
TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c thĂ»ĂșĂĄc Ă o giaĂĄ trĂ” vĂČ baĂŁn thĂȘn noĂĄ cuĂ€ng laĂą möÄt
haĂąng hoĂĄa, cuĂ€ng coĂĄ giaĂĄ trĂ” nhĂ» caĂĄc haĂąng hoĂĄa khaĂĄc. ĂĂŻĂ laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c
thĂ»ĂșĂĄc Ă o giaĂĄ trĂ”, mößi quöëc gia coĂĄ möÄt Ă Ășn vĂ” tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh.
GiaĂĄ trĂ” cuĂŁa mößi haĂąng hoĂĄa Ă Ă»ĂșĂ„c biĂŻĂu hiĂŻĂ„n bĂčçng möÄt söë tiĂŻĂŹn nhĂȘĂ«t
à Ônh, à oå laù giaå caã cuãa haùng hoåa.
GiaĂĄ trĂ” laĂą cĂș sĂșĂŁ cuĂŁa giaĂĄ caĂŁ, nhĂ»ng do quan hĂŻĂ„ cung cĂȘĂŹu, giaĂĄ caĂŁ coĂĄ
thĂŻĂ lĂŻn xuöëng xung quanh giaĂĄ trĂ”. Tuy vĂȘĂ„y, xeĂĄt trong phaĂ„m vi toaĂąn
xaĂ€ höÄi trong thĂșĂąi gian nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh thĂČ töĂng söë giaĂĄ caĂŁ bĂčçng töĂng söë giaĂĄ
trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa.
b) PhĂ»Ășng tiĂŻĂ„n lĂ»u thöng
LaĂąm phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n lĂ»u thöng, tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ Ă oĂĄng vai troĂą möi giĂșĂĄi, trung
gian trong trao à öĂi haĂąng hoĂĄa vaĂą dĂ»ĂșĂĄi hĂČnh thûåc tiĂŻĂŹn mĂčĂ„t. NoĂĄ vĂȘĂ„n
à öÄng theo cöng thûåc H-T-H (H = haùng; T = tiïÏn).
Söë lĂ»ĂșĂ„ng tiĂŻĂŹn naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c xaĂĄc Ă Ă”nh bĂčçng quy luĂȘĂ„t lĂ»u thöng tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„
nhĂ» sau:
- 28. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 28
http://ebooks.vdcmedia.com
TöĂng söë
giaĂĄ caĂŁ
haĂąng hoĂĄa
lûu thöng
-
TöĂng söë
giaĂĄ caĂŁ
haĂąng hoĂĄa
baån chÔu
+
TöĂng söë
giaĂĄ caĂŁ
haĂąng hoĂĄa
khĂȘĂ«u trûù
cho nhau
+
TöĂng söë giaĂĄ
caĂŁ haĂąng hoĂĄa
baån chÔu
Ă ĂŻĂ«n kyĂą
thanh toaĂĄn
Söë
lĂ»ĂșĂ„ng
tiĂŻĂŹn
vaĂąng
cĂȘĂŹn
thiĂŻĂ«t
trong
lûu
thöng
= âââââââââââââââââââââââââââââââââââââââââââ
Söë lĂȘĂŹn luĂȘn chuyĂŻĂn trung bĂČnh cuĂŁa Ă Ășn vĂ” tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„
Söë lĂ»ĂșĂ„ng tiĂŻĂŹn xaĂĄc Ă Ă”nh trong cöng thûåc naĂąy laĂą tiĂŻĂŹn vaĂąng. Khi
phaĂĄt haĂąnh tiĂŻĂŹn giĂȘĂ«y vĂ»ĂșĂ„t quaĂĄ mûåc cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t seĂ€ dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n laĂ„m phaĂĄt.
c) PhĂ»Ășng tiĂŻĂ„n cĂȘĂ«t trûÀ
Khi laĂąm chûåc nĂčng naĂąy, tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ ruĂĄt khoĂŁi lĂ»u thöng vaĂą Ă i vaĂąo
"kho" cĂȘĂ«t trûÀ. TiĂŻĂŹn cĂȘĂ«t trûÀ phaĂŁi coĂĄ Ă uĂŁ giaĂĄ trĂ”. NgĂ»ĂșĂąi ta thĂ»ĂșĂąng cĂȘĂ«t
trûÀ vaùng vaù baÄc.
d) PhĂ»Ășng tiĂŻĂ„n thanh toaĂĄn
Kinh tĂŻĂ« haĂąng hoĂĄa phaĂĄt triĂŻĂn Ă ĂŻĂ«n möÄt trĂČnh à öÄ naĂąo Ă oĂĄ seĂ€ sinh ra
viĂŻĂ„c mua baĂĄn chĂ”u. Khi Ă oĂĄ, tiĂŻĂŹn coĂĄ chûåc nĂčng laĂąm phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n
thanh toaĂĄn: traĂŁ tiĂŻĂŹn mua chĂ”u, traĂŁ nĂșĂ„...
Chûåc nĂčng naĂąy caĂąng phaĂĄt triĂŻĂn, caĂąng laĂąm tĂčng thĂŻm sûÄ phuĂ„
thuöÄc lĂȘĂźn nhau giûÀa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa.
e) TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ thĂŻĂ« giĂșĂĄi
Khi trao à öĂi haĂąng hoĂĄa vĂ»ĂșĂ„t khoĂŁi biĂŻn giĂșĂĄi möÄt quöëc gia, quan hĂŻĂ„
buön baĂĄn giûÀa caĂĄc nĂ»ĂșĂĄc hĂČnh thaĂąnh, thĂČ tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ laĂąm chûåc nĂčng tiĂŻĂŹn
tĂŻĂ„ thĂŻĂ« giĂșĂĄi.
TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ laĂą saĂŁn phĂȘĂm khaĂĄch quan cuĂŁa lĂ”ch sûã phaĂĄt triĂŻĂn saĂŁn xuĂȘĂ«t
vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa. NoĂĄ laĂą loaĂ„i haĂąng hoĂĄa Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t, Ă oĂĄng vai troĂą vĂȘĂ„t
ngang giaĂĄ chung, laĂąm Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu chûåc nĂčng phuĂ„c vuĂ„ cho saĂŁn xuĂȘĂ«t
vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa. Trong xaĂ€ höÄi coĂĄ giai cĂȘĂ«p, giai cĂȘĂ«p thöëng trĂ”
- 29. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 29
http://ebooks.vdcmedia.com
thĂ»ĂșĂąng sûã duĂ„ng tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ laĂąm cöng cuĂ„ phuĂ„c vuĂ„ cho lĂșĂ„i ñch cuĂŁa giai cĂȘĂ«p
mĂČnh.
8. CĂș sĂșĂŁ khaĂĄch quan vaĂą nhûÀng taĂĄc duĂ„ng cuĂŁa quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” trong
nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa.
1. CĂș sĂșĂŁ khaĂĄch quan vaĂą yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ”.
Quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” laĂą quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa.
ĂĂ Ă ĂȘu coĂĄ saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa thĂČ ĂșĂŁ Ă oĂĄ coĂĄ quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” hoaĂ„t à öÄng
möÄt caåch khaåch quan.
Quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” Ă oĂąi hoĂŁi viĂŻĂ„c saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa, phaĂŁi
dûÄa trĂŻn cĂș sĂșĂŁ hao phñ lao à öÄng xaĂ€ höÄi cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t, coĂĄ nghĂŽa laĂą:
- Trong saĂŁn xuĂȘĂ«t, noĂĄ Ă oĂąi hoĂŁi ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t luön luön coĂĄ yĂĄ thûåc
tĂČm caĂĄch haĂ„ thĂȘĂ«p hao phñ lao à öÄng caĂĄ biĂŻĂ„t xuöëng nhoĂŁ hĂșn, hoĂčĂ„c
bĂčçng hao phñ lao à öÄng xaĂ€ höÄi cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t.
- Trong lĂ»u thöng, noĂĄ Ă oĂąi hoĂŁi viĂŻĂ„c trao à öĂi haĂąng hoĂĄa phaĂŁi dûÄa
trĂŻn nguyĂŻn tĂčĂŠc ngang giaĂĄ.
Quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” hoaĂ„t à öÄng thöng qua sûÄ lĂŻn xuöëng cuĂŁa giaĂĄ caĂŁ
trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng. NoĂĄ coĂĄ möëi quan hĂŻĂ„ hûÀu cĂș vĂșĂĄi quy luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu.
Khi cung lĂșĂĄn hĂșn cĂȘĂŹu thĂČ giaĂĄ caĂŁ nhoĂŁ hĂșn giaĂĄ trĂ”. Khi cung nhoĂŁ hĂșn
cĂȘĂŹu thĂČ giaĂĄ caĂŁ lĂșĂĄn hĂșn giaĂĄ trĂ”.
2. TaĂĄc duĂ„ng cuĂŁa quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ”.
Quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” hoaĂ„t à öÄng ĂșĂŁ trong moĂ„i phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t coĂĄ
saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa, nhĂ»ng Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂm hoaĂ„t à öÄng, vai troĂą vaĂą taĂĄc duĂ„ng
cuĂŁa noĂĄ khaĂĄc nhau, vĂČ noĂĄ bĂ” caĂĄc quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« Ă ĂčĂ„c thuĂą cuĂŁa
phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă oĂĄ chi phöëi.
Trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa dûÄa trĂŻn cĂș sĂșĂŁ chĂŻĂ« à öÄ tĂ»
hûÀu giûÀ vai troĂą thöëng trĂ”, quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” hoaĂ„t à öÄng möÄt caĂĄch tûÄ
phaåt vaù coå böën taåc duÄng chuã yïëu sau:
- TûÄ phaĂĄt Ă iĂŻĂŹu tiĂŻĂ«t caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t (tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą sûåc
lao à öÄng) vaĂąo caĂĄc ngaĂąnh, caĂĄc khu vûÄc khaĂĄc nhau cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t
- 30. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 30
http://ebooks.vdcmedia.com
xaĂ€ höÄi, thöng qua sûÄ biĂŻĂ«n à öÄng cuĂŁa cung - cĂȘĂŹu thĂŻĂ hiĂŻĂ„n qua giaĂĄ caĂŁ
trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng.
- TûÄ phaåt à iïÏu tiïët lûu thöng haùng hoåa. Thöng qua sûÄ biïën à öÄng
(chĂŻnh lĂŻĂ„ch) cuĂŁa giaĂĄ caĂŁ, haĂąng hoĂĄa tûù nĂși coĂĄ giaĂĄ caĂŁ thĂȘĂ«p seĂ€ Ă Ă»ĂșĂ„c di
chuyĂŻĂn vĂŻĂŹ nĂși coĂĄ giaĂĄ caĂŁ cao.
- TûÄ phaĂĄt kñch thñch caĂŁi tiĂŻĂ«n kyĂ€ thuĂȘĂ„t, hĂșĂ„p lyĂĄ hoĂĄa saĂŁn xuĂȘĂ«t, tĂčng
nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng, laĂąm cho lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t phaĂĄt triĂŻĂn.
- TûÄ phaĂĄt laĂąm phĂȘn hoĂĄa ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t thaĂąnh giaĂąu vaĂą ngheĂąo.
Trong à iïÏu kiïÄn chuã nghÎa xaÀ höÄi coå nïÏn kinh tïë nhiïÏu thaùnh
phĂȘĂŹn trong Ă oĂĄ thaĂąnh phĂȘĂŹn kinh tĂŻĂ« nhaĂą nĂ»ĂșĂĄc vaĂą kinh tĂŻĂ« tĂȘĂ„p thĂŻĂ laĂąm
nĂŻĂŹn taĂŁng, coĂąn thaĂąnh phĂȘĂŹn kinh tĂŻĂ« nhaĂą nĂ»ĂșĂĄc giûÀ vai troĂą chuĂŁ Ă aĂ„o thĂČ
vai troĂą cuĂŁa quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” vĂŻĂŹ cĂș baĂŁn khöng coĂąn nhĂ» trĂ»ĂșĂĄc. Tuy
nhiĂŻn noĂĄ vĂȘĂźn thûÄc hiĂŻĂ„n chûåc nĂčng Ă iĂŻĂŹu tiĂŻĂ«t, kñch thñch vaĂą Ă aĂąo thaĂŁi
vöën coå cuãa noå.
Trong à iïÏu kiïÄn quaå à öÄ lïn chuã nghÎa xaÀ höÄi, nïÏn kinh tïë coùn
nhiĂŻĂŹu thaĂąnh phĂȘĂŹn, coĂąn nhiĂŻĂŹu loaĂ„i quy luĂȘĂ„t Ă ĂčĂ„c thuĂą hoaĂ„t à öÄng Ă an
xen vaĂąo nhau, laĂąm cho sûÄ hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” vûùa coĂĄ
tñnh tûÄ phaĂĄt vûùa coĂĄ tñnh tûÄ giaĂĄc, tuy vĂȘĂźn coĂĄ Ă ĂȘĂŹy Ă uĂŁ caĂĄc taĂĄc duĂ„ng
trĂŻn.
VĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ quan troĂ„ng laĂą phaĂŁi nhĂȘĂ„n thûåc vaĂą vĂȘĂ„n duĂ„ng quy luĂȘĂ„t giaĂĄ
trĂ” bĂčçng caĂĄc chñnh saĂĄch kinh tĂŻĂ« phuĂą hĂșĂ„p trĂŻn cĂș sĂșĂŁ khoa hoĂ„c, nhĂčçm
thûÄc hiïÄn coå hiïÄu quaã nhûÀng muÄc tiïu kinh tïë - xaÀ höÄi.
9. ThĂ” trĂ»ĂșĂąng laĂą gĂČ? Vai troĂą cuĂŁa noĂĄ trong nĂŻĂŹn saĂŁn xuĂȘĂ«t haĂąng hoĂĄa.
Quy luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu vaĂą taĂĄc à öÄng cuĂŁa noĂĄ trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo?
1. ThĂ” trĂ»ĂșĂąng vaĂą cĂș chĂŻĂ« thĂ” trĂ»ĂșĂąng
a) ThĂ” trĂ»ĂșĂąng laĂą nĂși diĂŻĂźn ra möëi quan hĂŻĂ„ kinh tĂŻĂ« giûÀa nhûÀng
ngĂ»ĂșĂąi trao à öĂi haĂąng hoĂĄa theo quy luĂȘĂ„t cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą lĂ»u thöng
haĂąng hoĂĄa; laĂą töĂng hĂșĂ„p caĂĄc möëi quan hĂŻĂ„ lĂ»u thöng haĂąng hoĂĄa vaĂą lĂ»u
thöng tiïÏn tïÄ.
- 31. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 31
http://ebooks.vdcmedia.com
ThĂ” trĂ»ĂșĂąng coĂĄ vai troĂą quan troĂ„ng:
- NoĂĄ phaĂŁn aĂĄnh nhanh nhĂȘĂ„y quan hĂŻĂ„ cung cĂȘĂŹu, laĂą nĂși phaĂĄt tñn
hiïÄu thöng tin vïÏ sûÄ biïën à öÄng cuãa nïÏn kinh tïë, giuåp cho viïÄc à iïÏu
chĂłnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, hĂČnh thaĂąnh nĂŻn nhûÀng tyĂŁ lĂŻĂ„ cĂȘn à öëi giûÀa saĂŁn xuĂȘĂ«t
vaĂą tiĂŻu duĂąng, giûÀa cung vaĂą cĂȘĂŹu, giûÀa saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą lĂ»u thöng.
- ThĂ” trĂ»ĂșĂąng laĂą nĂși thûùa nhĂȘĂ„n cuöëi cuĂąng cöng duĂ„ng xaĂ€ höÄi à öëi vĂșĂĄi
saĂŁn phĂȘĂm vaĂą lao à öÄng chi phñ Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t ra noĂĄ. Do Ă oĂĄ, noĂĄ kñch
thñch nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa giaĂŁm chi phñ saĂŁn
xuĂȘĂ«t vaĂą lĂ»u thöng, caĂŁi tiĂŻĂ«n chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng, quy caĂĄch, mĂȘĂźu maĂ€, hĂČnh
thûåc cho phuĂą hĂșĂ„p nhu cĂȘĂŹu, thĂ” hiĂŻĂ«u ngĂ»ĂșĂąi tiĂŻu duĂąng.
b) CĂș chĂŻĂ« thĂ” trĂ»ĂșĂąng laĂą guöÏng maĂĄy hoaĂ„t à öÄng cuĂŁa hĂŻĂ„ thöëng caĂĄc
thĂ” trĂ»ĂșĂąng trong nĂŻĂŹn kinh tĂŻĂ« haĂąng hoĂĄa, Ă iĂŻĂŹu tiĂŻĂ«t quaĂĄ trĂČnh saĂŁn
xuĂȘĂ«t vaĂą lĂ»u thöng theo yĂŻu cĂȘĂŹu khaĂĄch quan cuĂŁa caĂĄc quy luĂȘĂ„t cuĂŁa
thĂ” trĂ»ĂșĂąng (quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ”, quy luĂȘĂ„t cung cĂȘĂŹu, quy luĂȘĂ„t caĂ„nh
tranh, quy luĂȘĂ„t lĂ»u thöng tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„...). VĂČ vĂȘĂ„y, cĂș chĂŻĂ« thĂ” trĂ»ĂșĂąng quy
Ă Ă”nh nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą trao à öĂi haĂąng hoĂĄa phaĂŁi saĂŁn xuĂȘĂ«t
theo cĂș cĂȘĂ«u hĂșĂ„p lyĂĄ chuĂŁng loaĂ„i haĂąng hoĂĄa, giaĂĄ caĂŁ bao nhiĂŻu, lĂ»u
thöng haùng hoåa nhû thïë naùo...
ThĂ” trĂ»ĂșĂąng vaĂą cĂș chĂŻĂ« thĂ” trĂ»ĂșĂąng coĂĄ nhûÀng khuyĂŻĂ«t tĂȘĂ„t nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh,
nhĂ»:
- Tñnh tûÄ phaĂĄt dĂȘĂźn tĂșĂĄi sûÄ hößn à öÄn trong nĂŻĂŹn kinh tĂŻĂ«.
- Kñch thñch lĂșĂ„i ñch caĂĄ nhĂȘn, lĂșĂ„i ñch cuĂ„c böÄ, nhĂ»ng laĂ„i xem nheĂ„ lĂșĂ„i
ñch xaĂ€ höÄi, lĂșĂ„i ñch toaĂąn thĂŻĂ.
- ChĂł phaĂŁn aĂĄnh nhu cĂȘĂŹu trĂ»ĂșĂĄc mĂčĂŠt, khöng vaĂ„ch roĂ€ nhu cĂȘĂŹu tĂ»Ășng
lai.
- NhûÀng chĂł söë kinh tĂŻĂ« nhĂ» giaĂĄ caĂŁ, lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n,... thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn
biĂŻĂ«n à öÄng laĂąm cho ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą lĂ»u thöng haĂąng hoĂĄa khoĂĄ Ă Ă”nh
hĂ»ĂșĂĄng, thĂ»ĂșĂąng bĂ” à öÄng à öëi phoĂĄ, nhiĂŻĂŹu luĂĄc gĂȘy ra sûÄ laĂ€ng phñ lao
à öÄng xaÀ höÄi.
NhĂȘĂ„n thûåc Ă Ă»ĂșĂ„c nhûÀng Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂm Ă oĂĄ, NhaĂą nĂ»ĂșĂĄc coĂĄ thĂŻĂ sûã duĂ„ng lûÄc
- 32. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 32
http://ebooks.vdcmedia.com
lĂ»ĂșĂ„ng dûÄ trûÀ vĂŻĂŹ kinh tĂŻĂ« vaĂą nhûÀng chñnh saĂĄch phuĂą hĂșĂ„p nhĂ» kĂŻĂ« hoaĂ„ch,
thuĂŻĂ«, hĂșĂ„p à öÏng kinh tĂŻĂ« Ă ĂŻĂ cuĂąng vĂșĂĄi thĂ” trĂ»ĂșĂąng Ă iĂŻĂŹu khiĂŻĂ«n sûÄ hoaĂ„t
à öÄng cuĂŁa nĂŻĂŹn kinh tĂŻĂ« theo Ă Ă”nh hĂ»ĂșĂĄng vaĂą muĂ„c tiĂŻu Ă aĂ€ xaĂĄc Ă Ă”nh.
2. Quy luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu.
a) CĂș sĂșĂŁ khaĂĄch quan cuĂŁa quy luĂȘĂ„t cung cĂȘĂŹu
Cung phaĂŁn aĂĄnh khöëi lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn phĂȘĂm haĂąng hoĂĄa Ă Ă»ĂșĂ„c saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą
Ă Ă»ĂșĂ„c Ă Ă»a ra thĂ” trĂ»ĂșĂąng Ă ĂŻĂ thûÄc hiĂŻĂ„n (Ă ĂŻĂ baĂĄn).
Cung do saĂŁn xuĂȘĂ«t quy Ă Ă”nh, nhĂ»ng khöng à öÏng nhĂȘĂ«t vĂșĂĄi saĂŁn
xuĂȘĂ«t.
CĂȘĂŹu phaĂŁn aĂĄnh nhu cĂȘĂŹu tiĂŻu duĂąng coĂĄ khaĂŁ nĂčng thanh toaĂĄn cuĂŁa xaĂ€
höÄi. Do Ă oĂĄ, cĂȘĂŹu khöng à öÏng nhĂȘĂ«t vĂșĂĄi tiĂŻu duĂąng, vĂČ noĂĄ khöng phaĂŁi laĂą
nhu cĂȘĂŹu tûÄ nhiĂŻn, nhu cĂȘĂŹu bĂȘĂ«t kyĂą theo nguyĂŻĂ„n voĂ„ng tiĂŻu duĂąng chuĂŁ
quan cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi, maĂą phuĂ„ thuöÄc vaĂąo khaĂŁ nĂčng thanh toaĂĄn.
Cung - cĂȘĂŹu coĂĄ möëi quan hĂŻĂ„ hûÀu cĂș vĂșĂĄi nhau, thĂ»ĂșĂąng xuyĂŻn taĂĄc
à öÄng lĂȘĂźn nhau trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng; ĂșĂŁ Ă ĂȘu coĂĄ thĂ” trĂ»ĂșĂąng thĂČ ĂșĂŁ Ă oĂĄ coĂĄ quy
luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu töÏn taĂ„i vaĂą hoaĂ„t à öÄng möÄt caĂĄch khaĂĄch quan.
b) Cung - cĂȘĂŹu taĂĄc à öÄng lĂȘĂźn nhau
CĂȘĂŹu xaĂĄc Ă Ă”nh cung vaĂą ngĂ»ĂșĂ„c laĂ„i cung xaĂĄc Ă Ă”nh cĂȘĂŹu. CĂȘĂŹu xaĂĄc Ă Ă”nh
khöëi lĂ»ĂșĂ„ng, chĂȘĂ«t lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chuĂŁng loaĂ„i cung vĂŻĂŹ haĂąng hoĂĄa. NhûÀng
haĂąng hoĂĄa naĂąo tiĂŻu thuĂ„ Ă Ă»ĂșĂ„c mĂșĂĄi Ă Ă»ĂșĂ„c taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t. NgĂ»ĂșĂ„c laĂ„i, cung
taĂ„o ra cĂȘĂŹu, kñch thñch tĂčng cĂȘĂŹu thöng qua phaĂĄt triĂŻĂn söë lĂ»ĂșĂ„ng, chĂȘĂ«t
lĂ»ĂșĂ„ng, chuĂŁng loaĂ„i haĂąng hoĂĄa, hĂČnh thûåc, quy caĂĄch vaĂą giaĂĄ caĂŁ cuĂŁa noĂĄ.
Cung - cĂȘĂŹu taĂĄc à öÄng lĂȘĂźn nhau vaĂą aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng trûÄc tiĂŻĂ«p Ă ĂŻĂ«n giaĂĄ caĂŁ.
ĂĂȘy laĂą sûÄ taĂĄc à öÄng phûåc taĂ„p theo nhiĂŻĂŹu hĂ»ĂșĂĄng vaĂą nhiĂŻĂŹu mûåc à öÄ
khaĂĄc nhau.
Quy luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu taĂĄc à öÄng khaĂĄch quan vaĂą rĂȘĂ«t quan troĂ„ng. NĂŻĂ«u
nhĂȘĂ„n thûåc Ă Ă»ĂșĂ„c chuĂĄng thĂČ coĂĄ thĂŻĂ vĂȘĂ„n duĂ„ng Ă ĂŻĂ taĂĄc à öÄng Ă ĂŻĂ«n hoaĂ„t
à öÄng saĂŁn xuĂȘĂ«t kinh doanh theo chiĂŻĂŹu hĂ»ĂșĂĄng coĂĄ lĂșĂ„i cho quaĂĄ trĂČnh
taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi.
- 33. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 33
http://ebooks.vdcmedia.com
NhaĂą nĂ»ĂșĂĄc coĂĄ thĂŻĂ vĂȘĂ„n duĂ„ng quy luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu thöng qua caĂĄc
chñnh saĂĄch, caĂĄc biĂŻĂ„n phaĂĄp kinh tĂŻĂ« nhĂ»: giaĂĄ caĂŁ, lĂșĂ„i nhuĂȘĂ„n, tñn duĂ„ng,
hĂșĂ„p à öÏng kinh tĂŻĂ«, thuĂŻĂ«, thay à öĂi cĂș cĂȘĂ«u tiĂŻu duĂąng... Ă ĂŻĂ taĂĄc à öÄng vaĂąo
caĂĄc hoaĂ„t à öÄng kinh tĂŻĂ« theo quy luĂȘĂ„t cung - cĂȘĂŹu, duy trĂČ nhûÀng tyĂŁ lĂŻĂ„
cĂȘn à öëi cung - cĂȘĂŹu möÄt caĂĄch laĂąnh maĂ„nh vaĂą hĂșĂ„p lyĂĄ.
10. SûÄ chuyĂŻĂn hoĂĄa tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ thaĂąnh tĂ» baĂŁn
ChuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn ra Ă ĂșĂąi khi coĂĄ hai Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n: coĂĄ möÄt lĂșĂĄp ngĂ»ĂșĂąi
Ă Ă»ĂșĂ„c tûÄ do vĂŻĂŹ thĂȘn thĂŻĂ nhĂ»ng laĂ„i khöng coĂĄ tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t; vaĂą tiĂŻĂŹn
cuĂŁa phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c tĂȘĂ„p trung vaĂąo tay möÄt söë ngĂ»ĂșĂąi, vĂșĂĄi möÄt lĂ»ĂșĂ„ng Ă uĂŁ
lĂșĂĄn, Ă ĂŻĂ lĂȘĂ„p caĂĄc xñ nghiĂŻĂ„p.
1. Cöng thûåc chung cuãa tû baãn.
a) So saĂĄnh cöng thûåc lĂ»u thöng haĂąng hoĂĄa giaĂŁn Ă Ășn vĂșĂĄi cöng thûåc
chung cuĂŁa tĂ» baĂŁn
LĂ»u thöng haĂąng hoĂĄa giaĂŁn Ă Ășn vĂȘĂ„n à öÄng theo cöng thûåc:
H-T-H (1). Trong cöng thûåc naùy, tiïÏn tïÄ khöng phaãi laù tû baãn.
TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ chĂł trĂșĂŁ thaĂąnh tĂ» baĂŁn trong nhûÀng Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh.
MoĂ„i tĂ» baĂŁn Ă ĂŻĂŹu xuĂȘĂ«t hiĂŻĂ„n tûù möÄt khöëi lĂ»ĂșĂ„ng tiĂŻĂŹn nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh vaĂą
vĂȘĂ„n à öÄng theo cöng thûåc: T-H-Tâ (2). ĂĂȘy laĂą cöng thûåc chung cuĂŁa tĂ»
baĂŁn, vĂČ moĂ„i tĂ» baĂŁn Ă ĂŻĂŹu vĂȘĂ„n à öÄng theo cöng thûåc naĂąy.
GiûÀa cöng thûåc (1) vaĂą cöng thûåc (2) coĂĄ nhûÀng Ă iĂŻĂm khaĂĄc nhau:
- VĂŻĂŹ Ă iĂŻĂm xuĂȘĂ«t phaĂĄt vaĂą kĂŻĂ«t thuĂĄc quaĂĄ trĂČnh vĂȘĂ„n à öÄng trong cöng
thûåc 1 laù H (Haùng); trong cöng thûåc 2 laù T (TiïÏn).
- VĂŻĂŹ trĂČnh tûÄ cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh vĂȘĂ„n à öÄng: Trong cöng thûåc 1 baĂĄn
trĂ»ĂșĂĄc, mua sau; trong cöng thûåc 2 mua trĂ»ĂșĂĄc, baĂĄn sau.
- VĂŻĂŹ muĂ„c à ñch cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh vĂȘĂ„n à öÄng:
Trong cöng thûåc 1 laù giaå trÔ sûã duÄng; trong cöng thûåc 2 laù giaå trÔ.
ĂĂ Ă ĂȘy, tiĂŻĂŹn thu vĂŻĂŹ (Tâ) phaĂŁi lĂșĂĄn hĂșn tiĂŻĂŹn ûång trĂ»ĂșĂĄc (T) möÄt lĂ»ĂșĂ„ng laĂą
t. Do Ă oĂĄ Tâ = T + (Tâ. Söë tiĂŻĂŹn tröÄi lĂŻn so vĂșĂĄi tiĂŻĂŹn ûång ra ban Ă ĂȘĂŹu laĂą
giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ», kyĂĄ hiĂŻĂ„u laĂą (m).
- 34. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 34
http://ebooks.vdcmedia.com
NhĂ» vĂȘĂ„y, söë tiĂŻĂŹn ûång ra ban Ă ĂȘĂŹu (T) vĂșĂĄi muĂ„c à ñch Ă em laĂ„i giaĂĄ trĂ”
thĂčĂ„ng dĂ» cho ngĂ»ĂșĂąi chuĂŁ coĂĄ tiĂŻĂŹn Ă Ă»ĂșĂ„c goĂ„i laĂą tĂ» baĂŁn. Qua Ă oĂĄ, Ă i Ă ĂŻĂ«n
kĂŻĂ«t luĂȘĂ„n: TiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ chĂł trĂșĂŁ thaĂąnh tĂ» baĂŁn khi Ă Ă»ĂșĂ„c duĂąng Ă ĂŻĂ mang laĂ„i
giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» cho nhaĂą tĂ» baĂŁn.
b) MĂȘu thuĂȘĂźn cuĂŁa cöng thûåc chung cuĂŁa tĂ» baĂŁn
LyĂĄ luĂȘĂ„n giaĂĄ trĂ” Ă aĂ€ chûång minh rĂčçng:
GiaĂĄ trĂ” cuĂŁa haĂąng hoĂĄa do lao à öÄng cuĂŁa nhûÀng ngĂ»ĂșĂąi saĂŁn xuĂȘĂ«t
haĂąng hoĂĄa taĂ„o ra trong saĂŁn xuĂȘĂ«t. NhĂ»ng nhĂČn vaĂąo cöng thûåc T-H-Tâ
ngĂ»ĂșĂąi ta dĂŻĂź lĂȘĂŹm tĂ»ĂșĂŁng rĂčçng tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ cuĂ€ng taĂ„o ra giaĂĄ trĂ” khi vĂȘĂ„n
à öÄng trong lûu thöng.
ThûÄc chĂȘĂ«t thĂČ baĂŁn thĂȘn tiĂŻĂŹn, duĂą ĂșĂŁ ngoaĂąi hay ĂșĂŁ trong lĂ»u thöng,
cuĂ€ng khöng tûÄ lĂșĂĄn lĂŻn Ă Ă»ĂșĂ„c. TiĂŻĂŹn khöng thĂŻĂ sinh ra tiĂŻĂŹn laĂą Ă iĂŻĂŹu
hiĂŻĂn nhiĂŻn.
CoĂąn lĂ»u thöng thuĂȘĂŹn tuĂĄy, duĂą diĂŻĂźn ra ĂșĂŁ bĂȘĂ«t cûå hĂČnh thûåc naĂąo, kĂŻĂ caĂŁ
viĂŻĂ„c mua reĂŁ baĂĄn Ă ĂčĂŠt, cuĂ€ng khöng laĂąm tĂčng thĂŻm giaĂĄ trĂ”, khöng taĂ„o ra
giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»; ĂșĂŁ Ă ĂȘy chĂł coĂĄ sûÄ phĂȘn phöëi laĂ„i lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” coĂĄ sĂčĂ©n
trong xaĂ€ höÄi maĂą thöi bĂșĂŁi nĂŻĂ«u mua reĂŁ thûå naĂąy thĂČ seĂ€ laĂ„i phaĂŁi mua Ă ĂčĂŠt
thûå kia; baĂĄn Ă ĂčĂŠt thûå naĂąy thĂČ laĂ„i phaĂŁi baĂĄn reĂŁ thûå khaĂĄc, vĂČ töĂng khöëi
lĂ»ĂșĂ„ng haĂąng vaĂą tiĂŻĂŹn trong toaĂąn xaĂ€ höÄi ĂșĂŁ möÄt thĂșĂąi gian nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh laĂą
möÄt söë lĂ»ĂșĂ„ng khöng à öĂi.
Tuy vĂȘĂ„y, khöng coĂĄ lĂ»u thöng cuĂ€ng khöng taĂ„o ra Ă Ă»ĂșĂ„c giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng
dĂ». Do Ă oĂĄ, mĂȘu thuĂȘĂźn cuĂŁa cöng thûåc chung cuĂŁa tĂ» baĂŁn laĂą giaĂĄ trĂ”
thĂčĂ„ng dĂ» khöng do lĂ»u thöng Ă eĂŁ ra nhĂ»ng laĂ„i Ă Ă»ĂșĂ„c taĂ„o ra thöng qua
lûu thöng.
SĂșĂŁ dĂŽ nhĂ» vĂȘĂ„y vĂČ nhaĂą tĂ» baĂŁn tĂČm Ă Ă»ĂșĂ„c trĂŻn thĂ” trĂ»ĂșĂąng möÄt loaĂ„i
haĂąng hoĂĄa Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t coĂĄ khaĂŁ nĂčng taĂ„o ra giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» cho mĂČnh. ĂoĂĄ
laù haùng hoåa sûåc lao à öÄng.
2. Haùng hoåa sûåc lao à öÄng.
Sûåc lao à öÄng laĂą toaĂąn böÄ thĂŻĂ lûÄc vaĂą trñ lûÄc cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi, laĂą khaĂŁ
nĂčng lao à öÄng cuĂŁa con ngĂ»ĂșĂąi. Sûåc lao à öÄng laĂą yĂŻĂ«u töë cĂș baĂŁn cuĂŁa moĂ„i
- 35. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 35
http://ebooks.vdcmedia.com
quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t. NoĂĄ chĂł trĂșĂŁ thaĂąnh haĂąng hoĂĄa khi coĂĄ hai Ă iĂŻĂŹu
kiĂŻĂ„n:
- NgĂ»ĂșĂąi coĂĄ sûåc lao à öÄng Ă Ă»ĂșĂ„c tûÄ do thĂȘn thĂŻĂ, Ă Ă»ĂșĂ„c quyĂŻĂŹn laĂąm chuĂŁ
sûåc lao à öÄng cuĂŁa mĂČnh Ă ĂŻĂ coĂĄ thĂŻĂ Ă i laĂąm thuĂŻ (baĂĄn sûåc lao à öÄng).
- HoĂ„ khöng coĂĄ tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą cuĂŁa caĂŁi khaĂĄc Ă ĂŻĂ sinh söëng,
buöÄc phaĂŁi Ă i laĂąm thuĂŻ, tûåc laĂą baĂĄn sûåc lao à öÄng cuĂŁa mĂČnh. Sûåc lao
à öÄng khi trĂșĂŁ thaĂąnh haĂąng hoĂĄa, noĂĄ vûùa coĂĄ hai thuöÄc tñnh nhĂ» haĂąng hoĂĄa
thöng thĂ»ĂșĂąng vûùa coĂĄ Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂm riĂŻng.
- GiaĂĄ trĂ” haĂąng hoĂĄa sûåc lao à öÄng cuĂ€ng bĂčçng lĂ»ĂșĂ„ng lao à öÄng xaĂ€ höÄi
cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t Ă ĂŻĂ saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t ra noĂĄ. NhĂ»ng viĂŻĂ„c saĂŁn xuĂȘĂ«t
vaĂą taĂĄi saĂŁn xuĂȘĂ«t ra sûåc lao à öÄng phaĂŁi Ă Ă»ĂșĂ„c thûÄc hiĂŻĂ„n bĂčçng caĂĄch tiĂŻu
duĂąng cho caĂĄ nhĂȘn. VĂČ vĂȘĂ„y, lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” haĂąng hoĂĄa sûåc lao à öÄng
bĂčçng lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” nhûÀng tĂ» liĂŻĂ„u sinh hoaĂ„t cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t vĂŻĂŹ vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t vaĂą
tinh thĂȘĂŹn Ă ĂŻĂ nuöi söëng ngĂ»ĂșĂąi cöng nhĂȘn, gia Ă ĂČnh anh ta vaĂą chi phñ
Ă aĂąo taĂ„o cöng nhĂȘn theo yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t. VĂČ vĂȘĂ„y, giaĂĄ trĂ” haĂąng
hoåa sûåc lao à öÄng phuÄ thuöÄc vaùo à iïÏu kiïÄn lÔch sûã cuÄ thïà cuãa mößi
quöëc gia trong tûùng thĂșĂąi kyĂą nhĂȘĂ«t Ă Ă”nh.
- GiaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng haĂąng hoĂĄa sûåc lao à öÄng laĂą cöng duĂ„ng cuĂŁa noĂĄ Ă ĂŻĂ
thoĂŁa maĂ€n nhu cĂȘĂŹu ngĂ»ĂșĂąi mua laĂą sûã duĂ„ng vaĂąo quaĂĄ trĂČnh lao à öÄng.
KhaĂĄc vĂșĂĄi haĂąng hoĂĄa thöng thĂ»ĂșĂąng, haĂąng hoĂĄa sûåc lao à öÄng khi Ă Ă»ĂșĂ„c
sûã duĂ„ng, noĂĄ taĂ„o ra möÄt lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” mĂșĂĄi lĂșĂĄn hĂșn giaĂĄ trĂ” baĂŁn thĂȘn noĂĄ.
ĂoĂĄ chñnh laĂą nguöÏn göëc cuĂŁa giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ».
HaĂąng hoĂĄa sûåc lao à öÄng laĂą Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ chuyĂŻĂn hoĂĄa tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ thaĂąnh
tĂ» baĂŁn. ĂĂȘy cuĂ€ng chñnh laĂą chĂČa khoĂĄa Ă ĂŻĂ giaĂŁi quyĂŻĂ«t mĂȘu thuĂȘĂźn
trong cöng thûåc chung cuãa tû baãn.
NhĂ» vĂȘĂ„y, tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ chĂł trĂșĂŁ thaĂąnh tĂ» baĂŁn khi noĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng laĂąm
phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ mang laĂ„i giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» cho ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ tiĂŻĂŹn vaĂą
ngĂ»ĂșĂąi coĂĄ tiĂŻĂŹn phaĂŁi tĂČm Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt loaĂ„i haĂąng hoĂĄa Ă ĂčĂ„c biĂŻĂ„t - haĂąng hoĂĄa
sûåc lao à öÄng.
11. ThĂŻĂ« naĂąo laĂą tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n vaĂą tĂ» baĂŁn khaĂŁ biĂŻĂ«n? ViĂŻĂ„c phĂȘn chia
- 36. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 36
http://ebooks.vdcmedia.com
tĂ» baĂŁn thaĂąnh hai böÄ phĂȘĂ„n nhĂ» vĂȘĂ„y coĂĄ yĂĄ nghĂŽa gĂČ? ThĂŻĂ« naĂąo laĂą tyĂŁ suĂȘĂ«t
giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»?
1. TĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n vaĂą tĂ» baĂŁn khaĂŁ biĂŻĂ«n
ĂĂŻĂ tiĂŻĂ«n haĂąnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, nhaĂą tĂ» baĂŁn phaĂŁi ûång tiĂŻĂŹn ra Ă ĂŻĂ mua tĂ»
liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą sûåc lao à öÄng, nghĂŽa laĂą biĂŻĂ«n tĂ» baĂŁn tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„ thaĂąnh
caĂĄc yĂŻĂ«u töë cuĂŁa quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t. CaĂĄc yĂŻĂ«u töë naĂąy coĂĄ vai troĂą khaĂĄc
nhau trong viĂŻĂ„c taĂ„o ra giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ».
- Trong saĂŁn xuĂȘĂ«t, cöng nhĂȘn sûã duĂ„ng tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă ĂŻĂ chĂŻĂ« taĂ„o
ra saĂŁn phĂȘĂm. TĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t coĂĄ nhiĂŻĂŹu loaĂ„i, coĂĄ loaĂ„i nhĂ» nhaĂą
xĂ»ĂșĂŁng, kho taĂąng, thiĂŻĂ«t bĂ”, maĂĄy moĂĄc Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng trong möÄt thĂșĂąi
gian daĂąi, hao moĂąn dĂȘĂŹn qua nhiĂŻĂŹu chu kyĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t, nĂŻn giaĂĄ trĂ” cuĂŁa
noĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c chuyĂŻĂn tûùng phĂȘĂŹn vaĂąo saĂŁn phĂȘĂm. CoĂĄ loaĂ„i nhĂ» nguyĂŻn liĂŻĂ„u
nhiĂŻn liĂŻĂ„u, vĂȘĂ„t liĂŻĂ„u phuĂ„ tiĂŻu hao toaĂąn böÄ qua möÄt chu kyĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t,
nĂŻn giaĂĄ trĂ” cuĂŁa noĂĄ Ă Ă»ĂșĂ„c chuyĂŻĂn nguyĂŻn veĂ„n ngay vaĂąo saĂŁn phĂȘĂm
mĂșĂĄi.
NhĂ» vĂȘĂ„y, duĂą giaĂĄ trĂ” tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă Ă»ĂșĂ„c chuyĂŻĂn dĂȘĂŹn tûùng phĂȘĂŹn
hay chuyĂŻĂn nguyĂŻn veĂ„n ngay vaĂąo saĂŁn phĂȘĂm, böÄ phĂȘĂ„n tĂ» baĂŁn töÏn
taĂ„i dĂ»ĂșĂĄi hĂČnh thûåc tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t coĂĄ Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂm chung laĂą giaĂĄ trĂ” cuĂŁa
chuĂĄng Ă Ă»ĂșĂ„c baĂŁo töÏn khöng coĂĄ sûÄ thay à öĂi vĂŻĂŹ lĂ»ĂșĂ„ng vaĂą chuyĂŻĂn vaĂąo
saĂŁn phĂȘĂm mĂșĂĄi trong quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t.
BöÄ phĂȘĂ„n tĂ» baĂŁn naĂąy goĂ„i laĂą tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n (kyĂĄ hiĂŻĂ„u bĂčçng C).
- BöÄ phĂȘĂ„n tĂ» baĂŁn töÏn taĂ„i dĂ»ĂșĂĄi hĂČnh thûåc sûåc lao à öÄng coĂĄ tñnh chĂȘĂ«t
khaĂĄc vĂșĂĄi böÄ phĂȘĂ„n tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n (C).
Trong quaĂĄ trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t, böÄ phĂȘĂ„n tĂ» baĂŁn naĂąy coĂĄ sûÄ thay à öĂi vĂŻĂŹ
lĂ»ĂșĂ„ng, tĂčng lĂŻn vĂŻĂŹ söë lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ”, vĂČ Ă ĂčĂ„c Ă iĂŻĂm cuĂŁa giaĂĄ trĂ” sûã duĂ„ng
cuĂŁa haĂąng hoĂĄa sûåc lao à öÄng laĂą khi Ă Ă»ĂșĂ„c Ă em tiĂŻu duĂąng thĂČ noĂĄ taĂ„o ra
möÄt lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” mĂșĂĄi lĂșĂĄn hĂșn giaĂĄ trĂ” baĂŁn thĂȘn noĂĄ - goĂ„i laĂą tĂ» baĂŁn
khaĂŁ biĂŻĂ«n (kyĂĄ hiĂŻĂ„u bĂčçng V).
- ViĂŻĂ„c phĂȘn chia tĂ» baĂŁn thaĂąnh tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n vaĂą tĂ» baĂŁn khaĂŁ
biĂŻĂ«n vaĂ„ch roĂ€ nguöÏn göëc cuĂŁa giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą do lao à öÄng laĂąm
- 37. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 37
http://ebooks.vdcmedia.com
thuĂŻ cuĂŁa cöng nhĂȘn taĂ„o ra vaĂą bĂ” nhaĂą tĂ» baĂŁn chiĂŻĂ«m khöng. HiĂŻĂ„n
nay, giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn sûã duĂ„ng maĂĄy moĂĄc hiĂŻĂ„n Ă aĂ„i tûÄ à öÄng hoĂĄa quaĂĄ
trĂČnh saĂŁn xuĂȘĂ«t à öëi vĂșĂĄi möÄt söë saĂŁn phĂȘĂm. Trong Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n saĂŁn xuĂȘĂ«t
nhĂ» vĂȘĂ„y, tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n coĂĄ vai troĂą quan troĂ„ng quyĂŻĂ«t Ă Ă”nh viĂŻĂ„c
tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng, nhĂ»ng cuĂ€ng khöng thĂŻĂ coi Ă oĂĄ laĂą nguöÏn
göëc cuĂŁa giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ». Suy Ă ĂŻĂ«n cuĂąng, böÄ phĂȘĂ„n tĂ» baĂŁn khaĂŁ biĂŻĂ«n
töÏn taĂ„i dĂ»ĂșĂĄi hĂČnh thûåc sûåc lao à öÄng (chĂȘn tay vaĂą trñ oĂĄc) mĂșĂĄi laĂą
nguöÏn göëc sinh ra giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa.
2. TyĂŁ suĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»
TyĂŁ suĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą tyĂŁ lĂŻĂ„ phĂȘĂŹn trĂčm giûÀa giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»
vaĂą tĂ» baĂŁn khaĂŁ biĂŻĂ«n. TyĂŁ suĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» kyĂĄ hiĂŻĂ„u laĂą mâ vaĂą Ă Ă»ĂșĂ„c
xaĂĄc Ă Ă”nh bĂčçng cöng thûåc:
m
mâ = âââ x 100%
v
TyĂŁ suĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» vaĂ„ch roĂ€ trĂČnh à öÄ boĂĄc löÄt cuĂŁa nhaĂą tĂ» baĂŁn
à öëi vĂșĂĄi lao à öÄng laĂąm thuĂŻ, à öÏng thĂșĂąi noĂĄ cuĂ€ng noĂĄi lĂŻn ngaĂąy lao à öÄng
Ă Ă»ĂșĂ„c phĂȘn chia thaĂąnh hai phĂȘĂŹn - thĂșĂąi gian lao à öÄng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t vaĂą
thĂșĂąi gian lao à öÄng thĂčĂ„ng dĂ» - nhĂ» thĂŻĂ« naĂąo.
12. ThĂŻĂ« naĂąo laĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»? GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tuyĂŻĂ„t à öëi, giaĂĄ trĂ”
thĂčĂ„ng dĂ» tĂ»Ășng à öëi vaĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch? VĂČ sao noĂĄi saĂŁn
xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș baĂŁn cuĂŁa chuĂŁ nghĂŽa tĂ»
baĂŁn?
1. GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ», giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tuyĂŻĂ„t à öëi, giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»
tĂ»Ășng à öëi vaĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch.
- GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą phĂȘĂŹn giaĂĄ trĂ” döi ra ngoaĂąi giaĂĄ trĂ” sûåc lao
à öÄng, do cöng nhĂȘn laĂąm thuĂŻ taĂ„o ra vaĂą bĂ” nhaĂą tĂ» baĂŁn chiĂŻĂ«m khöng.
- 38. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 38
http://ebooks.vdcmedia.com
GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» phaĂŁn aĂĄnh baĂŁn chĂȘĂ«t cuĂŁa quan hĂŻĂ„ saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂ»
baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa - quan hĂŻĂ„ boĂĄc löÄt cuĂŁa nhaĂą tĂ» baĂŁn à öëi vĂșĂĄi lao à öÄng
laĂąm thuĂŻ.
ĂĂŻĂ thu Ă Ă»ĂșĂ„c giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ», coĂĄ hai phĂ»Ășng phaĂĄp chuĂŁ yĂŻĂ«u:
phĂ»Ășng phaĂĄp saĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tuyĂŻĂ„t à öëi vaĂą phĂ»Ășng phaĂĄp
saĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ»Ășng à öëi.
- GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tuyĂŻĂ„t à öëi laĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» thu Ă Ă»ĂșĂ„c do keĂĄo
daĂąi ngaĂąy lao à öÄng vĂ»ĂșĂ„t khoĂŁi giĂșĂĄi haĂ„n thĂșĂąi gian lao à öÄng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t.
NgaĂąy lao à öÄng keĂĄo daĂąi trong khi thĂșĂąi gian lao à öÄng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t khöng
à öĂi, do Ă oĂĄ thĂșĂąi gian lao à öÄng thĂčĂ„ng dĂ» tĂčng lĂŻn.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tuyĂŻĂ„t à öëi laĂą cĂș sĂșĂŁ chung cuĂŁa chĂŻĂ« à öÄ tĂ»
baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa. PhĂ»Ășng phaĂĄp naĂąy Ă Ă»ĂșĂ„c aĂĄp duĂ„ng phöà biĂŻĂ«n ĂșĂŁ giai
Ă oaĂ„n Ă ĂȘĂŹu cuĂŁa chuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn, khi lao à öÄng coĂąn ĂșĂŁ trĂČnh à öÄ thuĂŁ cöng
vaĂą nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng coĂąn thĂȘĂ«p.
VĂșĂĄi loĂąng tham vö haĂ„n, nhaĂą tĂ» baĂŁn tĂČm moĂ„i thuĂŁ Ă oaĂ„n Ă ĂŻĂ keĂĄo daĂąi
ngaĂąy lao à öÄng, nĂȘng cao trĂČnh à öÄ boĂĄc löÄt sûåc lao à öÄng laĂąm thuĂŻ.
NhĂ»ng möÄt mĂčĂ„t, do giĂșĂĄi haĂ„n tûÄ nhiĂŻn cuĂŁa sûåc lûÄc con ngĂ»ĂșĂąi; mĂčĂ„t
khaĂĄc, do Ă ĂȘĂ«u tranh quyĂŻĂ«t liĂŻĂ„t cuĂŁa cöng nhĂȘn Ă oĂąi ruĂĄt ngĂčĂŠn ngaĂąy lao
à öÄng, cho nïn ngaùy lao à öÄng khöng thïà keåo daùi vö haÄn. Tuy nhiïn,
ngaĂąy lao à öÄng cuĂ€ng khöng thĂŻĂ ruĂĄt ngĂčĂŠn Ă ĂŻĂ«n mûåc chĂł bĂčçng thĂșĂąi gian
lao à öÄng tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u. MöÄt hĂČnh thûåc khaĂĄc cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»
tuyĂŻĂ„t à öëi laĂą tĂčng cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng. VĂČ tĂčng cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng cuĂ€ng
giöëng nhĂ» keĂĄo daĂąi thĂșĂąi gian lao à öÄng trong ngaĂąy, trong khi thĂșĂąi gian
lao à öÄng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t khöng thay à öĂi.
- GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ»Ășng à öëi laĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» thu Ă Ă»ĂșĂ„c do ruĂĄt
ngĂčĂŠn thĂșĂąi gian lao à öÄng tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u trĂŻn cĂș sĂșĂŁ tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng
xaĂ€ höÄi. ViĂŻĂ„c tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng xaĂ€ höÄi, trĂ»ĂșĂĄc hĂŻĂ«t ĂșĂŁ caĂĄc ngaĂąnh
saĂŁn xuĂȘĂ«t ra vĂȘĂ„t phĂȘĂm tiĂŻu duĂąng, seĂ€ laĂąm cho giaĂĄ trĂ” sûåc lao à öÄng
giaĂŁm xuöëng do Ă oĂĄ, laĂąm giaĂŁm thĂșĂąi gian lao à öÄng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t. Khi à öÄ
daĂąi ngaĂąy lao à öÄng khöng thay à öĂi, thĂșĂąi gian lao à öÄng cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t
- 39. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 39
http://ebooks.vdcmedia.com
giaĂŁm seĂ€ laĂąm tĂčng thĂșĂąi gian lao à öÄng thĂčĂ„ng dĂ» - thĂșĂąi gian Ă ĂŻĂ saĂŁn
xuĂȘĂ«t ra giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ»Ășng à öëi cho nhaĂą tĂ» baĂŁn.
- ĂĂŻĂ giaĂąnh Ă»u thĂŻĂ« trong caĂ„nh tranh, Ă ĂŻĂ thu Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu giaĂĄ trĂ”
thĂčĂ„ng dĂ», caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn Ă aĂ€ aĂĄp duĂ„ng nhûÀng tiĂŻĂ«n böÄ kyĂ€ thuĂȘĂ„t mĂșĂĄi vaĂąo
saĂŁn xuĂȘĂ«t, caĂŁi tiĂŻĂ«n töà chûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t, hoaĂąn thiĂŻĂ„n phĂ»Ășng phaĂĄp quaĂŁn
lyĂĄ kinh tĂŻĂ«, nĂȘng cao nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng. KĂŻĂ«t quaĂŁ laĂą, giaĂĄ trĂ” caĂĄ biĂŻĂ„t
cuĂŁa haĂąng hoĂĄa thĂȘĂ«p hĂșn giaĂĄ trĂ” xaĂ€ höÄi. NhaĂą tĂ» baĂŁn naĂąo thûÄc hiĂŻĂ„n
Ă Ă»ĂșĂ„c Ă iĂŻĂŹu Ă oĂĄ thĂČ khi baĂĄn haĂąng hoĂĄa cuĂŁa mĂČnh seĂ€ thu Ă Ă»ĂșĂ„c möÄt söë giaĂĄ
trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tröÄi hĂșn so vĂșĂĄi caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn khaĂĄc.
PhĂȘĂŹn giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» thu Ă Ă»ĂșĂ„c tröÄi hĂșn giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» bĂČnh
thĂ»ĂșĂąng cuĂŁa xaĂ€ höÄi Ă Ă»ĂșĂ„c goĂ„i laĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch.
XeĂĄt tûùng Ă Ășn vĂ” saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa, giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu
ngaĂ„ch laĂą hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng taĂ„m thĂșĂąi cuĂ„c böÄ. NhĂ»ng xeĂĄt vĂŻĂŹ toaĂąn böÄ xaĂ€ höÄi
tĂ» baĂŁn, giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch laĂą hiĂŻĂ„n tĂ»ĂșĂ„ng töÏn taĂ„i thĂ»ĂșĂąng
xuyĂŻn. VĂČ vĂȘĂ„y, giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch laĂą möÄt à öÄng lûÄc maĂ„nh
nhĂȘĂ«t thuĂĄc Ă ĂȘĂy caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn ra sûåc caĂŁi tiĂŻĂ«n kyĂ€ thuĂȘĂ„t, tĂčng nĂčng
suĂȘĂ«t lao à öÄng.
GiaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch vaĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ»Ășng à öëi Ă ĂŻĂŹu
dûÄa trĂŻn cĂș sĂșĂŁ tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng. CaĂĄi khaĂĄc nhau laĂą ĂșĂŁ chöß giaĂĄ
trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ»Ășng à öëi thĂČ dûÄa trĂŻn cĂș sĂșĂŁ tĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng
xaĂ€ höÄi; coĂąn giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» siĂŻu ngaĂ„ch thĂČ dûÄa trĂŻn cĂș sĂșĂŁ tĂčng
nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng caĂĄ biĂŻĂ„t.
2. SaĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș baĂŁn cuĂŁa chuĂŁ
nghĂŽa tĂ» baĂŁn.
Quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș baĂŁn laĂą quy luĂȘĂ„t phaĂŁn aĂĄnh baĂŁn chĂȘĂ«t vaĂą muĂ„c
à ñch cuĂŁa möÄt phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t. Mößi phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t coĂĄ
möÄt quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș baĂŁn.
BĂ” tĂ»ĂșĂĄc Ă oaĂ„t hĂŻĂ«t tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t cöng nhĂȘn buöÄc phaĂŁi baĂĄn sûåc
lao à öÄng cho nhaĂą tĂ» baĂŁn. Lao à öÄng khöng cöng cuĂŁa cöng nhĂȘn laĂąm
- 40. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 40
http://ebooks.vdcmedia.com
thuĂŻ laĂą nguöÏn göëc cuĂŁa giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ», nguöÏn göëc laĂąm giaĂąu cuĂŁa
nhaĂą tĂ» baĂŁn.
SaĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą muĂ„c à ñch duy nhĂȘĂ«t cuĂŁa nĂŻĂŹn saĂŁn
xuĂȘĂ«t tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa. VĂČ muĂ„c à ñch Ă oĂĄ, caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn saĂŁn xuĂȘĂ«t
bĂȘĂ«t cûå loaĂ„i haĂąng hoĂĄa naĂąo, kĂŻĂ caĂŁ vuĂ€ khñ giĂŻĂ«t ngĂ»ĂșĂąi haĂąng loaĂ„t, miĂŻĂźn
laĂą thu Ă Ă»ĂșĂ„c nhiĂŻĂŹu giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ». PhĂ»Ășng tiĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ Ă aĂ„t muĂ„c à ñch laĂą
tĂčng cĂ»ĂșĂąng boĂĄc löÄt cöng nhĂȘn laĂąm thuĂŻ trĂŻn cĂș sĂșĂŁ phaĂĄt triĂŻĂn kyĂ€
thuĂȘĂ„t, tĂčng cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng, keĂĄo daĂąi ngaĂąy lao à öÄng, tĂčng nĂčng
suĂȘĂ«t lao à öÄng v.v..
SaĂŁn xuĂȘĂ«t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» laĂą quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș baĂŁn cuĂŁa chuĂŁ
nghĂŽa tĂ» baĂŁn. NöÄi dung cuĂŁa quy luĂȘĂ„t laĂą taĂ„o ra ngaĂąy caĂąng nhiĂŻĂŹu giaĂĄ
trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» cho nhaĂą tĂ» baĂŁn bĂčçng caĂĄch tĂčng cĂ»ĂșĂąng caĂĄc phĂ»Ășng tiĂŻĂ„n
kyĂ€ thuĂȘĂ„t vaĂą quaĂŁn lyĂĄ Ă ĂŻĂ boĂĄc löÄt ngaĂąy caĂąng nhiĂŻĂŹu lao à öÄng laĂąm thuĂŻ.
Quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» coĂĄ taĂĄc duĂ„ng maĂ„nh meĂ€ trong nhiĂŻĂŹu mĂčĂ„t
cuĂŁa Ă ĂșĂąi söëng xaĂ€ höÄi. MöÄt mĂčĂ„t, noĂĄ thuĂĄc Ă ĂȘĂy kyĂ€ thuĂȘĂ„t vaĂą phĂȘn cöng
lao à öÄng xaĂ€ höÄi phaĂĄt triĂŻĂn, laĂąm cho lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t trong xaĂ€ höÄi
tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa phaĂĄt triĂŻĂn vĂșĂĄi töëc à öÄ nhanh vaĂą nĂȘng cao nĂčng
suĂȘĂ«t lao à öÄng. MĂčĂ„t khaĂĄc, noĂĄ laĂąm cho caĂĄc mĂȘu thuĂȘĂźn vöën coĂĄ cuĂŁa chuĂŁ
nghĂŽa tĂ» baĂŁn, trĂ»ĂșĂĄc hĂŻĂ«t laĂą mĂȘu thuĂȘĂźn cĂș baĂŁn cuĂŁa noĂĄ - mĂȘu thuĂȘĂźn
giûÀa tñnh chĂȘĂ«t xaĂ€ höÄi cuĂŁa saĂŁn xuĂȘĂ«t vĂșĂĄi sûÄ chiĂŻĂ«m hûÀu tĂ» nhĂȘn tĂ»
baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa vĂŻĂŹ tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t - ngaĂąy caĂąng gay gĂčĂŠt.
13. Tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn laĂą gĂČ? NhûÀng nhĂȘn töë naĂąo aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n quy
mö tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn? ThĂŻĂ« naĂąo laĂą tñch tuĂ„, tĂȘĂ„p trung vaĂą cĂȘĂ«u taĂ„o hûÀu cĂș
cuĂŁa tĂ» baĂŁn?
1. Tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn vaĂą nhĂȘn töë aĂŁnh hĂ»ĂșĂŁng Ă ĂŻĂ«n quy mö cuĂŁa tñch
luÀy.
- Tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn laĂą biĂŻĂ«n möÄt phĂȘĂŹn giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» thaĂąnh tĂ» baĂŁn
Ă ĂŻĂ mĂșĂŁ röÄng saĂŁn xuĂȘĂ«t, tĂčng thĂŻm quy mö boĂĄc löÄt.
Tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn laĂą tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u khaĂĄch quan do quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș
baĂŁn, quy luĂȘĂ„t giaĂĄ trĂ” vaĂą caĂ„nh tranh... cuĂŁa phĂ»Ășng thûåc saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂ»
- 41. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 41
http://ebooks.vdcmedia.com
baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa quy Ă Ă”nh. NguöÏn göëc duy nhĂȘĂ«t cuĂŁa tĂ» baĂŁn tñch luĂ€y
laĂą giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»; thûÄc chĂȘĂ«t cuĂŁa tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn laĂą biĂŻĂ«n möÄt phĂȘĂŹn
giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» thaĂąnh tĂ» baĂŁn phuĂ„ thĂŻm Ă ĂŻĂ mĂșĂŁ röÄng saĂŁn xuĂȘĂ«t.
- Quy mö tñch luĂ€y phuĂ„ thuöÄc vaĂąo khöëi lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» vaĂą
tyĂŁ lĂŻĂ„ phĂȘn chia giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» thaĂąnh tĂ» baĂŁn phuĂ„ thĂŻm vaĂą thu
nhĂȘĂ„p (böÄ phĂȘĂ„n giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» nhaĂą tĂ» baĂŁn tiĂŻu duĂąng cho caĂĄ nhĂȘn).
NĂŻĂ«u tyĂŁ lĂŻĂ„ phĂȘn chia khöng thay à öĂi, thĂČ quy mö tñch luĂ€y phuĂ„ thuöÄc
vaĂąo caĂĄc nhĂȘn töë laĂąm tĂčng khöëi lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» nhĂ»:
+ TĂčng cĂ»ĂșĂąng boĂĄc löÄt sûåc lao à öÄng. NhĂȘn töë naĂąy biĂŻĂu hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ chöß
cĂčĂŠt xeĂĄn tiĂŻĂŹn cöng, tĂčng cĂ»ĂșĂąng à öÄ lao à öÄng à öëi vĂșĂĄi cöng nhĂȘn laĂąm
thuĂŻ.
+ TĂčng nĂčng suĂȘĂ«t lao à öÄng xaĂ€ höÄi. ĂĂȘy laĂą Ă oĂąn bĂȘĂy kinh tĂŻĂ« maĂ„nh
meĂ€ vaĂą coĂĄ taĂĄc duĂ„ng thiĂŻĂ«t thûÄc à öëi vĂșĂĄi tñch luĂ€y.
+ SûÄ chĂŻnh lĂŻĂ„ch ngaĂąy caĂąng lĂșĂĄn giûÀa tĂ» baĂŁn sûã duĂ„ng (tûåc giaĂĄ trĂ”
maĂĄy moĂĄc, thiĂŻĂ«t bĂ” Ă Ă»ĂșĂ„c sûã duĂ„ng) vaĂą tĂ» baĂŁn tiĂŻu duĂąng (tûåc giaĂĄ trĂ”
tiĂŻu hao cuĂŁa maĂĄy moĂĄc, thiĂŻĂ«t bĂ” Ă oĂĄ qua mößi chu kyĂą saĂŁn xuĂȘĂ«t).
+ Quy mö tĂ» baĂŁn ûång trĂ»ĂșĂĄc. Quy mö tĂ» baĂŁn ûång trĂ»ĂșĂĄc caĂąng lĂșĂĄn,
caĂąng coĂĄ Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n phaĂĄt triĂŻĂn nhanh, do Ă oĂĄ tñch luĂ€y ngaĂąy caĂąng
nhiĂŻĂŹu.
2. Tñch tuÄ tû baãn.
Tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn laĂą sûÄ tĂčng thĂŻm quy mö tĂ» baĂŁn caĂĄ biĂŻĂ„t bĂčçng caĂĄch
tĂ» baĂŁn hoĂĄa möÄt phĂȘĂŹn giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ». Tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn laĂą kĂŻĂ«t quaĂŁ
trûÄc tiĂŻĂ«p cuĂŁa tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn. ChĂčĂšng haĂ„n, möÄt tĂ» baĂŁn 1.000 à öla
cöÄng thĂŻm 100 à öla giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» tĂ» baĂŁn hoĂĄa thaĂąnh möÄt tĂ» baĂŁn
lĂșĂĄn hĂșn laĂą 1.100 à öla.
Tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn laĂą möÄt tĂȘĂ«t yĂŻĂ«u. TrĂ»ĂșĂĄc hĂŻĂ«t Ă oĂĄ laĂą do yĂŻu cĂȘĂŹu cuĂŁa
quy luĂȘĂ„t kinh tĂŻĂ« cĂș baĂŁn cuĂŁa chuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn, cuĂŁa caĂ„nh tranh vaĂą
cuĂŁa tiĂŻĂ«n böÄ kyĂ€ thuĂȘĂ„t. ĂöÏng thĂșĂąi trĂČnh à öÄ boĂĄc löÄt vaĂą khöëi lĂ»ĂșĂ„ng giaĂĄ
trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» boĂĄc löÄt Ă Ă»ĂșĂ„c ngaĂąy caĂąng tĂčng trong quaĂĄ trĂČnh phaĂĄt
- 42. PTS. NGUYĂĂN VĂN HAĂO 42
http://ebooks.vdcmedia.com
triĂŻĂn cuĂŁa chuĂŁ nghĂŽa tĂ» baĂŁn laĂą Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t laĂąm cho khaĂŁ nĂčng
tĂ» baĂŁn hoĂĄa giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ» biĂŻĂ«n thaĂąnh hiĂŻĂ„n thûÄc tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn.
3. TĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn.
TĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn laĂą sûÄ tĂčng thĂŻm quy mö tĂ» baĂŁn bĂčçng caĂĄch kĂŻĂ«t
hĂșĂ„p nhiĂŻĂŹu tĂ» baĂŁn nhoĂŁ thaĂąnh möÄt tĂ» baĂŁn lĂșĂĄn hĂșn. Thñ duĂ„: möÄt tĂ» baĂŁn
3.000 à öla hĂșĂ„p laĂ„i vĂșĂĄi möÄt tĂ» baĂŁn 2.000 à öla thaĂąnh möÄt tĂ» baĂŁn lĂșĂĄn
hĂșn laĂą 5.000 à öla.
TĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn thĂ»ĂșĂąng diĂŻĂźn ra bĂčçng hai phĂ»Ășng phaĂĄp. PhĂ»Ășng
phaĂĄp cĂ»ĂșĂ€ng bûåc vaĂą phĂ»Ășng phaĂĄp tûÄ nguyĂŻĂ„n. PhĂ»Ășng phaĂĄp cĂ»ĂșĂ€ng
bûåc thĂŻĂ hiĂŻĂ„n ĂșĂŁ chöß: trong quaĂĄ trĂČnh caĂ„nh tranh, caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn lĂșĂĄn
thön tñnh caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn nhoĂŁ phaĂĄ saĂŁn. ĂĂ phĂ»Ășng phaĂĄp tûÄ nguyĂŻĂ„n
trong quaĂĄ trĂČnh caĂ„nh tranh, caĂĄc nhaĂą tĂ» baĂŁn khöng phĂȘn thĂčĂŠng baĂ„i,
hoĂ„ liĂŻn hiĂŻĂ„p laĂ„i vaĂą töà chûåc caĂĄc cöng ty cöà phĂȘĂŹn Ă ĂŻĂ traĂĄnh khoĂŁi sûÄ phaĂĄ
saĂŁn vaĂą coĂĄ Ă uĂŁ sûåc maĂ„nh cĂȘĂŹn thiĂŻĂ«t cho caĂ„nh tranh trĂŻn phaĂ„m vi mĂșĂĄi.
NĂŻĂ«u tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn laĂąm tĂčng quy mö tĂ» baĂŁn xaĂ€ höÄi vaĂą phaĂŁn aĂĄnh
möëi quan hĂŻĂ„ trûÄc tiĂŻĂ«p giûÀa giai cĂȘĂ«p cöng nhĂȘn vaĂą giai cĂȘĂ«p tĂ» saĂŁn
thĂČ tĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn khöng laĂąm tĂčng quy mö tĂ» baĂŁn xaĂ€ höÄi maĂą chĂł
phĂȘn phöëi laĂ„i vaĂą töà chûåc laĂ„i tĂ» baĂŁn xaĂ€ höÄi; noĂĄ phaĂŁn aĂĄnh quan hĂŻĂ„
trûÄc tiïëp giûÀa caåc nhaù tû baãn.
Tñch tuĂ„ vaĂą tĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn coĂĄ quan hĂŻĂ„ vĂșĂĄi nhau vaĂą taĂĄc à öÄng
thuĂĄc Ă ĂȘĂy nhau. Tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn laĂąm tĂčng quy mö tĂ» baĂŁn caĂĄ biĂŻĂ„t
khiĂŻĂ«n cho caĂ„nh tranh gay gĂčĂŠt hĂșn, dĂȘĂźn Ă ĂŻĂ«n sûÄ tĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn.
TĂȘĂ„p trung tĂ» baĂŁn taĂ„o ra Ă iĂŻĂŹu kiĂŻĂ„n Ă ĂŻĂ tĂčng cĂ»ĂșĂąng boĂĄc löÄt giaĂĄ trĂČ
thĂčĂ„ng dĂ» vaĂą Ă ĂȘĂy maĂ„nh tñch tuĂ„ tĂ» baĂŁn.
4. CĂȘĂ«u taĂ„o hûÀu cĂș cuĂŁa tĂ» baĂŁn.
- Trong quaĂĄ trĂČnh tñch luĂ€y tĂ» baĂŁn, cĂș cĂȘĂ«u tĂ» baĂŁn dĂȘĂŹn dĂȘĂŹn thay
à öĂi. CaĂĄc böÄ phĂȘĂ„n cuĂŁa tĂ» baĂŁn coĂĄ sûÄ thay à öĂi khöng giöëng nhau. CĂȘĂ«u
taĂ„o cuĂŁa tĂ» baĂŁn göÏm coĂĄ hai mĂčĂ„t: mĂčĂ„t vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t vaĂą mĂčĂ„t giaĂĄ trĂ”.
+ CĂȘĂ«u taĂ„o cuĂŁa tĂ» baĂŁn vĂŻĂŹ mĂčĂ„t vĂȘĂ„t chĂȘĂ«t göÏm coĂĄ tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą
sûåc lao à öÄng. TyĂŁ lĂŻĂ„ giûÀa söë lĂ»ĂșĂ„ng tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą söë lĂ»ĂșĂ„ng sûåc
- 43. HĂĂĂNG DĂĂN ĂN THI MĂN KINH TĂĂ CHĂNH TRĂ MAĂC - LĂNIN 43
http://ebooks.vdcmedia.com
lao à öÄng sûã duĂ„ng tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t Ă oĂĄ goĂ„i laĂą cĂȘĂ«u taĂ„o kyĂ€ thuĂȘĂ„t cuĂŁa tĂ»
baĂŁn.
+ CĂȘĂ«u taĂ„o cuĂŁa tĂ» baĂŁn vĂŻĂŹ mĂčĂ„t giaĂĄ trĂ” göÏm coĂĄ tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n vaĂą tĂ»
baĂŁn khaĂŁ biĂŻĂ«n. TyĂŁ lĂŻĂ„ giûÀa tĂ» baĂŁn bĂȘĂ«t biĂŻĂ«n vaĂą tĂ» baĂŁn khaĂŁ biĂŻĂ«n goĂ„i laĂą
cĂȘĂ«u taĂ„o giaĂĄ trĂ” cuĂŁa tĂ» baĂŁn.
+ CĂȘĂ«u taĂ„o kyĂ€ thuĂȘĂ„t vaĂą cĂȘĂ«u taĂ„o giaĂĄ trĂ” coĂĄ quan hĂŻĂ„ chĂčĂ„t cheĂ€ vĂșĂĄi
nhau. ĂĂŻĂ chĂł möëi quan hĂŻĂ„ chĂčĂ„t cheĂ€ Ă oĂĄ, C.MaĂĄc duĂąng khaĂĄi niĂŻĂ„m cĂȘĂ«u
taĂ„o hûÀu cĂș cuĂŁa tĂ» baĂŁn. VĂȘĂ„y cĂȘĂ«u taĂ„o hûÀu cĂș cuĂŁa tĂ» baĂŁn laĂą cĂȘĂ«u taĂ„o
giaĂĄ trĂ” cuĂŁa tĂ» baĂŁn do cĂȘĂ«u taĂ„o kyĂ€ thuĂȘĂ„t quy Ă Ă”nh vaĂą phaĂŁn aĂĄnh
nhûÀng thay à öĂi cuĂŁa cĂȘĂ«u taĂ„o kyĂ€ thuĂȘĂ„t.
CĂȘĂ«u taĂ„o hûÀu cĂș cuĂŁa tĂ» baĂŁn thay à öĂi tuĂąy theo mûåc à öÄ phaĂĄt triĂŻĂn
cuĂŁa lûÄc lĂ»ĂșĂ„ng saĂŁn xuĂȘĂ«t.
ĂĂ giai Ă oaĂ„n cöng nghiĂŻĂ„p hoĂĄa tĂ» baĂŁn chuĂŁ nghĂŽa, phaĂĄt triĂŻĂn cöng
nghiĂŻĂ„p cĂș khñ, cĂȘĂ«u taĂ„o hûÀu cĂș cuĂŁa tĂ» baĂŁn tĂčng lĂŻn rĂȘĂ«t nhanh.
NhĂ»ng hiĂŻĂ„n nay coĂĄ nhiĂŻĂŹu ngaĂąnh cöng nghiĂŻĂ„p saĂŁn xuĂȘĂ«t ra caĂĄc maĂĄy
moĂĄc, thiĂŻĂ«t bĂ” kyĂ€ thuĂȘĂ„t mĂșĂĄi reĂŁ hĂșn so vĂșĂĄi caĂĄc maĂĄy moĂĄc, thiĂŻĂ«t bĂ” kyĂ€
thuĂȘĂ„t cuĂ€ maĂą chñnh noĂĄ thay thĂŻĂ«, hoĂčĂ„c Ă ang phaĂĄt triĂŻĂn ngaĂąnh coĂĄ cĂȘĂ«u
taĂ„o hûÀu cĂș thĂȘĂ«p nhĂ» lĂŽnh vûÄc dĂ”ch vuĂ„. VĂČ vĂȘĂ„y, hiĂŻĂ„n nay xu hĂ»ĂșĂĄng
tĂčng lĂŻn cuĂŁa cĂȘĂ«u taĂ„o hûÀu cĂș cuĂŁa tĂ» baĂŁn khöng roĂ€ rĂŻĂ„t ĂșĂŁ möÄt söë
ngaĂąnh. VĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy cĂȘĂŹn Ă Ă»ĂșĂ„c nghiĂŻn cûåu kyĂ€ hĂșn.
14. ThĂŻĂ« naĂąo laĂą tuĂȘĂŹn hoaĂąn vaĂą chu chuyĂŻĂn cuĂŁa tĂ» baĂŁn? NhûÀng nhĂȘn
töë naĂąo laĂąm tĂčng töëc à öÄ chu chuyĂŻĂn tĂ» baĂŁn? YĂ nghĂŽa thûÄc tiĂŻĂźn cuĂŁa viĂŻĂ„c
nghiĂŻn cûåu vĂȘĂ«n Ă ĂŻĂŹ naĂąy?
1. TuĂȘĂŹn hoaĂąn cuĂŁa tĂ» baĂŁn.
- MoĂ„i tĂ» baĂŁn saĂŁn xuĂȘĂ«t trong quaĂĄ trĂČnh vĂȘĂ„n à öÄng Ă ĂŻĂŹu qua ba giai
Ă oaĂ„n, töÏn taĂ„i dĂ»ĂșĂĄi ba hĂČnh thûåc vaĂą thûÄc hiĂŻĂ„n ba chûåc nĂčng.
Giai Ă oaĂ„n I, tĂ» baĂŁn mang hĂČnh thûåc tiĂŻĂŹn tĂŻĂ„, thûÄc hiĂŻĂ„n chûåc nĂčng
mua caĂĄc yĂŻĂ«u töë saĂŁn xuĂȘĂ«t tĂ» liĂŻĂ„u saĂŁn xuĂȘĂ«t vaĂą sûåc lao à öÄng;
Giai Ă oaĂ„n II, tĂ» baĂŁn mang hĂČnh thûåc tĂ» baĂŁn saĂŁn xuĂȘĂ«t, thûÄc hiĂŻĂ„n
chûåc nĂčng saĂŁn xuĂȘĂ«t ra haĂąng hoĂĄa vaĂą taĂ„o ra giaĂĄ trĂ” thĂčĂ„ng dĂ»;