SlideShare a Scribd company logo
1 of 2
Download to read offline
NAHSHA PACHIZAKE NINANUKE SANKUAN PIHTA NIHPISU.
Ninanuke Nahsha pachizake sankuan pihta taweri kankiwachinara, ya
‘yupi piyapiru’sa ina ninanukeran sahkatupi pihta nihkakamarewe.
Ya ‘yupi piyapiru’sa Nahsha pachisakeran niwentunpi yunkikaimarewe
ma’ta nihkakaimarewe, unpu nihkakaimarewe ina taweri
kankunpachinara.inahke yunkipi, inpitata ya’nupinan pahkatauna, ma
tawereta pa’sapi tananke.
Sanapisanta ni wentunpi yunkikaimare ma tawereta, wenu
nihkakaisu.nani ni wentunpisukera.pa’pi iwe yunihkapuna, ki’sha
a’yukaimare, inaran su’inpita tananke pa’pi, inaran a’na piyapisanta
wana ketupi Nahsha yunkikaimarewe, pa’pachinara sanapisanta, ni’sapi
ma’ta pawanin akukaisumare.nani Kara taweri pawantawachinara san
kuan pihtane, a’napitare nani nuhsha kemarapi wana wa’ane ketapun
tehparinsu. Sanapiru’sa ma’patupi ina nuhsha.sanapisanta pa’pi
pahsatauna, shi’shii nihkapuna pa’pi. Nani tihkiwachinara peininke pa’pi,
su’ina ninatapuna, kemapiru’sa tanankeran u’mapi, nuhsha kemapi puhtu
mare. Inaran sankuan pihta kankirin, anuake a’shin muhtu inaran ya ‘yupi
pihta mahpisu pa’pi san kuan nisarinsu tuntunke, nani
kankunpachinarawe, tuhkan tupi san kuan a uhchinakaisumarewe.inaran
pa’pi wenu u’uhkapunawe, nani tawereanpachinara, wa’ana mahkapuna
pa’pi.inaran sanapi’sa, nanu’sa, wa’waru’sa nansarawatuna u’mapi.nani
wa’ana kemarawatuna, nuhsha akupi ma’shateranta akupi inaran a
wanitupi. Inaran kushatapuna pa’pi inaran u’mapi kañaritakaimare, nani
i’waraya nihpachinara yuhse pe’i pa’pi.inaran san kuan kemapi, akuimapi
inaran nansapi, ya ‘yupi tahshi. Nani taweranpituwachinara, nani
iskunpuchin pi’i nihsawasu, puhtu ni ketupi. Inaran a’napitare nahsha
ya’kunpisu, a’yutupi nuhsha ma’patupisu kapakaimare inaran nani
a’naterahpuchn pi’i nihsawasu wa’ana ahtatupi, ahtatawatuna nansapi,
inaran ya ‘yupi piyapisa pa’pi.inaran wenu ya’suwachinara
nahkerachachin tahshirayamiachin a’shin muhtu, ya ‘yupi piyapisa u’mapi
i’waraya pa’pi.Inawatuna tihkipi san kuan pihta nahsha pachizake ninanu.
CELEBRACIÓN DE LA FIESTA DE SAN JUAN EN LA COMUNIDAD DE
PACHIZA
En la comunidad de nuevo Pachiza se celebra la fiesta de San Juan Bautista desde el 23
al 24 de junio de cada año, la fiesta empieza desde las 3 de la mañana. Se desplazandesde
la casa del cabezón hasta el lugar donde está la imagen de San Juan con bombo, quena y
tambor para hacer tiros al aire, se dice en la comunidad para despertar al San Juan. Luego
se van al local comunal para que tomen masato de los fiesteros.
Luego de tomar masato, los hunmisheros invitan a todas las personas que están allí para
que acompañen a traer hunmisha del monte. El hunmishero se adelanta con el músico y
la gente atrás para la traída de la hunmisha y una vez cortada todos los hombres empiezan
a hombrear para llevarlo al local donde va a ser prendido.
Mientras van llevándolo por el camino las mujeres se van pandillando por el camino
detrás de la hunmisha. Una vez llegado al local comunal empiezan a adornarlo con ropas,
carne, dulces yotros, una vez adornado le prenden yluego los fiesteros le dan undescanso
a los músicos para que vayan a comer y bañarse.
A las 8:00 a.m. los músicos ya se encuentran en el local entonando sus instrumentos hasta
que lleguen las autoridades y moradores para brindarles masato a los visitantes que
participan en el partido de futbol. Son aproximadamente 12 comunidades que invitan al
campeonato, a partir de las 5:30 p.m. los fiesteros se van a la iglesia a hacer limpieza para
la celebración y la procesión.
A las 7:00 p.m. empieza la celebración y cuando termina el cabezón empieza a dialogar
y las mujeres danzan y luego salen para la procesión hasta el local para la velada y hacen
tiros al aire y le ponen velas a la imagen, allí empiezan a danzar todos los niños.
Presentado los fiesteros dialogan sobre lo que a haber, como lo van a hacer y cómo deben
de comportarse.
Luego empiezan a convidar sus masatos, chicha y otras bebidas más, luego danzan todas
las personas y a las 12:p.m toman su chocolate y continúan la fiesta hasta las 4:00 a.m.
todas las mujeres empiezan a compartir sus juanes y también intercambian.
Para luego acompañar enla devoluciónde los votos ycada fiestero debe de traer sus botos
para hacer entrega a los fiesteros entrantes y luego firman el acta para que el próximo año
lo devuelvan. El fiestero entrante derriba la hunmisha y regresan a su casa para luego
volver el 26 a realizar la limpieza en la comunidad.

More Related Content

Viewers also liked

Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...
Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...
Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...
Teresa Clotilde Ojeda Sánchez
 
SESIONES DE APRENDIZAJE
SESIONES DE APRENDIZAJE SESIONES DE APRENDIZAJE
SESIONES DE APRENDIZAJE
Rosy Mt
 
Sesión de aprendizaje 5 años (1)
Sesión de aprendizaje 5 años (1)Sesión de aprendizaje 5 años (1)
Sesión de aprendizaje 5 años (1)
Carmen Morales Ortiz
 

Viewers also liked (9)

Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...
Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...
Cartilla de uso para las Unidades, sesiones y proyectos de aprendizaje del ni...
 
Unidad 2 sesiones Cuarto Grado 2015
Unidad 2 sesiones Cuarto Grado 2015Unidad 2 sesiones Cuarto Grado 2015
Unidad 2 sesiones Cuarto Grado 2015
 
Desarrollo de la motricidad fina en niños y niñas de 3y 4 años en el C D I C...
Desarrollo de la motricidad fina en niños  y niñas de 3y 4 años en el C D I C...Desarrollo de la motricidad fina en niños  y niñas de 3y 4 años en el C D I C...
Desarrollo de la motricidad fina en niños y niñas de 3y 4 años en el C D I C...
 
Sesiones de Aprendizaje- 5 años "Eduardo Ferrick Ring- Coishco" 2014
Sesiones de Aprendizaje- 5 años "Eduardo Ferrick Ring- Coishco" 2014Sesiones de Aprendizaje- 5 años "Eduardo Ferrick Ring- Coishco" 2014
Sesiones de Aprendizaje- 5 años "Eduardo Ferrick Ring- Coishco" 2014
 
SESIONES DE APRENDIZAJE
SESIONES DE APRENDIZAJE SESIONES DE APRENDIZAJE
SESIONES DE APRENDIZAJE
 
metodo-boo-en-un-solo-pdf
metodo-boo-en-un-solo-pdfmetodo-boo-en-un-solo-pdf
metodo-boo-en-un-solo-pdf
 
Sesión de aprendizaje 5 años (1)
Sesión de aprendizaje 5 años (1)Sesión de aprendizaje 5 años (1)
Sesión de aprendizaje 5 años (1)
 
Sesión rutas de aprendizaje
Sesión rutas de aprendizajeSesión rutas de aprendizaje
Sesión rutas de aprendizaje
 
Sesiones marzo 1ro
Sesiones marzo 1roSesiones marzo 1ro
Sesiones marzo 1ro
 

Similar to Nahsha pachizake ninanuke sankuan pihta nihpisu

Qawaq 13
Qawaq 13Qawaq 13
Qawaq 13
QAWAQ
 
Qawaq 17
Qawaq 17Qawaq 17
Qawaq 17
QAWAQ
 
MI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICAL
MI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICALMI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICAL
MI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICAL
Lauro Román
 

Similar to Nahsha pachizake ninanuke sankuan pihta nihpisu (20)

Panka pi
Panka piPanka pi
Panka pi
 
Diapositivas san jose
Diapositivas san jose Diapositivas san jose
Diapositivas san jose
 
San Sebastian Zinacatepec
  San Sebastian Zinacatepec  San Sebastian Zinacatepec
San Sebastian Zinacatepec
 
Capachica y sus fiestas
Capachica y sus fiestasCapachica y sus fiestas
Capachica y sus fiestas
 
Cartilla de saber del espacio casa correspondiente al mes de agosto
Cartilla de saber del espacio casa correspondiente al mes de agostoCartilla de saber del espacio casa correspondiente al mes de agosto
Cartilla de saber del espacio casa correspondiente al mes de agosto
 
Kuntur tusuy
Kuntur tusuyKuntur tusuy
Kuntur tusuy
 
Altepexi
AltepexiAltepexi
Altepexi
 
Danzante
DanzanteDanzante
Danzante
 
15 años
15 años15 años
15 años
 
Qawaq 13
Qawaq 13Qawaq 13
Qawaq 13
 
Historia De San Pedro De Pircapamba
Historia De San Pedro De PircapambaHistoria De San Pedro De Pircapamba
Historia De San Pedro De Pircapamba
 
Bachillerato emiliano zapata.pptx jose miahutlan
Bachillerato emiliano zapata.pptx jose miahutlanBachillerato emiliano zapata.pptx jose miahutlan
Bachillerato emiliano zapata.pptx jose miahutlan
 
Libro terapia del canto y de los vientos (master)
Libro terapia del canto y de los vientos (master)Libro terapia del canto y de los vientos (master)
Libro terapia del canto y de los vientos (master)
 
Trabajo final
Trabajo finalTrabajo final
Trabajo final
 
Ritual de un funeral afro
Ritual de un funeral afroRitual de un funeral afro
Ritual de un funeral afro
 
Qawaq 17
Qawaq 17Qawaq 17
Qawaq 17
 
fiesta de pomapata
fiesta de pomapatafiesta de pomapata
fiesta de pomapata
 
MI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICAL
MI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICALMI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICAL
MI PEQUEÑA TRAYECTORIA MUSICAL
 
Storyboard 1
Storyboard 1Storyboard 1
Storyboard 1
 
Informe histórico
Informe históricoInforme histórico
Informe histórico
 

More from Karlos Rivero

Silabo orientaciones para la tutoría cta viii
Silabo orientaciones para la tutoría cta viiiSilabo orientaciones para la tutoría cta viii
Silabo orientaciones para la tutoría cta viii
Karlos Rivero
 
Sílabo Cultura Emprendedora y Productiva CC.SS IV
Sílabo Cultura Emprendedora y Productiva   CC.SS IVSílabo Cultura Emprendedora y Productiva   CC.SS IV
Sílabo Cultura Emprendedora y Productiva CC.SS IV
Karlos Rivero
 
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias Sociales
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias SocialesSílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias Sociales
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias Sociales
Karlos Rivero
 
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Comunicación
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - ComunicaciónSílabo resolución de problemas matemáticos II - Comunicación
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Comunicación
Karlos Rivero
 
Guía n° 03 resolución problemas matemáticos ii
Guía n° 03 resolución problemas matemáticos iiGuía n° 03 resolución problemas matemáticos ii
Guía n° 03 resolución problemas matemáticos ii
Karlos Rivero
 
Guia N° 02 resolución de problemas matemáticos II
Guia N° 02 resolución de problemas matemáticos IIGuia N° 02 resolución de problemas matemáticos II
Guia N° 02 resolución de problemas matemáticos II
Karlos Rivero
 

More from Karlos Rivero (20)

Guía 08 cep II ccss IV
Guía 08 cep II ccss IVGuía 08 cep II ccss IV
Guía 08 cep II ccss IV
 
Guía 06 cep II CC IV
Guía 06 cep II CC IVGuía 06 cep II CC IV
Guía 06 cep II CC IV
 
Guía 05 CEP II - CCSS IV
Guía 05 CEP II - CCSS IVGuía 05 CEP II - CCSS IV
Guía 05 CEP II - CCSS IV
 
Guía 04 cep II ccss IV
Guía 04 cep II ccss IVGuía 04 cep II ccss IV
Guía 04 cep II ccss IV
 
Guía 03 cep II ccss IV
Guía 03 cep II ccss IVGuía 03 cep II ccss IV
Guía 03 cep II ccss IV
 
Guía 02 cep II CCSS IV
Guía 02 cep II CCSS IVGuía 02 cep II CCSS IV
Guía 02 cep II CCSS IV
 
Silabo orientaciones para la tutoría cta viii
Silabo orientaciones para la tutoría cta viiiSilabo orientaciones para la tutoría cta viii
Silabo orientaciones para la tutoría cta viii
 
Guía 01 cep II CC.SS IV
Guía 01 cep II CC.SS IVGuía 01 cep II CC.SS IV
Guía 01 cep II CC.SS IV
 
Sílabo Cultura Emprendedora y Productiva CC.SS IV
Sílabo Cultura Emprendedora y Productiva   CC.SS IVSílabo Cultura Emprendedora y Productiva   CC.SS IV
Sílabo Cultura Emprendedora y Productiva CC.SS IV
 
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias Sociales
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias SocialesSílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias Sociales
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Ciencias Sociales
 
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Comunicación
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - ComunicaciónSílabo resolución de problemas matemáticos II - Comunicación
Sílabo resolución de problemas matemáticos II - Comunicación
 
Guía n° 07 Resolución de problemas matemáticos II
Guía n° 07 Resolución de problemas matemáticos IIGuía n° 07 Resolución de problemas matemáticos II
Guía n° 07 Resolución de problemas matemáticos II
 
Guía n° 05 resolución de problemas matemáticos II
Guía n° 05 resolución de problemas matemáticos IIGuía n° 05 resolución de problemas matemáticos II
Guía n° 05 resolución de problemas matemáticos II
 
Guía N° 04 resolución de problemas matemáticos
Guía N° 04 resolución de problemas matemáticosGuía N° 04 resolución de problemas matemáticos
Guía N° 04 resolución de problemas matemáticos
 
Guía n° 03 resolución problemas matemáticos ii
Guía n° 03 resolución problemas matemáticos iiGuía n° 03 resolución problemas matemáticos ii
Guía n° 03 resolución problemas matemáticos ii
 
Guia N° 02 resolución de problemas matemáticos II
Guia N° 02 resolución de problemas matemáticos IIGuia N° 02 resolución de problemas matemáticos II
Guia N° 02 resolución de problemas matemáticos II
 
Guía n° 06 Matemática IV
Guía n° 06 Matemática IVGuía n° 06 Matemática IV
Guía n° 06 Matemática IV
 
Guía n° 05 Matemática IV
Guía n° 05 Matemática IVGuía n° 05 Matemática IV
Guía n° 05 Matemática IV
 
Guia n° 04 Matemática IV
Guia n° 04 Matemática IVGuia n° 04 Matemática IV
Guia n° 04 Matemática IV
 
Guia n° 03 matemática IV
Guia n° 03 matemática IVGuia n° 03 matemática IV
Guia n° 03 matemática IV
 

Recently uploaded

NUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdf
NUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdfNUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdf
NUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdf
UPTAIDELTACHIRA
 
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
EliaHernndez7
 
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptxConcepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Fernando Solis
 
TALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docx
TALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docxTALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docx
TALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docx
NadiaMartnez11
 

Recently uploaded (20)

INSTRUCCION PREPARATORIA DE TIRO .pptx
INSTRUCCION PREPARATORIA DE TIRO   .pptxINSTRUCCION PREPARATORIA DE TIRO   .pptx
INSTRUCCION PREPARATORIA DE TIRO .pptx
 
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).pptPINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
PINTURA DEL RENACIMIENTO EN ESPAÑA (SIGLO XVI).ppt
 
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIASISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
SISTEMA RESPIRATORIO PARA NIÑOS PRIMARIA
 
NUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdf
NUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdfNUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdf
NUEVAS DIAPOSITIVAS POSGRADO Gestion Publica.pdf
 
PLAN DE REFUERZO ESCOLAR MERC 2024-2.docx
PLAN DE REFUERZO ESCOLAR MERC 2024-2.docxPLAN DE REFUERZO ESCOLAR MERC 2024-2.docx
PLAN DE REFUERZO ESCOLAR MERC 2024-2.docx
 
Power Point E. S.: Los dos testigos.pptx
Power Point E. S.: Los dos testigos.pptxPower Point E. S.: Los dos testigos.pptx
Power Point E. S.: Los dos testigos.pptx
 
Prueba de evaluación Geografía e Historia Comunidad de Madrid 4ºESO
Prueba de evaluación Geografía e Historia Comunidad de Madrid 4ºESOPrueba de evaluación Geografía e Historia Comunidad de Madrid 4ºESO
Prueba de evaluación Geografía e Historia Comunidad de Madrid 4ºESO
 
Lecciones 06 Esc. Sabática. Los dos testigos
Lecciones 06 Esc. Sabática. Los dos testigosLecciones 06 Esc. Sabática. Los dos testigos
Lecciones 06 Esc. Sabática. Los dos testigos
 
Interpretación de cortes geológicos 2024
Interpretación de cortes geológicos 2024Interpretación de cortes geológicos 2024
Interpretación de cortes geológicos 2024
 
La Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
La Sostenibilidad Corporativa. Administración AmbientalLa Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
La Sostenibilidad Corporativa. Administración Ambiental
 
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
🦄💫4° SEM32 WORD PLANEACIÓN PROYECTOS DARUKEL 23-24.docx
 
SESION DE PERSONAL SOCIAL. La convivencia en familia 22-04-24 -.doc
SESION DE PERSONAL SOCIAL.  La convivencia en familia 22-04-24  -.docSESION DE PERSONAL SOCIAL.  La convivencia en familia 22-04-24  -.doc
SESION DE PERSONAL SOCIAL. La convivencia en familia 22-04-24 -.doc
 
Sesión de clase: Fe contra todo pronóstico
Sesión de clase: Fe contra todo pronósticoSesión de clase: Fe contra todo pronóstico
Sesión de clase: Fe contra todo pronóstico
 
Tema 10. Dinámica y funciones de la Atmosfera 2024
Tema 10. Dinámica y funciones de la Atmosfera 2024Tema 10. Dinámica y funciones de la Atmosfera 2024
Tema 10. Dinámica y funciones de la Atmosfera 2024
 
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptxConcepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
Concepto y definición de tipos de Datos Abstractos en c++.pptx
 
Análisis de los Factores Externos de la Organización.
Análisis de los Factores Externos de la Organización.Análisis de los Factores Externos de la Organización.
Análisis de los Factores Externos de la Organización.
 
TALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docx
TALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docxTALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docx
TALLER DE DEMOCRACIA Y GOBIERNO ESCOLAR-COMPETENCIAS N°3.docx
 
Usos y desusos de la inteligencia artificial en revistas científicas
Usos y desusos de la inteligencia artificial en revistas científicasUsos y desusos de la inteligencia artificial en revistas científicas
Usos y desusos de la inteligencia artificial en revistas científicas
 
Tema 19. Inmunología y el sistema inmunitario 2024
Tema 19. Inmunología y el sistema inmunitario 2024Tema 19. Inmunología y el sistema inmunitario 2024
Tema 19. Inmunología y el sistema inmunitario 2024
 
Tema 17. Biología de los microorganismos 2024
Tema 17. Biología de los microorganismos 2024Tema 17. Biología de los microorganismos 2024
Tema 17. Biología de los microorganismos 2024
 

Nahsha pachizake ninanuke sankuan pihta nihpisu

  • 1. NAHSHA PACHIZAKE NINANUKE SANKUAN PIHTA NIHPISU. Ninanuke Nahsha pachizake sankuan pihta taweri kankiwachinara, ya ‘yupi piyapiru’sa ina ninanukeran sahkatupi pihta nihkakamarewe. Ya ‘yupi piyapiru’sa Nahsha pachisakeran niwentunpi yunkikaimarewe ma’ta nihkakaimarewe, unpu nihkakaimarewe ina taweri kankunpachinara.inahke yunkipi, inpitata ya’nupinan pahkatauna, ma tawereta pa’sapi tananke. Sanapisanta ni wentunpi yunkikaimare ma tawereta, wenu nihkakaisu.nani ni wentunpisukera.pa’pi iwe yunihkapuna, ki’sha a’yukaimare, inaran su’inpita tananke pa’pi, inaran a’na piyapisanta wana ketupi Nahsha yunkikaimarewe, pa’pachinara sanapisanta, ni’sapi ma’ta pawanin akukaisumare.nani Kara taweri pawantawachinara san kuan pihtane, a’napitare nani nuhsha kemarapi wana wa’ane ketapun tehparinsu. Sanapiru’sa ma’patupi ina nuhsha.sanapisanta pa’pi pahsatauna, shi’shii nihkapuna pa’pi. Nani tihkiwachinara peininke pa’pi, su’ina ninatapuna, kemapiru’sa tanankeran u’mapi, nuhsha kemapi puhtu mare. Inaran sankuan pihta kankirin, anuake a’shin muhtu inaran ya ‘yupi pihta mahpisu pa’pi san kuan nisarinsu tuntunke, nani kankunpachinarawe, tuhkan tupi san kuan a uhchinakaisumarewe.inaran pa’pi wenu u’uhkapunawe, nani tawereanpachinara, wa’ana mahkapuna pa’pi.inaran sanapi’sa, nanu’sa, wa’waru’sa nansarawatuna u’mapi.nani wa’ana kemarawatuna, nuhsha akupi ma’shateranta akupi inaran a wanitupi. Inaran kushatapuna pa’pi inaran u’mapi kañaritakaimare, nani i’waraya nihpachinara yuhse pe’i pa’pi.inaran san kuan kemapi, akuimapi inaran nansapi, ya ‘yupi tahshi. Nani taweranpituwachinara, nani iskunpuchin pi’i nihsawasu, puhtu ni ketupi. Inaran a’napitare nahsha ya’kunpisu, a’yutupi nuhsha ma’patupisu kapakaimare inaran nani a’naterahpuchn pi’i nihsawasu wa’ana ahtatupi, ahtatawatuna nansapi, inaran ya ‘yupi piyapisa pa’pi.inaran wenu ya’suwachinara nahkerachachin tahshirayamiachin a’shin muhtu, ya ‘yupi piyapisa u’mapi i’waraya pa’pi.Inawatuna tihkipi san kuan pihta nahsha pachizake ninanu.
  • 2. CELEBRACIÓN DE LA FIESTA DE SAN JUAN EN LA COMUNIDAD DE PACHIZA En la comunidad de nuevo Pachiza se celebra la fiesta de San Juan Bautista desde el 23 al 24 de junio de cada año, la fiesta empieza desde las 3 de la mañana. Se desplazandesde la casa del cabezón hasta el lugar donde está la imagen de San Juan con bombo, quena y tambor para hacer tiros al aire, se dice en la comunidad para despertar al San Juan. Luego se van al local comunal para que tomen masato de los fiesteros. Luego de tomar masato, los hunmisheros invitan a todas las personas que están allí para que acompañen a traer hunmisha del monte. El hunmishero se adelanta con el músico y la gente atrás para la traída de la hunmisha y una vez cortada todos los hombres empiezan a hombrear para llevarlo al local donde va a ser prendido. Mientras van llevándolo por el camino las mujeres se van pandillando por el camino detrás de la hunmisha. Una vez llegado al local comunal empiezan a adornarlo con ropas, carne, dulces yotros, una vez adornado le prenden yluego los fiesteros le dan undescanso a los músicos para que vayan a comer y bañarse. A las 8:00 a.m. los músicos ya se encuentran en el local entonando sus instrumentos hasta que lleguen las autoridades y moradores para brindarles masato a los visitantes que participan en el partido de futbol. Son aproximadamente 12 comunidades que invitan al campeonato, a partir de las 5:30 p.m. los fiesteros se van a la iglesia a hacer limpieza para la celebración y la procesión. A las 7:00 p.m. empieza la celebración y cuando termina el cabezón empieza a dialogar y las mujeres danzan y luego salen para la procesión hasta el local para la velada y hacen tiros al aire y le ponen velas a la imagen, allí empiezan a danzar todos los niños. Presentado los fiesteros dialogan sobre lo que a haber, como lo van a hacer y cómo deben de comportarse. Luego empiezan a convidar sus masatos, chicha y otras bebidas más, luego danzan todas las personas y a las 12:p.m toman su chocolate y continúan la fiesta hasta las 4:00 a.m. todas las mujeres empiezan a compartir sus juanes y también intercambian. Para luego acompañar enla devoluciónde los votos ycada fiestero debe de traer sus botos para hacer entrega a los fiesteros entrantes y luego firman el acta para que el próximo año lo devuelvan. El fiestero entrante derriba la hunmisha y regresan a su casa para luego volver el 26 a realizar la limpieza en la comunidad.