To chuc hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham_voi_viec_tang_cuong_quan_tri_doanh_nghiep_tai_cong_ty_tnhh_tung_giang_6687

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Khoa KÕ to¸n
Lêi më ®Çu
Chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ çc chØ tiªu quan träng trong
hÖ thèng çc chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh
nghiÖp vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi doanh thu, kÕt qu¶ (l·i, lç) ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do vËy ®îc çc chñ doanh nghiÖp rÊt quan
t©m.
Môc ®Ých SXKD cña çc doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn tèi ®a,
chÝnh v× thÕ hä quan t©m ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh
lµ lÏ ®¬ng nhiªn, hä ph¶i biÕt bá ra nh÷ng chi phÝ nµo, bá ra bao nhiªu
vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc çi g×, bao nhiªu...
ChÝnh v× vËy, viÖc ®æi míi vµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn c«ng
t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong çc
doanh nghiÖp s¶n xuÊt cho thÝch øng víi yªu cÇu qu¶n lý trong c¬
chÕ míi lµ mét vÊn ®Ò thùc sù cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò nµy cßn
phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tr×nh ®é qu¶n lý, chÕ ®é kÕ to¸n ... vµ ®ßi
hái ph¶i cã sù nghiªn cøu kü lìng c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn trong
çc ®¬n vÞ c¬ së.
Víi ý nghÜa nªu trªn cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, qua thêi gian t×m
hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty TNHH Tïng Giang, em ®· lùa chän ®Ò tµi:
“ Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
víi viÖc t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh nghiÖp t¹i C«ng ty TNHH Tïng Giang”
cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh.
Chuyªn ®Ò gåm ba phÇn chÝnh:
PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
PhÇn II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH Tïng Giang
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty
TNHH Tïng Giang
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ®îc hoµn thµnh víi sù gióp ®ì tËn t×nh
cña Th¹c sü Th¸i B¸ C«ng vµ sù gióp ®ì cña çc anh chÞ trong phßng
Tµi vô cña C«ng ty TNHH Tïng Giang.

Khoa KÕ to¸n
phÇn I
C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n
1. Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp
S¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt t¹o ra çc
s¶n phÈm ®¸p øng cho nhu cÇu tiªu dïng trong sinh ho¹t, trong s¶n
xuÊt … §èi víi çc doanh nghiÖp ho¹t ®éng tring lÜnh vùc c«ng
nghiÖp, s¶n xuÊt ra çc s¶n phÈm c«ng nghiÖp lµ ho¹t ®éng chÝnh,
®©y lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· d¨ng ký kinh doanh.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp thêng t¬ng ®èi æn ®Þnh do
çc doanh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp thêng cã nh÷ng quu tr×ng c«ng nghÖ
æn ®Þnh, c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt t¬ng ®èi æn ®Þnh, s¶n xuÊt th-
êng tËp trung theo tõng ph©n xëng, chñng lo¹i, vËt t vµ nguån lc s¶n
xuÊt còng thêng æn ®Þnh theo tõng quy tr×nh s¶n xuÊt. Ngoµi ra çc
ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp còng r¸t phong phó vµ ®a d¹ng
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ bao gåm nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ
chÕ biÕn kh¸c nhau vµ mçi doanh nghiÖp cã nh÷ng quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt, tæ chøc s¶n xuÊt kh¸c biÖt.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt trªn ®©y sÏ chi phèi trøc tiÕp
®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ngoµi ra, s¶n phÈm c«ng nghiÖp cßn thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ
GTGT hoÆc thuÕ TT§B, thuÕ XK. §ång thêi çc doanh nghiÖp cãn cã
quyÒn chän lùa ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ kh¸c nhau, mçi ph¬ng ph¸p nép
thuÕ, ®Æc biÖt lµ ph¬ng ph¸p nép thuÕ GTGT, sÏ chi phèi kh¸c nhau
®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
2 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt – kinh doanh
2.1. Kh¸i niÖm
Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ kh¸i
qu¸t b»ng ba giai ®o¹n (bé phËn) c¬ b¶n, cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi
nhau:
- Qu¸ tr×nh mua s¾m chuÈn bÞ çc yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh (lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng, t liÖu lao
®éng);
- Qu¸ tr×nh vËn ®éng, biÕn ®æi néi t¹i çc yÕu tè ®Çu vµo cña
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng – mét çch cã môc ®Ých thµnh kÕt qu¶ cuèi cïng;

Khoa KÕ to¸n
- Qu¸ tr×nh tiªu thô çc s¶n phÈm cuèi cïng cña ho¹t ®éng kinh
doanh (çc s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh).
Nh vËy, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp thøc chÊt lµ sù vËn ®éng,
kÕt hîp chuyÓn ®æi néi t¹i çc yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh ®· bá ra
®Ó t¹o ra çc s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh. Trªn ph¬ng
diÖn ®ã, kh¸i niÖm chi phÝ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh
nghiÖp.
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ
vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt
®Þnh (th¸ng, quý, n¨m).
§Ó hiÓu râ h¬n vÒ chi phÝ chóng ta cÇn chó ý ph©n biÖt gi÷a
chi phÝ vµ chi tiªu: Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét
kú kinh doanh. Nh vËy, chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n
nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n
phÈm s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú
h¹ch to¸n. Ngîc l¹i chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn cña çc lo¹i vËt t, tµi
s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých
g×. Tæng sè chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho
qu¸ tr×nh cung cÊp (chi mua s¾m vËt t, hµng ho¸ …), chi tiªu cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh (chi cho s¶n xuÊt, s¶n xuÊt s¶n phÈm,
c«ng t¸c qu¶n lý …) vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô (chi vËn chuyÓn,
bèc dì, qu¶ng ço).
Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã quan hÖ
mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu
th× kh«ng cã chi phÝ. Tæng sè chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp
bao gåm toµn bé gi¸ tri tµi s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt – kinh doanh tÝnh vµo kú nµy. Chi phÝ vµ chi tiªu
kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ lîng mµ cßn kh¸c nhau thêi gian, cã nh÷ng
kho¶n chi tiªu kú nµy nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ (chi mua nguyªn,
vËt liÖu vÒ nhËp kho nhng cha sö dông) vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo
chi phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu (chi phÝ tr¶ tríc). Së dÜ cã sù
kh¸c biÖt gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ trong çc doanh nghiÖp do ®Æc
®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ tõng
lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n cña
chóng.
VËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu
hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng
trong m«t kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm.
Thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn – chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña

Khoa KÕ to¸n
çc yÕu tè s¶n xuÊt vµo çc ®èi tîngtÝnh gi¸ thµnh (s¶n phÈm, lao vô,
dÞch vô).
2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, cÇn thiÕt ph¶i
tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ
viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau
theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt gåm nhiÒu lo¹i cã môc ®Ých vµ c«ng dông
kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Trong çc
doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n thµnh çc lo¹i
sau:
2.2.1. Theo yÕu tè chi phÝ
Theo çch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo tÝnh chÊt néi dung kinh tÕ
cña nh÷ng chi phÝ ®Ó chia ra çc yÕu tè chi phÝ. Mçi yÕu tè chi phÝ
bao gåm nh÷ng chi phÝ cã néi dung kinh tÕ gièng nhau, kh«ng ph©n
biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u, ë lÜnh vùc nµo.Toµn bé chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh çc yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn
vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, c«ng cô dông cô, nhiªn liÖu….sö dông
vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶,
tiÒn trÝch bµo hiÓm x· héi, bµo hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña
c«ng nh©n viªn chøc trong doanh nghiÖp.
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i
trÝch trong kú cña tÊt c¶ çc tµi s¶n cè ®Þnh ®îc sö dông cho s¶n
xuÊt kinh doanh trong kú.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn doanh
nghiÖp ph¶i tr¶vÒ çc dÞch vô mua tõ bªn ngoµi: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc,
tiÒn ®iÖn tho¹i… ®Ó phôc vô ch«h¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng
tiÒn cha tÝnh vµo çc yÕu tè ®· nªu trªn dïng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú nh chi phÝ tiÕp kh¸ch, héi häp, héi nghÞ,…
ý nghÜa: Çch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông rÊt lín trong qu¶n lý chi
phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ
s¶n xuÊt dÓ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh. LËp b¸o ço chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng
thuyÕt minh b¸o ço tµi chÝnh: cung cÊp sè liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l-
¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau; cung cÊp tµi liÖu ®Ó
tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n.

Khoa KÕ to¸n
2.2.2. Theo kho¶n môc chi phÝ
Çch ph©n lo¹i nµy dùa trªn c«ng dông cña chi phÝ trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ. Theo çch
ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña çc lo¹i
nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm çc kho¶n tiÒn l¬ng ph¶i
tr¶ vµ çc kho¶n tÝnh theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n
phÈm. Çc kho¶n phô cÊp l¬ng, tiÒn ¨n ca, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho lao
®éng thuª ngoµi còng ®îc h¹cn to¸n vµo kho¶n môc nµy.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: bao gåm çc chi phÝ ph¸t sinh ë ph©n
xëng, bé phËn s¶n xuÊt ngoµi çc chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp nh
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng gåm l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ
çc kho¶n tÝnh theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng.
+ Chi phÝ vËt liÖu gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu dïng ®Ó söa
ch÷a, b¶o dìng tµi s¶n cè ®Þnh, çc chi phÝ c«ng cô, dông cô, … ë
ph©n xëng.
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông t¹i ph©n xëng, bé
phËn s¶n xuÊt.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh chi phÝ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i
sö dông cho bé phËn s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ph©n xëng.
+ Çc chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ý nghÜa: Çch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu
qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc; cung cÊp sè liÖu cho c«ng
t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm; lµ c¬ së cho viÖc so s¸nh gi¸ thµnh theo
kho¶n môc ®Ó t×m ra nguyªn nh©n lµm thay ®æi gi¸ thµnh so víi
®Þnh møc vµ ®Ò ra çc biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Çc sè liÖu
tõ çch ph©n lo¹i nµy sö dông lµm tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh
møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ x©y dùng kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2.3 Treo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi l¬ng c«ng viÖc, s¶n
phÈm hoµn thµnh
§Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ: ph©n tÝch ®iÓm hoµ
vèn vµ phôc vô cho c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm,
t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo
mèi quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh.
Theo çch nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ
cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi.
Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ mang
tÝnh t¬ng ®èi æn ®Þnh kh«ng biÕn ®æi khi møc ®é ho¹t ®éng thay
®æi. Chi phÝ cè ®Þnh chØ gi÷ nguyªn trong ph¹m vi phï hîp cña
doanh nghiÖp. Ph¹m vi phï hîp lµ ph¹m vi gi÷a khèi lîng s¶n phÈm tèi

Khoa KÕ to¸n
thiÓu vµ khèi lîng s¶n phÈm tèi ®a mµ doanh nghiÖp dù ®Þnh s¶n
xuÊt. Trong doanh nghiÖp çc chi phÝ cè ®Þnh thêng lµ çc chi phÝ
liªn quan dÕn qu¶n lý vµ vËn hµnh doanh nghiÖp, bao gåm çc kho¶n
chi phÝ nh chi phÝ khÊu hao thiÕt bÞ s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng cho bé phËn
qu¶n lý, chi phÝ thuª nhµ xëng, chi phÝ khÊu hao nhµ xëng cña doanh
nghiÖp…Khi møc ®é ho¹t ®éng t¨ng th× møc chi phÝ cè ®Þnh tÝnh
trªn mét s¶n phÈm cã xu híng gi¶m vµ ngîc l¹i.
Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ cã quan
hÖ tû lÖ thuËn víi biÕn ®éng vÒ møc ®é ho¹t ®éng (s¶n lîng s¶n
xuÊt, sè giê – m¸y ho¹t ®éng, sè km vËn chuyÓn, doanh thu b¸n hµng
thùc hiÖn…). Chi phÝ biÕn dæi khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
th× nã æn ®Þnh, kh«ng thay ®æi khi s¶n lîng thay ®æi. Tæng chi phÝ
biÕn ®æi thay ®æi khi s¶n lîng thay ®æi. Chi phÝ biÕn ®æi thêng
gåm çc kho¶n chi phÝ nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ
lao ®éng trùc tiÕp, gi¸ vèn hµng ho¸ mua vµo ®Ó b¸n, chi phÝ bao b×
®ãng gãi, hoa hång b¸n hµng…
Tuy nhiªn sù ph©n chia nµy còng mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi, nã
chØ ®óng trong ph¹m vi tõng doanh nghiÖp vµ trong tõng ph¹m vi xÐt,
ch¼ng h¹n nh mét m¸y s¶n xuÊt, hay toµn bé ph©n xëng. Vµ sù ph©n
lo¹i chi phÝ nh trªn còng chØ míi thùc sù phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n
qu¶n trÞ, cßn trong kÕ to¸n tµi chÝnh tuy ®· cã quyÕt ®Þnh cua Bé tµi
chÝnh ban hµnh vÒ viÖc ph©n lo¹i vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt
chung nhng do tÝnh chÊt cña tõng doanh nghiÖp còng nh ranh giíi
gi÷a chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi cña mét lo¹i chi phÝ kh«ng
râ rµng khiÕn cho viÖc ph©n lo¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n, vµ viÖc lµm
nµy còng ®ßi hái thêi gian nghiªn cøu ®Ó ¸p dông cho phï hîp víi ®iÒu
tÊn doanh nghiÖp, nªn hiÖn nay hÇu nh çc doanh nghiÖp ®· kh«ng
thùc hiÖn quyÕt ®Þnh nµy.
2.2.4. Theo lÜnh vùc kinh doanh cña doanh nghiÖp
Theo lÜnh vùc kinh doanh çc chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm:
- Chi phÝ s¶n xuÊt: bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc
chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn çc c«ng viÖc dÞch vô trong ph¹m
vi ph©n xëng.
- Chi phÝ b¸n hµng: bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan viÖc tiªu
thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. Çc chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh ë çc
doanh nghiÖp thêng bao gåm:
+ Chi phÝ nh©n viªn: Gåm l¬ng, phô cÊp vµ çc kho¶n trÝch
theo l¬ng cña nh©n viªn b¸n hµng, ®ãng gãi b¶o qu¶n s¶n phÈm.
+ Chi phÝ vËt liÖu bao b×: VËt liÖu ®ãng gãi, b¶o qu¶n, nhiªn
liÖu sö dông cho vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i tiªu thô,…

Khoa KÕ to¸n
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho tiªu thô hµng ho¸ nh
chi phÝ giíi thiÖu, qu¶ng ço, chi phÝ chµo hµng, chi phÝ héi nghÞ
kh¸ch hµng,…
- Chi phÝ qu¶n lý: bao gåm çc chi phÝ phôc vô cho viÖc qu¶n
lý, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt – kinh doanh vµ çc chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt
chung ph¸t sinh ë doanh nghiÖp.
- Chi phÝ tµi chÝnh: bao gåm çc kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn
çc ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh, liªn doanh, liªn kÕt, cho vay, cho thuª
tµi s¶n,chiÕt khÊu thanh to¸n tr¶ cho kh¸ch hµng, çc kho¶n dù phßng
gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n,…
- Chi phÝ kh¸c: bao gåm çc kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t
®éng kh¸c x¶y ra trong doanh nghiÖp nh chi phÝ gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi
s¶n cè ®Þnh khi thanh lý, nhîng b¸n; çc chi phÝ thanh lý, nhîng b¸n
ph¸t sinh…
ý nghÜa: Çch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông cho phÐp nhµ qu¶n trÞ
n¾m b¾t ®îc th«ng tin vÒ tÊt c¶ çc lo¹i chi phÝ ph¸t sinh trong doanh
nghiÖp; lµ c¬ së ®Ó tÝnh ra chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé, tÝnh ra chi tiªu
tæng lîi nhuËn tríc thuÕ cña doanh nghiÖp.
2.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ theo quan hÖ chi phÝ víi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
Theo çch ph©n lo¹i nµy, toµn bé çc kho¶n chi phÝ trong doanh
nghiÖp ®îc chia thµnh hai lo¹i:
- Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp
víi c«ng viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm, c«ng viÖc cña doanh nghiÖp. §èi víi
nhng kho¶n chi phÝ nµy kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo chøng tõ ph¸t sinh
®Ó ph©n bæ trùc tiÕp cho ®èi tîng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan tíi viÖc
s¶n xuÊt cña nhiÒu c«ng viÖc, s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n
ph¶i tiÕn hµnh tËp hîp ph©n bæ cho çc ®èi tù¬ng theo mét tiªu thøc
nhÊt ®Þnh.
ý nghÜa: Çch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt nµy cã ý nghÜa ®èi víi
viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho
çc ®èi t¬ng mét çch ®óng ®¾n hîp lý.
Ngoµi mét sè tiªu thøc ph©n lo¹i kÓ trªn, tuú theo yªu cÇu qu¶n
lý, c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña doanh nghiÖp mµ cã thÓ lùa chän
mét sè çch ph©n lo¹i kh¸c nh: ph©n lo¹i theo néi dung cÊu thµnh chi
phÝ (chi phÝ ®¬n nhÊt, chi phÝ tæng hîp); Ph©n lo¹i theo kh¶ n¨ng
kiÓm so¸t; theo çch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ (chi phÝ theo s¶n phÈm
vµ chi phÝ theo thêi kú).
3. Kh¸i niªm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
3.1 Kh¸i niÖm

Khoa KÕ to¸n
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé çc
kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®«ng vËt ho¸ cã liªn quan
®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai
mÆt: MÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ çc
kho¶n chi phÝ (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ çc chi phÝ
trÝch tríc liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn
thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi çch kh¸c gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé çc kho¶n chi phÝ mµ
doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng
c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n
¸nh lîng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸
®· thùc sù cho cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp
vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë
doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú
kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng chi phÝ ®a vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm ph¶i ph¶n ¸nh ®îc gi¸ tri thùc cña çc t liÖu s¶n xuÊt dïng cho
s¶n xuÊt, tiªu thô vµ çc kho¶n chi tiªu kh¸c cã liªn quan ®Õn viÖc bï
®¾p gi¶n ®¬n hao phÝ lao ®éng. Mäi çch tÝnh to¸n chñ quan, kh«ng
ph¶n ¸nh ®óng çc yÕu tè gi¸ trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn
viÖc ph¸ vì çc quan hÖ hµnh ho¸ - tiÒn tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc hiÖu
qu¶ kinh doanh vµ kh«ng thùc hiÖn ®îc t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i
s¶n xuÊt më réng.
3.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó ®¸p øng ®îc çc yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸gi¸
thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem
xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. VÒ lý luËn
còng nh thùc tÕ, ngoµi çc kh¸i niÖm gi¸ thµnh x· héi, gi¸ thµnh ç biªt,
cßn cã kh¸i niÖm gi¸ thµnh c«ng xëng, gi¸ thµnh toµn bé…
3.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸
thµnh
Theo çch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm ba lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së
chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh cña
çc kú tríc. Gi¸ thµnh nµy do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp x¸c
®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn
®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ s¬ çc ®Þnh
møc chi phÝ hiÖn hµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc

Khoa KÕ to¸n
hiÖn thùc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh
møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o ®Ó
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông çc nguån lùc cña doanh nghiÖp. Dùa vµo
gi¸ thµnh ®Þnh møc cã thÓ ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n cña çc gi¶i ph¸p
kinh tÕ, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së çc
chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n lîng thùc tÕ ph¸t sinh. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ
tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.Gi¸ thµnh
thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
ý nghÜa: Çch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó so s¸nh gi÷a thùc tÕ vµ
kÕ ho¹ch, ®Þnh møc, lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph-
¬ng ph¸p tû lÖ.
3.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ
Theo çch ph©n lo¹i nµy,gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng bao gåm çc
chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh ë
ph©n xëng s¶n xuÊt.
- Gi¸ thµnh toµn bé bao gåm toµn bé çc chi phÝ liªn quan ®Õn
s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Gi¸ thµnh toµn bé cßn ®îc gäi lµ gi¸
thµnh ®Çy ®ñ gåm chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.
ý nghÜa: Çch ph©n lo¹i nµy tÝnh ra ®îc hai chØ tiªu kinh tÕ
quan träng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó ghi sæ kÕ to¸n thµnh
phÈm nhËp kho hoÆc giao cho kh¸ch hµng vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸
vèn hµng b¸n, l·i gép ë çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh toµn bé
cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh lîi nhuËn s¶n xuÊt vµ tiªu thô
tõng lo¹i s¶n phÈm trong doanh nghiÖp.
4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai mÆt: mét
mÆt lµ çc chi phÝ bá ra, mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc.
C¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ çc hao phÝ
vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Tuy nhiªn, nãi ®Õn chi phÝ
s¶n xuÊt lµ nãi ®Õn çc chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra trong mét thêi kú kh«ng kÓ chi phÝ ®ã
chi cho bé phËn nµo vµ cho s¶n xuÊt s¶n phÈm g×. Ngîc l¹i, nãi ®Õn
gi¸ thµnh s¶n phÈm ngêi ta chØ quan t©m ®Õn çc chi phÝ ®· chi ra
cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm
hoÆc thùc hiÖn xong mét c«ng viÖc dÞch vô mµ kh«ng quan t©m

Khoa KÕ to¸n
®Õn chi phÝ ®ã ®îc chi ra vµo thêi kú nµo. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø
®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp.
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn
hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cïng gièng nhau vÒ chÊt
v× ®Òu lµ chi phÝ, nhng l¹i kh¸c nhau vÒ lîng do cã sù kh¸c nhau vÒ
gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu k×, cuèi kú. Sù kh¸c nhau ®ã thÓ hiÖn
trong c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh sau:
Tæng
gi¸
thµnh
s¶n
phÈm
=
Chi
phÝ
s¶n
xuÊt
DDCK
+
Chi phÝ
s¶n xuÊt
PS trong
kú
-
Chi phÝ
s¶n xuÊt
DDCK
-
Çc kho¶n
gi¶m chi
phÝ
Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm qua s¬ ®å sau:
Qua S¬ ®å ta thÊy : AC = AB + BD – CD
Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë
dang) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc çc ngµnh s¶n xuÊt kh«ng
cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi
phÝ ph¸t sinh trong kú.
5. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh
tÕ quan trängph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp. Ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho doanh
nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng ho¹t ®éng cña m×nh. Th«ng qua ph©n
tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ò ra ®îc çc biÖn ph¸p tiÕt
kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ
trêng. §Ó cã ®îc th«ng tin vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c
®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang ®Çu kú
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh trong kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n
phÈm,
dÞch vô hoµn thµnh
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang cuèi kú

Khoa KÕ to¸n
s¶n phÈm. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
- X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- X¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
- Lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm thÝch hîp.
- X©y dùng tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh hîp lý.
II. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
Tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm hai giai ®o¹n kÕ
tiÕp nhau vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ giai ®o¹n h¹ch to¸n
chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh theo tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n
phÈm, ®¬n ®Æt hµng giai ®o¹n c«ng nghÖ, ph©n xëng … vµ giai
®o¹n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, s¶n phÈm theo ®¬n
®Æt hµng ®· hoµn thµnh … theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh.
ViÖc ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra vµ ph©n
tÝch chi phÝ, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh néi bé, theo ®Æc ®iÓm
quy tr×nh c«ng nghÖ cña tõng doanh nghiÖp vµ yªu cÇu tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm theo ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh. Cã thÓ nãi,
viÖc ph©n chia qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh hai giai ®o¹n lµ do sù kh¸c
nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n vÒ tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt – tøc lµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt – vµ s¶n phÈm hoµn
thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ – tøc lµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh.
Nh vËy, x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ
viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i
ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ. Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, céng viÖc
lao vô nhÊt ®Þnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ. §èi tîng ®ã
cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®©ng
trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt tuú theo yªu cÇu cña chÕ ®é h¹ch to¸n kinh
tÕ mµ doanh nghiÖp ®ang ¸p dông.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè
sau:
- TÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng
nghÖ, lo¹i k×nh s¶n xuÊt.
- Tr×nh ®é vµ nhu cÇu qu¶n lý,

Khoa KÕ to¸n
- Yªu cÇu th«ng tin cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh,
- Tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña bé m¸y kÕ to¸n.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ,
hoÆc tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
Trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hoÆc kh«ng thÓ
ph©n chia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thµnh çc giai ®o¹n c«ng nghÖ th× ®èi t-
îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc
trªn ph¹m vi toµn doanh nghiÖp
Ngîc l¹i trong doanh nghiÖp mµ quy tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ phan
chia thµnh çc giai ®o¹n c«ng nghÖ t¹i çc ph©n xëng th× ®èi täng tËp
hîp chi phÝ lµ tõng giai ®o¹n céng nghÖ. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë ®ã
lµ tõng bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc côm chi tiÕt s¶n phÈm. Gi¸
thµnh s¶n phÈm cuèi cïng ®îc tËp hîp trªn cë së gi¸ thµnh cña çc bé
phËn cÊu thµnh nªn chóng.
Trêng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¬n chiÕc hoÆc
hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng: §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n
®Æt hµng. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm cuèi cïngtheo tõng
®¬n.
2. Çc ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
2.1. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp tËp hîp chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông víi nh÷ng chi phÝ cã thÓ x¸c ®Þnh
®îc ®èi tîng chÞu chi phÝ ngay tõ khi ph¸t sinh. C¨n cø vµo chøng tõ
ban ®Çu, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n phï hîp theo tõng lo¹i vµ chi
tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
2.2. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp
Sö dông trong trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc chi phÝ
cho tõng ®èi tîng riªng biÖt khi ph¸t sinh chi phÝ. Çc chi phÝ nµy khi
ph¸t sinh ®îc ghi chÐp trªn chøng tõ ban ®Çu vµ tËp hîp vµo tµi kho¶n
chung sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ theo çc tiªu
thøc ph©n bæ thÝch hîp. ViÖc ph©n bæ çc chi phÝ nµy ®ù¬c thùc
hiÖn theo tr×nh tù sau:
Bíc 1: X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ:
HÖ sè ph©n bæ (H) = T
C
Trong ®ã: C: Chi phÝ cÇn ph©n bæ
T: Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña çc ®èi tîng (T =
∑it )
ti: Tiªu thøc ph©n bæ cña ®èi tîng i

Khoa KÕ to¸n
Bíc 2: X¸c ®Þnh ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ ®èi tîng i (ci): ci =
ti x H
3. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n theo çc bíc sau:
Bíc 1: TËp hîp chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi
tîng sö dông. Trong trêng hîp chi phÝ ph¸t sinh kh«ng tËp hîp trùc tiÕp
th× kÕ to¸n tËp hîp s¶n phÈm s¶n xuÊt chung sau ®ã ph©n bæ cho
®èi tîng liªn quan.
Bíc 2: Ph©n bæ çc chi phÝ chung vµ chi phÝ cña çc bé phËn
s¶n xuÊt phô cho çc ®èi tîng liªn quan theo tiªu thøc ph©n bæ thÝch
hîp.
Bíc 3: TÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng h¹ch
to¸n vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm.
Tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh
nghiÖp mµ néi dung, çch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng
®iÓn kh¸c nhau.
4. H¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c, nhanh
chãng cÇn tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi
täng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt
bao gåm:
- Më sæ, thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi t-
îng tËp hîp chi phÝ, më sæ riªng cho tõng tµi kho¶n. C¨n cø ®Ó ghi
sæ lµ çc sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt cña kú kÕ to¸n tríc, çc chøng tõ gèc,
çc b¶ng ph©n bæ, b¶ng kª chi phÝ …
- TËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú vµ ph©n bæ cho tõng ®èi t-
îng h¹ch to¸n.
- Tæng hîp çc chi phÝ ph¸t sinh theo tõng néi dung cho tõng ®èi
tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ cuèi kú kÕ to¸n lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh. LËp thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô theo tõng lo¹i. C¨n
cø ®Ó lËp thÓ tÝnh gi¸ thµnh lµ thÓ tÝnh gi¸ thµnh cña kú tríc, sæ
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú nµy vµ biªn b¶n kiÓm kª.
5. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn
5.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt
liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu … ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho
viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm.

Khoa KÕ to¸n
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm, dÞch vô, nh÷ng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ®îc x©y
dùng thµnh çc ®Þnh møc chi phÝ vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c qu¶n lý chi
phÝ theo ®Þnh møc chi phÝ ®ã.
§Ó x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ sö dông
vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú, cuèi kú kinh doanh ph¶i tiÕn hµnh
kiÓm kª x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu cßn l¹i cuèi kú cha sö dông
vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi trong kú.
Chi phÝ
NVLTT
trong
kú
=
TrÞ gi¸
NVL
xuÊt
dïng
trong kú
+
TrÞ gi¸ NVL kú
tríc dïng
kh«ng hÕt
kh«ng
nhËp l¹i kho
-
TrÞ gi¸ NVL
cßn CK cha
sö dông hÕt
-
Gi¸ trÞ
phÕ
liÖu
thu håi
5.1.1. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
§Ó theo dâi çc kho¶n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n
sö dông tµi kho¶n 621 “chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n
nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ (ph©n xëng,
bé phËn s¶n xuÊt…).
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho
chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn çc lao vô, dÞch vô.
Bªn Cã: - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hoÆc
kÕt chuyÓn cho kú sau
- KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
Tµi kho¶n 621 cuèi kú kh«ng cã sè d.
5.1.2.Tr×nh tù h¹ch to¸n
Tr×nh tù h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp ®îc ph¶n
¸nh qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp.
TK 152 TK621 TK154
TK 111,112,331 TK 152
GÝa trÞ NVL dïng trùc tiÕp
cho s¶n suÊt s¶n phÈm
KÕt chuyÓn chi phÝ
NVLTT
VËt liÖu dïng kh«ng hÕt
nhËp l¹i kho
GÝa trÞ NVL mua dïng trùc
tiÕp kh«ng nhËp kho

Khoa KÕ to¸n
TK 133
5.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, thanh
to¸n cho nh©n c«ng s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn çc lao vô,
dÞch vô bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, çc kho¶n phô cÊp, tiÒn
¨n ca, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng
®èi tîng chÞu chi phÝ liªn quan. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp s¶n xuÊt nhng cã liÕn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng mµ kh«ng h¹ch
to¸n trùc tiÕp ®îc nh tiÒn l¬ng phô, çc kho¶n phô cÊp hoÆc tiÒn l¬ng
chÝnh ph¶i tr¶ theo thêi gian mµ ngêi lao ®éng thùc hiÖn çc c«ng t¸c
kh¸c nhau trong ngµy … th× cã thªt tËp hîp chung, sau ®ã chän tiªu
thøc ph©n bæ thÝch hîp cã thÓ lµ: Chi phÝ nh©n c«ng ®Þnh møc, giê
c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt,
tuú theo tõng ®iÒu khiÖn cô thÓ. Çc kho¶n trÝch BHXH, BHYT,
KPC§, c¨n cø vµo tû lÖ trÝch quy ®Þnh ®Ó tÝnh theo sè tiÒn c«ng ®·
tËp hîp cho tõng ®èi tîng.
§Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi
kho¶n 622 “chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi
tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nh tµi kho¶n 621.
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n
tÝnh gi¸ thµnh.
Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d
5.2.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n
Tr×nh tù h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc
ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 334 TK 622
TK 154
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo
TiÒn l¬ng & phô cÊp l¬ng ph¶i
tr¶ cho CNTT

Khoa KÕ to¸n
TK 335
TK 338
5.3 TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý phôc vô s¶n
xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ph¸t sinh ë ph©n xëng s¶n xuÊt
chÝnh cña doanh nghiÖp. Ngoµi çc chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp çc chi phÝ ph¸t sinh ë ph©n xëng ®îc
h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc
tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, theo tõng ph©n xëng.
Mét doanh nghiÖp nÕu cã nhiÒu ph©n xëng s¶n xuÊt th× ph¶i më sæ
chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n xëng.
HiÖn nay, theo QuyÕt ®Þnh 149/2001/BTC ngµy 31/12/2001 V/v
ban hµnh vµ c«ng bè 4 chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam (®ît 1). Trong
chuÈn mùc sè 2 (Hµng tån kho):
Chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn
quan trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt s¶n phÈm, nh chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung
biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu
thµnh thµnh phÈm.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n
tiÕp, thêng kh«ng thay ®æi theo sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh chi
phÝ khÊu hao, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng,… vµ chi
phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh ë çc ph©n xëng s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ
biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc dùa trªn c«ng suÊt b×nh thêng
cña m¸y mãc s¶n xuÊt. C«ng suÊt b×nh thêng lµ sè lîng s¶n phÈm ®¹t
®îc ë møc trung b×nh trong çc ®iÒu tÊn s¶n xuÊt b×nh thêng.
TrÝch tríc tiÒn l¬ng phÐp cho
CNSX
TrÝch BHXH, BHYT, KPC§
theo tiÒn l¬ng cña CNSX
K/c chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp

Khoa KÕ to¸n
- Trêng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra cao h¬n c«ng
suÊt b×nh thêng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®îc ph©n bæ
cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh.
- Trêng hîp møc s¶n phÈm thøc tÕ s¶n xuÊt ra thÊp h¬n c«ng
suÊt b×nh thêng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh chØ ®îc ph©n
bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng
suÊt b×nh thêng. Kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng ph©n bæ ®îc ghi
nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ®îc ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ
chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh.
Cuèi kú kÕ to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp kÕt chuyÓn
toµn bé ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t
sinh ë ph©n xëng nµo th× kÕt chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
c«ng viÖc dÞch vô cña ph©n xëng ®ã.
Trêng hîp ph©n xëng s¶n xuÊt cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu
c«ng viÖc th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo
ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp nh sau:
Møc CPSX
chung
ph©n bæ cho
tõng
®èi tîng
Tæng CPSX
chung
cÇn ph©n bæ
Tiªu chuÈn ph©n
bæ
cho tõng ®èi tîng
= x
Tæng tiªu chuÈn
ph©n bæ
§Ó theo dâi çc kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông
tµi kho¶n 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung”, më chi tiÕt theo tõng ph©n x-
ëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô.
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung
- Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho çc ®èi tîng
chÞu chi phÝ vµ kÕt chuyÓn vµoTK liªn quan.
TK 627 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chi tiÕt thµnh 6 TK cÊp 2:
+ TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
+ TK 6272 – Chi phÝ vËt liÖu
+ TK 6273 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
+ TK 6274 – Chi phÝ khÊu hao TSC§
+ TK 6277 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
+ TK 6278 – Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Tr×nh tù h¹ch to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau:

Khoa KÕ to¸n
S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt
chung
TK 334,338 TK 627
TK 111,112,331
…
TK152,153
TK142,242,335 TK 154
TK 214 TK 632
TK 111,112,331,…
TK 133
5.4. H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc
Chi phÝ tr¶ tríc (cßn gäi lµ chi phÝ chê ph©n bæ) lµ çc kho¶n
chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh cña kú nµy mµ ®îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n
sau ®ã. §©y lµ kho¶n cpps mét lÇn qu¸ lín hoÆc do b¶n th©n chi phÝ
ph¸t sinh cã t¸c dông tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nhiÒu kú h¹ch to¸n.
§Ó theo dâi çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n
142 “Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n” vµ tµi kho¶n 242 “ Chi phÝ tr¶ tríc dµi
h¹n”.
TK 242 dïng ®Ó ph¶n ¸nh çc chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng
cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhiÒu
Chi phÝ nh©n viªn
Chi phÝ vËt liÖu, c«ng
cô dông cô
Ph©n bæ hoÆc trÝch tríc
chi phÝ
Chi phÝ KHTSC§
Çc chi phÝ kh¸c
ThuÕ GTGT
®Çu vµo
Çc kho¶n ghi gi¶m chi
phÝ
Ph©n bæ, K/c CFSX chung
theo møc b×nh thêng
CFSX chung cè ®Þnh
lín h¬n møc b×nh th-
êng

Khoa KÕ to¸n
kú kÕ to¸n nhng chØ díi mét n¨m tµi chÝnh vµ viÖc kÕt chuyÓn çc
kho¶n chi phÝ nµy vµo chi phÝ SXKD cña çc kú kÕ to¸n sau.
Bªn Nî: TËp hîp çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh trong
n¨m tµi chÝnh hiÖn t¹i.
Bªn Cã: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n ®· ph©n bæ vµo chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
D Nî: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n thùc tÕ ®· ph¸t sinh
nhng cha ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
TK 142 ®îc chi tiÕt thµnh 2 TK:
- TK 1421: Chi phÝ tr¶ tríc
- TK1422: Chi phÝ chê kÕt chuyÓn.
TK 242 dïng ®Ó ph¶n ¸nh çc chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng
cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nhiÒu
niªn ®é kÕ to¸n vµ viÖc kÕt chuyÓn çc chi phÝ nµy vµo chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh cña çc niªn ®é kÕ to¸n sau.
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 242 – Chi phÝ tr¶ tr-
íc dµi h¹n:
Bªn Nî: Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n ph¸t sinh trong kú
Bªn Cã: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n ph©n bæ vµo chi phÝ
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
D Nî: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n cha tÝnh vµo chi phÝ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m tµi chÝnh.
Tr×nh tù h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ tr¶ tríc ®îc kh¸i qu¸t qua s¬
®å sau:
S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc:
TK 142,242
TK 111, 112 TK
627, 641
331,334,152,153
642,635,241
TK133 TK
911
D§K: XXX
Chi phÝ tr¶ tríc
thùc tÕ ph¸t sinh
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo
Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tríc vµo
çc kú h¹ch to¸n
KÕt chuyÓn dÇn
chi phÝ b¸n hµng
QLDN vµo TK x¸c ®Þnh kÕt
qu¶

Khoa KÕ to¸n
TK 641,642
5.5. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶
Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n 335 “Chi
phÝ ph¶i tr¶”.
Néi dung ph¶n ¸nh trªn TK nµy nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ ph¶i tr¶ thøc tÕ ph¸t sinh.
Bªn Cã: Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ
ph¸t sinh trong kú theo kÕ ho¹ch.
D Cã: Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh
nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh.
Tr×nh tù h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc kh¸i qu¸t qua s¬
®å sau:
S¬ ®å 5: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ ph¶i tr¶
TK 334 TK 335
TK622
TK241,331,111,112
TK627,641,642
5.6. H¹ch to¸n çc kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt
KÕt chuyÓn CF b¸n hµng,
qu¶n lý
TiÒn l¬ng phÐp, l¬ng ngõng viÖc
thùc tÕ ph¶i tr¶
Çc chi phÝ ph¶i tr¶ kh¸c thùc tÕ
ph¸t sinh
TrÝch tríc l¬ng phÐp, l¬ng
ngõng viÖc cho
c«ng nh©n s¶n xuÊt
TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi
phÝ kinh doanh
K/c kho¶n chªnh lÖch gi÷a chi phÝ
ph¶i tr¶ thùc tÕ nhá
h¬n kÕ ho¹ch

Khoa KÕ to¸n
5.6.1. H¹ch to¸n thiÖt h¹i do s¶n phÈm háng
Çc thiÖt h¹i s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc do kü thuËt s¶n
xuÊt cha hoµn thiÖn ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú sau
jkhi trõ ®i phÇn ig¸ trÞ phÕ liÖu thu håi.
§èi víi çc s¶n phÈm hæng ngoµi ®Þnh møc tuú theo tõng
nguyªn nh©n cô thÓ ®Ó cã çc biÖn ph¸p xö lý kh¸c nhau. NÕu do lçi
cña ç nh©n hoÆc tËp thÓ liªn quan th× ph¶i ®ßi båi thêng. NÕu do
çc nguyªn nh©n kh¸ch quan bÊt kh¶ kh¸ng nh thiªn tai, dÞch ho¹ th×
phÇn chi phÝ nµy ®îc trõ vµo thu nhËp cña doanh nghiÖp.
S¬ ®å 6: S¬ ®å h¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng ngoµi
®Þnh møc
TK152,153,334,111… TK1381-SPHN§M
TK811,415
TK154,155,157,632
TK1381,152…
5.6.2. H¹ch to¸n thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt
Çc kho¶n thiÖt h¹i trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do thêi vô ®·
®îc trÝch tríc chi phÝ vµo TK 335 – Chi phÝ ph¶i tr¶. ThiÖt h¹i ngõng
s¶n xuÊt bÊt thêng do çc nguyªn nh©n bªn nhoµi nh mÊt ®iÖn, ngêi
b¸n kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ vËt t theo hùp ®ång … cÇn ph¶i ®ßi båi
thêng. Çc thiÖt h¹i do nguyªn nh©n kh¸ch quanhoÆc do lçi cña doanh
nghiÖp nh háng m¸y,… ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kh¸c hoÆc trõ vµo
thu nhËp cña doanh nghiÖp.
S¬ ®å 7: S¬ ®å h¹ch to¸n thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt
TK334,338,
152,214,111… TK335 TK627,642
Chi phÝ söa ch÷a
Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng s÷a
ch÷a ®îc
Gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc
vÒ s¶n phÈm háng
ngoµi ®Þnh møc
Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi vµ çc
kho¶n båi thêng
Chi phÝ thùc tÕ ngõng s¶n xuÊt
trong kÕ ho¹ch
TrÝch tríc chi phÝ ngõng s¶n
xuÊt theo KH

Khoa KÕ to¸n
TK142,242 TK138,334
TK811
5.7. Tæng hîp chi phÝ sx
Çc chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc tËp hîp vµo TK 154
“Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang’. TK nµy cã thÓ më chi tiÕt
theo tõng ph¸t sinh, tõng bé phËn s¶n xuÊt hoÆc nhãm s¶n phÈm
theo yªu cÇu qu¶n lý. Néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n nµy nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp çc chi phÝ s¶n xuÊt trong kú
Bªn Cã: - Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm
- Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ
cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hpµn thµnh.
D Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, dë dang
cha hoµn thµnh.
Quy tr×nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai th-
êng xuyªn
S¬ ®å 8: S¬ ®å h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn
TK621 TK154 TK152,138
TK622
TK155,157,632
TK627
Chi phÝ thùc tÕ ngõng s¶n
xuÊt ngoµi kÕ ho¹ch
TÝnh vµo Chi phÝ
kh¸c
Gi¸ trÞ båi thêng
Cuèi kú K/c chi phÝ NVLTT
Cuèi kú ph©n bæ hoÆc K/c chi
phÝ SX chung
Cuèi kú K/c Chi phÝ NCTT
Gi¸ thµnh s¶n phÈm
hoµn thµnh
Çc kho¶n ghi gi¶m
chi phÝ

Khoa KÕ to¸n
6. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
Kh¸c víi ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, theo ph¬ng ph¸p kiÓm
kª ®Þnh kú çc nghiÖp vô ph¸t sinh cã kiªn quan ®Õn hµng tån kho
kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, cuèi kú doanh nghiÖp ph¶i tiÕn
hµnh kiÓm kª tÊt c¶ çc lo¹i nguyªn, vËt liÖu, thµnh phÈm trong kho vµ
t¹i çc ph©n xëng cïng bé phËn s¶n xuÊt dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi
phÝ cña s¶n phÈm hoµn thµnh, cña hµng ho¸ ®· b¸n.
6.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liªu trùc tiÕp
S¬ ®å 9: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc
tiÕp
TK111, TK611 TK621 TK631
112,331
TK133 TK151,152
6.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
VÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, tµi kho¶n sö dông vµ çch tËp
hîp chi phÝ trong kú gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Cuèi
Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu
dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt
SP
Gi¸ trÞ vËt liÖu cha dïng
cuèi kú
KÕt chuyÓn chi phÝ
NVLTT
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo
Gi¸ trÞ vËt liÖu
t¨ng trong kú
K/c gi¸ trÞ vËt liÖu cha
dïng ®Çu kú

Khoa KÕ to¸n
kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK 631 theo
tõng ®èi tîng:
Nî TK 631
Cã TK 622
6.3. H¹ch to¸n chi phÝ sc chung
Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp vµo TK 627 vµ ®îc
chi tiÕt theo c¸c tiÓu kho¶n t¬ng øng vµ t¬ng tù nh víi doanh nghiÖp
¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Sau ®ã sÏ ®îc ph©n bæ vµo
TK 631 (hoÆc TK 632) chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh:
Nî TK 631
Cã TK 627 (TÝnh theo møc c«ng suÊt b×nh thêng)
HoÆc: Nî TK 632
Cã TK 627 (Kh«ng tÝnh theo møc c«ng suÊt b×nh thêng)
6.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
TK154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” dïng ®Ó ph¶n ¸nh
chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c«ng viÖc dÞch vô cßn
dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú.
Bªn Nî: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú
D Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi
TK 631 “Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” dung ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. Tµi kho¶n nµy cã thÓ
chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
Bªn Nî: - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú
- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh
trong kú
Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
- Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú
TK 631 cuèi kú kh«ng cã sè d.
Quy tr×nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å
sau:
S¬ ®å 10: S¬ ®å tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú
TK154 TK631 TK138,611,
111,112
TK621
K/c chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang ®Çu kú
Cuèi kú K/c chi phÝ
NVLTT
C¸c kho¶n ghi
gi¶m chi phÝ

Khoa KÕ to¸n
TK154
TK622
TK632
TK627
7. X¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh, kiÓm kª vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm dë dang
7.1. Kú tÝnh gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng thÓ tÝnh vµo bÊt kú thêi ®iÓm nµo
mµ ph¶i dùa vµo kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vÒ sè lîng còng nh
viÖc x¸c ®Þnh lîng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ®ã.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm nh vËy nªn kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng thÓ gièng
nhau cho çc ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Tuú theo chu kú s¶n
xuÊt dµi hay ng¾n còng nh ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt mµ x¸c ®Þnh kú tÝnh
gi¸ thµnh cho phï hîp. Nh vËy kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ th¸ng, quý, 6
th¸ng, n¨m hoÆc khi ®· thùc hiÖn hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng, hoµn
thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh.
7.2. KiÓm kª s¶n phÈm dë dang
KiÓm kª s¶n phÈm dë dang bao gåm viÖc kiÓm kª b¸n thµnh
phÈm tù chÕ trong kú ®· nhËp kho vµ ®ang n»m trªn d©y chuyÒn
c«ng nghÖ s¶n xuÊt. ViÖc kiÓm kª b¸n thµnh phÈm ®· nhËp kho ®îc
tiÕn hµnh gièng nh kiÓm kª nguyªn, vËt liÖu hoÆc thµnh phÈm.
KiÓm kª b¸n thµnh phÈm trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®îc giao cho
c«ng nh©n ®øng m¸y thùc hiÖn. Çc nh©n viªn nghiÖp vô trong ban
kiÓm kª cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra, híng dÉn thùc hiÖn kiÓm tra. KÕt
qu¶ kiÓm kª ®îc ghi vµo çc phiÕu kiÓm kª lËp riªng cho tõng s¶n
phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm vµ bé phËn s¶n xuÊt.
Muèn lµm tèt viÖc kiÓm kª ph¶i thùc hiÖn tèt çc c«ng viÖc
chuÈn bÞ. Tríc khi kiÓm kª ph¶i s¾p xÕp gän gµng, ng¨n n¾p çc
hiÖn vËt cÇn kiÓm kª. Çc ph¬ng tiÖn c©n ®o, biÓu mÉu ghi chÐp
phôc vô kiÓm kª ®îc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, chu ®¸o. Thêi ®iÓm, tr×ng tù
vµ ph¬ng ph¸p kiÓm kª cÇn thèng nhÊt trong toµn doanh nghiÖp ®Ó
Cuèi kú K/c chi phÝ
NCTT
Cuèi kú ph©n bæ hoÆc
K/c chi phÝ SX chung
Chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang cuèi kú
Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn
thµnh

Khoa KÕ to¸n
tr¸nh trïng l¾p hoÆc bá sãt hiÖn vËt cÇn kiÓm kª. Sè liÖu kiÓm kª lµ
c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
7.3. TÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ viÖc x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n
xuÊt cña sè s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë.
Tuú theo tÝnh chÊt cña s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm mµ cã thÓ ¸p dông mét trong çc ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n
phÈm dë dang sau:
7.3.1. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc gi¸
thµnh ®Þnh møc
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®Ó ®¸nh gi¸ b¸n thµnh phÈm, phô
tïng hoÆc chi tiÕt m¸y tù chÕ ®· nhËp kho. §Ó ®¬n gi¶n çc kho¶n
thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tÝnh hÕt cho
thµnh phÈm mµ kh«ng ph©n bæ cho s¶n phÈm dë dang.
7.3.2. Ph¬ng ph¸p s¶n lîng íc tÝnh t¬ng ®¬ng
Dùa vµo sè lîng vµ møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang
so víi thµnh phÈm ®Ó quy ®æi sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®-
¬ng. Çc chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh cho s¶n phÈm dë dang ®îc
x¸c ®Þnh theo chi phÝ thùc tÕ nh ®èi víi thµnh phÈm. Çc chi phÝ
chÕ biÕn (chi phÝ vËt liÖu phô, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ
s¶n xuÊt chung) ®îc ph©n bæ cho sp dë dang dùa vµo chi phÝ giê
c«ng ®Þnh møc, tiÒn l¬ng ®Þnh møc. Møc ®é hoµn thµnh so víi
thµnh phÈm theo ®¸nh gi¸ còng cã thÓ ®îc dïng lµm c¨n cø ®Ó x¸c
®Þnh chi phÝ chÕ biÕn ph©n bæ cho s¶n phÈm dë dang.
Tr×nh tù x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë sang nh sau:
Bíc 1: X¸c ®Þnh gi¸ tri nguyªn, vËt liÖu chÝnh trong s¶n phÈm dë
dang theo c«ng thøc:
CPNVLchÝnh
TT ph©n bæ
cho SLDD
CPNVL chÝnh trùc tiÕp Sè lîng
SLDD
kh«ng
quy ®æi
= x
Sè lîng
s¶n phÈm
hoµn thµnh
+ Sè lîng
SLDD
kh«ng
quy ®æi
Bíc 2: X¸c ®Þnh chi phÝ chÕ biÕn trong s¶n phÈm dë dang:
CP
chÕbiÕn
ph©n bæ
cho SLDD
Tæng chi phÝ chÕ biÕn Sè lîng s¶n
phÈm t¬ng
®¬ng
= x
Sè lîng
s¶n phÈm
hoµn
thµnh
+
Sè lîng s¶n
phÈm t¬ng
®¬ng
Bíc 3: X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang:

Khoa KÕ to¸n
Trong ®ã:
Sè lîng s¶n
PhÈm t¬ng
®¬ng
=
Sè lîng s¶n
phÈm dë
dang
x
Møc ®é hoµn
thµnh cña s¶n
phÈm
7.3.3. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh
hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Theo ph¬ng ph¸p nµy chØ tÝnh vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dangçc
chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc chi phÝ trùc tiÕp nh vËt liÖu vµ
tiÒn l¬ng. Çc chi phÝ cßn l¹i ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn
thµnh. Ph¬ng ph¸p nµy tuy ®¬n gi¶n nhng møc ®é chÝnh x¸c thÊp.
ChØ nªn ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ çc chi
phÝ trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, cã Ýt
s¶n phÈm dë dang vµ sè lîng s¶n phÈm dë dang gi÷a çc th¸ng t¬ng
®èi ®ång ®Òu.
7.3.4. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo 50% chi phÝ chÕ biÕn
§©y lµ trêng hîp ®Æc biÖt vña ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
dë dang theo s¶n l¬ng íc tÝnh t¬ng ®¬ng. Trong ph¬ng ph¸p nµy ngêi
ta coi møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang lµ 50% so víi thµnh
phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang dîc thùc hiÖn t¬ng tù nh ph-
¬ng ph¸p íc tÝnh s¶n lîng t¬ng ®¬ng ®îc thùc hiÖn t¬ng tù nh ph¬ng
ph¸p íc tÝnh s¶n lîng t¬ng ®¬ng. Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh ®îc
tÝnh theo møc tiªu thô thùc tÕ. Çc chi phÝ chÕ biÕn ®îc tÝnh b»ng
50% chi phÝ chÕ biÕn ph©n bæ cho thµnh phÈm. Do møc ®é chÝnh
s¸c thÊp nªn ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp
cã chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng nhá trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
7.3.5. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo ®Þnh møc chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp ®· x©y
dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ hîp lý hoÆc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
theo ph¬ng ph¸p ®Þnh møc. Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo
møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang theo c«ng ®o¹n s¶n xuÊt
vµ ®Þnh møc chi phÝ cña nã ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cho s¶n phÈm dë
dang. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang lµ tæng hîp chi phÝ ®Þnh møc cña
c«ng ®o¹n ®· hoµn thµnh.
III. Çc ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh çc chi phÝ liªn quan ®Õn
viÖc s¶n xuÊt mét khèi lîng s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn mét c«ng viÖc
dÞch vô.
1. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gi¶n ®¬n)

Khoa KÕ to¸n
¸p dông trong çc doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n,
s¶n xuÊt ra Ýt chñng lo¹i s¶n phÈm, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, chi phÝ
s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Çc nhµ m¸y
®iÖn, níc, çc doanh nghiÖp khai th¸c,… thêng sö dông ph¬ng ph¸p
nµy. Theo ®ã, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Tæng gi¸
thµnh
s¶n
phÈm
=
CPSX kú
tríc chuyÓn
sang
+
CPSX
chi
ra trong
kú
-
CPSX
chuyÓn
sang kú
sau
-
Çc
kho¶n
gi¶m chi
phÝ
Gi¸ thµnh
®¬n
vÞ s¶n phÈm
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
=
Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh
2. Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh nghiÖp co suy
tr×nh s¶n xuÊt gåm nhiÒu c«ng ®o¹n nèi tiÕp nhau nh çc ngµnh c¬
khÝ chÕ t¹o, dÖt, thuéc da,… Mçi c«ng ®o¹n quy tr×nh thùc hiÖn viÖc
s¶n xuÊt hoµn chØnh mét bé phËn s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc
tËp hîp theo tõng c«ng ®o¹n. Gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ b»ng tæng céng
chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho thµnh phÈm cña çc c«ng ®o¹n chÕ
t¹o s¶n phÈm.
Ztp = Z1 + Z2 + …+ Zn
3. Ph¬ng ph¸p hÖ sè
§îc sö dông trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n
phÈm hoÆc mét lo¹i s¶n phÈm víi nhiÒu phÈm cÊp kh¸c nhau trªn
cïng mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt nµy çc chi
phÝ kh«ng tËp hîp riªng theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (lo¹i s¶n
phÈm hay tõng phÈm cÊp s¶n phÈm). Çc doanh nghiÖp sµnh,
sø,thuû tinh, s¶n xuÊt dµy dÐp, may mÆc,… thêng ¸p dông ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nµy.
Tr×nh tù h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p hÖ sè nh sau:
Bíc 1: Tríc hÕt c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña s¶n
phÈm ®Ó quy ®Þnh cho méi lo¹i s¶n phÈm mét hÖ sè, trong ®ã chän
mét lo¹i s¶n phÈm cã ®Æc trng tiªu biÓu nhÊt lµm s¶n phÈm tiªu
chuÈn cã hÖ sè 1.
Bíc 2: X¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¶ nhãm s¶n phÈm
b»ng ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n.

Khoa KÕ to¸n
Bíc 3: Quy ®æi sè lîng s¶n phÈm tõng lo¹i trong nhãm thµnh s¶n
phÈm tiªu chuÈn theo hÖ sèquy ®Þnh.
Sè lîng s¶n
phÈm tiªu
chuÈn
=
Sè lîng s¶n phÈm mçi
lo¹i s¶n phÈm
trong nhãm
x
HÖ sè quy ®Þnh
cho
tõng lo¹i s¶n phÈm
trong nhãm
Bíc 4: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm tiªu chuÈn:
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
s¶n
phÈm tiªu chuÈn
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¶
nhãm
=
Tæng sè lîng s¶n phÈm tiªu
chuÈn
Bíc 5: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm
trong nhãm:
tõng lo¹i s¶n
phÈm
=
s¶n phÈm tiªu
chuÈn
x
HÖ sè quy ®Þnh cña
Tõng lo¹i s¶n phÈm
4. Ph¬ng ph¸p tû lÖ
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong çc doanh nghiÖp mµ mçi ph©n x-
ëng ®ång thêi s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy çch, phÈm
chÊt kh¸c nhau. Çc chi phÝ nguyªn liÖu, nh©n c«ng kh«ng thÓ tÝnh
riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm nh trong çc doanh nghiÖp may mÆc,
dÖt kim, ®èng giÇy,…
Néi dung cña ph¬ng ph¸p nµy nh sau:
- Tríc hÕt kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i dùa vµo mét tiªu chuÈn hîp lý
®Ó lµm c¨n cø tÝnh tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh thùc tÕ cho quy çch s¶n
phÈm trong nhãm. Tiªu chuÈn ph©n bæ thêng ®îc lùa chän lµ gi¸
thµnh ®Þnh møc hoÆc gi¸ thµnh kÕ ho¹ch.
- TÝnh tæng gi¸ thµnh cña tõng quy çch s¶n phÈm theo s¶n l-
îng thøc tÕ tõng quy çch nh©n víi gi¸ thµnh ®¬n vÞ ®Þnh møc hoÆc
kÕ ho¹ch tõng kho¶n môc.
- TÝnh tæng gi¸ thµnh ®Þnh møc hoÆc kÕ häach cña c¶ nhãm
theo s¶n lîng thùc tÕ dïng lµm tiªu chuÈn ph©n bæ.
- C¨n cø chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú cho c¶ nhãm s¶n
phÈm vµ chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu vµ cuèi kú ®Ó tÝnh ra tæng

Khoa KÕ to¸n
gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¶ nhãm s¶n phÈm.
- TÝnh tû lÖ gi¸ thµnh tõng kho¶n môc:
Tû lÖ gi¸
thµnh
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ çc lo¹i s¶n
phÈm
= x 100
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch çc lo¹i s¶n
phÈm
- Gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
5. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt
cung cÊp s¶n phÈm chi tiÕt theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng,
trong ®ã ®¬n ®Æt hµng lµ yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ lo¹i s¶n phÈm
cô thÓ cña doanh nghiÖp, vµ sau khi s¶n xuÊt xong, giao cho kh¸ch
hµng th× s¶n phÈm ®ã kh«ng tiÕp tôc s¶n xuÊt n÷a.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n ®Æt hµng, ®èi t-
îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh trong ®¬n ®Æt hµng ®ã.
- C¨n cø vµo çc ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn
më sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng.
- §èi víi çc chi phÝ trùc tiÕp (CPNVLTT, CPNCTT) liªn quan
®Õn ®¬n dÆt hµng nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng
®ã.
- §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒu ®¬n ®Æt
hµng mµ ngay tõ ®Çu kh«ng thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho nhiÒu ®¬n
dÆt hµng th× ph¶i tËp hîp riªng, sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt
hµng theo tiªu thøc thÝch hîp.
- Cuèi kú kÕ to¸n, nÕu ®¬n ®Æt hµng cha hoµn thµnh, ta cha
tÝnh gi¸ thµnh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®îc trë thµnh chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú. NÕu ®¬n ®Æt hµng hoµn
thµnh, lóc ®ã doanh nghiÖp míi tÝnh gi¸ thµnh, kh«ng cho chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh dë dang.
Gi¸ thµnh thùc tÕ
®¬n vÞ s¶n phÈm
tõng lo¹i
=
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
®¬n vÞ s¶n phÈm
tõng lo¹i
x
Tû lÖ gi¸
thµnh

Khoa KÕ to¸n
NÕu trong ®¬n ®Æt hµng cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× do ®ã
doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph¬ng
ph¸p tû lÖ.
NÕu trong ®¬n ®Æt hµng cã mét s¶n phÈm duy nhÊt th× tæng
gi¸ thµnh ®¬n ®Æt hµng = gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh.
6. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra
hai s¶n phÈm: s¶n phÈm chÝnh vµ s¶n phÈm phô, s¶n phÈm phô
kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh th× ph¶i lo¹i trõ s¶n phÈm phô. VÝ dô:
doanh nghiÖp chÕ biÕn gç hoÆc n chÕ biÕn thùc phÈm.
§èi víi h¹ch to¸n chi phÝ lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo
ph©n xëng, theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, giai ®o¹n c«ng nghÖ.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh.
Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô ®îc tÝnh theo gi¸ íc tÝnh kh«ng ®iÒu
chØnh, hoÆc gi¸ b¸n trªn thÞ trêng.
Gi¸ thµnh ®¬n
vÞ
s¶n phÈm
chÝnh
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh
=
Sè lîng s¶n phÈm chÝnh hoµn
thµnh
7. Ph¬ng ph¸p ph©n bíc (giai ®o¹n c«ng nghÖ)
Tæng gi¸ thµnh
®¬n ®Æt hµng
hoµn thµnh
=
Chi phÝ s¶n
xuÊt
kinh doanh dë
dang ®Çu kú
+
Chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh
trong kú
Tæng gi¸
thµnh s¶n
phÈm
chÝnh
=
C P s¶n
phÈm dë
dang
®Çu kú
+
CP ph¸t
Sinh
trong
kú
-
C P s¶n
phÈm dë
dang cuèi
kú
-
Gi¸ trÞ
s¶n
phÈm
phô

Khoa KÕ to¸n
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã s¶n
phÈm hoµn thµnh trong quy tr×nh c«ng nghÖ tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n
chÕ biÕn. Mçi giai ®o¹n chÕ biÕn cßn gäi lµ mét bíc chÕ biÕn, b¸n
thµnh phÈm hoµn thµnh cña bíc chÕ biÕn nµy lµ ®èi tîng cña bíc chÕ
biÕn tiÕp theo vµ cuèi cïng t¹o ra s¶n phÈm hoµn thµnh.
§èi tîng tËp h¬p chi phÝ lµ giai ®o¹n c«gn nghÖ, ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh.
§iÒu tÊn vËn dông ph¬ng ph¸p nµy lµ: s¶n phÈm hoµn thµnh
ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn; ph¶i theo dâi ®îc sù di chuyÓn
b¸n thµnh phÈm qua tõng giai ®o¹n chÕ biÕn; vµ kú tÝnh gi¸ thµnh
theo th¸ng.
Cã hai ph¬ng ¸n tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm theo ph¬ng
ph¸p ph©n bíc:
• Ph¬ng ¸n ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm (
kÕt chuyÓn tuÇn tù)
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp b¸n thµnh phÈm cña
tõng giai ®o¹n chÕ biÕn cã gi¸ trÞ sö dông ®éc lËp cã thÓ nhËp kho
hoÆc ®em b¸n.
Bíc 1: Më phiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo
tõng bíc chÕ biÕn ( tõng ph©n xëng), phiÕu nµy ë ph©n xëng cuèi
cïng lµ thÎ tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm.
Bíc 2: TÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, tÝnh tæng gi¸ thµnh
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ b¸n thµnh phÈm theo tõng chÕ biÕn cuèi cïng ®îc
tÝnh theo ph¬ng ¸n kÕt chuyÓn tuÇn tù nh sau:
Chi phÝ
nguyªn vËt
liÖu chÝnh
+
Chi phÝ
ChÕ
biÕn
bíc 1
_
Gi¸ trÞ b¸n
thµnh phÈm
dë
dang bíc 1
=
Gi¸ thµnh b¸n
thµnh phÈm hoµn
thµnh bíc 1
Gi¸ thµnh b¸n
thµnh phÈm
hoµn
thµnh bíc 1
+
Chi
phÝ
chÕ
biÕn
bíc 2
-
Gi¸ trÞ b¸n
thµnh phÈm
dë
dang bíc2
=
Gi¸ thµnh b¸n
thµnh phÈm
hoµn
thµnh bíc 2
v.v. . .

Khoa KÕ to¸n
Gi¸ thµnh b¸n
thµnh phÈm
hoµn
thµnh bíc n-1
+
Chi phÝ
chÕ
biÕn
bíc n
-
Gi¸ trÞ b¸n
thµnh phÈm
dë
dang bíc n
=
Gi¸ thµnh
s¶n phÈm
hoµn thµnh
• Ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh
phÈm (KÕt chuyÓn song song).
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp b¸n thµnh phÈm
trong tõng giai ®o¹n chÕ biÕn kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông ®éc lËp,
kh«ng nhËp kho hoÆc ®em b¸n.
Néi dung cña ph¬ng ¸n nµy nh sau:
Bíc 1: Më phiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng bíc chÕ
biÕn
Bíc 2: Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng bíc chÕ biÕn (CPCB)
cho thµnh phÈm ë bíc cuèi cïng.
CP
NVL
ch
Ýnh
tÝnh
vµ
o thµnh
ph
Èm
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh SL s¶n
phÈm
hoµn
thµnh
= x
SL
BTP hoµn
thµnh
bíc 1
+ SL b¸n SPDD
bíc 1
(kh«ng quy
®æi)
Bíc 3: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc sau:
CPNVL
chÝnh
tÝnh
vµo
thµnh
phÈm
+
CP chÕ
biÕn
bíc 1 tÝnh
vµo thµnh
phÈm
+
…
+
CP chÕ
biÕn
bíc n tÝnh
vµo thµnh
phÈm
=
Gi¸ thµnh
s¶n phÈm
hoµn thµnh
8. Ph¬ng ph¸p liªn hîp
Ph¬ng ph¸p liªn hîp ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã tæ
chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n
phÈm lµm ra ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕt hîp nhiÒu ph-
¬ng ph¸p kh¸c nhau . Ch¼ng h¹n cã thÓ kÕt hîp ph¬ng ph¸p tÝnh trùc
tiÕp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè vµ tû lÖ, trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi

Khoa KÕ to¸n
phÝ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm, hoÆc kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
víi ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt lµ bé phËn s¶n phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n
phÈm hoµn thµnh.
IV. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
1. Chøng tõ chi phÝ
Chøng tõ chi phÝ lµ chøng minh b»ng giÊy tê nghiÖp vô kinh tÕ
tµi chÝnh ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ thùc sù hoµn thµnh
lµm c¬ së ghi sæ kÕ to¸n. Mäi sè liÖu ghi trong sæ kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt b¾t buéc ph¶i ®îc chøng minh b»ng chøng tõ chi phÝ
hîp ph¸p, hîp lÖ. Çc chøng tõ chi phÝ ®îc kÕ to¸n sö dông ghi sæ kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm:
§èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô: çc chøng tõ
bao gåm: phiÕu xuÊt kho; b¶ng ph©n bæ NVL, c«ng cô, dông cô,
b¶ng kª xuÊt nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô. . .
§èi víi chi phÝ vÒ l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi: chøng tõ gåm cã
b¶ng chÊm c«ng; phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn
thµnh; b¶ng thanh to¸n l¬ng; b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x·
héi. . .
§èi víi chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: chøng tõ gåm cã b¶ng
ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.
§èi víi chi phÝ dÞch vô mua ngoµi chøng tõ gåm cã ho¸ ®¬n, çc
d¹ng biªn nhËn, phiÕu chi. . .
§èi víi çc kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn: chøng tõ gåm cã chøng tõ
tiÒn mÆt, chøng tõ tiÒn göi ng©n hµng. . .
2. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt, tæng hîp.
§Ó ph¶n ¸nh vµ theo dâi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong
kú theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kÕ to¸n ph¶i sö dông hÖ thèng
sæ kÕ to¸n chi tiÕt vµ tæng hîp ®îc x¸c lËp mét çch phï hîp víi ®Æc
thï cña ®¬n vÞ theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh.
2.1. Tæ chøc sæ chi tiÕt
C¨n cø vµo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ x¸c ®Þnh, kÕ to¸n chi tiÕt
ho¸ çc tµi kho¶n h¹ch to¸n chi phÝ: TK 621, 622, 627, 154. Trªn c¬ së
®ã më çc lo¹i sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ phôc vô
tríc hÕt cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh vµ gi¸ trÞ
s¶n phÈm dë dang cuèi kú, sau ®ã lµ kiÓm so¸t chi phÝ theo chøc
n¨ng, c«ng cô vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chi phÝ.
2.2. Tæ chøc hÖ thèng sæ tæng hîp

Khoa KÕ to¸n
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, hÖ thèng sæ kÕ to¸n ®îc tæ chøc theo
mét trong 4 h×nh thøc sæ kÕ to¸n sau:
- NhËt ký – sæ çi
- NhËt ký chung
- NhËt ký chøng tõ
- Chøng tõ ghi sæ
Trong çc ®¬n vÞ kinh doanh (trõ hé ç thÓ. . .) hÇu hÕt sö dông
mét trong 3 h×nh thøc sæ: nhËt ký chung, nhËt ký chøng tõ vµ chøng
tõ ghi sæ.
ViÖc vËn dông h×nh thøc sæ nµo lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm
cô thÓ cña doanh nghiÖp , ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, yªu cÇu
qu¶n lý, tr×nh ®é nghiÖp vô cña kÕ to¸n còng nh ®iÒu tÊn trang bÞ
kü thuËt tÝnh to¸n sao cho cã thÓ lùa chän vµ vËn dông mét h×nh
thøc sæ kÕ to¸n phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i h×nh ghi chÐp.
VËn dïng h×nh thøc sæ nµo lµ do ®¬n vÞ h¹ch to¸n c¬ së cÇn
dùa trªn çc c¨n cø sau:
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn d©y chuyÒn
c«ng nghÖ.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n
phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm theo lo¹i c«ng nghÖ.
- C¨n cø vµo yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i ®¬n
vÞ h¹ch to¸n
- C¨n cø vµo kh¶ n¨ng tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ h¹ch to¸n.
NÕu ®¬n vÞ lùa chän h×nh thøc sæ NhËt ký chøng tõ trªn gãc
®é lý thuyÕt ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cÇn më çc sæ sau:
- B¶ng kª sè 4, sè5, sè 6.
- NhËt ký chøng tõ sè7
- Sæ çi çc TK liªn quan
Quy tr×nh ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo h×nh
thøc sæ nhËt ký chøng tõ ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:

Khoa KÕ to¸n
S¬ ®å 8: Quy tr×nh ghi sæ qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ
s¶n xuÊt t¹i C«ng ty TNHH Tïng Giang
V. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong chuÈn
mùc kÕ to¸n quèc tÕ vµ trong hÖ thèng kÕ to¸n mét sè níc trªn thÕ
giíi.
1. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ
Mçi quèc gia cã ®Æc ®iÓm kinh tÕ, x· héi, ph¸p luËt kh¸c nhau
vµ yªu cÇu ngêi sö dông th«ng tin còng kh¸c nhau nªn ®Ó cã thÓ ®äc
vµ hiÓu ®îc çc b¸o ço tµi chÝnh cÇn ph¶i cã chuÈn mùc kÕ to¸n
quèc tÕ. Sù ra ®êi kÕ to¸n quèc tÕ lµ mét tÊt yÕu.
Trong chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt ®îc hìng dÉn cô thÓ th«ng qua çc chuÈn mùc kÕ
to¸n, hµng tån kho (IAS 2), bÊt ®éng s¶n, xëng vµ thiÕt bÞ (IAS 16),
tµi s¶n phi vËt chÊt (IAS38).
ViÖt Nam ®ang tõng bíc héi nhËp vµ ph¸t triÓn toµn diÖn trªn tÊt
c¶ mäi lÜnh vùc, KÕ to¸n ViÖt Nam còng tõng bíc hoµn thiÖn ®Ó phï
hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ më cöa, HiÖn nay ViÖt Nam ®· ban
hµnh LuËt kÕ to¸n, 16 chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam vµ nhiÒu quyÕt
®Þnh quan träng trªn cë së chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ gãp phÇn ®a
kÕ to¸n ViÖt Nam hoµ nhËp vµo thÕ giíi.
2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë ViÖt
Nam trong mèi quan hÖ Víi kÕ to¸n mét sè níc trªn thÕ giíi.
2.1. KÕ to¸n Mü
Chøng tõ CPSX vµ
çc b¶ng ph©n bæ 1,2
B¶ng kª 4 B¶ng kª 5
ThÎ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
NKCT sè 7
Sæ Çi TK
621,622,627,154
B¸o ço tµi chÝnh
B¶ng kª 6

Khoa KÕ to¸n
Nh×n chung hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam cã nhiÒu ®iÓm t¬ng
®èi gièng víi hÖ thèng kÕ to¸n Mü, VÒ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo
kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh cña kÕ to¸n ViÖt Nam còng ¸p dông ph¬ng
ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho lµ kª khai thêng xuyªn vµ kiÓm
kª ®Þnh kú nh kÕ to¸n Mü; vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ
s¶n xuÊt còng cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång. Sì dÜ cã nhiÒu ®iÓm gièng
nhau ®ã lµ v× kÕ to¸n ViÖt Nam vµ kÕ to¸n Mü cã quan niÖm gièng
nhau vÒ b¶n chÊt, chøc n¨ng cña chi phÝ gi¸ thµnh. Ta cã thÓ xem
xÐt quy tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo hai ph¬ng
ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho cña kÕ to¸n Mü qua hai s¬ ®å sau:
S¬ ®å 12: H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo hÖ thèng kª khai th-
êng xuyªn.
TK “NVL” TK “SP dë dang”
TK “CPSX
chung” TK “Thµnh TK
phÈm”
“GVHB”
TK “Ph¶i tr¶
ngêi b¸n
TK “KhÊu
Hao luü kÕ
TK “Ph¶
tr¶ CNV”
CPNVL gi¸n tiÕp
CP nh©n c«ng gi¸n
tiÕp
CPNVL trùc tiÕp
K/c CPSX chung
CP nh©n c«ng trùc tiÕp
KhÊu hao TSC§ dïng
cho SX
CP dÞch vô mua
ngoµi dïng cho SX
Gi¸ trÞ s¶n phÈm
hoµn thµnh
Gi¸ vèn thµnh
phÈm tiªu thô

Khoa KÕ to¸n
S¬ ®å 13: H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo hÖ thèng kiÓm kª
®Þnh kú
TK “NVL” TK “Tæng hîp
TK
s¶n xuÊt”
“GVHB”
TK “SP dë dang”
TK “mua NVL”
TK “CP mua CNV”
TK “Ph¶i tr¶ CNV”
TK “CPSX chung”
TK “Dù tr÷ cho nhµ m¸y”
Gi¸ trÞ NVL tån kho §K
Gi¸ trÞ NVL tån kho CKGi¸ tri SP dë dang CK
Gi¸ trÞ T.phÈm
SX trong kú
Gi¸ trÞ T.phÈm
tiªu thô TK
Gi¸ trÞ SP dë dang §K
Gi¸ trÞ NVL mua trong kú
CP mua NVL trong kú
CPSX chung

Khoa KÕ to¸n
TK “Thµnh phÈm’
TK “KhÊu hao luü kÕ”
2.2. KÕ to¸n Ph¸p
Trong kÕ to¸n Ph¸p, chi phÝ ®îc ®Þnh nghÜa lµ sè tiÒn bá ra
®Ó mua çc yÕu tè cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh kinh doanh nh»m sinh lîi
cho doanh nghiÖp. Chi phÝ ®îc ph©n thµnh ba lo¹i: Chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh, chi phÝ tµi chÝnh vµ chi phÝ ®Æc biÖt.
VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho trong kÕ to¸n Ph¸p chØ cã
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, ®©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt lín nhÊt gi÷a kÕ
to¸n ViÖt Nam víi kÕ to¸n Ph¸p.
HÖ thèng tµi kho¶n chi phÝ cña kÕ to¸n Ph¸p ®îc x©y dùng kh¸c
víi ViÖt Nam, çc TK chi phÝ thuéc lo¹i 6 vµ ghi t¨ng bªn Nî, ghi gi¶m
bªn Cã, cuèi kú ®îc chuyÓn sang TK kÕt qu¶ niªn ®é, çc tµi kho¶n ®-
îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ nhiÒu lo¹i. Kh¸c víi ViÖt Nam TK 611 chØ
ph¶n ¸nh cho mua vµo nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸.
VÝ dô: ë Ph¸p khi mua nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸, çc lo¹i vËt t kh«ng
d÷ tr÷ ®îc. . .ph¶i sö dông TK 60; TK 61 - DÞch vô mua ngoµi; TK 62 -
Çc dÞch vô mua ngoµi kh¸c; TK 63 - ThuÕ, ®¶m phô vµ çc kho¶n
nép t¬ng tù. . .TK69 - phÇn tham dù cña nh©n viªn - ThuÕ lîi tøc.
Mét ®iÓm kh¸c n÷a gi÷a kÕ to¸n chi phÝ ë Ph¸p vµ kÕ to¸n chi
phÝ ë ViÖt Nam lµ trong kÕ to¸n Ph¸p kÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng tån
kho ®Çu kú vµ cuèi kú vµo thêi ®iÓm kÕt thóc niªn ®é (31/12) cßn
trong kÕ to¸n ViÖt Nam trÞ gi¸ hµng tån kho ®Çu kú dîc kÕt chuyÓn
vµo ®Çu kú.
VI. ý nghÜa vµ néi dung ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
®èi víi viÖc t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh nghiÖp
1. ý nghÜa cña viÖc ph©n tÝch th«ng tin chi phÝ vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm ®èi víi viÖc t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, çc doanh nghiÖp
ph¶i bá ra nhiÒu chi phÝ, gäi chung lµ chi phÝ kinh doanh.
Chi phÝ kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng
tiÒn cña çc hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ
doanh nghiÖp bá ra trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. G¾n liÒn víi
CP vËt liÖu gi¸n tiÕp
Gi¸ trÞ T.phÈm
tån kho §K
Gi¸ trÞ T.phÈm
tån kho CK
KhÊu hao TSC§ dïng cho s¶n
xuÊt

Khoa KÕ to¸n
chi phÝ kinh doanh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã thÓ nãi chi phÝ vµ gi¸
thµnh lµ hai m¨t kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ ph¶n ¸nh
hao phÝ, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶. Thùc chÊt
gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé nh÷ng hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra
liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
Cã thÓ nãi, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu chÊt lîng ph¶n
¸nh vµ ®o lêng hiÖu qu¶ kinh doanh. §ång thêi, chØ tiªu gi¸ thµnh cßn
gi÷ chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra chi phÝ, gióp cho ngêi qu¶n lý cã
c¬ së ®Ò ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi. Muèn tiÕt kiÖm chi
phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c (chÊt l-
îng c«ng viÖc s¶n xuÊt, chÊt lîng vËt liÖu, tr×nh ®é thµnh th¹o cña ng-
êi lao ®éng, tr×nh ®é tæ chøc, qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh
doanh).
Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ çch tèt nhÊt ®Ó biÕt nguyªn
nh©n vµ nh©n tè lµm cho chi phÝ biÕn ®éng, ¶nh hëng tíi gi¸ thµnh.
Tõ ®ã, ngêi sö dông th«ng tin sÏ cã quyÕt ®Þnh qu¶n lý tèi u h¬n.
ViÖc ph©n tÝch xö lý th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
cña doanh nghiÖp víi çc chØ tiªu trung b×nh ngµnh sÏ gióp cho çc
nhµ qu¶n trÞ thÊy ®îc vÞ thÕ tån t¹i cña doanh nghiÖp trong m«i trêng
c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay. Bªn c¹nh ®ã so s¸nh vµ ph©n tÝch chi
phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh gi÷a çc kú, gi÷a thùc tÕ vµ kÕ ho¹ch sÏ cho
thÊy n¨ng løc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c qua kÕt qu¶
ph©n tÝch, çc nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x©y dùng dù to¸n, ®Þnh
møc vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho çc kú kÕ to¸n
tiÕp theo chÝnh x¸c.
2. Néi dung ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Néi dung ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
bao gåm:
- §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ trªn 1.000
®ång gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng cña mét sè yÕu tè vµ kho¶n
môc trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm trong mèi liªn hÖ víi s¶n lîng
thùc hiÖn.
2.1. Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt

Khoa KÕ to¸n
Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ trªn 1.000
®ång gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸.
ViÖc ph©n tÝch nµy gióp cho ngêi qu¶n lý biÕt ®îc: ®Ó cã 1.000
®ång gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i bá ra bao
nhiªu ®ång chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, chØ tiªu nµy cµng gi¶m
th× hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao, lîi nhuËn thu ®îc cµng lín.
Chi phÝ theo
tõng kho¶n môc
trªn 1.000 ®
doanh thu
Tæng chi phÝ theo tõng kho¶n
môc
= x 1.000
Tæng doanh thu
Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng cña mét sè yÕu tè vµ kho¶n
môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Do chi phÝ kinh doanh cã nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt, c«ng dông,
kÕt cÊu vµ môc ®Ých sö dông kh¸c nhau nªn ®Ó biÕt ®îc sù thay
®æi còng nh nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù thay ®æi cña tõng lo¹i, cÇn
thiÕt ph¶i ®i s©u xem sÐt t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng yÕu tè vµ
kho¶n môc chi phÝ.
TÝnh chØ tiªu tû träng cña tõng kho¶n môc chi phÝ trong tæng
gi¸ thµnh:
Tû träng tõng
kho¶n môc chi phÝ
trong gi¸ thµnh sx
Tæng chi phÝ tõng kho¶n
môc
= x 10
0
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt
Ph©n tÝch chØ tiªu tiÒn l¬ng ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng:
X¸c ®Þnh chØ tiªu tiÒn l¬ng b×nh quan qua c¸c kú:
Tæng quü l¬ng trong kú
TiÒn l¬ng b×nh
qu©n
=
Tæng sè ngêi lao ®éng
Tõ ®©y ta cã chØ tiªu tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n:
Tèc ®é t¨ng
tiÒn l¬ng b×nh
qu©n
TiÒn l¬ng b×nh qu©n kú
n+1
= x 100
TiÒn l¬ng b×nh qu©n kú n

Khoa KÕ to¸n
X¸c ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng mét c«ng nh©n trong kú, tõ ®ã x¸c
®Þnh tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n.
Tæng sè s¶n phÈm s¶n xuÊt
trong kú
NSL§ b×nh
qu©n
=
Tæng sè ngêi lao ®éng
Tèc ®é t¨ng
NSL§ b×nh qu©n
NSL§ b×nh qu©n kú
n+1
= x 100
NSL§ b×nh qu©n kú n
Trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh so s¸nh tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh
qu©n vµ tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n. Xu híng t¨ng tiÒn
l¬ng b×nh qu©n kh«ng gi¶m, tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n ph¶i
nhá h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng míi ®¶m b¶o kÕ ho¹ch.
Th«ng qua viÖc ph©n tÝch çc chØ tiªu tµi chÝnh trªn, çc nhµ
qu¶n trÞ thÊy ®îc kÕt qu¶ mµ doanh nghiÖp lµm ra ®îc trong kú võa
qua, so s¸nh víi kÕ ho¹ch hoÆc çc kú kÕ to¸n tríc ®ã, t×m ra nguyªn
nh©n cña kÕt qu¶ ®ã, tõ ®ã cã biÖn ph¸p kh¾c phôc. Trªn c¬ së ®ã
x©y dùng kÕ ho¹ch, ®Þnh møc dù to¸n cho çc kú kÕ to¸n tiÕp theo.
2.2. Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ph©n tÝch chØ tiªu gi¸ thµnh trªn gi¸ b¸n. Qua ®ã thÊy ®îc sù
chªnh lÖch gi÷a gi¸ vèn vµ gi¸ b¸n lµ cao hay thÊp.
§¸nh gi¸ chung sù biÕn ®éng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Sù biÕn ®éng tuyÖt ®èi: iilili ZQZQQZ 00∑∑ −=∆
Sù biÕn ®éng t¬ng ®èi: 100
00
×=
∑
∑
ii
lili
QZ
ZQ
ZQ
I
3. Çc biÖn ph¸p gi¶m gi¸ thµnh
Qua ph©n tÝch çc yÕu tè, çc kho¶n môc cña gi¸ thµnh ta thÊy
sù biÕn ®éng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm phô thuéc vµo sù biÕn ®éng
cña tõng môc cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã muèn h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm còng cã ý nghÜa lµ ph¶i gi¶m tèi ®a çc kho¶n môc
chi phÝ cÊu thµnhnªn gi¸ thµnh s¶n phÈm trªn c¬ së ®¶m b¶o chÊt l-
îng s¶n phÈm.

Khoa KÕ to¸n
TiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: §iÒu nµy cã nghÜa
lµ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn triÖt ®Ó c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt
liÖu trong s¶n xuÊt ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ vµ thÊt tho¸t nguyªn
vËt liÖu. Ph¶i x©y dùng ®îc çc ®Þnh møc chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp hîp lý nhÊt ®Ó võa tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp hîp lý nhÊt ®Ó võa tiÕt kiÖm tèi ®a cp nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp võa ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm.
TiÕt kiÖm chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: §èi víi kho¶n môc chi
phÝ nµy viÖc tiÕt kiÖm cã khã kh¨n h¬n v× nã liªn quan ®Õn quyÒn lîi
cña ngêi lao ®éng, do ®ã nÕu tr¶ l¬ng thÊp sÏ kh«ng khuyÕn khÝch
®ùoc ngêi lao ®éng tÝch cùc tham gia s¶n xuÊt, nh vËy sÏ ¶nh hëng
®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã ®èi víi kho¶n môc
chi phÝ nµy chØ cã thÓ tiÕt kiÖm b»ng çch thùc hiÖn tèt c«ng t¸c
qu¶n lý lao ®éng ®Ó ngêi lao ®éng lµm viÖc mét çch cã hiÖu qu¶
nhÊt, tõ ®ã míi tiÕt kiÖm ®îc thêi gian lao ®éng, vµ tiÕt kiÖm ®îc chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §ång thêi doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã biÖn
ph¸p sö dông m¸y mãc hîp lý, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y, ®Çu t
d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, gi¶m lao ®éng thñ c«ng, n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm.
TiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt chung: Do kho¶n môc chi phÝ nµy
bao gåm rÊt nhiÒu kho¶n môc chi phÝ kh¸c n÷a nªn ®Ó tiÕt kiÖm
kho¶n môc chi phÝ nµy còng cã nghÜa lµ ph¶i thùc hiÖn tiÕt kiÖm
®èi víi tõng lo¹i kho¶n môc chi phÝ cña nã. Trong chi phÝ s¶n xuÊt
chung bao gåm c¶ chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh. §èi víi
nh÷ng chi phÝ biÕn ®æi th× doanh nghiÖp nªn sö dông tiÕt kiÖm tèi
®a, h¹n chÕ nh÷ng chi phÝ kh«ng thËt sù cÇn thiÕt, cßn ®èi víi nh÷ng
chi phÝ cè ®Þnh th× viÖc t¨ng s¶n lîng s¶n xuÊt sÏ lµm h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
PhÇn ii
Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty TNHH Tïng Giang
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ C«ng ty TNHH Tïng Giang
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty
C«ng ty TNHH Tïng Giang hiÖn nay lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt
Xi m¨ng lín nhÊt vµ cã chÊt lîng s¶n phÈm hµng ®Çu cña ngµnh Xi
m¨ng ViÖt Nam, n»m ë X· B¸t Trµng – HuyÖn Gia L©m – TP Hµ Néi.
NhiÖm vô chñ yÕu cña nhµ m¸y lµ s¶n xuÊt Xi m¨ng phôc vô cho
toµn miÒn B¾c, Tuy nhiªn quy m« ban ®Çu cßn nhá víi 200 çn bé
c«ng nh©n viªn, thiÕt bÞ ban ®Çu Ýt vµ cßn l¹c hËu, s¶n lîng thÊp.

Khoa KÕ to¸n
N¨m 1990 Nhµ m¸y ®Çu t l¾p ®Æt d©y chuyÒn s¶n xuÊt hoµn
chØnh do Thôy §iÓn ®Çu t tµi trî, thay toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ
tõ b¸n thñ c«ng sang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tù ®éng víi c«ng suÊt gÇn 200
triÖu bao/n¨m.
C«ng ty TNHH Tïng Giang ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp ®· cã
trong h¬n 5 n¨m qua, c«ng ty ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn s¶n xuÊt, h¹
thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm gãp phÇn n©ng cao ®êi
sèng cña çn bé c«ng nh©n viªn. HiÖn nay, thu nhËp b×nh qu©n 1 lao
®éng xÊp xØ 1.300.000 ®/th¸ng, ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ Níc
gÇn 2 tû ®ång mçi n¨m.
§Õn nay c«ng ty lu«n ph¸t huy thÕ m¹nh kh¬i dËy tiÒm n¨ng ®Èy
m¹nh s¶n xuÊt, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, x©y dùng
chiÕn lîc tiªu thô phï hîp, ph¸t triÓn m¹ng líi tiªu thô trªn toµn quèc, më
ra mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi ®Çy n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ cña c«ng
ty. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ t×nh h×nh kinh doanh cña c«ng ty ®îc minh
häa qua mét vµi con sè sau:
BiÓu sè 01: §¬n vÞ
tÝnh : §ång
St
ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2004
1
Doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô
30.645.400.3
98
31.014.761.4
86
29.129.498.2
25
2 Gi¸ vèn hµng b¸n
23.853.347.4
24
22.714.143.9
45
21.959.259.4
26
3 Lîi nhuËn gép
6.792.052.97
4
8.300.617.54
1
7.170.238.79
9
4
Tæng lîi nhuËn tríc
thuÕ
434.233.102
2.176.850.16
5
2.132.477.29
6
5 Lîi nhuËn sau thuÕ 104.485.853
2.176.850.16
5
2.132.477.29
6
6 Tæng thu nhËp
8.906.503.20
0
8.867.040.00
0
6.676.560.00
0
7 Thu nhËp b×nh qu©n 1.279.670 1.274.000 1.124.000
(Nguån: B¸o ço tµi chÝnh çc n¨m
2001,2002,2004)
2. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh t¹i c«ng
ty
C«ng ty TNHH Tïng Giang tæ chøc s¶n xuÊt hoµn toµn phï hîp
víi quy tr×nh c«ng nghÖ khÐp kÝn tõ kh©u ®a nguyªn liÖu vµo s¶n

Khoa KÕ to¸n
xuÊt ®Õn khi nhËp kho thµnh phÈm. S¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ
Xi M¨ng Hµ Néi.
M« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña c«ng ty: Trùc thuéc c«ng ty lµ c¸c
ph©n xëng chÞu sù qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña gi¸m ®èc ph©n xëng,
qu¶n ®èc ph©n xëng, trëng ca s¶n xuÊt. Mçi ph©n xëng cã nhiÖm vô
kh¸c nhau, chÞu sù qu¶n lý cña gi¸m ®èc c«ng ty.
C¬ cÊu tæ chøc ®îc chia thµnh 3 ph©n xëng vµ mçi ph©n xëng
®îc chia thµnh tæ s¶n xuÊt cã nhiÖm vô riªng.
Ph©n xëng NghiÒn nguyªn liÖu: T¹i ®©y nguyªn vËt liÖu, phô
gia ®îc ®a vµo qua c©n b»ng ®Þnh lîng ®îc ®a vµo nghiÒn liÖu trén
Èm.
Ph©n xëng Nung luyÖn: Bét liÖu ®îc ®ång nhÊt chuyÓn qua bé
phËn nung luyÖn ra Clanke ®a vµo xil« chøa ®Ó æn ®Þnh Clanke, vµ
chuyÓn sang ph©n xëng nghiÒn xi.
Ph©n xëng NghiÒn xi tiÕp tôc ®a Clanke vµo nghiÒn cïng phô
gia ®Çu ra t¹c thµnh Xi m¨ng rêi, xi m¨ng ®îc chuyÓn sang Ph©n xëng
NgiÒn xi.
Ph©n xëng NgiÒn xi: T¹i ®©y Xi m¨ng ®îc ®ãng bao, gi¸n nh·n,
®a vµo nhËp kho thµnh phÈm.
S¬ ®å 4: M« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña c«ng ty TNHH Tïng
Giang
3. §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc qu¶n lý
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ
mµ c«ng ty h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý, bé m¸y qu¶n lý cña
C«ng ty ®îc tæ chøc theo híng tinh gi¶n, gän nhÑ bao gåm c¸c phßng
C«ng ty
P X
NghiÒn
PX Nung
luyÖn
PX NghiÒn
xi
KiÓm tra
chÊt lîng
Tæ
s¶n
xuÊt
Tæ
s¶n
xuÊt
Bé
phËn
ktra
Tæ
s¶n
xuÊt

Khoa KÕ to¸n
ban cã mèi liªn hÖ phô thuéc lÉn nhau theo kiÓu chuyªn m«n ho¸
ph©n cÊp mét sè quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh nh»m b¶o ®¶m
chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt mét çch cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm. TÊt c¶
çc phßng ban ®Òu chÞu sù qu¶n lý chung cña Gi¸m ®èc.
C«ng ty qu¶n lý theo hai cÊp, h×nh thøc qu¶n lý theo m« h×nh
trùc tuyÕn chøc n¨ng, l·nh ®¹o cao nhÊt lµ Gi¸m ®èc.
Díi ®©y lµ m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty TNHH
Tïng Giang:
S¬ ®å 5: M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý
Trong ®ã:
-Héi ®ång thµnh viªn: Lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña
c«ng ty, quyÕt ®Þnh toµn bé çc vÊn ®Ò tæ chøc nh©n sù trong c«ng
ty, bÇu chñ tÞch thµnh viªn vµ Ban kiÓm so¸t... §ång thêi, qua çc b¸o
ço tæng hîp vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ë mçi niªn
®é kÕ to¸n ®Ó ®Ò ra çc ph¬ng ph¸p ph©n phèi lîi nhuËn trÝch lËp
çc quü cña c«ng ty, lËp çc ph¬ng ¸n s¶n xuÊt cho çc n¨m tiÕp theo,
phª chuÈn çc quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn.
Chñ tÞch héi ®ångBan kiÓm so¸t
Tæng gi¸m ®èc
Phã TG§ KÕ to¸n trëng Phã TG§
Phßng kü
thuËt
Phßng tæ
chøc lao
®éng
Phßng
kinh
doanh
Phßng tµi
vô
Phßng
§TXD, y
tÕ, b¶o
vÖ
Héi ®ång thµnh viªn

Khoa KÕ to¸n
- Chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn: §îc Héi ®ång thµnh viªn th«ng
qua biÓu quyÕt bÇu ra. Chñ tÞch héi ®ång thµnh viªn cã thÓ kiªm
gi¸m ®èc (Tæng gi¸m ®èc) c«ng ty.
- Tæng gi¸m ®èc: Lµ ngêi trùc tiÕp ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, lµ ngêi ®¹i diÖn cho ph¸p luËt cña
c«ng ty. §ång thêi cßn lµ ngêi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña
c«ng ty vµ chÞu mäi tr¸ch nhiÖm tríc héi ®ång thµnh viªn.
- Hai phã tæng gi¸m ®èc: Gåm phã tæng gi¸m ®èc kü thuËt vµ
phã tæng gi¸m ®èc hµnh chÝnh gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc.
- KÕ to¸n trëng: Trùc tiÕp tæ chøc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña
phßng tµi vô, kiÓm tra, tæng hîp sè liÖu göi cho cÊp trªn.
- Ban kiÓm so¸t: Gåm 3 ngêi do Héi ®ång thµnh viªn bÇu ra,
trong ®ã cã 1 thµnh viªn thµnh th¹o vÒ chuyªn m«n kÕ to¸n. Ban kiÓm
so¸t sÏ kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p trong ho¹t ®éng qu¶n lý, ®iÒu
hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, thÈm ®Þnh b¸o ço tµi chÝnh cña c«ng ty.
- Çc phßng ban cô thÓ:
+ Phßng kü thuËt:
 X©y dùng, ban hµnh tiªu chuÈn chÊt lîng vµ quy tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm, nghiªn cøu biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm,
xö lý çc vÊn ®Ò ph¸t sinh trong s¶n xuÊt.
 Nghiªn cøu ®Ò tµi c¶i tiÕn chuyÓn giao c«ng nghÖ, tham gia
híng dÉn tay nghÒ cho c«ng nh©n.
+ Phßng tæ chøc lao ®éng:
 Tham mu cho Tæng gi¸m ®èc trong viÖc bè trÝ tuyÓn dông
lao ®éng.
X©y dùng vµ ban hµnh çc tiªu chuÈn lao ®éng...
+ V¨n phßng c«ng ty: Qu¶n lý vµ kiÓm tra çc v¨n b¶n tµi liÖu,
lËp kÕ ho¹ch mua s¾m trang thiÕt bÞ v¨n phßng, qu¶n lý theo dâi
c«ng t¸c ®êi sèng.
+ Phßng kinh doanh: Th¨m dß më réng thÞ trêng, x©y dùng kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t cung øng vËt t,
tiªu thô s¶n phÈm.
+ Phßng tµi vô: Qu¶n lý toµn bé tµi s¶n cña c«ng ty, kiÓm tra
t×nh h×nh thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ ho¹ch thu chi tµi chÝnh,
chØ ®¹o c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, thèng kª, ph©n tÝch ho¹t ®éng
kinh doanh vµ xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty.
+ Phßng b¶o vÖ: KiÓm tra, gi¸m s¸t c«ng t¸c b¶o vÖ, b¶o qu¶n,
tù vÖ ë cÊp c«ng ty vµ çc ®¬n vÞ thµnh viªn

Khoa KÕ to¸n
+ Phßng ®Çu t, x©y dùng: LËp kÕ ho¹ch tæ chøc nghiÖm thu,
®Çu t, c¶i t¹o, söa ch÷a lín, n©ng cÊp, lµm míi çc c«ng tr×nh cña
c«ng ty.
+ Phßng y tÕ: Tæ chøc, theo dâi, kiÓm tra søc kháe ®Þnh kú
cho çn bé c«ng nh©n viªn, tæ chøc chÕ ®é båi dìng ®éc h¹i t¹i c«ng
ty.
4. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty
4.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i c«ng ty
C¨n cø vµo khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n nghÜa lµ c¨n cø vµo tõng
giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, khèi lîng c«ng viÖc h¹ch to¸n tæng
hîp vµ khèi lîng c«ng viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt cho çc ®èi tîng h¹ch to¸n
cô thÓ, môc ®Ých cung cÊp th«ng tin cho çc ®èi tîng sö dông; c¨n cø
vµo phÇn hµnh kÕ to¸n, bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty TNHH Tïng
Giang ®îc tæ chøc theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung- cßn gäi lµ tæ
chøc kÕ to¸n mét cÊp. C«ng ty chØ më mét bé sæ kÕ to¸n, tæ chøc
mét bé m¸y kÕ to¸n ®Ó thùc hiÖn tÊt c¶ çc giai ®o¹n h¹ch to¸n ë mäi
phÇn hµnh kÕ to¸n. Phßng Tµi vô lµ phßng kÕ to¸n trung t©m cña
c«ng ty thùc hiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tõ thu nhËn, ghi sæ, xö lý
th«ng tin trªn hÖ thèng b¸o ço ph©n tÝch vµ tæng hîp cña ®¬n vÞ t¹i
çc ph©n xëng, kh«ng më sæ s¸ch vµ h×nh thµnh bé m¸y kÕ to¸n
riªng; toµn bé c«ng viÖc ghi sæ, lËp b¸o ço kÕ to¸n ®Òu thùc hiÖn ë
phßng tµi vô; çc ®¬n vÞ trùc thuéc cã thÓ trë thµnh ®¬n vÞ thùc hiÖn
h¹ch to¸n ban ®Çu theo chÕ ®é b¸o sæ. ë çc ph©n xëng cã çc nh©n
viªn kinh tÕ lµm nhiÖm vô thèng kª h¹ch to¸n ban ®Çu kÕt qu¶ s¶n
xuÊt, giê c«ng, chi phÝ… lËp thµnh b¸o ço chuyÓn vÒ Phßng Tµi vô
vµo cuèi th¸ng.
§Ó b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o tËp trung thèng nhÊt cña kÕ to¸n trëng,
®¶m b¶o sù chuyªn m«n ho¸ trong h¹ch to¸n, bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng
ty ®îc tæ chøc nh sau:
S¬ ®å 6: M« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty TNHH
Tïng Giang
KÕ to¸n trëng
KÕ to¸n
vèn b»ng
tiÒn &
tiªu thô
KÕ to¸n
vËt t
&TSC§
KÕ to¸n
thanh
to¸n
KÕ to¸n
tiÒn l
¬ng tæng
hîp
Thñ
quü
Çc nh©n
viªn kinh tÕ

To chuc hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham_voi_viec_tang_cuong_quan_tri_doanh_nghiep_tai_cong_ty_tnhh_tung_giang_6687

To chuc hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham_voi_viec_tang_cuong_quan_tri_doanh_nghiep_tai_cong_ty_tnhh_tung_giang_6687

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (11)

Similar to To chuc hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham_voi_viec_tang_cuong_quan_tri_doanh_nghiep_tai_cong_ty_tnhh_tung_giang_6687

Similar to To chuc hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham_voi_viec_tang_cuong_quan_tri_doanh_nghiep_tai_cong_ty_tnhh_tung_giang_6687 (10)

To chuc hach_toan_chi_phi_san_xuat_va_tinh_gia_thanh_san_pham_voi_viec_tang_cuong_quan_tri_doanh_nghiep_tai_cong_ty_tnhh_tung_giang_6687