Mga
Kontemporaryo
ng Isyu
Ano nga ba ang
“Kontemporaryong Isyu”?
• Ang contemporary o kontemporaryo ay nagmula sa
salitang
• com+tempor
• na nangangahulugang current o napapanahon.
• Kapag sinabing kontemporaryong isyu, ito ay tumutukoy
sa mga isyu na nangyayari sa kasalukuyan o tumutukoy
sa mga napapanahong isyu.
• Sa madaling sabi, ito ng pinakapinag-uusapan sa ating
lipunan ngayon.
BAKIT NGA BA MAHALGA ANG
PAG-AARAL NG KONTEMPOARYONG ISYU
• Kaliwa’t kanan ang mga isyu na nahaharap ng ating lipunan
ngayon kaya dulot nito’y nahihirapan ang mga iba’t ibang sektor
ng pamahalaan sa pagsolusyon sa bawat isa. At bilang isang
mamamayan ng ating bansa, naaapektuhan tayo sa mga isyung ito
gustuhin man natin o hindi. Sa pang-araw-araw nating
pamumuhay, hindi maiiwasang malaman natin ang mga nangyayari
sa mundo kung kaya’t kailangan rin nating maging isang aktibong
mamamayan na may pakinabang sa ating inang bayan.
• Gamitin natin ang kontemporaryong isyu upang makatulong sa
kung ano man ang dapat paunlarin
ARALIN I
Activity
Basahin ang mga sumusunod na
sitwasyon. Iarte ang mga dapat gawin sa
bawat sitwasyon.
Group 1
• Malakas ang buhos ng
ulan sa boung
magdamag. Patuloy na
tumataas ang antas ng
tubig baha sa mga kanal
at kalsada na malapit sa
inyong tahanan.
Group 2
• Malakas ang ihip ng
hangin. Lalo ang
ikinakalat ng hangin ang
apoy na nagmumula sa
nasusunog na bahay sa
kabilang kalsada. Isa-isa
nang lumilikas ang mga
tao sa mga tahanan
Group 3
• Nabalitaan mong tatama
bukas sa inyong lugar
ang supertyphoon, ngunit
ang iyong mga magulang
ay nasa ibang bansa pa
at sa susunod na linggo
pa babalik.
Group 4
• Natapos na ang malakas
na pagyanig ng paligid.
Muling naging mapayapa
ang lupa mula sa
kinatatayuan mong lugar
sa loob ng gusali.
Disaster o Sakuna
Ay isang biglang
pangyayari na may
malubha at malawakang
negatibong epekto sa tao
at kapaligiran
Disaster o Sakuna
Ito rin ay mga
pangyayaring maaring
makasira o makasama sa
mga tao o sa ibang bagay
sa daigdig
Disaster o Sakuna
Hindi ito maiiwasan dahil
kung tutuusin ay natural
lamang na mangyari ang
mga ito.
Ilang halimbawa sa mga
ito ay…
•Lindol
•Bagyo
•Storm Surge
•Pagbaha
•Matinding
tagtuyot
Walang kakayahan ang tao na pigilan ang mga
sakuna, subalit maaring paghandaan ang mga
epekto.
Ang tawag sa paghahanda ng mga pamahalaan
para sa sakuna ay
“ DISASTER RISK REDUCTION
MANAGEMENT “
O
DRRM
Ang DRRM ay isinasagawa sa lokal,
pambansa, rehiyunal at pandaigdigang saklaw.
Iba ‘t – ibang Uri ng Sakuna
Bagyo
• Ang TYPHOON o BAGYO
ay isang ganap na
TROPICAL CYCLONE na
nabubuo sa Karagatang
Pasipiko
• Ang Pilipinas ang bansang pinakamadalas tamaan ng
bagyo dahil ito ay nasa NORTH WEST PACIFIC
TROPICAL CYCLONE BASIN.
• At ito ang pinakaaktibong sa pitong tropical basin sa sa
daigdig.
• 20 hanggang 26 ng bagyo ang pumasok na PHILIPPINE
AREA OF RESPONSIBILITY taon –taon.
• PHILIPPINE ATMOSPHERIC, GEOPHYSICAL and
ASTRONOMICAL SERVICES ADMINISTRATION
(PHIVOLCS) – naatasang magbantay at mag-aral tungkol
sa mga bagyo.
• Ilan sa pinsalang dulot ng
bagyo ay pagkasira ng
mga pananim, ari-arian,
at kabahayan dulot ng
bagyo ay taon-taon
nararanasan ng bansa.
• Kung maraming tubig-
ulan na dala ng bagyo ,
nararanasan rin ang
pagbaha dulot ng pag-
apaw ng ilog.
• Sa mga lungsod na may
suliranin sa pagtatapon
ng basura, kadalasang
bumabaha dahil sa mga
nakabarang plastik sa
mga kanal at estero.
• Minsan ang problema sa baha ay
dulot rin ng tao. Sa mga lungsod,
isang pangunahing suliranin ang
kawalan ng epektibong urban
planning kung saan
pinaghahandaan at
pinagplaplanahuhan ang kaayusan
at pisikal na disenyo ng isang
lungsod,
Lindol
• Ito ay paggalaw ng lupa
dulot ng pagkikiskisan ng
TECTONIC PLATE.
• Karaniwang nagiging
EPICENTER ng lindol ang
mga FAULT LINES, kung
saan nagsasalubong ang
dalawang
magkasalunggat na
tectonic plates.
• Nakakaranas ng mas malakas na lindol sa mga
epicenter kaya itinuturing geohazard ang mga
lugar na malapit sa fault lines.
• Ang pagsabog ng bulkan ay isa ring sanhi ng
paglindol.
• PHILIPPINE INSTITUTE OF VOLCANOLOGY
AND SEISMOLOGY o PHILVOLCS – ang
nagmomonitor sa mga lindol at pagsabog ng
bulkan sa bansa.
• Mayroong sampung (10) sukat ang lakas ng lindol
kung saan INTENSITY 1 ang pinakamahina at
INTENSITY 10 ang pinakamalakas
Pagsabog ng Bulkan
• Ito ay likas na
pangyayari na
maaring maging
sakuna kung ito
magkakaroon ng
malawak at
negatibong epekto
sa mga tao.
3 pangunahing salik upang
sumabog ang bulkan
• BOUYANCY NG MAGMA o pagiging magaan nito ayon
sa kanyang volume kaya ito umaakyat palabas sa
bulkan.
• ANG TINDI NG PRESYON MULA SA MGA VOLCANIC
GASES.
• PAGKAKAIPON NG LAHAT NG ITO SA LOOB NG
MAGMA CHAMBER.
• Ang pagsabog ng bulkan ay maaring
makapinsala sa mga pananim at
kabahayan dulot ng PYROCLASTIC
FLOW at lindol na kasaby ng
pagsabog nito. Maaring
makapinsala ang malalaking bato
na inilalabas ng bulkan.
• Ang pinakamalubhang
pagsabog ng bulkan sa
kasaysayan ay ang
pagsabog ng Bulkang
Pinatubo sa Zambales
noong 1991 at naging
malawak ang pinsalang
idinulot nito.
• Umabot sa Brunei,
Cambodia, Malaysia,
Singapore at Vietnam ang
abong ibnuga nito.
• Ilang araw matapos ang
pagsabog ng Pinatubo ay
tumama naman ang isang
malakas na bagyo.
Maraming bayan sa
Pampanga ang
natabunan ng abo dahil
sa pag agos ng lahar.
• LAHAR ay pinaghalong
abo mulasa pagsabog ng
bulkan, bato at putik na
rumaragasa dala ng ulan
o bagyo.
TSUNAMI
• Isang uri ng sakuna na
nangyayari sa katubigan.
• Ang madalas na sanhi
nito ay mga lindol, lalo na
ang lindol na nangyayari
sa ilalim ng tubig
• Ang lindol sa sea floor ay
nakkagawa ng malaki at
matataas na alon, At ito
ay nagiging mataas na
halos kaya nitong sirain
ang ilang bayan o bansa.
SUNOG
• Isa sa pinakamadalas na
sakunang nagaganap sa
Pilipinas dulot ng iba’t-
ibang salik.
• Ito ay nagiging sakuna
lamang kung ito ay
makakaapekto sa
maraming tao o malawak
na kapaligiran.
3 madalas pagmulan ng
sunog
• Pangunahing sanhi
ng sunog ay
OVERLOADING
sa saksakan ng
outlet, at short
circuit.
ELECTRICAL
• Dapat iwasan ang
pagkakabit ng labis na
appliances o gadget sa
iisang outlet dahil dadaloy
rito ang labis na
kuryenteng hindi kayang
tugunan ng outlet o
extension cord kaya ito
umiinit at nasusunog.
• Iwasan ring mabasa ang
mga appliances, gadget
at oultet upang hindi
magkaroon ng short
circuit.
• Nakaligtaang sinaing o
lutuin.
• Wag iwanan at laging
bantayan ang lutuin.
• Pagtagas ng gas mula sa
LPG
• Madalas pagmulan ng
sunog sa bansa, dahil
madami ang
tumatangkilik.
• Hindi dapat itiatabi ang
kandila sa mga bagay na
madaling magliyab at
dapat laging may bantay.
• Hindi dapat basta-
bastang itinatapon ang
sigarilyong may sindi
MITIGATION
• Ay ang mga kilos o
hakbang na naglalayong
bawasan ang mga
elementong
nakapagpapalala sa
negatibong epekto ng
sakuna
ADAPTATION
• Ay mg kilos o hakbang na
ginagawa upang
maaangkop ang mga tao
sa mga negatibong
epekto ng sakuna.
Ayon sa United Nations International Strategy for Disaster
Reduction, ang pinakamahalagang paraan upang
makatugon sa mga sakuna ay ang kooperasyon ng lahat ng
mga bansa.
Ang pagpupulong at pagpaplano ng mga bansa ay dapat
hindi magtutunggali sa isa’t-isa upang maging maayos ang
pangkalahatang pagtugon sa mga sakuna.
DRRM sa Pilipinas
• Noong 2010 binuo ang DRRM sa administrasyong
Macapagal-Arroyo.
• Naatasang ang ahensyang ito na mamahala sa mga
hakbangin upang tumugon sa mga sakuna lalong-lalo na
sa pagtatapos nito.
• Ang mga miyembro nito ay ang Pangulo ng bansa,
gabinete at mga lokal na opisyales.
Tungkulin ng
Mamamayan
• Pagkakaroon ng kaalaman at handa sa maarng
mangyari sa tuwing mayroong mga sakuna.
• Pagtulong ng mga ordinaryong mamamayan sa pagtuturo
sa ibang taong kulang sa kaalaman upang sila rin ay
matuto.
• Sa panahon ng sakuna ay huwag mag-aatubiling
tumulong kung kaya naman natin.
Pangkatang Gawain
• Bumuo ng sariling plano tungkol sa dapat gawain sa
pagsapit ng mga sakuna
• Unang pangkat - Lindol
• Ikalawang pangkat - Tsunami
• Ikatatlong pangkat - Sunog
• Ikaapat na pangkat - Pagbaha
REFFERENCE
• MGA KONTEMPORARYONG ISYU, page 2-16
The Library Publishing House,Inc.

GRADE10 ARALIN 1 : DISASTER RISK REDUCTION AND MANAGEMENT

  • 1.
  • 2.
    Ano nga baang “Kontemporaryong Isyu”? • Ang contemporary o kontemporaryo ay nagmula sa salitang • com+tempor • na nangangahulugang current o napapanahon.
  • 3.
    • Kapag sinabingkontemporaryong isyu, ito ay tumutukoy sa mga isyu na nangyayari sa kasalukuyan o tumutukoy sa mga napapanahong isyu. • Sa madaling sabi, ito ng pinakapinag-uusapan sa ating lipunan ngayon.
  • 4.
    BAKIT NGA BAMAHALGA ANG PAG-AARAL NG KONTEMPOARYONG ISYU • Kaliwa’t kanan ang mga isyu na nahaharap ng ating lipunan ngayon kaya dulot nito’y nahihirapan ang mga iba’t ibang sektor ng pamahalaan sa pagsolusyon sa bawat isa. At bilang isang mamamayan ng ating bansa, naaapektuhan tayo sa mga isyung ito gustuhin man natin o hindi. Sa pang-araw-araw nating pamumuhay, hindi maiiwasang malaman natin ang mga nangyayari sa mundo kung kaya’t kailangan rin nating maging isang aktibong mamamayan na may pakinabang sa ating inang bayan. • Gamitin natin ang kontemporaryong isyu upang makatulong sa kung ano man ang dapat paunlarin
  • 5.
  • 6.
    Activity Basahin ang mgasumusunod na sitwasyon. Iarte ang mga dapat gawin sa bawat sitwasyon.
  • 7.
    Group 1 • Malakasang buhos ng ulan sa boung magdamag. Patuloy na tumataas ang antas ng tubig baha sa mga kanal at kalsada na malapit sa inyong tahanan.
  • 8.
    Group 2 • Malakasang ihip ng hangin. Lalo ang ikinakalat ng hangin ang apoy na nagmumula sa nasusunog na bahay sa kabilang kalsada. Isa-isa nang lumilikas ang mga tao sa mga tahanan
  • 9.
    Group 3 • Nabalitaanmong tatama bukas sa inyong lugar ang supertyphoon, ngunit ang iyong mga magulang ay nasa ibang bansa pa at sa susunod na linggo pa babalik.
  • 10.
    Group 4 • Nataposna ang malakas na pagyanig ng paligid. Muling naging mapayapa ang lupa mula sa kinatatayuan mong lugar sa loob ng gusali.
  • 11.
    Disaster o Sakuna Ayisang biglang pangyayari na may malubha at malawakang negatibong epekto sa tao at kapaligiran
  • 12.
    Disaster o Sakuna Itorin ay mga pangyayaring maaring makasira o makasama sa mga tao o sa ibang bagay sa daigdig
  • 13.
    Disaster o Sakuna Hindiito maiiwasan dahil kung tutuusin ay natural lamang na mangyari ang mga ito.
  • 14.
    Ilang halimbawa samga ito ay… •Lindol
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18.
  • 19.
    Walang kakayahan angtao na pigilan ang mga sakuna, subalit maaring paghandaan ang mga epekto. Ang tawag sa paghahanda ng mga pamahalaan para sa sakuna ay “ DISASTER RISK REDUCTION MANAGEMENT “ O DRRM Ang DRRM ay isinasagawa sa lokal, pambansa, rehiyunal at pandaigdigang saklaw.
  • 20.
    Iba ‘t –ibang Uri ng Sakuna
  • 21.
    Bagyo • Ang TYPHOONo BAGYO ay isang ganap na TROPICAL CYCLONE na nabubuo sa Karagatang Pasipiko
  • 22.
    • Ang Pilipinasang bansang pinakamadalas tamaan ng bagyo dahil ito ay nasa NORTH WEST PACIFIC TROPICAL CYCLONE BASIN. • At ito ang pinakaaktibong sa pitong tropical basin sa sa daigdig. • 20 hanggang 26 ng bagyo ang pumasok na PHILIPPINE AREA OF RESPONSIBILITY taon –taon. • PHILIPPINE ATMOSPHERIC, GEOPHYSICAL and ASTRONOMICAL SERVICES ADMINISTRATION (PHIVOLCS) – naatasang magbantay at mag-aral tungkol sa mga bagyo.
  • 23.
    • Ilan sapinsalang dulot ng bagyo ay pagkasira ng mga pananim, ari-arian, at kabahayan dulot ng bagyo ay taon-taon nararanasan ng bansa. • Kung maraming tubig- ulan na dala ng bagyo , nararanasan rin ang pagbaha dulot ng pag- apaw ng ilog.
  • 24.
    • Sa mgalungsod na may suliranin sa pagtatapon ng basura, kadalasang bumabaha dahil sa mga nakabarang plastik sa mga kanal at estero.
  • 25.
    • Minsan angproblema sa baha ay dulot rin ng tao. Sa mga lungsod, isang pangunahing suliranin ang kawalan ng epektibong urban planning kung saan pinaghahandaan at pinagplaplanahuhan ang kaayusan at pisikal na disenyo ng isang lungsod,
  • 26.
    Lindol • Ito aypaggalaw ng lupa dulot ng pagkikiskisan ng TECTONIC PLATE. • Karaniwang nagiging EPICENTER ng lindol ang mga FAULT LINES, kung saan nagsasalubong ang dalawang magkasalunggat na tectonic plates.
  • 27.
    • Nakakaranas ngmas malakas na lindol sa mga epicenter kaya itinuturing geohazard ang mga lugar na malapit sa fault lines. • Ang pagsabog ng bulkan ay isa ring sanhi ng paglindol. • PHILIPPINE INSTITUTE OF VOLCANOLOGY AND SEISMOLOGY o PHILVOLCS – ang nagmomonitor sa mga lindol at pagsabog ng bulkan sa bansa. • Mayroong sampung (10) sukat ang lakas ng lindol kung saan INTENSITY 1 ang pinakamahina at INTENSITY 10 ang pinakamalakas
  • 28.
    Pagsabog ng Bulkan •Ito ay likas na pangyayari na maaring maging sakuna kung ito magkakaroon ng malawak at negatibong epekto sa mga tao.
  • 29.
    3 pangunahing salikupang sumabog ang bulkan • BOUYANCY NG MAGMA o pagiging magaan nito ayon sa kanyang volume kaya ito umaakyat palabas sa bulkan. • ANG TINDI NG PRESYON MULA SA MGA VOLCANIC GASES. • PAGKAKAIPON NG LAHAT NG ITO SA LOOB NG MAGMA CHAMBER.
  • 30.
    • Ang pagsabogng bulkan ay maaring makapinsala sa mga pananim at kabahayan dulot ng PYROCLASTIC FLOW at lindol na kasaby ng pagsabog nito. Maaring makapinsala ang malalaking bato na inilalabas ng bulkan.
  • 31.
    • Ang pinakamalubhang pagsabogng bulkan sa kasaysayan ay ang pagsabog ng Bulkang Pinatubo sa Zambales noong 1991 at naging malawak ang pinsalang idinulot nito. • Umabot sa Brunei, Cambodia, Malaysia, Singapore at Vietnam ang abong ibnuga nito.
  • 33.
    • Ilang arawmatapos ang pagsabog ng Pinatubo ay tumama naman ang isang malakas na bagyo. Maraming bayan sa Pampanga ang natabunan ng abo dahil sa pag agos ng lahar. • LAHAR ay pinaghalong abo mulasa pagsabog ng bulkan, bato at putik na rumaragasa dala ng ulan o bagyo.
  • 34.
    TSUNAMI • Isang uring sakuna na nangyayari sa katubigan. • Ang madalas na sanhi nito ay mga lindol, lalo na ang lindol na nangyayari sa ilalim ng tubig
  • 35.
    • Ang lindolsa sea floor ay nakkagawa ng malaki at matataas na alon, At ito ay nagiging mataas na halos kaya nitong sirain ang ilang bayan o bansa.
  • 37.
    SUNOG • Isa sapinakamadalas na sakunang nagaganap sa Pilipinas dulot ng iba’t- ibang salik. • Ito ay nagiging sakuna lamang kung ito ay makakaapekto sa maraming tao o malawak na kapaligiran.
  • 38.
    3 madalas pagmulanng sunog • Pangunahing sanhi ng sunog ay OVERLOADING sa saksakan ng outlet, at short circuit. ELECTRICAL
  • 39.
    • Dapat iwasanang pagkakabit ng labis na appliances o gadget sa iisang outlet dahil dadaloy rito ang labis na kuryenteng hindi kayang tugunan ng outlet o extension cord kaya ito umiinit at nasusunog. • Iwasan ring mabasa ang mga appliances, gadget at oultet upang hindi magkaroon ng short circuit.
  • 40.
    • Nakaligtaang sinaingo lutuin. • Wag iwanan at laging bantayan ang lutuin. • Pagtagas ng gas mula sa LPG
  • 41.
    • Madalas pagmulanng sunog sa bansa, dahil madami ang tumatangkilik. • Hindi dapat itiatabi ang kandila sa mga bagay na madaling magliyab at dapat laging may bantay. • Hindi dapat basta- bastang itinatapon ang sigarilyong may sindi
  • 42.
    MITIGATION • Ay angmga kilos o hakbang na naglalayong bawasan ang mga elementong nakapagpapalala sa negatibong epekto ng sakuna
  • 43.
    ADAPTATION • Ay mgkilos o hakbang na ginagawa upang maaangkop ang mga tao sa mga negatibong epekto ng sakuna.
  • 44.
    Ayon sa UnitedNations International Strategy for Disaster Reduction, ang pinakamahalagang paraan upang makatugon sa mga sakuna ay ang kooperasyon ng lahat ng mga bansa. Ang pagpupulong at pagpaplano ng mga bansa ay dapat hindi magtutunggali sa isa’t-isa upang maging maayos ang pangkalahatang pagtugon sa mga sakuna.
  • 45.
    DRRM sa Pilipinas •Noong 2010 binuo ang DRRM sa administrasyong Macapagal-Arroyo. • Naatasang ang ahensyang ito na mamahala sa mga hakbangin upang tumugon sa mga sakuna lalong-lalo na sa pagtatapos nito. • Ang mga miyembro nito ay ang Pangulo ng bansa, gabinete at mga lokal na opisyales.
  • 46.
    Tungkulin ng Mamamayan • Pagkakaroonng kaalaman at handa sa maarng mangyari sa tuwing mayroong mga sakuna. • Pagtulong ng mga ordinaryong mamamayan sa pagtuturo sa ibang taong kulang sa kaalaman upang sila rin ay matuto. • Sa panahon ng sakuna ay huwag mag-aatubiling tumulong kung kaya naman natin.
  • 47.
    Pangkatang Gawain • Bumuong sariling plano tungkol sa dapat gawain sa pagsapit ng mga sakuna • Unang pangkat - Lindol • Ikalawang pangkat - Tsunami • Ikatatlong pangkat - Sunog • Ikaapat na pangkat - Pagbaha
  • 48.
    REFFERENCE • MGA KONTEMPORARYONGISYU, page 2-16 The Library Publishing House,Inc.