1. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
Στθν Ράφο γεννικθκε, ςαν ςιμερα. Στισ 4 Μαΐου 1910. Ράνω από ζναν αιϊνα
πια. Φτωχόπαιδο ιταν και κάποια ςτιγμι ξεκίνθςε τον ακλθτιςμό ςτθν
Λεμεςό. Του άρεςε να τρζχει από πιτςιρίκι. Κατάφερε, μάλιςτα, να πάρει
μζροσ ωσ δρομζασ με τθν ελλθνικι εκνικι ομάδα ςτουσ ολυμπιακοφσ αγϊνεσ
του 1936!
Αγροτόπαιδο, με ζρωτα για τον ακλθτιςμό και ταλζντο, από το 1934 τα
μαηεφει και μετακομίηει ςτο Χαλάνδρι. Ζπιαςε δουλειά ςτθν ΔΕΗ (τότε
Ηλεκτρικι Εταιρεία) και πιγαινε να μετράει τα ρολόγια ςτα ςπίτια του
κόςμου για να βγάλει το μεροκάματο.
Τα' μπλεξε ο πόλεμοσ μετά. Υπζφερε ο κόςμοσ. Ζτςι κι αυτόσ, ζτςι και θ
οικογζνειά του. Το 1940 ζκοψε το τρζξιμο και κοίταξε μόνο να ηιςει.
Ρείνα! Ζβλεπε τουσ παλιοφσ του ςυνακλθτζσ, εκείνθ τθν μεγάλθ ομάδα του
1930, να λιμοκτονοφν ι να τουσ ςκοτϊνει ο γερμανικόσ κατοχικόσ ςτρατόσ.
Ραντρεφτθκε, ζκανε παιδιά, τζλειωςε θ Κατοχι, άρχιςε θ φαγωμάρα του
Εμφυλίου. Αδερφόσ να ςκοτϊνει αδερφό εκείνα τα μαφρα χρόνια.
Ροφλθςε τα μιςά ζπιπλα για να πάει να τρζξει!
Ραίρνει τθν μεγάλθ απόφαςθ το 1946 να ξανατρζξει. Λίγθ προπόνθςθ,
ελάχιςτο φαγθτό από τουσ γείτονεσ, δφςκολα χρόνια. Ήκελε να πάει ςτθν
Αμερικι. Στθν Βοςτϊνθ. Στον φθμιςμζνο μαρακϊνιο! Ελπίηοντασ ότι και μόνο
με τθν παρουςία του κα μπορζςει να ευαιςκθτοποιιςει τουσ Αμερικάνουσ για
να βοθκιςουν τον λαό μασ που τα περνοφςε δφςκολα όςο ποτζ άλλοτε.
Ρϊσ, όμωσ, να αγοράςει ειςιτιριο για τθν Αμερικι; Με τι λεφτά; Μαηεφει
και πουλάει τα μιςά ζπιπλα του ςπιτιοφ. Ριάνει πζντε δραχμζσ ςτο χζρι,
του δίνουν με τα πολλά και κάμποςα ακόμα από τθν δουλειά του και πάει και
βγάηει αεροπορικό ειςιτιριο. Μονό! Δεν είχε λεφτά για «μετ' επιςτροφισ».

2. Μζςα από τα χαλάςματα τθσ Ακινασ, βρικε το κουράγιο να πετάξει για
Αμερικι ριςκάροντασ τα πάντα. Με μοναδικό ςκοπό να. τρζξει! Τίποτα άλλο!
«Θα πεκάνεισ ςτα πρϊτα χιλιόμετρα»
Ο πιο δφςκολοσ μαρακϊνιοσ τθσ εποχισ - κι ακόμα φθμιςμζνοσ - ιταν αυτόσ
τθσ Βοςτϊνθσ. Φαβορί ο τεράςτιοσ Άγγλοσ ΚζνεκΜπζιλι και ο Αμερικάνοσ,
νικθτισ τθσ προθγοφμενθσ χρονιάσ, ΤηόνιΚζλι. Κι από κοντά ζνασ Καναδόσ
ακλθταράσ.
Ρριν τον αγϊνα όλοι οι ακλθτζσ ζπρεπε να περάςουν από γιατρό. Ράει και ο
Κυριακίδθσ, τον εξετάηουν οι Αμερικάνοι και του λζνε:
«Δεν μπορείσ να τρζξεισ.».
- Μα, γιατί; Γιατί δεν μπορϊ ενϊ ζκανα τόςο ταξίδι;
- Είςαι πολφ αδφναμοσ, νεαρζ Ζλλθνα. Θα πεκάνεισ ςτον δρόμο από τθν
εξάντλθςθ, ζτςι κοκαλιάρθσ όπωσ είςαι. Δεν κα αντζξεισ οφτε για μερικά
χιλιόμετρα.
Ραίρνει ουςιαςτικά τθν προςωπικι ευκφνθ και λζει «φζρτε μου το χαρτί να
το υπογράψω ότι κα τρζξω κι αναλαμβάνω όποιον κίνδυνο υπάρχει για τθν ηωι
μου. Θα τρζξω κι ασ πεκάνω εδϊ πζρα.».
Αρχίηει ο αγϊνασ. 20 Απριλίου 1946 ιτανε. Ξεκίνθςε αργά ο Στζλιοσ
Κυριακίδθσ, αλλά ανζβαηε ςτροφζσ. Πλο και πλθςίαηε τουσ πρϊτουσ, όλο και
πατοφςε καλφτερα. Στο 40 χιλιόμετρο ζπιαςε τον Κζλι, τον πρωτοπόρο.
Ναι, κζρδιςε! Με πανευρωπαϊκό ρεκόρ! Ραραμιλοφςε θ Αμερικι.
«Εγώ ζτρεχα για τον εαυτό μου, ο Κυριακίδησ για ζναν
λαό»
Ο πρόεδροσ των ΗΡΑ Τροφμαν καλεί τον Κυριακίδθ ςτον Λευκό Οίκο, μαηί με
τον δεφτερο, τον Αμερικάνο ΤηόνιΚζλι.
Κι όταν λζμε Κζλι να αναφζρουμε ότι 15 φορζσ βγικε ςτθν καριζρα του μζςα
ςτθν πρϊτθ πεντάδα του μαρακωνίου τθσ Βοςτϊνθσ, ενϊ το 2000 ανακθρφχκθκε

3. από το Runner'sWorld ο κορυφαίοσ δρομζασ για τον περαςμζνο αιϊνα.
΢ωτάει ο Χάρι Τροφμαν τον ΤηόνιΚζλι: «Καλά, βρε παιδί μου. Ρϊσ ζχαςεσ
απ' αυτόν τον κοκαλιάρθ (ς.ς. ζτςι τον ζλεγαν οι εφθμερίδεσ) κι αδφναμο
Ζλλθνα;».
Απάντθςθ Κζλι: «Μόνο εγϊ ζχαςα; Κανζνασ δεν μπόρεςε να τον κερδίςει. Εγϊ
ζτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτόσ για ζναν ολόκλθρο λαό, για μια
ιδεολογία...».
Να βοηθήςετε τον λαό μου που υποφζρει
Ο Τροφμαν χαμογελάει και γυρνάει προσ τον Κυριακίδθ. «Εςφ, παιδί μου,
είςαι άξιοσ ςυγχαρθτθρίων. Για πεσ μου. Τι κεσ να κάνω για ςζνα; Θεσ
ροφχα; Τρόφιμα να δυναμϊςεισ; Χριματα; Π,τι κεσ από μζνα».
Απάντθςθ Κυριακίδθ: «Σασ ευχαριςτϊ, πρόεδρε. Δεν κζλω τίποτα για εμζνα.
Το μόνο που ηθτϊ, κφριε Τροφμαν, είναι να ςτείλετε ροφχα και τρόφιμα ςτα
7 εκατομμφρια Ζλλθνεσ που λιμοκτονοφν. Αυτό ηθτάω. Να βοθκιςετε τον λαό
μου που υποφζρει».
Αυτό που ζγινε μετά ιταν απίςτευτο. Από δωρεζσ των Αμερικάνων μαηεφτθκαν
τόνοι από τρόφιμα, φάρμακα, κουβζρτεσ. Δεν είχαν πϊσ να τα μεταφζρουν.
Μόλισ βρζκθκαν ζξι καράβια, με τθ ςυνδρομι τθσ οικογζνειασ Λιβανοφ,
ζφταςε θ βοικεια ςτθν Ελλάδα. Το «Ρακζτο Κυριακίδθ», όπωσ το ονόμαςαν.
Συγκεντρϊκθκαν, επίςθσ, 250.000 δολάρια για να δοκοφν ςτουσ
ταλαιπωρθμζνουσ Ζλλθνεσ από τθν Κατοχι και τον Εμφφλιο! Ροςό τεράςτιο για
τθν εποχι. Πλεσ οι αμερικάνικεσ εφθμερίδεσ τον είχαν πρωτοςζλιδο, ενϊ ο
ίδιοσ ζτρεχε από Ρολιτεία ςε Ρολιτεία τθσ Αμερικισ για να φζρει κι άλλθ
βοικεια ςτθν τςακιςμζνθ Ελλάδα.
Ζνα εκατομμφριο κόςμοσ ςτθν υποδοχι!

4. Ζνασ λαόσ που πζκαινε ςτουσ δρόμουσ από τθν ειςβολι του ναηιςμοφ και τον
Εμφφλιο, μπόρεςε να χαμογελάςει ξανά απ' αυτόν τον τεράςτιο Ζλλθνα. Τθν
μζρα που ιρκε από τισ ΗΡΑ ςτθν Ακινα, ςτισ 23 Μαϊου, ξεχφκθκε ςτουσ
δρόμουσ ζνα εκατομμφριο κόςμοσ για να τον υποδεχτεί.
Είχαν φτάςει απ' όλθ τθν Ελλάδα άνκρωποι ςτθν πρωτεφουςα για να τον
ευχαριςτιςουν. Εκείνθ τθ μζρα ιταν θ πρϊτθ φορά που φωταγωγικθκε ξανά θ
Ακρόπολθ από τότε που άρχιςε ο πόλεμοσ. Και κεωρικθκε το πρϊτο χαρμόςυνο
γεγονόσ για τον τόπο φςτερα από τόςα καταραμζνα χρόνια. Ο Κυριακίδθσ
ζδωςε χαρά, περθφάνια, ανακοφφιςθ ςτουσ ςυνανκρϊπουσ του.
Ρόςο γνιςιοσ ο Στζλιοσ Κυριακίδθσ! Ρόςο αυκεντικόσ. Και τι ψυχι! Μεγαλείο.
Ο γιόσ του, απλόχερα και χωρίσ να ηθτιςει ποτζ καμία αμοιβι, προςζφερε
χρόνια μετά όλα τα κειμιλια του Στζλιου Κυριακίδθ ςτο Μουςείο του
Μαρακωνίου δρόμου ςτον Μαρακϊνα (αξίηει να το επιςκεφκείτε κάποια φορά).
Με διαμάντι!
Μζςα ς' αυτά που ζγιναν δωρεά ςτο Μουςείο είναι και το μετάλλιο τεράςτιασ
αξίασ από τον νικθτιριο αγϊνα ςτθν Βοςτϊνθ. Ζνα μετάλλιο που ιταν
ςυλλεκτικό ακόμα και τότε, αφοφ για εκείνθ και μόνο τθ χρονιά είχε
τοποκετθκεί ςτο κζντρο του ζνα διαμάντι!
Ο Στζλιοσ Κυριακίδθσ είναι ακόμα και ςιμερα άγνωςτοσ ςτουσ περιςςότερουσ
Ζλλθνεσ φιλάκλουσ. Στισ ΗΡΑ, όμωσ, ζχουν γράψει βιβλία για το κατόρκωμά
του, ζχουν γυρίςει βραβευμζνα ντοκιμαντζρ (NBC), ενϊ ετοιμάηουν και μια
ταινία από τθν Disney με παραγωγοφσ τουσ MarkCiardi και GordonGray.
Άνκρωποσ τθσ προςφοράσ, με υψθλά ιδεϊδθ, γνϊςτθσ τθσ βαριάσ κλθρονομιάσ
αυτοφ του τόπου ςτον ακλθτιςμό και τον πολιτιςμό, ζνασ μοναδικόσ ακλθτισ
που λατρεφτθκε ςτθν εποχι του. Θα μποροφςε και ςιμερα να αποτελεί φάρο
ζμπνευςθσ για όλουσ μασ, αλλά μάλλον ςε πολλοφσ το όνομά του δεν λζει

5. κάτι.
Κι ασ ζκανε, πζρα απ' όλα τα άλλα, κι ζναν τεράςτιο άκλο από κακαρά
ακλθτικισ άποψθσ, αφοφ θ νίκθ ςτον μαρακϊνιο τθσ Βοςτϊνθσ κεωρείται κάτι
τρομερά δφςκολο.
Ο αείμνθςτοσ Φρζντυ Γερμανόσ είχε κάνει μια εξαιρετικι εκπομπι για τον
Κυριακίδθ το 1981, απόςπαςμα τθσ οποίασ μπορείτε να παρακολουκιςετε από
το βίντεο εδϊ: http://istologio.org/?p=2914