Guia Euskera

EMAKUMEA, OSASUNA ETA INDARKERIA
EMAKUMEENTZAKO GIDA

EMAKUMEENTZAKO GIDA
AURKEZPENA
BILBOKO UDALEKO BERDINTASUN, LANKIDETZA ETA HIRITARREN SAILETIK, EMAKUMEENTZAKO
GIDA hau aurkeztu nahi dizuegu, sexu-osasuna edo emakumeek bikote-harremanen esparruan
jasaten duten indarkeriaren prebentzioa bezalako gai garrantzitsuez informatzeko eta
sentsibilizatzeko asmoz. Gida hau, 2008ko azarotik EMAKUMEA, OSASUNA ETA INDARKERIA
programaren barnean aurrera eraman diren emakume-topaketei esker sortu ahal izan da.
Topaketa horietako dinamizatzaileek, osasun-agente gisa, gai horiei buruzko sentsibilizazio-
lan garrantzitsu bat egin dute eta hainbat jatorritako eta esparrutako emakumeengana iritsi
dira.

Gida honetan, emakumeon Maitasunaren kontzeptuaz eta hori bizitzeko eraz hitz eginez hasten
gara, guretzako oinarrizko gai bat baita eta sexualitatea eta bikote-harremanak bizitzeko
erarekin oso lotua baitago. Zenbait gako emango ditugu ulertu ahal izateko zergatik batzuetan
emakumeok geure buruaren eta geure osasunaren kontrako arriskuko jokabide batzuk hartzen
ditugun. Halaber, ezin genituen zenbait mito eta sinesmen alde batera utzi, emakume eta gizon
askok bikote-harremanei buruz pentsatzen dutena osatzen dutelako. Eta hori guztia, egokitutako
genero-rolekin eta kultura edo gizarte jakin baterako pertenentzia-identitateekin oso loturik.

Osasunaz hitz egiten dugunean, Gorputzaz hitz egin behar dugu, hura zaintzearen eta
ezagutzearen garrantziaz. Gida honetan gai horretaz aritzen gara eta baita gure osasuna
kudeatzeko garrantziaz ere, egunen batean ama izatea erabakitzen badugu, pausu hori
baldintzarik onenetan eta guk aukeratzen dugun unean eman dezagun. Horregatik, gure eskura
dauden metodo antisorgailuei buruz hitz egingo dugu zenbait ataletan.

Azken zatian indarkeriaz hitz egiten dugu. Emakumeek gizonekiko jasaten dituzten menpekotasun-
egoeren emaitza den indarkeriaz. Argiak izan nahi dugu egoera horietan nola jokatu behar den
azaltzeko orduan.

Bai sexualitatearen gaian, bai indarkeriaren gaian, sinesmen okerretan oinarritutako adierazpenak
egin ohi dira. Horietako batzuk aipatu nahi izan ditugu eta haiei erantzuna eman.

Azkenik, intereseko Zerbitzu eta Leku batzuen erreferentziak ematen ditugu, horiek behar izan
ditzaketen emakume guztientzat.

Espero dugu zuen gustukoa izatea eta erabilgarri aurkituko duzuela.

Nekane Alonso Santamaría

2

EMAKUMEENTZAKO GIDA
ESKERRAK
Mila esker sentsibilizazio-programan parte hartu duten osasun-agenteei:

• Yuliana Calvo (bere inplikazioagatik), Lucie Valentine Gnonlonfoun (bere inplikazioagatik).
• Maria Elena Uyuli Bartolomé eta Roxana Prado (hitzaldietan izandako komunikazio-
gaitasunagatik).
• Wilma Camacho, Adriana Sánchez, Ruth Salazar (euren deialdi-gaitasunagatik).
• Marta Eugenia Fernández (bere ekarpen artistikoagatik eta emandako edukiengatik), María
Teresa Álvarez (jasotako mitoengatik).
• Nilse Benítez eta Nancy Penayo (euren deialdi-gaitasunagatik).
• Yeli Brigitte Nagbé eta Rosario García (euren interesagatik eta parte-hartzeagatik).
• Fang Xiao eta Jing Wei Xiang (kuku) (euren inplikazioagatik).
• Sumaya del Peral, Jamila López (emakume musulman gisa egindako ekarpenagatik).
• Henriette Yessibo, Fatima Djarra (sentsibilizazio-jarduerak antolatzen lehenengoak izateagatik).
• Saioa Luque (emakume gazteengana iristeagatik), Nilda Diarte eta Rina Rosario Rocha
(euren parte-hartzeagatik).
• Clementine Baza (bere interesagatik).
• Encarni Fernández, Eliene Martin Do Santos (programan interesatzeagatik).
• Kenia Gonzáles, Yobeida Carolina, Diana Pérez, Marina Vidal, Nana Anete (prestakuntzan
parte hartzeagatik).

Mila esker AUZOLAN MODULUKO Belen Bilbao eta Ana Fernándezi euren aholkularitza
profesionalagatik eta programan inplikatzeagatik.

Mila esker TAS-TAS IRRATI LIBREARI sentsibilizazio-iragarkiekin lagundu dutelako eta lagunduko
dutelako.

Eskerrak Irati Fernández Pujanari ere (Tesia : Maitasun erromantikoaren mitoa bikote barruko
genero-indarkeriaren arrisku-faktore gisa).

Eskerrik asko parte hartzeko interesa adierazi duten elkarte guztiei : MUNDUKO EMAKUMEAK-
BABEL, TXINAKO IKASKUNTZA ZENTROA, POSADA DE LOS ABRAZOS, ASOCOLVAS, ANGIRÛ
APYTEPE, SARTU, SUSTERRA, GALARAZI, BIDAYA ELKARTEA, CEAR-EUSKADI…

Ez ditut ahaztu nahi programan parte hartzeko eta lankidetza emateko interesa adierazi duten
emakume guztiak.

ESKERRIK ASKO ZUEI GUZTIOI

3

EMAKUMEENTZAKO GIDA
AURKIBIDEA

1. Zer da maitasuna? 5

2. Pertsonok ezin dugu maitasunaz hitz egin hau gabe... 5

3. Maitasun Erromantikoaren Mitoak 6

4. Maitasun Mitoen Ondorioak 8

5. Sexualitateaz hitz egin dezagun 9

6. Gure gorputza ezagutzen 9

7. Emakumeen genitalak 10

8. Geuk erabakitzen dugu gure gorputza nola erabili 11

9. Kontrazezpzioaz hitz egin dezagun 12

10. Zenbait Gomendio 18

11. Mitoei Erantzuten 19

12. Indarkeria Definitzen 21

13. Indarkeriaren zirkulua 22

14. Indarkeriaren kausak 23

15. Indarkeriaren zeinuak 23

16. Indarkeriaren ondorio ohikoenak 24

17. Sinesmen faltsuei erantzuten 24

18. Gure bikotekidearen indarkeria antzemateko adierazleak 25

19. Nora joan indarkeria jasaten baduzu 26

20. Garrantzizko gaiak 27

21. Emakumeen eskubideak bermatzeko intereseko telefonoak eta lekuak 27

4

EMAKUMEENTZAKO GIDA
ZER DA MAITASUNA?

Maitasuna kontzeptu Maitasuna bizitzeko Maitasuna aldatzen doan
unibertsala da eta gutako erak zenbait aldaketa gizarte- eta kultura-
guztiok sentitu dezakegu eta izan ditu historian egitura bat da eta gizarte-
hartaz hitz egin dezakegu, hura zehar. talde eta kultura
dugula edo ez dugula noizbait bakoitzean esanahi bat
nabaritu dugulako. du.

Pertsonon maitatzeko eta maitasuna bizitzeko Pertsona guztiok dugu beharrezko maitatzea
erak desberdinak izan ohi dira, bi eta maita gaitzaten, afektuz komunikatzea,
azpikulturatatik abiatzen garelako, aintzatets eta balora gaitzaten eta norbaiti
emakumeena eta gizonena alegia, eta eta zerbaiti lotuak egotea. Ez du zertan
bakoitzak bere balioak eta rolak ditu. bikotekide bat izan.

Maitasuna, sentimendu multzo gisa ulertu behar da, baina baita pentsamendu multzo gisa ere.
Maitasuna sentitzen da, baina hausnartu beharra dago ere. Bi alderdi horien arteko oreka,
emoziozko eta arrazoizko alderdien artekoa alegia, oinarrizkoa da osasungarria eta berdintasunezkoa
den maitasun-prozesu bat garatzeko.

PERTSONOK EZIN DUGU MAITASUNAZ HITZ EGIN HAU GABE:

GEURE BURUARI B E S T E E N G A N D I K M A I TA S U N A
MAITASUNA EMATEA JASOTZEN ETA EMATEN JAKITEA

• Geure buruari mimo txikiak ematen eta • Norbera maitatzeak eta errespetatzeak
egunero zaintzen has gaitezke: gustuko beste pertsonak maitatzen eta
dugun abesti bat entzutea, liburu bat errespetatzen laguntzen dute.
irakurtzea, gure oin nekatuetan masajea
• Autobalorazio txikia duten pertsonek,
ematea, etab. Hau da, geure buruari
maitatzen zaienean, ez dute sinesten, eta
denbora-tartetxo bat eskainiz.
une batetik bestera abandonatuko dituztela
espero dute, ez direlako baliotsuak
• Geurekoitzat har gaitzaten beldur sentitzen.
izateagatik, emakumeok, askotan, geure
gorputza eta geure beharrak alde batera • Geure buruaren pertzepzioa kanpora
utzi ditugu eta ez dugu jakin geure burua islatzen da eta bularrean “MEREZI DUT”
ondo tratatzen eta errespetatzen. Hau da, “EZ DUT MEREZI” dioen kartel bat
ez dugu gure burua maitatu. eramango bagenu bezala da.

• Egoera horretan zaudenean oso erraza da
maitasuna eta arreta ematen dizun
pertsona batekiko menpekotasuna sortzea,
horiek oso dosi txikitan ematen baditu ere
eta baita indarkeriazko jarrerekin
tartekatzen badira ere.
5

EMAKUMEENTZAKO GIDA
MAITASUN ERROMANTIKOAREN MITOAK
Mitoak gizartean partekatzen diren sinesmenak dira. Askotan gai bati buruzko ezjakintasunagatik
edo aurreiritziengatik sortzen dira. Ezin dira inoiz zientifikoki frogatu. Nahasgarriak eta
irrazionalak dira. Kultura guztiek dituzte euren mitoak eta sinesmenak.

Azterlanek frogatzen dutenaren arabera, mendebaldeko gizarteetan barneratuagoa dagoen
maitasun erromantikoari lotutako mitoek, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunezko
eta abusuzko harremanak legitimatzen dituzte eta indarkeria psikologikoaren adierazleak
ikustea oztopa dezakete ere. (Vázquez, Estébanez eta Cantera).

Ondoren maitasunarekin lotutako Mito ohikoenetako batzuk ikusiko ditugu, baina kontuan
hartu beharra dago askoz ere gehiago daudela:

• LARANJA ERDIAREN MITOA: 2 gizaki osatugabek, osatuko dituen euren beste erdia halabeharrez
aurkituko dutela dioen analisian oinarrituta dago.

Sinesmen horrek emakume asko erdi edo gizaki osatugabe gisa sentitzea eragin du; horrela,
predestinatuta duten euren beste erdia bilatzeko eta bikotea osatzeko beharra sentitzen
dute eta euren bizi-proiekturako aukera bakar edo hoberen gisa hautematen dute hori.

• JELOSKORTASUNAREN MITOA: Jeloskortasuna maitasunaren benetako zeinu bat dela
pentsatzean datza. Sinesmen horrekin abusuzko jarrerak justifikatzera iristen da batzuetan.

Jeloskortasuna, estalitako indarkeria mota bat da eta haren helburua bikotekidea menpean
izatea da eta ez maitatzea.

• BETIKO PASIOAREN MITOA: Harreman baten hasierako pasioa ez dela inoiz agortzen eta
betiko irauten duela pentsatzean datzan pentsamendu okerra da. Horrek frustrazioa eta
etsipena eragiten ditu.

• PAREKATZEAREN MITOA: Bikotea zerbait naturala eta unibertsala dela sinestea da. Gizarte-
arau bat da. Gatazkak sortzen dira arau horretatik desbideratzen diren jarreretan.

6

EMAKUMEENTZAKO GIDA
• ERRUDUNTASUNAREN MITOA: Harreman bat amaitzen denean zeure errua dela pentsatzea
da. Harremanean zuk huts egin duzula sinestea.

• AUKERAMENAREN MITOA: Geure sentimenduetan inongo kontrolik ez dugula pentsatzean
datza eta, beraz, maitasuna, gure nahitik eta kontzientziatik kanpo dagoen zerbait bihurtzen
dugu. Horren ondorio negatiboa da emakumeek euren bikotekidea ez dutela aukeratu behar
pentsatzen dutela, halabeharrak haien ordez aukeratzen baitu.

• SAKRIFIZIOAREN MITOA: Horren arabera, maitasunak, zure desio, iritzi eta bizitza-
proiektuetako askori zure bikotekidearengatik uko egin behar diezula esan nahi du. Mito
horren alde perbertsoa da zure bikotekidearekiko menpekotasun-harreman bat sortzen
duela eta, hura, beraz, egoera menperatzaile batean kokatzen da.

• GENERO ROLEN MITOA: Bikote-harremana perfektua izateko gizonei eta emakumeei atxikitzen
ohi zaizkien jarrerak mantendu behar direla dioen sinesmena da. Harreman baten hasieran
gizonak lehen pausoa eman behar duela eta emakumeak bikotean paper pasiboa izan behar
duela bezalako kontzeptuak barne hartzen ditu. Emakumeak eta gizonak bikote-harremanean
paper jakin bat betetzera behartuta egongo dira eta horrek emakumea gizonarekiko
menpekotasun-egoera batean egotea eragiten du.

• SUFRIMENDUAREN MITOA: Sinesmen horren arabera, zenbat eta harremanean oztopo eta
arazo gehiago egon, orduan eta ederragoa eta benetakoagoa da harremana. Mito horrek
emakumeengan duen ondorioa, “BENETAN MAITATZEN ZAITUENAK NEGARRA ERAGINGO
DIZU” dioen herri-sinesmenean oinarrituta dago.

Sufrimendua maitasunaren elementu garrantzitsu bihurtzen da, maitatzen ikasteko sufritzen
ikasi behar delako.

• KONTROLAREN MITOA: Gure bikotekideak asko kontrolatzen bagaitu asko maite gaituelako
dela pentsatzea da. Horren ondorioz, abusuzko, jabetzazko eta jarraipenezko jarrerak onartzen
dira.

Maitasuna bizitzeko erak bikote-proiektua bideratzen du eta, hori, pertsona bakoitzarekin
eta haren kulturarekin loturik dago. Horregatik komenigarria da gogoraraztea parekatze-
estrategiak gizarte- eta kultura-testuinguruaren arabera ere desberdinak direla.

7

EMAKUMEENTZAKO GIDA
MAITASUN MITOEN ONDORIOAK
Maitasun-mitoek emakumeengan dute eraginik handiena, sozializazio diferentzialaren ondorioz,
eta ondorengoa sinestarazten diete:

“Beste pertsona horrek” ematen die zentzua euren bizitzari,
Harreman bat haustea erabateko porrota da,
“Maitasunak dena ahal duenez” edozein zailtasun eramateko gai izan behar dute eta indarkeria
eta maitasuna bateragarriak direla pentsatzen amaitzen dute ere,
Jeloskortasuna maitasunaren seinale da, etab.

Eta emakumeok, afektuzko harremanak eta zaintza bermatu behar ditugunez, geure gorputza
eta osasuna ahazten ditugu azkenean.

Maitasun erromantikoak bultzatzen duen gorputz eta arima aritze horrek maitasunagatik
jasatea eragiten du. Eta emakumeen jasateko gaitasun horrek sarritan zapalkuntza-harremanak
sortzen ditu eta desberdintasunezko maitasun-harremanak naturalak bihurtzen dira.

Maitasunerako gehiegizko ilusioaren ondorioz emakume askok ikuspegi falta garatzen dute,
izan ere itxurazko maitasun-adierazpenak ematen zaizkien arren benetako abusuzko eta
desberdintasunezko egoerak bizitzen ari dira: kontrola, jeloskortasuna, maitasun-frogak, sexu-
harremanak izateko presioak, kritikak, etab.

Beraz, maitasun-eredu horrek bikotearen esparruan indarkeria-egoerak antzemateko askatasuna
eta ikuspegia kentzen dizkigu eta horrek oso ondorio kaltegarriak dakartza emakumearen
osasunerako.

8

EMAKUMEENTZAKO GIDA
SEXUALITATEAZ HITZ EGIN DEZAGUN
Giza sexualitatea, Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, honela definitzen da:

"Gizakiaren funtsezko alderdi bat, haren bizitzan zehar garatzen dena. Sexua, generoko
rolak eta identitateak, erotismoa, gozamena, intimitatea, ugalketa eta sexu-orientazioa
barne hartzen ditu. Pentsamenduen, fantasien, desioen, sinesmenen, jarreren, balioen,
jokabideen, jardueren, rolen eta pertsonen arteko harremanen bidez bizitzen eta adierazten
da. Sexualitateak dimentsio horiek guztiak barne har ditzake, hala ere ez dira beti guztiak
bizitzen edo adierazten. Sexualitatean hainbat faktoreren interakzioak eragiten du: faktore
biologikoak, psikologikoak, sozialak, ekonomikoak, politikoak, kulturalak, etikoak, legalak,
historikoak, erlijiosoak eta espiritualak."

Hortaz, giza sexualitatea ugalketarekin loturik egon daiteke edo ez. Horrela balitz haurrak
izateko plangintzari buruz hitz egin beharko genuke, hori, nahi den aukera bat izan dadin eta
ez inposatutako zerbait. Igaro gaitezen orain kontrazepzioaren gaira.

GURE GORPUTZA EZAGUTZEN
• AUTOAZTERKETA: Geure gorputz biluzia begiratzen eta ukitzen has gaitezke, haren sentsazioak
eta aldaketak entzuteko eta harengandik informazioa lortzeko.

• Gure gorputza ezagutzea garrantzitsua da haren kontrola eramateko eta edozein anomalia
prebenitzeko.

• Sexu-harremanak izan behar baditugu, oso garrantzitsua da sexu-transmisiozko
gaixotasunetan pentsatzea eta gutako bakoitzarentzat egokiena den antisorgailua erabiltzea.
Horretarako, GINEKOLOGOARENERA JOAN BEHAR DUGU.

“GEUK IZAN BEHAR DUGU PROTAGONISTAK
GEURE GORPUTZAREN EZAGUTZAN”

9

EMAKUMEENTZAKO GIDA
EMAKUMEEN GENITALEN MORFOLOGIA
• VENUSEN MENDIA: Biloz estalita dagoen azalezko eta gantzezko kuxin bat da eta organo
genitalak babesteko balio du.

• KLITORIA: Baginaren azken herenaren (kanpokoena) nerbio-amaierak biltzen dituen bala
bat da. Emakumea sexualki kitzikatzen denean organo hori hazten da eta sentikorrago
bihurtzen da. Klitoriak plazerra ematen du sexu-harremanetan.

• URETRAREN IREKIGUNEA: Gernua ateratzen den irekigunea da.

• BAGINAREN SARGUNEA: Bagina kanpoaldearekin komunikatzen duen irekigunea da. Bagina,
tutu forma duen barrunbe “'birtuala” da. Birtuala dela esaten da, tutu horretako paretak
batera daudelako, elkarri atxikita, eta elastikotasun handia dutelako; horrela, zakila har
dezakete eta, erditzeko unean, barrutik umetokiaren lepoarekin komunikatuta egoteari
esker, erditze-kanala eraiki dezakete, fetua atera ahal izateko. Baginak nerbio ugari ditu
(eta hainbat nerbio-amaiera dituenez, oso sentikorra da) 2 edo 3 cm inguru dituen bere
ibilbidearen lehen herenean -kanpokoenean-. Eta oso inerbazio txikia du gainerako ibilbidean.

• EZPAIN HANDIAK ETA TXIKIAK: baginaren sarrera inguratzen dute.

• UZKIA: Hestea libratzeko irekigunea da.

VENUSEN MENDIA KLITORIA
KLITORIA

1
2
3
4
5
6
7
BAGINAREN UZKIAREN URETRAREN
SARGUNEA IREKIGUNEA IREKIGUNEA

1. EZPAIN HANDIA
2. KLITORIA
3. EZPAIN TXIKIA
4. URETRAREN IREKIGUNEA
5. BAGINAREN IREKIGUNEA
6. BERTOLINIREN GLANDULAK
7. HIMENA

10

EMAKUMEENTZAKO GIDA
GEUK ERABAKITZEN DUGU GURE GORPUTZA NOLA ERABILI
Autoazterketak geure gorputzari eta haren erreakzioei beldurrik ez izaten eta gure organo
genitalei buruzko Mitoak eta Tabuak apurtzen laguntzen digu. Horiek eragin dute, eta eragiten
dute oraindik ere, emakume askok euren gorputza ez ezagutzea.

Gogora dezagun gure gorputza PLAZER iturri bat dela. Zenbat eta gehiago ezagutzen dugun,
orduan eta gehiago gozatuko dugu hartaz eta eskubide hori erabiltzen jakingo dugu, bakarrik
zein beste norbaitekin.

ULER DEZAGUN
Gure Gorputza Ezagutzeak

Plazerra sentitzea errazten digu

Geure buruarekin ondo egotea

Konplexuak alde batera uztea eta gure burua den bezala ONARTZEA, geure edertasunaz ohartuz

Norberarenganako Ziurtasuna Eskuratzea

Norberak maitasuna bizitzeko era berri bat sor dezan

Emakume bakoitzak, gizaki bakoitzak, sexualitatea era bakar eta errepikaezin
batean bizi eta gozatzen du.

Sexualitatean ez gaude dena probatzera behartuta baina horrek ez du eragotzi behar, hori,
beste pertsona batzuen aukera gisa ONARTZEA.

BESTE PERTSONARENGANAKO ERRESPETUA OINARRIZKOA DA

GURE SEXUALITATEAZ BALIATZEA ESKUBIDE BAT DA
11

EMAKUMEENTZAKO GIDA
KONTRAZEPZIOAZ HITZ EGIN DEZAGUN

Haurduntza ekiditeko metodoak antzinatik ezagutzen dira. Egipton jada bazekiten haurduntza
nola ekidin eta hainbat metodo erabili izan dira gaur egungo metodo seguruak eta eraginkorrak
garatu arte.

XXI. mendeko metodo modernoek haurrak edukitzeko unerik egokiena aukeratzea ahalbidetzen
digute eta, baita ere, sexualitateaz bikotean gozatzea, une egokia ez denean haurdun gelditzeko
beldurrik izan gabe.

Has gaitezen gaur egun eskuragarri ditugun zenbait metodoz hitz egiten:

BARRERA METODOAK

GIZONENTZAKO PRESERBATIBOA / KONDOIA

ZER DA ETA NOLA JARTZEN DA?

Latexezko oso estalki fin bat da. Zakila tente
dagoenean jartzen da, koitoaren aurretik, eta
semena jasotzen du. Sexu-harremana hasi
aurretik jarri behar da.

Estutu preserbatiboaren punta (bilgailua) eta
zabaldu tente egon behar duen zakilean zehar
haren oinarriraino.

Utzi bilgailua libre eta airerik gabe, semena
kondoia hautsi gabe jaso ahal izan dezan.

Koitoa amaitu ondoren, preserbatiboa kendu
behar da zakilak tentetasuna galdu aurretik, eta
oinarritik heldu behar zaio baginaren barruan
gera ez dadin.

ABANTAILAK:

• Eskuratzeko erraza.
• Jartzeko erraza.
• % 86 eta 97 arteko eraginkortasuna du.
• GIB/HIESa eta SEXU TRANSMISIOZKO GAIXOTASUNAK eraginkortasunez prebenitzeko metodo
antisorgailu bakarra da, emakumeen preserbatiboarekin batera.
• Ez da kontrol medikorik behar.

DESABANTAILAK:

• Kondoia puskatzen bada metodoak huts egiten du.
• Sexu-harremanen naturaltasunean eragin dezake.

12

EMAKUMEENTZAKO GIDA
EMAKUMEENTZAKO PRESERBATIBOA

ZER DA ETA NOLA JARTZEN DA?

Plastikozko poltsa gardena da, muturretan eraztun
bana duena. Baginako paretei egokitzen zaie eta
eiakulatutako semena jasotzen du.

Sexu-harremanaren aurretik jarri behar duzu.
Sartu baginaren barruan, eraztuna
preserbatiboaren kanpoaldetik hartuta.

Sartu atzamarra preserbatiboan, hura jartzen
bukatzeko, eta utzi kanpoko eraztuna kanpoan.
Koitoaren ondoren eman buelta pare bat kanpoko
eraztunari semena ez irteteko eta kendu.

ABANTAILAK: DESABANTAILAK:

• Zeuk maneia eta kontrola dezakezu zure • Hotsa egin dezake eta sexu-harremanak
barrerako kontrazepzioa. oztopatu.
• HIESaren eta Sexu Transmisiozko beste • Baliteke itxura oso diskretua ez izatea.
Infekzio batzuen aurka babesten zaitu.

DIAFRAGMA

ZER DA?

Kautxuzko edo latexezko txano biribil bat da. Oso
malgua da eta baginaren hondoan jartzen da,
umetokiaren lepoa erabat estaltzeko. Horrela
espermatozoideak umetokiaren barnean sartzea
galarazten du.

NOLA ERABILTZEN DEN:

Osasun-zentroko pertsonalak zure neurria zein
den esango dizu eta nola jarri erakutsiko dizu. ABANTAILAK:
Krema espermizida batekin erabili behar da, hori
diafragmaren bi alderdietan eta ertzetan • Zeuk maneia eta kontrola dezakezu zure
zabalduz. Behin jarrita, uteroaren lepoa ondo barrerako kontrazepzioa.
estalita dagoela ziurtatu beharko duzu.
DESABANTAILAK:
Koitoaren aurretik jarri behar da eta ezin da kendu
6-8 ordu igaro arte. Ondoz ondoko koito bat baino • Ez zaitu HIESatik eta Sexu Transmisiozko
gehiago egiten bada, ez da kendu behar, baginan beste Infekzioetatik babesten. Deskuidu-
zuzenean krema espermizida eman baizik. indizea altua da.

13

EMAKUMEENTZAKO GIDA
METODO HORMONALAK
PILULA KONBINATUA

Bi hormonez (estrogenoa eta progestagenoa)
osatutako pastilla bat da. Horiek emakumeen
organismoak produzitutakoen oso antzekoak dira
eta, horrela, obulazioa galarazten da. Hainbat
pilula antisorgailu mota daude.

Zure medikuak gomendatuko dizu zuretzako
egokiena zein den edo metodo hori zure kasurako
egokia den.

Jarraibide bat dago pilula mota bakoitzaren arabera :
21 pilula : 21 egunez pilula bana hartzen duzu egunero eta 7 egunez deskantsatzen duzu.
22 pilula : 22 egunez pilula bana hartzen duzu egunero eta 6 egunez deskantsatzen duzu.
28 pilula : 28 egunez pilula bana hartzen duzu egunero eta ez duzu deskantsatzen.

ABANTAILAK:

• Ondo erabiltzen bada, ia % 100eko eraginkortasuna du.
• Hilekoaren minak murriztu ditzake eta zikloa erregulatu.
• Ez ditu sexu-harremanak oztopatzen.

DESABANTAILAK:

• Egunero hartu behar duzu ordu berean, sexu-harremanak badituzu edo ez badituzu ere.
• Eraginkortasuna txikitu daiteke gorakoa edo beherakoa baduzu.
• Ezinbestekoa da medikuak adierazten dizkizun segimendu-azterketetara joatea.
• Ez zaitu HIESaren edo Sexu Transmisiozko beste Infekzio batzuen aurka babesten.
• Jasanezintasuna eta kontraindikazioak eragin ditzake. Osasun-zentroko pertsonalari
kontsultatu.

MINIPILULA

Pilula horrek hormona bakarra du obulazioa ABANTAILAK:
galarazteko: progestagenoa. Egunero hartu behar
da, deskantsurik gabe. • Edoskitzaroan dauden emakumeei
aholkatzen zaien pilula bakarra da.
• Pilula konbinatuak dituen abantaila
berberak.

DESABANTAILAK:

• Zure odol-jarioa aldakorragoa izan daiteke.
• Pilula konbinatuak dituen desabantaila
berberak.

14

EMAKUMEENTZAKO GIDA
AZAL AZPIKO INPLANTEA

Plastikozko hagatxo bat edo bi hagatxo malgu
dira eta besoko azalaren azpian jartzen dira
(goiko partean).

Inplanteak hormona bat (prostagenoa) askatzen
du oso dosi txikitan.

3 eta 5 urte bitartean iraun dezake, produktuaren
arabera.

NOLA ERABILTZEN DEN: DESABANTAILAK:
Pertsonal medikoak inplantea sartzen dizu besoko • Zure odol-jarioa aldakorragoa izan
goiko partean. 3 eta 5 urte bitarteko denbora daiteke.
igarotakoan, kendu egiten da, berri bat jartzeko.
Edozein unetan ken daiteke. • Pertsonal medikoak sartu eta kendu
behar du.
ABANTAILAK: • 160 ¤ inguru balio du.
• 2 hagatxokoa finantzatuta dago (Galdetu
• Edoskitzaroan erabil daiteke. pertsonal medikoari).

ANTISORGAILU HORMONAL INJEKTAGARRIAK

Bi eratan eskura daitezke, hilekoa eta hiruhilekoa.

Hileko injektagarria antisorgailu konbinatua da,
bi hormona (estrogenoa eta gestagenoa) baititu;
beraz, pilularen antzeko eran funtzionatzen du.

Hiruhileko injektagarriak hormona bakarra du
(gestagenoa) eta, beraz, minipilularen antzeko
eran funtzionatzen du.

Oso metodo eraginkorrak dira baina, beste metodo hormonalekin gertatzen den bezala, pertsonal
medikoaren kontseilua behar da, erabiltzea egokia den erabakitzeko.

15

EMAKUMEENTZAKO GIDA HILEKO ERAZTUNA

Plastikozko eraztun bat da, malgua, leuna eta
gardena, eta baginan jartzen da. Pilula
antisorgailuaren antzeko hormonak ditu.

Eraztuna poro txiki batzuen bidez medikamentua
askatzen doa eta baginako mukosak hura
xurgatzen du.

Pilularen eraginkortasun eta albo-ondorio
berberak ditu.

NOLA ERABILTZEN DEN
ABANTAILAK:
Baginan sartzen da, tanpoi bat bezala, zikloa
hasten denetik 5-7 egunera (gogoratu zikloa • Erosotasuna. Hilean behin bakarrik. Pilula
menstruazioaren lehen egunarekin hasten dela konbinatuaren abantaila berberak.
eta ondorengo menstruazioa hasi aurreko egunera
arte irauten duela). DESABANTAILAK:

Eraztuna barruan uzten dugu 21 egunez; denbora • Pilula konbinatuaren desabantaila
hori igarotakoan, kendu eta 7 egunez deskantsatu berberak. Ez zaitu HIESaren edo Sexu
behar da, menstruazioa izateko, eta, ondoren, Transmisiozko beste Infekzioen aurka
berri bat sartuko dugu. babesten.

ADABAKI ANTISORGAILUA

Ipurmasailean, abdomenean, besoan edo
bizkarrean, azalaren gainean jarri beharreko
adabaki bat da. Adabakiak, azalaren bidez
xurgatzen diren hormonak askatzen ditu obulazioa
galarazteko.


Adabaki bakoitza astebetez erabili behar da.
Astebetez erabili ondoren kendu eta beste adabaki
bat jarri behar da azaleko beste leku batean.
Gauza bera egiten da 3 astez. Laugarren astean
adabakia kendu eta 7 egunez deskantsatu behar
da menstruazioa izateko. Azalak garbi eta lehor
egon behar du. Egunero ziurtatu behar da ondo
jarrita dagoela.
DESABANTAILAK:
ABANTAILAK:
• Pilula konbinatuak dituen berberak, baina
• Pilula konbinatuak dituen berberak eta, ez da hain diskretua. Ez zaitu HIESaren
gorakoa edo beherakoa izanda ere, berdin edo Sexu Transmisiozko beste Infekzioen
babesten du. aurka babesten.

16

EMAKUMEENTZAKO GIDA
UMETOKI BARNEKO GAILUA (UBG)

UBGa, motaren arabera kobrezko haria edo
hormonak izan ditzakeen plastikozko gailu bat da.
“T” edo aingura forma du umetoki-barrunbera
doitzeko.

Kobrezko UBGa, espermatozoideak umetokiaren
barnetik igarotzea zailtzen du, ernalketa
galarazteko. Hormonadun UBGa progestagenoa
askatzen du progresiboki eta menstruazio-odolaren DESABANTAILAK:
kantitatea murrizten du. 3 eta 5 urte bitartean
balio du. • Noizbait espontaneoki kanporatu daiteke.
• Pertsonal medikoak sartu eta atera behar
NOLA JARTZEN DEN: du.
• Menstruazio ugariak eta mingarriak sor
Ginekologoak jarriko du, hobe menstruazio-garaian,
ditzake.
horrela umetokiaren lepoa irekiagoa baitago eta
haurdun ez zaudela ziurta daiteke. • Kobreari alergia diotenei kontraindikatzen
zaie eta beste kontraindikazio batzuk ere
ABANTAILAK: sor ditzake.
• Menstruazio irregularrak.
• Eraginkortasun handia. • Ez zaitu HIESaren edo Sexu Transmisiozko
• Ezin da ahaztu. beste Infekzioen aurka babesten.

BESTE METODO BATZUK
BASEKTOMIA
LEHEN

Anestesia lokalarekin egiten den ebakuntza
kirurgiko txiki bat da eta hodi deferenteak moztean
datza, eiakulazioan espermatozoideak kanpora
irten ez daitezen. Ez dira beharrezkoak ez
ospitalizazioa ez anestesia orokorra, beraz,
arriskuak txikiak dira. Metodo horren
eraginkortasuna % 100etik gertu dago.

ONDOREN

TRONPEN LOTURA

LEHEN ONDOREN Ebakuntza kirurgiko erraza da baina
kirurgiaren eta anestesia orokorraren
Zer gertatzen da basektomiaren ondoren? arriskuak ditu. Ebakuntza horretan Falopioren
Ebakuntzak ez du eraginik gizonen sexu- tronpak mozten eta/edo lotzen dira, horrela
gaitasunean, beraz sexu-harremanek aurretik obulua obulutegitik umetokira iristea
bezala jarraituko dute; sexu-desira eta eiakulazio- galarazteko. Metodo atzeraezina da. Haren
prozesua ez dira inolaz ere aldatuko. eraginkortasuna % 100etik gertu dago.

17

EMAKUMEENTZAKO GIDA
LARRIALDIETAN BAKARRIK
HURRENGO EGUNEKO PILULA

Ez da ohituraz hartu behar. Erabilitako metodoak
huts egin duenean bakarrik hartzea gomendatzen
da. Adibidez, preserbatiboa puskatzen bada, sexu-
eraso baten ondoren edo beste kasu batzuetan.


Babesik gabeko sexu-harremanetik 72 ordu igaro DESABANTAILAK:
aurretik hartu behar da. Zenbat eta lehenago
hartu, orduan eta handiagoa izango da • Beste metodo batzuek baino askoz ere
eraginkortasun txikiagoa du.
eraginkortasuna. Hobe lehen 24 orduetan hartzea.
• Ez du ez HIESa ez sexu-transmisiozko
Errezeta behar da edo medikuntzako profesional beste infekzioak prebenitzen.
batek eman behar du.
GAUR EGUN DOHAINIK ETA ERREZETARIK
GABE EMATEN DA OSASUN ZENTROETAN
ABANTAILAK: (ANBULATORIOETARA JOAN) ETA FAMILIA
PLANGINTZAKO MODULUETAN ETA
• Sor litezkeen haurduntzen %85 galarazten AURREIKUSTEN DA IRAILETIK AURRERA
ditu. Argitu beharra dago EZ DELA ABORTU PILULA HORI FARMAZIETAN ERE SALDUKO
METODO BAT. DELA (ORDAINDUZ).

ZENBAIT GOMENDIO

Ez izan lotsarik. Azaldu zure Pilula antisorgailuak, Preserbatiboa ez den metodo
medikuari nola sentitzen zaren ondo erabilita, bat erabili aurretik ziurta
eta eskatu kezkatzen zaituenari haurduntza prebenituko zaitez zure bikotekidea
buruz aholkatzea. Garrantzitsua dizu. seropositiboa ez dela. Hori
da lehenbailehen joan zaitezen egiaztatzeko anbulatoriora
ondoezen bat baduzu. (bertan proba doakoa da)
Preserbatiboak dira edo udalerriko farmazia
HIESatik babesten batera joan daiteke.
zaituzten metodo
Zoaz anbulatoriora osasun
bakarrak.
arazoren bat duzunean. Mina
jasan ezin baduzu, zoaz
larrialdietako zerbitzura.
Pilula hartzeak ez zaitu
HIESatik babestuko.
Metodo antisorgailu asko daude;
aukeratu zuretzat egokiena
dena. Zoaz dagokizun Pilulak ez zaitu sexu
anbulatorioko edo familia transmisiozko inongo
plangintzako moduluko zure gaixotasunetatik
ginekologoarengana. babesten.

18

EMAKUMEENTZAKO GIDA
MITOEI ERANTZUTEN
Sexuaren gaian hainbat eta hainbat mito edo sinesmen faltsu daude eta, horien erruz, nahastuta
sentitzen gara eta gure osasunaren kontrako jarduera arriskutsuak egiten ditugu.

HILEKOARI / MENSTRUAZIOARI BURUZ:

Normala al da menstruazio-garaian odol-koagulu
handiak baditut?

• Koagulu handiek odol-jarioa oso ugaria dela
esan nahi dute. Odol-jarioak egun asko irauten
badu eta kantitate handikoa bada, anemia sor
liteke. Medikuari kontsultatu behar zaio, kausa
zein den ikusi eta odol-jarioa murrizten saiatu.
• Ohikoa da pentsatzea txarra dela menstruazioan
odol gutxi ateratzea, baina benetan askoz
kaltegarriagoa da odol asko ateratzea, ahulezia
eragiten baitu.

Txarra da dutxatzea eta burua garbitzea
menstruazioa mozten delako?

• Ez da ez txarra ez ona. Ez da ezer gertatzen.

Alka-Seltzer ur epelarekin baraurik hartzeak
menstruazioa itzultzea eragiten du atzerapena
badut?

• Ez. Deshidratazioa eragiten du eta, haurdun
egonez gero, ez luke etengo. Fetuari kalteak
eragingo lizkioke.

GIB-ARI BURUZ:

Har al daiteke HIESa musu baten bidez ahoan zauri bat badut eta/edo ahoan semena
erortzen bazait?

• Galdera horren aurrean ulertzen dugu aho-sexuko jarduera bat dagoela. Kasu horretan
posible da, bai, nahiz eta arriskua bagina- edo uzki-koitoan baino txikiagoa den. Garrantzitsua
da jakitea zein egoeratan gauden HIESari eta sexu-transmisiozko beste gaixotasunei
dagokienez, edozein motatako harremanik izan baino lehen. Edozein motatako jarduerak
egin daitezke baina betiere prebentzio-metodoak erabilita (emakumeen eta gizonen
preserbatiboak).
• Argitu behar da hiru jariakinek transmititzen dutela HIESaren birusa: ODOLAK, SEMENAK
eta BAGINA JARIAKINEK.
• Malkoek, txistuak, izerdiak, gernuak eta gorozkiek ez dute HIESaren birusa transmititzen.
• Argi eduki behar da: musu batengatik ez dizute GIBa kutsatuko.

19

EMAKUMEENTZAKO GIDA

PLAZERRARI BURUZ:

Masturbazioa nerabeentzako jarduera bat da bakarrik?

• Ez. Masturbazioaz hitz egiten dugunean, sexu-plazerra lortzeko helburuz organo genitalak
estimulatzeaz ari gara. Edozein adinetan egin daiteke. Garrantzitsua da pertsona bakoitza
bere gorputza era horretan ezagutzen ikastea. Horrela, sexu-harremanak ditugunean, plazer
handiena sortzen diguten gorputz-atalak zein diren adierazi ahal izango dugu.

Jakin al dezaket orgasmo batek zenbat irauten duen?

• Orgasmoa gizakiaren sexu-erantzunaren azken faseetako bat litzateke. Orgasmoan,
pultsazioak eta arnasketa frekuentziarik eta intentsitaterik handienetara iristen dira, gihar-
tentsio handia sortzen da eta eremu uzki-genitala uzkurtzen da. Emakumeen kasuan,
orgasmoa, klitorian eta baginan sor daiteke eta, gizonen kasuan, zakilean eta prostatan.
Iraupenari dagokionez, segundo batzuk irauten du eta kopurua, iraupena eta intentsitatea
alda daitezke harreman batetik bestera. Gizonengan, fasea eiakulazioarekin (zakiletik
semena ateratzea) amaitzen da eta, emakumeengan, eiakulazio likido bat gerta liteke
(uretraren bidez botatzen den likido argi edo esne-itxurako bat). Badirudi hori G puntuarekin
(pubisaren hezurraren atzean eta uretraren inguruan kokatutako eremu genitaleko zona)
loturik dagoela.

SEXU HEZKUNTZARI BURUZ:

Sexu-hezkuntzak nerabeek sexu-harremanak lehenago izatea bultzatzen du?

• OMEaren arabera, sexu-hezkuntzak ez du bultzatzen sexu-jarduera handiago bat izatea edo
hura lehenago gertatzea. Sexu-harremanak atzeratzeko gaitasuna eman diezaieke gazteei
eta antisorgailuen erabilera handitu dezake.

20

EMAKUMEENTZAKO GIDA
METODO ANTISORGAILUEI BURUZ:

Seguruagoa al da bi preserbatibo jartzea baten ordez?

• Guztiz kontrakoa. Kondoia apurtzeko arrisku handiagoa dago, bien arteko marruskaduraren
eraginez.

Kanpoan hustea edo erritmoaren metodoa eraginkorrak al dira haurdun ez gelditzeko?

• Ez da eraginkorra. Izan ere, asko huts egiten ari den metodo bat da: aldien % 50en. “Egun
finkoena” izeneko metodo bat dago eta ziklo baten 8. eta 19. egunen artean babesik gabeko
harremanik ez izatean datza. Menstruazio-zikloa menstruazioaren lehen egunetik hurrengo
menstruazioaren lehen egunera doa eta 26 eta 32 egun bitartean iraun dezake. OMEk %
95eko eraginkortasuna ematen dio metodo horri, baina OSO ONDO ERABILI BEHAR DA.

GENITALEN HIGIENEARI BURUZ:

Ura eta xaboi neutroak erabili behar ditugu.
Ez itzazu inoiz perfumatu, infekzioak eragin baitaitezke.

Bagina farmazian saldutako produktuekin edo xaboiarekin garbitzea haurduntza prebenitzeko
metodo eraginkor bat da?

• Ez. Ez da inolaz ere eraginkorra.

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA DEFINITZEN

Gaur egun hainbat kontzeptu erabiltzen ari dira sexu arrazoiengatik emakumeen aurka hainbat
eratan eragiten den indarkeriaren fenomenoaz hitz egiteko. Nahasketa terminologikoak ekiditeko
EMAKUNDEk EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIAZ hitz egitea proposatzen du. Definizioa,
Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legean jasoa dago:

Sexuaren ziozko edozein ekintza bortitz joko da emakumeen aurkako indarkeriatzat, baldin eta
ekintza horrek emakumeari kalte fisiko, sexual edo psikologikoa edo sufrimendua ekartzen
badio edo ekar badiezaioke. Jokaera horien artean sartuko dira emakumea ekintza horiek
egitearekin mehatxatzea, hertsapenak egitea edo askatasuna arbitrarioki kentzea, bizitza
publikoan edo pribatuan.

Bikotearen barruko indarkeria, edozein eratan adierazita ere, DELITU bat da eta salatu beharra
dago. Hala ere, hainbat azterketak diote emakumeak batez beste 7 eta 10 urte bitartean
itxaroten duela salaketa egin aurretik. 1980an Nazio Batuen Erakundeak emakumeen aurkako
indarkeria munduko krimen estalirik ohikoena dela onartu zuen.

21

EMAKUMEENTZAKO GIDA
INDARKERIAREN ZIRKULUA

Bat-batean gertatzen denean, indarkeria prozesu zirkular batean adierazten da, gutxi gorabehera
ordena berarekin.

Eraso Fasea

• Nolabaiteko tratu txarren bat gertatzen da.
• Fisikoa, sexuala edo psikologiko-emozionala.

Damutasun eta Kontziliazio Fasea

• Erasotzaileak barkamena eskatzen du.
• Biktimak barkatzen du.

Tentsio Fasea

• Liskarrak hasten dira.
• Familia- edo bizikidetza-giroan tentsioa sortzen da berriz ere.

INDARKERIAREN ZIRKULUA

• INTENTSITATEA HAZTEN DA
• FASEEN ARTEKO DENBORA - TARTEA TXIKITZEN DA

ERASO FASEA DENBORAREKIN ZIRKULUA EZTEI BIDAIAKO FASEA
OLDARKORRAGOA ETA
OHIKOAGOA BIHURTZEN DA

TENTSIO FASEA

Indarkeria-egoeren konplexutasuna ulertu behar dugu eta jakin, sarritan, erasotzen zaituen
bikotekide batekin harremana mantentzen dela, erasotzen zaituen pertsona, aldi berean mimozko
eta maitasunezko jokaerak dituen pertsona berbera delako. Mitoak barneratuak izatea,
menpekotasun-egoerak eta indarkeria-adierazpenen sotiltasuna, bikote-harremanak ez hausteko
arrazoietako batzuk dira.

22

EMAKUMEENTZAKO GIDA
INDARKERIAREN KAUSAK

HAINBAT TEORIAK AZALTZEN DUTE INDARKERIA HARREMAN BATEN SORRERA

Haietatik guztietatik, delitu-egintzaren benetako kausa, erroa edo jatorria soziokulturala
dela dioena hartu nahi dugu, horrek bakarrik adierazten baitu, indarkeria, sistema osoari
dagokion egiturazko arazo baten emaitza dela: emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunaren
emaitza, alegia. Genero-indarkeria, batzuen eta besteen arteko desberdintasun politikoaren,
ekonomikoaren, sozialaren eta kulturalaren ondoriorik muturrekoentzat, handientzat eta
perbertsoentzat ulertzen da. Genero-arazo baten eta botere-desoreka baten emaitza da, genero
bati, hots gizonezkoenari, lehentasuna, gehiegizko balioa, nabarmentasuna, prestigioa eta
pribilegioak ematen baitzaizkio, emakumezko generoaren kalterako, hau da, munduko biztanleria
guztiaren erdiaren kalterako. Teoria horrek azaltzen du nola harreman batean, indarkeria, prozesu
oso baten emaitza gisa sortzen den, non rol bereiziak, lanaren sexu bidezko banaketa, bidezkoa
ez den denboren eta espazioen banaketa, erabakitzeko boterearen desoreka, etab, ezartzen
doazen. Eredu horren arabera, emakumearen menpekotasuna bikotearen barruan, emakumezkoek
gizartean bizi duten zapalketaren isla da eta hezkuntza sexistak eta gizarte-eragileek
emakumezkoen eta gizonezkoen identitateak bultzatzearen, legitimatzearen eta normaltzearen
ondorio, eta ez dago erasotzailearen pertsonalitateari edo esperientzia indibidualei atxikia.

INDARKERIAREN ZEINUAK
Fisikoa

• Kolpe batetik hilketa batera doa.

Ekonomikoa eta soziala

• Diruaren erabateko kontrola.
• Ahozko indarkeria jendaurrean.
• Kanpo-harremanen eta jardueren kontrola.

Psikologikoa edo emoziozkoa

• Irainak, ahozko isekak eta mehatxuak.
• Balio sentimentaleko objektuak apurtzea eta etxeko animaliak gaizki tratatzea.

Sexuala

• Borondatearen kontra sexu-harremanak izatera behartzea.
• Exhibizionismoa, hitz lizunak, zirriak, jazarpena eta, horietatik larriena: bortxaketa.

23

EMAKUMEENTZAKO GIDA
INDARKERIAREN ONDORIO OHIKOENAK

Arazo fisikoak

• Min kronikoak.
• Nahi gabeko haurduntzak.
• Lesioak eta heriotza.

Arazo psikologikoak

• Depresioa, antsietatea, insomnioa, jatearen nahasmendua.
• Trauma-ondoko estresa.
• Alkohol- edo droga-abusua eta suizidioa.

Arazo sozialak

• Inkomunikazioa eta isolamendua.
• Gizarte-kostu handia: sanitarioa, poliziala, judiziala eta gizarte-zerbitzuak.

SINISMEN FALTSUEI ERANTZUTEN

PAPERIK EZ BADUT ETA INDARKERIAREN BIKTIMA NAIZELA SALATZEN BADUT,
ESPAINIATIK BOTA NAZEKETE

BAI: Polizia Nazionalean salatzen badut.

EZ: Bilboko Udaltzaingoan edo Ertzaintzaren komisarian salatzen badut. Berehalako babesa
behar baduzu deitu 112-ra.

EMAKUME MUSULMANEK JASATEN DUTE GEHIEN INDARKERIA

EZ: Datuek frogatzen digute emakume guztiok, emakume izateagatik, indarkeriaren biktima
izan gaitezkeela. Indarkeria hainbat eratan adierazten da eta neurri batean edo bestean
gizarteen eta kulturen arabera.

Askotan, sinesmen faltsu horrengatik, islama indarkeria egotearen erruduntzat hartzen da.
Beste erlijio batzuek bezala, judaismoak edo kristautasunak kasu, islamak ere ez du indarkeria
emakumeen aurka erabiltzea justifikatzen. Desberdintasunaren jatorria, dagoen
desberdintasunezko gizarte-egituran oinarritzen da, kulturek tradizioen, usadioen eta ohituren
bidez mantendu dutena eta, horregatik, historian zehar emakumeen aurkako indarkeria ezarri
eta normaldu da.

INDARKERIA JASATEN DUTEN EMAKUME BATZUK MASOKISTAK DIRA,
HAIEN BIKOTEKIDEEK EGURRA EMATEA GUSTATZEN ZAIE ETA

EZ: Indarkeria jasaten duten emakumeak oso egoera konplexu batean daude eta, egoera hori,
sarritan, ulertzeko zaila da. Erasotzailearekiko harremana hausteko beste pertsona batzuen
laguntza behar du gehienetan: bizilagunena, lagunena edo profesionalena, egoera salatzera
ausartzeko.

24

EMAKUMEENTZAKO GIDA
HAUSNARTU ZURE BIKOTE HARREMANEAN ONDORENGO EGOERAK BIZI DITUZUN
(ADIERAZLE BATZUK DIRA):

• Zure bikotekideak zure iritziak garrantzirik ez duela esaten du sarritan.
• Zure bikotekideak eta zuk ez dituzue inoiz harremanak era berean hartzen.
• Zure bikotekideak gehiegizko jeloskortasuna adierazten du eta zure mugikorra eta gizarte-
harremanak kontrolatzen ditu.
• Zure bikotekideak zure lagunengandik isolatu nahi zaitu.
• Zure bikotekideak gehiegi babesten zaitu, hainbat gauzatan haren menpeko izan zaitezen.
• Zure bikotekideak autoestimu txikia, segurtasunik eza eta konplexuak ditu eta, horregatik,
balioa kentzen dizu, hori konpentsatzeko eta zu baino gehiago sentitzeko.
• Zure bikotekideak denbora guztian zure gorputza, janzkera, pentsaera edo zaletasunak
kritikatzen ditu edota gizen edo argal zaudela, itsusia zarela edo zerbait aldatu behar
duzula esaten dizu.
• Zure bikotekideak denbora guztian esaten dizu ez duzula ideiarik ezertaz edo isiltzeko edota
jendaurrean barregarri uzten zaitu, esanez: zer jakingo duzu zuk horri buruz? etab.

• Zure bikotekideak xantaia egiten dizu, isilik gelditzen da, une oro nahi duena lortzen ez
badu.
• Zure bikotekideak sexu-harremanak noiz izan inposatzen dizu beti edo zein jarreratan egin
behar duzuen erabakitzen du.
• Zure bikotekideak sexu-harremanak preserbatiborik gabe izatea inposatzen dizu.
• Zure bikotekideak jarrera matxista eta errespetugabea du emakumeei dagokienez orokorrean.
• Zure inguruko pertsonek (lagunak, familia, ezagunak) zure bikotekideak nola tratatzen
zaituen gustatzen ez zaiela adierazten dizute, errespeturik ez dizula jotzen dutelako.
• Zure bikotekideak iraintzen zaitu, bultzatzen zaitu, zaplaztekoak ematen dizkizu edo
axolagabetasunez begiratzen zaitu, dosi txikitan bada ere.
• Zure bikotekideak aurretik fisikoki, sexualki eta psikologikoki jada eraso egin dizu.

ZURE ERANTZUNA BAIEZKOA BADA, EGOERA HORIEK ETENGABE BIZI DITUZULAKO, BILATU
IRTENBIDEA
Iturria: Julia Romero (GALARAZI ELKARTEA) aterakina
(Gida honetan horretarako beharrezko informazioa ematen dizugu)

25

EMAKUMEENTZAKO GIDA
NORA JOAN INDARKERIA JASATEN BADUZU

Zure bikotekideak edo bikotekide Beste senide baten, ezezagun Biktimarentzako
ohiak erasotzen badizu (lotura baten edo beste norbaiten Laguntza Zerbitzua
sentimental bat dago) indarkeriaren biktima zarenean 900 400 028

Larritasuna dagoenean
Larritasunik ez dagoenean Arratsaldean edo gauean
BERDINTASUN, LANKIDETZA ETA erasotzen badizute, GIZARTE
HERRITARTASUN SAILA LARRIALDIETARAKO UDAL
Venezuela plaza, 2 zk., 4. ZERBITZURA DEITU DEZAKEZU:
solairua 94 470 14 60
94 420 48 38 Bertan informazioa emango dizute
Eskatu hitzordua gizarte-langile eta hainbat baliabidetara
batekin lagunduko dizute.

KASU GUZTIEN BALORAZIOA
ETA DIAGNOSTIKOA
Jarduera prebentiboak, jarraituak
eta berehalakoak

Eman beharreko urratsak:

1. EGIN SALAKETA gertuen duzun Ertzaintzaren edo Udaltzaingoaren
komisarian.
2. JOAN OSASUN ZENTRORA eta adierazi pertsonal medikoari eraso
baten biktima izan zarela, jasandako erasoaren txosten bat egin
dezaten.

Gainera:

• ESKATU BABES AGINDUA arriskurik dagoenean.
• Etxera ezin baduzu itzuli: LARRIALDIKO BEHIN BEHINEKO OSTATUA.
• Sexu bereko bikotekidea baduzu eta indarkeria jasaten baduzu, zuk
ere informazioa eta arreta jasotzeko eskubidea duzu.
• BILBOTIK KANPOKO EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO BESTE
UDALERRI BATEAN BIZI BAZARA ETA INDARKERIA JASATEN BADUZU,
DEITU 900 840 111 TELEFONO ZENBAKIRA

26

EMAKUMEENTZAKO GIDA
GARRANTZIZKO GAIAK

Komentatu lagun, senide Salatzea erabaki baduzu, saiatu Babesik gabeko sexu
edo zurengandik gertuko gertueneko komisariara beste harremanak izateagatik, sexu
pertsonei. Ez izan norabaitekin joaten. transmisiozko gaixotasunen bat
isilpean. Garrantzitsua da har dezakezu, HIESa izan
beste pertsona batzuen dezakezu edo nahi gabe haurdun
laguntza izan dezazun, geldi zaitezke.
irtenbideak bilatzeko.

Indarkeriaren biktima bazara,
Indarkeria jasaten ez isildu.
baduzu, jakin behar
duzu: Larrialdiko ostatuak
daudela, zure
segurtasuna bermatzeko Indarkeria egoeratik ateratzen,
Gogoratu nahi gabeko pakea, ongizatea eta osasuna
haurduntza bat etetea zeure eskuratuko dituzu. Emakume
Gogoratu indarkeria eta gorputzarekiko indarkeria mota asko eta asko atera dira jada
sexu bizitza osasungarria bat dela; ekidin ezazu egoera horretatik eta zu ere atera
ez direla bateragarriak. prebentzioaren bidez. zaitezke.

EMAKUMEEN ESKUBIDEAK BERMATZEKO
INTERESEKO TELEFONOAK ETA LEKUAK

INDARKERIAREN BIKTIMA DIREN EMAKUMEEK JAKIN BEHAR DUTE ESKUBIDE HAUEK DITUZTELA:

• Informazioa, aholkularitza eta orientazioa prozesu osoan.
• Segurtasun-arrazoiengatik bizilekua aldatzeko laguntzak.
• Duintasunaren eta intimitatearen babesa.
• Seme-alaben berehalako eskolaratzea, bizilekua aldatuz gero.
• Laguntza eta akonpainamendu profesionala.
• Gizarte-laguntza integrala.
• Orientazio juridikoa eta aholkularitza psikologikoa.

27

EMAKUMEENTZAKO GIDA
ETA ONDORENGO LEKUETARA JO DEZAKETELA:

• BERDINTASUN, LANKIDETZA ETA HIRRITARREN SAILA (BILBOKO UDALA): BILBON bizi diren
emakumeentzat. Venezuela plaza 2 zk., 4. solairua. Tlf.: 94 420 48 38.
• EMAKUMEZKOENTZAKO ZERBITZUA (BIZKAIKO FORU ALDUNDIA): Bizkaiko gainerako
udalerrietan bizi diren emakumeentzat. Ugaskobidea 3 zk., 2. solairua. Tlf.: 94 406 69 00.
• ORIENTAZIO JURIDIKOKO ZERBITZUA (ofiziozko txandako abokatuak)
Barroeta Aldamar 10 zk., beheko solairua. Tlf.: 94 401 67 12.
• BIKTIMENTZAKO LAGUNTZA ZERBITZUA (Bizkaian bizi diren emakumeentzat)
Ibañez de Bilbao kalea 5 zk., beheko solairua. Tlf.: 900 400 028.
• FAMILIA BITARTEKARITZA ZERBITZUA. Santutxu kalea 69 zk. Tlf.: 900 100 080.

SEXU ETA UGALKETA OSASUNERAKO:

• MODULU PSIKOSOZIALAK (FAMILIA PLANGINTZARAKO, AHOLKULARITZA JURIDIKORAKO ETA
PSIKOLOGIKORAKO…).
• AUZOLAN MODULUA. Naxa kalea 5 zk. (Maiatzaren Biko kalearen izkinan). Tlf.: 94 416 36 22.
• DEUSTO-SAN IGNACIO MODULUA. Aoiz plaza z/g (Postetxearen aurrean). Tlf.: 94 475 94 72.
• REKALDEKO MODULUA. Camilo Villabaso kalea 24 zk. Tlf.: 94 444 98 59.
• Zure udalerrian bertan dauden ANBULATORIOETAN ondorengoa aurkituko duzu: LEHEN
MAILAKO ARRETA ESPEZIALIZATUA (non arreta ginekologikoa eska dezakezun).

OINARRIZKO GIZARTE ZERBITZUAK:

Edozein gizarte-problematikari buruzko Aholkularitza eta Laguntza ematen dizute.
Beti dago baten bat zu bizi zaren zonatik gertu. Ezagutzen ez baduzu 010 telefonora dei dezakezu
eta non dagoen galdetu.

ATZERRITARTASUN ARLOAN:

INMIGRAZIOKO UDAL ZERBITZUA:
• ERDI JURIDIKOA: Informazioa, orientazioa eta asilo-eskubidearekin eta atzerritartasunarekin
lotutako izapideen kudeaketa. Tlf.: 94 416 66 37.
• ERDI SOZIALA: Gizarteratze-txostenak izapidetzea SUSTRAITZE efektuetarako, etxebizitzen
erabilgarritasun-txostenak familia berriz elkartzeko planetarako, gizarte-txostenak
borondatezko itzulerarako. Tlf.: 94 476 37 25.

LARRIALDIAK :

• GIZARTE LARRIALDIETARAKO BILBOKO UDAL ZERBITZUA (24 orduko arreta zerbitzua)
Mazarredo zumarkalea 22 zk. Tlf.: 94 470 14 60.
• GUARDIAKO EPAITEGIA. Ibañez de Bilbao kalea 4 zk. Tlf.: 94 401 64 81.
• BILBOKO UDALTZAINGOA. Tlf.: 092
• SOS DEIAK - BILBO LARRIALDIETAKO KOORDINAZIOA. Tlf.: 112

28

Guia Euskera

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Guia Euskera

Similar to Guia Euskera (20)

Guia Euskera