1. Tăng huyết áp: “kẻ giết người thầm
lặng”
Theo GS.TS. Nguyễn Lân Việt, Giám Đốc Ban Quản lý Dự án Phòng chống Tăng
huyết áp Quốc gia, việc điều trị THA cần phải được thực hiện một cách liên tục
và lâu dài. Tuy nhiên trên thực tế nhiều người bệnh chưa thực hiện được đúng
theo những nguyên tắc này.
GS.TS.BS Nguyễn Lân Việt – Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam
Tăng huyết áp, một bệnh lý rất phổ biến trong cộng đồng:
Tăng huyết áp (THA) đang trở thành một vấn đề thời sự vì sự gia tăng nhanh chóng
của căn bệnh này trong cộng đồng. Thực vậy, theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới

2. (WHO) đã có khoảng 1,5 tỷ người trên thế giới bị Tăng huyết áp và có tới 7.5 triệu
người tử vong do nguyên nhân trực tiếp là Tăng huyết áp trên toàn cầu.
Theo thống kê tại Hoa kỳ năm 2006, có khoảng 74,5 triệu người Mỹ bị THA.
Nhưng một điều đáng lưu tâm hơn là tỷ lệ những người bị THA còn đang gia tăng một
cách nhanh chóng ở cả các nước đang phát triển thuộc châu Á, châu Phi.
Ngay ở Việt Nam, theo một điều tra gần đây nhất của Viện Tim mạch Việt Nam tại 8
tỉnh/thành phố của nước ta thì tỷ lệ THA của những người từ 25 tuổi trở lên đã là
25,1%! Nghĩa là cứ 4 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp.
Tăng huyết áp: “Kẻ giết người số một”
Trong báo cáo về sức khoẻ hàng năm của Tổ chức Y tế thế giới năm 2002 đã nhấn
mạnh THA là “kẻ giết người số một”. Thực vậy, vào năm 2008, người ta ước tính có
khoảng 17,5 triệu người trên thế giới bị tử vong do bệnh lý tim mạch trong đó có Tăng
huyết áp.
Theo một điều tra tại Hoa Kỳ năm 2006 đã cho thấy có 56.561 người Mỹ bị tử vong vì
THA trong năm này.
Một nghiên cứu tại nước Đức vào cuối những năm 80 của thế kỷ trước đã cho thấy
những nguy cơ gây tử vong trong một năm tại Đức là: Đi máy bay thì nguy cơ là
1/1.000.000; lái xe ô tô là 1/5.000; hút thuốc lá là 1/250, nhưng THA thì nguy cơ là 1/50
(!).
Người ta cũng thấy là với mỗi mức HA tâm thu tăng lên 20mmHg và HA tâm trương
tăng lên 10mmHg thì nguy cơ các biến cố tim mạch cũng sẽ tăng lên gấp đôi.
Tăng huyết áp là bệnh lý có thể gây ra rất nhiều biến chứng khác nhau, làm cho người
bệnh trở nên tàn phế, thậm chí có thể tử vong. Các biến chứng thường gặp nhất là:
- Các biến chứng về tim: Cơn đau thắt ngực, Nhồi máu cơ tim, suy tim…
- Các biến chứng về não: Xuất huyết não, Nhũn não, bệnh não do THA…
- Các biến chứng về thận: Đái ra protein, phù, suy thận…
- Các biến chứng về mắt: Mờ mắt, xuất huyết, xuất tiết và phù gai thị.
- Các biến chứng về mạch máu: Phình hoặc phình tách thành động mạch, các bệnh
động mạch ngoại vi…
Tăng huyết áp: “Kẻ giết người thầm lặng”

3. Chỉ có một số ít các bệnh nhân THA là có một vài triệu chứng cơ năng gợi ý cho họ đi
khám bệnh như: đau đầu, chóng mặt, cảm giác “ruồi bay”, mặt đỏ bừng, ù tai,…
Nhưng đa số các bệnh nhân bị THA lại thường không có các dấu hiệu cảnh báo trước.
Nhiều khi, lúc thấy có triệu chứng đau đầu xuất hiện thì tiếp ngay sau đó cũng là kết
thúc cuộc đời của họ do đã bị xuất huyết não nặng nề.
Mặt khác, tuyệt đại bộ phận (khoảng 90%) các bệnh nhân bị THA là không rõ nguyên
nhân (còn gọi là THA nguyên phát). Chỉ một số nhỏ các bệnh nhân (<10%) bị THA có
tìm được nguyên nhân (tức là do hậu quả của một số bệnh lý khác). Do đó, những dấu
hiệu thể hiện bệnh THA thường không đặc hiệu và người bệnh thường không thấy có
gì khác biệt với người bình thường.
Vì vậy việc kiểm tra huyết áp thường xuyên, nhất là những người có những yếu tố nguy
cơ về tim mạch, là hết sức cần thiết và quan trọng.
Ba nghịch lý trong Bệnh Tăng huyết áp:
Mặc dù chúng ta đã hiểu rõ sự phổ biến và mức độ nguy hiểm của bệnh THA, nhưng
cho đến tận bây giờ THA vẫn tồn tại 3 nghịch lý, đó là:
- THA là bệnh rất dễ phát hiện (bằng cách đo HA khá đơn giản) nhưng người ta thường
lại không được phát hiện mình bị THA từ bao giờ.
- THA là bệnh có thể điều trị được nhưng số người được điều trị không nhiều.
- THA là bệnh có thể khống chế được với mục tiêu mong muốn, nhưng số người điều trị
đạt được “HA mục tiêu” lại không nhiều.
Thực vậy, theo thống kê của Tổ chức y tế Thế giới chỉ có 30% số người bị THA được
điều trị và trong số những bệnh nhân được điều trị này thì cũng chỉ có 12% số bệnh
nhân được kiểm soát tốt về huyết áp (dưới 140/90mmHg).
Ngay tại một số nước phát triển như Hoa Kỳ, vào năm 2006, trong tổng số người bị
THA có khoảng 77,6 % người đã biết có bị THA, chỉ có 67, 9 % được điều trị và chỉ có
44,1% là được khống chế tốt để đạt được “huyết áp mục tiêu”.
Theo điều tra gần đây của Viện Tim mạch Việt Nam tại 8 tỉnh/thành phố của nước ta thì
tỷ lệ THA của những người từ 25 tuổi trở lên đã là 25,1%! Trong đó có 52% không biết
mình bị tăng huyết áp; 30% số người biết bị tăng huyết áp nhưng không điều trị; 64%
số người biết bị tăng huyết áp, đã được điều trị, nhưng không đạt huyết áp mục tiêu.
Vì sao lại tồn tại những nghịch lý này?
Đây thực sự là vấn đề không phải đơn giản. Chúng ta cần nhìn nhận một cách thẳng
thắn vào những thực tế khách quan như sau:

4. - Nhận thức của nhân dân về sự thường gặp, về mức độ nguy hiểm của bệnh còn chưa
đầy đủ và đúng mực.
- Việc điều chỉnh để có một lối sống hợp lý là vấn đề rất quan trọng trong việc phòng,
chống bệnh THA nhưng việc áp dụng trong thực tế lại không đơn giản vì những thói
quen sinh hoạt không hợp lý đã tồn tại từ khá lâu và nhận thức của người dân cũng còn
những hạn chế nhất định.
- Người bệnh THA thường lại hay có nhiều bệnh lý khác đi kèm như: béo phì, tiểu
đường, rối loạn lipid máu,… làm cho việc khống chế số đo huyết áp càng khó khăn
hơn.
- Việc điều trị THA cần phải được thực hiện một cách liên tục và lâu dài, tuy nhiên trên
thực tế nhiều người bệnh chưa thực hiện được đúng theo những nguyên tắc này, cũng
có thể do người bệnh tự lầm tưởng là bệnh đã khỏi, hoặc do điều kiện kinh tế có khó
khăn không tiếp tục mua được thuốc nữa, hoặc do một vài tác dụng phụ của thuốc gây
ra đối với bệnh nhân,...

5. Liệu chúng ta có thể phòng, chống lại được “Kẻ giết người thầm lặng” này
hay không?
Câu trả lời là hoàn toàn có thể. Vấn đề phụ thuộc vào chính bản thân của mỗi người
chúng ta rất nhiều.
Ở nước ta, trước tình hình gia tăng nhanh chóng và những biến chứng nặng nề của
bệnh Tăng huyết áp, ngày 19 tháng 12 năm 2008, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn
Dũng đã ký quyết định phê duyệt chương trình phòng chống Tăng huyết áp trở thành
Chương trình mục tiêu quốc gia. Ban Điều hành quốc gia phòng chống Tăng huyết áp
với nòng cốt là các cán bộ của Viện Tim mạch Việt Nam đã tích tham gia triển khai các
hoạt động trong cộng đồng như truyền thông, giáo dục sức khoẻ, khám sàng lọc Tăng
huyết áp, xây dựng các mô hình phòng chống Tăng huyết áp từ tuyến xã, phường tới
tuyến trung ương.
Chúng ta hy vọng là với tất cả những cố gắng của toàn xã hội, của cả cộng đồng, việc
kiểm soát Tăng huyết áp sẽ mang lại những lợi ích đáng kể. Việc cổ vũ lối sống lành
mạnh và thay đổi những lối sống có hại cho mỗi cá nhân là “vũ khí” hữu ích hàng đầu
trong cuộc chiến chống lại “kẻ thù thầm lặng này”. Những đề xuất cụ thể sau đây luôn
là những lời khuyên có ích cho mỗi chúng ta trong việc phòng chống bệnh THA:
- Giảm cân nặng (nếu thừa cân).
- Không hút thuốc lá, thuốc lào.
- Không ăn nhiều chất béo bão hòa.
- Không ăn mặn (giảm muối trong khẩu phần ăn).
- Tập thể dục đều đặn hàng ngày.
- Hạn chế uống rượu bia.
- Tránh các căng thẳng, lo âu, nên tự tạo cho mình một cuộc sống hài hòa, vui vẻ.
- Kiểm tra thường xuyên số đo huyết áp của mình.
- Kiểm tra định kỳ các yếu tố nguy cơ khác (rối loạn đường máu, lipid máu…) để có thể
kiểm soát kịp thời các yếu tố nguy cơ đó.

6. Nhà Giáo Nhân nhân GS.TS. Nguyễn Lân Việt
Phó chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam
Giám Đốc Ban Quản lý Dự án Phòng chống Tăng huyết áp Quốc gia
Theo Dân Trí
FAZ với GDL-5 thiên nhiên tăng hoạt hóa receptor tế bào, điều hòa cholesterol một cách tự
nhiên, giúp cơ thể khỏe mạnh, phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh do rối loạn mỡ máu như:
cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim, gan nhiễm mỡ, tiểu đường...
FAZ - Điều hòa cholesterol, kiểm soát mỡ máu
Trung tâm Tư vấn Y khoa: 1900 545404 – (08) 38 112777
Website: www.faz.com.vn