1. Химийн урвалын хурд

4. Урвалын хурдыг физикийн хичээл дээр үзсэн хурдтай харьцуулан үзье Физик- Механик хурд Туулсан замыг зарцуулсан хугацаанд нь харьцуулж тодорхойлдог Ѵ= (км/ цаг) Химийн урвалын хурд Нэгж хугацаанд урвалд оролцсон бодисын концентрацийн өөрчлөлтөөр хэмжигдэнэ. Ѵ =ΔС/ Δt (моль/литр·сек) Урвал явагдах хугацааны ялгаа: Хэдэн өдөр, сар, зууны турш явагдах урвал Хоромхон зуур явагдах урвал  дарь тэсрэх  бодис шатах  Ус, шүлтийн металлтай үйлчлэх Химийн урвал хугацааны хувьд харилцан адилгүй явагддаг.  төмөр зэврэх  эрдэс үүсэх  нүүрс үүсэх  нефт үүсэх

5. Урвалд орж буй бодисуудын шинж төрхөөс хамаарах нь: Давсны хүчилтэй металлууд харилцан үйлчлэх жишээг авч үзье.  Mg+2HCl=MgCl2 +H2↑ (хий эрчимтэй ялгарна.)  Fe+2HCl=FeCl2+ H2↑ (хий бага ялгарна.)  Cu+HCl≠ (хий ялгарахгүй.) Урвалд орж буй бодисууд хэдий чинээ химийн идэвхи сайтай байна, урвал төдий чинээ хурдан явагдана

6. Химийн урвалын хурд концентрациас хамаарах нь: Урвалд орж буй бодисуудын концентраци их байх тусам молекулын мөргөлдөлт их байна. Химийн урвалын хурд нь урвалд орж буй бодисуудын концентрацийн үржвэрт шууд хамааралтай. Энэ хуулийг масс үйлчлэлийн хууль гэнэ. (К.М.Гульдберг,Вааге нар.1867он) Хуулийг томъёолбол : Ѵ=k[A]n[B]m  к - урвалын хурдны тогтмол  [A];[B]- А;В бодисын концентраци  n;m - А;В бодисын молийн тоо (коэффициент )

7. Химийн урвалын хурдад температур хамаарах нь : Ихэнх тохиолдолд температурыг нэмэгдүүлэхэд химийн урвалын хурд ихэсдэг. Вант-Гоффийн дүрмээр:Орчны температурыг 10° С-аар нэмэгдүүлэхэд урвалын хурд 2-4 дахин өсдө г. Томъѐогоор илэрхийлвэл:  θt1, θt2 –эхний ба эцсийн температурт харгалзах урвалын хурд  γ - температурын коэффицент,(2-4утга авна) Химийн урвалын хурд бодисын гадаргуугаас хамаарах нь: Хатуу бодисуудын хувьд шүргэлцэх гадаргуу их байвал (сайн буталж нунтаглавал) урвал хурдан явагдана. Химийн урвалын хурдад катализатор нөлөөлөх нь: Химийн урвалын хурдыг өөрчлөөд урвалын эцэст тоо, чанарын хувьд өөрчлөгдөхгүй үлддэг бодисыг катализатор гэнэ.  Промотор –катализаторын үйл члэлийг сайжруулдаг бодис  Ингибитор - катализаторын үйлчлэлийг бууруулдаг бодис