2. გაკვეთილის მიზანი: მოსწავლე
გააცნობიერებს გლობალური დათბობის
გამომწვევ მიზეზებს, მოპოვებული
ინფორმაციის საშუალებით იმსჯელებს
გლობალური დათბობით გამოწვეულ
მოსალოდნელ საფრთხეებზე და დასახავს ამ
პრობლემის თავიდან აცილების გზებს.
3. სწავლის შედეგები:
-მოსწავლეები შეძლებენ გაანალიზონ გარემო
ფაქტორების მნიშვნელობა ადამიანის
ჯანმრთელობისთვის.
- მოიპოვებენ ინფორმაციას სათბურის
ეფექტისა და გლობალური დათბობის შესახებ.
-შეისწავლიან ამ პრობლემის თავიდან
აცილების გზებს.
4. ეროვნული სასწავლო გეგმის
სტანდარტი:
ბიოლ. IX. 8. მოსწავლეს შეუძლია გაანალიზოს
ურთიერთკავშირი ეკოსისტემის კომონენტებს შორის და
იმსჯელოს ორგანიზმების ურთიერთქმედების როლზე
ეკოსისტემის სტაბილურობის შენარჩუნებაში.
ბიოლ. IX.9.1. აგროვებს ინფორმაციას ლოკალურ
ეკოსისტემაზე ანთროპოგენური ფაქტორის ზემოქმედების
შესახებ, მასალას წარმოადგენს რეფერატის, ფოტომასალის
სახით.
ბიოლ.IX.9.2. ასახელებს ანთროპოგენური ზემოქმედების
შედეგად გარემოს ისეთი ცვლილებების მაგალითებს ,
რომლებიც მოქმედებენ ადამიანის ჯანმრთელობაზე,
გამოთქვამს მოსაზრებას ამ პრობლების თავიდან აცილების
გზების შესახებ.
კვლ.IX.3. მოსწავლეს შეუძლია მონაცემთა წარმოდგენა
სხვადასხვა საკომუნიკაციო საშუალების გამოყენებით.
5. კითხვები:
რა არის ეკოსისტემა?
დაასახელეთ ეკოსისტემაზე მოქმედი ფაქტორები.
როგორ გესმით ტერმინი “ბიოგეოქიმიური” ციკლი?
დაასახელეთ ნახშირბადის აბიოტური რეზერვუარები.
რა წარმოადგენს ნახშირბადის ბიოტური
რეზერვუარებს?
რომელი პროცესი უწყობს ხელს ნახშირბადის გარემოში
მიმოქცევას?
რომელ რეზერვუარს ბიოტურს თუ აბიოტურს
მიაკუთვნებენ საწვავის საბადოებს?
არიან თუ არა ისინი ჩართული ნახშირბადის ბუნებრივ
ციკლში?
6.
7. ჯგუფური მუშაობა
1. დააკვირდით ნახშირბადის ციკლის სქემას, რამ
შეიძლება გამოიწვიოს ნახშირბადის კონცენტრაციის
ზრდა ატმოსფეროში?
2. კარბონატების შემცველი ნახშირბადი უფრო სწრაფად
ერთვება ბიოგეოქიმიურ ციკლში თუ ატმოსფერული
ნახშირორჟანგის შემადგენლობაში შემავალი?
1) დააკვირდით ნახშირბადის ციკლის სქემას,
დაასახელეთ ის ერთადერთი პროცესი რომელიც
ამცირებს ნახშირორჟანგის კონცენტრაციას
ატმოსფეროში?
2) რა კავშირს ხედავ ტყეების ფართობის შემცირებასა
და ატმოსფეროში ნახშირორჟანგის კონცენტრაციის
ზრდას შორის?
9. ერთი კენიური ანდაზა ამბობს:
მოუარეთ დედამიწას, ის საჩუქრად არ
მიგიღიათ მშობლებისგან-იგი თქვენმა
შვილებმა გათხოვეს.
10. გლობალური დათბობა, სათბურის ეფექტი ... იმ
პრობლემების მხოლოდ ნაწილია, რომლის
პირისპირაც კაცობრიობა უკვე 100 წელზე მეტია
დგას.
11. სწორედ ადამიანმა მიაყება ყველაზე საშიში ჭრილობები
გარემოს და მხოლოდ მას შეუძლია ბუნების მკურნალობა.
იგი მოვალეა დაღუპვისგან იხსნას დედამიწა.
12. ნასასა ექსპერტები ამტკიცებენ, რომ მსოფლიო დიდი საშიშროების წინაშეა.
ემუქრება თუ არა მსოფლიოს 10 საოცრებას განადგურება დაახლოებით 2030 წელს?
ტურისტულმა პორტალმა “Budget Travel”-მა, გაქრობის პირას მისული ბუნების 10
საოცრების ნუსხა გამოაქვეყნა. მათი განადგურების თარიღად მეცნიერები 2030 წელს
ასახელებენ.
გთავაზობთ მათ ჩამონათვალს:
1. ბელიზის ბარიერული რიფი – მნიშვნელოვნად დაზარალდა. მრავალ
ადგილას მან მარჯნების 50% დაკარგა, ისინი გაუფერულებას ამ დრომდე
განაგრძობენ. ამის მიზეზი გლობალური დათბობაა.
13. 2. კონგოლეზის ღრმული – ეს ამაზონის შემდეგ სიდიდით მეორე
მასივია, რომლის ფლორისა და ფაუნის ორი-მესამედი 2040
წლისთვის, გაეროს დასკვნის თანახმად, განადგურდება. მისი
გადარჩენა მხოლოდ იმ შემთხვევაში იქნება შესაძლებელი, თუ
გარემოს დამცველები ეფექტურ ღონისძიებებს გაატარებენ.
ამჟამად ტყეებს ინტენსიურად ჩეხავენ, რადგან ფერმერები
პირუტყვისთვის საძოვრის ნაკლებობას განიცდიან. აფრიკაში
მაღაროების ინტენსიური მშენებლობა მიმდინარეობს.
14. 3. მკვდარი ზღვა – ბოლო 40 წლის განმავლობაში მისი
მოცულობა მესამედით შემცირდა, ზღვის დონემ კი 24
მეტრით დაიკლო. შედეგად დაახლოებით 50 წელიწადში
მკვდარი ზღვა აღარ იარსებებს. ამასთან, კოსმეტიკის
მწარმოებლები ზღვის ფსკერის მინერალურ მარაგს
ანადგურებენ.
15. 4.ევერგლეიდსის ეროვნული პარკი (აშშ, ფლორიდა)-
ფლორიდის პარკის ტერიტორია ერთადერთი
ადგილია, სადაც ფლორიდული პანტერა ბინადრობს,
პარკის მოცულობა უკვე 60%-ით შემცირდა.
16. 5.მადაგასკარი – თუკი ამ აფრიკული
სახელმწიფოს ტყეების გადარჩენაზე არ
იზრუნებენ, 35 წელიწადში ისინი
მთლიანად გაიჩეხება და დაიწვება.
მადაგასკარის მკვიდრნი კი
დაიღუპებიან.
17. 6. მალდივის კუძულები -თუკი გლობალური
დათბობის პროცესი გაგრძელდება, ეს
კუნძულები, რომლებიც ზღვის დონიდან
დაახლოებით 2 მეტრის სიმაღლეზე
მდებარეობენ, ჩაიძირება.
18. 7.ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსები -გლობალური
დათბობა განადგურებით ანტარქტიდის
პინგვინების 80%-ს ემუქრება. არქტიკაში ამ ბედს
თეთრი დათვებიც გაიზიარებენ. პოლარული
ყინულის დადნობასთან ერთად, ეკოსისტემები
იღუპებიან. 20-40 წლის შემდეგ ანტარქტიდაში
ახალი ყინულის მასივები აღარ შეიქმნება.
19. 8. ვეფხვების პოპულაცია – ვეფხვების ნახევარზე
მეტი ინდოეთის ბინადარია. მსოფლიოში მათი
რაოდენობა ამჟამად 3200-ია. ვეფხვები, შესაძლოა,
12 წელიწადში მთლიანად განადგურდნენ. მარტო
ჩინური ტრადიციული მედიცინის
საჭიროებისთვის დღე-ღამეში საშუალოდ თითო
ვეფხვს კლავენ.
20. 9.ტაჰუამანუს ჯუნგლები (პერუ) -პერუს
პროვინციაში მადრე დე დიოსში წითელი
ხის მარაგი მოიპოვება. წითელი ხე
ტაჰუამანუს ჯუნგლებში ხარობს. უკანონო
ჩეხვის გამო ხეების რაოდენობა დღითიდღე
ნადგურდება. მხოლოდ აშშ წითელი ხის 80
%-ს მოიხმარს. ხისგან ავეჯს აწარმოებენ.
21. 10. იანძის მდინარის აუზი-მკვლევარებმა აღიარეს, რომ
ამ რეგიონში არსებული ფლორა და ფაუნა სერიოზული
საფრთხის წინაშე დგას. მაგრამ ტურისტების მიერ
დახარჯულმა თანხებმა, შესაძლოა, ბუნება
განადგურებისგან იხსნას.
22. რა ძირითადი ეკოლოგიური პრობლემები
შეიმჩნევა დღეს დედამიწაზე?
რატომ უწოდებენ მათ გლობალურ
პრობლემებს?
როგორ უნდა აიცილოს კაცობრიობამ ეს
საფრთხე?
