Analysis&Design

1. មេម ៀនទី១៖
ការណែនាំអោយស្គ
ា ល់អាំពីប្រព័ន្ធ
ព័ត៌មាន្
(Introduction to Information System)
1

2. ១. និយមន័យ៖
១.១. ប្រព័នធព័ត៌មាន៖
❖ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ (Information System) គឺជាសំណ
ំ នន្សមាស
ធាតរួមផ្សំដូចជា Hardware, Software, Data, Procedures ន្ិង
មន្សសទំងឡាយដដលធ្វើការរួមគ្ន
ា ក្ាងការប្រមូលព័ត៌មាន្ ដំធណ
ើ រ
ប្រតិរតតិ (Process) វ ិភាគ (Analyze) ន្ិងដរងដចក្
(Distribute) ទិន្ាន្័យ ធដើមបើធ្វើធោយសំធរចបាន្ន្ូវព័ត៌មាន្ចំបាច់
សំរារ់ជួយដល់ដំធណ
ើ រការពាណ
ិ ជជក្មម ន្ិង ផ្តល់ព័ត៌មាន្ជារបាយ
ការណ
៍ ធដើមបើធោយអ្ាក្ប្គរ់ប្គងធ្វើការសំធរចចិតត។
2

3. ❖ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ដចក្ធចញជាពើរគឺ Manual System (គឺជាប្រព័ន្ធ
ព័ត៌មាន្ដដលធប្រើធោយនដ) ន្ិង Computerized System (គឺជា
ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ដដលធប្រើធោយប្រព័ន្ធក្ំពយូទ័រ)។
១.២. ការវិភាគនិងការរចនាប្រព័នធព័ត៌មាន៖
❖ការវ ិភាគន្ិងការរចនាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ គឺជារចនាសមព័ន្ធនន្ដំធណ
ើ រ
ប្រតិរតតិដដលប្តូវបាន្ធរៀរចំ ក្ាងការអ្ភិវឌ្ឍន្៍ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្​
តាមដររ
Computerized System ដដលមាន្សក្មមភាពដូចជា៖
➢ក្ំណត់រញ្ហ
ា ដដលធក្ើតមាន្ធ ើងចំធពាោះ Manual System។
➢រក្ដំធ ោះប្ាយតាមដររក្ំពយូទ័រសំរារ់រញ្ហ
ា ខាងងធលើ។
➢អ្ន្វតតន្ូវដំធ ោះប្ាយខាងងធលើតាមលំោរ់លំធោយ។
3

4. ២. សមាសធាតុននប្រព័នធព័ត៌មាន៖
❖Computerized System ដចក្ធចញជាពើរប្រធភទគឺ៖
➢Personal (Single-user) Information System: គឺជាប្រព័ន្ធ
ព័ត៌មាន្ដដលធប្រើធោយមន្សសដតមា
ា ក្់ក្ាងធពលដតមួយ។
➢Multi-user Information System: គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ដដលធប្រើ
ធោយមន្សសជាធប្ចើន្នាក្់ក្ាងធពលដតមួយ។
❖ធេតធន្ោះសមាសធាតនន្ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្រួមមាន្៖
២.១. មន្ុស្ស​
៖ គឺសំធៅធៅធលើមន្សសទំងឡាយដដលបាន្ចូល
រួមក្ាងការអ្ភិវឌ្ឍន្៍ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្។ មន្សសទំងធនាោះរួមមាន្៖
4

5. ម្ច
ា ស់កម្មសិទ្ធប្រព័ន្ធ (System Owners)៖ គឺជាអ្ាក្ប្បារ់ន្ូវមខងារ
នន្ប្រព័ន្ធ​
ពាណ
ិ ជជក្មម (Business System Function) ន្ិងជា
អ្ាក្ផ្តល់ថវ ិកា ធពលធវលា ធេើយជាអ្ាក្ចំទទួលរបាយការណ
៍
លទធផ្លនន្ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្។
អ្នកបប្រើប្ាស់ប្រព័ន្ធ (System Users)៖ គឺជាអ្ាក្ប្បារ់ន្ូវដំធណ
ើ រ
ការពាណ
ិ ជជក្មម (Business Operation) ន្ិងជាអ្ាក្រញ្ចូ ល
ទិន្ាន្័យធៅក្ាងប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ ធេើយក្៏ជាអ្ាក្ប្បារ់ន្ូវភាព Error
ន្ិងចំណចខវោះខាងតររស់ប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្។
អ្នកវិភាគន្ិងរចនាប្រព័ន្ធ (System Analysts/Designers)៖ គឺជា
អ្ាក្ក្ំណត់រញ្ហ
ា ​
ន្ិងរក្ដំធ ោះប្ាយតាមដររក្ំពយូទ័រ។ រនា
ា រ់
មក្ធរៀរចំវ ិភាគន្ិងរចនាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្ក្ាងក្ំរ ិតគំធរាង (Logical
System)។
5

6. អ្នកស្ថ
ា បនាប្រព័ន្ធ (System Builders)៖ គឺជាអ្ាក្តំធ ើង
ប្រព័ន្ធក្ាងក្ំរ ិតរូរ (Physical System) ដូចជាយក្
DBMS មក្រធងកើត Database រួចរធងកើត Tables សំរារ់ផ្ាក្
ទិន្ាន្័យ។ រនា
ា រ់មក្យក្ Programming Language មក្
រធងកើត User Interfaces។ ជាចងធប្កាយតំធ ើង
Software ន្ិងតរ ត ញក្ំពយូទ័រ។
២.២. ទិន្នន្័យ (Data)៖ មាន្ប្រភពមក្ពើ្ន្ធាន្
ពាណ
ិ ជជក្មម (Business Resources) រួមមាន្ព័ត៌មាន្
មន្សស ព័ត៌មាន្វតថ ព័ត៌មាន្ទើក្ដន្ែង ន្ិងព័ត៌មាន្
ប្ពឹតតិការណ
៍ ដដលប្តូវក្ត់ប្តាទក្។
6

7. ២.៣.ស្ក​
មមភាពឬដាំអែ
ើ រប្រតិរតតិ
(Activities/Process)
មាន្ប្រភពមក្ពើសក្មមភាព ឬដំធណ
ើ រប្រតិរតតិពាណ
ិ ជជក្មម
(Business Activities/Processes) ទំងឡាយដដលប្តូវ
បាន្ ផ្តល់ធោយធោយប្រធាន្ប្រតិរតតិ ន្ិងអ្ាក្ធប្រើប្បាស់តាម
ដផ្ាក្ន្ិមួយៗ។
២.៤.រអចេកវិទា (Technology)៖ គឺជាធប្គឿងររ ិកា
ា រធអ្
ិចប្តូន្ិចដដលប្តូវបាន្ធប្រើធដើមបើទញយក្ ផ្ាក្ទិន្ាន្័យន្ិង
តរ ត ញក្ំពយូទ័រ។ មយាងធទៀតគឺសំធៅចំធពាោះអ្ាក្ជំនាញក្ាង
ការតំធ ើង ជួសជលន្ិងប្តួតពិន្ិតយរធចចក្វ ិទាព័ត៌មាន្។
7

8. ២.៥.ការតរណ្ត
ត ញ (Networking)៖ គឺជាការតភា
ជ រ់
រវាងក្ំពយូទ័រធមមួយ(Server Computer) ធៅកាន្់ក្ំពយូទ័រ
ក្ូន្ (Client Computer) ជាធប្ចើន្ ធដើមបើធ្វើទំនាក្់ទំន្ង
រវាងទើតាំងពាណ
ិ ជជក្មមមួយជាមួយន្ឹងទើតាំងពាណ
ិ ជជក្មម
មួយធផ្សងធទៀត ក្ាងការរញ្ជូ ន្ទិន្ាន្័យ។
៣. ប្រភេទននប្រព័នធព័ត៌មាន៖
៣.១.ប្រព័ន្ធដាំអែ
ើ រប្រតិរតតិកិចេការ (TPS=Transaction
Processing System)៖ គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្មួយប្រធភទដដល
មាន្នាទើក្ាងការរញ្ចូ លទិន្ាន្័យ ដសវងរក្ព័ត៌មាន្ ដក្ដប្រន្ិង
លរទិន្ាន្័យ។
8

9. ៣.២.ប្រព័ន្ធប្ររ់ប្រងព័ត៌មាន្ (MIS = Management Information
System)៖ គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្មួយប្រធភទ ដដលមាន្នាទើក្ាងការធ្វើ
របាយការណ
៍ ដូចជា វ ិក្័យរប្ត របាយការណ
៍ ចំណ
ូ លចំ យ
ប្រចំដខ ប្រចំប្តើមាសន្ិងប្រចំឆ្
ា ំជាធដើម។ ប្រព័ន្ធ​
ព័ត៌មាន្ធន្ោះ
ទញទិន្ាន្័យធចញពើ Database ដតមួយ ររស់ប្រព័ន្ធដំធណ
ើ រ
ប្រតិរតតិក្ិចចការ (TPS)។
៣.៣.ប្រព័ន្ធប្រតិរតតិព័ត៌មាន្ (EIS = Executive Information
System)៖ គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្មួយប្រធភទដដលមាន្លក្ាណៈដូច
ធៅន្ឹង MIS ដដរប្គ្នន្់ដតវាទញទិន្ាន្័យធចញពើ Databases ជា
ធប្ចើន្ររស់ប្រព័ន្ធដំធណ
ើ រប្រតិរតតិក្ិចចការ (TPS)។
9

10. ៣.៤. ប្រព័ន្ធគាំប្ទន្ូវការស្ាំអរចចិតត(DSS = Decision
Support System)៖ គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្មួយប្រធភទ ដដលមាន្
លក្ាណៈដូចធៅន្ឹង EIS ដដរ ប្គ្នន្់ដតវាទញទិន្ាន្័យធចញពើ
Databases ក្ាងឆ្
ា ំចស់រេូតមក្ដល់ឆ្
ា ំរចចរបន្ា សំរារ់ធ្វើ
របាយការណ
៍ រួមមួយ​ ងាយប្សួលធោយមា
ច ស់ក្មមសិទធធ្វើការ
សំធរចចិតត ធដើមបើោក្់ដផ្ន្​
ការណ
៍ សំរារ់ឆ្
ា ំថមើតធៅធទៀត។
៣.៥. ប្រព័ន្ធជាំនញ(Expert System)៖ គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្
មួយប្រធភទដដលប្រមូលផ្តំន្ូវចំធណោះដឹងន្ិងវ ិ្ើធោោះប្ាយផ្ាក្
ក្ាងក្ំពយូទ័រ ងាយប្សួលធោយអ្ាក្ធប្រើប្បាស់ធប្រើក្ាងការធោោះ
ប្ាយរញ្ហ
ា ធផ្សងៗ តាមរយៈការសួរន្ិងការធ្ែើយ។
10

11. ៣.៦. ប្រព័ន្ធដាំអែ
ើ រការជាស្វ័យប្រវតតិកនុងការិយាល័យ
(Office Automation System) គឺជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្មួយ
ប្រធភទដដល​
មាន្នាទើក្ាងការធ្វើទំនាក្់ទំន្ងគ្ន
ា ក្ាងការ ិយា
ល័យ។
៣.៧.ប្រព័ន្ធមូលដ្ឋ
ា ន្នន្អរហទាំព័រ(Web-based System)គឺ
ជាប្រព័ន្ធព័ត៌មាន្មួយប្រធភទ ដដលមាន្នាទើក្ាងការធ្វើ
ទំនាក្់ទំន្ងពាណ
ិ ជជក្មមរវាងប្រធទសមួយជាមួយន្ឹង
ប្រធទសធផ្សងធទៀតតាមរយៈ Internet។
11