1. İşyeri Hekimi

2. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
• İşletmelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarını
önlemeyi amaçlayan ilkeler ve uygulamalar
bütünüdür.
• İSİG yaklaşımı, hem sağlığın korunması hem de
iyileştirilmesi etkinliklerini içeren bir kapsamda ele
alınmaktadır.
• İSİG; sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı ve
çevrede;
• Çalışanların çalışma kapasitelerinin korunmasını
• Hastalık ve kaza nedeniyle oluşabilecek erken
maluliyeti önlemeyi

3. İşyeri Hekimliği
• En az 50 çalışan…
– 1930 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha
kanununun 180. maddesi
– 506 sayılı SSK yasasının 114. maddesi ve
– İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’nün 91.
maddesi

4. İş Kanunu (4857)
• MADDE 81 – İşverenler, devamlı olarak en az elli işçi
çalıştırdıkları işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve
güvenliği önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının
izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi,
işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik
hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla, işyerindeki işçi sayısı,
işyerinin niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre;
a) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmakla,
b) Bir veya birden fazla işyeri hekimi ile gereğinde diğer sağlık
personelini görevlendirmekle,
c) Sanayiden sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya
birden fazla mühendis veya teknik elemanı görevlendirmekle,
yükümlüdürler.

5. • Yönetmelik 4 Temmuz 1980 …
– “yetkili bir makam tarafından verilmiş olan sertifika”
– işyeri hekimlerinin atanmasında tabip odalarını yetkili
• 12 Eylül 1980 tabip odaları kapatılıyor ve süreç
kesintiye uğruyor...
– Türk Tabipleri Birliği 35. Büyük Kongresi, “yetkili makam
tarafından verilen sertifika” eğitim programları başlatma ve
sertifikalandırma işlevini üstlenmiştir.
– İlk kurs 1988 yılında İstanbul Tabip Odası
İşyeri Hekimlerinin Çalışma Şartları
ile Görev ve Yetkileri

6. İşyeri Hekimi Kimdir?
• İşyerinde, çalışanların
– işe bağlı sağlık sorunlarından korunmaları,
meslek hastalıklarının, kazaların,
maluliyetlerin önlenmesi,
– çalışma koşullarının iyileştirilmesi,
– çalışanların sağlığının ve sağlık bilincinin
geliştirilmesi amacıyla tam bir mesleki
bağımsızlık içinde bilgi ve becerilerini
kullanması gereken hekimdir.

7. Kimler İşyeri Hekimi Olurdu ?
• Türk Tabipleri Birliği'nce düzenlenen " İşyeri
Hekimliği Sertifika Programı"nı başarı ile
tamamlamak,
• İş Güvenliği Müfettişliğinde en az üç yıl
çalışmış Hekim İş Güvenliği Müfettişi niteliği
taşımak
• Tabip Odalarının izni ve onayı ile
yetkilendirilmek işyeri hekimi olarak
çalışmalarının ön koşulu...

8. İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ,
SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA
YÖNETMELİK
Resmi Gazete: 27.11.2010 - 27768

9. Tanımlar (Madde: 4)
ç) Eğitim kurumu:Eğitim kurumu: İşyeri hekimliği eğitimlerini vermek
üzere, gerekli donanım ve personele sahip olan ve
Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları,
üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine
göre faaliyet gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen
müesseseleri,
e) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB):İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere
işyerinde kurulan, gerekli donanım ve personele
sahip olan birimi,

10. Tanımlar (Madde: 4)
f) Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB):Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): İş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere,
gerekli donanım ve personele sahip olan ve
Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları
ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet
gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen müesseseleri,

11. İşyeri Hekimi
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere
Bakanlıkça belgelendirilmiş hekim.

12. İşyeri hekimliği belgesi (Madde 14)
a) İşyeri hekimliği eğitim programını tamamlayan ve
eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak
sınavda başarılı olan hekimlere,
b) İş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıl teftiş
yapmış olan hekim iş müfettişleri, iş sağlığı bilim uzmanı
hekimler, iş sağlığı bilim doktoru ile Bakanlık ve bağlı
birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş
yıl fiilen çalışmış hekimlerden Bakanlıkça yapılacak
veya yaptırılacak sınavda başarılı olanlara,

13. İşyeri hekimliği belgesi (Madde 14)
c) İş ve meslek hastalıkları ya da işyeri hekimliği yan dal
uzmanları ile uzmanlık eğitimi süresince iş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili en az 150 saat teorik ve uygulamalı
eğitim alan halk sağlığı uzmanlarına istekleri halinde,

14. İşyeri hekimlerinin eğitimleri (Madde 30)
(1) Bakanlıkça belirlenecek eğitim programları… teorik
kısmı 180 saatten, uygulama kısmı 40 saatten ve
toplamda 220 saatten az olamaz.
Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile
verilebilir. Uygulamalı eğitimler işyeri hekimi bulunan
bir işyerinde yapılır.
(2) Beş yıllık aralıklarla eğitim kurumları tarafından
düzenlenecek bilgi yenileme eğitimine katılmak
zorundadırlar. Bu eğitimin süresi 30 saatten az
olamaz.

15. İşyeri Hekiminin Statüsü
• Sözleşme
• Ücret karşılığında, (Ücretlerinin miktarı ve ödeme biçimi
sözleşmelerinde gösterilir.)
• İşyeri sağlık biriminde görev yapar
• Mesleksel statüsü olan "işçi"dir.
• Bir bakıma işveren adına belli hizmetler
gördüğü için "işveren vekili" niteliği de
taşımaktadır.

16. İşyeri Hekiminin Temel Görevleri
• İşe giriş sürecinde, iş-işçi uyumunun sağlanması,
• İşe bağlı sağlık tehlikeleri açısından duyarlı adayların
belirlenmesi,
• İşe yeni başlayanların sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları
açısından oryantasyonunun sağlanması,
• Aralıklı kontrol muayenelerinin yapılması,
• Sağlık ve güvenlik tehlikelerinin belirlenmesi ve sağlık risklerinin
değerlendirilmesi amacıyla gözlem ve incelemeler yapılması,
• İşyeri ortamı ve zararlılarla ilgili ölçüm ve analizlerin planlanması
ve sonuçların değerlendirilmesi, sürekli takibi,

17. İşyeri hekimlerinin görevleri (Madde 15)
a) Rehberlik ve danışmanlık;
b) Sağlık gözetimi;
c) Eğitim ve bilgilendirme;
ç) İlgili birimlerle işbirliği;

18. Rehberlik ve danışmanlık
1) Bulunması halindeBulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kuruluna katılarak
çalışma ortamı gözetimi ve işçilerin sağlık gözetimi ile ilgili
danışmanlık yapmak ve alınan kararların uygulanmasını
izlemek,
2) Kantin, yemekhane, yatakhane, kreş ve emzirme odaları ile
soyunma odaları, duş ve tuvaletlerin bakımı ve temizliği
konusunda gerekli kontrolleri yaparak tavsiyelerde bulunmak,
3) İş sağlığı, hijyen, toplu koruma yöntemleri ve kişisel koruyucu
donanımlar konularında tavsiyede bulunmak,
4) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi amacıyla gerekli
aktiviteler konusunda işverene tavsiyelerde bulunmak,

19. Rehberlik ve danışmanlık
5) İşyerinde periyodik incelemeler yapmak ve risk değerlendirme
çalışmalarına katılmak,
6) Risklerin değerlendirilmesi ve önlenmesi ile ilgili mevzuata göre
yapılması gereken koruyucu sağlık muayenelerini yapmak,
7) Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumları ile
işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri arasında bir ilişkinin olup
olmadığını tespit etmek, gerektiğinde çalışma ortamı ile ilgili
ölçümler yapılmasını sağlayarak, alınan sonuçların işçilerin
sağlığı yönünden değerlendirmesini yapmak,
8) İşin yürütümünde ergonomik ve psikososyal riskler açısından
işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerini dikkate alarak iş ile
işçinin uyumunu sağlamak ve çalışma ortamındaki stres
faktörlerinden korunmaları için araştırmalar yapmaktır.

20. Sağlık Gözetimi
1) İşçilerin sağlık gözetimini yapmak,
2) İşçilerin işe giriş ve periyodik sağlık muayenelerini yapmak,
3) İşe dönüş muayenesi yapmak,
4) Hassas risk grupları, meslek hastalığı tanısı veya şüphesi olanlar, kronik
hastalığı olanlar, madde bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş
olanlar gibi işçilerin, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli koruyucu sağlık
muayenelerini yaparak rapor düzenlemek,
5) Bulaşıcı hastalıkların kontrolü, portör muayeneleri yapılmasını
sağlamak,

21. Sağlık Gözetimi
6) Çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını
önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmek,
7) Sağlık gözetimi konusunda işçileri bilgilendirmek ve onların rızasını
almak, sağlık riskleri ve yapılan sağlık muayeneleri konusunda işçileri
yeterli ve uygun şekilde bilgilendirmek,
8) Yıllık çalışma planını hazırlamak, işyerindeki sağlık gözetimi ile ilgili
çalışmaları kaydetmek ve yıllık değerlendirme raporunu hazırlayarak
elektronik ortamda Bakanlığa göndermektir.

22. Eğitim ve bilgilendirme
1) İlkyardım ve acil müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve personelin
eğitiminin sağlanması,
2) İş sağlığı, hijyen ve ergonomi alanlarında bilgi ve eğitim sağlanması için
ilgili taraflarla işbirliği yapmak,
3) İşyeri yöneticilerine, iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine, işçilere ve
temsilcilerine genel sağlık konularında eğitim vermek ve bu eğitimlerin
sürekliliğini sağlamak,
4) Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının zararları konusunda işyerinde
eğitim vermek.

23. İlgili birimlerle işbirliği
1) İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak,
2) İş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalanan işçilerin
rehabilitasyonu konusunda işyerindeki ilgili birimlerle, meslek hastalığı
tanısında yetkili hastaneler ile işbirliği içinde çalışmak,
3) İş kazaları ve meslek hastalıklarının analizi ile iş uygulamalarının
iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak,
4) Yeni teknoloji ve donanımın sağlık açısından değerlendirilmesi ve test
edilmesi gibi mevcut uygulamaların iyileştirilmesine yönelik programların
geliştirilmesi çalışmalarına katılmak,

24. İlgili birimlerle işbirliği
5) Bulunması halinde iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde yıllık çalışma
planını ve yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak,
6) Yöneticilere, bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine
ve işçilere genel sağlık, iş sağlığı ve güvenliği, hijyen, kişisel koruyucu
donanımlar ve toplu korunma yöntemleri konularında bilgi ve eğitim
verilmesi için ilgili taraflarla işbirliği yapmak.

25. Yetkileri (Madde 16)
a) Hayati tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde işverene bildirmek,
gerekli tedbirler işveren tarafından alınmadığı takdirde durumu
Bakanlığa rapor etmek,
b) İşyerinde belirlediği yakın ve hayati tehlike oluşturan hususun acil
müdahale gerektirmesi halinde işveren veya işveren vekilinin onayını
almak kaydıyla işi geçici olarak durdurmak,
c) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği
konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere
ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek,
ç) Görevinin gerektirdiği konularda işvereni bilgilendirerek ilgili kurum
veya kuruluşlar ile iletişime geçmek ve işyerinin iç düzenlemelerine
uygun olarak işbirliği yapmaktır.

26. Kime Bağlı Olarak Çalışır?
• İşverene
• Fakat işyeri hekimi bilimsel, etik ve
mesleki açıdan özerk ve bağımsız
davranmalıdır.

27. TTB
• Hekimlik hizmeti ücretleri TTB tarafından belirlenir.
• TTB uygun sözleşme şartlarının sağlanmasını güvence altına
alır.
• Çalışanların sağlığı bir halk sağlığı sorunudur.
• Çalışan, aile, işletme, toplum…
• Ulusal ekonomi açısından işgücünün korunması ve iş gücü
verimliliğinin artırılması, tedavi maliyetlerinin azaltılması son
derece önemlidir.
• TTB mesleki hak ve çıkarları koruyarak mesleki
uygulama standartları geliştirerek eğitim ve gözetim
desteği sağlayarak esas olarak toplum sağlığının
korunması ve geliştirilmesine hizmet eder.

28. Dünya Tabipler Birliği: 663 sayılı KHK
meslek örgütünün özerkliğine saldırıdır.
• 2/11/2011 / 663: 6023 sayılı Türk Tabipleri
Birliği Kanunu 1. maddesinde geçen
“tabipliğin kamu ve kişi yararına
uygulanıp geliştirilmesini sağlamak”
ibaresi, yürürlükten kaldırılmıştır.

29. İŞYERİ HEKİMİ BULUNDURMAK NE
SAĞLAR, NE KAZANDIRIR?
• Yasal zorunluluk
• Kaza ve sık görülen hastalıkları, iş gücü ve iş günü kayıpları
minimize edilmiş, tazminat, tedavi ve rehabilitasyon maliyetleri
kontrol edilmiş olur.
• Ayaktan tedavi, koruyucu sağlık hizmetleri çalışanların
motivasyonu ve iş memnuniyetleri artırır, aidiyet duyguları
güçlendirilir. İş gücü verimliliği arttırılır.
• Toplumsal sorumluluk gereği yerine getirilirken şirket imajının
güçlendirilmesi sağlanır.
• İşçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının geliştirilmesi “Toplam
Kalite” anlayışına uygun bir reorganizasyonun en önemli
bileşeni olur.

30. Alpaslan Türkkan
aturkkan@uludag.edu.tr
Dikkatiniz için teşekkürler…