1. IKUSMEN URRIA ETA ITSUTASUNA. DEFINIZIOAK.
1/ Osasunaren Mundu Erakundea (OME), 1972:
Ikusmen zolitasuna 0’05 eta 0’3 bitartekoa denean, ikusmen urria dagoela esaten da.
Ikusmen zolitasuna 0 (argirik ez hautematea) eta 0’05 bitartekoa denean, berriz,
itsutasuna dagoela esaten da; beste parametro baten arabera, ikuseremua finkatze-
puntutik 0º-tik 10º-ra artekoa denean.
2/ Adituen elkarretaratzea (Uppsala, 1978):
Ikusmen urritasuna duen pertsonak ikusmenaren gutxitze nabarmena du; gutxi bada
ere, ordea, aski da argia ikusteko, haren bitartez orientatzeko, eta bestelako zenbait
funtzio betetzeko.
Itsutasuna duen pertsonak, berriz, ezin du funtzio horiek betetzeko behar beste argi
hauteman (gertatu liteke argirik batere ez hautematea).

2. IKUSMEN ALTERAZIOAK. SAILKAPENA. ONDORIOAK.
Askotariko patologiek sortu dezakete ikusmen urritasuna; gainera, zer-nolako patologia
den, modu batean edo bestean eragin dezake ikusmenean, eta horrek asko baldintzatzen
du nola jokatzen den ikusmenarekin, eta nola erabili modu eraginkorrean ikusmen
hondarra.
1/ IKUSEREMU ZENTRALA GALTZEA. Ondorioak:
Xehetasunak bereizteko (irakurtzeko, aurpegiak norenak diren antzemateko…), erretinako
atal batez baliatzen gara: makulaz. Hala, makula erabili ezin duten pertsonek ikuseremu
zentrala galtzen dute. Erretinak makulatik kanpo askoz ere kono gutxiago dituenez,
zolitasuna murriztuta izaten dute.
Ikuseremu zentrala galdu dutenek oso traba handiak dituzte irakurtzeko, arbela eta
telebista ikusteko, pertsonak ezagutzeko…; oro har, ikusmen fina behar den edozein
zereginetarako. Baliteke koloreak bereizteko ere arazoak izatea.
Gainera, gehiegizko argitasuna itsugarria gertatu dakieke, eta bai fotofobia sortu ere.
Hori dela eta, maila txikiko argiztapena da egokia haientzat (argiztapena kontrolatu
ezin denean, komeni da iragazkiak erabiltzea).
Orientatzeko edo leku batetik beste batera mugitzeko ez dute arazo handirik izaten,
ikusmen periferikoa erabiltzen dutelako oztopoei antzemateko. Gainera, zerbait
mugitzen bada, jarraitu diezaiokete begiez.
Tamaina handiko testuak (errotuluak, testu handituak, egunkari eta aldizkarietako
tituluak…) irakurri ditzakete.
Nola jokatu?
Begirada objektuaren edo testuaren gainean edo azpian finkatzen irakatsi behar
zaie, irudia eskotomaren gainean edo azpian geratu dadin.
Oro har, ikusmen urritasuna sortzetikoa bada, jakiten dute begirada non finkatu;
aurretiaz ondo ikusten zutenek, berriz, beren-beregi ikasi behar izaten dute norantz
begiratu, begirada erdialdean finkatzeko ohitura baitute. Argiztapen egokia behar
dute, eta letra handituak testuetan.
2/ IKUSEREMU PERIFERIKOA GALTZEA. Ondorioak:
Ikuseremu periferikoa galdu duten pertsonek ezin dute erretinaren periferia erabili, baina
bai, ordea, ikusmen zentral osoa edo ia osoa.
Zailtasunak dituzte orientatzeko eta mugitzeko. Ez dituzte ondo kalkulatzen distantziak.
Astiro irakurtzen dute, begirada finkatzeko eremu txikia dutelako: kostatu egiten zaie
testuan kokatzea eta galdu egiten dira lerroz aldatzean.
Gauez oso txarto ikusten dute (gau itsutasuna).
Eguzkiaren argiak itsualdiak sortzen dizkie, eta arazoak izaten dituzte argi aldaketetara
egokitzeko.

3. TAMAINA HANDITU
Ikusmen zolitasun gutxiko pertsonei, testuen eta ilustrazioen tamaina handitu behar diegu
informazioa jaso dezaten; era berean, kontraste handiko testuak eta ilustrazioak eskaini
behar dizkiegu, beti ere.
Horrez gain, informaziora iristeko lagungarri, zenbait tresna optiko erabiltzen dituzte:
betaurreko bereziak, lupak, teleskopioak, lupa-telebistak…
Alabaina, irudiak edo testuak handitzea ez da izaten kasu guztietan laguntzarik onena.