Βιογραφία της Μαρίας Κιουρι

1. Βιογραφία: Μαρία Σκλοντόφσκα - Κιουρί 1
Storytelling Teaching Model: wiki.science-stories.org © 2012, S@TM Research Group
Βιογραφία: Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί
Η Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί (Maria Sklodowska-Curie), γεννηµένη στη
Βαρσοβία της Πολωνίας το 1867, υπήρξε όχι µόνο µία από τις πρώτες γυναίκες
επιστήµονες οι οποίες απέκτησαν παγκόσµια φήµη αλλά και µία από τις
σηµαντικότερες µορφές της επιστήµης του προηγούµενου αιώνα. Απέκτησε πτυχία
στη φυσική και τα µαθηµατικά. Της απονεµήθηκαν δύο βραβεία Νόµπελ: Στη
φυσική το 1903 και στη χηµεία το 1911. Διεξήγαγε πρωτοποριακές µελέτες µε βάση
το πολώνιο και το ράδιο (στοιχεία τα οποία ανακαλύφθηκαν από την ίδια) και
συνέβαλε σηµαντικά στην κατανόηση της ραδιενέργειας.
Η Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί, γεννήθηκε στις 7
Νοεµβρίου του 1867, στη Βαρσοβία και ήταν το
πέµπτο και τελευταίο παιδί της πιανίστριας και
δασκάλας Μπρονισλάβα Μπογκούσκα (Bronisła-
wa Boguska) και του καθηγητή µαθηµατικών και
φυσικής Βλάντισλαβ Σκλοντόφσκι (Władyslaw
Skłodowski). Το παιδικό της χαϊδευτικό στα
πολωνικά ήταν Μάνια. Από παιδί ήδη είχε
ξεχωρίσει για την εκπληκτική της µνήµη. Σε
ηλικία 16 ετών και µε την ολοκλήρωση των
σπουδών της στη δευτοροβάθµια εκπαίδευση της
απονεµήθηκε έπαινος για τις επιδόσεις της στο
ρωσικό λύκειο. Καθώς ο πατέρας της έχασε την
περιουσία του λόγω κακών επενδύσεων, η Μαρία
αναγκάστηκε να δουλέψει ως δασκάλα, ενώ
παράλληλα, παρακολουθούσε µαθήµατα στο
παράνοµο ελεύθερο εθνικό πολωνικό
πανεπιστήµιο, το λεγόµενο και “ιπτάµενο
πανεπιστήµιο” (Uniwersytet Latający), το µόνο
ανώτατο ίδρυµα στη χώρα που δεχόταν γυναίκες.
Σε ηλικία 18 ετών πήρε µια θέση εσωτερικής
γκουβερνάντας, ενώ παράλληλα βίωσε και µια
έντονη ερωτική απογοήτευση µε έναν από τους
γιους του εργοδότη της. Λίγο αργότερα,
χρησιµοποίησε τα χρήµατα τα οποία απέκτησε
από την εργασία της για να χρηµατοδοτήσει την
προσπάθεια της αδερφής της Μπρόνια (Bronia) να
σπουδάσει ιατρική στο Παρίσι, µε τη συµφωνία
ότι και η Μπρόνια µε τη σειρά της, θα τη
βοηθούσε να συνεχίσει τις σπουδές της στη
Γαλλία.
Έτσι, το 1891 πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει
στη Σορβόννη. Εκεί παρακολούθησε τις διαλέξεις
του Πωλ Απέλ (Paul Appel), του Γκαµπριέλ
Λιπµάν (Gabriel Lippmann) και του Έντµοντ
Μπουτύ (Edmond Bouty) και γνώρισε ήδη
καταξιωµένους φυσικούς όπως ο Ζαν Περέν
(Jean Perrin), ο Σαρλ Μωραίν (Charles Maurain),
και ο Αιµέ Κοτόν (Aimé Cotton). Εκείνη την
περίοδο η Σκλοντόφσκα µελετούσε έως αργά το
βράδυ στη σοφίτα που ζούσε και συντηρούνταν
σχεδόν αποκλειστικά µε ψωµί, βούτυρο και τσάι.
Συγκέντρωσε την υψηλότερη βαθµολογία στις
εξετάσεις για το πτυχίο στις φυσικές επιστήµες
1893. Ξεκίνησε να εργάζεται στο εργαστήριο του
Λιπµάν, ενώ στις εξετάσεις για το πτυχίο στα
µαθηµατικά το 1894 ήρθε δεύτερη. Την άνοιξη
της ίδιας χρονιάς γνώρισε τον Πιερ Κιουρί (Pierre
Curie) µε τον οποίο παντρεύτηκε την επόµενη
χρονιά. Η Μαρία, η οποία είχε µεν ανατραφεί από
µια βαθιά καθολική µητέρα αλλά και από έναν
πατέρα ο οποίος ήταν ελεύθερο πνεύµα, είχε
εγκαταλείψει την εκκλησία πριν καν γίνει 20
χρονών. Παντρεύτηκαν µε πολιτικό γάµο καθώς,
όπως η ίδια αναφέρει στη βιογραφία που έγραψε
γι’ αυτόν, ο Πιέρ ήταν άθεος ενώ και η ίδια δεν
είχε πλέον σχέση µε καµία θρησκεία.
Πριν από το γάµο της η Μαρία είχε µόνο ένα
φόρεµα, το οποίο φορούσε κάθε µέρα. Όταν
λοιπόν η πεθερά της αδερφής της (της Μπρόνια)
αποφάσισε να της αγοράσει το νυφικό, η Μαρία
ζήτησε να είναι σκούρο και πρακτικό ώστε να
µπορεί να το φοράει στο εργαστήριο. Εκείνη την
περίοδο το µόνο περιουσιακό στοιχείο του
ζευγαριού ήταν δύο ποδήλατα τα οποία έλαβαν ως
γαµήλιο δώρο. Προκάλεσαν αρκετά σχόλια όταν
αποφάσισαν να ταξιδέψουν στο µήνα του µέλιτός
τους µε τα ποδήλατά τους καθώς το ποδήλατο,
ειδικά τότε, δεν ήταν και το πιο άνετο µέσο
µεταφοράς, ειδικά για τις γυναίκες οι οποίες
έπρεπε να φορούν τα βαριά και µακριά φορέµατα
που συνηθίζονταν εκείνη την εποχή. Ο γάµος της
Μαρίας και του Πιέρ σήµανε την απαρχή µιας
συνεργασίας η οποία σύντοµα θα επιτύγχανε

2. Βιογραφία: Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί 4
Storytelling Teaching Model: wiki.science-stories.org
αποτελέσµατα µε παγκόσµιο αντίκτυπο:
συγκεκριµένα την ανακάλυψη του πολώνιου (το
οποίο ονόµασε έτσι η Μαρία προς τιµήν της
πατρίδας της Πολωνίας) το καλοκαίρι του 1898,
και του ραδίου, η οποία ακολούθησε λίγους µήνες
αργότερα.
Βασιζόµενη στην ανακάλυψη ενός νέου
φαινοµένου από τον Ανρί Μπεκερέλ (Henri Bec-
querel) το 1896, φαινόµενο το οποίο αργότερα η
ίδια ονόµασε “ραδιενέργεια”, η Μαρία Κιουρί, η
οποία έψαχνε αντικείµενο για τη διατριβή της,
αποφάσισε να ανακαλύψει εάν η ιδιότητα αυτή, η
οποία ανακαλύφθηκε αρχικά στο ουράνιο,
µπορούσε να βρεθεί και σε άλλα υλικά.
Ανακάλυψε, ταυτόχρονα µε τον Τζ. Σ. Σµιντ
(G.C. Schmidt) ότι η υπόθεση αυτή ήταν σωστή
σε σχέση µε το θόριο.
Στη συνέχεια έστρεψε τις έρευνές της στα
µέταλλα. Η προσοχή της στράφηκε στον
πισσουρανίτη, ένα µέταλλο του οποίου η
δραστηριότητα, η οποία ήταν εντονότερη από
αυτή του καθαρού ουρανίου, ήταν δυνατόν να
εξηγηθεί µε βάση την υπόθεση ότι στο
µετάλλευµα υπήρχαν µικρές ποσότητες κάποιας
εξαιρετικά ενεργής, άγνωστης ουσίας. Η εργασία
αυτή, στην οποία συνέπραξε και ο Πιέρ Κιουρί,
οδήγησε στην ανακάλυψη δύο νέων στοιχείων του
πολώνιου και του ραδίου. Ενώ ο Πιέρ Κιουρί
ασχολήθηκε κυρίως µε τη µελέτη των νέων
ακτινοβολιών από την σκοπιά της φυσικής, η
Μαρία προσπάθησε να εξαγάγει καθαρό ράδιο σε
µεταλλική µορφή κάτι που πέτυχε µε τη βοήθεια
ενός φοιτητή του Πιέρ Κιουρί, του χηµικού Αντρέ
Λοίς Ντεµπιέρν (André-Louis Debierne).
Επειδή το εργαστήριο του Πιέρ Κιουρί ήταν
πολύ µικρό, ο διευθυντής της Σχολής
Εφαρµοσµένης Φυσικής και Χηµείας όπου αυτός
δίδασκε, του παραχώρησε µια µικρή αποθήκη
στην αυλή, η οποία παλαιότερα λειτουργούσε ως
ανατοµείο. Η οροφή ήταν γυάλινη και όταν
έβρεχε έσταζε, ενώ όταν έκανε ζέστη το
εσωτερικό του χώρου ήταν ζεστό σα θερµοκήπιο.
Σύµφωνα µε την ίδια: “Κάποιες φορές περνούσα
ολόκληρη τη µέρα ανακατεύοντας κάποιο
διάλυµα το οποίο έβραζε σε κάποιο δοχείο που
είχε σχεδόν το ίδιο µέγεθος µ’ εµένα. Το βράδυ
ήµουν τόσο κουρασµένη ώστε µόλις έφτανα στο
σπίτι µου σχεδόν αµέσως κατέρρεα’. Αυτή η
ρουτίνα συνεχίστηκε για χρόνια, µε λιγοστά
διαλείµµατα για διακοπές. Το 1902, µετά από 45
µήνες εργασίας η οποία έµοιαζε µε την εργασία
αλχηµιστή και αφού είχε επεξεργασθεί πάνω από
έναν τόνο αποβλήτων, η Μαρία είχε στην κατοχή
της ένα δέκατο του γραµµαρίου καθαρό άλας
ραδίου. Αυτή ήταν η πρώτη ποσότητα που
υπήρξε στον κόσµο από αυτήν την ουσία, της
οποίας η αξία σύντοµα θα ήταν πολύ µεγαλύτερη
από αυτή του χρυσού.
Χάρις σε αυτήν την έρευνα η Μαρία Κιουρί
πήρε το διδακτορικό της τον Ιούνιο του 1903 ενώ
της απονεµήθηκε µαζί µε τον Πιέρ το µετάλλιο
Ντέιβι (Davy) της Βασιλικής Εταιρείας του
Λονδίνου (Royal Society of London for Improv-
ing Natural Knowledge). Την ίδια χρονιά οι
Κιουρί µοιράστηκαν µε τον Ανρί Μπεκερέλ το
βραβείο Νόµπελ φυσικής για την ανακάλυψη της
ραδιενέργειας.
Η γέννηση των δύο θυγατέρων της, της Ιρέν
και της Υβ, το 1897 και το 1894 αντίστοιχα δεν
επηρέασε τους εντατικούς ρυθµούς της
επιστηµονικής της εργασίας. Το 1900 διορίστηκε
λέκτορας στη σχολή θηλέων της φυσικής στην
Εκόλ Νορµάλ Σουπεριέρ (École Normale Supéri-
eure) στη Σεβρ (Sévres), όπου εισήγαγε µια νέα
µέθοδο διδασκαλίας στηριγµένη στη διδακτική
χρήση του πειραµατισµού, ενώ το Δεκέµβριο του
1904 διορίστηκε ως πρώτη βοηθός στο
εργαστήριο που διηύθυνε ο Πιέρ Κιουρί.
Ο ξαφνικός θάνατος του Πιέρ Κιουρί (στις 19
Απριλίου 1906) ήταν ένα βαρύ χτύπηµα για τη
Μαρία Κιουρί. Ο Πιέρ σκοτώθηκε σε ένα τροχαίο
ατύχηµα. Καθώς περπατούσε κάτω από
καταρακτώδη βροχή στην οδό Ντωφέν (Rue Dau-
phine) χτυπήθηκε από µία άµαξα και
παρασύρθηκε κάτω από τις ρόδες της µε
αποτέλεσµα να υποστεί συντριπτικό κάταγµα στο
κρανίο. Διατυπώθηκε τότε αλλά και αργότερα η
υπόθεση ότι ο οργανισµός του Κιουρί ήταν
εξασθενηµένος από την παρατεταµένη έκθεσή του
στη ραδιενέργεια. Ωστόσο δεν αποδείχτηκε ποτέ
ότι η έκθεση αυτή προκάλεσε ή έστω συντέλεσε
στο ατύχηµα.
Αυτό το τραγικό συµβάν αποτέλεσε κοµβικό
σηµείο για την καριέρα της: Από εκείνο το σηµείο
και µετά αφιέρωσε όλη της την ενέργεια ώστε να
ολοκληρώσει µόνη της το επιστηµονικό έργο που
αρχικά είχε αναλάβει µαζί µε τον Πιέρ.

3. Βιογραφία: Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί 3
Storytelling Teaching Model: wiki.science-stories.org © 2012, S@TM Research Group
Στις 13 Μαϊου 1906, διορίστηκε στην καθηγητική
έδρα η οποία είχε µείνει κενή µετά το θάνατο του
Πιέρ. Ήταν η πρώτη γυναίκα που δίδαξε στη
Σορβόνη. Το 1908 έγινε τακτική καθηγήτρια (titu-
lar professor), ενώ το 1910 δηµοσίευσε την
πραγµατεία της πάνω στη ραδιενέργεια, έργο το
οποίο θεωρείται θεµελιώδες για την κατανόηση
του αντικειµένου αυτού. Το 1911 της
απονεµήθηκε το βραβείο Νόµπελ Χηµείας για την
αποµόνωση του καθαρού ραδίου. Το 1914
ολοκληρώθηκε η κατασκευή του κτηρίου των
εργαστηρίων του ινστιτούτου ραδιολογίας (Insti-
tut du Radium) στο Πανεπιστήµιο του Παρισιού.
Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσµίου
Πολέµου και καθώς δεν µπορούσε να συνεχίσει
την έρευνά της καθώς το εργαστήριό της ήταν
κλειστό (το µεγαλύτερο µέρος του προσωπικού
είχε κληθεί στο στρατό), η Μαρία Κιουρί µε τη
βοήθεια της κόρης της Ιρέν, αφεριώθηκε στην
ανάπτυξη της χρήσης της ακτινογραφίας (X-
radiography). Κατά την περίοδο αυτή, έδωσε το
µεγαλύτερο µέρος της περιουσίας της, που
προερχόταν κυρίως από το βραβείο Νόµπελ, σε
δωρεές για τους σκοπούς του πολέµου. Οργάνωσε
µια ακτινολογική υπηρεσία για το µέτωπο.
Τοποθέτησε ακτινολογικά µηχανήµατα, φιλµ και
αντιδραστήρια σε 20 οχήµατα, τα οποία ήταν
εξοπλισµένα µε ‘δυναµό’ ώστε να παράγουν
ηλεκτρικό ρεύµα. Στο στρατό τα οχήµατα αυτά τα
αποκαλούσαν “οι µικρές Κιουρί” (les peties Cu-
ries). Από το 1916 και µετά οδηγούσε και η ίδια
ένα από αυτά καθώς τότε πήρε δίπλωµα
οδήγησης. Το 1918 τέθηκε σε πλήρη λειτουργία
το Ινστιτούτο Ραδιολογίας (στο προσωπικό του
οποίου συγκαταλεγόταν πλέον και η κόρη της
Κιουρί, Ιρέν) το οποίο επρόκειτο να γίνει ένα
παγκόσµιας εµβέλειας ερευνητικό κέντρο για την
πυρηνική φυσική και τη χηµεία. Η Μαρία Κιουρί,
στο απόγειο πλέον της φήµης της, και από το
1922 µέλος της Ιατρικής Ακαδηµίας, έστρεψε τις
έρευνες της στη µελέτη των χηµικών ιδιοτήτων –
χαρακτηριστικών των ραδιενεργών ουσιών αλλά
και στις δυνατότητες εφαρµογής – χρήσης των
ουσιών αυτών στην ιατρική.
Το 1921, συνοδευόµενη από τις δύο κόρες της,
η Μαρία Κιουρί έκανε ένα θριαµβευτικό ταξίδι
στις Ηνωµένες Πολιτείες, όπου ο πρόεδρος
Γουόρεν Χάρντινγκ της δώρισε ένα γραµµάριο
καθαρού ραδίου το οποίο είχε αγορασθεί µε έρανο
από τις γυναίκες της Αµερικής.
Τη περίοδο εκείνη έδωσε πολλές διαλέξεις
ιδιαίτερα στο Βέλγιο, τη Βραζιλία, την Ισπανία
και τη Τσεχοσλοβακία. Έγινε µέλος της επιτροπής
για τη διεθνή συνεργασία, φορέα που
λειτουργούσε υπό την αιγίδα του Συµβουλίου της
Κοινωνίας των Εθνών. Επιπλέον είχε τη χαρά να
δεί την ίδρυση του Ιδρύµατος Κιουρί στο Παρίσι,
αλλά και την ίδρυση παραρτήµατος του
Ινστιτούτου Ραδιολογίας στη Βαρσοβία το 1932,
του οποίου πρώτη διευθύντρια έγινε η αδερφή της
Μπρόνια.
Η Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί επισκέφθηκε
την Πολωνία για τελευταία φορά την άνοιξη του
1934. Πέθανε δύο µήνες αργότερα, στις 4 Ιουλίου
1934, από απλαστική αναιµία στο σανατόριο του
Σανσελµόζ (Sancellemoz), της Άνω Σαβοΐας
(Haute-Savoie), στην ανατολική Γαλλία. Η
ασθένειά της σίγουρα οφειλόταν στην έκθεση του
οργανισµού της στη ραδιενέργεια. Την εποχή
εκείνη οι επιβλαβείς συνέπειες της έκθεσης στην
ιοντική ακτινοβολία ήταν άγνωστες, µε
αποτέλεσµα η εργασία στο εργαστήριο να
εκτελείται χωρίς προστατευτικά µέτρα. Η Κιουρί
µετέφερε δοκιµαστικούς σωλήνες οι οποίοι
περιείχαν ραδιενεργά ισότοπα στην τσέπη της και
τους αποθήκευε σε ένα συρτάρι του γραφείου της
σχολιάζοντας µάλιστα το ωραίο µπλε-πράσινο
φως το οποίο ανέδιδαν οι ουσίες αυτές στο
σκοτάδι. Τάφηκε στο νεκροταφείο του Σω
(Sceaux) δίπλα στον σύζυγό της Πιέρ. Εξήντα
χρόνια αργότερα, το 1995, προς τιµήν των
επιτευγµάτων της, τα οστά και των δύο
µεταφέρθηκαν στο Πάνθεον του Παρισιού. Ήταν
η πρώτη γυναίκα που της αποδόθηκε αυτή η τιµή.
Το εργαστήριο της διατηρείται ως είχε στο
Μουσείο Κιουρί.
“Η µητέρα µου ήταν 37 ετών όταν γεννήθηκα.
Όταν µεγάλωσα αρκετά ώστε να µπορώ να λέω
ότι τη γνωρίζω ήταν µια ηλικιωµένη γυναίκα η
οποία βρισκόταν στο απόγειο της διασηµότητάς
της. Και όµως αυτή η ‘διάσηµη επιστήµονας’
µου ήταν εντελώς ξένη, ίσως επειδή η ιδέα ότι
ήταν “διάσηµη επιστήµονας” δεν απασχολούσε
καθόλου τη Μαρία Κιουρί. Αντιθέτως έχω την
αίσθηση ότι πάντα ζούσα δίπλα στη φτωχή
φοιτήτρια, την οποία βασάνιζαν εφιάλτες και

4. Βιογραφία: Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί 4
Storytelling Teaching Model: wiki.science-stories.org
που ήταν η Μαρία Σκλοντόφσκα πολύ πριν
έρθω εγώ στον κόσµο.
Υβ Κιουρί, βιογράφος της µητέρας της
‘Η Μαρία Κιουρί είναι ο µόνος διάσηµος
άνθρωπος του οποίου το ήθος δεν έχει
διαφθαρεί από τη φήµη.’
Άλµπερτ Αϊνστάιν στο “Μαντάµ Κιουρί” της
Ιρέν Κιουρί, DaCapo Press 1937
Κείµενο: Katarzyna Przegiętka
Επιµέλεια: Stephen Klassen, Cathrine
Froese Klassen
Μετάφραση στα ελληνικά: Σπύρος
Κόκκοτας
Βιβλιογραφία:
Sklodowska – Curie M. (1967) Radium and the
New Concepts in chemistry, Elsevier Publishing
Company, Amsterdam (http://nobelprize.org)
Curie, Eva. (1992) Μαντάµ Κιουρί· µετάφραση
Γεωργία Δελληγιάννη Αναστασιάδη. Αθήνα,
Μίνωας.
Συµπληρωµατική βιβλιογραφία:
Marie Curie - Biography". Nobelprize.org.
11 Oct 2012
http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/
chemistry/laureates/1911/marie-curie-bio.html
http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/sci/msc.
htm
http://www.squidoo.com/mariecurie
Για περισσότερα στοιχεία δείτε:
“Book of walks in Marie Sklodowska –
Curie’s footsteps” by Piotr Cieśliński & Jerzy S.
Majewski, Agora SA, Warsaw, 2011.
Η Βιογραφία: Μαρία Σκλοντόφσκα – Κιουρί στηρίζεται
εν µέρει στο κείµενο Ιστορική Αναδροµή: Άτοµα που
έγραψε ο Peter Heering.
Η Βιογραφία Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί γράφηκε από
την Katarzyna Przegiętka µε την υποστήριξη της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής (έργο: 518094-LLP-1-2011-1-GR-
COMENIUS-CMP) και της Πολωνικής Ένωσης
Διδασκόντων Φυσικών Επιστηµών. Η δηµοσίευση αυτή
αντανακλά τις απόψεις της συγγραφέα και µόνον και η
Επιτροπή δεν µπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε
χρήση των πληροφοριών που αυτή περιέχει.