1. Эртний Герегийн гүн ухаантан Эзоп
Эзоп бол долоон мэргэний үед буюу нийтийн тооллын өмнөх VII-VI зуунд амьдарч
байсан, Фригийн төрлөх иргэн, хувь заяаны эрхээр боол явсан хүн юм.
Нэг удаа Эзопыг худалдахаар зах дээр аваачиж л дээ. Боолууд юу чаддагаа өрсөлдөн
ярьж, өөрийгөө үнэд оруулж байх юм гэнэ. Эзопын ээлж болоод "Чи юу чаддаг вэ?” гэж
асуухад: -Юу ч чадахгүй ээ. Наадуул чинь нэрлэсээр байгаад надад хэлэх юм үлдсэнгүй.
Эд байхад надаар яах гэсэн юм бэ? хэмээсэн байна. Нэгэнтээ эзэн нь явуут дундаа шээж
байхыг хараад Эзоп: -За хөөрхий, бид ч гүйдэл дундаа морь харж сурахгүй бол горьгүй нь
дээ гэж шогширсон гэнэ.
Энэ тооллын өмнөх 600 оны үеэс мэргэн ухаантай хэмээн олонд үнэлэгдэх болсон түүний
тухай анх V зууны түүхч Херодот мэдээлсэн юм. Эзоп хар бор ажилд муу, тультраа, айн
ширвэдмээр эвгүй төрхтэй хүн байсан гэдэг. Эзоп 400 орчим ёгт үлгэр бичсэн агаад Самос
арал дээр аж төрдөг Иадмон гэгчийн боол явсан.
Хэлний мөн чанар:
1. Хэлний биологийн шинж
2. Хэлний сэтгэхүйн шинж
3. Хэлний нийгмийн шинж
4. Хэлний тэмдгийн шинж гэх 4 шинжтэй.
Хэлний үндсэн үүрэг:
1. Харилцааны үүрэг
2. Санаа дамжуулах болон санаа бий болгох үүрэг
3. Танихуйн үүрэг гэж ангилдагийг мэдэж авсан.

2. Хэл нь биологийн шинж учир удамшдаггүй харин хэлийг сурдаг ба хувь хүний оюун
ухааныг хөгжүүлдэг.
Хэл хүний оршихуйн тайлагдашгүй нууцын нэг. Учир нь тархи нь хүний хэлийг удирддаг.
Мөн хэлийг үгэн ба үгэн бус гэж ангилдаг. Дохио зангаа тэмдгээр илэрхийлж болно.
Хүмүүс зөвхөн хүн л ярьж чаддаг гэж ойлгодог боловч энэ нь буруу ойлголт юмаа.
Амьтад ч гэсэн хоорондоо ямар нэгэн дохио зангаа, дуу авиа, үй лдлээрээ ойлголцдог
гэдгийг эрдэмтэд олон жилийн турш судлан тогтоосон. Би ч бас санаа нэг байна.
Хэл нь авиа, авианы нийлэмж, холбоо үг, энгийн өгүүлбэр, цогцолбор зэргээс бүрддэг.
Эрдэмтэд олон жилийн турш амьтад төдийгүй хүн дээр судалгаа хийж өнөөгийн хэл
ярианы онцлог, шинж чанар, бүтэц үүрэг зэргийг тодорхойлсон.
МУИС-н ШУС-н ХУС
Хүрэлболд Цэрэнчимэд
2014 оны 10 сарын 20