1. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
CHUY N Đ 3 :
PHƯƠNG PHÁP GI I BÀI T P V
HIĐROCACBON KHÔNG NO
I. Ph n ng c ng X2, HX, H2O, H2
1. Ph n ng c ng X2 (X là Cl, Br, I)
Phương trình ph n ng t ng quát : CnH2n + 2 – 2a + aX2 → CnH2n + 2 – 2aX2a
● Đ i v i anken : CnH2n + X2 → CnH2nX2
● Đ i v i ankađien ho c ankin : CnH2n– 2 + 2X2 (dư) → CnH2n– 2X4
2. Ph n ng c ng HX (X là Cl, Br, I)
Phương trình ph n ng t ng quát : CnH2n + 2 – 2a + aHX → CnH2n + 2 – aXa
● Đ i v i anken : CnH2n + HX → CnH2n + 1X
● Đ i v i ankađien ho c ankin : CnH2n – 2 + 2HX → CnH2nX2
3. Ph n ng c ng H2O
o
+
t ,H
Đ i v i anken : CnH2n + H2O CnH2n + 1OH
→
● Chú ý : Đ i v i anken đ i x ng s t o ra m t s n ph m c ng, đ i v i anken b t đ i x ng s t o
ra hai s n ph m c ng. Ví d :
CH2=CH2
+
o
t ,H
→
+ HOH CH3CH2OH
CH3CH2CH2 OH (s n ph m ph )
→
t o , H+
CH2=CH–CH3 + HOH
CH3CHCH3 (s n ph m chính)
→
OH
● Đ i v i ankin :
+
t ,H
CnH2n-2 + H2O CnH2n-1OH → CnH2nO
→
(không b n)
● Chú ý :
Đ i v i axetilen (etin) s n ph m t o ra là anđehit :
o
t , Hg , H
+ HOH → CH2=CH–OH → CH3–CHO
(không b n) (anđehit axetic)
Đ i v i các ankin khác s n ph m t o ra là xeton :
CH ≡ CH
CH ≡ C–CH3
o
+
2+
+
o
2+
→
+
t , Hg , H
HOH → CH2=C–CH3
CH3–C–CH3
O
OH
(không b n)
(axeton)
o
4. Ph n ng c ng H2 (t , Ni)
o
t , Ni
Phương trình ph n ng t ng quát : CnH2n + 2 – 2a + aH2 CnH2n + 2
→
o
t , Ni
Đ i v i anken : CnH2n + H2 CnH2n + 2
→
o
t , Ni
→
Đ i v i ankađien ho c ankin : CnH2n– 2 + 2H2 (dư) CnH2n + 2
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
1
2. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
● Chú ý : Trong ph n ng c ng H2 và ankin mà xúc tác là Pd/PbCO3 thì ph n ng ch d ng l i
giai đo n t o anken.
Phương pháp gi i
1. Bài t p tìm công th c c a hiđrocacbon không no trong ph n ng c ng HX, X2 (X là Cl, Br, I)
N u đ bài cho bi t s mol c a hiđrocacbon và s mol c a HX ho c X2 tham gia ph n ng thì ta
n X2
n
tính t l T = HX hoaëc T =
đ t đó suy ra công th c phân t t ng quát c a hiđrocacbon. T
nC H
nC H
x
y
x
y
= 1 suy ra công th c phân t t ng quát c a hiđrocacbon là CnH2n; T =2 suy ra công th c phân t
t ng quát c a hiđrocacbon là CnH2n-2… Bi t đư c công th c t ng quát c a hiđrocacbon s bi t
đư c công th c t ng quát c a s n ph m c ng. Căn c vào các gi thi t khác mà đ cho đ tìm s
nguyên t C c a hiđrocacbon.
2. Bài t p liên quan đ n ph n ng c ng H2 vào hiđrocacbon không no
Khi làm bài t p liên quan đ n ph n ng c ng H2 vào hiđrocacbon không no c n chú ý nh ng
đi u sau :
+ Trong ph n ng kh i lư ng đư c b o toàn, t đó suy ra :
n hoãn hôïp tröôùc phaûn öùng .M hoãn hôïp tröôùc phaûn öùng = n hoãn hôïp sau phaûn öùng .M hoãn hôïp sau phaûn öùng
+ Trong ph n ng c ng hiđro s mol khí gi m sau ph n ng b ng s mol hiđro đã ph n ng.
+ Sau ph n ng c ng hiđro vào hiđrocacbon không no mà kh i lư ng mol trung bình c a h n
h p thu đư c nh hơn 28 thì trong h n h p sau ph n ng có hiđro dư.
Các ví d minh h a
Ví d 1: 0,05 mol hiđrocacbon X làm m t màu v a đ dung d ch ch a 8 gam brom cho ra s n ph m
có hàm lư ng brom đ t 69,56%. Công th c phân t c a X là :
A. C3H6.
B. C4H8.
C. C5H10.
D. C5H8.
Hư ng d n gi i
n Br =
2
n Br 1
8
= 0,05 mol; n X = 0,05 mol ⇒ 2 = ⇒ X laø Cn H 2n
160
nX 1
Phương trình ph n ng :
CnH2n
+
Br2
Theo gi thi t ta có :
→
CnH2nBr2
(1)
80.2
69,56
=
⇒ n = 5 ⇒ X là C5H10.
14n 100 − 69,56
Đáp án C.
Ví d 2: Cho 8960 ml (đktc) anken X qua dung d ch brom dư. Sau ph n ng th y kh i lư ng bình
brom tăng 22,4 gam. Bi t X có đ ng phân hình h c. CTCT c a X là :
A. CH2=CHCH2CH3.
B. CH3CH=CHCH3.
C. CH3CH=CHCH2CH3.
D. (CH3)2C=CH2.
Hư ng d n gi i
Phương trình ph n ng :
CnH2n
+ Br2
Theo gi thi t ta có :
2
→
CnH2nBr2
(1)
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
3. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
nX =
8,96
22,4
= 0,4 mol; m X = 22,4 gam ⇒ M X =
= 56 gam / mol ⇒ X : C 4 H 8
22,4
0,4
Vì X có đ ng phân hình h c nên X là : CH3CH=CHCH3.
Đáp án C.
Ví d 3: Cho hiđrocacbon X ph n ng v i brom (trong dung d ch) theo t l mol 1 : 1, thu đư c ch t
h u cơ Y (ch a 74,08% Br v kh i lư ng). Khi X ph n ng v i HBr thì thu đư c hai s n ph m h u
cơ khác nhau. Tên g i c a X là :
A. but-1-en.
B. but-2-en.
C. Propilen.
D. Xiclopropan.
Hư ng d n gi i
X ph n ng v i Br2 theo t l mol 1:1 nên X có công th c là CnH2n.
Phương trình ph n ng :
CnH2n
+
Br2
Theo gi thi t ta có :
→
CnH2nBr2
(1)
80.2
74,08
=
⇒ n = 4 ⇒ X là C4H8.
14n 100 − 74,08
Khi X ph n ng v i HBr thì thu đư c hai s n ph m h u cơ khác nhau nên X là but-1-en.
CH3CH2CH2CH2Br
→
CH2=CHCH2CH3
+ HBr
(s n ph m ph )
CH3CH2CHBrCH3
→
(s n ph m chính)
Đáp án B.
Ví d 4: 4,48 lít (đktc) m t hiđrocacbon A tác d ng v a đ v i 400 ml dung d ch brom 1M đư c
s n ph m ch a 85,56% Br v kh i lư ng. CTPT c a A là :
A. C2H6.
B. C3H6.
C. C4H6.
D. C4H8.
Hư ng d n gi i
Theo gi thi t ta có :
nA =
n Br 2
4, 48
= 0,2 mol; n Br = 0, 4 mol ⇒ 2 = ⇒ A có công th c phân t là : CnH2n-2
2
22, 4
nA 1
Phương trình ph n ng :
CnH2n-2
+
T gi thi t suy ra :
2Br2
→
CnH2n-2Br4
(1)
80.4
85,56
=
⇒ n = 4 ⇒ X là C4 H6.
14n − 2 100 − 85,56
Đáp án B.
Ví d 5: M t hiđrocacbon A c ng dung d ch brom t o d n xu t B ch a 92,48% brom v kh i
lư ng. CTCT B là :
A. CH3CHBr2.
B. CHBr2–CHBr2.
C. CH2Br–CH2Br.
D. CH3CHBr–CH2Br.
Hư ng d n gi i
G i s nguyên t Br trong B là n, theo gi thi t ta có :
MB =
80n.100
= 86,5n
92, 48
● N u n = 2 thì M = 173 (lo i, vì kh i lư ng mol c a CxHyBr2 ph i là m t s ch n).
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
3
4. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
● N u n = 4 thì M = 346 suy ra MA = MB – 80.4 =346 – 320 = 26 gam/mol.
V y A là C2 H2 và B là C2H2Br4 hay CHBr2–CHBr2.
Đáp án B.
Ví d 6: Đ t cháy hoàn toàn m gam hiđrocacbon th khí, m ch h thu đư c 7,04 gam CO2. S c m
gam hiđrocacbon này vào nư c brom dư đ n khi ph n ng hoàn toàn, th y có 25,6 gam brom ph n
ng. Giá tr c a m là :
A. 2 gam.
B. 4 gam.
C. 2,08 gam.
D. A ho c C.
Hư ng d n gi i
Đ t công th c phân t c a hiđrocacbon là CnH2n+2-2a (a là s liên k t pi trong phân t ).
Các ph n ng :
CnH2n+2-2a
mol:
+
x
3n + 1 − a
to
O2 nCO2
→
2
nx
→
+ (n+1-a)H2O
o
t
CnH2n+2-2a + aBr2 CnH2n+2-2aBr2
→
mol:
x
ax
→
Theo gi thi t và phương trình ph n ng ta th y :
(1)
(2)
7, 04
nx = 44 = 0,16 n 1
⇒ = (3)
a 1
ax = 25,6 = 0,16
160
Vì hiđrocacbon th khí nên n ≤ 4 và t (3) suy ra n ≥ 2 (vì h p ch t có 1 C không th có liên
k t pi).
● N u n = 2, a = 2 thì hiđrocacbon là C2H2 (CH ≡ CH).
0,16
= 0, 08 mol ⇒ m C H = 0,08.26 = 2, 08 gam.
2 2
2
● N u n = 3, a = 3 thì hiđrocacbon là C3H2 (lo i).
● N u n = 4, a = 4 thì hiđrocacbon là C4H2 (CH–C ≡ C–CH).
nC H =
2
2
nC H =
4
2
0,16
= 0, 04 mol ⇒ m C H = 0, 04.50 = 2 gam.
4 2
4
Đáp án D.
Ví d 7 : D n 3,36 lít (đktc) h n h p X g m 2 anken là đ ng đ ng k ti p vào bình nư c brom dư,
th y kh i lư ng bình tăng thêm 7,7 gam.
a. CTPT c a 2 anken là :
A. C2H4 và C3H6.
B. C3H6 và C4H8.
C. C4H8 và C5H10.
D. C5H10 và C6H12.
b. Thành ph n ph n % v th tích c a hai anken là :
A. 25% và 75%.
B. 33,33% và 66,67%.
C. 40% và 60%.
D. 35% và 65%.
Hư ng d n gi i
a. Xác đ nh công th c phân t c a hai anken :
Đ t CTPT trung bình c a hai anken trong X là : C n H 2n .
Theo gi thi t ta có :
4
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
5. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
3,36
7,7 154
154
11
= 0,15 mol; m C H = 7,7 gam ⇒ MCn H2 n =
=
⇒ 14n =
⇒n=
n 2n
22,4
0,15
3
3
3
11
Vì hai anken là đ ng đ ng k ti p và có s nguyên t C trung bình là
= 3,667 nên suy ra
3
công th c phân t c a hai anken là C3H6 và C4H8.
b. Tính thành ph n ph n trăm v th tích c a các anken :
Áp d ng sơ đ đư ng chéo cho s nguyên t C trung bình c a h n h p C3H6 và C4H8 ta có :
nC H =
n
n C 4 H8
2n
11
2
–3=
3
3
4
11
3
⇒
nC H
4
nC H
3
8
6
=
2
1
11 1
=
3 3
V y thành ph n ph n trăm v th tích các khí là :
n C 3 H6
3
4–
1
%C3H 6 = .100 = 33,33%; %C 4 H 8 = (100 − 33,33)% = 66,67%.
3
Đáp án BB.
Ví d 8: H n h p khí X g m anken M và ankin N có cùng s nguyên t cacbon trong phân t . H n
h p X có kh i lư ng 12,4 gam và th tích 6,72 lít ( đktc). S mol, công th c phân t c a M và N
l n lư t là :
A. 0,1 mol C2H4 và 0,2 mol C2H2.
B. 0,1 mol C3H6 và 0,2 mol C3H4.
C. 0,2 mol C2H4 và 0,1 mol C2H2.
D. 0,2 mol C3H6 và 0,1 mol C3H4.
Hư ng d n gi i
Đ t công th c trung bình c a anken M và ankin N là : C m H n
Ta có : 12m + n =
12, 4.22, 4
= 41,33 ⇒ m = 3 và n = 5,33
6, 72
V y anken là C3H6 và ankin là C3H4.
N u hai ch t C3 H6 và C3 H4 có s mol b ng nhau thì s
ph i có s mol nhi u hơn.
Đáp án D.
n = 5 nhưng n = 5,33 ch ng t anken
Ví d 9: Cho 4,48 lít h n h p X ( đktc) g m 2 hiđrocacbon m ch h l i t t qua bình ch a 1,4 lít
dung d ch Br2 0,5M. Sau khi ph n ng hoàn toàn, s mol Br2 gi m đi m t n a và kh i lư ng bình
tăng thêm 6,7 gam. Công th c phân t c a 2 hiđrocacbon là :
A. C2H2 và C4H6.
B. C2H2 và C4H8.
C. C3H4 và C4H8.
D. C2H2 và C3H8.
Hư ng d n gi i
N u ch có m t hiđrocacbon ph n ng v i dung d ch brom (phương án D) thì ta có :
1
n C H = .n Br = 0,175 mol ⇒ n C H = 0,2 − 0,175 = 0, 025 mol
2 2
2
3 8
2
⇒ m hh = 0,175.26 + 0, 025.44 = 5,65 ≠ 6, 7 (loaïi)
V y c hai hiđrocacbon cùng ph n ng v i dung d ch nư c brom
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
5
6. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
n hh X =
4,48
0, 7
= 0,35 mol
= 0,2 mol ; n Br2 ban ®Çu = 1, 4.0,5 = 0, 7 mol ; n Br pö =
2
22,4
2
Kh i lư ng bình Br2 tăng 6,7 gam là s gam c a h n h p X. Đ t CTTB c a hai hiđrocacbon
m ch h là C n H 2n +2−2a ( a là s liên k t π trung bình).
Phương trình ph n ng:
C n H 2n + 2−2 a + aBr2 → C n H 2n +2 −2 a Br2 a
mol:
⇒a=
0,2
→
0,2.a = 0,35
0,35
= 1,75 ⇒ Trong h n h p có m t ch t ch a 2 liên k t π ch t còn l i ch a 1 liên
0,2
k t π.
6,7
⇒ n = 2,5 ⇒ Trong h n h p ph i có m t ch t là C2H2 (có hai liên k t
0,2
π) ch t còn l i ph i có m t liên k t π và có s C t 3 tr lên đó là C4H8.
Đáp án B.
⇒ 14n + 2 − 2a =
Ví d 10: Hiđrocacbon X c ng HCl theo t l mol 1:1 t o s n ph m có hàm lư ng clo là 55,04%. X
có công th c phân t là :
A. C4H8.
B. C2H4.
C. C5H10.
D. C3H6.
Hư ng d n gi i
X ph n ng v i HCl theo t l mol 1:1 nên X có công th c là CnH2n.
Phương trình ph n ng :
CnH2n
+
HCl
Theo gi thi t ta có :
→
CnH2n+1Cl (1)
35,5
55, 04
=
⇒ n = 2 ⇒ X là C2H4.
14n + 1 100 − 55, 04
Đáp án B.
Ví d 11: H n h p X g m hai anken k ti p nhau trong dãy đ ng đ ng. Đ t cháy hoàn toàn 5 lít X
c n v a đ 18 lít khí oxi (các th tích khí đo cùng đi u ki n nhi t đ và áp su t).
a. Công th c phân t c a hai anken là :
A. C2H4 và C3H6.
B. C3H6 và C4H8.
C. C4H8 và C5H10.
D. A ho c B.
b. Hiđrat hóa m t th tích X trong đi u ki n thích h p thu đư c h n h p ancol Y, trong đó t l v
kh i lư ng c a các ancol b c 1 so v i ancol b c 2 là 28 : 15. Thành ph n ph n trăm kh i lư ng c a
m i ancol trong h n h p Y là :
A. C2H5OH : 53,49% ; iso – C3H7OH : 34,88% ; n – C3H7OH : 11,63%.
B. C2H5OH : 53,49% ; iso – C3H7OH : 11,63% ; n – C3H7OH : 34,88%.
C. C2H5OH : 11,63% ; iso – C3H7OH : 34,88% ; n – C3H7OH : 53,49%.
D. C2H5OH : 34,88% ; iso – C3H7OH : 53,49% ; n – C3H7OH : 11,63%.
Hư ng d n gi i
a. Xác đ nh công th c phân t c a hai anken :
Đ t công th c phân t trung bình c a hai anken trong X là : C n H2 n
Phương trình ph n ng cháy :
6
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
7. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
lít:
5
3n
to
O2
→
2
+
C n H 2n
n CO2
+
n H2O
(1)
3n
.5
2
→
3n
.5 = 18 ⇒ n = 2,4 .
2
Do hai anken là đ ng đ ng k ti p và có s cacbon trung bình là 2,4 nên công th c c a hai
anken là : C2 H4 và C3 H6.
Đáp án A.
b. Xác đ nh thành ph n ph n trăm kh i lư ng c a m i ancol trong h n h p Y :
Áp d ng sơ đ đư ng chéo cho s nguyên t C trung bình c a hai anken ta có :
Theo gi thi t và (1) ta có :
3 – 2,4 = 0,6
2
n C2 H 4
2,4
n C 3 H6
⇒
nC H
4
nC H
6
2
3
=
0,6 3
=
0, 4 2
2,4 – 2= 0,4
3
V y ch n s mol c a C2H4 là 3 thì s mol c a C3H6 là 2.
Ph n ng c a h n h p hai anken v i nư c :
mol:
C2H4
3
+
o
+
t ,H
H2O C2H5OH
→
→
3
mol:
+ H2O
x+ y
CH3CH2CH2OH
→
x
(3)
CH3CHOHCH3
→
y
to, H+
CH2=CHCH3
(2)
(4)
3.46 + x.60 28
=
x = 0,5
Theo (2), (3), (4) và gi thi t ta có :
y.60
15 ⇔
y = 1,5
x + y = 2
Thành ph n ph n trăm kh i lư ng c a m i ancol trong h n h p Y là :
3.46
1,5.60
.100 = 53, 49%; %i − C3H 7OH =
.100 = 34,88%
3.46 + 2.60
3.46 + 2.60
%n − C3H 7OH = 100% − 53, 49% − 34,88% = 11,63%.
%C2 H5OH =
Đáp án A.
Ví d 12: Cho H2 và 1 olefin có th tích b ng nhau qua niken đun nóng ta đư c h n h p A. Bi t t
kh i hơi c a A đ i v i H2 là 23,2. Hi u su t ph n ng hiđro hoá là 75%. Công th c phân t olefin
là :
A. C2H4.
B. C3H6.
C. C4H8.
D. C5H10.
Hư ng d n gi i
Theo gi thi t ta ch n : n H = nC H = 1 mol.
2
n 2n
Phương trình ph n ng :
o
t , Ni
CnH2n + H2 CnH2n+2
→
(1)
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
7
8. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Theo (1) ta th y, sau ph n ng s mol khí gi m m t lư ng đúng b ng s mol H2 ph n ng. Hi u
su t ph n ng là 75% nên s mol H2 ph n ng là 0,75 mol. Như v y sau ph n ng t ng s mol khí
là 1+1 – 0,75 = 1,25 mol.
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có : kh i lư ng c a H2 và CnH2n ban đ u b ng kh i
lư ng c a h n h p A.
MA =
1.2 + 1.14n
= 23,2.2 ⇒ n = 4 ⇒ Công th c phân t olefin là C4 H8.
1,25
Đáp án C.
Ví d 13: Cho h n h p X g m anken và hiđro có t kh i so v i heli b ng 3,33. Cho X đi qua b t
niken nung nóng đ n khi ph n ng x y ra hoàn toàn, thu đư c h n h p Y có t kh i so v i heli là 4.
CTPT c a X là :
A. C2H4.
B. C3H6.
C. C4H8.
D. C5H10.
Hư ng d n gi i
Vì M Y = 4.4 = 16 nên suy ra sau ph n ng H2 còn dư, CnH2n đã ph n ng h t.
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có :
mX = mY ⇔ nX. M X = nY. M Y ⇔
Ch n nX = 1,2 mol và nY =1 mol ⇒ n H
n X MY
4.4
1, 2
=
=
=
n Y M X 3, 33.4 1
2( pö )
= n C H = n X − n Y = 0,2 mol.
n
2n
⇒ Ban đ u trong X có 0,2 mol CnH2n và 1 mol H2
0, 2.14n + 1.2
Ta có : M X =
= 3,33.4 ⇒ n = 5 ⇒ Công th c phân t olefin là C5 H10.
1, 2
Đáp án D.
Ví d 14: H n h p khí X g m H2 và C2 H4 có t kh i so v i He là 3,75. D n X qua Ni nung nóng,
thu đư c h n h p khí Y có t kh i so v i He là 5. Hi u su t c a ph n ng hiđro hoá là :
A. 20%.
B. 40%.
C. 50%.
D. 25%.
Hư ng d n gi i
Áp d ng sơ đ đư ng chéo ta có :
n H2
28 − 15 1
=
= ⇒ Có th tính hi u su t ph n ng theo H2 ho c theo C2H4
n C2 H4 15 − 2 1
Phương trình ph n ng :
Ni,t
H2 + C2H4 C2H6
→
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có :
o
mX = mY ⇔ nX. M X = nY. M Y ⇔
Ch n nX = 4 mol ⇒ n H2 = n C2 H 4 = 2 mol ; n H
nX MY
5.4
4
=
=
=
n Y M X 3, 75.4 3
2( pö )
= n X − n Y = 1 mol.
1
⇒ Hi u su t ph n ng : H = .100% = 50% .
2
Đáp án C.
8
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
9. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Ví d 15: Trong bình kín ch a hiđrocacbon X và hiđro. Nung nóng bình đ n khi ph n ng hoàn
toàn thu đư c khí Y duy nh t. cùng nhi t đ , áp su t trong bình trư c khi nung nóng g p 3 l n áp
su t trong bình sau khi nung. Đ t cháy m t lư ng Y thu đư c 8,8 gam CO2 và 5,4 gam nư c. Công
th c phân t c a X là :
A. C2H2.
B. C2H4.
C. C4H6.
D. C3H4.
Hư ng d n gi i
Đ t cháy Y thu đư c : n H O = 0,3 mol; n CO = 0, 2 mol ⇒ Y là ankan CnH2n+2.
2
2
S nguyên t C trong Y : n =
n CO
= 2 . V y Y là C2H6 và X là C2Hy.
2
n H O − nCO
2
2
Phương trình ph n ng :
C2Hy
mol:
+
1
→
6−y
Ni, t o
H2 C2H6
→
2
6−y
1
→
2
(1)
6−y
1+
n1 p1
2 =3⇒ y =2.
Vì nhi t đ bình không đ i nên
=
⇒
n 2 p2
1
V y X là C2 H2.
Đáp án A.
Ví d 16: H n h p X g m hiđro và m t hiđrocacbon. Nung nóng 14,56 lít h n h p X (đktc), có Ni
xúc tác đ n khi ph n ng hoàn toàn thu đư c h n h p Y có kh i lư ng 10,8 gam. Bi t t kh i c a Y
so v i metan là 2,7 và Y có kh năng làm m t màu dung d ch brom. Công th c phân t c a
hiđrocacbon là :
A. C3H6.
B. C4H6.
C. C3H4.
D. C4H8.
Hư ng d n gi i
nX = 0,65 mol ; M Y = 43,2 gam/mol.
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có :
mx = mY = 10,8 gam ⇔ nX. M X = nY. M Y = 10,8 ⇒ nY = 0,25 mol.
Vì h n h p Y có kh năng làm m t màu dung d ch brom nên hiđro ph n ng h t, hiđrocacbon
còn dư. Như v y trong h n h p X : n H 2 = 0, 65 − 0, 25 = 0, 4 mol ; n C x H y = 0, 25 mol
⇒ (12x + y).0,25 + 0,4.2 = 10,8 ⇔ 12x + y = 40 ⇒ x = 3 và y = 4 ⇒ Hiđrocacbon là C3H4.
Đáp án C.
Ví d 17: H n h p X g m hiđrocacbon B v i H2 (dư), có d X/H 2 = 4,8. Cho X đi qua Ni nung nóng
đ n ph n ng hoàn toàn đư c h n h p Y có d Y/ H 2 = 8. Công th c phân t c a hiđrocacbon B là :
A. C3H6.
B. C2H2.
C. C3H4.
D. C4H8.
Hư ng d n gi i
Vì M Y = 8.2 = 16 nên suy ra sau ph n ng H2 còn dư, hiđrocacbon B đã ph n ng h t.
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có :
mX = mY ⇔ nX. M X = nY. M Y ⇔
nX MY
8.2
5
=
=
=
n Y M X 4,8.2 3
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
9
10. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Ch n nX = 5 mol và nY =3 ⇒ n H
2( pö )
= n X − n Y = 2 mol .
● N u B là CnH2n thì n C H = n H pö = 2 mol ⇒ n H bñ = 5 − 2 = 3 mol.
n 2n
2
2
Ta có : M X =
2.14n + 3.2
= 4,8.2 ⇒ n = 1, 5 (loaïi) .
5
1
n
= 1 mol ⇒ n H bñ = 5 − 1 = 4 mol.
2
2 H2 pö
1.(14n − 2) + 4.2
= 4,8.2 ⇒ n = 3 ⇒ Công th c phân t c a B là C3H4.
Ta có : M X =
5
Đáp án C.
● N u B là CnH2n-2 thì n C H
n
2 n −2
=
Ví d 18: Có V lít khí A g m H2 và hai olefin là đ ng đ ng liên ti p, trong đó H2 chi m 60% v th
tích. D n h n h p A qua b t Ni nung nóng đư c h n h p khí B. Đ t cháy hoàn toàn khí B đư c
19,8 gam CO2 và 13,5 gam H2O. Công th c c a hai olefin là :
A. C2H4 và C3H6.
B. C3H6 và C4H8.
C. C4H8 và C5H10.
D. C5H10 và C6H12.
Hư ng d n gi i
Đ t CTTB c a hai olefin là Cn H 2n .
cùng đi u ki n nhi t đ và áp su t thì th tích t l v i s mol khí.
H n h p khí A có:
n Cn H2 n 0,4 2
=
= .
n H2
0,6 3
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i lư ng và đ nh lu t b o toàn nguyên t ta th y đ t cháy h n
h p khí B cũng chính là đ t cháy h n h p khí A. Ta có :
3n
C n H 2n +
(1)
O2 → n CO2 + n H2O
2
2H2 + O2 → 2H2O
(2)
Theo phương trình (1) ta có:
0,45
mol.
n CO2 = n H2O = 0,45 mol; n Cn H 2 n =
n
n H O ôû (1) vaø (2) =
2
13,5
= 0,75 mol
18
⇒ n H O ôû (2) = 0,75 − 0,45 = 0,3 mol ⇒ n H 2 = 0,3 mol.
2
Ta có:
n C n H2 n
n H2
=
0, 45 2
=
0,3.n 3
⇒ n = 2,25
⇒ Hai olefin đ ng đ ng liên ti p là C2H4 và C3H6.
Đáp án A.
10
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
11. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
II. Ph n ng th nguyên t H
1. Ph n ng c a
CH ≡ CH
nguyên t C có liên k t ba b ng nguyên t Ag
v i AgNO3/NH3
AgNO3 + 3NH3 + H2O
+
o
t
→
-
[Ag(NH3)2] OH + NH4NO3
(ph c ch t, tan trong nư c)
o
t
→
H–C≡C–H + 2[Ag(NH3)2]OH Ag–C≡C–Ag↓ + 2H2O + 4NH3
(k t t a màu vàng nh t)
o
t
H–C≡C–H + 2AgNO3 + 2NH3 Ag–C≡C–Ag↓ + 2NH4NO3
→
2. Ph n ng c a R–C ≡ CH v i AgNO3/NH3
hay
o
t
→
R–C≡C–H + [Ag(NH3)2]OH R–C≡C–Ag↓ +
(k t t a màu vàng nh t)
o
t
R–C≡C–H + AgNO3 + NH3 R–C≡C–Ag↓
→
hay
+
H2O + 2NH3
NH4NO3
Các ví d minh h a
Ví d 1: D n 17,4 gam h n h p khí X g m propin và but-2-in l i th t ch m qua bình đ ng dung
d ch AgNO3/NH3 dư th y có 44,1 gam k t t a xu t hi n. Ph n trăm th tích c a m i khí trong X là :
A. C3H4 80% và C4H6 20%.
B. C3H4 25% và C4H6 75%.
C. C3H4 75% và C4H6 25%.
D. K t qu khác.
Hư ng d n gi i
Khi cho h n h p X tác d ng v i dung d ch AgNO3/NH3 thì ch có propin ph n ng, but-2-in
không ph n ng vì không có liên k t CH ≡ C-.
Phương trình ph n ng :
CH ≡ C–CH3 + AgNO3 +
mol:
NH3
→ CAg ≡ C–CH3 ↓ +
44,1
= 0,3
147
←
0,3
V y m C H = 0,3.40 = 12 gam, m C H = 17, 4 − 12 = 5, 4 gam, n C H =
3
4
NH4NO3 (1)
4
6
4
6
5,4
= 0,1 mol.
54
Thành ph n ph n trăm v th tích các khí trong h n h p là :
%C3H 4 =
0,3
.100 = 75%; %C3 H 4 = (100 − 75)% = 25%.
0,3 + 0,1
Đáp án C.
Ví d 2: Đ t cháy hoàn toàn h n h p X g m C2H2, C3H4 và C4 H4 (s mol m i ch t b ng nhau) thu
đư c 0,09 mol CO2. N u l y cùng m t lư ng h n h p X như trên tác d ng v i m t lư ng dư dung
d ch AgNO3 trong NH3, thì kh i lư ng k t t a thu đư c l n hơn 4 gam. Công th c c u t o c a C3H4
và C4 H4 trong X l n lư t là :
A. CH≡C–CH3, CH2=CH–C≡CH.
B. CH≡C–CH3, CH2=C=C=CH2.
C. CH2=C=CH2, CH2=C=C=CH2.
D. CH2=C=CH2, CH2=CH–C≡CH.
Hư ng d n gi i
Sơ đ ph n ng :
C2H2 → 2CO2 (1);
mol: x
2x
→
C3H4
x
→
→
3CO2 (2);
3x
C4H4
x
→
→
4CO2
4x
(3)
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
11
12. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Theo gi thi t ta có : 2x + 3x + 4x = 0,09 ⇒ x = 0,01
o
AgNO3 / NH 3 , t
C2H2 → C2Ag2 ↓ (4)
mol: 0,01
0,01
Kh i lư ng k t t a t o ra do C2H2 ph n ng v i AgNO3 /NH3 là 2,4 gam suy ra hai ch t còn l i
khi ph n ng v i AgNO3/NH3 cho lư ng k t t a l n hơn 1,6 gam (*).
o
AgNO3 / NH 3 , t
(5)
CH2=CH–C≡CH → CH2=CH–C≡CAg ↓
mol:
0,01
0,01
Kh i lư ng k t t a t o ra do C4H4 ph n ng v i AgNO3/NH3 là 1,59 gam (*)
T (*) và (**) suy ra C3 H4 ph i tham gia ph n ng t o k t t a.
V y công th c c u t o c a C3H4 và C4 H4 trong X l n lư t là :CH≡C–CH3, CH2=CH–C≡CH.
Đáp án A.
Ví d 3: Cho 13,8 gam ch t h u cơ X có công th c phân t C7H8 tác d ng v i m t lư ng dư dung
d ch AgNO3 trong NH3, thu đư c 45,9 gam k t t a. X có bao nhiêu đ ng phân c u t o th a mãn
tính ch t trên ?
A. 5.
B. 4.
C. 6.
D. 2.
Hư ng d n gi i
Phương trình ph n ng :
C7H8 + nAgNO3 + nNH3 → C7H8-nAgn + nNH4NO3
mol:
0,15
0,15
Ta có : (12.7 + 8 –n + 108n).0,15 = 45,9 ⇒ n = 2 (1)
2.7 − 8 + 2
M t khác đ b t bão hòa c a C7H8 =
= 4 (2)
2
T (1) và (2) suy ra C7H8 có hai n i ba đ u m ch, các đ ng phân th a mãn là :
CH ≡ C–CH2–CH2–CH2–C ≡ CH; CH ≡ C–CH2–CH(CH3)–C ≡ CH ;
CH ≡ C–CH(CH3)2–C ≡ CH ; CH ≡ C–CH(C2H5)–C ≡ CH
III. Ph n ng oxi hóa
1. Ph n ng oxi hóa không hoàn toàn
3C2H4 + 2KMnO4 +4H2O → 3HOCH2−CH2OH + 2MnO2 + 2KOH
(etylen glicol)
3CnH2n + 2KMnO4 +4H2O → 3CnH2n(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH
3CH≡CH + 8KMnO4 → 3KOOC–COOK + 8MnO2 + 2KOH + 2H2O
2. Ph n ng oxi hóa hoàn toàn
CnH2n +
3n
2
t
O2 nCO2 + nH2O
→
o
● Nh n xét : Trong ph n ng cháy anken ta luôn có : n CO2 = n H2O
3n − 1
to
→
O2 nCO2 + (n – 1)H2O
2
● Nh n xét : Trong ph n ng đ t cháy ankin ho c ankađien thì n Cn H2 n−2 = n CO2 − n H2O
CnH2n-2 +
12
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
13. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Phương pháp gi i
Khi gi i bài t p liên quan đ n ph n ng đ t cháy h n h p các hiđrocacbon ta nên s d ng
phương pháp trung bình đ chuy n bài toán h n h p nhi u ch t v m t ch t; m t s bài t p mà
lư ng ch t cho dư i d ng t ng quát thì ta s d ng phương pháp t ch n lư ng ch t nh m bi n các
đ i lư ng t ng quát thành đ i lư ng c th đ cho vi c tính toán tr nên đơn gi n hơn. Ngoài ra
còn ph i chú ý đ n vi c s d ng các đ nh lu t như b o toàn nguyên t , b o toàn kh i lư ng,
phương pháp đư ng chéo… đ gi i nhanh bài t p tr c nghi m.
Các ví d minh h a
Ví d 1: H n h p g m hiđrocacbon X và oxi có t l s mol tương ng là 1:10. Đ t cháy hoàn toàn
h n h p trên thu đư c h n h p khí Y. Cho Y qua dung d ch H2SO4 đ c, thu đư c h n h p khí Z có
t kh i đ i v i hiđro b ng 19. Công th c phân t c a X là :
A. C3H8.
B. C3H6.
C. C4H8.
D. C3H4.
Hư ng d n gi i
⇒ Z g m CO2 và O2
M Z = 19.2 = 38 gam / mol
Áp d ng sơ đ đư ng chéo ta có :
n O2
n CO 2
=
44 − 38 1
=
38 − 32 1
Phương trình ph n ng :
CxHy
bđ:
1
pư:
1
spư:
+
0
→
⇒ 10 – (x+
y
(x+ ) O2
→
4
10
y
(x+ )
→
4
y
10 – (x+ )
4
y
H2O
2
xCO2 +
: mol
x
: mol
x
: mol
y
) = x ⇒ 40 = 8x + y ⇒ x = 4 và y = 8
4
Đáp án C.
Ví d 2: Đ t cháy m gam hiđrocacbon A th khí trong đi u ki n thư ng đư c CO2 và m gam
H2O. Đ t cháy hoàn toàn 0,1 mol hiđrocacbon B là đ ng đ ng k ti p c a A r i h p th toàn b s n
ph m cháy vào bình nư c vôi trong dư th y kh i lư ng bình tăng x gam. Giá tr x là :
A. 29,2 gam.
B. 31 gam.
C. 20,8 gam.
D. 16,2 gam.
Hư ng d n gi i
Đ t công th c phân t c a A là CxHy.
Phương trình ph n ng :
CxHy
mol:
+
m
12x + y
y
(x + ) O2
4
o
t
→
→
Theo (1) và gi thi t ta có :
xCO2
+
y
H2O
2
(1)
m
y
.
12x + y 2
m
y m
x 2
. = ⇒ =
12x + y 2 18
y 3
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
13
14. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Vì hiđrocacbon A th khí nên s C không vư t quá 4. V y là A C4 H6, đ ng đ ng k ti p c a A
là C5 H8.
Sơ đ đ t cháy C5 H8 :
+ O2 , t
C5H8 → 5CO2
+ 4H2O
(2)
0,5
0,4
mol: 0,1
→
→
Theo (2) và gi thi t ta th y khi cho s n ph m cháy c a 0,1 mol C5H8 vào bình đ ng dung d ch
Ca(OH)2 dư thì kh i lư ng bình tăng là : 0,5.44 + 0,4.18 = 29,2 gam.
Đáp án A.
o
Ví d 3: H n h p khí A đi u ki n tiêu chu n g m hai olefin. Đ đ t cháy 7 th tích A c n 31 th
tích O2 (đktc). Bi t olefin ch a nhi u cacbon chi m kho ng 40% – 50% th tích h n h p A. Công
th c phân t c a hai elefin là :
A. C2H4 và C3H6.
B. C3H6 và C4H8.
C. C2H4 và C4H8.
D. A ho c C đúng.
Hư ng d n gi i
Đ t công th c trung bình c a hai olefin là : C n H 2n
Phương trình ph n ng :
3n
O2
2
C n H 2n
+
7
→ 7.
Th tích:
→
n CO2 + n H2O
(1)
3n
2
3n
= 31 ⇒ n ≈ 2,95
2
⇒ Trong hai olefin ph i có m t ch t là C2H4 và ch t còn l i có công th c là C n H 2n
Theo (1) và gi thi t ta có : 7.
Vì olefin ch a nhi u cacbon chi m kho ng 40% – 50% th tích h n h p A nên
n Cn H 2 n
40% <
< 50% (2)
n C2 H 4 + n Cn H 2 n
Áp d ng sơ đ đư ng chéo đ i v i s cacbon c a hai olefin ta có :
n Cn H2 n 2,95 − 2
n Cn H 2 n
2,95 − 2
0,95
⇒
(3)
=
=
=
n C2 H 4
n − 2,95
n C2 H 4 + n Cn H 2 n n − 2,95 + 2,95 − 2 n − 2
K t h p gi a (2) và (3) ta có : 3,9 < n < 4,375 ⇒ n = 4
Đáp án C.
Ví d 4: Trong m t bình kín dung tích 6 lít có ch a h n h p X g m hai hiđrocacbon thu c cùng dãy
đ ng đ ng (CnH2n-2), H2 và m t ít b t Ni có th tích không đáng k
19,68oC và 1atm. Nung nóng
bình m t th i gian thu đư c h n h p khí Y. B t tia l a đi n đ đ t cháy h t Y thu đư c 15,4 gam
CO2 và 7,2 gam nư c. Ph n trăm th tích c a m i khí trong X là :
A. C3H4 : 20%, C4H6 : 20% và H2 : 60%.
B. C2H2 : 10%, C4H6 : 30% và H2 : 60%.
C. C2H2 : 20%, C3H4 : 20% và H2 : 60%. D. C A và B đ u đúng.
Hư ng d n gi i
Theo gi thi t ta có :
n(C H
n
14
2 n− 2
, H2 )
=
1.6
15, 4
7,2
= 0,25 mol; n CO =
= 0,35 mol; n H O =
= 0, 4 mol.
2
2
0, 082.(273 + 19,68)
44
18
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
15. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Phương trình ph n ng :
C n H 2n − 2 +
mol:
3n − 1
O2
2
→
n CO2 + (n − 1) H2O
→
x
nx →
(1)
(n − 1) x
2H2 + O2 → 2H2O
mol:
y
y
→
Theo gi thi t và (1), (2) ta có h phương trình :
(2)
x + y = 0,25
x = 0,1
⇔ y = 0,15
nx = 0,35
n = 3,5
(n − 1)x + y = 0, 4
V y thành ph n ph n trăm v th tích là : %H 2 =
0,15
.100 = 60%; %Cn H 2n −2 = 40%
0, 25
Vì s cacbon trung bình c a hai hiđrocacbon là 3,5 nên có căn c vào các phương án lư c ch n
ta th y có hai kh năng :
2.10 + 4.30
= 3,5 (th a mãn).
40
3.20 + 4.20
● H n h p hai hiđrocacbon là : C3H4 : 20% và C4H6 : 20%; n =
= 3,5 (th a mãn).
40
Đáp án D.
● H n h p hai hiđrocacbon là : C2H2 : 10% và C4H6 : 30%; n =
Ví d 5: H n h p A g m C3H6, C3H4, C3H8. T kh i hơi c a A so v i H2 b ng 21,2. Đ t cháy hoàn
toàn 4,48 lít (đktc) h n h p A r i cho s n ph m cháy vào dung d ch Ca(OH)2 dư. Kh i lư ng dung
d ch sau ph n ng
A. gi m 20,1 gam.
B. gi m 22,08 gam. C. tăng 19,6 gam.
D. tăng 22,08 gam.
Hư ng d n gi i
Đ t công th c chung c a các ch t trong h n h p A là C3H y ⇒ 12.3 + y =21,2.2 ⇒ y = 6,4.
Sơ đ ph n ng :
C3H y
mol:
0,2
+O to
2,
→
→
3CO2
0,2.3 →
+
y
H2O
2
0,2.
(1)
y
2
T ng kh i lư ng nư c và CO2 sinh ra là : 0,2.3.44 + 0,2.
6, 4
.18 = 37,92 gam.
2
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O (2)
mol: 0,6
0,6
→
Kh i lư ng k t t a sinh ra là : 0,6.100 = 60 gam.
Như v y sau ph n ng kh i lư ng dung d ch gi m là : 60 – 37,92 = 22,08 gam.
Đáp án B.
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
15
16. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Ví d 6: H n h p khí X g m etilen, metan, propin và vinylaxetilen có t kh i so v i H2 là 17. Đ t
cháy hoàn toàn 0,05 mol h n h p X r i h p th toàn b s n ph m cháy vào bình dung d ch Ca(OH)2
(dư) thì kh i lư ng bình tăng thêm m gam. Giá tr c a m là :
A. 5,85.
B. 3,39 .
C. 6,6.
D. 7,3.
Hư ng d n gi i
Đ t công th c chung c a các ch t trong h n h p X là C x H 4 ⇒ 12 x + 4 =17.2 ⇒ x = 2,5.
Sơ đ ph n ng :
CxH 4
+O to
2,
→
x CO2
+
2H2O
(1)
mol: 0,05
0,05 x → 0,05.2
→
Kh i lư ng dung d ch Ca(OH)2 tăng b ng t ng kh i lư ng c a CO2 và H2O nên kh i lư ng bình
tăng thêm là : m = 0,05.2,5.44 + 0,05.2.18 = 7,3 gam.
Đáp án D.
IV. Bài t p liên quan đ n nhi u lo i ph n ng
Các ví d minh h a
Ví d 1: H n h p X g m C2H2 và H2 có cùng s mol. L y m t lư ng h n h p X cho qua ch t xúc
tác nung nóng, thu đư c h n h p Y g m C2H4, C2 H6, C2 H2 và H2. S c Y vào dung d ch brom (dư)
thì kh i lư ng bình brom tăng 10,8 gam và thoát ra 4,48 lít h n h p khí (đktc) có t kh i so v i H2
là 8. Th tích O2 (đktc) c n đ đ t cháy hoàn toàn h n h p Y là :
A. 22,4 lít.
B. 44,8 lít.
C. 26,88 lít.
D. 33,6 lít.
Hư ng d n gi i
H n h p X g m C2H2 và H2 có cùng s mol nên quy đ i h n h p X thành C2 H4
14
= 0,5 mol.
28
Theo đ nh lu t b o toàn nguyên t và kh i lư ng ta th y, thành ph n nguyên t và kh i lư ng
trong X và Y là như nhau nên đ t cháy Y cũng như là đ t cháy X :
C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O
(1)
→ 1,5
mol : 0,5
V y th tích O2 (đktc) c n đ đ t cháy hoàn toàn h n h p Y là 33,6 lít.
Đáp án D.
mX = mY = mbình brom tăng + mkhí thoát ra = 10,8 + 0,2.2.8 = 14 gam ⇒ n C H =
2
4
Ví d 2: D n V lít (đktc) h n h p X g m axetilen và hiđro có kh i lư ng là m gam đi qua ng s
đ ng b t niken nung nóng, thu đư c khí Y. D n Y vào lư ng dư AgNO3 trong dung d ch NH3 thu
đư c 12 gam k t t a. Khí đi ra kh i dung d ch ph n ng v a đ v i 16 gam brom và còn l i khí Z.
Đ t cháy hoàn toàn khí Z đư c 2,24 lít khí CO2 (đktc) và 4,5 gam H2O. Giá tr c a V là :
A. 11,2.
B. 13,44.
C. 5,60.
D. 8,96.
Hư ng d n gi i
Theo gi thi t ta suy ra Y g m H2 dư, C2H2 dư, C2H4 và C2 H6.
S mol c a các ch t :
16
12
4,5
= 0,1 mol; n C H dö = n C Ag =
= 0, 05 mol; n H O =
= 0,15 mol;
2 2
2
2
2
160
240
18
nCO
2,24
2
=
= 0,1 mol ⇒ n C H =
= 0, 05 mol.
2 6
22, 4
2
n C H = n Br =
2
n CO
16
4
2
2
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
17. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Phương trình ph n ng :
o
mol:
Ni, t
C2H2 + H2 C2H4
→
0,1 ← 0,1
0,1
←
mol:
Ni, t
→
C2H2 + 2H2 C2H6
0,05
0,05 ← 0,1
←
mol:
t
C2H2 + 2AgNO3 + 2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3
→
0,05
0,05
←
(1)
o
(2)
o
C2H6 +
mol:
0,05
7
Ni, t o
O2 2CO2 + 3H2O
→
2
0,1 → 0,15
←
o
Ni, t
2H2 + O2 2H2O
→
mol: 0,1
(0,25 – 0,15) = 0,1
←
Theo các ph n ng ta th y :
∑n
H2
(3)
(4)
(5)
= n H2 (1) + n H2 (2) + n H2 (5) = 0,3 mol; ∑ nC2 H2 = n C2 H2 (1) + nC2 H2 (2) + n C2H2 (2) = 0,2 mol.
V y : VX = VC H + VH = 0,5.22,4 = 11,2 lít
2
2
2
Đáp án A.
Ví d 3: Cho h n h p X g m CH4, C2H4 và C2 H2. L y 8,6 gam X tác d ng h t v i dung d ch brom
(dư) thì kh i lư ng brom ph n ng là 48 gam. M t khác, n u cho 13,44 lít ( đktc) h n h p khí X
tác d ng v i lư ng dư dung d ch AgNO3 trong NH3, thu đư c 36 gam k t t a. Ph n trăm th tích
c a CH4 có trong X là :
A. 40%.
B. 20%.
C. 25%.
D. 50%.
Hư ng d n gi i
S mol các ch t :
48
13,44
36
= 0,3 mol; n X =
= 0,6 mol; n C Ag =
= 0,15 mol.
2
2
160
22,4
240
G i s mol c a CH4, C2H4 và C2H2 trong 8,6 gam h n h p X là x, y, z.
Phương trình ph n ng c a 8,6 gam X v i dung d ch nư c brom :
n Br =
2
mol:
C2H4 + Br2 C2H4Br2
→
→ y
y
(1)
C2H2 + 2Br2 C2H2Br4
(2)
→
→ 2z
mol: z
Phương trình ph n ng c a 13,44 lít khí X v i dung d ch AgNO3 trong NH3 :
o
t
C2H2 + 2AgNO3 + 2NH3 C2Ag2 + 2NH4NO3
→
mol: 0,15
0,15
←
Theo gi thi t và các ph n ng (1), (2), (3) ta có h :
(3)
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
17
18. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
16x + 28y + 26z = 8,6
x = 0,2
⇔ y = 0,1
y + 2z = 0,3
z = 0,1
z
0,15
(%soá mol C2 H 2 trong hoãn hôïp)
=
x + y + z 0,6
Ph n trăm th tích c a CH4 có trong X là : %CH4 =
0,2
.100 = 50%.
0,2 + 0,1 + 0,1
Đáp án D.
Ví d 4: M t h n h p X g m C2H2, C3H6, CH4. Đ t cháy hoàn toàn 11 gam h n h p X thu đư c
12,6 gam H2O. N u cho 11,2 lít h n h p X (đktc) qua dung d ch brom dư th y có 100 gam brom
ph n ng. Thành ph n % th tích c a các ch t trong X l n lư t là :
A. 50% ; 25% ; 25%.
B. 25% ; 25% ; 50%.
C.16% ; 32% ; 52%.
D. 33,33% ; 33,33% ; 33,33%.
Hư ng d n gi i
S mol các ch t :
12,6
11,2
100
nH O =
= 0, 7 mol; n X =
= 0,5 mol; n Br =
= 0,626 mol.
2
2
18
22,3
160
G i s mol c a C2H2, C3H6, CH4 trong 11 gam h n h p X l n lư t là x, y, z.
Phương trình ph n ng đ t cháy 11 gam h n h p X :
C2H2 +
mol:
x
C3H6 +
mol:
y
5
Ni, t o
O2 2CO2 + H2O
→
2
x
→
(1)
9
Ni, t o
O2 3CO2 + 3H2O
→
2
3y
→
o
mol:
Ni, t
→
CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O
2z
z
→
(2)
(3)
Phương trình ph n ng c a 11,2 lít h n h p X v i nư c brom :
C2H2 + 2Br2 C2H2Br4
→
(4)
(5)
C3H6 + Br2 C3H6Br4
→
Theo các phương trình ph n ng và gi thi t ta có h :
x + 3y + 2z = 0, 7
x = 0,2
26x + 42y + 16z = 11 ⇔ y = 0,1
2x + y
0,626
z = 0,1
=
0,5
x + y +z
Thành ph n % th tích c a các ch t trong X l n lư t là :
0,2
0,1
%C2 H2 =
.100% = 50%; %C3H 6 = %CH 4 =
.100% = 25%.
0, 2 + 0,1 + 0,1
0,2 + 0,1 + 0,1
Đáp án A.
18
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
19. Biên so n và gi ng d y : Giáo viên Nguy n Minh Tu n – T Hóa – Trư ng THPT Chuyên Hùng Vương – Phú Th
Hi n nay tôi đã biên so n xong 7 quy n tài li u hóa h c ôn thi đ i h c,
các quy n 1 đ n 5 đ u có ph n t ng h p lý thuy t.
Quy
Quy
Quy
Quy
Quy
Quy
n 1 : Gi i thi u 7 chuyên đ hóa h c 10
n 2 : Gi i thi u 3 chuyên đ hóa h c đ i cương và vô cơ 11
n 3 : Gi i thi u 6 chuyên đ hóa h c h u cơ 11
n 4 : Gi i thi u 4 chuyên đ hóa h c h u cơ 12
n 5 : Gi i thi u 4 chuyên đ hóa h c đ i cương và vô cơ 12
n 6 : Gi i thi u các chuyên đ phương pháp gi i nhanh
bài t p hóa h c
Quy n 7 : Gi i thi u 40 đ luy n thi tr c nghi m môn hóa h c
Các th y cô giáo, các ph huynh h c sinh và các em h c sinh quan tâm
đ n b tài li u này hãy liên h v i hi u photo Thanh Bình theo s đi n
tho i 02103 842 295 ho c đ a ch email vubinhvtb.@gmail.com. Ho c liên
h v i tác gi theo s đi n tho i 01689 186 513 ho c đ a ch email
nguyenminhtuanchv@yahoo.com.vn
Phương pháp đ h c t t môn hóa h c là : Chăm chú nghe gi ng, chăm h c lí thuy t, chăm làm bài t p, chăm ôn bài cũ
19