Dao tao

1. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
Phần 1
ĐỀ CƯƠNG
I. LÝ THUYẾT.
Câu 1 : Nêu khối lượng công việc để sữa chữa thí nghiệm hiệu chỉnh mạch
điều khiển?
Câu 2 : Trình bày hiểu biết về điều khiển rời rạc và liên tục?
Câu 3 : Trình bày hiểu biết về điều khiển kiểu vòng hở và vòng kín?
Cấu tạo chung của một hệ thống điều khiển: Đo lường, xử lý và thực
hiện.
Câu 4: Nguyên ký làm việc của rơle điện áp loại điện từ?
Câu 5: Trình bày điều kiện và logíc điều khiển chạy dừng máy nén khí ở chế
độ tự động. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục.
Câu 6: Trình bày điều kiện và nguyên lý làm việc của mạch điều khiển tự
động mở van nước kỹ thuật làm mát máy biến áp. Các hư hỏng có thể
xảy ra và biện pháp khắc phục.
Câu 7: Trình bày điều kiện và nguyên lý làm việc của mạch điều khiển tự
động chạy bơm tuần hoàn làm mát dầu máy biíen áp. Các hư hỏng có
thể xảy ra và biện pháp khắc phục.
II. THỰC HÀNH.
Câu 1: Tổ chức và các bước thực hiện công tác sửa chữa lớn hệ thống nước
kỹ thuật tổ máy?
Câu 2: Tổ chức và thực hiện chạy thử nghiệm, nghiệm thu đưa hệ thống nước
kỹ thuật máy biến áp vào làm việc sau sửa chữa lớn?
Câu 3: Kiểm tra, xác định nguyên nhân mạch điều khiển kích nâng thuỷ lực
không tự động làm việc khi cánh phai tụt xuống ngưỡng 150mm. Xử
lý hư hỏng này?
Câu 4: Nêu các bước và tiến hành xử lý mạch điều khiển máy nén khí ở chế
độ tự động không làm việc khi áp lực giảm xuống mức làm việc (tình
huống do hội đồng thi đưa ra)?
Câu 5: Tổ chức và thực hiện chạy thử nghiệm, nghiệm thu đưa hệ thống bơm
làm mát dầu máy biến áp vào làm việc sau sửa chữa lớn?
Câu 6: Nêu các bước và tiến hành xử lý mạch điều khiển hệ thống nước kỹ
thuật tổ máy ở chế độ dự phòng không làm việc khi lưu lượng qua ổ
đỡ giảm thấp (tình huống do hội đồng thi đưa ra)?
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 1/15

2. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
Phần 2
ĐÁP ÁN
I. LÝ THUYẾT.
Câu 1: Nêu khối lượng công việc để sữa chữa thí nghiệm hiệu chỉnh mạch
điều khiển?
Trả lời:
1. Công tác chuẩn bị:
a. Tài liệu kỹ thuật:
- Sơ đồ nguyên lý hoàn công từng hạng mục, thiết bị.
- Sơ đồ đấu nối hoàn công từng hạng mục, thiết bị.
- Thuyết minh kỹ thuật từng hạng mục, thiết bị.
- Các tài liệu liên quan đến các hệ thống khác.
b. Dụng cụ thiết bị thí nghiệm: Mêgômet 500V, bộ tạo dòng, áp, đồng hồ vạn
năng, tuốc nơ vit dẹp, 4 chấu, kìm cắt, kìm mỏ nhọn, calê các loại.v.v...
2. Tiến hành công việc:
a. Vệ sinh tủ bảng, thiết bị rời trong mạch điều khiển, hàng kẹp, cáp điều
khiển, cáp lực.
b. Kiểm tra các đầu dây vào ra, các cuộn dây, các tiếp điểm ở hàng kẹp và
thiết bị rời. Khi kiểm tra xong phải đánh dấu tương ứng.
c. Kiểm tra mạch điều khiển, mạch tín hiệu, mạch bảo vệ theo thứ tự từng
mạch ở sơ đồ nguyên lý.
d. Kiểm tra sự tương ứng về kí hiệu của tất cả các phần tử giữa sơ đồ nguyên
lý và sơ đồ lắp ráp.
e. Kiểm tra hàng kẹp dây, khoá chuyển mạch, nút ấn, áptomát, khởi động từ,
đèn tín hiệu.
f. Kiểm tra, thí nghiệm, hiệu chỉnh các thiết bị rời:
· Kiểm tra:
+ Kiểm tra sự nguyên vẹn của các thiết bị bằng cách quan sát bên
ngoài: Vỏ, cặp chì, vv...
+ Mở nắp, vệ sinh sạch sẽ bên trong, kiểm tra độ sạch của các tiếp
điểm, kiểm tra phần động phải được xê dịch một cách tự do, không sát và
vênh.
· Thí nghiệm, hiệu chỉnh:
+ Đo điện trở một chiều của cuộn dây.
+ Đo điện trở cách điện các phần dẫn điện so với vỏ và giữa các mạch
riêng biệt.
+ Lấy giá trị tác động và giá trị trở về(dòng điện, điện áp.vv..).
+ Lấy giá trị thời gian tác động và thời gian trở về(nếu là rơ le thời
gian).
+ Kiểm tra sự làm việc của con bài chỉ thị(nếu là rơ le tín hiệu).
+ Nếu thiết bị nào đó không đạt thì ta tiến hành hiệu chỉnh. Nếu không
hiệu chỉnh được thì ta thay thế.
g. Thí nghiệm tổng mạch:
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 2/15

3. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
+ Kiểm tra logic của mạch điều khiển ở chế độ không điện bằng đồng
hồ vạn năng. Sau khi dã đúng với logic của mạch điều khiển ta tiến hành đóng
điện cho mạch điều khiển và thử các mạch theo sơ đồ nguyên lý.
h. Viết biên bản xác nhận hư hỏng và thay thế thiết bị, biên bản thí nghiệm.
Cuối cùng đăng ký đưa thiết bị vào vận hành theo phương thức.
Câu 2: Trình bày hiểu biết về điều khiển rời rạc và liên tục?
Trả lời:
· Điều khiển rời rạc: Thông tin truyền trong thiết bị điều khiển tự
động rời rạc có thể gián đoạn về thời gian cũng như về giá trị.
Giá trị đặt R U C
SS TB điều khiển Đối tượng
điều khiển
TB đo lường
Ví dụ: Để thực hiện điều chỉnh công suất P của nhà máy. Giả sử khi tổ
máy đang phát công suất 50MW, nếu ta muốn nâng công suất lên 150 MW
chẵng hạn thì tín hiệu đặt sẽ được gửi đến bộ so sánh, tại đây tín hiệu được
biến đổi từ tín hiệu tương tự -số để gửi vào bộ điều tốc điện. Tín hiệu từ bộ
điều tốc điện lại được chuyển đổi từ số - tương tự(U, I) để gửi đến bộ điều tốc
cơ đưa lệnh đi mở cánh hướng để nâng công suất tổ máy. Tín hiệu công suất
sẽ được phản hồi về qua bộ đo lường công suất tổ máy cho ra tín hiệu công
suất phản hồi về sẽ được so sánh với tín hiệu công suất đặt cho đến khi tín
hiệu đầu ra của bộ so sánh bằng không. Như vậy lúc này công suất P của tổ
máy đã đạt 150 MW.
· Điều khiển liên tục: Thông tin truyền trong thiết bị điều khiển tự
động liên tục và phần lớn được dùng trong thiết bị tương tự mô
phỏng theo giá trị điện áp, dòng điện không bị gián đoạn về thời
gian cũng như giá trị.
Giá trị đặt R U C
SS TB điều khiển Đối tượng
điều khiển
TB đo lường
Ví dụ: Để thực hiện điều khiển điện áp Stator(điện áp đầu cực máy
phát) Thì ta thực hiện điều chỉnh dòng điện rôto bằng cách ta gửi tín hiệu đặt
vào bộ so sánh, tại đây sẽ cho ra tín hiệu I(t) đưa vào thiết bị điều khiển làm
thay đổi giá trị đặt lên cuộn dây rôto để thực hiện điều khiển dòng điện rôto.
Khi đó sẽ thay đổi điện áp Stator(U(t)), tín hiệu điện áp stator sẽ được phản
hồi qua bộ đo lường điện áp cho ra tín hiệu phản hồi về bộ so sánh. Việc điều
chỉnh sẽ được thực hiện cho đến khi đạt đến điện áp mong muốn.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 3/15

4. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
Câu 3: Trình bày hiểu biết về điều khiển kiểu vòng hở và vòng kín?
Cấu tạo chung của một hệ thống điều khiển: Đo lường, xử lý và thực
hiện.
Trả lời:
a. Điều khiển kiểu vòng hở và vòng kín:
· Điều khiển kiểu vòng hở: Chỉ tác động theo một chiều, khâu đo
lường không được dùng đến. Mọi sự thay đổi của tín hiệu ra không
được phản hồi về thiết bị điều khiển.
R U C
TB điều khiển
tự động
Đối tượng
điều khiển
Ví dụ: Máy nén khí không dừng khi áp lực trên thanh góp đã đạt đến
mức cắt, làm cho áp lực trên thanh góp vượt quá mức cho phép. Lúc này nhờ
vào đồng hồ áp lực có tiếp điểm điện gắn trên thanh góp sẽ đưa tín hiệu đến
rơ le bảo vệ quá áp lực cắt mạch điều khiển làm máy nén khí dừng.
· Điều khiển kiểu vòng kín: Hệ tthống điều khiển có phản hồi nghĩa
là tín hiệu ra được đo lường va đưa về thiết bị điều khiển. Tín hiệu
hồi tiếp phối hợp với tín hiệu vào để tạo ra tín hiệu điều khiển.
N
U C
R
F
Trong đó:
TB điều khiển
tự động
TBĐo lường
Đối tượng
điều khiển
C: tín hiệu cần điều khiển, thường gọi là tín hiệu ra.
U: tín hiệu điều khiển.
R: tín hiệu chủ đạo, chuẩn, tham chiếu, thường gọi là tín hiệu
vào.
F: tín hiệu hồi tiếp, phản hồi.
N:tín hiệu nhiểu từ bên ngoài vào
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 4/15

5. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
b. Cấu tạo chung của một hệ thống điều khiển (Đo lường, xử lý, thực hiện):
N
Đối tượng
điều khiển
U C
R
F
Trong đó:
TB điều
khiển tự động
TBĐo lường
C: tín hiệu cần điều khiển, thường gọi là tín hiệu ra.
U: tín hiệu điều khiển.
R: tín hiệu chủ đạo, chuẩn, tham chiếu, thường gọi là tín hiệu
vào.
F: tín hiệu hồi tiếp, phản hồi.
N:tín hiệu nhiểu từ bên ngoài vào.
Các tham số đầu ra(U, I ...) của đối tượng điều khi điều khiển được ghi lại
bởi TB đo lường(TI, TU...) và cung cấp tín hiệu phản hồi F cho thiết bị điều
khiển tự động. Thiết bị này còn tiếp nhận tín hiệu nhiễu N từ bên ngoài(độ
ẩm, nhiệt độ...) để hoạt động theo chương trình điều khiển, trên cơ sở đó để
tạo ra tác động điều khiển(đóng, ngắt, chỉnh...) đối tượng điều khiển.
Câu 4: Nguyên ký làm việc của rơle điện áp loại điện từ?
Trả lời:
a. Cấu tạo:
- Cuộn dây điện áp có số vòng dây W
- Lõi thép
- Lò xo
- Tiếp điểm
- Thanh thép động
b. Nguyên ký làm việc:
F2
U
F1
- Khi ta đặt điện áp vào cuộn dây quấn trên lõi thép, khi đó nó trở
thành một nam châm điện có xu hướng hút thanh động 5 xuống. Nhưng với
điện áp làm việc bình thường thì người ta chỉnh định sao cho lực từ F1 = W*I
sinh ra nhỏ hơn lực kéo của lò xo (F1 < F2) vì vậy hệ thống tiếp điểm không
khép được.
- Khi có hiện tượng điện áp vượt qúa trị số chỉnh định của rơle thì lúc
đó lực từ của nam châm điện sẽ thắng lực kéo của lò xo (F1 > F2) vì vậy hệ
thống tiếp điểm khép lại.
Dựa vào nguyên lý làm việc trên, người ta chế tạo các rơle điện áp để
bảo vệ các tình trạng làm việc không bình thường của mạng điện.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 5/15

6. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
c. Hệ số trở về của rơle:
- Quan hệ giữa trị số điện áp khởi động UKĐ và điện áp trở về UTV
được đặt trưng bằng hệ số trở về KV:
KV = UTV/UKĐ nên UTV = KV*UKĐ
- Hệ số trở vê KV của rơle phụ thuộc vào tính chất cấu tạo của rơle.
Thực tế thì KV<1.
Câu 5: Trình bày điều kiện và logíc điều khiển chạy dừng máy nén khí ở chế
độ tự động. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục.
Trả lời:
a. Điều kiện:
+ Đóng aptomat Q01 ở tủ BKD05 cấp nguồn cho động cơ nén khí.
+ Đóng áp to mát SF1, SF2, SF3, SF4, SF5 tại tủ QEAOO + CX01 cấp
nguồn cho mạch điều khiển của máy nén khí.
+ Đóng áptomát SF1, SF2, SF3, SF4 tại tủ QEAOO + CX12 cấp
nguồn xoay chiều, một chiều cho mạch điều khiển các van giảm áp YAM -K1
của máy nén khí.
+ Các điều kiện để chạy máy nén khí được thoả mãn.
+ Áp lực sau van giảm áp 100/40 Kg/cm2 (áp lực trên thanh góp phải
có).
+ Các bảo vệ đã được giải trừ.
+ Nguồn 3 pha đảm bảo.
b. Nguyên lý làm việc:
- Khoá chuyển mạch SA1 đặt ở chế độ “tự động”, khoá chuyển mạch
SA2 đặt ở chế độ “HT1” hoặc “HT2” đồng thời có tín hiệu chạy máy nén khí,
lúc này PLC S7-300 sẽ làm việc theo chương trình đã nạp trong PLC sẽ xuất
tín hiệu đầu ra (R1÷R5 tác động) cấp nguồn cho khởi động từ KM1, bộ khởi
động mềm, cuộn dây điện từ van giảm áp YAM - K1 để khởi động máy nén
khí và mở van.
c. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục:
- Trường hợp 1:
Tiếp điểm 1-2 của đồng hồ áp lực BP08 không tác động khi máy nén
khí làm việc.
+ Cách xử lý:
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 6/15

7. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
Dùng đồng hồ vạn năng(thang vôn) kiểm tra hàng kẹp giữa X3 với X5,
nếu đồng hồ chỉ điện áp bằng 220V chứng tỏ tiếp điểm 1-2 của đồng hồ áp
lực BP08 không tác động hoặc rơle trung gian KL18 không tác động. Tiến
hành cắt nguồn điều khiển SF1÷SF5 và tháo đồng hồ áp lực BP08 ra, xử lý hư
hỏng trên. (thông thường là do phần cơ khí của đồng hồ áp lực BP08 bị kẹt
hoặc do tiếp xúc của tiép điểm bị bẩn).
- Trường hợp 2:
Van giảm áp YAM-K1-100/40kg/cm2 không mở khi rơle trung gian R5
làm việc.
+ Cách xử lý:
Dùng đồng hồ vạn năng (thang vôn) kiểm tra hàng kẹp giữa X29 với
X6, nếu đồng hồ chỉ điện áp bằng 220V chứng tỏ van giảm áp YAM-K1-
100/40kg/cm2 không làm việc. Tiến hành cắt nguồn điều khiển SF1÷SF5 và
tháo van giảm áp YAM-K1-100/40kg/cm2 , xử lý hư hỏng trên. (thông thường
là do phần cơ khí của van giảm áp YAM-K1-100/40kg/cm2 bị kẹt hoặc cuộn
dây điện từ bị cháy).
- Trường hợp 3:
Áp lực 1 trong 5 cấp của máy nén khí không thoả mãn.
+ Cách xử lý:
Ta tiến hành kiểm tra bằng mắt thường các đồng hồ áp lực BP1, BP4,
BP6, BP7, BP5 hoặc các rơle trung gian KL1÷KL5 xem đồng hồ áp lực hoặc
rơle trung gian không làm việc thì tiến hành kiểm tra xử lý cấp nén khí đó.
(thông thường là do buồng nén khí ở các cấp nén khí của máy nén khí bẩn và
tắc)
Câu 5: Trình bày điều kiện và logíc điều khiển chạy dừng máy nén khí ở chế
độ tự động. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục.
Trả lời:
a. Điều kiện:
+ Đóng aptomat Q01 ở tủ BKD05 cấp nguồn cho động cơ nén khí.
+ Đóng áp to mát SF1, SF2, SF3, SF4, SF5 tại tủ QEAOO + CX01 cấp
nguồn cho mạch điều khiển của máy nén khí.
+ Đóng áptomát SF1, SF2, SF3, SF4 tại tủ QEAOO + CX12 cấp
nguồn xoay chiều, một chiều cho mạch điều khiển các van giảm áp YAM -K1
của máy nén khí.
+ Các điều kiện để chạy máy nén khí được thoả mãn.
+ Áp lực sau van giảm áp 100/40 Kg/cm2 (áp lực trên thanh góp phải
có).
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 7/15

8. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
+ Các bảo vệ đã được giải trừ.
+ Nguồn 3 pha đảm bảo.
b. Nguyên lý làm việc:
+ Khoá chuyển mạch SA1 đặt ở chế độ “tự động”, khoá chuyển mạch
SA2 đặt ở chế độ “HT1” hoặc “HT2” đồng thời có tín hiệu chạy máy nén khí,
lúc này PLC S7-300 sẽ làm việc theo chương trình đã nạp trong PLC sẽ xuất
tín hiệu đầu ra (R1÷R5 tác động) cấp nguồn cho khởi động từ KM1, bộ khởi
động mềm, cuộn dây điện từ van giảm áp YAM - K1 để khởi động máy nén
khí và mở van.
c. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục:
- Trường hợp 1:
Tiếp điểm 1-2 của đồng hồ áp lực BP08 không tác động khi máy nén
khí làm việc.
+ Cách xử lý:
Dùng đồng hồ vạn năng(thang vôn) kiểm tra hàng kẹp giữa X3 với X5,
nếu đồng hồ chỉ điện áp bằng 220V chứng tỏ tiếp điểm 1-2 của đồng hồ áp
lực BP08 không tác động hoặc rơle trung gian KL18 không tác động. Tiến
hành cắt nguồn điều khiển SF1÷SF5 và tháo đồng hồ áp lực BP08 ra, xử lý hư
hỏng trên. (thông thường là do phần cơ khí của đồng hồ áp lực BP08 bị kẹt
hoặc do tiếp xúc của tiép điểm bị bẩn).
- Trường hợp 2:
Van giảm áp YAM-K1-100/40kg/cm2 không mở khi rơle trung gian R5
làm việc.
+ Cách xử lý:
Dùng đồng hồ vạn năng (thang vôn) kiểm tra hàng kẹp giữa X29 với
X6, nếu đồng hồ chỉ điện áp bằng 220V chứng tỏ van giảm áp YAM-K1-
100/40kg/cm2 không làm việc. Tiến hành cắt nguồn điều khiển SF1÷SF5 và
tháo van giảm áp YAM-K1-100/40kg/cm2 , xử lý hư hỏng trên. (thông thường
là do phần cơ khí của van giảm áp YAM-K1-100/40kg/cm2 bị kẹt hoặc cuộn
dây điện từ bị cháy).
- Trường hợp 3:
Áp lực 1 trong 5 cấp của máy nén khí không thoả mãn.
+ Cách xử lý:
Ta tiến hành kiểm tra bằng mắt thường các đồng hồ áp lực BP1, BP4,
BP6, BP7, BP5 hoặc các rơle trung gian KL1÷KL5 xem đồng hồ áp lực hoặc
rơle trung gian không làm việc thì tiến hành kiểm tra xử lý cấp nén khí đó.
(thông thường là do buồng nén khí ở các cấp nén khí của máy nén khí bẩn và
tắc)
Câu 6: Trình bày điều kiện và nguyên lý làm việc của mạch điều khiển tự
động mở van nước kỹ thuật làm mát máy biến áp. Các hư hỏng có thể xảy ra
và biện pháp khắc phục.
Trả lời:
a. Điều kiện:
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 8/15

9. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
Để sơ đồ mạch điều khiển tự động mở van nước kỹ thuật làm mát máy
biến áp làm việc phải đủ các điều kiện sau:
+ Đóng aptomat Q02 ở tủ 10BKE07 cấp nguồn cho động cơ van và
nguồn điều khiển.
+ Tất cả các công tắc giới hạng hành trình mở của van phải ở vị trí
đóng.
+ Máy biến áp đã được đóng điện.
+ Bơm dầu tuần hoàn làm mát dầu máy biến áp làm việc.
b. Nguyên lý làm việc:
- Chuyển khoá điều khiển S1 ở tủ 1MKA +CX04.B sang chế độ làm
việc, sau khi máy biến áp được đóng điện đồng thời nhiệt độ của máy biến áp
tăng đến giá trị đặt (300C) thì bơm dầu tuần hoàn làm mát dầu sẽ làm việc.
Lúc này rơle trung gian KL2 tại tủ *BAA+CXBAT*.01 ở 1 trong 3 pha của
máy biến áp tác động cấp nguồn cho cuộn hút của khởi động từ KMC1 thông
qua rơle trung gian 2 vị trí K7, khởi động từ KMC1 sẽ khép tiếp điểm cấp
nguồn cho động cơ đi mở van nước kỹ thuật cho đến khi động cơ mở van hết
hành trình, lúc này đèn báo tín hiệu H1 sáng báo nước kỹ thuật đang mở.
c. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục:
- Trường hợp 1:
Công tắc hành trình SQ3 của van tác động sớm khi van mở chưa hết
hành trình.
+ Cách xử lý:
Dùng đồng hồ vạn năng(thang vôn) kiểm tra hàng kẹp giữa XT1:1
với đất, đồng hồ chỉ điện áp bằng 0V chứng tỏ công tắc hành trình SQ3 đã tác
động mở ra. Tiến hành mở nắp hộp đựng công tắc hành trình SQ3 kiểm tra,
sau đó xử lý việc công tắc hành trình SQ3 tác động sớm. (thông thường là do
phần cơ khí của van bị kẹt hoặc do phai van bị kẹt bởi quá tải nên lúc đó động
cơ van vẫn làm việc nhưng phai van đứng yên nên đưa đến tác động công tắc
hành trinh SQ3).
- Trường hợp 2:
Khi van mở hết hành trình mà công tắc hành trình SQ1 không tác
động.
+ Cách xử lý:
Dùng đồng hồ vạn năng (thang vôn) kiểm tra hàng kẹp giữa XT1:7 với
đất, nếu đồng hồ chỉ điện áp 220V thì tiến hành mở hộp đựng công tắc hành
trình SQ1.Kiểm tra chân số 2 của công tắc hành trình SQ1 với đất, nếu đồng
hồ chỉ điện áp 220V thì tiến hành tháo công tắc hành trình SQ1. Xử lý việc
công tắc hành trình SQ1 không làm việc khi van đã mở hết hành trình. (thông
thường là do tiếp điểm hành trình 1-2 bị dính không mở ra được khi phần cơ
khí đã tác động đến công tắc hành trình SQ1).
Câu 7: Trình bày điều kiện và nguyên lý làm việc của mạch điều khiển tự
động bơm tuần hoàn làm mát dầu máy biến áp. Các hư hỏng có thể xảy ra và
biện pháp khắc phục.
Trả lời:
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 9/15

10. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
a. Điều kiện:
- Đóng aptomat Q03 ÷ Q08 (*BKE04) cấp nguồn lực cho các động cơ
bơm dầu tuần hoàn máy biến áp.
- Đóng aptomát QF1, QF02, SF1÷SF4 ở tủ điều khiển
*BAA+CXBAT*.01 cấp nguồn cho mạch lực và mạch điều khiển các động
cơ bơm.
- Đóng nguồn 1 chiều cấp cho mạch tín hiệu.
- Máy biến áp phải có điện (Máy cắt 500 KV ở trạm OPY đã đóng). Để
thoả mãn điều kiện dòng, áp của máy biến áp.
- Nhiệt độ dầu của máy biến áp phải thoả mãn (≥ 300C).
- Điều kiện để rơle trung gian K25 không làm việc:
+ Máy biến áp điện áp TV05 có điện dẫn đến mạch kiểm tra điện áp
làm việc nghĩa là rơle trung gian KV (*CJA07.B) tác động (Máy biến áp phải
có điện).
+ Máy biến áp dòng điện TA02.L1, TA02.L2, TA02.L3 có điện dẫn
đến mạch kiểm tra dòng điện làm việc nghĩa là các rơle trung gian KA.L1,
KA.L2, KA.L3 (*CJA07.B) làm việc (Máy phát đang làm việc).
b. Nguyên lý làm việc:
Chuyển khoá điều khiển SA2(SA3) sang vị trí "làm việc".
Mạch điều khiển làm việc tự động của hệ thống bơm dầu tuần hoàn
máy biến áp chỉ làm việc khi máy biến áp đã được đóng điện và nhiệt độ dầu
của máy biến tăng đến đến 300C dẫn đến rơle trung gian KL2 có điện. Lúc đó
rơle trung gian KL3(KL4) và khởi động từ KM3(KM4) có điện khép tiếp
điểm cấp nguồn làm cho động cơ bơm dầu làm việc. Đèn HL1 sáng báo bơm
đang làm việc, đồng thời báo tín hiệu đến trung tâm điều khiển.
Mạch điều khiển làm việc tự động của hệ thống bơm dầu tuần hoàn
máy biến áp chỉ ngừng làm việc khi máy biến áp đã được cắt điện và nhiệt độ
dầu của máy biến áp giảm xuống dưới 200C dẫn đến rơle trung gian KL2 mất
điện. Lúc đó rơle trung gian KL3(KL4) và khởi động từ KM3(KM4) mất điện
mở tiếp điểm cấp nguồn làm cho động cơ bơm dầu ngừng làm việc. Đèn HL1
tắt báo bơm đang ngừng làm việc, đồng thời báo tín hiệu đến trung tâm điều
khiển.
c. Các hư hỏng có thể xảy ra và biện pháp khắc phục:
- Trường hợp 1:
Bơm đặt ở chế độ tự động không làm việc nhưng bơm đặt ở chế độ dự
phòng không tự động làm việc.
+ Cách xử lý:
Dùng đồng hồ vạn năng tiến hành kiểm tra lại mạch điều khiển ở chế
độ dự phòng, nếu đồng hồ vạn năng chỉ điện áp 220V tại chân 11 và chân 13
chứng tỏ mạch điều khiển ở mạch dự phòng làm việc không đúng. Xác định
nguyên nhân và xử lý hiện tượng trên (thông thường do tiếp điểm của rơle
trung gian KL3, KL4 không tiếp xúc).
- Trường hợp 2:
Tất cả các đèn tín hiệu đều sáng khi mạch điều khiển đang làm việc
bình thường.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 10/15

11. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
+ Cách xử lý:
Cô lập mạch tín hiệu ra khỏi hệ thống làm mát dầu máy biến áp, dùng
đồng hồ vạn năng kiểm tra mạch để xác định Điốt bị cháy và thay thế.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 11/15

12. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
II. THỰC HÀNH.
Câu 1: Tổ chức và các bước thực hiện công tác sửa chữa lớn hệ thống nước
kỹ thuật tổ máy?
Trả lời:
1. Công tác chuẩn bị:
- Chương trình sửa chữa lớn.
- Phiếu công tác.
- Đồ nghề, dụng cụ và sổ sách ghi chép.
- Hợp bộ tạo dòng, áp PETOM11, đồng hồ van năng.
- Sơ đồ nguyên lý hoàn công từng hạng mục, thiết bị.
- Sơ đồ đấu nối hoàn công từng hạng mục, thiết bị.
- Các tài liệu liên quan đến các hệ thống khác.
2. Duyệt phiếu công tác (thực hiện các biện pháp an toàn trước khi tiến hành
công việc).
3. Vệ sinh tủ bảng điều khiển, thiết bị rời trong tủ điều khiển.
4. Xiết hàng kẹp lực, hàng kẹp điều khiển.
5. Kiểm tra, bảo dưỡng, thí nghiệm, hiệu chỉnh các thiết bị rời như: Aptomat,
khởi động từ, rơle trung gian, rơle thời gian. So sánh với tài liệu kỹ thuật, tiêu
chuẩn của từng thiết bị và lần thí nghiệm trước đó.
6. Kiểm tra cách điện của cáp (≥0,5MΩ).
7. Kiểm tra mạch điều khiển ở các chế độ so với sơ đồ nguyên lý.
8. Thử nghiệm tổng mạch.
Sau khi kiểm tra các thiết bị rời, cáp và mạch điều khiển đạt yêu cầu thì
ta tiến hành thử tổng mạch.
- Mạch điều khiển mở động cơ van bằng tay.
- Mạch điều khiển đóng động cơ van bằng tay.
- Mạch điều khiển mở động cơ van tại chổ.
- Mạch điều khiển đóng động cơ van tại chổ.
- Mạch điều khiển mở động cơ van tự động làm việc.
- Mạch điều khiển đóng động cơ van tự động làm việc.
- Mạch điều khiển mở động cơ van tự động dự phòng.
- Mạch điều khiển đóng động cơ van tự động dự phòng.
- Mạch điều khiển mở động cơ van tại tủ 1CJA02.
- Mạch điều khiển đóng động cơ van tại tủ 1CJA02.
- Mạch tín hiệu tại tủ.
- Mạch tín hiệu lên trung tâm.
Câu 2: Tổ chức và thực hiện chạy thử nghiệm, nghiệm thu đưa hệ thống nước
kỹ thuật máy biến áp vào làm việc sau sửa chữa lớn?
Trả lời:
- Sau khi thực hiện công tác sửa chữa lớn đạt yêu cầu, ta tiến hành làm
hồ sơ sửa chữa lớn.
- Phối hợp C4, PX1 cùng tiến hành chạy thử nghiệm nghiệm thu.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 12/15

13. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
- Thực hiện chạy thử nghiệm các chế độ của hệ thống theo sơ đồ
nguyên lý, chương trình sửa chữa lớn của hệ thống đó, kiểm tra các bảo vệ
của hệ thống (nếu có).
- Xử lý các tồn tại trong quá trình thử nghiệm.
- Sau khi thử nghiệm đạt yêu cầu, đăng ký đưa thiết bị vào vận hành
theo phương thức.
Câu 3: Kiểm tra, xác định nguyên nhân mạch điều khiển kích nâng thuỷ lực
không tự động làm việc khi cánh phai tụt xuống ngưỡng 150mm. Xử lý hư
hỏng này?
Trả lời:
1. Chuẩn bị:
- Sơ đồ nguyên lý hoàn công hệ thống kích nâng thuỷ lực CNN.
- Sơ đồ đấu nối cáp hệ thống kích nâng thuỷ lực CNN.
- Đồ nghề, dụng cụ sửa chữa, thí nghiệm.
2. Nguyên nhân:
- Do lệch hành trình quang *SQ3 kiểm tra ngưỡng 6500mm.
- Do các rơ le trung gian đầu không làm việc.
3. Biện pháp xử lý:
* Đối với nguyên nhân thứ nhất:
- Kiểm tra rơ le quang số 5 của bộ hành trình quang *SQ3.
+ Dùng đồng hồ vạn năng ở thang điện áp, kiểm tra nguồn cấp cho rơ
le quang số 5 tại chân (+)314, (-)315 có điện áp 24V DC.
+ Dùng đồng hồ vạn năng ở thang điện áp, kiểm tra chân (+)314 với
chân (И)366 và (+)314 với 367, nếu không có điện áp đầu ra thì ta tiến hành
hiệu chỉnh lại hành trình quang sao cho đầu ra rơ le quang số 5 có điện áp
24V DC.
* Đối với nguyên nhân thứ hai:
- Kiểm tra sự làm việc của rơle *KCC4:
Trường hợp thứ nhất: *KCC4 làm việc
+ Kiểm tra trạng thái làm việc của tiếp điểm (33 – 34) rơle *KCC4
bằng đồng hồ vạn năng (thang điện áp).
+ Kiểm tra sự làm việc của rơle KL3, KL4 và các cặp tiếp điểm tương
ứng bằng đồng hồ vạn năng (thang điện áp).
+ Cuối cùng kiểm tra nguồn cấp đến khởi động từ, van xả tải, van phân
phối.
Trường hợp thứ hai: *KCC4 không làm việc
+ Kiểm tra nguồn cấp đến rơ le *KCC4 bằng đồng hồ vạn năng (thang
điện áp).
+ Kiểm tra sự làm việc của các rơle đầu ra và tiếp điểm tương ứng của
rơle hành trình quang *SQ3.
Câu 4: Nêu các bước và tiến hành xử lý mạch điều khiển máy nén khí ở chế
độ tự động không làm việc khi áp lực giảm xuống mức làm việc (tình huống
do hội đồng thi đưa ra)?
Trả lời:
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 13/15

14. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
1. Chuẩn bị:
- Sơ đồ nguyên lý hoàn công hệ thống nén khí.
- Sơ đồ đấu nối cáp hệ thống nén khí.
- Đồ nghề, dụng cụ sửa chữa, thí nghiệm.
2. Nguyên nhân:
- Do lỗi nguồn cấp 3 pha.
- Do các đồng hồ áp lực BP10, BP13, BP16 làm việc không tin cậy.
3. Biện pháp xử lý:
- Trường hợp 1: Lỗi nguồn 3 pha.
Kiểm tra rơle kiểm tra điện áp 1K xem có báo tín hiệu gì không bình
thường. Nếu không phát hiện được ta tiến hành kiểm tra sự làm việc của rơle
kiểm tra nguồn 3 pha bằng đồng hồ vạn năng, dùng thang điện áp ta kiểm tra
trạng thái làm việc của tiếp điểm 25-28. Đồng hồ chỉ điện áp 220V thì chứng
tỏ nguồn 3 pha không đảm bảo, còn nếu điện áp chỉ 0V thì nguồn 3 pha tốt
(thông thường do nguồn 3 pha giảm thấp hoặc tăng cao đến giá trị đặt của bảo
vệ)
- Trường hợp 2: Các đồng hồ áp lực BP10, BP13, BP16 làm việc không tin
cậy
Dùng đồng hồ vạn năng (thang điện áp) kiểm tra trạng thái làm việc
của các tiếp điểm của đồng hồ, nếu đồng hồ chỉ điện áp 220V thì tiếp điểm
tiếp xúc không tốt hoặc không làm việc. Xác định đồng hồ áp lực bị hư hỏng
để xử lý hiện tượng trên.
Câu 5: Tổ chức và thực hiện chạy thử nghiệm, nghiệm thu đưa hệ thống bơm
làm mát dầu máy biến áp vào làm việc sau sửa chữa lớn?
Trả lời:
- Sau khi thực hiện công tác sửa chữa lớn đạt yêu cầu, ta tiến hành làm
hồ sơ sửa chữa lớn.
- Phối hợp C4, PX1 cùng tiến hành chạy thử nghiệm nghiệm thu.
- Thực hiện chạy thử nghiệm các chế độ của hệ thống theo sơ đồ
nguyên lý, chương trình sửa chữa lớn của hệ thống đó, kiểm tra các bảo vệ
của hệ thống (nếu có).
- Xử lý các tồn tại trong quá trình thử nghiệm.
- Sau khi thử nghiệm đạt yêu cầu, đăng ký đưa thiết bị vào vận hành
theo phương thức.
Câu 6: Nêu các bước và tiến hành xử lý mạch điều khiển hệ thống nước kỹ
thuật tổ máy ở chế độ dự phòng không làm việc khi lưu lượng qua ổ đỡ giảm
thấp (tình huống do hội đồng thi đưa ra)?
Trả lời:
1. Chuẩn bị:
- Sơ đồ nguyên lý hoàn công hệ thống nước kỹ thuật tổ máy.
- Sơ đồ đấu nối cáp hệ thống nước kỹ thuật tổ máy.
- Đồ nghề, dụng cụ sửa chữa, thí nghiệm.
2. Nguyên nhân:
- Cháy rơle trung gian K1.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 14/15

15. Công ty thuỷ điện Ialy TLĐT
- Tiếp điểm hành trình SQ3 tác động.
3. Biện pháp xử lý:
- Trường hợp 1: Cháy rơle trung gian K1.
Dùng đồng hồ vạn năng (thang điện áp) kiểm tra nguồn cấp cho rơ le
trung gian K1 tại X03:4 với A1 của rơle K1, nếu điện áp 220V thì do bộ biến
đổi G7 tại tủ *MKA+CX07 không làm việc. Nếu điện áp 0V tiến hành kiểm
tra rơle K1, chuyển sang thang ôm của đồng hồ vạn năng kiểm tra tình trạng
cuộn dây của rơle K1. Xử lý hư hỏng khi xác định được nguyên nhân.
- Trường hợp 2: Tiếp điểm hành trình SQ3 tác động.
Dùng đồng hồ vạn năng (thang ôm) kiểm tra hàng kẹp XT1:1 với
XT1:7 để xác định trạng thái làm việc của tiếp điểm hành trình SQ3. Nếu tiếp
điểm hành trình SQ3 không tác động thì đồng hồ sẽ chỉ báo giá trị điện trở,
còn nếu đồng hồ chỉ vô cùng thì chứng tỏ tiếp điểm hành trình SQ3 bị tác
động (thông thường do van bị kẹt hoặc hiệu chỉnh phần cơ khí không tốt).
Xác định nguyên nhân trên và xử lý.
Đề cương thi Sửa chữa thí nghiệm thiết bị phụ bậc 5/7 Trang 15/15