1. TXIBIRITA
Nire lana egiteko hartu dudan aitzakia txibirita da. Hau abiapuntua izanda, lehendabizi
erakutsi nizun objektua, txibirita erreala izan zen.
“LA BUENA ESENCIA SE GUARDA EN FRASCO PEQUEÑO”
Honekin, modu sinple baten txibiritak zer nolako itxura erreala daukan adierazi nahi
nizun. Naiz eta orain edozein zelaitan ikusi, zein natur elementuz osatua dagoen agertzea izan
zen nire helburua. Benetan, txibiritak zein forma har dezakeen, nondik hasten zaizkien orriak,
ukitzerakoan daukan taktua eta bizirik iraun ahal izateko zein osagai behar dituen ikusteko.
Beraz, nire lanaren lehendabiziko ikus objektua, txibirita erreala da, naturala eta
naturaren parte eta honetarako, zelaian txibirita bat hartu nuen, sustrai eta guzti eta
kristalezko pote baten barruan zelaian txibiritarekin batera hartu nuen lur apur bat bota nuen
barrura. Pote txiki hau aukeratu nuen, horizka kolorea daukalako, eguzki izpien adierazlea.
Ondoren, ur pixka bat bota nion eta azkenik, hartutako txibirita zotz baten laguntzaz potearen
barrura sartu nuen. Honekin, txibiritak izan ditzakeen eraldaketak ikusteko adibide ezin hobea
dela ikusi nuen, eguzkia dagoenean bere petaloak zabal zabalik izaten dituelarik eta eguzkia
ezkutatzen denean, lotan egongo balitz bezala, bere petaloak biltzen ditu pistiloak babestuz.
Naturako objektu hau behatzen dagoen bitartean, haurra zentzumen guztiak eta buru
prozesu ezberdinak jartzen ditu martxan.
Txibirita hau motibaziorako aitzakia da ikus sortze lanak egiteko.
Hemen agertzen diren ikus kontzeptuak definituko ditut:
- Gardentasuna, gogortasuna eta biguntasuna, material organikoa eta ez
organikoak, naturala eta gizakiak sortutakoa, irekia eta itxia eta koloreak.

2. “ERREALITATETIK SINTETIZAZIOARA”
Txibiritaren abstrakzio bat izango litzateke, benetan erreala den zerbaitetik gero guk
nola barneratzen dugun eta adierazten dugunaren errepresentazioa.
Argi dago, argazki honetan ikus daitekeen txibirita ez dela benetakoaren guztiz
berdina, baina erreala den txibirita sintetizatu egin dut.
Honetarako erabilitako material ia guztiak birziklatuak izan direla esan beharra daukat.
Gaur egun, guztiz ohituta gaude( orokorrean hitz eginda), erabiltzen dugun guztiak erositako
helburua betetzean bota egin behar dela, baina zergatik ez beste aukera bat edo gehiago
eman?
Beraz,bi ideia hauek kontutan izanda hemen ikus daitezkeen bi txibirita egin ditut, bata
bestea baino handiagoa eta beraz tamainarekin jokatu gura izan dut, handia eta txiki
kontzeptuak landuz. Bestalde, hauek egiteko erabili ditudan koloreak, txibiritak berak izan
ditzakeen berdinak dira: berdea, horia, zuria eta petaloen atzealdea arrosa kolorekoa.
Egindako lana 3 dimentsiotakoa izan da eta hau burutzeko erabili izan ditudan
materialak eta baliabideak ondorengoak izan dira:
Lehendabizi, sukalderako eta komunerako erabiltzen den papera bukatzean geratzean
den kartoizko erroioak erabili ditut. Hauek, erositako berde koloreko txarolezko papera
zeloarekin itsatsi egin ditu. Ondoren, erabiltzen ez ditudan orriak hartu eta petaloak marraztu
ditut ondoren guraizeekin petalo forma eman eta arrosa koloreko margoa batekin, petaloen
atzealdeak izango direnen puntak marraztu dizkiet. Hauek banan-banan itsatsi egin ditut eta
azkenik, hori koloreko esponja natural baten zati bat hartu eta erdialdean jarri dut.
Ikus kontzeptuak:
- Tamaina erlazioa (handia eta txikia)

3. - Paper eta kartoien erabilera eta hauek sortzen dituzten zailtasun eta abantailez
konturatzea.
- Ekologia (birziklapena)
- 3 dimentsioetako objektuak sortu.
- Ukimena
Hirugarren lan honetan, txibiritaren forma eta koloreetan oinarritu naiz.
“Forma geometriko eta koloreekin jolasean”
Txibirita bat ikusten duzunean, zer ikusten duzu eta zer ikus daiteke?
Galdera hau eginik heldu nahiz puntu honetara eta izan ere, txibiritak borobil itxura
dauka, baina aldi berean bere kirtenak lauki zuzen itxura ere badauka. Beherantz begiratuz,
petaloak ikus daitezke eta hauek hiruki itxurakoak dira.
Ikuskera honetatik sortu dut bigarren irudia eta nola ez, tamaina desberdinekin ere
jolasteko aukera eman dit. Ideia honetatik habiatuta, urrunago joan naiz eta karratu txiki
handi eta lauki zuzenekin jolastu dut lehendabiziko irudia sortuz.
Bi irudi hauetan, koloreak ere sartu ditut txibiritaren adierazleak direlarik.
Hauek egiteko ordenagailua erabili dut.
Ageri diren ikus kontzeptuak:

4. - Sintetizazioa, koloreak, forma geometrikoak (laukia, borobila eta hirukia), tamaina
(handia eta txikia), mugaduna(orri baten barruan), bi dimentsionala,
espazioa(barrua-kanpoa).
“NATURATIK SORTUTAKOA”
Lan hau egiteko erabilitako materialak naturalak dira, naturatik ateratako osagaiez
eginda dago. Hain zuzen, hondartzan aurkitu nuen landare baten osagaiez eta esponja
naturalez osaturik dago. Landarearen hostoak hartu nituen eta bere erramak eta etxean nuen
esponja zatiarekin txibirita bat sortu nuen.
Ikus kontzeptuak:
- Kolorea, naturaltasuna, berrinterpretatu ( material naturalen eraldaketa), azalera
propietateak (ligortasuna, suabeae.a.), gogortasuna eta hauskortasuna, kantitatea
(orri kopuruan, zenbat?), dimentsioak.

5. “MATERIAL SINTETIKO ETA NATURALEN BILKURA”
Argazki honi begiratuz zer ikus dezakegu?
Begi bistaz, hondar bustia eta sikua ikus dezakegu eta hiru kolore eta tamaina
desberdinetako tapoiak.
Baina osotasunean elementu guztiak batuz zer sortzen du?
Txibirita bat.
Txibiritaren berezko inguru naturala ez den beste inguru batetik hartutako
materialekin sortua dago.
Ikus kontzeptuak:
- Tamaina (handia, txikia), kantitatea(zenbat?), bustitasuna eta lehortasuna,
irristagarritasuna, bateratzea, forma geometrikoa (borobila)eta koloreak

6. “Ostadarraren koloreekin jolasean”
Txibirita ikustean, kolore desberdinak dituela ikus daiteke. Koloreak aipatzean,
ostadarra datorkit burura eta bertan aurkitzen diren zazpi koloreak adierazteko txibiritaren
petaloak erabili ditut.
Ostadarraren koloreko txibirita honetan, marrazketarako erabiltzen diren material eta
teknika desberdinak erabili ditut eta hauekin esperimentatu egin dut bere alde positiboak eta
negatiboak ikusiz. Alde positiboen artean, testura desberdina, “planifikazioaren beharra” ez
zikintzeko, materialen eraldaketa, e.a. Negatiboen artean, zerbait aipatzearren, espazio
handiaren beharra eta material askoren beharra.
Hau egiteko, hori koloreko tenpera erabili dut eta pintzel baten laguntzaz, hau
irristatuz borobil bat egin dut. Ondoren, akuarelak erabili ditut eta pintzelarekin, gora eta
behera pintzel ukituak eginez ostadarrean aurkitu ditzakegun koloreak adierazi ditut. Azkenik,
marrazteko erabil daitezkeen material desberdinak erabiliz, kirtena eta petaloak marraztu
dizkiot (errotulkia, margo lodia eta argizaria ).
Ikus irudi honetan zer gehiago ikus dezakegu?
- Testuren bereizketa: (ligorragoa, zuabeagoa), lan egiteko teknika desberdinak
(irristagarritasuna, goitik behera),forma geometrikoa (borobila), kantitatea
(zenbakiak), sintetizazioa, higienea (garbitasuna, zikintasuna), lerroak eta kolore
masak eta paperaren propietateak(lodiagoa, meheagoa

7. “Etxeko arropak”
Koloreekin lanean nenbilela, txibiritak dituen koloreetan oinarrituz, janzteko txibirita
egitea ideiatu zitzaidan. Euskal Herriko ikurrina adierazteko, nikiak , e.a. dauden bezala
zergatik ez txibirita baten errepresentazioa bat egin?
Txibirita adierazteko eta aldean eramateko, sentitzeko, bizitzeko bestelako era bat da.
Honetarako erabili nituen materialak etxean jadanik erabiltzen ez ziren niki, zapi eta
transparentziak izan dira. Erabilitako gauza bakoitza eraldatu egin dut eta artaziak , orratza
eta haria erabili ditut.
Ikus objektua definitzen:
- Arropa, koloreak, tamaina (handia -txikia), hotza (negua, nikia manga luzea),
ukimena (suabea, goxotasuna), gardentasuna eta opakoa , moldagarria(biguna da,
tolestu daiteke)

8. “ ZENTZUMENAK LANTZEN ”
Txibirita usaindu, ikusi eta ukitu egin daitekeen objektu naturala izan arren, gizakiok
ditugun bost zentzumenak praktikan jartzen zuen zerbaiti buruz bueltak eman ondoren, lan
hau bururatu zitzaidan.
Ikus daitekeen bezala, bost zentzumenak bateratu ditut eta honetarako erabilitako
materialak ondorengoak izan dira: atzamar itsura duten gominolak , txupa-txusa, txarolezko
papera eta kola.
Lan honekin baita, perspektiba aldaketa bat egin nahi izan dut, izan ere normalean beti
ikusten dugu txibirita bat goitik baina zer gertatzen da hartu eta buelta ematen baldin
badiogu?
Ikus kontzeptuak:
- Koloreak (zuria, gorria, berdea), kantitatea (zenbakia), gorputzeko atala (10
atzamar), distira, perspektiba aldaketa eta dimentsioak eta zaporeak.

9. “ ESPAZIOAN”
Lehenagoko ikus lanean zentzumenekin ibili garen bezala, zer gertatuko litzateke
espazioarekin esperimentatzen baldin badugu? Begira zer ikus daitekeen.
Nik espazioarekin esperimentatzeko, goma eva zuria erabili dut eta nahiz eta benetan
espazio negatiboa den burututako ikusi-objektua, kontraste gehiago emateko, kartulina beltza
erabili dut espazio hutsaren adierazle. Beraz, lan honetan espazio positiboarekin eta
negatiboarekin esperimentatu dut txibirita sortuz.
Ikus daitezkeen kontzeptuak:
- Kolore kontrastea (zuria, beltza), imajinazioa (linea inajinarioak jartzen dira),
espazioa (positiboa -negatiboa), banaketa eta bilkura (puzzlea).

10. “ TXIBIRITA ZATIKATUA”
(GARRAIOBIDEA)
Txibirita haitzakitzat hartuta, hau adierazteko esperimentaketa erabiliz hainbat
puntutatik jorratu dugu: naturatik, material sintetikoak erabiliz, koloreak landuz, ikuspuntu
desberdinetatik landu e.a., baina zer gertatzen da txibiritaren elementuak zatikatzen baldin
baditugu? Zer sortu daiteke hemendik?
Hau eginda eta txibiritaren koloreak errespetatuz, bi mota desberdinetako elementuak irten
dira eta lehendabizikoa, garraiobide bat izan da: txalupa bat.
Honetarako, material desberdinak erabili ditut: skot brite (platerak garbitzekoa, hostoen
adierazgarri), zuri koloreko puzgarriak (petaloen adierazle), paita berdea (kirtenaren adierazle)
eta krespoi papera (pistiloaren adierazle).
Ikus kontzeptuak:
- Kantitatea (puzgarri kopurua), zurruntasuna (kirtenean) eta malgutasuna
(puzgarriak), testura (ligorra, suabea), koloreak (berdea, zuria, horia), geruza
mekateka (eguzkian), bertikaltasuna eta horizontaltasuna, materialen
iraunkortasuna (apurkorrak, moldagarriak,) elementu figuratiboa: txalupa.

11. “ TXIBIRITA ZATIKATUA”
(ALTZARIAK)
Aurreko lanean aipatu dudan bezalaxe, zer gertatuko litzateke txibirita baten osagaiak
banatzen baldin baditut? Galderarekin esperimentatzen bigarren lan hau sortu zen.
Lehenagoko adibidean bezalaxe, txibiritaren koloreak errespetatu egin ditut.
Oraingoan erabilitako materialak naturalak eta sintetikoak dira bien arteko bateratze bat sortu
nahian.
Ikus daitekeen bezala, tamaina desberdinetako zotzekin aritu naiz, alanbre zatiekin,
horia koloreko esponjarekin, plastiko zatiarekin eta zelofan paperarekin.
Material guzti hauen bateratzearekin, altzari bat lortu dut, aurkia.
Ikus- kontzeptua:
- Dimentsioa (bi dimentsioetan), koloreak, ukimena, materialak (naturala eta
sintetikoa), zatiketa eta bateratzea, materialen gogortasuna (biguntasuna eta
gogortasuna), material delikatuak eta moldagarriak, modernitatea.

12. “ Elementua eta bere errepresentazio linguistikoa”
Bokal, kontsonante eta zenbakien munduan murgilduko gara lan honetan eta oinarria txibirita
izanda, hitzari dagokion elementuaz osatua dago hitza bera.
Lan honetarako erabilitako elementuak, berde koloreko irrista-gaitza den ehun sintetikoaren
zati bat, txibirita naturalak eta kola erabili ditut. Honez gain, hitza bera sortzeko irrista-gaitza
den zati honekin jolastu dut eta txibirita bera haria izango balitz bezala, bertako zuloak
aprobetxatuz,hitza osatu dut.
Ikusi-kontzeptuak:
- Materiala (naturala eta artifiziala), etendurak, letrak eta zenbakiak, espazioaren
egitura (bertikaltasuna eta horizontaltasuna), kolorea eta forma geometrikoa
(ehuna karratua).