ppt of Harshvardhan in Marathi Source of Photograhs : Google Images

1. सम्राट हर्षवर्षन (६०६-६४७)
(प्रशासन, र्र्ष व शशक्षण)
Emperor Harshvardhan
(Administration, Religion and Education)
प्रा. कृष्णा पाटील
पेमराज सारडा महाविद्यालय, अहमदनगर.

2. Semester II, (11173)Early India
• प्रकरण १: मध्यआशियािी संपकक विंग-सातवाहन काळ
• अ. इंडो-ग्रीक, िक, पाशथकयन,किाण- अर्थव्यिस्र्ा, समाज, धमथआवण संस्कृती
• ब. िंगव सातवाहन काळ :राजकारण ि प्रशासन, समाज, अर्थव्यिस्र्ा िसंस्कृती
•
• प्रकरण २: दशिण भारताचा प्रारंशभक इशतहास
• अ. संगमसाशहत्याचा काळ: समाज, संस्कृती िसुरुिातीचे राजकारण
• ब. अथकव्यवस्था :शहरे, व्यापार आवणकारावगरी
•
• प्रकरण ३:उत्तर भारत :गप्त घराणे आशण सम्राट हर्कवर्कन
• अ. गप्त साम्राज्य :
• १. राजकीय-र्ोडक्यात, २. प्रशासन,
• ३. समाज ४. व्यापार,` ५. विज्ञान ितंत्रज्ञान
• ब.हर्कवर्कन :
• १.प्रशासन, २. धमथ, ३. वशक्षणविषयक योगदान
• प्रकरण ४: प्रादेशिक राज्ये:
• अ. चालक्य, पल्लव, पांड्य :दशिण भारतावर वचकस्वासाठी संघर्क
• ब.राष्ट्रकट, पाल, परमार : यांचा संघर्क
• क. साशहत्य,र्मक,कला वस्थापत्य यातील योगदान

4. y
हर्ष का टिला

5. y

6. 630-645

7. • सावहत्य सम्राट

8. महामोक्ष परिर्द

9. गुप्तोत्तर भारत

11. हषथिधथन (६०६-६४५)
• उदय
• स्र्ानेश्वर(कुरुक्षेत्र)
• िधथनघराण्याचासंस्र्ापक-पुष्यभूती
• आवदत्यिधथन
• प्रभाकरवर्कन
– -पंजाब, मालिा, राजपुताना, वसंध
– परमभट्टारक महाराजधीराज
– तीन मुले – राजिधथन, राजश्री, हषथिधथन
– राजश्रीचा वििाह कनोजचा शासक गृहिमाथ
– हुणांचे आक्रमण-राजिधथन िहषथिधथन बंदोबस्तासाठी
– मागे प्रभाकरिधथनचा मृत्यूत्यामुळे राजिधथन सत्तेिर

12. हषथिधथनाचा उदय(६०६)
• माळव्याचाराजा देिगुप्तने कनौजिर आक्रमण करूनगृहि्याथस ठार, राजश्री कै द
• राजिधथनने देिगुप्तिबंगालचा शशांकयांचा पराभिके लामात्र द्वंद्वयुद्धात ठार
• हषथिधथनराजा बनला िय १६िषे
• समस्या –
• १. राज्यकारभार वस्र्र करणे
• २. देिगुप्त ि शशांकचा बदला
• ३. राजश्रीचा शोध

13. ‘सकलोत्तरपथनाथ
• राजश्रीचा िोर्
• ििांकने माघार घेतली-
– शशांकचा शत्रूकामरूपचा
भास्करिमाथने मदत
– शशांकच्या भािाची मदत
• ६१२ला राज्याशभर्ेक के ला
• दशिणेवर स्वारी :पलके िी
दसरा
– वजंकलेकोण?

14. • उकृ ष्टप्रिासक
– दौरे काढून लोकांना भेटत असे
• राज्याचीशवभागणी
– भुक्ती – प्रांत
– विषय- वजल्हा
– भोग- महाल
– ग्राम
• सरंजामिाहीचाप्रभाव–
– दानपत्रे ि सैन्यािरून
– महासामंत, महाराज, कुमारामात्या,उपररक,
प्रशासन

15. • उत्पन्नाचे सार्न-
– जमीनमहसूल,मंडवलकाकडूनवमळणाराकर
– पगाराऐिजीजमीनदान
– सक्तीचीिेठवबगारी
– वन्मेउत्त्पन्नराज्यकारभारािरिवन्मेदान
– फौजदारीकायदाकठोर–हातपायतोडण्याचीवशक्षा,असुरवक्षता- युिानश्वांग लालुटण्याचा
प्रयत्न
– सैन्यव्यवस्था-
• ५० हजार पायदळ, २० हजार घोडदल, ५, ००० हत्ती दळ
• मोवहमेच्या िेळी १०००००
प्रशासन

16. सवहष्णूधावमथक धोरण
• िेवटचामहानशहंदू सम्राट?
• पष्ट्याभूती-िैव,आजोबाव वडील– सयोपासक,
• राजश्रीवराजवर्कन-हीनयानपंथी,हर्क-
• परममाहेश्वर–िैव
• बौद्ध र्माकचास्वीकार–का? राजश्रीवशदवाकरयवानचवांगचाप्रभाव
• प्राणीशहंसाबंद,िाकाहारसरु,शवहार,चैत्य,स्तूपबांर्ले,
• सावकजशनकदवाखाने,र्मकिाळा,पानपोया,अन्नित्रे
• महामोिपररर्द–
• शिलाशित्याने हत्ती,घोडे,सैशनक सामग्रीसोडूनसर्व संपत्तीगरिबांनािानके ली,एर्ढेच नव्हे,ति स्र्त:चीर्स्त्रेही
िानके ली र्िेर्टीिाजश्रीकडूनजुनीर्स्त्रे पांघिली - यवानचवांग
• सवक र्मक सभा आयोजन
• सशहष्ट्णूर्ोरण

17. नालंदा विद्यापीठ
UNESCO World Heritage Site २०१६
स्तूप- अिोक
स्थापना-कमारगप्त,
नष्ट- बशततयारशखलजी(१२००)
३०एकर जागेत
हर्कवर्ाकनाचे योगदान
यवान चवांगचे शििण
१०हजार शवद्याथी?,महायान पंथाचे शििण

18. वनष्कषथ
• ‘प्राचीन भारताचा शेिटचा वहंदूसम्राट’ ?
• कल्याणकारी प्रशासन यंत्रणा
• बौद्ध धमथ स्िीकारला तरीधावमथक सवहष्णू
• नालंदा विद्यापीठास मदत
• सावहवत्यक