2.  Нарны аймгийн хамгийн халуун гариг нь
Цолмон юм. Нартай ойр байрладгаараа
хоёрдугаарт жагсдаг уг гаригийн дундаж
температур цельсийн 475 градус хүрдэг.
Харин Буд гаригийн дээд температур
цельсийн 426 гардус орчим хүрдэг аж.
Гэхдээ агаар мандалгүйн улмаас Буд
гаригийн гадаргуун температур 100
градусаар хэлбэлзэх магадлалтай бол
Цолмон гаригийн гадаргуу яг л
нүүрсхүчлийн хий мэт өдөр, шөнийн аль ч
үед байнгын температуртай байдаг.

3.  Нарны аймгийн зааг Дэлхий вангаас мянга
дахин хол. Нарны аймаг Дэлхий вангийн
тойрог хүртэл үргэлжилдэг гэсэн ойлголт
бидэнд хэвшмэл болсон. Гэтэл Дэлхий ван
үндсэн гаригуудын жагсаалтаас хасагдсан ч
гэлээ өмнөх ойлголт өнөөг хүртэл хүмүүсийн
ухамсраас арчигдахгүй байна. Эрдэмтэд нарны
эргэн тойронд оршдог, Дэлхий вангаас хавьгүй
хол зайтай олон объект нээж илрүүлсэн.
Тухайлбал, Далай вангийн дамжин өнгөрөгч
болон Койперийн бүслүүрийн объектууд.
Койперийн бүслүүр нь 50-60 одон орны нэгж
/одон орны нэгж буюу дэлхийгээс нар хүртэлх
дундаж зай нь 149 597 870 700 метртэй тэнцүү/
хүртэл үргэлжилдэг.

4.  Дэлхий гариг дээрх бүх зүйл ховор
элемент. Газар дэлхий ерөнхийдөө төмөр,
хүчилтөрөгч, цахиур, магни, хүхэр, никель,
кальци, натри, хөнгөн цагаан зэргээс
бүрддэг. Эдгээр элементийг ертөнцийн
бүхий л газруудаад олж илрүүлсэн.
Тиймдээ ч дэлхийн дийлэнх хэсэг нь ховор
элементүүдээс бүрддэг.

5.  Нарны аймаг багаар бодоход хоёр гаригаа гээсэн.
Дэлхий ванг анхандаа гариг хэмээн тооцдог байсан
ч хэтэрхий жижиг /сарнаас харьцангуй бага/
хэмжээнээс нь болж одой гариг болгон өөрчилсөн.
Түүнээс гадна одон орончид наранд Будаас ч илүү
ойр зайнд Галт уул гэх гариг оршдог гэж тооцдог
байсан. Буд гаригийн бүслүүрийн зарим онцлогийг
тайлбарлахын тулд эл гаригийн оршлын тухайд 150
жилийн өмнөөс ярьж эхэлсэн. Гэвч сүүлийн үеийн
ажиглалтууд Галт уул гэх гариг байхгүй гэсэн
дүгнэлтэд хүргэжээ. Харин сүүлийн үеийн
ажиглалтаар нарыг тойрон эргэдэг байсан өөр
нэгэн үлэмж том гаригийн тухай ярих болсон. Хэзээ
нэгэн цагт оршиж байсан байж болзошгүй энэхүү тав
дахь гариг нь Бархасвадьтай төстэй бөгөөд бусад
гаригтайгаа хүндийн хүчний харилцан нөлөөнд
орсны улмаас нарны аймгаас хасагдсан байх
магадлалтай.

6.  Бархасвадь гариг дээр маш том нуур
оршдог. Хүйтэн орон зайд эргэлддэг
Бархасвадь гариг нь дэлхийтэй
харьцуулахад нарнаас тав дахин хол. Үүсэх
явцдаа устөрөгч, гелийн өндөр төвшинг
манай гаригаас илүүтэй тэсвэрлэж чадсан
гэгддэг. Тэр ч атугай тус гариг нь
ерөнхийдөө устөрөгч, гелийгээс бүрддэг
гэж болно.

7.  Нарны аймгийн хамгийн жижиг биет ч
дагуултай. Гариг мэтийн том объектууд л
өөрийн гэсэн дагуул юмуу сарыг дагуулж
байдаг гэсэн ойлголт байсан. Тэр ч атугай
тухайн гаригийн хэр томыг тодорхойлохын
тулд дагуул гаригийг нь шинжсэн баримтууд ч
бий. Логикгүй санагдаж болох ч сансрын
бяцхан биетүүд ч дагуул тогтоон барих
хангалттай хүчтэй байдаг гэнэ. Эцсийн эцэст
Буд, Цолмон хоёр өөрийн гэсэн дагуулгүй бол
Ангараг гариг хоёр өчүүхэн жижиг дагуултай
шүү дээ. Тэгвэл 1993 онд гариг хоорондын
Галилео станц Ида сүүлт одноос ердөө 1.6 км-
ийн өргөнтэй Дактиль дагуулыг илрүүлсэн.

8.  Бид нарны дотор амьдардаг. Хүн төрөлхтөн
нарыг дэлхийгээс 149.6 сая км-ийн зайд
оршдог асар том халуун бөмбөлөг хэмээн
төсөөлдөг. Үнэн хэрэгтээ нарны гадаад
агаар мандал харагдах гадаргуугаасаа
харьцангуй хол үргэлжилдэг байна. Манай
гариг түүний сийрэгжсэн агаар мандлын
зайд эргэлддэг бөгөөд бид үүнийг нарны
хүчтэй салхи туйлын туяа үүсгэх үед
ажиглаж чадна. Энэ тохиолдолд бид нарны
дотор амьдарч байна гэсэн үг.

9.  Санчир ганцаараа гархитай биш. Санчир
гаригийн цагираг хамгийн гоёмсог гэдэгтэй
хэн ч маргахгүй. Түүнийг ажиглахад ч
хялбар. Бархасвадь, Тэнгэрийн ван, Далай
ван ч гархитай. Санчирын гоёмсог тод
цагирагууд мөсөн хэсгээс бүрддэг бол
Бархасвадийн бараан цагирагууд тоосны
хэсгүүдээс бүрддэг. Тоосонцрууд нь унасан
сүүлт од, солирын хэсгүүд болон галт
уулын Ио хиймэл дагуулын хэсгүүдийг
агуулдаг байх талтай.

10.  Дэлхийн агаар мандалтай төстэй цор ганц
объект бол Титан. Дэлхийн агаар
мандалтай төстэй объект байхгүй гэсэн
түгээмэл ойлголтыг үл харгалзан өгүүлбэл,
нарны аймагт ийм биет бий. Энэ нь
Санчирын дагуул Титан. Энэхүү дагуул
гариг нь сарнаас том, Будтай төстэй.
Ангараг, Сугар гаригийн агаар мандлаас
харьцангуй нягт ба нимгэнээрээ онцлог ба
дэлхийнхтэй төстэй нүүрсхүчлийн хийгээс
бүрддэг. Титаны агаар мандал
ерөнхийдөө азотоос бүтсэн.

11.  Дэлхий дээр Ангарагийн чулуунууд бий.
Гэхдээ тэднийг Ангарагаас авч ирээгүй.
Антарктид, Сахарын хөндий болон бусад
газраас олдсон солирууд Ангарагаас
үүдэлтэй болох нь химийн шинжилгээгээр
тогтоогдсон. Тухайлбал, тэдгээрийн зарим
нь ангарагийн агаар мандалд оршдог хийн
хөөснүүдийн агууламжтай аж. Эдгээр
солирын хэлтэрхийнүүд томоохон сүүлт од
юмуу солирын мөргөлдөөний үед
Ангарагаас тасарч унасан байх боломжтой
юм.