study, learn more, learn forever

1. 1
HHÓÓA PHÂN TA PHÂN TÍÍCHCH
THTHỰỰC PHC PHẨẨMM
Th.S. PHTh.S. PHẠẠM KIM PHƢƠNGM KIM PHƢƠNG
Chuyeân ngaChuyeân ngaøønh Honh Hoùùa Phaân Ta Phaân Tííchch
45 TI45 TIẾẾT LÝ THUYT LÝ THUYẾẾTT
NNộội dung hi dung họọcc
•• -- Cung cCung cấấp nhp nhữững king kiếến thn thứức cơ bc cơ bảản trongn trong
phân tphân tíích đch địịnh tnh tíính vnh vàà đđịịnh lƣnh lƣợợng.ng.
--Cung cCung cấấp cp cáác gic giảải phi phááp xây dp xây dựựngng
phƣơng phphƣơng phááp phân tp phân tíích.ch.
--Cung cCung cấấp kp kỹỹ thuthuậật phân tt phân tíích cch cổổ điđiểển vn vàà
hihiệện đn đạại.i.
--Cung cCung cấấp nhp nhữữngng ứứng dng dụụng cng củủa lãnh va lãnh vựựcc
hhóóa ha họọc phân tc phân tíích trong nghiên cch trong nghiên cứứu khoau khoa
hhọọc vc vàà ththựực tic tiễễn.n.

2. 2
CHƯƠNG TRÌNH GICHƯƠNG TRÌNH GIẢẢNG DNG DẠẠYY
•• 1.1. ĐĐẠẠI CƯƠNG HI CƯƠNG HÓÓA PHÂN TA PHÂN TÍÍCHCH –– ÁÁP DP DỤỤNG CHONG CHO
PHÂN TPHÂN TÍÍCH THCH THỰỰC PHC PHẨẨMM
•• 2. CHU2. CHUẨẨN ĐN ĐỘỘ AXAXÍÍTT -- BA ZBA ZÔÔ
•• 3. CHU3. CHUẨẨN ĐN ĐỘỘ KKẾẾT TT TỦỦAA
•• 4. CHU4. CHUẨẨN ĐN ĐỘỘ OXY HOXY HÓÓA KHA KHỬỬ
•• 5. CHU5. CHUẨẨN ĐN ĐỘỘ PHPHỨỨC CHC CHẤẤTT
•• 6.6. PHƯƠNG PHPHƯƠNG PHÁÁPP ÑÑO MAO MAÀÀUU
•• 7.7. PHƯƠNG PHPHƯƠNG PHÁÁP PHÂN TP PHÂN TÍÍCHCH QUANG PHOQUANG PHOÅÅ
•• -- KKỹỹ thuthuậật mt mááy hy hấấp thu nguyên tp thu nguyên tửử AASAAS
•• -- KKỹỹ thuthuậật mt mááy quang phy quang phổổ phpháát xt xạạ PlasmaPlasma --
ICPICP
•• 8. LÝ THUY8. LÝ THUYẾẾT KT KỸỸ THUTHUẬẬT ST SẮẮC KÝC KÝ
•• -- KKỸỸ THUTHUẬẬT ST SẮẮC KÝ KHC KÝ KHÍÍ -- GCGC
•• -- KKỸỸ THUTHUẬẬT ST SẮẮC KÝ LC KÝ LỎỎNG CAONG CAO ÁÁPP–– HPLCHPLC
•• PHAPHAÀÀN 1N 1

3. 3
I/I/ ĐĐẠẠI CƯƠNG HI CƯƠNG HÓÓA PHÂN TA PHÂN TÍÍCHCH
•• 1/1/ ĐĐỊỊNH NGHNH NGHĨĨA THA THẾẾ NNÀÀO LO LÀÀ HHÓÓA PHÂN TA PHÂN TÍÍCHCH
•• 2/2/ ĐĐỊỊNH NGHNH NGHĨĨA THA THẾẾ NNÀÀO LO LÀÀ HHÓÓA PHÂN TA PHÂN TÍÍCHCH
THTHỰỰC PHC PHẨẨMM
•• 3/ PHAÂN T3/ PHAÂN TÍÍCH ĐCH ĐỊỊNH TNH TÍÍNHNH
•• 4/ PHÂN T4/ PHÂN TÍÍCH ĐCH ĐỊỊNH LƯNH LƯỢỢNGNG
•• 5/5/ ĐĐÁÁNH GNH GÍÍA PHƯƠNG PHA PHƯƠNG PHÁÁP PHÂN TP PHÂN TÍÍCH VCH VÀÀ SSỐỐ
LILIỆỆU PHÂN TU PHÂN TÍÍCHCH
•• 5.1/5.1/ ÑÑOOÄÄ CHCHÍÍNH XANH XAÙÙC,C, ÑÑOOÄÄ ÑÑUUÙÙNG,NG, ÑÑOOÄÄ LALAËËPP
LALAÏÏI, TOI, TOÁÁCC ÑÑOOÄÄ PHAÂN TPHAÂN TÍÍCH,CH, ÑÑOOÄÄ NHANHAÏÏY,Y,
PHPHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙPP ÑÑAAËËC TRC TRÖÖNG , PHNG , PHÖÖÔNGÔNG
PHAPHAÙÙPP ÑÖÑÖÔÔÏÏC COÂNG NHAC COÂNG NHAÄÄNN
•• 6/ X6/ XÖÛÖÛ LYLYÙÙ THOTHOÁÁNG KEÂ ( STATISTICALNG KEÂ ( STATISTICAL
ASSESSMENT OF QUAILITY OF DATA)ASSESSMENT OF QUAILITY OF DATA)
•• 7/7/ CCÁÁCHCH BIEBIEÅÅU DIEÃN THAU DIEÃN THAØØNH PHANH PHAÀÀN DUNGN DUNG
DÒCHDÒCH
7.1. cha7.1. chaáát chuat chuaåån gon goáácc
7.2. ca7.2. caùùc noc noààngng ññooää dung dòchdung dòch
•• 9/ / D9/ / DỤỤNG CNG CỤỤ ĐO THUĐO THUỶỶ TINH CHTINH CHÍÍNH XNH XÁÁC VC VÀÀ
TƯƠNG ĐTƯƠNG ĐỐỐII

4. 4
1.1. ĐĐỊỊNH NGHNH NGHĨĨA THA THẾẾ NNÀÀO LO LÀÀ
HHÓÓA PHÂN TA PHÂN TÍÍCHCH
•• HoHoùùa phaân ta phaân tííchch llàà mmộột ngt ngàành khoa hnh khoa họọc chuyênc chuyên
nghiên cnghiên cứứu cu cáác phương phc phương phááp phân tp phân tíích đch đểể đđịịnhnh
ttíính vnh vàà đđịịnh lưnh lượợng mng mộột cht chấất hay nhit hay nhiềều chu chấất , mt , mộộtt
nguyên tnguyên tốố hay nhihay nhiềều nguyên tu nguyên tốố ccóó trong strong sảản phn phẩẩmm
đang nghiên cđang nghiên cứứuu
•• VVíí ddụụ : Trong m: Trong mộột mt mẫẫu nưu nướớc uc uốống cng cóó bbịị ôô
nhinhiễễm dư lưm dư lượợng thung thuốốc trc trừừ sau hay khôngsau hay không ??
•• BưBướớc đc đầầu tiên chu tiên chúúng ta phng ta phảải đi địịnh tnh tíính xem trongnh xem trong
mmẫẫu nưu nướớc đc đóó bao gbao gồồm nhm nhữững chng chấất gt gìì??
•• BưBướớc 2c 2 :: ĐĐịịnh lưnh lượợng nhng nhữững chng chấất đã đưt đã đượợc đc địịnhnh
ttíínhnh
•• BưBướớc 3 : dc 3 : dựựa trên ca trên cáác mc mẫẫu chuu chuẩẩn đn đểể ttíính tonh toáán vn vàà
cho ra kcho ra kếết qt qủủa cua cuốối ci cùùngng
PHAÂN TPHAÂN TÍÍCH THCH THÖÏÖÏC PHAC PHAÅÅMM
•• 2/ Th2/ Thựực phc phẩẩm cm cóó đđáápp ứứng cng cáác tiêu chuc tiêu chuẩẩn hn hóóaa
hhọọc vc vềề vvệệ sinh ? Csinh ? Cóó bbịị ôi thiuôi thiu,, hư hhư hỏỏng vng vàà bibiếếnn
ththàành chnh chấất đt độộc hc hạại hoi hoặặc cc cóó chchứứa nha nhữững chng chấấtt
đđộộc do thc do thốối ra ti ra từừ bao bbao bìì, h, hóóa cha chấất cho thêm vt cho thêm vààoo
•• KiKiểểm nghim nghiệệm phân tm phân tíích thch thựực phc phẩẩm bm bằằngng
phương phphương phááp hp hóóa ha họọc ngoc ngoàài ra còn phân ti ra còn phân tííchch
trtrạạng thng tháái ci cảảm quan, vi sinh vm quan, vi sinh vậậtt……

5. 5
2. TH2. THẾẾ NNÀÀO LO LÀÀ PHÂN TPHÂN TÍÍCHCH
HHÓÓA THA THỰỰC PHC PHẨẨMM
ThThựực phc phẩẩm lm làà nhnhữững thng thứức ănc ăn ,, nưnướớc uc uốống lng làà nhnhữữngng
chchấất dinh dưt dinh dưỡỡng cng cầần thin thiếết cho cơ tht cho cơ thểể con ngưcon ngườời,i,
vvậật nuôit nuôi …….do v.do vậậy đy đểể đđáápp ứứng cng cáác yêu cc yêu cầầu trênu trên
ththựực phc phẩẩm phm phảải ci cầần đưn đượợc kic kiểểm nghim nghiệệm trưm trướớc khic khi
đưa ra thđưa ra thịị trưtrườờng tiêu thng tiêu thụụ..
PhPhân tân tííchch hhóóa ha họọc thc thựực phc phẩẩmm (( AnalyticalAnalytical
chemistry of Food) : nhchemistry of Food) : nhằằm xm xáác đc địịnhnh
ThThựực phc phẩẩm cm cóó đđáápp ứứng cng cáác tiêu chuc tiêu chuẩẩn hn hóóa ha họọcc
vvềề phphẩẩm chm chấất vt vàà ththàành phnh phầần dinh dưn dinh dưỡỡng theong theo
đđúúng như quy đng như quy địịnh honh hoặặc cc cóó bbịị gian dgian dốối vi vàà gigiảả
mmạạo hay không?o hay không?
•• ÑÑooáái ti tööôôïïng cung cuûûa Hoa Hoùùa phaân ta phaân tíích thch thöïöïc phac phaååmm
lalaøø cacaùùc chac chaáát dinh dt dinh dööôõng nhôõng nhöö ññaaïïm , bem , beùùo, boo, boäät,t,
ñöñöôôøøngng ……cocoùù trong catrong caùù, thòt s, thòt sööõa, trõa, tröùöùng, nng, nööôôùùcc
uouoáángng ……
•• ÑÑeeåå ññònh lònh lööôôïïng cang caùùc chac chaáát dinh dt dinh dööôõng caôõng caùùcc
nguyeân tonguyeân toáá hohoùùa hoa hoïïc hayc hay ññònh danh caònh danh caááu truu truùùcc
thathaøønh phanh phaààn cun cuûûa caa caùùc chac chaáátt ññooøøi hoi hoûûi phai phaûûi coi coùù
phphööông phaông phaùùp phaân tp phaân tíích chch chíính xanh xaùùc vac vaøø phuphuøø
hôhôïïp vôp vôùùi cai caùùcc ññooáái ti tööôôïïng nghieân cng nghieân cöùöùu.u.

6. 6
3.3. PHAÂN TPHAÂN TÍÍCH ĐCH ĐỊỊNH TNH TÍÍNHNH
PHAÂN TPHAÂN TÍÍCH ĐCH ĐỊỊNH LƯNH LƯỢỢNGNG
•• 3.1.3.1.Phaân tPhaân tííchch ññònh tònh tíínhnh :: NhNhằằm xm xáác đc địịnh snh sựự hihiệệnn
didiệện cn củủa ca cáác cc cấấu tu tửử ( ion, nguyên t( ion, nguyên tốố hay nhhay nhóóm nguyênm nguyên
ttốố ) trong m) trong mẫẫu phân tu phân tíích ( thch ( thựực phc phẩẩm, mm, mẫẫu nưu nướớc ,c , đđấấtt ……))
vvàà đđồồng thng thờời đi đáánh ginh giáá sơ bsơ bộộ hhààm lưm lượợng cng củủa cha chúúngng ::đađa
lưlượợng, vng, vi lưi lượợng, vng, vếếtt…… nhnhờờ vvàào co cáác thic thiếết bt bịị phân tphân tíích vch vàà
ccáác phc phảảnn ứứng hong hoáá hhọọc đc đặặc trưng lên mc trưng lên mầầu, ku, kếết tt tủủa đa đốốii
vvớới nguyên ti nguyên tốố ccầần xn xáác đc địịnhnh
•• 3.2. PHAÂN T3.2. PHAÂN TÍÍCH ĐCH ĐỊỊNH LƯNH LƯỢỢNGNG
•• XXáác đc địịnh chnh chíính xnh xáác hc hààm lưm lượợng cng củủa nha nhữững cng cấấu tu tửử trongtrong
mmẫẫu.u. ĐưĐượợc thc thểể hihiệện bn bằằng nhng nhữững ging giáá trtrịị sau: %,sau: %,
mg/kg,mg/L (ppm),mg/kg,mg/L (ppm), g/kg,g/kg, g/L (ppb), ng/kg, ng/L ( ppt)g/L (ppb), ng/kg, ng/L ( ppt)
4.4. ChChọọnn ccáác phương phc phương phááp phân tp phân tíích thch thííchch
hhợợpp vvàà xxửử lýlý ssốố liliệệu phân tu phân tííchch
•• Khi chKhi chọọn phương phn phương phááp sp sửử ddụụng cho phânng cho phân
ttíích thch thựực phc phẩẩmm phphụụ thuthuộộc vc vààoo ccáác yêu cc yêu cầầuu
sau :sau :
•• SSốố lưlượợng, chng, chỉỉ tiêu yêu ctiêu yêu cầầu phân tu phân tííchch thithiếết bt bịị
hihiệện cn cóó ttạại phòng thi phòng thíí nghinghiệệmm đđểể ttừừ đđóó ccóó
nhnhữững cân nhng cân nhắắc khi sc khi sửử ddụụng quy trng quy trìình phânnh phân
ttíích.ch.
•• -- Quy trQuy trìình phân tnh phân tííchch phphảảii thothoảả mãn cmãn cáácc
điđiềều kiu kiệện sau:n sau:

7. 7
•• -- ĐĐộộ chchíính xnh xáác,c, đđộộ đđúúng ,ng , đđộộ llặặp lp lạại ti tốốtt
•• -- Quy trQuy trìình phân tnh phân tíích cch cóó ttíính chnh chọọn ln lọọc caoc cao
phphùù hhợợp vp vớới yêu ci yêu cầầu cu cầần phân tn phân tííchch
•• -- ThThờời gian phân ti gian phân tíích nhanh vch nhanh vàà ccóó khkhảả
năng phân tnăng phân tíích đch đồồng thng thờời nhii nhiềều nguyên tu nguyên tốố
•• -- ThiThiếết bt bịị ssửử ddụụng cho phân tng cho phân tíích cch cóó đđộộ nhnhạạyy
cao, ccao, cựực tic tiểểu phu pháát hit hiệện nhn nhỏỏ
•• -- GiGiáá ththàành phân tnh phân tíích không caoch không cao
•• -- ThiThiếết bt bịị ddễễ ssửử ddụụng,ng, ddễễ bbảảo tro trìì
•• -- Ưu tiên sƯu tiên sửử ddụụng cng cáác phương phc phương phááp phân tp phân tííchch
đưđượợc công nhc công nhậận bn bởởi ci cáác tc tổổ chchứức quc quốốc tc tếế sau:sau:
ISO : International Organisation forISO : International Organisation for
standardusation)standardusation)
•• AOAC : Association of Oficial AnalyticalAOAC : Association of Oficial Analytical
Chemists , published in the AOAC bookChemists , published in the AOAC book
•• BSI : British Standards InstitutionBSI : British Standards Institution
•• TCVN : TiTCVN : Tiêu chuêu chuẩẩn Vin Việệt Namt Nam
•• FAO :FAO : FoodFood and Agricultureand Agriculture OrganisationOrganisation
TTổổ chchứức lương thc lương thựựcc--nông nghinông nghiệệp cp củủa Liên Hia Liên Hiệệpp
QuQuốốcc

8. 8
SSöïöï llöïöïa choa choïïn phn phööông phaông phaùùp phaânp phaân
ttííchch
MoãiMoãi ññooáái ti tööôôïïng lang laïïi coi coùù nhienhieààu chau chaáát, nht, nhööõng chaõng chaáátt
nanaøøy coy coùù thetheåå lalaøø hahaøøm lm lööôôïïngng ññeeáán phan phaààn traêm (%)n traêm (%)
chocho ññeeáán han haøøm lm lööôôïïng nhong nhoûû nhnhöö mg/kg , mg/lmg/kg , mg/l
( 10( 10--66 hoahoaëëc nhoc nhoûû hônhôn µµg/kg,g/kg, µµg/l (10g/l (10--99) hoa) hoaëëcc
nhonhoûû hôn nhôn nööõa 10õa 10--1212 picrogam ( ppt) .picrogam ( ppt) .
ÔÔÛÛ moãi phemoãi pheùùp phaân tp phaân tíích coch coùù nhnhööõngõng ööu vau vaøø nhnhööôôïïcc
ññieieååm rieâng cum rieâng cuûûa ta töøöøng phng phööông phaông phaùùp cop coùù nghnghóóaa
lalaøø cocoùù nhnhööõng phõng phööông phaông phaùùp thp thíích hôch hôïïp chop cho
phepheùùp xap xaùùcc ññònh haònh haøøm lm lööôôïïng lông lôùùn, con, coùù phphööôngông
phaphaùùp phaân tp phaân tíích cho phech cho pheùùp xap xaùùcc ññònh haònh haøømm
llööôôïïng nhong nhoûû vvìì vavaääy phoy phoûûngng ññoaoaùùn trn trööôôùùc hac haøømm
llööôôïïng cong coùù trong maãutrong maãu ññeeåå chochoïïn phn phööông phaông phaùùpp
phaân tphaân tíích cho phuch cho phuøø hôhôïïp vap vaøø giagiaûûm sm söïöï sai sosai soáá
trong quatrong quaùù trtrìình phaân tnh phaân tíích.ch.

9. 9
•• VôVôùùi hai haøøm lm lööôôïïng lông lôùùn van vaøø babaùùnn ññònh lònh lööôôïïng ngng ngööôôøøi tai ta
thưthườờngng duduøøng cang caùùc phc phööông phaông phaùùp hop hoùùa hoa hoïïc coc coåå
ññieieåån : Khon : Khoáái li lööôôïïng, theng, theåå ttíích, phaân tch, phaân tíích bach baùùnn ññònhònh
llööôôïïngng
•• --HaHaøøm lm lööôôïïng vi lng vi lööôôïïng ( ppm ) vang ( ppm ) vaøø sieâu visieâu vi
llööôôïïng ( ppb, ppt hoang ( ppb, ppt hoaëëc nhoc nhoûû hôn ) phahôn ) phaûûi dui duøøng cang caùùcc
thiethieáát bò phaân tt bò phaân tíích hiech hieäänn ññaaïïii ññeeåå ñño nho nhöö AAS, ICP,AAS, ICP,
ICP/MS, HPLC, GC, GC/MS,LC/MS,ICP/MS, HPLC, GC, GC/MS,LC/MS,
HRGC/HRMS .. NhHRGC/HRMS .. Nhööõng thieõng thieáát bò nat bò naøøy thy thööôôøøng sng söûöû
duduïïngng ññeeåå ñño veo veáát cat caùùc kim loac kim loaïïi nai naëëng, cang, caùùc dc döö llööôôïïngng
thuothuoáác trc tröøöø saâu, vitamin,saâu, vitamin, khkháángng sinh trong nsinh trong nööôôùùc,c,
ññaaáát, thut, thuûûy say saûûn, thn, thöïöïc phac phaååmm……
5.5. ĐĐÁÁNH GINH GIÁÁ PHƯƠNG PHPHƯƠNG PHÁÁP PHÂNP PHÂN
TTÍÍCHCH
-- ĐĐộộ chchíính xnh xáácc –– PrecisionPrecision
BiBiểểu thu thịị qua cqua cáác kc kếết qut quảả phân tphân tíích do 01ch do 01 ngưngườời thi thựực hic hiệệnn
hohoặặc do mc do mộột st sốố ngưngườời khi kháác thc thựực hic hiệện trong cn trong cùùng mng mộộtt
phòng thphòng thíí nghinghiệệm vm vàà ssửử ddụụng cng cùùng mng mộột phương pht phương pháápp
phân tphân tíích trên cch trên cùùng mng mộột thit thiếết bt bịị phân tphân tíích.ch.
-- ĐĐộộ llặặp lp lạạii –– ReproducibilityReproducibility
BiBiểểu thu thịị qua cqua cáác kc kếết qut quảả phân tphân tíích gich giốống nhau trên mng nhau trên mộộtt
mmẫẫu đưu đượợc chia ra lc chia ra lààm nhim nhiềều lu lầần phân tn phân tíích do 01ch do 01 ngưngườờii
ththựực hic hiệện cn cùùng mng mộột quy trt quy trìình phân tnh phân tíích vch vàà trên ctrên cùùng mng mộộtt
thithiếết bt bịị phân tphân tíích. Mch. Mộột mt mẫẫu lu lààm nhim nhiềều lu lầần đn độộc lap nhauc lap nhau
khkháác vc vớới mi mộột mt mẫẫu đo nhiu đo nhiềều lu lầần.n.

10. 10
•• -- ÑÑooää ññuuùùngng ( Accuracy):( Accuracy):
•• KeKeáát qut quûûaa ñöñöa ra gaa ra gaàànn ññuuùùng vông vôùùi soi soáá ththöïöïcc ñöñöôôïïcc
biebieååu thò qua giau thò qua giaùù trò trung btrò trung bìình vanh vaøø giagiaùù trò thtrò thöïöïcc
vavaøø ññooää leleääch chuach chuaåån.n. ÑÑooää leleääch chuach chuaåån can caøøng nhong nhoûû ththìì
kekeáát quat quaûû cocoùù ñöñöôôïïc cac caøøngng ññuuùùng. Vang. Vaøø cacaøøngng ññuuùùng hônng hôn
nnööõa ngõa ngööôôøøi phaân ti phaân tíích phach phaûûi ti tíínhnh ñöñöôôïïcc ññooää khoângkhoâng
ññaaûûm bam baûûo cuo cuûûa phea pheùùpp ñño ( Uncertainty ino ( Uncertainty in
measurement).measurement).
•• ÑÑooää khoângkhoâng ññaaûûm bam baûûo cuo cuûûa phea pheùùpp ññoo lalaøø phaphaûûi ti tíínhnh
ñöñöôôïïcc ññooää leleääch chuach chuaåån ban baèèng phng phööông phaông phaùùp thop thoáángng
keâ, tkeâ, tíínhnh ñöñöôôïïc nguoc nguoààn sai son sai soáá ngaãu nhieân vangaãu nhieân vaøø sai sosai soáá
heheää thothoáángng
•• Sai sSai sốố ngngẫẫu nhiu nhiệệnn (sai s(sai sốố không xkhông xáác đc địịnh)nh)
•• Sai sSai sốố gây đgây đếến đn độộ llặặp lp lạại ci củủa ka kếết qut quảả, sai s, sai sốố ngngẫẫuu
nhiên luôn cnhiên luôn cóó trong qutrong quáá trtrìình thnh thựực hic hiệện phân tn phân tíích nhch nhưư
cân,cân, đo mđo mááyy ……ĐĐểể gigiảảm sai sm sai sốố ngngẫẫu nhiên bu nhiên bằằng cng cááchch
tăng stăng sốố llầần phân tn phân tíích ( n= 5, 7,8..)ch ( n= 5, 7,8..)
•• Sai soSai soáá heheää thothoáángng (( sai ssai sốố xxáác đc địịnhnh))
•• lalaøø do cado caùùc nguyeân nhaân sau :c nguyeân nhaân sau :
•• ThieThieáát bò phaân tt bò phaân tíích, duch, duïïng cung cuïï ssöûöû duduïïng nhng nhöö caân , bcaân , bììnhnh ññònhònh
mmöùöùc, sai soc, sai soáá do nhado nhaøø checheáá tataïïo, cho, chöùöùng tng töøöø hiehieääu chuau chuaåån, can, caùùc chac chaáátt
chuachuaåån tinh khien tinh khieáát ...,t ..., hohoặặc phương phc phương phááp sp sửử ddụụng cng cóó khuykhuyếếtt
điđiểểm như cm như cáách đch đọọc, chuyc, chuyểển đn đổổi mi mầầu không rõu không rõ ……Sai sSai sốố hhệệ
ththốống gâyng gây ảảnh hưnh hưởởng đng đếến đn độộ đđúúng cng củủa pha phéép phân tp phân tíích.ch.
GiGiảảm thim thiểểu sai su sai sốố nay bnay bằằng cng cáách hich hiệệu chuu chuẩẩn thưn thườờngng
xuyên cxuyên cáác thic thiếết bt bịị ssửử ddụụngng

11. 11
PHPHÖÖÔNG PHAÔNG PHAÙÙP TP TÍÍNH XNH XÖÛÖÛ LYLYÙÙ THOTHOÁÁNG KEÂNG KEÂ
•• 1/1/ TTíính gianh giaùù trò trung btrò trung bìình cunh cuûûa caa caùùc phec pheùùpp ññoo
•• Xtb =Xtb = ΣΣxxii
•• nn
•• 2/2/ ÑÑooää leleääch chuach chuaåånn
•• δδ == ΣΣ( X( Xii –– XXtbtb ))22
•• nn --11
•• 3/3/ TTíínhnh ññooää biebieáánn ññooääng cung cuûûa haa haøøm lm lööôôïïng ( RSD)ng ( RSD)
•• RSD =RSD = δδ x100x100
•• XXtbtb
•• KhoaKhoaûûn tin can tin caääy (CI)y (CI) -- Confidence intervalConfidence interval
•• CICI == XXtbtb ±± tp xtp x δδ
•• √√nn
•• HHệệ ssốố bibiếến thiên hay chn thiên hay chỉỉ ssốố phân tphân táánn
••
•• RSD =RSD = δδ. 100. 100
•• XXtbtb
•• RSDRSD ≤≤ 10% c10% cáác Xc Xii íít phân tt phân táánn -- ttốốtt
•• 10% < RSD < 20% c10% < RSD < 20% cáác Xc Xii ccóó ththểể ssửử ddụụng đưng đượợcc
RSD > 20% cRSD > 20% cáác Xc Xii ququáá phân tphân táán không nên sn không nên sửử ddụụngng

12. 12
•• TrTrìình bnh bàày ky kếết qut quảả
•• KQ =KQ = HLtbHLtb ±± ttp .p . δδ
•• √√nn
CHACHAÁÁP NHAP NHAÄÄN KEN KEÁÁT QUT QUÛÛAA
•• 1/1/ KeKeáát qut quûûaa ñöñöôôïïc chac chaááp nhap nhaään khi :n khi :
•• ÑÑooää biebieáánn ññooääng cung cuûûa haa haøøm lm lööôôïïng phang phaûûi nhoi nhoûû hônhôn
5%5% đđooáái vôi vôùùi phaân ti phaân tíích coch coùù hahaøøm lm lööôôïïng %ng %
•• RSDRSD ≤≤ 5%5%
•• 2/2/ VôVôùùi phaân ti phaân tíích vech veáátt cocoùù hahaøøm lm lööôôïïng: ppm,ppbng: ppm,ppb
cocoùù thetheåå chachaááp nhap nhaään khi:n khi:
•• RSDRSD ≤≤ 10 %10 %

13. 13
•• -- CCựực tic tiểểu phu pháát hit hiệện cn củủa đa đầầu dò thiu dò thiếết bt bịị::
•• LODLOD –– limit of detectionlimit of detection
•• LOD lLOD làà hhààm lưm lượợng tng tốối thii thiểểu đưu đượợc phc pháát hit hiệện bn bởởii
thithiếết bt bịị ssửử ddụụng phân tng phân tíích. LOD không gich. LOD không giốốngng
nhau đnhau đốối vi vớới ti từừng chng chấất vt vàà thithiếết bt bịị phân tphân tíích.ch.
•• Nguyên tNguyên tắắcc::
•• LODLOD ccủủa ma mỗỗi loi loạại đi đầầu dòu dò đưđượợc xc xáác đc địịnh bnh bằằngng
ccáách so sch so sáánh trên cnh trên cùùng mng mộột thang đot thang đo-- chichiềều caou cao
ttíín hin hiệệuu -- S (signal) cS (signal) củủa cha chấất ct cầần phân tn phân tíích vch vớớii
chichiềều cao cu cao củủa đưa đườờng nng nềền (n) noisen (n) noise
•• ThThựực hic hiệện mn mẫẫu tru trắắng đo ching đo chiềều cao cu cao củủa đưa đườờng nng nềền (n)n (n)
•• -- ThThựực hic hiệện đo mn đo mẫẫu cu cóó nnồồng đng độộ ththấấp nhp nhấất (Ct (Cminmin )) đođo
chichiềều cao cu cao củủa ta tíín hin hiệệu (S) sao chou (S) sao cho
•• 10 > T =10 > T = SS ≥≥ 33
•• nn
LOD =LOD = 3C3Cminmin →→ LOD = CLOD = Cminmin
TT
LOD cLOD cóó ththểể bibiểểu diu diễễn theo nn theo nồồng đng độộ hohoặặc theo trc theo trọọngng
lưlượợngng

14. 14
LOQ : GiLOQ : Giớới hi hạạn đn địịnh lưnh lượợng ( limit of Quantitation)ng ( limit of Quantitation)
LOQ lLOQ làà gigiớới hi hạạn tn tốối thii thiểểu đu địịnh lưnh lượợng cng củủa phươnga phương
phphááp phân tp phân tíích.ch.
Nguyên tNguyên tắắc: LOQ cc: LOQ củủa ma mỗỗi phương phi phương phááp vp vàà mmỗỗii
chchấất ct cầần xn xáác đc địịnh lnh làà khkháác nhau.c nhau.
CCáách tch tíính LOQ :nh LOQ :
-- Cho vCho vàào mo mẫẫu cu cóó trtrọọng lưng lượợng hong hoặặc thc thểể ttíích mch m00
xxáác đc địịnh, cnh, cấấu tu tửử ccầần phân tn phân tíích bich biếết trưt trướớc Cc Cminmin
LOQ =LOQ = 3C3Cmimmim . F. F
TT
F : hF : hệệ ssốố pha loãng hopha loãng hoặặc lc lààm gim giààu mu mẫẫuu
•• -- mmẫẫu không lu không lààm gim giààuu
•• VVii = U= Uoo →→ LOQ = LODLOQ = LOD
-- mmẫẫu đưu đượợc lc lààm gim giààu (u ( đuđuổổi bi bớớt dung môi,t dung môi,
hohoặặc cô cc cô cạạn bn bớớtt……))
•• VVii << U<< U00 →→ LOQ << LODLOQ << LOD
•• KKếết qut quảả LOQ cLOQ cóó ththểể bibiểểu diu diễễn theo nn theo nồồng đng độộ
hohoặặc theo trc theo trọọng lưng lượợng tuyng tuyệệt đt đốối.i.

15. 15
YEÂU CAYEÂU CAÀÀU PHOU PHOØØNG THNG THÍÍ NGHIENGHIEÄÄM THM THÖÏÖÏCC
HIEHIEÄÄN QA/QC TRN QA/QC TRÖÖÔÔÙÙC KHI CHO PHAÂN TC KHI CHO PHAÂN TÍÍCHCH
•• ÑÑooáái vôi vôùùi moi moäät phet pheùùp phaân tp phaân tíích nach naøøo nhao nhaáát lat laøø ññooááii
vôvôùùi cai caùùc phaân tc phaân tíích vech veáát trt trööôôùùc khi phaân tc khi phaân tííchch
phophoøøng thng thíí nghienghieääm pham phaûûi thi thöïöïc hiec hieään chn chööôngông
trtrìình QA/QC cho tnh QA/QC cho töøöøng pheng pheùùp thp thöûöû..
QA : Quality assuranceQA : Quality assurance –– ÑÑaaûûm bam baûûo chao chaáát lt lööôôïïngng
lalaøø khi phaân tkhi phaân tíích cho moch cho moäät cht chææ tieâu natieâu naøøoo ññooùù ththìì
phaphaûûii ññaaûûm bam baûûo rao raèèng cong coùù quy trquy trìình phaân tnh phaân tííchch
cocoùù hiehieääu lu löïöïc cho chc cho chææ tieâutieâu ññooùù, co, coùù chachaáát chuat chuaåånn
cucuûûa cha chææ tieâutieâu ññooùù (cha(chaáát chuat chuaåån phan phaûûi coi coùù giagiaááyy
chchöùöùng nhang nhaään ISO cun ISO cuûûa nga ngööôôøøi bai baùùn), ken), keáát quat quaûû
phaân tphaân tíích phach phaûûi coi coùù ññooää tin catin caääy cao. QA baoy cao. QA bao
gogoààm cam caûû kiekieååm tra cham tra chaáát lt lööôôïïng (QC) vang (QC) vaøø ññaaùùnhnh
giagiaùù chachaáát lt lööôôïïng cung cuûûa quaa quaùù trtrìình phaân tnh phaân tííchch
(quality assessment)(quality assessment)

16. 16
•• QC: Quality controlQC: Quality control –– LaLaøø phphööông phaông phaùùpp ññaõaõ ñöñöôôïïcc
hiehieääu lu löïöïc kiec kieååm tra bam tra baèèng cang caùùch theâm chuach theâm chuaåån van vaøøoo
maãu, phaân tmaãu, phaân tíích maãu chuach maãu chuaåån (material referencen (material reference
-- RM) hoRM) hoặặcc trêntrên mmẫẫu kiu kiểểm tra (CRM) tm tra (CRM) töøöø ññooùù
ttíínhnh ñöñöôôïïc hic hiệệu suu suấất thu ht thu hồồi (recovery) cui (recovery) cuûûaa
phphööông phaông phaùùp.p.
•• Quality assessmentQuality assessment:: ĐĐáánh ginh giáá chchấất lưt lượợngng
•• QuaQuaùù trtrìình phaân tnh phaân tííchch ñöñöôôïïc thc thöïöïc hiec hieään trong phon trong phoøøngng
ththíí nghienghieääm thoâng qua cam thoâng qua caùùcc ññaaùùnh gianh giaùù nonoääi boi boää vavaøø
ngoangoaïïi boi boää bôbôûûi moi moäätt ññaaùùnh gianh giaùù vieân trvieân trööôôûûng cung cuûûa moa moäätt
phophoøøng thng thíí nghienghieääm kham khaùùc hay noc hay noùùi cai caùùch khach khaùùcc ññaaùùnhnh
giagiaùù phaân tphaân tíích bôch bôûûi cai caùùc lieân phoc lieân phoøøng thng thíí nghienghieääm,m,
kiekieååm tra chem tra cheùùo gio giööõa caõa caùùc phoc phoøøng thng thíí nghienghieääm.m.
CACAÙÙC BC BÖÖÔÔÙÙC THC THÖÏÖÏC HIEC HIEÄÄN QA/QCN QA/QC
•• -- GiôGiôùùi thiei thieääu naêng lu naêng löïöïc cuc cuûûa phoa phoøøng thng thíí nghienghieäämm
•• -- ThThöïöïc hiec hieään QC ven QC veàà ññooää ññuuùùng vang vaøø ññooää chchíínhnh
xaxaùùc cuc cuûûa phea pheùùp phaân tp phaân tííchch
•• -- Quy trQuy trìình lanh laááy maãuy maãu
•• -- BaBaûûo quao quaûûn maãun maãu
•• -- PhPhööông phaông phaùùp phaân tp phaân tííchch

17. 17
•• -- HieHieääu chuau chuaåån thien thieáát bò, hiet bò, hieääu chuau chuaåån phn phööôngông
phaphaùùp theop theo ññònh kyònh kyøø
••
•• -- ThThöïöïc hiec hieään QA,QCn QA,QC
••
•• -- KieKieååm tra chem tra cheùùo cao caùùc phoc phoøøng thng thíí nghienghieäämm
beân ngoabeân ngoaøøi vai vaøø nonoääi boi boää,, ññaaùùnh gianh giaùù kekeáát quat quaûû
•• -- BaBaùùo cao caùùo keo keáát quat quaûû

18. 18

19. 19
6.6. ĐĐỊỊNH NGHNH NGHĨĨA CHA CHẤẤT CHUT CHUẨẨN GN GỐỐCC
•• ChChấất gt gốốcc
CCóó ttíínhnh ổổn đn địịnh caonh cao
BBềền vn vớới môi trưi môi trườờngng
Đương lưĐương lượợng lng lớớnn
KhKhốối lưi lượợng đng đúúng vng vớới công thi công thứức hc hóóa cha chấấtt
PhPhảảnn ứứng đng địịnh lưnh lượợngng
HH22CC22OO44.2H.2H22O ; CO ; C66HH55COOHCOOH
NaNa22BB44OO7.7.10H10H22OO
KK22CrCr22OO77 ; NaCl; NaCl
KMnOKMnO44 ZnSOZnSO4.4.7H7H22O ; MgSOO ; MgSO44.7H.7H22OO

20. 20
ÑÑÒNH NGHÒNH NGHÓÓA CAA CAÙÙC LOAC LOAÏÏI NOI NOÀÀNGNG ÑÑOOÄÄ
ÑÑÒNH NGHÒNH NGHÓÓA :A : NoNoààngng ññooää lalaøø ññaaïïi li lööôôïïng cung cuûûaa
momoäät chat chaáát ( ion hoat ( ion hoaëëc phaân tc phaân töûöû ) trong mo) trong moäätt
llööôôïïng xang xaùùcc ññònh dung dòchònh dung dòch
1/ No1/ Noààngng ññooää thetheåå ttíích:ch: cucuûûa moa moäät chat chaáát lot loûûng lang laøø tytyûû leleää thetheåå
ttíích gich giööõa chaõa chaáát lot loûûngng ññooùù vavaøø thetheåå ttíích cuch cuûûa dung moâia dung moâi
VVíí duduïï : HNO: HNO33 1:3 co1:3 coùù nghnghóóa laa laøø dung dòch godung dòch goààm mom moäät thet theåå
ttíích HNOch HNO33 ññaaëëc vac vaøø 3 the3 theåå ttíích nch nööôôùùcc
HNOHNO33 : HCl 1:3: HCl 1:3
2/ No2/ Noààngng ññooää % kho% khoáái li lööôôïïngng
Cho bieCho bieáát sot soáá gam chagam chaáát tan cot tan coùù trong 100g dung dòchtrong 100g dung dòch
C% =C% = SoSoáá gam chagam chaáát tan (a) x 100%t tan (a) x 100%
SoSoáá gam dung dòchgam dung dòch
VVíí duduïï : Ho: Hoøøa tan a gam chaa tan a gam chaáát tan vat tan vaøøo b gam dung moâi tho b gam dung moâi thìì
nonoààngng ññooää % cu% cuûûa dung dòch laa dung dòch laøø ::
C% =C% = a .100a .100
a + ba + b
Trong hoTrong hoùùa phaân ta phaân tíích, noch, noààngng ññooää %% ñöñöôôïïc coi lac coi laøø gagaàànn ññuuùùngng
VVíí duduïï : Muo: Muoáán con coùù dung dòch KNOdung dòch KNO33 1% , th1% , thìì caân 1g KNOcaân 1g KNO33
hoahoaøø tan vatan vaøøo 100ml Ho 100ml H22OO

21. 21
3/ No3/ Noààngng ññooää mol/lmol/l ::
Cho bieCho bieáát sot soáá mol ( comol ( coùù thetheåå lalaøø ion hay phaân tion hay phaân töûöû ))
chachaáát tan cot tan coùù trong 1ltrong 1líít dung dòch, dut dung dòch, duøøng chng chööõõ
M hay mol/lM hay mol/l
CCMM == SoSoáá mol chamol chaáát tan (n)t tan (n) == nn
TheTheåå ttíích dung dòch V (l)ch dung dòch V (l)
n : sn : sốố mol chmol chấất tant tan
•• V : theV : theåå ttíích,ch, n =n = m( cham( chaáát tan)t tan)
M: phaân tM: phaân töûöû gam Mgam M
VVíí duduïï 11: Dung dòch H: Dung dòch H22SOSO44 2M, la2M, laøø dung dòch codung dòch coùù
chchöùöùa 2 mol Ha 2 mol H22SOSO44 hay 2 x 98 = 196g Hhay 2 x 98 = 196g H22SOSO44
trong 1 ltrong 1 líít dung dòcht dung dòch
VVíí duduïï 22: Ho: Hoøøa tan 1,2g MgSOa tan 1,2g MgSO44 vavaøøo no nööôôùùc thac thaøønhnh
100ml dung dòch ta100ml dung dòch ta ñöñöôôïïc dung dòch MgSOc dung dòch MgSO44
cocoùù nonoààngng ññooää
mol / L lamol / L laøø::
CCMM == 1,2g1,2g = 0,1M= 0,1M
120 . 0,1120 . 0,1

22. 22
3/ No3/ NoÀÀngng ññooää ñöñöông lông lööôôïïng gamng gam (( ññlglg)) lalaøø sosoáá gam cugam cuûûaa
chachaáátt ññooùù veveàà mamaëët hot hoùùa hoa hoïïc tc tööôngông ñöñöông vôông vôùùii 1mol Hydro1mol Hydro
hayhay 1mol Hydroxy1mol Hydroxyùùtt trong phatrong phaûûnn öùöùng mang maøø ta xeta xeùùtt
Trong caTrong caùùcc phaphaûûnn öùöùng hong hoùùa hoa hoïïc, cac, caùùc chac chaáát phat phaûûnn öùöùng vông vôùùii
nhau vônhau vôùùi cui cuøøng song soáá ñöñöông lông lööôôïïng gamng gam
ĐLg không phĐLg không phảải li làà hhằằng sng sốố như snhư sốố mol mmol màà phphụụ thuthuộộc vc vààoo
phphảảnn ứứng hng hóóa ha họọc mc màà chchấất tham giat tham gia
CCNN == sosoáá ñöñöông lông lööôôïïng gam chang gam chaáát tan (n)t tan (n)
SoSoáá llíít dung dòch (V)t dung dòch (V)
n =n = mm(ch(chấất tan)t tan)
ĐlgĐlg
4/ No4/ Noààngng ññooää molanmolan
Cho bieCho bieáát sot soáá mol chamol chaáát tan cot tan coùù trong 1kg dung moâitrong 1kg dung moâi
•• a/ Phaa/ Phaûûnn öùöùng axng axíít bazôt bazô
1/ NaOH + HCl = NaCl + H1/ NaOH + HCl = NaCl + H22OO
1 mol NaOH ph1 mol NaOH phảảnn öùöùng vông vôùùi 1 ion Hi 1 ion H++
neânneân
ññlglgNaOHNaOH = M= MNaOHNaOH
TTƣơng tƣơng tựự 11 mol HCl tƣơng đƣơng vmol HCl tƣơng đƣơng vớới 1 moli 1 mol
OHOH--
nên :nên : đlgđlg HClHCl = M= MHClHCl
2/ NaOH + H2/ NaOH + H33POPO44 ththìì tutuøøy theo phay theo phaûûnn öùöùng cong coùù khakhaùùcc
nhau venhau veàà ññlg :lg :
-- NaOH + HNaOH + H33POPO44 = NaH= NaH22POPO44 + H+ H22OO
ññlglgNaOHNaOH = M= MNaOHNaOH ,, ññlglgH3PO4H3PO4 = M= M H3PO4H3PO4

23. 23
•• 2 NaOH + H2 NaOH + H33POPO44 = Na= Na22HPOHPO44 + 2 H+ 2 H22OO
•• ññlglgNaOHNaOH = M= MNaOHNaOH ,, ññlglgH3PO4H3PO4 == MMH3PO4H3PO4
•• 22
•• 3 NaOH + H3 NaOH + H33POPO44 = Na= Na33POPO44 + 3 H+ 3 H22OO
•• ññlglgNaOHNaOH = M= MNaOHNaOH ,, ññlglgH3PO4H3PO4 == MMH3PO4H3PO4
•• 33
•• VaVaääyy ññlg culg cuûûa axa axíít bat baèèng khong khoáái li lööôôïïng mol cung mol cuûûa axa axíítt ññooùù
chia cho sochia cho soáá ion Hion H++
mamaøø 1 mol cu1 mol cuûûa axa axíítt ññooùù tham giatham gia
phaphaûûnn öùöùngng
•• ÑÑlg culg cuûûa bazô baa bazô baèèng khong khoáái li lööôôïïng mol cung mol cuûûa bazô chiaa bazô chia
cho socho soáá ion OHion OH--
mamaøø 1 mol bazô1 mol bazô ññooùù ññaõ tham gia phaaõ tham gia phaûûnn
öùöùngng
1.5. No1.5. Noààngng ññooää ñöñöông lông lööôôïïngng
trong phatrong phaûûnn öùöùng keng keáát tut tuûûaa
AlAl22(SO(SO44))33 + 3 Pb(NO+ 3 Pb(NO33))22 = 2Al(NO= 2Al(NO33))33 + 3PbSO+ 3PbSO44
Trong phaTrong phaûûnn öùöùng nang naøøyy ññlg culg cuûûa caa caùùc chac chaáát tham gia phat tham gia phaûûnn
öùöùng bang baèèng khong khoáái li lööôôïïng mol cung mol cuûûa chaa chaáátt ññooùù chia cho sochia cho soáá
ññieieään tn tííchch cucuûûa 1 mol chaa 1 mol chaáátt ññooùù tham gia phatham gia phaûûnn öùöùngng
ññlglg (Al2(SO4)3(Al2(SO4)3 == MM (Al2(SO4)3(Al2(SO4)3 hayhay ññlglg AlAl == MMAlAl
6 3
ñlg Pb(NO3)2 = M Pb(NO3)2 hayhay ññlglgPbPb == MMpbpb
22 22

24. 24
1.6.1.6. NoNoààngng ññooää ñöñöông lông lööôôïïng trongng trong
phaphaûûnn öùöùng tang taïïo pho phöùöùcc
•• Trong phaTrong phaûûnn öùöùng tang taïïo pho phöùöùcc phaphaûûnn öùöùng xang xaååy ray ra
phphöùöùc tac taïïp cho neânp cho neân ññeeåå ttíínhnh ññlg culg cuûûa caa caùùc chac chaáátt
tham gia phatham gia phaûûnn öùöùng tang taïïo pho phöùöùc ta phac ta phaûûi quyi quy ööôôùùcc
ññlg culg cuûûa 1 chaa 1 chaáát rot roàài ti töøöø ññooùù ttíínhnh ññlg culg cuûûa chaa chaáát kiat kia
•• VVíí duduïï: Ag: Ag++
+ 2CN+ 2CN →→ Ag(CN)Ag(CN)--
22
•• NeNeááuu ññlglgAg+Ag+ = M= MAg+Ag+ ththìì ññlglg CNCN = 2M= 2MCNCN
•• VVíí duduïï: Hg: Hg2+2+
+ 4I+ 4I--
= HgI= HgI44
22--
•• ÑÑlg(Hglg(Hg2+2+
) = M) = MHg2+Hg2+ ththìì ññlglg (I(I--
) = 4M) = 4MII--
1.71.7 NoNoààngng ññooää ñöñöông lông lööôôïïngng
trong phatrong phaûûnn öùöùng oxy hong oxy hoùùa kha khöûöû
•• VVìì 1 electron t1 electron tööôngông ñöñöông vôông vôùùi ion Hi ion H++
neânneân ññlglg
cucuûûa chaa chaáát oxy hot oxy hoùùa hay chaa hay chaáát kht khöûöû babaèèng khong khoááii
llööôôïïng molng mol chia cho sochia cho soáá electronelectron mamaøø 1 mol cha1 mol chaáátt
ññooùù cho hay nhacho hay nhaään.n.
•• 2KMnO2KMnO44 + 10 FeSO+ 10 FeSO44 + 8 H+ 8 H22SOSO44 = 2MnSO= 2MnSO44 ++
KK22SOSO44 + 5 Fe+ 5 Fe22(SO(SO44))33 + 8 H+ 8 H22OO
•• ññlglg KMnO4KMnO4 == MMKMnO4KMnO4 hayhay ññlglg MnMn == MMMnMn
•• 5 55 5
•• ÑÑlglg FeSO4FeSO4 == MMFFeSO4eSO4 hayhay ññlglg FeFe = M= MFeFe
•• 11

25. 25
•• 2/2/ 3As3As22SS33 + 28 HNO+ 28 HNO33 + 4H+ 4H22O = 6HO = 6H33AsOAsO44 ++
•• 9 H9 H22SOSO44 + 28NO+ 28NO
•• AsAs3+3+
-- 2e2e--
AsAs5+5+
•• SS22--
-- 8e8e--
SS6+6+
•• NN5+5+
+ 3e+ 3e--
NN2+2+
•• đđlg(Aslg(As22SS33) =) = MMAs2S3As2S3 ,, đđlglgHNO3HNO3 == MMHNO3HNO3
•• 2 32 3
••
NoNoààngng ññooää ñöñöông lông lööôôïïng gam chang gam chaáát tan cot tan coùù trong 1trong 1
llíít dung dòch kyt dung dòch kyùù hiehieääu :u : NN
TheoTheo ññònh nghònh nghóóa vea veàà ñöñöông lông lööôôïïng g trong cang g trong caùùcc
phaphaûûnn öùöùng hong hoùùa hoa hoïïc cac caùùc chac chaáát phat phaûûnn öùöùng vông vôùùi nhaui nhau
theo sotheo soáá ññlg nhlg nhöö nhau vanhau vaøø cacaùùc chac chaáát tat taïïo thao thaøønhnh
sau phasau phaûûnn öùöùng cuõng tng cuõng tööôngông ñöñöông vôông vôùùi nhau vei nhau veàà
sosoáá ññlglg
VVíí duduïï: nA + mB: nA + mB pC + qDpC + qD
MaMaëëc duc duøø heheää sosoáá n, m, p, q can, m, p, q caùùc chac chaáát phat phaûûnn öùöùng khang khaùùcc
nhau nhnhau nhöö sosoáá ññlg culg cuûûa chaa chaáát A phat A phaûûnn öùöùng bang baèèngng
ññuuùùng song soáá ññlg culg cuûûa chaa chaáát B. Chat B. Chaáát C vat C vaøø D taD taïïoo
thathaøønh sau phanh sau phaûûnn öùöùng cuõng cong cuõng coùù sosoáá ññlg nhlg nhöö nhaunhau

26. 26
ĐĐỘỘ CHUCHUẨẨN (T)N (T)
•• ĐĐộộ chuchuẩẩn (n (T)T) đưđượợc bic biểểu diu diễễn bn bằằng sng sốố gam (g) haygam (g) hay
micro gam (micro gam (µµg) chg) chấất tan ct tan cóó trong 1ml hay 1Ltrong 1ml hay 1L
dung ddung dịịchch
•• VVíí ddụụ :: Dung dDung dịịch NaCl cch NaCl cóó đđộộ chuchuẩẩn bn bằằngng
0,1mg/ml c0,1mg/ml cóó nghnghĩĩa la làà trong 1ml dung dich ctrong 1ml dung dich cóó
chchứứa 0,1mg NaCla 0,1mg NaCl
•• -- ĐĐộộ chuchuẩẩn theo chn theo chấất ct cầần xn xáác đc địịnh: Tnh: TA/BA/B
•• ĐưĐượợc bic biểểu diu diễễn bn bằằng sng sốố gam chgam chấất ct cầần xn xáác đc địịnh Bnh B
tươngtương ứứng vng vớới 1 ml dung di 1 ml dung dịịch chch chấất chut chuẩẩn An A
• Ví dụ: Tính độ chuẩn của dung dịch KMnO4 0,02M
theo Fe trong môi trường axít
• 5Fe + MnO4 + 8H+ 5Fe3+ + Mn2+ + 4H2O
• Theo phaûn öùng ta coù : ñlg (MnO4) = MKMnO4
5
• Do ñoù noàng ñoä ñöông löôïng cuûa dung dòch KMnO4 laø
: 0,02 x 5 = 0,1N.
• Soá mili ñöông löôïng gam KMnO4 coù trong 1ml dung
dòch laø 0,1 x 1= 0,1mñlg.
• Theo phaûn öùng ñlg Fe = 0,1mñlg , vaäy soá mg Fe töông
öùng vôùi 1ml dung dòch KMnO4 laø : 0,1 x 56 = 5,6mg
• Vaäy T KMnO4 / Fe = 0,0056g/ ml

27. 27
PHA DUNG DÒCH TPHA DUNG DÒCH TÖØÖØ CHACHAÁÁT RAT RAÉÉNN
•• 1/1/ TTíính toanh toaùùn ln lööôôïïng caânng caân
•• 2/ Ho2/ Hoøøa tana tan
•• 3/3/ ÑÑònh mònh möùöùcc
•• 4/ Chuye4/ Chuyeåån van vaøøo chai cho chai chöùöùaa
•• 5/ Hie5/ Hieääu chu chæænh nonh noààngng ññooää
•• MMcaân =caân = CCMM . V. M. V. M
•• 10. P%10. P%
•• V : theV : theåå ttíích tch tíínhnh
•• P% :P% : ññooää tinh khietinh khieáát cut cuûûa hoa hoùùa chaa chaáátt
•• M : phaân tM : phaân töûöû gamgam
•• CCMM : no: noààngng ññooää molmol
•• VVíí duduïï : T: Tíính lnh lööôôïïng caân NaOH cong caân NaOH coùù P = 96%P = 96% ññeeåå phapha ñöñöôôïïc 200mlc 200ml
dung dòch NaOH 0,1Mdung dòch NaOH 0,1M
•• mmcaâncaân == 0,1. 200. 400,1. 200. 40 = 0,83g NaOH= 0,83g NaOH
•• 10 . 9610 . 96
Pha dung dòch tPha dung dòch töøöø chachaáát lot loûûngng
•• 1/ T1/ Tíính toanh toaùùn then theåå ttíích cach caààn dun duøøngng
•• 2/ Pha loaõng2/ Pha loaõng
•• 3/3/ ÑÑònh mònh möùöùcc
•• 4/ Chuye4/ Chuyeåån van vaøøo chai cho chai chöùöùaa
•• 5/ Hie5/ Hieääu chuau chuaåån lan laïïi noi noààngng ññooää neneááu cau caàànn
•• CCMM == C% . 10.C% . 10. d , Vd , V cacaààn lan laááy =y = CCcacaààn phan pha . V. Vcacaàànn phapha
•• M CM CMM
•• VVíí duduïï : T: Tíính thenh theåå ttíích Hch H22SOSO44 98%, d= 1,84 ca98%, d= 1,84 caààn lan laááyy ññeeåå phapha
200ml dung dòch H200ml dung dòch H22SOSO44 cocoùù nonoààngng ññooää 1M1M
•• CCMM == 10. 98. 1,8410. 98. 1,84 = 18,4 M= 18,4 M
•• 9898
•• V caV caààn lan laááy =y = 1. 2001. 200 = 10,87 ml= 10,87 ml
•• 18,418,4
••

28. 28
MoMoáái lieân hei lieân heää gigiööõa 3 loaõa 3 loaïïi noi noààngng ññooää
•• CCMM == C% . 10.C% . 10. d , Cd , CNN == C% .10. dC% .10. d
•• MM ÑÑ
•• CCNN == M. CM. CMM , C, CMM == sosoáá mol chamol chaáát tan (n)t tan (n)
•• ÑÑLg soLg soáá kg dung moâikg dung moâi
•• M :M : khokhoáái li lööôôïïng mol phaân tng mol phaân töûöû chachaáát tant tan
•• ÑÑ :: ñöñöông lông lööôôïïng g chang g chaáát tant tan
•• d : Tyd : Tyûû trotroïïng rieâng cung rieâng cuûûa chaa chaáát tant tan
•• CCMM == aa gamgam chachaáát tant tan. 1L dung dòch. 1L dung dòch
•• M .V(L)M .V(L)
•• M: khoM: khoáái li lööôôïïng phaân tng phaân töûöû chachaáát tan, V : tht tan, V : thểể ttííchch
dung ddung dịịchch
•• 5.5. NoNoààngng ññooää vi lvi lööôôïïng vang vaøø sieâu vi lsieâu vi lööôôïïngng
•• ppm ( mg/kg, mg/l) 10ppm ( mg/kg, mg/l) 10--66
•• ppb ( microgam / kg, microgam/l)ppb ( microgam / kg, microgam/l) 1010--99
•• ppt ( ng/kg, ng/l)ppt ( ng/kg, ng/l) 1010--1212

29. 29
6. D6. DỤỤNG CNG CỤỤ ĐO THUĐO THUỶỶ TINH CHTINH CHÍÍNHNH
XXÁÁC VC VÀÀ TƯƠNG ĐTƯƠNG ĐỐỐII

30. 30

31. 31