SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
Download to read offline
 मोहनदास करमचंद गांधी भारत एवं भारतीय
स्वतंत्रता आंदोलन के एक प्रमुख राजनैततक एवं
आध्यात्ममक नेता थे। वे समयाग्रह - व्यापक
सववनय अवज्ञा के माध्यम से अमयाचार के
प्रततकार के अग्रणी नेता थे, उनकी इस
अवधारणा की नींव संपूणण अहहंसा पर रखी गई
थी त्जसने भारत को आजादी हदलाकर पूरी
दुतनया में जनता के नागररक अधधकारों
एवं स्वतंत्रता के प्रतत आंदोलन के ललए
प्रेररत ककया।
 मोहनदास करमचंद गांधी गुजराती अथवा हहंदी में परफ्यूमर
भागणव की मानक व्याख्या वाली हहंदी-अंग्रेजी डिक्शनरी, का
जन्म पत्चचमी भारत के वतणमान गुजरात, में पोरबंदर नामक
स्थान पर २ अक्तूबर १८६९ .एक तटीय शहर में हुआ।उनके
वपता करमचंद गांधी हहंदु मोध समुदाय से संबंध रखते थे
और अंग्रेजों के अधीन वाले भारत के काहियावाड़ एजेन्सी में
एक छोटी सी ररयासत पोरबंदर प्रांत के दीवानअथाणत प्रधान
मंत्री थे। परनामी वैष्णव हहंदूसमुदाय की उनकीमाता पुतलीबाई
करमचंद की चौथी पमनी थी, उनकी पहलीतीन पत्मनयााँ प्रसव
के समय मर गई थीं। भत्क्त करने वाली माता की देखरेख
और उस क्षेत्र की जैन पंरपराओं के कारण
युवा मोहनदास पर वे प्रभाव प्रारम्भ मे ही पड़
गए,जो उनके जीवन में महमवपूणण भूलमका
तनभाने वाले थे।
गांधी और उनकी पमनी कस्तूरबा
 दक्षक्षण अफ्रीका में गान्धी को भारतीयों पर भेदभाव का सामना
करना पड़ा। आरम्भ में उन्हें प्रथम श्रेणी कोच की वैध हटकट
होने के बाद तीसरी श्रेणी के डिब्बे में जाने से इन्कार करने के
ललए ट्रेन से बाहर फें क हदया गया था। इतना ही नहीं पायदान
पर शेष यात्रा करते हुए एक यूरोवपयन यात्री के अन्दर आने
पर चालक की मार भी झेलनी पड़ी। इसी तरह ही बहुत सी
घटनाओं में से एक यह भी थी त्जसमें अदालत के न्यायाधीश
ने उन्हें अपनी पगड़ी उतारने का आदेश हदया
था त्जसे उन्होंने नहीं माना। अन्याय को देखते
हुए गान्धी ने अंग्रेजी साम्राज्य के अन्तगणत
अपने देशवालसयों के सम्मान तथा देश में
स्वयं अपनी त्स्थतत के ललए प्रचन उिाये।
गांधी दक्षक्षण अफ्रीका म
 महाममा गााँधी का भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के ललए संघषण मुझे
अतत प्रेररत करता है।
चंपारण और खेडा
गांधी की पहली बड़ी उपलत्ब्ध १९१८ में
चम्पारन और खेड़ा समयाग्रह, आंदोलन में
लमली हालांकक अपने तनवाणह के ललए जरूरी
खाद्य फसलों की बजाए नील नकद पैसा देने
वाली खाद्य फसलों की खेती वाले आंदोलन
भी महमवपूणण रहे।
लेककन इसके प्रमुख प्रभाव उस समय देखने
को लमले जब उन्हें अशांतत फै लाने के ललए
पुललस ने धगरफ्तार ककया और उन्हें प्रांत
छोड़ने के ललए आदेश हदया गया। १९१८ में खेड़ा और चंपारन
समयाग्रह के समय १९१८ में गांधी
 गांधी जी सकिय राजनीतत से दूर ही रहे और १९२० की
अधधकांश अवधध तक वे स्वराज पाटी और इंडियन नेशनल
कांग्रेस के बीच खाई को भरने में लगे रहे और इसके
अततररक्त वे अस्पृचयता , शराब , अज्ञानता और गरीबी के
खखलाफ आंदोलन छेड़ते भी रहे।गांधी जी ने
माचण १९३० में नमक पर कर लगाए जाने के
ववरोध में नया समयाग्रह चलाया त्जसे १२ माचण
से ६ अप्रेल तक नमक आंदोलन के याद में
४०० ककलोमीटर (२४८ मील) तक का सफर
अहमदाबाद से दांिी, गुजरात तक चलाया गया
ताकक स्वयं नमक उमपन्न ककया जा सके और
नमक पर लगे रोक को हटाया।दांिी में गााँधी,५ अप्रैल,१९३०,
के अंत में नमक माचण
 इस आंदोलन में महाममा गांधी ने बहुत अच्छा प्रदशणन ककया,
त्जस्से मैं बहुत प्रेररत हुआ। द्ववतीय ववचव युद्ध १९३९ में
गांधी जी ने अंग्रेजों के प्रयासों को अहहंसाममक नैततक सहयोग
देने का पक्ष ललया ककं तु दूसरे कांग्रेस के नेताओं ने युद्ध में
जनता के प्रतततनधधयों के परामशण ललए बबना इसमें एकतरफा
शालमल ककए जाने का ववरोध ककया। कांग्रेस के सभी चयतनत
सदस्यों ने सामूहहक तौर पर अपने पद से इस्तीफा दे हदया।
लंबी चचाण के बाद , गांधी ने घोषणा की कक जब स्वयं भारत
को आजादी से इंकार ककया गया हो तब लोकतांबत्रक आजादी
के ललए बाहर से लड़ने पर भारत ककसी भी युद्ध के ललए
पाटी नहीं बनेगी। जैसे जैसे युद्ध बढता गया गांधी
जी ने आजादी के ललए अपनी मांग को अंग्रेजों
को भारत छोडो आन्दोलन
नामक ववधेयक देकर तीव्र कर हदया।
 कई जीवनी लेखकों ने गााँधी के जीवन वणणन का कायण ललया है
उनमें से दो कायण अलग हैं;िीजी तेंदुलकर अपने महाममा के
साथ. मोहनदास करमचंद गााँधी का जीवन आठ खंडों में है और
महाममा गााँधी के साथ प्यारेलाल और सुशीला नायर १० खंिों
में है.कनणल जी बी अमेररकी सेना के लसंह ने कहा की अपने
तथ्याममक शोध पुस्तक गााँधी: बेहाय ंड द मास्क फ़
डडवियनटीके मूल भाषण और लेखन के ललए
उन्होंने अपने २० वषणलगा हदए।गााँधी जी एक
सफल लेखक थे.कई दशकों तक वे अनेक पत्रों
का संपादन कर चुके थे त्जसमे गुजराती, हहन्दी
और अंग्रेजी में हररजन और अंग्रेजी में
यंग इंडिया प्रकाशन हहन्दी में भी हुआ।
 समय
 अहहंसा
 सादगी
 ब्रह्मचयण
 ववचवास
 शाकाहारी रवैया
 गााँधी जी ने अनेक लसद्धांत व आदशण प्रस्तुत
ककये हैं । इन्ही लसद्धांत और आदशों के
कारण गााँधी जी मेरे जीवन के आदशण है।
इनसे प्रभाववत होकर आज मैं अपने जीवन
पथ पर आगे बढ रहा हूाँ और यही कोलशश
करूं गा कक इनके द्वारा कही हुई हर बात को
मैं ग्रहण करूं और इनके द्वारा बताए हुए
मागण पर चलूं ।
Gandhi ji

More Related Content

What's hot

My B.ed powerpoint presentation
 My B.ed powerpoint presentation My B.ed powerpoint presentation
My B.ed powerpoint presentationlokeshrani
 
Gandhi ji..My inspiration
Gandhi ji..My inspirationGandhi ji..My inspiration
Gandhi ji..My inspirationManan Kumar
 
INDIA’S FREEDOM STRUGGLE
INDIA’S FREEDOM STRUGGLEINDIA’S FREEDOM STRUGGLE
INDIA’S FREEDOM STRUGGLESwayam SJ
 
The National Movement And Mahatma Gandhi
The National Movement And Mahatma GandhiThe National Movement And Mahatma Gandhi
The National Movement And Mahatma GandhiGirish Arabbi
 
Ppt mahatma gandhi
Ppt mahatma gandhiPpt mahatma gandhi
Ppt mahatma gandhiTypewriter98
 
chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners
chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners
chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners venkatesan archaeoven
 
Literary Sources of History.pptx
Literary Sources of History.pptxLiterary Sources of History.pptx
Literary Sources of History.pptxSABYASACHINAYAK14
 
रविंदर नाथ ठाकुर PPT
रविंदर नाथ ठाकुर   PPTरविंदर नाथ ठाकुर   PPT
रविंदर नाथ ठाकुर PPTDSZHSGHDSYGSBH
 
Dandimarch 160104110714
Dandimarch 160104110714Dandimarch 160104110714
Dandimarch 160104110714Aniket Kharb
 
Part2 freedom fighters
Part2 freedom fightersPart2 freedom fighters
Part2 freedom fightersGeeta Bhandari
 
Azadi ka mohotsav final
Azadi ka mohotsav finalAzadi ka mohotsav final
Azadi ka mohotsav finalRiyaMutha2
 
CBSE Class 7 History chapter 8
 CBSE Class 7 History chapter 8 CBSE Class 7 History chapter 8
CBSE Class 7 History chapter 8HaasviSawant
 
Quiz on Independence Day
Quiz on Independence Day Quiz on Independence Day
Quiz on Independence Day Rekha Rani
 

What's hot (20)

Independence Day Quiz- August 15, 2014
Independence Day Quiz- August 15, 2014Independence Day Quiz- August 15, 2014
Independence Day Quiz- August 15, 2014
 
My B.ed powerpoint presentation
 My B.ed powerpoint presentation My B.ed powerpoint presentation
My B.ed powerpoint presentation
 
Gandhi ji..My inspiration
Gandhi ji..My inspirationGandhi ji..My inspiration
Gandhi ji..My inspiration
 
Dandi march
Dandi marchDandi march
Dandi march
 
INDIA’S FREEDOM STRUGGLE
INDIA’S FREEDOM STRUGGLEINDIA’S FREEDOM STRUGGLE
INDIA’S FREEDOM STRUGGLE
 
GANDHIAN ERA
GANDHIAN ERAGANDHIAN ERA
GANDHIAN ERA
 
The National Movement And Mahatma Gandhi
The National Movement And Mahatma GandhiThe National Movement And Mahatma Gandhi
The National Movement And Mahatma Gandhi
 
Detail on mahatma gandhi ji
Detail on mahatma gandhi jiDetail on mahatma gandhi ji
Detail on mahatma gandhi ji
 
Ppt mahatma gandhi
Ppt mahatma gandhiPpt mahatma gandhi
Ppt mahatma gandhi
 
National movement
National movement National movement
National movement
 
chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners
chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners
chapter 7 history Part 2 Weavers , iron smelters and factory owners
 
Literary Sources of History.pptx
Literary Sources of History.pptxLiterary Sources of History.pptx
Literary Sources of History.pptx
 
रविंदर नाथ ठाकुर PPT
रविंदर नाथ ठाकुर   PPTरविंदर नाथ ठाकुर   PPT
रविंदर नाथ ठाकुर PPT
 
Dandimarch 160104110714
Dandimarch 160104110714Dandimarch 160104110714
Dandimarch 160104110714
 
Meera bhai
Meera bhaiMeera bhai
Meera bhai
 
Part2 freedom fighters
Part2 freedom fightersPart2 freedom fighters
Part2 freedom fighters
 
Azadi ka mohotsav final
Azadi ka mohotsav finalAzadi ka mohotsav final
Azadi ka mohotsav final
 
CBSE Class 7 History chapter 8
 CBSE Class 7 History chapter 8 CBSE Class 7 History chapter 8
CBSE Class 7 History chapter 8
 
Bhagat Singh
Bhagat SinghBhagat Singh
Bhagat Singh
 
Quiz on Independence Day
Quiz on Independence Day Quiz on Independence Day
Quiz on Independence Day
 

Similar to Gandhi ji

History of mahtma gandhi
History of mahtma gandhiHistory of mahtma gandhi
History of mahtma gandhidharamkhatana
 
HI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdh
HI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdhHI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdh
HI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdhbholu803201
 
लाल बहादुर शास्त्री
लाल बहादुर शास्त्रीलाल बहादुर शास्त्री
लाल बहादुर शास्त्रीKapil Luthra
 
Bharat chodo andolan
Bharat chodo andolanBharat chodo andolan
Bharat chodo andolanKushalSuri1
 
Lal Bahadur Shastri
Lal Bahadur ShastriLal Bahadur Shastri
Lal Bahadur ShastriKapil Luthra
 
गान्धी (MAHATMA GANDHI )
गान्धी (MAHATMA GANDHI )गान्धी (MAHATMA GANDHI )
गान्धी (MAHATMA GANDHI )Admeff Construction
 
स्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्द
स्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्दस्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्द
स्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्दDarshanyog Mahavidyalaya
 

Similar to Gandhi ji (18)

Gandhi ji
Gandhi jiGandhi ji
Gandhi ji
 
Kamala PPT (2) (1).pdf
Kamala PPT (2) (1).pdfKamala PPT (2) (1).pdf
Kamala PPT (2) (1).pdf
 
History of mahtma gandhi
History of mahtma gandhiHistory of mahtma gandhi
History of mahtma gandhi
 
DOC-20230131-WA0002..pptx
DOC-20230131-WA0002..pptxDOC-20230131-WA0002..pptx
DOC-20230131-WA0002..pptx
 
Gandhi ji
Gandhi jiGandhi ji
Gandhi ji
 
HINDI PPT.pptx
HINDI PPT.pptxHINDI PPT.pptx
HINDI PPT.pptx
 
HINDI PPT.pptx
HINDI PPT.pptxHINDI PPT.pptx
HINDI PPT.pptx
 
HI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdh
HI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdhHI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdh
HI ppt.pptxgshsjsusjshshdgdhdhhdhdhdhdhdhhdh
 
लाल बहादुर शास्त्री
लाल बहादुर शास्त्रीलाल बहादुर शास्त्री
लाल बहादुर शास्त्री
 
MAHATNA GANDHI
MAHATNA GANDHIMAHATNA GANDHI
MAHATNA GANDHI
 
J A N G A N M A N H I S T O R Y
J A N  G A N  M A N  H I S T O R YJ A N  G A N  M A N  H I S T O R Y
J A N G A N M A N H I S T O R Y
 
Bharat chodo andolan
Bharat chodo andolanBharat chodo andolan
Bharat chodo andolan
 
Lal Bahadur Shastri
Lal Bahadur ShastriLal Bahadur Shastri
Lal Bahadur Shastri
 
Hindi
HindiHindi
Hindi
 
गान्धी (MAHATMA GANDHI )
गान्धी (MAHATMA GANDHI )गान्धी (MAHATMA GANDHI )
गान्धी (MAHATMA GANDHI )
 
Mahatma Gandhi
Mahatma GandhiMahatma Gandhi
Mahatma Gandhi
 
MAHATMA GANDHI
MAHATMA GANDHIMAHATMA GANDHI
MAHATMA GANDHI
 
स्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्द
स्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्दस्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्द
स्वाधीनता के मन्त्रदृष्टा - महर्षि दयानन्द
 

More from mayank jain (20)

Kal
KalKal
Kal
 
Kaarak
KaarakKaarak
Kaarak
 
Kaarak copy
Kaarak   copyKaarak   copy
Kaarak copy
 
Holi
HoliHoli
Holi
 
Hindi2 150421084200-conversion-gate01
Hindi2 150421084200-conversion-gate01Hindi2 150421084200-conversion-gate01
Hindi2 150421084200-conversion-gate01
 
Gandhi ji
Gandhi jiGandhi ji
Gandhi ji
 
Dushera
DusheraDushera
Dushera
 
Diwali
DiwaliDiwali
Diwali
 
Common diseases
Common diseasesCommon diseases
Common diseases
 
Principal fayol
Principal fayolPrincipal fayol
Principal fayol
 
Balnce diet
Balnce dietBalnce diet
Balnce diet
 
Hair oil marketing
Hair oil marketingHair oil marketing
Hair oil marketing
 
Chocolate
ChocolateChocolate
Chocolate
 
Transportation
TransportationTransportation
Transportation
 
Transportation (1)
Transportation (1)Transportation (1)
Transportation (1)
 
Trafficsafetyrule s
Trafficsafetyrule sTrafficsafetyrule s
Trafficsafetyrule s
 
Sangya
SangyaSangya
Sangya
 
Past continuous
Past continuousPast continuous
Past continuous
 
Parts of computer
Parts of computerParts of computer
Parts of computer
 
Light
LightLight
Light
 

Gandhi ji

  • 1.
  • 2.  मोहनदास करमचंद गांधी भारत एवं भारतीय स्वतंत्रता आंदोलन के एक प्रमुख राजनैततक एवं आध्यात्ममक नेता थे। वे समयाग्रह - व्यापक सववनय अवज्ञा के माध्यम से अमयाचार के प्रततकार के अग्रणी नेता थे, उनकी इस अवधारणा की नींव संपूणण अहहंसा पर रखी गई थी त्जसने भारत को आजादी हदलाकर पूरी दुतनया में जनता के नागररक अधधकारों एवं स्वतंत्रता के प्रतत आंदोलन के ललए प्रेररत ककया।
  • 3.  मोहनदास करमचंद गांधी गुजराती अथवा हहंदी में परफ्यूमर भागणव की मानक व्याख्या वाली हहंदी-अंग्रेजी डिक्शनरी, का जन्म पत्चचमी भारत के वतणमान गुजरात, में पोरबंदर नामक स्थान पर २ अक्तूबर १८६९ .एक तटीय शहर में हुआ।उनके वपता करमचंद गांधी हहंदु मोध समुदाय से संबंध रखते थे और अंग्रेजों के अधीन वाले भारत के काहियावाड़ एजेन्सी में एक छोटी सी ररयासत पोरबंदर प्रांत के दीवानअथाणत प्रधान मंत्री थे। परनामी वैष्णव हहंदूसमुदाय की उनकीमाता पुतलीबाई करमचंद की चौथी पमनी थी, उनकी पहलीतीन पत्मनयााँ प्रसव के समय मर गई थीं। भत्क्त करने वाली माता की देखरेख और उस क्षेत्र की जैन पंरपराओं के कारण युवा मोहनदास पर वे प्रभाव प्रारम्भ मे ही पड़ गए,जो उनके जीवन में महमवपूणण भूलमका तनभाने वाले थे। गांधी और उनकी पमनी कस्तूरबा
  • 4.  दक्षक्षण अफ्रीका में गान्धी को भारतीयों पर भेदभाव का सामना करना पड़ा। आरम्भ में उन्हें प्रथम श्रेणी कोच की वैध हटकट होने के बाद तीसरी श्रेणी के डिब्बे में जाने से इन्कार करने के ललए ट्रेन से बाहर फें क हदया गया था। इतना ही नहीं पायदान पर शेष यात्रा करते हुए एक यूरोवपयन यात्री के अन्दर आने पर चालक की मार भी झेलनी पड़ी। इसी तरह ही बहुत सी घटनाओं में से एक यह भी थी त्जसमें अदालत के न्यायाधीश ने उन्हें अपनी पगड़ी उतारने का आदेश हदया था त्जसे उन्होंने नहीं माना। अन्याय को देखते हुए गान्धी ने अंग्रेजी साम्राज्य के अन्तगणत अपने देशवालसयों के सम्मान तथा देश में स्वयं अपनी त्स्थतत के ललए प्रचन उिाये। गांधी दक्षक्षण अफ्रीका म
  • 5.  महाममा गााँधी का भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के ललए संघषण मुझे अतत प्रेररत करता है। चंपारण और खेडा गांधी की पहली बड़ी उपलत्ब्ध १९१८ में चम्पारन और खेड़ा समयाग्रह, आंदोलन में लमली हालांकक अपने तनवाणह के ललए जरूरी खाद्य फसलों की बजाए नील नकद पैसा देने वाली खाद्य फसलों की खेती वाले आंदोलन भी महमवपूणण रहे। लेककन इसके प्रमुख प्रभाव उस समय देखने को लमले जब उन्हें अशांतत फै लाने के ललए पुललस ने धगरफ्तार ककया और उन्हें प्रांत छोड़ने के ललए आदेश हदया गया। १९१८ में खेड़ा और चंपारन समयाग्रह के समय १९१८ में गांधी
  • 6.  गांधी जी सकिय राजनीतत से दूर ही रहे और १९२० की अधधकांश अवधध तक वे स्वराज पाटी और इंडियन नेशनल कांग्रेस के बीच खाई को भरने में लगे रहे और इसके अततररक्त वे अस्पृचयता , शराब , अज्ञानता और गरीबी के खखलाफ आंदोलन छेड़ते भी रहे।गांधी जी ने माचण १९३० में नमक पर कर लगाए जाने के ववरोध में नया समयाग्रह चलाया त्जसे १२ माचण से ६ अप्रेल तक नमक आंदोलन के याद में ४०० ककलोमीटर (२४८ मील) तक का सफर अहमदाबाद से दांिी, गुजरात तक चलाया गया ताकक स्वयं नमक उमपन्न ककया जा सके और नमक पर लगे रोक को हटाया।दांिी में गााँधी,५ अप्रैल,१९३०, के अंत में नमक माचण
  • 7.  इस आंदोलन में महाममा गांधी ने बहुत अच्छा प्रदशणन ककया, त्जस्से मैं बहुत प्रेररत हुआ। द्ववतीय ववचव युद्ध १९३९ में गांधी जी ने अंग्रेजों के प्रयासों को अहहंसाममक नैततक सहयोग देने का पक्ष ललया ककं तु दूसरे कांग्रेस के नेताओं ने युद्ध में जनता के प्रतततनधधयों के परामशण ललए बबना इसमें एकतरफा शालमल ककए जाने का ववरोध ककया। कांग्रेस के सभी चयतनत सदस्यों ने सामूहहक तौर पर अपने पद से इस्तीफा दे हदया। लंबी चचाण के बाद , गांधी ने घोषणा की कक जब स्वयं भारत को आजादी से इंकार ककया गया हो तब लोकतांबत्रक आजादी के ललए बाहर से लड़ने पर भारत ककसी भी युद्ध के ललए पाटी नहीं बनेगी। जैसे जैसे युद्ध बढता गया गांधी जी ने आजादी के ललए अपनी मांग को अंग्रेजों को भारत छोडो आन्दोलन नामक ववधेयक देकर तीव्र कर हदया।
  • 8.  कई जीवनी लेखकों ने गााँधी के जीवन वणणन का कायण ललया है उनमें से दो कायण अलग हैं;िीजी तेंदुलकर अपने महाममा के साथ. मोहनदास करमचंद गााँधी का जीवन आठ खंडों में है और महाममा गााँधी के साथ प्यारेलाल और सुशीला नायर १० खंिों में है.कनणल जी बी अमेररकी सेना के लसंह ने कहा की अपने तथ्याममक शोध पुस्तक गााँधी: बेहाय ंड द मास्क फ़ डडवियनटीके मूल भाषण और लेखन के ललए उन्होंने अपने २० वषणलगा हदए।गााँधी जी एक सफल लेखक थे.कई दशकों तक वे अनेक पत्रों का संपादन कर चुके थे त्जसमे गुजराती, हहन्दी और अंग्रेजी में हररजन और अंग्रेजी में यंग इंडिया प्रकाशन हहन्दी में भी हुआ।
  • 9.  समय  अहहंसा  सादगी  ब्रह्मचयण  ववचवास  शाकाहारी रवैया
  • 10.  गााँधी जी ने अनेक लसद्धांत व आदशण प्रस्तुत ककये हैं । इन्ही लसद्धांत और आदशों के कारण गााँधी जी मेरे जीवन के आदशण है। इनसे प्रभाववत होकर आज मैं अपने जीवन पथ पर आगे बढ रहा हूाँ और यही कोलशश करूं गा कक इनके द्वारा कही हुई हर बात को मैं ग्रहण करूं और इनके द्वारा बताए हुए मागण पर चलूं ।