Μία διαθεματική προσέγγιση του αθλήματος της κολύμβησης

1. Η κολύμβηση στο Δημοτικό
Σχολείο
(βιωματικές – διαθεματικές δράσεις)
Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας
Β΄ Τάξη 2015
Μηλιάδου Χαρά
Απαζίδου Κων/νια
Αϊβαζίδου Κατερίνα

2. Στη διάρκεια του προγράμματος
προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε τις
εξής διαστάσεις του θέματος:
• Κολύμβηση και εκμάθηση βασικών τεχνικών
• Κολύμβηση στην αρχαιότητα
• Κολύμβηση και μυθολογία
• Κολύμβηση και ασφάλεια
• Κολύμβηση, πνιγμός και διάσωση
• Κολύμβηση στην Τέχνη
• Κολύμβηση και ζώα που ζουν ή κολυμπούν στο νερό
• Κολύμβηση ως Ολυμπιακό άθλημα
• Κολύμβηση και Παρολυμπιακοί Αγώνες
• Κολύμβηση και Φιλαναγνωσία
• Κολύμβηση και Γεωγραφία
• Κολύμβηση και Μαθηματικά

3. Δ ΩΠΑΙ ΑΓ ΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Βασικός σκοπός:
Προαγωγή της φυσικής – σωματικής υγείας των
μαθητών (μέσω της βιωματικότητας) και της
ψυχοκοινωνικής τους υγείας (μέσω της
διαθεματικότητας).
Άντληση χαράς από τους μαθητές.

4. Εκμάθηση βασικών κινητικών δεξιοτήτων
κολύμβησης
Εξοικείωση των μαθητών με το υγρό στοιχείο
Εμπειρία αναψυχής στο νερό
Πρακτική εφαρμογή των βασικών κανόνων υγιεινής
και ασφάλειας
Καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης, αυτονομίας,
υπευθυνότητας και κοινωνικοποίησης των μαθητών
ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ:
(Βιωματικότητα)

5. Ανάπτυξη εμπιστοσύνης και πειθαρχίας
Ενθάρρυνση των μαθητών για συνέχιση της κολύμβησης
στον ελεύθερο χρόνο τους
Διάδοση της κολύμβησης ως το ιδανικότερο άθλημα για
τις ηλικίες των παιδιών του Δημοτικού.

6. Γραφή διαφόρων κειμενικών ειδών (λίστα–κατάλογος,
ημερολόγιο, ποίημα, πινακίδα, συνέντευξη κ.α.)
Αποκωδικοποίηση σημαινόμενου διάφορων σημάτων,
απαγορευτικών πινακίδων κ.α.
Χρήση προστακτικής και απαγόρευσης
ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ:
(Διαθεματικότητα)
Εξοικείωση των μαθητών στη/στον:

7. Μελέτη αναπαραστάσεων σε νομίσματα, αγγεία,
γραμματόσημα, πίνακες ζωγραφικής κ.α.
Εικαστική έκφραση των μαθητών με χρώματα σε
χαρτόνι, πλαστελίνη κ.α. (Δημιουργία πινακίδας,
αφίσας, νομισμάτων, γραμματόσημου)
Επίλυση απλών προβλημάτων μαθηματικών
(π.χ. περίμετρος πισίνας, προπαίδεια κ.α.)
Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο

8. Εντοπισμός διάφορων γειτονικών πόλεων και της
πρωτεύουσας στο χάρτη (Πόλεις με ονομαστές ακτές,
κολυμβητικές εγκαταστάσεις κ.α.)
Οργάνωση των προϋπαρχουσών γνώσεων για τα
αμφίβια ζώα, για τους ναυαγοσώστες κ.α.
Ανάγνωση βιβλίων σχετικών με την κολύμβηση και
την εικαστική παρουσίασή τους (Φιλαναγνωσία)

9. ΔΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ
ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ
 Ομαδοσυνεργατική μέθοδος.
 Καταιγισμός ιδεών.
 Ανάγνωση και εικαστική παρουσίαση παραμυθιών.
 Δραματοποίηση – θεατρικό παιχνίδι.
 Προβολή φωτογραφιών, βίντεο και παρουσιάσεων.
 Δημιουργία αφίσας με τις σημαντικότερες
συμβουλές για την ασφάλεια στην κολύμβηση.
 Χειροτεχνίες – κατασκευές.

10.  Αξιοποίηση υλικού από διαδίκτυο.
 Χρήση υπολογιστή και χάρτη.
 Συνέντευξη.
 Προβλήματα μαθηματικών.
 Επισκέψεις των μαθητών στο κολυμβητήριο προκειμένου
να εξασκηθούν στις βασικές τεχνικές.
 Παρουσίαση συμπερασμάτων σε άλλη τάξη.

11. Δ ΔΠΕ ΙΑ ΣΥΝ ΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ
ΔΩ ΩΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥ Ν Τ Ν
Ω Ω ΩΑΝΤΙΣΤΟΙΧ Ν ΓΝ ΣΤΙΚ Ν
ΩΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝ Ν
ΓΛΩΣΣΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

12. ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ
ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ
1o1oς ΜΗΝΑΣς ΜΗΝΑΣ Διερεύνηση θέματος. Επεξεργασία και υλοποίηση δράσεων.
22ooς ΜΗΝΑΣς ΜΗΝΑΣ Βιωματική άσκηση στο κολυμβητήριο της πόλης
33ooς ΜΗΝΑΣς ΜΗΝΑΣ Εξαγωγή συμπερασμάτων και αξιολόγηση. Παρουσίαση των
σημαντικότερων σημείων του προγράμματος σε μαθητές άλλων
τάξεων.

13. Κολύμβηση και εκμάθηση
βασικών τεχνικών

15. Κολύμβηση και γραπτός λόγος
Οι μαθητές με αφορμή την κολύμβηση ήρθαν σε επαφή με
διάφορα κειμενικά είδη (λίστα, ημερολόγιο, άρθρο) που
εντάσσονται στην ύλη της Γλώσσας της Β΄ Τάξης.

16. Λίστα

18. Ημερολόγιο

19. Άρθρο

20. Κολύμβηση στην αρχαιότητα
Συζητήσαμε για το κολύμπι στη Αρχαία Ελλάδα, την
κολυμβητική ικανότητα των Ελλήνων στην ναυμαχία της
Σαλαμίνας, το κτίσιμο πισινών (κολυμβηθρών), τη σχέση
γυναικών και κολύμβησης, την κολυμβήθρα στην Ποσειδωνία,
τους «ύφυδρους» Σπαρτιάτες, τους λιγοστούς κολυμβητικούς
αγώνες, τη φράση «Ο μη επισταμένος μήτε νειν μήτε γράμματα
απαίδευτος εστί και βάρβαρος», την ελεύθερη κολύμβηση των
αρχαίων Ελλήνων με ή χωρίς «λουτρίδα». Σε αυτή την ενότητα
οι μαθητές ξαναθυμήθηκαν τους παρελθοντικούς χρόνους στη
Γλώσσα και απέκτησαν γνώσεις για την ιστορία της

21. Μελετήσαμε εικόνες από δεξαμενές, αγγεία, ψηφιδωτά κ.α.

22. Κολύμβηση και μυθολογία
Συζητήσαμε με τους μαθητές για τη θάλασσα, ως
μυθική παρουσία που προήλθε από τη Γη, το μυθικό
θεό της θάλασσας, Ποσειδώνα, και μύθους σχετικούς
με τη θάλασσα π.χ. Δίας και Ευρώπη. Σε αυτή την
ενότητα οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τη
Μυθολογία, μάθημα επόμενης τάξης.

23. Κολύμβηση και ασφάλεια
Συζητήσαμε με τους μαθητές για τις απαγορευτικές
πινακίδες που υπάρχουν κοντά σε θάλασσες και
ποτάμια, την προσοχή που πρέπει να δίνουμε σε
αυτές, τι μπορεί να σημαίνουν - ακόμα και αν είναι
γραμμένες σε ξένη γλώσσα - και για ποιο λόγο
τοποθετήθηκαν εκεί. Σημειώνουμε ότι σε αυτή την
ενότητα οι μαθητές εξασκήθηκαν στην προστακτική
(κατάφαση/άρνηση).

25. Κολύμβηση, πνιγμός, διάσωση
Αρχικά διαβάσαμε οδηγίες του Λιμενικού Σώματος
για την αποφυγή πνιγμού. Έπειτα συζητήσαμε σχετικά
με τα προειδοποιητικά σήματα, τα μέσα διάσωσης,
μνημεία γνωστών ναυαγίων κ.α. Τέλος, είδαμε
φωτογραφίες μεταλλίων διάσωσης από πνιγμό και
πίνακες ζωγραφικής σχετικούς με το θέμα.

26. Προειδοποιητικά σήματα

27. Μέσα διάσωσης
Α. αεροπλάνα

28. Μέσα διάσωσης
Β. σωσίβια

29. Μέσα διάσωσης
Γ. σωσίβιες λέμβους

30. Μέσα διάσωσης
Δ. φουσκωτά σκάφη

32. Μνημεία

33. Μνημεία

34. Μετάλλια διάσωσης

35. Ναυαγοσώστες

37. Πίνακες ζωγραφικής (διάσωση)

39. Κολύμβηση στην Τέχνη
Στην ενότητα αυτή μελετήσαμε γραμματόσημα,
νομίσματα, πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά κ.α. με γενικό
θέμα την κολύμβηση. Στόχος μας ήταν να σχολιάσουμε
τις φιγούρες που απεικονίζονται, τα χρώματα που
υπάρχουν, να δώσουμε τίτλους στα έργα και να
παροτρύνουμε τους μαθητές να δημιουργήσουν οι ίδιοι
στο μάθημα των Εικαστικών νομίσματα με πλαστελίνη,
γραμματόσημα με δικά τους σχέδια, ζωγραφιές σχετικά
με το κολύμπι και ό,τι άλλο εμπνευστούν.

40. Γραμματόσημα

41. Γραμματόσημα

42. Γραμματόσημα

43. Νομίσματα

44. Ζωγραφική

45. Ζωγραφική

46. Γλυπτά

47. Γλυπτά

48. Τα έργα των παιδιών (γραμματόσημα)

49. Τα έργα των παιδιών (γραμματόσημα)

50. Τα έργα των παιδιών (με πλαστελίνη)
Μετάλλιο

51. Τα έργα των παιδιών (με πλαστελίνη)
Νόμισμα

52. Τα έργα των παιδιών (με πλαστελίνη)
Πισίνα

53. Τα έργα των παιδιών (με πλαστελίνη)

54. Τα έργα των παιδιών (ζωγραφιές)

55. Κολύμβηση και ζώα που ζουν στο νερό
Στην ενότητα αυτή συζητήσαμε για τα ζώα που ζουν στο νερό.
Λόγω του μεγάλου αριθμού των ζώων αυτών εστιάσαμε
ενδεικτικά στον βάτραχο (αμφίβιο), στο δελφίνι (κήτος) και
γενικά στα πτηνά. Οι μαθητές ωστόσο είχαν την ευκαιρία να
αναφέρουν όποια άλλα ζώα γνωρίζουν ότι ζουν στο νερό - ακόμα
και είδη ψαριών - και ταυτόχρονα να ανακαλέσουν γνώσεις που
απέκτησαν στο μάθημα της Μελέτης. Αναφορικά με τα πτηνά
προβάλαμε πολλές εικόνες με σκοπό να δείξουμε τα διάφορα
πτηνά, τα πολλά είδη του καθενός, αλλά και να επισημάνουμε ότι
ζουν στο ίδιο περιβάλλον και έχουν την ίδια τροφή.

56. Κολύμβηση και
ζώα που ζουν στο νερό (Βάτραχος)

57. Κολύμβηση και
ζώα που ζουν στο νερό (Δελφίνι)

59. Κολύμβηση και
ζώα που ζουν στο νερό (Πτηνά)

60. Επίσης προβάλλαμε εικόνες διάφορων ζώων που
κολυμπούν στο νερό θέλοντας να δείξουμε ότι
κολυμπούν όλα τα ζώα, ακόμα και τα πιο μεγαλόσωμα
ζώα.
Κολύμβηση και
ζώα που κολυμπούν στο νερό

61. Επίσης προβάλλαμε εικόνες διάφορων ζώων που
κολυμπούν στο νερό θέλοντας να δείξουμε ότι
κολυμπούν όλα τα ζώα, ακόμα και τα πιο μεγαλόσωμα
ζώα.
Κολύμβηση και
ζώα που κολυμπούν στο νερό

62. Κολύμβηση και
ζώα που κολυμπούν στο νερό
Το υδρόβιο είδος Argyroneta
aquatica ζει κάτω από το νερό,
φτιάχνοντας μια φούσκα από
ιστό, γεμάτη με αέρα, ενώ είδη
του γένους Desis μπορούν να
παραμείνουν για μέρες κάτω
από την επιφάνεια της
θάλασσας, συγκρατώντας
αέρα γύρω από το τριχωτό
τους σώμα ή και απευθείας
από το νερό.
Τίγρη Katraj

63. Κολύμβηση και ζώα
Έπειτα παρακολουθήσαμε το εκπαιδευτικό DVD «Υπέροχα
Άγρια Ζώα» του National Geographic «Βουτιά στη βαθιά
θάλασσα».

64. Κολύμβηση ως Ολυμπιακό άθλημα
Στην ενότητα αυτή συζητήσαμε με τους μαθητές από
πότε η κολύμβηση αποτελεί ολυμπιακό άθλημα, για τα
αγωνίσματα ανδρών και γυναικών, για τα παλιά
αγωνίσματα κολύμβησης, για τους Έλληνες
Ολυμπιονίκες στο άθλημα κ.α. Προβάλαμε ακόμα
φωτογραφία από τους αγώνες κολύμβησης που έγιναν
το 1896 (πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες ή
αλλιώς πρώτη Ολυμπιάδα).

65. Κολύμβηση και παρολυμπιακοί αγώνες
Στην ενότητα αυτή συζητήσαμε με τους μαθητές για το νόημα
και τη σημασία των παρολυμπιακών αγώνων. Προβάλαμε
φωτογραφίες από αγωνίσματα και αθλητές, από μετάλλια και
απονομές. Οι μαθητές συζήτησαν σχετικά με τη
διαφορετικότητα, ευαισθητοποιήθηκαν, θαύμασαν για τη
δύναμη των αθλητών, χάρηκαν για τις επιτυχίες τους και
συνειδητοποίησαν τη σημασία της συμμετοχής και της
προσπάθειας.

68. Κολύμβηση και Φιλαναγνωσία
Στην ενότητα αυτή διαβάσαμε και συζητήσαμε το βιβλίο της
Λήδα Βαρβαρούση «Ένα ψάρι που δεν ήξερε… να
κολυμπάει!», εκδόσεις Παπαδόπουλος. Στη συνέχεια το
δραματοποιήσαμε (θεατρικό παιχνίδι). Έπειτα αναζητήσαμε
στο διαδίκτυο και διαβάσαμε παιδικά ποιήματα σχετικά με το
κολύμπι. Τέλος, παροτρύναμε τους μαθητές να γράψουν τα
δικά τους ποιήματα σχετικά με το θέμα. [Δραστηριότητα που
εντάσσεται στο μάθημα της Γλώσσας (Γραπτός Λόγος -
έμμετρος ή ελεύθερος -, ομοιοκαταληξία, στίχος, στροφή κ.α.)

69. Η κολύμβηση
Ομορφιά το καλοκαίρι!
Στο θαλασσινό νερό
σαν ψαράκι, με το πλάι
κάθε μέρα κολυμπώ!
Το δελφίνι με κοιτάζει
με το στόμα του γελά.
Μια βαρκούλα αρμενίζει
με τα πράσινα πανιά!
Παιδικά ποιήματα
από το διαδίκτυο
Το καλοκαίρι
Καλώς ήρθες , καλοκαίρι ,
με της θάλασσας τ’ αγέρι ,
το κολύμπι , τις βουτιές
και του ήλιου τις ματιές
τις καυτές .
Έλιωσες γοργά τα χιόνια
κι έφερες τα χελιδόνια ,
τα γλυκά τα παγωτά ,
τα μανίκια τα κοντά
κι όλα αυτά .
Καλώς ήρθες , καλοκαίρι ,
απ’ τα μακρινά τα μέρη .
Τα σχολεία είναι κλειστά
και τα βότσαλα ζεστά
κι εμείς παίζουμε , γελάμε ,
στα νερά τσαλαβουτάμε ,
με χαρά .
Νίκη Βούρβουλη

70. Στη συνέχεια οι μαθητές προσπάθησαν να γράψουν ένα
δικό τους ποίημα.
Θάλασσα, θάλασσα
είσαι μεγάλη
κολυμπάνε οι άνθρωποι
οι μικροί κι οι μεγάλοι.
Θάλασσα, θάλασσα
πόσο σ’ αγαπώ
να κολυμπάω στα νερά σου
πόσο το ποθώ!
Δελφίνι, δελφίνι
πώς σ’ αγαπώ
γιατί έτσι κολυμπάω κι εγώ.
Βλέπω τσούχτρες
βλέπω βράχια
και μικρά μικρά ψαράκια.
Απ’ τη θάλασσα δε βγαίνω
κάθε μέρα περιμένω
για κολύμπι να πηγαίνω.

72. Κολύμβηση παντού και πάντοτε
Στην ενότητα αυτή μέσα από την προβολή διαφορετικών
φωτογραφιών διαπιστώσαμε πως μπορούμε να
κολυμπήσουμε παντού. Σε πισίνες εξωτερικές, εσωτερικές με
κύματα, ολυμπιακών διατάσεων σε ξενοδοχεία, σε
κρουαζιερόπλοια, σε σπίτια, σε κολυμβητήρια, σε θαλάσσια
πάρκα, σε σχολεία κ.α. Επίσης κολυμπούμε στη φύση (στη
θάλασσα και στα ποτάμια) σε όλες τις εποχές ,ακόμα και με
πάγους. Τέλος έγινε αναφορά στη χειμερινή κολύμβηση και
εξαιτίας του μεγάλου ενδιαφέροντος οι μαθητές πήραν
συνέντευξη από έναν χειμερινό κολυμβητή.

73. Κολύμβηση παντού
σε πισίνες α. εξωτερικές

74. Κολύμβηση παντού
σε πισίνες β. εσωτερικές

75. Κολύμβηση παντού
σε πισίνες γ. με κύματα

76. Κολύμβηση παντού
σε πισίνες δ. σε
κρουαζιερόπλοια

77. Κολύμβηση παντού
σε πισίνες ε. ολυμπιακών διαστάσεων

78. Κολύμβηση παντού
στη φύση

79. Κολύμβηση παντού
στους πάγους

80. Κολύμβηση παντού
στους πάγους

81. Κολύμβηση πάντοτε
Χειμερινή Κολύμβηση

82. Κολύμβηση και Γεωγραφία
Στην ενότητα αυτή αναζητήσαμε στο διαδίκτυο τα
μεγαλύτερα κολυμβητήρια στη χώρα. Είδαμε φωτογραφίες
από αυτά και αναζητήσαμε τις πόλεις στο χάρτη της τάξης.
Επίσης ρωτήσαμε τους μαθητές σε ποιες πόλεις ή νησιά
πήγαν διακοπές και είχαν την ευκαιρία να χαρούν το
κολύμπι. Αναζητήσαμε και αυτές τις περιοχές στο χάρτη.

83. Ο παρακάτω χάρτης μάς βοήθησε να βρούμε τα κολυμβητήρια σε
όλη τη χώρα, να δούμε φωτογραφίες από αυτά και να ψάξουμε
τις πόλεις στο χάρτη της τάξης.

84. Κολυμβητήρια
Αχαΐας
Ολυμπιακό Κέντρο Υγρού
Στίβου Αθηνών
Κολυμβητήριο Ν. Σμύρνης
Αττική
Ενδεικτικά παραθέτουμε ορισμένες μόνο φωτογραφίες

85. Κολύμβηση και
Μαθηματικά
Στην ενότητα αυτή ασχοληθήκαμε με αριθμούς και
προβλήματα. Βρήκαμε την περίμετρο μιας πισίνας
ολυμπιακών διαστάσεων (περίμετρος ορθογωνίου) ή πόσα
μέτρα θα κάνει ένας αθλητής αν κολυμπήσει 4 φορές σε μια
διαδρομή (προπαίδεια).

86. Ε υ χ α ρ ι σ τ ο ύ μ ε !