1. Eğitimin amacı(Medikal,
Eğitimsel ve Bilişsel) Multimodel
 Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun
bilişsel ve davranışsal anlamda tanımlaması
(Çocuklarda, Ergenlerde ve Yetişkinlerde)
 Eğitimde DEHB Doğru çalışma ortamının
uygulanması ve Doğru materyerlerin
kullanımı
 Eğitimden beklentiler: Uzun vadede
öğretmenlerin zaten yaptıkları ya da hiç
yapmadıkları eğitim modellerinden
faydalanmalarını amaçlamak, Uzun vadede
farkındalıklarını doğru yönde toplamak
 Bunun yanında kariyer hedefleri ve Kariyer
Planlamasının envanterlerle Uygulanması

2. Eğitimin zamanlaması
 Haftada 2 saat katılımın en çok
olabileceği günler
 Eğitim süresi bir ay ya da
hızlandırılmış olarak opsiyonel

3. Eğitim mataryeleri
 Slide Show Power point
 Internet Kaynakları ve ABD deki
modellemlerdeki kitap Kaynakları
 Gerekli olduğunda ya da imkan
oldugunda eğitim ya da oyun için
mataryeller
 Envanterler ve Kullanımları Hakkında

4. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite
Bozukluğu nedir?
3 türde görülün bu rahatsızlıkta genelde
tüm belirtiler içereni sonrasında dikkat ve
konsantre eksikliği ve en az yaygın olarak
hiperaktif dürtücü olarak görülür. Bu tanı 7
yaşından önce konulmalı ve birden çok
yerde belirtilerini göstermeli.

5. ADHD HİSTORY(DEHB)
Time Line: The first example of a Disorder was
given by Sir Alexandra Crichton in 1789.
His description of ADHD: incapable of attending
with constancy to any one object of education,
which fits in DSM-IV-TR criteria of ADHD.

6. ADHD TARİHÇESİ
 The second former of ADHD the
German Physician Heinrich Hoffman
who interpret and seen mental
disorders as medical issues. (1884)
 His Description of ADHD: Inattention
and Hyperactivity

7. The new terminology established by the
German physicians Franz Kramer and
Pollnow in which they called
‘’Hyperkinetic disease of infancy’’. They
mainly look into remarkable motor
activity in children described as they
cannot stay still for a second and often
cannot complete a set of task and do not
answer to questions. Their diagnosis of
the symptoms meets three major criteria
of ADHD as well as DSM-IV-TR of
ADHD.

8. ADHD ilk iyileştirme denemesi
 Charles Bradley (1937) applied neurological
examinations and systematic trial for 30
children and which half of the population
benefit from ‘’Benzedrine’’. We do not know
the exact numbers but subjects significantly
exhibit spectacular change in behavior as
well as improved school performance.
 Bradley characterized the symptoms as short
attention span, dyscalculia, mood lability,
Hyperactivity, impulsiveness and poor
memory.
 Methylphenidate (Leandro Panizzon )

9. Methylphenidate (Leandro
Panizzon )
After a long period of time Benzedrine replaced with
Methylphenidate firstly synthesized by Leandro
Panizzon in 1944. Even Today Ritalin is the most
famous concentration drug among ADHD patients.
Further, he marketed his compound by Ciba-Geigy
Pharmaceutical Company in 1954. It is surprising
to know that drug took its name from Panizzon’s
wife Marguerite or Rita. Therefore Leandro
Panizzon may considered as the first man who
pioneered for the most effective psychostimulant
often prescribed in the treatment of ADHD.

10. ADHD
Alexandre
Crichton,
Panizzon&Eşi

11. ADHD SEMPTOMLAR
Detaylara dikkat etmede zorluk çekme ve okulda veya diğer aktivitelerde
düşüncesizce hatalar yapma eğilimi; umursamaz ve karmakarışık iş üretmek
 Kolayca alakasız dürtülerle dikkatin dağılması ve düzenli olarak devam
eden çalışmaları başkalarını rahatsız eden sesler ve olaylarla bölmek
 Görevler ve aktivitelerde dikkati sürdürme yeteneğinin olmaması
 Konsantrasyon gerektiren ev ödevi veya hesap veya görevleri bitirmede
zorluk çekme
 Sürekli bitmemiş bir aktiviteden bir başkasına geçme
 Oyalanma
 Düzensiz çalışma alışkanlıkları
 Günlük aktiviteleri unutma (örneğin randevuları kaçırma, yemek getirmeyi
unutma)
 Ev ödevi veya günlük işler gibi görevleri tamamlamama
 Konuşmada daldan dala atlama, diğerlerini dinlememe, aklını konuşmaya
vermeme, sosyal durumlarda aktivite kurallarını veya detaylarına uymama

12. Okul Öncesi ADHD
 Otururken kıpır kıpır kıpırdanmak
 Sürekli kalkıp etrafta gezmek veya
koşmak
 Uygun olmayan zamanlarda koşmak
veya tırmanmak (gençlerde bu yerinde
duramamak olarak görülebilir)
 Sessizce oynamada veya sessiz boş
zaman aktiviteleriyle uğraşmada
zorlanma
 Her zaman gitmeye hazır olma
 Çoğunlukla aşırı konuşma

13. Öğrenme süreçleri Yapi taşları
 Bilişsel yapıtaşı (Konuşma dili, Zihinde
Canlandırma, Öğrenme statejilerinin
tamamlanmasından oluşturmak)
 İşleşme Yapıtaşı (Görsel, İşitsel,
Motor)
 Temel Yapıtaşı (Dikkat/Dürtü Kontrolü
Duygu ve Davranışlar, Kendine güven)

14. Temel Yapıtaşı
 Öğrenme ortamının bireyin
özelliklerine göre düzenlenmesi
(örnek: bir köşe seçilmesi ve
düzenlenmesi)
 Sağlıklı duyguların oluşturulması
 Özgüveni artırıcı motive edici
sorumlulukların kazandırılması (evde
ve okulda)
 Kendine yönelik olumlu benlik
duygularının algısının oluşturulması

15. İşleşme Yapıtaşı(Görsel)
 • Okumaktan hoşlanır.
 • Resimli kitap ve materyallerden
hoşlanır.
 Genellikle düzgün bir imlası vardır
 El yazısı iyidir.
 Sözlü talimatları uygulamakta zorlanır
 Yüzleri iyi hatırlar
 Konuşmaktan cok gözlem yaparlar
 Ayrıntılara dikkat ederler

16. İşitsel
 Müziği sever.
 Okurken mırıldanır.
 Dinlemekten hoşlanır.
 Kendisine bir şey okunmasından hoşlanır.
 İçinden ya da sesli şarkı söylemeyi sever.
 Sözlü talimatları daha kolay alır.
 Dikkati kolay dağılır.
 Dersi dinleyerek kolay algılar.
 Yüksek sesle okuyarak ders çalışmaktan
hoşlanır.
 Ritmik seslerden hoşlanır.

17. Dokunsal
 Ders çalışırken yürür.
 Sırasında hareket halindedir.
 İnsanlara dokunmaktan hoşlanır.
 Ders dinlerken kalemini sallar.
 Çalışırken ayağını sallar.
 Konuşurken ellerini çok hareket ettirir.
 Duygularının fiziksel hareketlerle belirtir.
 Nesnelerle oynamayı sever.
 İmlası kötüdür.
 Okumayı pek sevmez.

18. Bilişsel Yapıtaşı
 Dile dayalı düşünme, konuşma ve yazı
dilini anlama, okuma ve yazmayla
düşünceleri ifade etme ve kavram
kazanımından oluşmaktadır. Zihinde
canlandırarak düşünme becerisi;
görsel karmaşık işlemleri yeniden
yapılandırılmayı, görsel ilişkileri
anlamlandırma yoluyla yargıya
varmayı, matematiği anlamayı
kapsamaktadır

19. Güdüleme Köşesi
 Sınıfta çocukların sergiledikleri
istendik davranışların devamı için ödül
köşesi oluşturulmalıdır. Ödüllendirme
alanlarında öğrencilerin resim ve
isimlerinden oluşturulan ödül panosu,
çalışmalarını sergileyebilecekleri ya da
ilgi köşeleri olabilir

20. Ergen ve Yetişkinlerde
ADHD(TEPİSELLİK*impulsivity)
 Sabırsızlık
 Reaksiyonları geciktirmede zorluk
 Sorular tamamlanmadan cevap verme
 Başkasının sırasının bitmesini
beklemede zorluk
 Sosyal veya iş ortamlarında problemlere
neden olacak şekilde düzenli olarak
başkalarını engelleme veya araya girme
 Uygunsuz zamanlarda sohbete başlama

21. ADHD Sourcelar Functioning
Rating Scale for Adults
 Yetişkinlerde adhd
 http://www.turkpsikiyatri.com/C16S4/wenderUtah
.pdf
 mebk12.meb.gov.tr/.../17020124_dikkateksikliive
hip
 Self-management to Time (Son dakikada yapma)
 Self-organization and Problem
Solving(Kelimelerin dağanıklığı)
 Self-Dicipline (Kural takibi güçlüğü)
 Self-motivation(Tembel ve motivasyonsuz
görülme)
 Self-concentration( Kolayca dikkatin dağılması)

22. DEHB –ADHD Neuroscience
 ADHD bozukluğun beyinde
etkileşimleri
 Biolojik açıdan bakış
 Dopomine reseptörlerindeki eksiklik
 Reward (ödüllendirme)
 Fiziksel oyunların oynanması

23. Ödüllendirme ve ADHD
 Öğretmenlerle ödüllendirme üzerine
konuşma ve çözüm yolları üretme
 Neden ödüllendirme?
 Fiziksel aktivitelerin uygulanması

24. İstatistiksel veriler
 ADHD is the most common mental
health problem that affects children.
Approximately 3-5% of children
around the world have ADHD. This
means that in a classroom of 25 to 30
children, it is likely that at least one will
have ADHD. Also approximately 8-
10% of males and 3-4 % of females
under the age of 18 years have
ADHD.

25. The cause of ADHD
unfortunately, the specifics of this disorder
are unknown but ADHD is likely a
problem related to the functioning of
circuits within the brain. Like other
psychiatric disorders, there maybe a
chemical changes in the brain that
correspond to this. ADHD has nothing to
do with how smart or intelligent you are.
It’s the brains ability to filter all the
outside stimuli and internal thoughts and
select and stay focused on the
appropriate thing that’s compromised.

26. Öğretmenlerin gözlemleri üzerine
 Sizce neden?
 Dikkat bozukluğu üzerine karşılıklı
kritik

27. Nasıl ölçülür?
 Dikkat Dağınıklığı (DD) Hastalığınız Var mı? Jasper-
Goldberg Yetişkinler İçin DD Ölçüm Soruları ( 5.0
Version)∗ Aşağıdaki sorular yetişkinlik döneminde nasıl
davrandığınız ve nasıl hissettiğinizle ilgili. Şu sıralar
genellikle olduğunuzdan farklı iseniz, cevaplarınız genel
olarak nasıl davrandığınızı ve nasıl hissettiğinizi
yansıtmalıdır. Cevabınızı aşağıdaki
derecelendirmelerden birini kullanarak işaretleyiniz.
0=Hiç değil 1=Az 2=Bir dereceye kadar 3=Ortalama
olarak 4=Oldukça fazla 5=Çok. 0 1 2 3 4 5 TOPLAM
NOT: Bu yetişkinler için bir DD testidir. Teşhis koyan bir
test değildir. 70 üzerindeki sonuçlar yüksek DD
olasılığını gösterir. DD teşhisi ancak detaylı bir kişisel
geçmiş ve psikiyatrik araştırma sonucu koyulabilir.
DD'de görülen semptomlar anksiyete, depresyon,
enarin ve diğer düzensizliklerdir.

28. Ölçek
 Okulda, evde ya da işte zor ya da ilginç
olmayan şeylerin ilgimi çektiğini fark
ediyorum. 0 1 2 3 4 5 2. Yazılı materyalleri
çok ilginç ya da çok kolay olmadıkça
okumakta zorlanıyorum. 0 1 2 3 4 5 3.
Özellikle grup içinde konuşulanlara ilgimi
toplamakta zorlanıyorum. 0 1 2 3 4 5 4.
Çabuk heyecanlanıp, çabuk sakinleşiyorum.
0 1 2 3 4 5 5. Genellikle huzursuzum ve
küçük şeyler beni sinirlendiriyor. 0 1 2 3 4 5 6.
Düşünmeden söylediğim şeyleri daha sonra
inkar ederim. 0 1 2 3 4 5

29. Ölçek
 Düşünmeden söylediğim şeyleri daha
sonra inkar ederim. 0 1 2 3 4 5 7. Kötü
sonuçlara yol açabileceğini düşünmeden
hızlı kararlar alırım. 0 1 2 3 4 5 8.
İnsanlarla ilişkilerim önce konuşup sonra
düşünme eğilimim nedeniyle zarar
görüyor. 0 1 2 3 4 5 9. Ruh halim iniş
çıkışlarla doludur. 0 1 2 3 4 5 10. Birkaç
işi ya da amacı gerçekleştirmek için plan
yapmakta zorlanıyorum. 0 1 2 3 4 5

30. Ölçek
 Kolaylıkla hayal kırıklığına uğruyorum.
0 1 2 3 4 5 12. Kırılgan biriyim ve
birçok şey beni kolaylıkla incitiyor. 0 1
2 3 4 5 13. Her zaman bir yere
gidecek gibiyim. 0 1 2 3 4 5 . 14.
Hareket ederken, otururken
olduğumdan daha rahat hissediyorum.
0 1 2 3 4 5 15. Genellikle sorunun
tamamı sorulmadan soruyu
cevaplamaya başlıyorum. 0 1 2 3 4 5

31. DEHB’Lİ Çocuklarda eğitim(sınıf
ortamı)
Öğretmenler sık sık görsel ve işitsel materyaller
kullanmalıdırlar.Ögrenme sürecinde ne kadar
çok duyu organı devreye girerse o kadar
yararlıdır.Öğrencilerin uymaları istenen
kurallar onlara açıkça öğretilmeli , istenen
biçimde davranmanın ve davranmamanın
doğuracağı sonuçların neler olacağı belirlenip
öğrenci tarafından bilinmesinin sağlanması
gerekir.DEHB ‘li cocuğun öğretmene yakın
yerlerde oturması gerekir.Sırasının dikkati
dağıtacak maddelerden arındırılması gerekir.

32. Hareket ihtiyacına uygun sınıf
ortamı
 DEHB li çocukların sıralarında sürekli
oturmalarını beklemek yanlıştır.Onemli olan
hareket etme ihtiyacı içinde olan çocuğun bu
isteği kendi isteği şeklinde değil öğretmenin
isteği ve ders konusu dahilinde
karşılanmalıdır.Orneğin çocuk sık sık tahtaya
kaldırılmalı çocuğa sık sık soru
sorulmalıdır.Çocuktan sınıf penceresini
açması,perdeyi yada sırasını düzeltmesi
istenebilir.
 Bu çocuklara bazen anlayış gösterilmeli
sırasında ayağa kalkma davranışı bazen
görmezden gelinmelıdir.Hareket ihtiyac sınıf
düzenini bozmayacak şekilde karşılanmalıdır.

33. Öğretmenler neler
yapmalıdır?
Accomandation:(Öğrenmeyi daha basit hale
getirebilmek için ne yapmalıyız?
Instruction: Method to use in teaching
Intervention:Sınıftaki öğrencileri ve kendi
konsantrasyonunu engelleme

34. Bilgi aktarımı
 Give instructions one at a time and
repeat as necessary.
 If possible, work on the most difficult
material early in the day.
 Use visuals: charts, pictures, color
coding.
 Create outlines for note-taking that
organize the information as you
deliver it.

35. Derse başlarken neler yapılmalı?
 Signal the start of a lesson with an aural
cue, such as an egg timer, a cowbell or a
horn. (You can use subsequent cues to
show much time remains in a lesson.)
 List the activities of the lesson on the
board.
 In opening the lesson, tell students what
they’re going to learn and what your
expectations are. Tell students exactly
what materials they’ll need.
 Establish eye contact with any student
who has ADD/ADHD.

36. Conducting lesson
 Keep instructions simple and structured.
 Vary the pace and include different kinds of activities. Many
students with ADD do well
with competitive games or other activities that are rapid and
intense.
 Use props, charts, and other visual aids.
 Have an unobtrusive cue set up with the student who has
ADD/ADHD, such as a touch
on the shoulder or placing a sticky note on the student’s desk,
to remind the student to stay on task.
 Allow a student with ADD/ADHD frequent breaks.
 Let the student with ADHD squeeze a rubber ball or tap
something that doesn’t make
noise as a physical outlet.
 Try not to ask a student with ADD/ADHD perform a task or
answer a question publicly
that might be too difficult.

37. Dersi tamamlarken
 Summarize key points.
 If you give an assignment, have three
different students repeat it, then have
the class say it in unison, and put it on
the board.
 Be specific about what to take home.

38. Ödevi parçalara bölmek
 DEHB ‘ li bir cocuğa 30 dakika sürecek
bir ödev verilecekse örneğin 20 toplama
işlemi . Bu calışma onar dakikalık
bölumlere ayrılarak verilmelidir. Ilk on
dakikada şuradan şuraya kadar yap ,
ikinci on dakikada şuradan şuraya kadar
yap şeklinde Böylece ödevin birinci on
dakikasını bitiren çocuk başarma ve bir
işi bitirme mutluluğunu yaşayacak ve bu
teşvikle ödevin kalanını yaparken daha
istekli olacaktır.

39. Davranış sözleşmeler :
 Öğrenciden hangi davranışları
beklediğinizi ve istendiği gibi
davrandığında ödülün ne olacağını
belirleyen bir sözleşme yapılır .Bu
sözleşmeler sık sık ödülleri
değiştirerek yenilenir.Sözleşmenin
altına öğrenci ve öğretmen imza atar.

40. Bazı İp Uçları
Öğretmede, öğrenmenin duygusal boyutu (katılım, ait olma,
 eğlence) etkin olarak kullanılmalı,
 Günlük ders planına, öğrencinin dikkatinin nasıl çekileceği
 dahil edilmeli,
 Öğretimde, daha fazla görsel ipuçları ve hatırlatıcılardan
 oluşan öğrenme-öğretme stratejileri benimsenmelidir.
 Bununla birlikte;
 Sınıf içine dersle ilgili hatırlatıcı bilgiler veya talimatlar
 görülebilecek bir yere asılmalı,
 Ders işlemeye başlamadan önce hatırlatıcı bilgilerin kontrol
 edilmeli,
 Ders tamamlandıktan sonra öğrenciye kısa sözlü sınav
 yapılmalı,
 Önemli bilgilere dikkati çekmek için renkli kalem
 kullanılmalı,

41. Ödev Zamanını ve Yerini
Belirlemek
 Ödevin ne zaman yapılacağına önceden
karar vermeli ve yine önceden
hazırlanmış bir program içinde ödev
saati belirlenmiş olmalıdır.
 Çocuk dinlenmiş ve yemek yeme gibi
gereksinimleri karşılanmış olmalıdır.
 Tutarlı ve sabit bir zaman olmalıdır.
 Erken bir saat seçilmelidir.Ödevler
bittikten sonra çocuğa kendisi için
ayırabileceği bir zaman kalmalıdır

42. Derste yapılması gerekenler
 Her derste bir hayal kurma etkinliğinin yapılmalı,
 Öğrenciyle ders esnasında kullanılabilecek özel işaretlerin
 oluşturulmalı,
 Öğrenciye, derslere ilişkin yol gösterici günlük notların
 verilmeli.
 Görsel hatırlatıcılar olarak sınıfta bilgi verici film, resimli
 kartlar, posterler ve grafik düzenleyicilerin kullanılmalı,
 Öğrenciye, sınıfta sınav öncesi; işlenmiş konuların özetinin
 yapılmalı, öncelikli konuların belirlenmeli ve sınava
 hazırlanma becerileri öğretilmeli,
 Sınıfta bütün öğrencilerin derse aktif katılımını sağlayıcı
 grup tepkisi ve çoklu duyuya dayalı öğrenme yaşantıları
 sağlanmalı,
 Uyanıklık ve dikkatin artması için öğrenciye her ders
 planında fiziksel hareketler planlanmalı,
 Konuların anlamlı olarak yapılandırılması ve önemli
 noktaların belirlenmeli,
 Derste yapılan sununun ana noktalarının bir kopyasının
 öğrenciye verilmelidir.

43. Dikkat dağıldığında
 Genelde dikkat dağıldığında dersi
eğlenceli kılacak oyunlar oynanması
gerekir
 Örnek (Energizing games)
 Herkes bir daire oluşturur ve Bu
dairenin etrafında tekli ve çoklu
komutlu oyunlar oynanır)

44. National Inst. For Health and
Clinical Exellence (NICE 2009)
 Aile ile çocuk çalışmasından en çok
etkili olacak süreç 12 ila 13 yaşa
kadar.
 Ergenlik döneminde öğretmenlerin
yaklaşımları çok önemli
 güvenirlik, nesnellik, şeffaflık ve
genellik temel ilkedir

45. Davranış Planlaması
 Yapmasını istediğiniz davranışlar için
puan, yapmasını istemediğiniz
davranışlarda puan düşürme
 (token economy)
 Ailenin farkındalığı (planlamalar,beyin
fırtınası)

46. Planlamada dikkat edilmesi
gerekenler(PSİKOSOSYAL
SÜREÇ)
 Ergenlikten sonraki süreçte kişinin
başarısı sırasıyla:a) ailenin desteğinin
seviyesi
 B)Kişinin diğerleriyle anlaşabilmesi
 C)Okul başarı derecesi

47. Davranışsal motivasyon
 Çocuğun ulaşabileceği küçük
hedeflerden büyüklere doğru gidiş
 Davranışsal mevzuların farklı yerde
farklı insanlarla ve farklı zaman
dilimlerinde gerçekleştirilmesini
sağlayan istikrarlı telkinlerle ilerlemek
 Bu davranışların sağlanması ve
uygulanması birkaç aydan fazladır
böylelikle en min. 6 ay max 4 yıl
devam edebilir.

48. Kritik durumlarda ve 30 yılın
üzerindeki yapılançalışmalar göre;
 Tabikide ilaçlı tedavi davranışsal terapi ile
karşılaştığında daha hızlı ve etkili bir
çözümdür. Fakat her ikisinin de yer aldığı
durumlarda bu sonuçların başarısı ikiye
katlar.

49. Dr. Julian Haber’s basic model
 İstenmeyen davranışı gösterin
Beklenen davranışı sözlü ifade
(Ya da yazılı kurallar listesi)
Gelişen davranışı ödüllendirin

50. Ödül ve Ceza Piramitleri

51. Ödül ve Ceza