1. Չիչխանի
Նկարագրություն
Մատղաշ ընձյուղներն արծաթագույն են, իսկ հետագայում դառնում են գորշ ժանգագույն:
Տերևները հերթադիր են, պարզ, երկար, նշտարաձև, ամբողջաեզր: Բույսը երկտուն է,
ծաղիկները միասեռ, պարզ, շատ մանր, դեղին: Պտուղները մսալի են, հարթ, փայլուն,
նարնջագույն, Ճյուղերին կպած: Սերմերը ձվաձև են, հաճախ սև գույնի: Ծաղկում է
ապրիլ-մայիս, իսկ պտուղները հասունանում են սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին,
թփի վրա մնալով մինչև գարուն: Աճում է հիմնականում խոնավ տեղերում, գետափերին,
ճահճուտներում, հաճախ տալով անանցանելի բուսուտներ: Մեզ մոտ հիմնականում
հանդիպում
է Աբովյանի, Իջևանի, Սևանի, Մեղրու, Գորիսի,Սիսիանի, Կիրովականի և այլ
շրջաններում: Չիչխանը ծաղկում և պտղակալում է ամեն տարի, միշտ էլ տալով առատ
բերք: Բավականաչափ ցրտադիմացկուն է, լուսասեր, կայուն՝ շոգերի նկատմամբ, իսկ
հողի նկատմամբ առանձնապես պահանջկոտ չէ: Բազմանում է սերմերով, վեգետատիվ
եղանակով և մերձարմատային շյուղերով: Արմատների վրա բազմանում են մեծ
քանակությամբ ազոտային բակտերիաներ: «Հիպպոս» անունը հունարեն նշանակում է
ձի, իսկ «ֆաոս»՝փայլ, ելնելով այն բանից, որ Հին Հունաստանում բույսով սնում և բուժում
էին ձիերին, որի հետևանքով ձիու մազերը ստանում էին գեղեցիկ փայլ :

2.  Քիմիական բաղադրությունը
 Թարմ, հասուն պտուղները պարունակում են 83,6-86,4% ջուր, մինչև 9%
ճարպայուղ, 900մգ% С վիտամին, 11 մգ% А վիտամին, 0,28% В, վիտամին,
0,56մգ% В2 վիտամին, 0,79մգ% վիտամին, 14,3մգ% E վիտամին, ֆոլաթթու,
խնձորաթթու, գինեթթու, շաքար, լինոլաթթվային, օլեինաթթվային և
պալմիտինաթթվային գլիցերիդներ: Սերմերի մեջ պարունակվում է մինչև
12% յուղ, կարոտին, ստկոֆերոլ, տերևներում մինչև 10%դաբաղանյութեր, С
վիտամին, ֆիտոնցիդներ, ֆլավոնոիդներ, քիմիական տարրերից՝ երկաթ,
բոր, մանգան: Կեղևում հայտնաբերվել է սերոտոնին և ալկալոիդ
հիպոֆեին: