More Related Content
More from hieupham236 (20)
BÁO CÁO CHỨNG MINH KHÁI NIỆM CHỈ SỐ CHỐNG CHỊU CỦA CÁC ĐÔ THỊ VIỆT NAM_10453612092019
- 6. vi
Lờicảmơn
TôixincảmơnQuỹRockefeller,đặcbiệtlàngàiAshvinDayal,PhóChủtịch
kiêmGiámđốcĐiềuhànhkhuvựcChâuÁ,vàbàAnnaBrown,cựuPhóGiám
đốcCaocấp,nhữngngườiđãkhởixướngvàhỗtrợthựchiệndựánnày.Như
nhữngdựántrướcđây,QuỹRockefeller,vàđặcbiệtlàAshvinvàAnna,đã
tưvấnmộtcáchkịpthờivàsâusắcbằngkinhnghiệmrộnglớncủamình
tronglĩnhvựcđánhgiákhảnăngchốngchịucủacácđôthị,đồngthờicho
phépsựlinhhoạtkhiphảiđiềuchỉnhmộtsốhoạtđộngcầnthiếttrongquá
trìnhthựchiệndựán.TôicũngxincảmơnbàJodaSilva,ngườisánglậpvà
lãnhđạocủaBanPháttriểnQuốctếArup(ArupInternationalDevelopment),
vìđãhỗtrợràsoátcácbáocáoquantrọngcủachúngtôi,khíchlệchúngtôi
bằngnhữngquansátvàkhuyếnnghịcủamình.Johiểungaytừđầurằngviệc
phỏngtheokhuônkhổvàchỉsốcủaArupchobốicảnhcủamộtquốcgiasẽ
đòihỏinhiềusựthỏahiệp.Lờikhuyêncủabàđãgiúpchúngtôiđưaranhững
lựachọntrongkhuônkhổrõràngvàcótínhlogic.Cácđốitáccủachúngtôi
tạiViệnChuyểnđổiMôitrườngvàXãhội,bàNgôLệMai,TS.StephenTyler,
TS.TrầnVănGiảiPhóng,TS.NguyễnVinhQuangvàPGS.,TS.ĐỗHậu,Tổng
thưkýHiệphộiQuyhoạchvàPháttriểnĐôthịViệtNam,đãdànhcôngsức
rấtlớntrongviệcxâydựngchươngtrìnhgiảngdạy,kiểmtrasốliệuvàtổ
chứcđàotạo.Nhưđượcghinhậntrongbáocáodướiđây,TS.ĐỗHậulà
ngườiđemlạinhữnggiátrịđặcbiệt,vôgiávớidựánkhivậndụngmạnglưới
cáccựusinhviêncủamìnhđểthúcđẩysựphốihợp,hợptáccủacáccơquan
thuộccáctỉnhvàthànhphố.CácđồngnghiệpcủachúngtôitạiCụcPháttriển
ĐôthịcủaBộXâydựng,TS.TrầnThịLanAnh,cácanhchịNguyễnDưMinh,
NguyễnThịKimCúc,TừKimAnhvàNguyễnNgọcQuang,vàtạiTrungtâm
Thôngtin,HợptácQuốctếvàtưvấnpháttriểnđôthịtrựcthuộcCục,các
anhchịTrầnAnhTuấnvàLêLanDung,bằngcáchnàyhaycáchkhác,đãvừa
làđốitácvừalàkháchhàngcủachúngtôitrongdựánnày.Bêncạnhviệc
hợptácvớiTAFvàISETtrongxâydựng,thửnghiệmvàđưarabộChỉsố
chốngchịucủacácđôthịViệtNam,họcũnglànhữngngườisửdụngchính
bộchỉsốnày.CụcPTĐTđượcgiaonhiệmvụxâydựngcảchiếnlượcvàcác
quyđịnhpháplýliênquanđếnpháttriểnđôthị,cânnhắcđếnnhucầuthích
nghicủathànhphốvớiquátrìnhbiếnđổikhíhậutoàncầuđangdiễnra.Các
sốliệuđượcxâydựngtrongdựánđãđượclồngghépvàoquátrìnhđónhư
nhữngcôngcụđểđánhgiávàphânloạicácthànhphố.Chúngtôicũngghi
nhậnsựđónggópquýbáucủahaichuyêngiađôthịđượcnhiềungườibiết
đến,TS.VũThịVinhvàbàNguyễnThịHiền,nhữngngườiđãràsoátbộcông
cụtronggiaiđoạnthíđiểm,đặcbiệtlàràsoátbảndịchtiếngViệtvàcác
phiênbảnsửađổicủadựthảocáckịchbảnvàcácbiếnđịnhlượng.Cuối
cùng,tôikhôngthểkếtthúclờicảmơnnàymàkhôngghinhậncácđồng
nghiệpcủatôiởQuỹChâuÁ:NguyễnTríThanhvàLêQuangTrung.Thanh
vàTrungđóngvaitròquantrọngtrongviệcxâydựng,quảnlývàtriểnkhai
dựánnày.Họlàđầumốithúcđẩycácmốiquanhệhợptáccầnthiếtđểvận
hànhdựán,phốihợplậpkếhoạchhoạtđộngdựán,quảnlýngânsáchvà
thờigian,thamgiađàotạotronggiaiđoạnthíđiểm,hướngdẫncáccuộc
thảoluậnnhómnòngcốtvàràsoátsốliệu,cũngnhưhỗtrợphântíchvà
trìnhbàykếtquảdựán.HọcũnglàcáctácgiảchínhcủacácbảnTómtắt
hiệntrạngcủathànhphố.
MichaelDiGregorio
Ngày17tháng5năm2018
- 7. vii
Lờitựa
Tronghơnmộtthậpkỷ,QuỹRockefellerđãđiđầutrongcácnỗlựcxâydựng
khảnăngphụchồicủacácthànhphốkhihọtìmcáchđốiphóvớicáctác
độngkếthợpcủadicư,pháttriểnvàbiếnđổikhíhậu.KhiQuỹkhởiđộng
sángkiếnMạnglướicácthànhphốởChâuÁcókhảnăngchốngchịuvớibiến
đổikhíhậu(ACCCRN)trongnăm2008,kiếnthứctronglĩnhvựcnàycònbị
hạnchế,đặcbiệtlàởcácthànhphốnhỏvàtrungbìnhcónguồnlựckhan
hiếm.Cácthànhphốcósốliệurấthạnchếvềtácđộngcủabiếnđổikhíhậu,
cóítcôngcụđểxácđịnhcácgiảiphápphùhợpvàcónguồnlựchạnchếđể
đầutưvàocáchànhđộngcụthể.Hơnnữa,tácđộngcủabiếnđổikhíhậutới
conngườikhócóthểhiểuđượcngay,hoặclàdễhiểuđốivớicácbênliên
quancủathànhphố,vàđãtừngcósựengạichung,rằngvấnđềbiếnđổikhí
hậulà'sựsangtrọngmàhọkhôngcókhảnănggiảiquyết'.
ACCCRNđãtiênphongpháttriểnmộtbộcôngcụđộcđáovànănglựcgiúp
minhhọacáchmàbiếnđổikhíhậuvàđôthịhóanhanhchóngđãlàmsuy
yếucácthànhquảđạtđượctrongcáclĩnhvựcnhưytếcôngcộng,quảnlý
nước,sinhkếvàchuẩnbịđốiphóvớithiêntai.Thôngquamộtquátrình
chuyênsâucónhiềubênthamgianhằmnghiêncứu,xâydựngchiếnlược,
lậpgiảiphápưutiênvàxâydựngnănglựctrongvàinăm,cácthànhphố
ACCCRN(baogồmbađôthịtiênphongtạiViệtNamlàĐàNẵng,CầnThơvà
QuyNhơn)đãtrưởngthànhđểnhậnbiếtrằngthựcsựđãcó'phầnthưởng
vềkhảnăngchốngchịu”chongườidân,cộngđồngvàchocảthànhphố,và
đãthựchiệnnhữnghànhđộngđầyấntượng.CácbàihọctừACCCRNđãgiúp
hướngdẫnpháttriểncáccôngcụcótínhkháiquáthơn,vídụnhưKhungvà
ChỉsốChốngchịucủaThànhphố,vàvềviệcmởrộngxâydựngkhảnăng
chốngchịuthôngquaSángkiến100thànhphốcókhảnăngchốngchịu,mà
hiệnnayđãtrởthànhphongtràotoàncầuhoạtđộngtrên5châulục.
BáocáođộtphánàycủaQuỹChâuÁlànỗlựcđầutiêntrêntoàncầunhằm
thựchiệnđánhgiásosánhkhảnăngchốngchịucủathànhphốxuyênsuốt
mộtnhómlớncácthànhphốtrongphạmvimộtquốcgia.Nócungcấpmột
cáinhìntoàndiệnvềđiểmmạnhvàđiểmyếucủa12lĩnhvựccốtlõivàmột
sốchỉtiêuphụ,vàcóthểđượccáccơquanchínhphủ,cácđốitácpháttriển
quốctếvànhữngngườikhácsửdụngđểnângcaonhậnthứcvàhànhđộng
xâydựngkhảnăngchốngchịuởViệtNam.Chúngtôicũngtinrằngcácbài
họctừviệcxâydựngchỉsốcủaViệtNamsẽcógiátrịnhưmộthướngdẫn
chocácchínhphủkhácvàcáctổchứccócamkếttăngcườngkhảnăngchống
chịucủađôthị.
DeepaliKhanna
Giámđốcđiềuhành,KhuvựcChâuÁ
AshvinDayal
PhóGiámđốc,BanNănglượng
(CựutrưởngnhómACCCRN)
- 9. 9
Tómtắt
Banđầu,dựánChỉsốchốngchịucủacácđôthịViệtNamđượccoinhưmột
hoạtđộngnhằmkiểmchứngxemliệuKhungchốngchịucủathànhphố(CRF)
đượcxâydựngbởiBanPháttriểnQuốctếArupcóthểápdụngđượchay
khôngnhằmxâydựngmộtbộchỉsốsosánhcấpquốcgiavềkhảnăngchống
chịucủacácđôthị.Cuốicùng,thôngquaviệckếthợpcácphươngphápphân
tích,VNCRIđãđượcchứngminhlàmộtcôngcụhữuíchđểquantrắckhả
năngchốngchịunày,quađó,vớitínhchấtlàmộtchỉsốsosánh,VNCRIcũng
tạođộnglựcchocácđôthịcảithiệntínhchốngchịucủamìnhthôngquaviệc
thiđuagiữacácthànhphốnhằmđượcnânglênthứhạngcaohơn.
DựánđượctàitrợbởiQuỹRockefeller,tổchứccómốiquantâmtronghàng
thậpkỷvềpháttriểncácphươngpháptheodõivàcảithiệnkhảnăngchống
chịucủathànhphố,vàđượcthựchiệncăncứtrêntinhthầnQuyếtđịnh2623
củaThủtướngChínhphủvềPháttriểncácđôthịViệtNamứngphóvớibiến
đổikhíhậu.TheoQuyếtđịnh2623,CụcPháttriểnĐôthịthuộcBộXâydựng
đượcgiaonhiệmvụxâydựngcơsởdữliệuvềthíchứngkhíhậuđôthị.Theo
chứcnăngcủacơquanthựchiện,cơsởdữliệunàysẽcầntậptrungvàocác
vấnđềliênquanđếnxâydựngvàquyhoạchchung.Vìvậy,dựánkhông
nhữngphảithíchứngvớiCRFđểsửdụngnhưmộtchỉsốsosánhquốcgia,
mànócũngsẽphảiphùhợpvớitrọngtâmvềnhucầuthuthậpdữliệucủa
CụcPháttriểnĐôthị.
Tronggiaiđoạnthiếtkếbanđầu,nhómnòngcốt,baogồmcáccánbộcủa
QuỹChâuÁ(TAF),ViệnChuyểnđổiMôitrườngvàXãhội(ISET)vàCụcPhát
triểnĐôthị(CụcPTĐT),đãtậptrungvàobacấpđộđánhgiá,ápdụngbốn
lĩnhvực,12mụctiêuvà52chỉtiêutheohướngdẫncủaCRF.Cácbiếnđịnh
lượngđượcsửdụngđểđạidiệnchocácchỉtiêuliênquan.Cáckịchbảnđịnh
tínhsửdụngthangđiểm1-10đểđánhgiámứcđộcủatừngthànhphốtrong
việcđápứngmụctiêuđốivớitừngchỉtiêu,tươngứngvớibiếnđịnhlượng.
DonhucầucụthểcủaCụcPTĐT,mộtsốchỉtiêuArupsẽđượcđánhgiábằng
cáctiêuchíkhônggian.Ngoàira,nhómcũngápdụngphươngphápđánhgiá
tínhdễbịtổnthươngquasửdụngbảnđồđểđánhgiáđánhgiámứcđộrủi
rodựatrêntầnsuấtvàtácđộngcủathiêntai.
Mỗithànhphầncủabộchỉsốđượcxâydựng,ràsoát,tinhchỉnhvàthử
nghiệmtronggiaiđoạnthíđiểmcủadựán.Nămđôthịthuộccácvùngkhác
nhautạiViệtNamđãđượclựachọnđưavàogiaiđoạnnày.Tronglúcnhóm
thựchiệndựánđangtiếnhànhthíđiểm,bộChỉsốchốngchịucủathànhphố
(CRI)củaArupđãđượccôngbố.Mặcdùcómụctiêuvàcáchtiếpcậnkhác
nhauđángkể,nhưng156biếnđịnhlượngvà156biếnđịnhtínhcủaCRIđã
trởthànhnguồnthamkhảoquantrọngchoviệcxâydựngcácsốliệucủa
VNCRI.
Sauthíđiểm,giaiđoạnnhânrộngđãcóthêm28thànhphốvàthịxãkhác
đượcthêmvàoVNCRI.Kếtquảcủaquátrìnhthuthậpvàphântíchdữliệu
từcácđôthịnàychínhlàcơsởvàđốitượngxâydựngbáocáo.Mặcdùcó
tỷlệphảnhồikhácnhau,sốliệudo20thànhphốvàthịxãcungcấpđãđủ
đểthựchiệnnhữngphântíchhữuích.Mộttrongnhữngđặcđiểmcủadựán
làsựkhácbiệtvềđiểmsốđánhgiádànhcho12mụctiêuđịnhlượngvàđịnh
tínhcóthểđóngvaitrònhưmộtchấtxúctácđểhiểuvềcácbốicảnhcủa
khảnăngchốngchịuởcấpthànhphố.Ởbướcthứnhất,chúngtôikiểmtra
cácchỉtiêuvàcácbiếntạonênđiểmsốchomỗimụctiêu.Sựkếthợpcác
yếutốnàyđưaragợiýbanđầunhằmtìmhiểuđiểmmạnhvàđiểmyếucủa
mỗithànhphố.Tạibướcthứhai,nhữngbằngchứngvềhiệntrạngthường
cóthểđượctìmthấytừcácnguồntrênmạnginternet,môtảcácthảmhọa
thiênnhiêngầnđây,đầutưcơsởhạtầng,thayđổivềkinhtếvànhânkhẩu,
vàcácyếutốkháccóthểảnhhưởngđếnđiểmsốđịnhlượnghoặcđịnhtính
chomỗimụctiêu.Cuốicùng,GOOGLEEarthlàmộtphươngtiệnđểkiểmtra
nhữngthayđổivềcấutrúcvậtlýcủathànhphốtheothờigian,baogồmsự
tăngtrưởngvềkhônggian,mậtđộxâydựng,việcxâydựngcáckhudâncư
- 10. 10
biệtlập,cáckhunghỉmátvenbiển,đườngsá,đậpthủyđiệngầnđó,vànhiều
côngtrìnhkhácgâyảnhhưởngđếnkhảnăngchốngchịucủathànhphố.Cả
babướcnàykếthợplạisẽbổsungthêmthôngtingiảithíchrõhơnsựkhác
biệtquansátđượcgiữađiểmsốđánhgiáchomụctiêuđịnhtínhvàđịnh
lượng,cũngnhưđiểmsốtổnghợptrungbìnhcủachúng.
Sửdụngcácphươngphápnóitrên,trướchết,báocáochứngminhkháiniệm
nàycungcấpmộtđánhgiáchungdựatrênđiểmsốđịnhlượngvàđịnhtính
trungbìnhchomỗimộttrongsố12mụctiêucủaCRF.Tiếpđó,báocáođi
sâuphântíchhaitrườnghợpcụthể,gồmSơnLa,nơicóđiểmsốtươngđối
thấp,vàTháiBình,nơicóđiểmsốtươngđốicao.Cuốicùng,báocáoxếp
hạngmỗithànhphốdựatrên12mụctiêucủaCRFvàkiểmtracảcácthành
phốcóthứhạngcaolẫnthứhạngthấp.Phầntómtắthiệntrạngthànhphố
sosánhđiểmsốmụctiêucủatừngthànhphốvớimứctrungbình,đượctrình
bàytrongphụlục.Chúngtôiquyếtđịnhkhôngxếphạngtổngthểcácthành
phốdotôntrọngsựkhácbiệtlớnvềbốicảnhcủatừngnơi.Nhữngkhácbiệt
nàycóthểmanglạichomộtsốthànhphốlợithếtựnhiênsovớinhữngnơi
khácvềmặtđịalý,khíhậuhoặccơhộikinhtế.Nhưvậy,việcxếphạngcụ
thểtheocácmụctiêugiúpchoviệcsosánhcácyếutốlàmchomộtsốthành
phốcókhảnăngchốngchịulớnhơnsovớinhữngnơikhác,trongkhicácchỉ
tiêutạonênnhữngđiểmsốnàyđóngvaitròlàcáctiêuchíđểtheodõikhả
năngchốngchịucủamỗiđôthị.
- 11. 11
Giớithiệu
Tháng7/2015,QuỹRockefellerđãtàitrợchoQuỹChâuÁnguồnkinhphíđể
kiểmtraxemKhungchốngchịucủathànhphố(CRF)đượcpháttriểnbởiBan
PháttriểnQuốctếArupcóthểápdụngđượchaykhôngnhằmxâydựngmột
bộchỉsốsosánhcấpquốcgiavềkhảnăngchốngchịucủacácđôthị.Dựán
đượchìnhthànhnhưlàmộtbướcđộtphátừnhữngđánhgiáchuyênsâuvề
mứcđộchốngchịu,khungquyhoạchvàdựáncấpthànhphốđãđượcxây
dựngtrongkhuônkhổMạnglướicácthànhphốChâuÁcókhảnăngchống
chịuvớibiếnđổikhíhậu(ACCCRN),cũngdoQuỹRockefellertàitrợ.Mụctiêu
củadựánChỉsốchốngchịucủacácđôthịViệtNam(VNCRI)làxâydựngmột
bộcôngcụdựatrênbằngchứngđểđánhgiánhanhvàliêntụckhảnăng
chốngchịucủathànhphốởcấpquốcgia.Ngoàikếtquảcủadựán100thành
phốcókhảnăngchốngchịu(100RC)đãápdụngCRFcủaArup,việcgiatăng
thêmsốlượngthànhphốvàodanhsáchmạnglướinày,đồngthờithựchiện
ởquymôquốcgiavớibộcôngcụđượcsửađổiđượcdựbáocóthểtrởthành
mộtbướctiếptheohợplýtrongviệcsửdụngCRF.
CơhộiđểkiểmtrakhungAruptheocáchnàylàQuyếtđịnh2623vềPhát
triểncácđôthịViệtNamứngphóvớibiếnđổikhíhậudoThủtướngNguyễn
TấnDũngbanhànhnăm2013.Quyếtđịnh2623(QĐ2623)đềramộttậphợp
cácnhiệmvụ,baogồmnghiêncứuvàđàotạo,xâydựngcơsởdữliệuvàhệ
thốnglậpbảnđồchorủirokhíhậuđôthị,tíchhợpbiếnđổikhíhậuvàocông
tácquyhoạchđôthị,quyđịnhvềquảnlývàpháttriểnđôthị,xâydựngcác
kếhoạchhànhđộngkhíhậuthíđiểm,cácdựánảnhhưởngđếnmộtloạtcác
bốicảnhthànhphố.Cácđốitáccủadựántinrằng,bằngcáchtậptrungvào
1
BanPháttriểnQuốctếArup,2015.Khungchốngchịucủathànhphố,truycập
ngày28/2/2018https://www.rockefellerfoundation.org/report/city-resilience-
framework/.
việctriểnkhaiQĐ2623,họcóthểxácđịnhmộttậphợpcácbiếncóthểphục
vụnhưmộtcôngcụchẩnđoán,mộtcơsởdữliệutheodõikhảnăngchống
chịu,vàcáctiêuchíđểsửdụngtrongquảnlýpháttriểnđôthị.
CRFcủaArup1
đượcxâydựngdựatrênbốnlĩnhvựccơbảncủakhảnăng
chốngchịuđôthị:SứckhỏevàSựthịnhvượng,KinhtếvàXãhội,Cơsởhạ
tầngvàMôitrường,vàLãnhđạovàChiếnlược.Mỗilĩnhvựcchứabamục
tiêuphảnánhnhữnghànhđộngmàcácthànhphốcóthểthựchiệnđểcải
thiệnkhảnăngchốngchịucủachúng.12mụctiêunàylàcốtlõicủaCRF.Khi
kếthợpvớinhau,chúngthểhiệnkhảnăngchốngchịucủathànhphốđốivới
mộtloạtcáccúsốcvàcăngthẳng.
12mụctiêunàyđượckếtnốiqua52chỉtiêu,từbađếnnămchỉtiêuchomỗi
mụctiêu.Nhữngchỉtiêunàyđượcminhhọabằngbảyđặctínhnổibật,được
gọilàphẩmchất,chúngnhấnmạnhmốicácquanhệnăngđộnggiữacácthể
chế,thôngtinvàcơsởhạtầngởcácthànhphốcókhảnăngchốngchịu.Như
vậy,mộthoặcnhiềutrongsốbảyphẩmchấtnày–khảnăngphảnxạ,sự
vữngmạnh,nănglựcdưthừa,tínhlinhhoạt,sựdồidàocủanguồnlực,sự
thamgiacủacácbên,vàkhảnănghộinhập-cóthểquansátđượctrongmỗi
hệthốngcủathànhphố,từlướiđiệnđếnquảntrịcông.
Nhữngmôtảcáclĩnhvựcchốngchịucủathànhphốvàcácmụctiêutheo
phươngphápcủaArupđượcthểhiệndướiđây,vàmộtdanhsáchđầyđủ
cácchỉtiêuđượcliệtkêtrongbảngsau.
- 12. 12
SứckhỏevàPhúclợi
Mọingườisốngvàlàmviệctrongthànhphốđềuđượctiếpcậnvớinhữnggì
họcầnđểtồntạivàpháttriển.
-Đápứngnhucầucơbản.Cungcấpcácnguồnlựcthiếtyếucầnthiếtđể
đápứngnhucầucơbảncủamộtconngười.
-Hỗtrợsinhkếvàviệclàm.Cungcấpcơhộivàhỗtrợsinhkếchophép
mọingườiđápứngcácnhucầucơbảncủahọ.Cơhộicóthểbaogồm
việclàm,đàotạokỹnăng,hoặccáckhoảntrợcấpvàkhoảnvayphù
hợp.
-Đảmbảodịchvụytếcôngcộng.Cáccơsởvàdịchvụytếđồngbộvà
cácdịchvụcấpcứucókhảnăngđápứng,baogồmsứckhỏethểchất
vàsứckhỏetinhthần,côngtáctheodõisứckhỏevànhậnthứcvềlối
sốngvàvệsinhlànhmạnh.
LãnhđạovàChiếnlược
Cácquátrìnhthúcđẩycôngtáclãnhđạohiệuquả,raquyếtđịnhcósựtham
gia,cácbênliênquanđượctraoquyền,vàquyhoạchmangtínhlồngghép.
-Thúcđẩyvaitròlãnhđạovàquảnlýhiệuquả.Liênquanđếnchính
phủ,doanhnghiệpvàxãhộidânsự.Điềunàycóthểnhậnraởcáccá
nhânđángtincậy,thamvấnvớinhiềubênliênquan,vàviệcraquyết
địnhdựatrênbằngchứng.
-Nângcaovaitròvàquyềnhạncủacácbênliênquan.Phổcậpgiáodục
toàndân,tiếpcậnvớithôngtincậpnhậtvàkiếnthứcđểgiúpmọingười
vàcáctổchứccóhànhđộngthíchhợp.Bêncạnhgiáodụcvànhậnthức,
côngtáctruyềnthônglàcầnthiếtđểđảmbảorằngkiếnthứcđược
chuyểngiaogiữacácbênliênquanvàgiữacácthànhphố.
-Thúcđẩyquyhoạchdàihạnvàcótínhlồngghép.Tầmnhìntoàndiện
gắnvớidữliệu.Cácchiếnlược/kếhoạchcầnđượclồngghépgiữacác
ngành,cácquyhoạchsửdụngđấtcầncânnhắcvàcósựthamgiacủa
cácbanngành,ngườisửdụngvàcáchsửdụngkhácnhau.Quychuẩn
xâydựngcầntạorasựantoànvàloạibỏcáctácđộngtiêucực.
KinhtếvàXãhội
Cáchệthốngxãhộivàtàichínhchophépdâncưđôthịsốngyênbình,vàcùng
hànhđộngtậpthể.
-Khuyếnkhíchcộngđồnggắnkếtvàcùngthamgia.Thamgiacộng
đồng,mạngxãhộivàhòanhập.Điềunàycủngcốkhảnăngtậpthểcải
thiệncộngđồng,vàđòihỏicácquátrìnhkhuyếnkhíchsựthamgiacủa
ngườidântrongviệclậpkếhoạchvàraquyếtđịnh.
-Đảmbảoổnđịnhxãhội,anninhvàcônglý.Thựcthiphápluật,phòng
ngừatộiphạm,cônglývàquảnlýtìnhtrạngkhẩncấp.
-Thúcđẩythịnhvượngkinhtế.TrongkhiMụctiêu2làvềsinhkếcá
nhân,Mụctiêu6làvềnềnkinhtếtrênquymôrộnghơn.Cácyếutố
kinhtếquantrọngbaogồmlậpkếhoạchdựphòng,quảnlýtốttàichính
củathànhphố,khảnăngthuhútđầutưkinhdoanh,cónhiềungành
kinhtếđadạngvàcácmốiliênkếtrộngrãi.
HạtầngvàMôitrường
Cáchệthốngnhântạovàtựnhiêncungcấpcácdịchvụtrọngyếu,bảovệvà
kếtnốicáctàisảnđôthịchophépluồnglưuchuyểnhànghóa,dịchvụvà
kiếnthức.
-Tăngcườngvàcungcấpcáctàisảntựnhiênvànhântạocótínhchất
bảovệ.Quảnlýmôitrường,cócơsởhạtầngphùhợp,quyhoạchsử
dụngđấthiệuquảvàthựcthicácquyđịnh.Bảotồntàisảnmôitrường
làbảotồnsựbảovệcủatựnhiêndànhchocácthànhphốbởicáchệ
sinhthái.
-Đảmbảotínhliêntụccủacácdịchvụtrọngyếu.Sựđadạngvềcung
cấp,nănglựcdựphòng,quảnlýchủđộngvàduytrìhệsinhtháivàcơ
sởhạtầng,vàlậpkếhoạchdựphòng.
-Cungcấpthôngtinliênlạcvàtínhcơđộngđángtincậy.Mạnglướivà
hệthốnggiaothôngđaphươngthứcvàđadạngcógiácảphảichăng,
lậpkếhoạchCNTTvàdựphòng.Giaothôngvậntảibaogồmcảmạng
lưới(đườnggiaothông,đườngsắt,biểnbáo,tínhiệu,v.v…)
- 14. 14
VớisựrađờicủaChỉsốchốngchịucủathànhphố(CRI)củaArupvàonăm
20152
,mỗichỉtiêutrongkhungđượcgắnvớimộttậphợpcácbiếnđịnh
lượngvàcáckịchbảnđịnhtínhtươngứng.Tổngcộng,CRIbaogồm312biến,
trongđó156chođánhgiáđịnhlượngvà156chođánhgiáđịnhtính.Trong
khiVNCRIvàCRIkhácnhauvềmụcđích,chúngchiasẻmộtkhuônkhổchung
chophépthamkhảocácbiếncủaArupkhixácđịnhcácbiếnthíchhợpvàdễ
tiếpcậnchoVNCRI.
Phươngphápluận
Xâydựngsốliệu
VNCRIsửdụngmộttậphợpcácbiếnvàkịchbảndựatrênCRFđểtạoramột
chỉsốsosánhquốcgiavềkhảnăngchốngchịucủathànhphố.Việcxâydựng
vàthựchiệnVNCRIđượcchialàmbathànhphầnchính.Đầutiên,mộtnhóm
nòngcốtgồmhaithànhviêntừmỗitổchức,baogồmQuỹChâuÁ(TAF),
ViệnMôitrườngvàXãhội(ISET)vàCụcPháttriểnĐôthịcủaBộXâydựng
(CụcPTĐT),đãxâydựngphươngphápluận,thờigianthựchiệnvàmộtbộ
biếnbanđầu.Tronggiaiđoạnhai,làgiaiđoạnthíđiểm,cánbộcủacáccơ
quanthànhphốvàtỉnh,cácphòngbanvàvănphòngđãđượcgiớithiệuvề
CRF,thựchiệnđánhgiárủirocósựthamgiavàđánhgiácácbiếnđịnhlượng
củaCRIdựatrênsựphùhợpvàkhảnăngtruycập,sửađổivàthaythếchúng
khicần.Mỗithànhphốtrongsốđó–baogồmLàoCai,thànhphốthương
mạicửakhẩubiêngiớiTâyBắc;CẩmPhả,thànhphốkhaithácthanởĐông
Bắc;HộiAn,disảnđượcUNESCOcôngnhậntrênbờbiểnMiềnTrungViệt
Nam;GiaNghĩa,mộtthịxãtrồngcàphêvàthươngmạiởkhuvựcTây
Nguyên;vàCàMau,thànhphốchếbiếnvàxuấtkhẩuthủysảnởđồngbằng
sôngCửuLong–đềutriểnkhaibộcôngcụthuthậpdữliệumàhọđãcùng
2
BanPháttriểnQuốctếArup,2016.BêntrongcủaCRI:Hướngdẫnthamkhảo,
tiếpcậnngày28/2/2018tại
hỗtrợxâydựngnên.Dữliệuđượcthuthậpcho49kịchbảnđịnhtínhvà47
biếnđịnhlượng.Cáccâutrảlờihoànchỉnhđượccungcấpchotấtcả49kịch
bảnvà44trongsố47biếnđịnhlượng.Nhữngngườithamgiađãsửdụng
kếtquảtừviệcthuthậpvàphântíchsốliệu,đượcthểhiệntronghồsơchống
chịuthànhphố,đểlênkếhoạchhànhđộngchốngchịutrìnhlêncácđồngchí
PhóChủtịchỦybanNhândânThànhphố,GiámđốchoặcPhóGiámđốcSở
Xâydựng.
Giaiđoạnthíđiểmđãđưaramộtbộđầyđủcácchỉtiêuđịnhlượngvàbiến
sốcủaArup,rồirútgọnlạithànhmộtdanhsáchnhữnggìcókhảnăngcó
sẵn,vàthôngquacáccuộcthảoluậnvớinhữngngườithamgia,thựchiện
cácsửađổitươngứng.Mặcdùthấyhàilòngvớikếtquảcủagiaiđoạnthí
điểm,nhómnòngcốtlongạirằngbộcôngcụchưasẵnsàngchogiaiđoạn
cuốicủadựán,đểtriểnkhaitới28thànhphốtrêntoànquốc.TAFđãkýhợp
đồngvớihainhàđôthịViệtNamđượcnhiềungườibiếtđếncókinhnghiệm
vềxâydựngchỉsốđểsoátxétbộcôngcụđượchìnhthànhtừgiaiđoạnthử
nghiệm,sosánhnóvớibiểumẫu,quytrìnhvàcácsốliệucủaArup,vàđưa
racáckhuyếnnghịchonhómnòngcốt.Côngviệccủahọđãdẫnđếnviệcsửa
đổicáckịchbảnđịnhtínhvềtrườnghợptốtnhất/trườnghợpxấunhất,và
tăngsốlượngcácbiếnđịnhlượngđểbaogồmtấtcả52chỉtiêu.Nhómnòng
cốtđãxemxétcáckhuyếnnghịcủahọ,sửađổingônngữcủacácbiếnvà
kịchbảntheoyêucầu,vàvàođầunăm2017đãthiếtlậpmộtkịchbảncho
mỗichỉtiêuvà111biếnđịnhlượngtrảirộngtrên52chỉtiêu.
http://www.cityresilienceindex.org/wp-content/uploads/2016/05/160516-Inside-
the-CRI-Reference-Guide.pdf.
- 15. 15
Triểnkhainhânrộngvàkiểmchứng
Việctriểnkhaiđượcbắtđầuvớimộtloạtcáchộithảotậphuấncấpvùngtổ
chứctrongmộtngàyđượcthựchiệntạiHàNội,ĐàNẵngvàCầnThơ.Những
ngườithamgiabaogồmcáccánbộcủaỦybanNhândânThànhphố(UBND
TP),SởXâydựng(SởXD)vàBanChỉhuyỨngphóvớiBiếnđổikhíhậu(SCRCC)
củatỉnh.
Tàiliệucủabộcôngcụđãđượcgửiđếnnhữngthànhviêndựkiếnnêutrên
vàituầntrướchộithảo,nhằmmụcđíchchophépcóđủthờigianđểthuthập
dữliệuvàchuẩnbịcâuhỏicủariênghọchocácgiảngviênkhithamgiahội
thảotậphuấn.Trongcáccuộchộithảonày,nhữngngườithamgiađãghi
nhậnnhữngbiếnsốđịnhlượngkhôngsẵncóhoặcmangtínhnhạycảm.Đến
cuốicuộchộithảothứba,23biếnđãđượccắtbỏ,cònlại89biếnđểthu
thậpdữliệu.Tấtcả52kịchbảnđịnhtínhkhôngthayđổi.Việcthuthậpdữ
liệuđượchoànthànhvàotháng7năm2017,với20trongsố28thànhphố
đãcungcấpdữliệuđịnhlượngcóthểdùngđược,và19thànhphốphảnhồi
chotấtcảcáckịchbản.
Dữliệuđượctrảvềchonhómnòngcốtđãđượclàmsạch,thôngquamột
quátrìnhràsoátnhữngđiểmkhôngthốngnhất.Mộtsốtrongsốchúngcó
thểđượcgiảithíchthôngquaviệcthiếusửdụngcácmẫusốthíchhợp.Ví
dụ,mộtlỗiphổbiếnlàsửdụngtổngdânsốđôthịthayvì“trên10.000dân”
trongviệctínhtoáncácbiếnliênquanđếndânsố.Trongnhữngtrườnghợp
nhưvậy,cáclỗiđãđượcsửachữa.Trongcáctrườnghợpkhác,dữliệuđược
cungcấpquámâuthuẫn,đếnmứcchúngtôiphảighichú“đángngờ”cho
biến.Trongsố89biếnđượcsửdụngtrongquátrìnhtriểnkhai,10biếnđược
coilàđángngờ.
Đểchuẩnbịchoviệckiểmchứng,cáccánbộcủaTAFđãtìmkiếmcácnguồn
dữliệuthaythếchodữliệubịcắtbỏ,bịthiếu,hoặcđángngờ.Tổngsốcó11
biếnđãđượcđiền,hoặcthaythếbằngcáchsửdụngcácnguồndữliệukhác.
Nguồnquantrọngnhất,Chỉsốnănglựccạnhtranhcấptỉnh(PCI),đượccoi
làthiênvịđốivớicáckhuvựcđôthị,nơiphầnlớncácdoanhnghiệp(thành
viênPhòngThươngmạivàCôngnghiệpViệtNam)đượcthămdòýkiếnsống
vàlàmviệc.Ngoàira,13biếnhoặcđãbịcắtbỏtrongquátrìnhtriểnkhai,
hoặcdữliệubịcoilàđángngờđãđượcđiềuchỉnhchorõrànghơn,hoặcdễ
đượclượnghóahơn.Chúngđượcghitrongbảnyêucầuxácminhdữliệu,
vàcũngđượcthểhiệntrongdanhmụcyêucầuthôngtincuốicùngđãđược
sửdụngtrongkhảosát.
Việckiểmchứngsốliệuđượchoànthànhvàotháng3năm2017.Bảytrong
số20thànhphốđượcđưavàochỉsốđãgửivềcácbảngdữliệuđãđượcxác
minhvàcậpnhật.Cácbảngdữliệunày,cộngvớinhữngdữliệumàcácthành
phốkhácđãcungcấptrướcđó,đượcsửdụngtrongphântíchcuốicùng.
- 17. 17
Đánhgiádữliệu
Địnhtính
Chínthànhphốvàthịxã,bằngkhoảngmộtphầnba(32,1%)khônggiaonộp
bấtkỳphiếuđiềutrađịnhtínhnào.Saunhữngphảnhồitíchcựcvềcáckịch
bảnnhậnđượctrongquátrìnhđàotạotriểnkhai,điềunàythậtđángngạc
nhiên.Cáctínhtoáncủachúngtôi,dựatrêngiaiđoạnthửnghiệmcủadựán
này,chothấyrằngmộtngườicóthểxếphạngtấtcảcáckịchbảntrong1,5-
2,0giờ.Trảiquamộttuần,chúngtôikhôngcoiđâylàgánhnặngđốivớicác
quanchứcđịaphương.Hơnnữa,hầuhếtcáctỉnhđãkhônglàmtheohướng
dẫnvềcáccơquanphảichịutráchnhiệmhoànthànhcáckịchbản.Cụthể,
hầuhếtcáctỉnhđãkhôngcungcấpbabộdữliệukhảosáttừSởXD,UBND
TP/ThịxãvàSCRCCcủatỉnhtheohướngdẫn.Cáccơquanđượccácthành
phốvàtỉnhkhảosátbaogồmSởNôngnghiệpvàPháttriểnnôngthôn(Sở
NN&PTNT),SởTàinguyênvàMôitrường(SởTNMT),SởKếhoạchvàĐầutư
(SởKHĐT),vàtrongmộtsốtrườnghợp,cácviệnnghiêncứu.Ởmộtsốtỉnh,
mộtsởđãgửilạinhiềuphiếukhảosátdotrưởngvàphótrưởngphòng,hoặc
dogiámđốcvàphógiámđốccủasởđiềnphiếu.Gầnmộtnửa(46,4%)trong
tổngsố19thànhphốvàthịxãnộpphiếuđiềutrađãđượchọđiềnthôngtin,
nhưnglạikhôngnộpcảbaphiếutheoyêucầu.Trongkhiđó,bathànhphố
đãgửihơnbaphiếu.Mộtthànhphốthậmchíđãgửitớibảyphiếu.
Maymắnthay,làhầuhếtcácphiếuđãnộplạiđềucótấtcảcáccâuhỏiđã
đượctrảlời.Tuynhiên,ởmộtvàithànhphốvàthịxã,cáccâutrảlờiđược
haibộphậnkhácnhaucungcấplạigiốnghệtnhau,hoặccáccâutrảlờiở
trongmộtphiếulạigiốnghệtnhauđốivớitấtcảcáccâuhỏi,cứnhưthểlà
ngườilàmđầumốitựđiềnphiếu,chứkhôngphảilàyêucầunhữngngười
bênngoàicơquancủaanh/chịtatrảlời.
Địnhlượng
Sáu(21,4%)trongsố28thànhphốvàthịxãkhôngnộpbấtkỳdữliệuđịnh
lượngnào.Trongsố22thànhphốđãgửidữliệuđịnhlượng,hầuhếtđã
khôngtuântheocáchướngdẫnthựchiện.Tronggiaiđoạnthíđiểm,những
ngườithamgiađãxácđịnhcẩnthậncácnguồndữliệu,vớigiảđịnhrằng,
nếucácnguồnnàycósẵnởcácđôthịthíđiểm,chúngcũngsẽcósẵnởcác
đôthịkhác.Cácnguồnnàyđãđượcghinhậntrongcáckhóađàotạotriển
khai.Thậtkhôngmay,mộtsốngườilàmđầumốiởcấpthànhphốdường
nhưcórấthạnchếquyềntruycậpvàodữliệubênngoàisởngànhcủahọ,
hoặcđãkhôngmuốnyêucầudữliệutừbênngoài.Hơnnữa,trongkhimột
sốbiếnyêucầuphảitínhtoán,thìmộtsốngườiđánhgiálạichỉgửidữliệu
thô.Cómộtthànhphốgửivề15tờdữliệuđượcphotocopykhácnhau.
Khôngcóthànhphốvàthịxãnàocungcấpđủ100%dữliệuđượcyêucầu.
Sáutrongsốhọ(21,4%trongsố28thànhphốvàthịxã)cungcấpíthơn50%
dữliệuđượcyêucầu;vàchỉcóbốn(14,3%)cungcấphơn80%dữliệuđược
yêucầu.Cónhữngchênhlệchđángkểvềdữliệuđượccácthànhphốvàthị
xãcungcấp.Trongmộtsốtrườnghợp,điềunàylàdolỗitínhtoán,hoặc
thiếutính,toándẫnđếncácmẫusốkhácnhaugiữacácđôthị.Đâylàtrường
hợpcụthểchocácbiếncómẫusốlàtrên10.000cưdân.Trongcáctrường
hợpkhác,họchỉđơngiảnlàkhôngcẩnthận.Vídụ,đốivớithunhậpbình
quânđầungườihàngtháng,mộtsốngườichovàogiátrị12hoặc6.6(giả
địnhđơnvịlàtriệuđồng);đốivớicácchỉtiêuyêucầucâutrảlờilàmộtnăm
cụthể,thìmộtsốngườiđưavàohàngloạtcácnăm;vàđốivớimộtsốchỉ
tiêuyêucầutỷlệphầntrăm,thìmộtsốngườighilà‘khoảngX%’.Chínhvì
vậy,làmsạchdữliệuthôtrởthànhmộtgánhnặnglớnđốivớiISETvàTAF,
vàcuốicùngthìdẫnđếnviệcphảiyêucầucácthànhphốxácminhlạidữliệu
củahọ.
Trongsố32biếnđãbịcắttrongquátrìnhtriểnkhaihoặcchứadữliệucókhả
năngthayđổilớnhoặcđángngờ,18biếnđượcgiữlạitrongquátrìnhxác
minh.Dođó,tậpdữliệuxácminhbaogồm97biến.Khicáctậpdữliệuđã
đượcxácminhđượcnộplại,13biếnvẫnbịđểtrống,hoặckhôngchứađủsố
trườnghợpđểchúngtrởthànhhữuíchchoviệcphântích.Trongsố84biến
- 18. 18
cònlại,tỷlệphảnhồitrungbìnhlà69%,vớiphạmvithayđổitừ34%(Nam
Định)đến84%(SơnLa).Tấtcả20đôthịđềucungcấpdữliệucho25biến
địnhlượng(30%);19đôthịcungcấpdữliệucho31biến(37%);18đôthị
cungcấpdữliệucho38biến(45%)và17đôthịcungcấpdữliệucho42biến
(50%).
Chuẩnhóavàtổnghợp
Cảdữliệuđịnhtínhvàđịnhlượngđềuđượcchuẩnhóabằngthangđiểm1-
5.Quymôlàtươngđối,khôngphảilàtuyệtđối.Dođó,điểmsốcaonghĩalà
“cókhảnăngchốngchịunhiềuhơn”vàđiểmsốthấpbiểuthị“ítkhảnăng
chốngchịuhơn”trongmẫunhữngđôthịđượckhảosát.Sửdụngthangđiểm
nàychophéploạibỏdữliệucònthiếuvàcácsốkhông(số0)trongbộdữ
liệuđãđượclàmsạchvàchuẩnhóa.Đốivớicácdạngdữliệuđangđượcthu
thập,sốkhôngcóthểkhôngphảilàmộtcâutrảlờihợppháp,màđúnghơn,
nóđạidiệncho“khôngcódữliệu”,“khôngxácđịnh”,hoặccácôdữliệutự
độngđượcđiềnvàotrongquátrìnhchuẩnhóa.Sauđó,điểmsốcủamỗiđô
thịđượctổnghợpchotừngmụctiêutrongsố12mụctiêuvàbốnlĩnhvực
củaCRF.
Dosựthayđổivềtỷlệphảnhồi,cácđiểmsốtổnghợpnàycóthểdựatrên
cáctậpdữliệukhôngđầyđủ.Vìlýdonày,kếtquảcủadựánnàyđượcchia
thànhbốnphần.Trướctiên,chúngtôicungcấpmộttổngquanchung,dựa
trênđiểmsốtrungbìnhchomỗimộttrongsố12mụctiêuđịnhlượngvà
địnhtính.Thứhai,cácconsốtrungbìnhnàysauđóđượcsửdụngnhưmột
phươngtiệnđánhgiáhiệusuấtcủahaithànhphố,mộtvớiđiểmsốcao,và
mộtvớiđiểmsốthấp,cảhaiđềuđãgửiítnhất80%dữliệuđịnhlượng.Thứ
ba,bảngxếphạngthànhphốliệtkêđiểmsốchotừngthànhphốtheotừng
mụctiêucủa12mụctiêucủaVNCRI.Cuốicùng,bảnTómtắthiệntrạngthành
phốsosánhcáckếtquảcủatừngthànhphốvớimứctrungbìnhtổngthể
theomỗimụctiêu.Đốivớimỗimụctiêu,sốlượngđiểmdữliệunằmtrong
điểmsốcũngđượctrìnhbàydựatrêntổngsốcóthểcó.Vídụ,5/7cónghĩa
làtrongsốbảybiếncóthểcó,nămbiếnđượccungcấpdữliệu.
Cáctậpdữliệukhôngđầyđủ,cáchướngdẫnthựchiệnkhôngđượctuânthủ
hoàntoàn,sựthiếuquyềnnăngcủamộtcơquanchínhphủtrungươngđể
cóthểthuthậpdữliệutừcácsởngànhliênquancủatỉnh,vàthiếuđộnglực
đểchínhquyềnđịaphươnghoàntấtcácbiểumẫunhậpdữliệu;mỗimột
trongsốcácnguyênnhânđóđềuđónggópvàokếtquảkémtốiưutrong
quátrìnhthuthậpdữliệu.Tuynhiên,cáckếtquả,ngaycảvớinhữnghạn
chếnày,cũngcungcấpđượcthôngtinhữuíchvềkhảnăngchốngchịucủa
cácđôthịViệtNam,vàchứngminhmột“bằngchứngvềkháiniệm”choviệc
sửdụngchỉsốchốngchịunhưmộtcôngcụgiámsátsosánhchokhảnăng
chốngchịucủathànhphố.
Kếtquả
Nhìntừcácđiểmsốtrungbình
Điểmsốtrungbìnhtổnghợpchotấtcả20thànhphốthamgiachỉsốđược
nhómlạibởi12mụctiêucủaVNCRInóichungđềunằmtrongmứctrung
bình,mặcdùsựkhácbiệtgiữađiểmsốđịnhtínhvàđịnhlượngthayđổiđáng
kể.Điểmthấpnhấtthuộcvềbảnsắccộngđồngvàtươngtrợlẫnnhau(4)và
khảnănglãnhđạovàchiếnlượchiệuquả(10).Nhữngtháicựctrongdữliệu
địnhlượngvàmốiquanhệcủachúngvớiđiểmsốđịnhtínhtươngứngcho
thấycảkhảnănglãnhđạovàbảnsắccộngđồngcóthểđượcđánhgiáquá
caotrongđiểmsốđịnhtính,trongkhinhàở,cơsởhạtầngcơbảnvàgiảm
phơinhiễmvớicácnguycơcóthểphảnáncácthiênvịvềthểchếtrongdữ
liệuđịnhlượng.
- 20. 20
đểhiểucácứngphóvớinhữngtháchthứcmàcácthànhphốphảiđốimặt.
SơnLa,nơicungcấpdữliệucho84%cácbiếnđịnhlượng,cóđiểmsốđịnh
lượngvàđịnhtínhkếthợplạilà2,3.TháiBình,nơicungcấpdữliệucho82%
cácbiếnđịnhlượng,cósốđiểmkếthợplà3,4.
SơnLa
ThànhphốSơnLacóđiểmsốtổngthểthấpnhấtvềkhảnăngchốngchịu
trongđánhgiáđịnhtính,vàđượcgắnvớiBạcLiêuvớiđiểmsốthấpthứhai
trongđánhgiáđịnhlượng.Dođó,khôngcógìngạcnhiênkhinhiềuđiểmsố
củathànhphốrơixuốngdướimứctrungbình.Vìthế,hiểuđượccáchthức
chúngkhácnhauởđâu,vàkhácnhaunhưthếnào,cóthểmanglạimộtcái
nhìnsâusắcvềnguyênnhâncủakhảnăngchốngchịutươngđốithấpcủa
thànhphốnày.
ĐiểmsốđịnhlượngcủaSơnLachobảnsắccộngđồng(4),Hệthốngthông
tinliênlạcvàgiaothôngđángtincậy(9),vàkhảnănglãnhđạovàquảnlý
hiệuquả(10)caohơnmứctrungbìnhcủacácthànhphốkhác.Tuynhiên,
tấtcảcácđiểmsốđịnhtínhcủanó,vàphầnlớncácđiểmsốđịnhlượngcòn
lạicủanó,thìlạithấphơnmứctrungbình.Cụthểhơn,điểmsốđịnhtính
chosinhkếđadạng(2)vànềnkinhtếbềnvững(6)rấtthấpsovớimứctrung
bìnhcủacácthànhphốkhác,vàđiểmsốđịnhlượngchosinhkếđadạng(2)
thấphơnhẳnmứctrungbình.
BẢNG4.SOSÁNHCÁCĐIỂMSỐĐỊNHLƯỢNGVÀĐỊNHTÍNH,SƠNLA
ĐịnhlượngĐịnhtính
Dữ
liệu
Tr.
bình
ĐiểmDữ
liệu
Tr.
bình
Điểm
1.Hạnchếtốithiểutínhdễbị
tổnthươngcủangườidân
8/83.63.25/53.12.8
2.Đadạngsinhkếvàcơhộiviệc
làm
10/102.61.86/62.71.1
3.Bảovệhiệuquảsứckhỏevà
cuộcsốngconngười
5/73.02.34/42.81.6
4.Xâydựngbảnsắccộngđồng
vàtươngtrợlẫnnhau
5/52.23.54/43.31.8
5.Anninhvàtuânthủluậtpháp8/83.23.33/33.32.4
6.Nềnkinhtếbềnvững6/72.52.35/52.91.1
7.Giảmthiểucácrủirothiêntai6/63.63.64/43.01.6
8.Cungcấphiệuquảcácdịchvụ
trọngyếu
8/83.02.45/53.11.7
9.Hệthốngthôngtinliênlạcvà
giaothôngđángtincậy
7/82.72.84/43.31.5
10.Lãnhđạovàquảnlýhiệu
quả
7/71.93.25/53.22.1
11.Nângcaovaitròvàquyền
hạncủacácbênliênquan
4/43.52.73/33.12.0
12.Quyhoạchpháttriểncótính
lồngghép
7/73.62.74/43.52.0
- 21. 21
SơnLalàthànhphố
duynhấtcótấtcả
điểmsốđịnhtính
thấphơnđiểmsố
địnhlượngtương
ứng.Dođó,khảnăng
chốngchịucủathành
phốtốthơnnhiềukhi
đượcxemtừđiểmsố
địnhlượngcủanó,so
vớiđiểmsốđịnhtính.
Vídụ,điểmsốđịnh
tínhcủathànhphốcó
hơnmộtđiểmíthơn
sovớiđiểmsốđịnh
lượngtươngứng
trongtrườnghợp
Mụctiêu4(bảnsắccộngđồngvàtươngtrợlẫnnhau-1,73),Mụctiêu7
(giảmphơinhiễm-1,98),Mụctiêu9(Hệthốngthôngtinliênlạcvàgiao
thôngđángtincậy-1,24)vàMụctiêu10(khảnănglãnhđạovàchiếnlược
hiệuquả-1.06).Đểsosánh,trongkhiđiểmsốđịnhlượngtrungbìnhchotất
cảcácthànhphốvàthịxãchoMụctiêu4,9và10đềulớnhơnđiểmsốđịnh
tính,thìtrongtrườnghợpcủaSơnLa,điểmsốđịnhtínhíthơnnhiều.Dođó,
sựđánhgiávềbảnsắccộngđồng,giảmphơinhiễmvàsựmongmanh,Hệ
thốngthôngtinliênlạcvàgiaothôngđángtincậy,vàkhảnănglãnhđạođều
thấphơnmứctrungbìnhvàíthơnmứcmàsốđiểmđịnhlượngcủaSơnLa
đưara.
Sựphânhóanàyđòihỏiphảigiảithích.ĐiểmsốđịnhlượngcủaSơnLacho
bảnsắccộngđồng(Mụctiêu4)vàkhảnănglãnhđạohiệuquả(Mụctiêu10)
caohơnmứctrungbìnhcủatấtcảcácthànhphốlà1,3điểm.Vềmụctiêu4,
điểmsốcủaSơnLachobiếnsốđịnhlượng4.2.3vềđánhgiásựthamgiacủa
ngườidântộcthiểusốtrongchínhquyềnđịaphươnglà4,63.Điểmsốnày
đứngthứhai,chỉsauHòaBình(5.0),vàcaogấpnhiềulầnmứctrungbình
(1.72).VàđốivớiMụctiêu10,biếnsốđịnhlượng10.3.1đánhgiásựtham
vấntrongcácchínhsáchliênquanđếnthiêntai,điểmsốcủaSơnLalà5.0,
làsốđiểmcaotuyệtđố.Cảhaiđiểmsốđềuđánhgiácaosựgắnkếtxãhội
vàphươngthứcphốihợp.TheoTổngđiềutraDânsốvàNhàởnăm2009,
khoảng60%dânsốcủathịxãSơnLađượccấuthànhtừcácdântộcthiểu
số,màđasốlàngườidântộcThái.Tuynhiên,điểmsốđịnhtínhcủanócho
Mụctiêu4và7giảmxuốngdướihẳnmứctrungbìnhchotấtcảcácthành
phố.Điềunàychothấycósựkhácbiệtvềđịnhtính,cáicóthểchỉracácvấn
đềcơbản.Điểmsốtươngđốithấptrongchỉtiêuđịnhtính4.3vềbảnsắc
vănhóa(2.8),màngườitamongđợisẽcaoởmộtđôthịnhưSơnLa,hoặc
điểmsốrấtthấpchochỉtiêu10.1vềtínhminhbạchvàtráchnhiệmgiảitrình
(1.7)sovớiđiểmsố4.1tươngđốicaovềhỗtrợlẫnnhau(3.3),chothấy
thànhphốđangtrảiquamộtsựchuyểnđổivềvănhóavàquảntrịmạnhmẽ.
Domứcđánhgiátươngđốithấpvềsựđónggópcủakhốidoanhnghiệptư
nhân,thuộcchỉtiêu4.4,vớisốđiểm2.3,thànhphốcũngcóthểphảiđốimặt
vớimộtquátrìnhchuyểnđổikinhtếhiệnđanglàmsuyyếukhảnăngchống
chịucủanó.
TháiBình
TháiBìnhcóđiểmsốtổngthểcaothứhaitrongđánhgiáđịnhlượngvàđiểm
sốtổngthểcaothứtưtrongđánhgiáđịnhtính.Điểmsốcủanóchocácmục
tiêuliênquanđếntínhdễbịtổnthương(1),anninh(5),hiệuquảlãnhđạo
(10),vàcácbênliênquanđượctraoquyền(11)caohơnhẳnmứctrungbình
chocácthànhphốkhác.Điểmsốđịnhtínhcủanóchoviệccungcấpcácdịch
vụtrọngyếu(8),Hệthốngthôngtinliênlạcvàgiaothôngđángtincậy(9),
khảnănglãnhđạo(10)vàcácbênliênquanđượctraoquyền(11)cũngcao
hẳnhơnmứctrungbình.Đồngthời,cácđiểmsốđịnhlượngvàđịnhtính
kháccủathànhphố,nóichung,ngangbằngvớimứctrungbình.
HÌNH3.ĐIỂMSỐĐỊNHTÍNHVÀĐỊNHLƯỢNG,SƠNLA
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
SƠNLA
Địnhlượng
Địnhtính
- 22. 22
BẢNG5.SOSÁNHCÁCĐIỂMSỐĐỊNHLƯỢNGVÀĐỊNHTÍNH,THÁIBÌNH
ĐịnhlượngĐịnhtính
Dữ
liệu
Tr.
bình
ĐiểmDữ
liệu
Tr.
bình
Điểm
1.Hạnchếtốithiểutínhdễbịtổn
thươngcủangườidân
7/83.64.35/53.13.1
2.Đadạngsinhkếvàcơhộiviệc
làm
10/102.62.56/62.72.8
3.Bảovệhiệuquảsứckhỏevà
cuộcsốngconngười
7/73.02.94/42.82.6
4.Xâydựngbảnsắccộngđồng
vàtươngtrợlẫnnhau
5/52.22.34/42.93.2
5.Anninhvàtuânthủluậtpháp7/83.23.83/33.33.4
6.Nềnkinhtếbềnvững6/72.52.65/52.92.7
7.Giảmthiểucácrủirothiêntai6/63.63.34/43.02.8
8.Cungcấphiệuquảcácdịchvụ
trọngyếu
8/83.02.85/53.14.5
9.Hệthốngthôngtinliênlạcvà
giaothôngđángtincậy
7/82.72.74/43.34.8
10.Lãnhđạovàquảnlýhiệuquả6/71.92.95/53.24.3
11.Nângcaovaitròvàquyền
hạncủacácbênliênquan
4/43.54.83/33.14.7
12.Quyhoạchpháttriểncótính
lồngghép
7/73.63.84/42.93.1
Cácsốliệuđịnh
lượngvàđịnhtính
củathànhphốlàkhá
tươngđồngkhiliên
quantớisinhkế
(Mụctiêu2-điểmsố
trungbình),bảovệ
sứckhỏevàcuộc
sống(Mụctiêu3-
điểmsốtrungbình),
anninh(Mụctiêu5-
điểmsốcao),nền
kinhtếbềnvững
(Mụctiêu6-điểmsố
trungbình),giảm
phơinhiễm(Mục
tiêu7-điểmsốtrên
trungbình)vàcácbênliênquanđượctraoquyền(Mụctiêu11-điểmsố
cao).Cácđiểmsốcủanóphânhóachotínhdễbịtổnthương(Mụctiêu1–
caovềđịnhlượng),bảnsắccộngđồng(Mụctiêu4–caovềđịnhtính),cung
cấpdịchvụtrọngyếu,cũngnhưHệthốngthôngtinliênlạcvàgiaothông
đángtincậy(Mụctiêu8và9–rấtcaovềđịnhtính)vàkhảnănglãnhđạo
(Mụctiêu10-caovềđịnhtính).Dữliệuđượctrìnhbàyởđâychothấynhững
điểmyếutrongđadạnghóanềnkinhtế,bảovệsứckhỏeconngười,xây
dựngbảnsắccộngđồngvàtươngtrợlẫnnhau.Đồngthời,thànhphốcóthể
làmtốthơnnhữngnơikháctrongvấnđềnhàởvàtraoquyềnchocácbên
liênquan.Tuynhiên,sựkhácbiệtlớngiữacácsốliệuđịnhtínhvàđịnhlượng
choviệccungcấpcácdịchvụtrọngyếu(Mụctiêu8),Hệthốngthôngtinliên
lạcvàgiaothôngđángtincậy(Mụctiêu9)vàlãnhđạohiệuquả(Mụctiêu
HÌNH4.ĐIỂMSỐĐỊNHTÍNHVÀĐỊNHLƯƠNG,THÁIBÌNH
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
THÁIBÌNH
Địnhlượng
Địnhtính
- 23. 23
10)chothấycầnphảixemxétkỹhơndữliệu.Nhữngkhácbiệtđócũngcó
thểsửdụngnhưnhữngcôngcụđểchỉrachỗnàocầncósựcảithiện.
Trongkhihầuhếtđiểmsố
củaTháiBìnhđềucao,điểm
sốđịnhtínhcủanó,cụthểlà
ởcáckhuvựcliênquanđến
Lĩnhvực3,cơsởhạtầngvà
môitrường,vàLĩnhvực4,
khảnănglãnhđạovàchiến
lược,làrấtcao.Điềunàycho
thấysựthiênvịvềthểchế.
Nócũngkhárõràngởcấpđộ
chỉtiêu.Hình5chỉratính
chấtlệchcủađiểmsốcủa
TháiBìnhcho52chỉtiêuđịnh
tínhsovớiđiểmsốcủanó
chocácchỉtiêuđịnhlượng
tươngtự.Hình6chothấy
điểmsốđịnhtínhcủanó
phânhóaxađếnthếnào
khỏimứctrungbình.Bảng6liệtkêcácchỉtiêuđịnhtínhcóđiểmsốcaonhất
trongcácLĩnhvực3và4,vàsosánhchúngvớimứctrungbìnhcủachính
chúng.Cầnlưuýrằngngoạitrừchỉtiêu11.1vềphổcậpgiáodục,tấtcảcác
chỉtiêucóđiểmsốcaonàyđềuliênquanđếncơsởhạtầngvàquyhoạch.
Giảsửcósựthiênvịtheohướngcaolênvềsốliệuđịnhtính,việckiểmtra
sựkhácbiệtgiữacácđiểmsốđịnhtínhvàđịnhlượngchomỗimộttrongsố
52chỉtiêuchothấyởđâusựthiênvịtrongđánhgiáđịnhtínhcóthểlàlớn
nhất,vàdođó,ởđâyquanniệmđókhôngđượcdữliệuthốngkêhỗtrợ.
ĐốivớimỗichỉtiêuđượcliệtkêtrongBảng7,dướiđây,khoảngcáchgiữa
điểmsốđịnhtínhvàđịnhlượngítnhấtlà1điểm.Điểmsốđịnhlượngthấp
(<2.0)cộngvớimộtbiênđộ
rộnggiữanóvàđiểmsốđịnh
tínhtươngứng(>2.0)sẽ
biểuthịmộtchỉtiêu,trong
đómộtđánhgiátươngđối
caokhớpđượcvớimộtđiểm
dữliệutươngđốithấp.Dựa
trênlogicnày,việcbảotrìvà
vậnhànhmạnhmẽhệthống
giaothông(9.2),môitrường
kinhdoanhmạnhmẽvàsáng
tạo(2.3),quyềntiếpcậnđầy
đủtớidịchvụytếchomọi
người(3.2),nănglựcra
quyếtđịnhmạnhmẽcủa
chínhquyềnthànhphố
(10.1),bảnsắcvănhóanổi
bật(4.3)vàkếtnốicộng
đồngxãhội(4.2)lànhữnglĩnhvựcưutiênmàTháiBìnhcóthểcảithiệnkhả
năngchốngchịucủanó.
HÌNH5.SOSÁNHĐIỂMSỐCHỈTIÊUĐỊNHTÍNHVÀĐỊNH
LƯỢNGCỦA,THÁIBÌNH
0
1
2
3
4
5
TháiBình
QuantitativeQualitativeĐịnhlượngĐịnhtính
HÌNH6.SOSÁNHĐIỂMSỐCHỈTIÊUĐỊNHTÍNHCỦA
THÁIBÌNHVỚICÁCMỨCTRUNGBÌNH
0
1
2
3
4
5
TháiBình
QualitativeAverageQLĐịnhtínhTr.BìnhĐT
- 24. 24
BẢNG6.ĐIỂMSỐCHỈTIÊUĐỊNHTÍNHCAOCHOCÁCMỤCTIÊU7-12,THÁIBÌNH
TTChỉtiêuĐiểm
số
Trung
bình
Khoảng
cách
7.4Cơsởhạtầngbảovệvữngvàngchothành
phố
5.03.31.7
8.1Quảnlýhiệuquảhệsinhthái5.03.02.0
8.3Nănglựcdựphòngcủahệthống5.02.82.2
8.4Duytrìhệthốngcơsởhạtầngvàtínhliên
tụccủadịchvụ
5.03.31.7
9.3Côngnghệthôngtinđángtincậy5.03.02.0
9.4Cácmạnglướicôngnghệantoàn5.03.31.7
10.5Quảnlýtoàndiệntìnhtrạngkhẩncấp5.02.82.2
11.1Phổcậpgiáodụcchotoàndân5.02.92.1
11.2Nhậnthứcvàsựchuẩnbịtoàndiệncủacộng
đồng
5.03.31.7
12.1TPquảnlýdữliệuvàgiámsáttoàndiện5.03.31.7
BẢNG7.PHÂNTÍCHKHOẢNGCÁCHGIỮAMỘTSỐCHỈTIÊUĐỊNHTÍNHVÀĐỊNHLƯỢNG,THÁI
BÌNH
TTChỉtiêuĐiểmsố
địnhlượng
Điểmsố
địnhtính
Khoảng
cách
2.3Môitrườngkinhdoanhnăngđộng
vàsángtạo
1.24.43.2
3.2Dịchvụytếchấtlượngtốtcóthể
đượctiếpcậndễdàng
1.34.02.7
4.2Cộngđồnggắnkếthàihòa1.63.72.1
4.3Bảnsắcvănhóarõnét1.23.72.5
9.2Bảotrìvàvậnhànhhệthốnggiao
thônghiệuquả
1.15.03.9
10.1Chínhquyềnđôthịraquyếtđịnh
phùhợp
1.34.02.7
Tómlược
SơnLavàTháiBìnhđượcchọnchođánhgiánàyởcấpthànhphố,vìcảhai
đãcungcấpítnhất80%dữliệuđịnhlượngđượcyêucầu,vàcảhaiđềuở
cựcđốilậpcủaxếphạngchung.Khisosánhvớicácmứctrungbình,cácvấn
đềảnhhưởngđếncácthànhphốcụthểnàyđượcxemxét.TạiSơnLa,nơi
màđiểmsốđịnhtínhluônthấphơnđiểmsốđịnhlượng,dườngnhưcó
nhữngvấnđềcơbảnmangđếncảmgiáctiêucực,mặcdùcóđiểmsốđịnh
lượngcaohơn.Khoảngcáchgiữacácđiểmsốđịnhtínhvàđịnhlượngcủa
thànhphốnày,vàsosánhvớimứctrungbìnhtổngthểchothấythànhphố
đangtrảiquaquátrìnhchuyểnđổiảnhhưởngđếncôngtácquảntrịvàkhả
năngchốngchịucủanó.Nhìnchung,TháiBìnhcóđiểmsốtươngđốicaoso
vớicácthànhphốkháctrongchỉsốnày.Tuynhiên,điểmsốđịnhtínhcao
nhấtcủanóchủyếuởcáclĩnhvựcliênquanđếnkhảnănglãnhđạo,cơsở
hạtầngvàquyhoạch,chothấycósựthiênvịvềthểchếtrongcuộckhảosát,
dẫnđếnnhậnthứctíchcựchơnvềkhảnăngchốngchịucủathànhphốso
vớidữliệuhỗtrợ.Tuynhiên,bằngcáchđốichiếutừngchỉsố,phântích
khoảngcáchcóthểđượcsửdụngđểđềxuấtcáclĩnhvựcmàthànhphốcần
cảithiện.
Xếphạng
Tổngquanchung
Chúngtôitiếpcậnviệcxếphạngcácthànhphốtrongphầnnàycủanghiên
cứuvớimộtsốcảnhgiác.Nhưđãnóiởtrên,sốliệuđịnhlượngđược20đô
thịcungcấptrongnghiêncứunàylàkhôngnhấtquán.Tỷlệphảnhồitrung
bìnhlà69%,vìmộtsốđôthịcungcấpíthơn,vànhữngđôthịkhácthìnhiều
hơn.Bốnđôthịcungcấpítnhất80%dữliệuđượcyêucầu,trongkhi25
trongsố84biếncótỷlệphảnhồi100%.Hơnnữa,trongkhihầuhếtcácđô
thịcungcấpcâutrảlờichotấtcảcáckịchbản,nhưđãthấytrongtrường
hợpTháiBìnhnóitrên,thìdữliệuđịnhtínhcóthểthiênvịcólợichonhiệm
vụlậpquyhoạchvàcơsởhạtầngcủaSởXâydựng.Vìnhữnglýdonày,thay
vìđưaraxếphạngdựatrênthangđiểm,chúngtôiđãchọnđưarabacấpđộ
- 25. 25
cao,trungbìnhvàthấp,bằngcáchsửdụngđộlệchchuẩncủađiểmsốcho
mỗimụctiêuđểđặtđiểmcắtchotừngcấpđộ.
Đểlàmphươngtiệnxếphạngcácthànhphố,chúngtôiđãlấyđiểmsốtrung
bìnhcho14thànhphốvàthịxãđãcungcấpcảdữliệuđịnhlượngvàđịnh
tính.Đốivớiđiểmsốkếthợpchomỗimộttrongsố12mụctiêu,chúngtôi
đãsửdụngđộlệchchuẩnđểđặt
điểmngắtgiữathấpvàtrungbình,
giữatrungbìnhvàcao.Vídụ,nếu
giátrịnhỏnhấtlà1.0,độlệch
chuẩnlà0.5vàcó6.0độlệchchuẩn
trongmẫu,thìđiểmngắtgiữathấp
vàtrungbìnhcóthểđượctínhlà
Giátrịtốithiểu+(Điểmngắtđược
xácđịnh[1hoặc2]xSốlượngđộ
lệchchuẩntrongmẫu/Sốlượng
cấpđộ[3]xĐộlệchchuẩn),tứclà
1,0+(1x6,0/3x0,5)=2,0.Sử
dụngcùngmộtcôngthức,điểm
ngắtgiữatrungbìnhvàcaokhiđó
sẽlà1.0+(2x6.0/3x0.5)=3.0.
Sửdụngphươngphápnày,bađô
thịcóđiểmsốtổngthểcaonhấtlà
SócTrăng,VịThanhvàUôngBí.
Nămđôthịcóđiểmsốtổngthể
thấpnhấtlàBuônMaThuột,Bắc
Kạn,RạchGiá,HàTĩnhvàSơnLa.VịThanh,mộtthànhphốởđồngbằngsông
CửuLong,nằmtrongnhómcácthànhphốvàthịxãcóđiểmsốcaođốivới8
trong12mụctiêu.UôngBívàSócTrăngxếphạngcaonhấtđốivới7trong
12mụctiêu.VàLongXuyênvàTháiBình,mỗithànhphốxếphạngcaonhất
đốivới5mụctiêu.Trongsốcácthànhphốcóđiểmsốthấp,HàTĩnhvàSơn
Lathườngxuyênghiđiểmởmứcthấpnhất(8trongsố12)tiếptheolàRạch
Giá,BắcKạnvàBuônMaThuột(mỗiđôthị5).
Xếphạngmụctiêu
Trongphầnbêndưới,chúngtôitrìnhbàythứhạngchomỗimộttrongsố12
mụctiêu.Mỗibiểuđồliệtkêcác
thànhphốvàthịxãtheothứtự
dựatrênđiểmsốkhảnăngchống
chịucủachúng,từthấpnhấtđến
caonhất,vàsửdụngcôngthức
đượcghichúởtrênđâyđểxác
địnhđiểmngắtgiữacáccấpđộ.
Cácthànhphốvàthịxãthiếudữ
liệuđểđánhgiávẫnđượcxuất
hiệntrongbảngxếphạngđểđảm
bảosựđồngnhất,mặcdùtrong
thựctếkhôngcódữliệuđược
trìnhbày.
ĐốivớiMụctiêu1,Hạnchếtối
thiểutínhdễbịtổnthươngcủa
ngườidân,cómộtthànhphố,
LongXuyên,thủphủcủatỉnhAn
GiangởđồngbằngsôngCửu
Long,rơivàonhómthấp.Vịtrí
củaLongXuyêntrongbiểuđồcó
thểphảnánhđiểmsốđịnhlượngtươngđốithấpcủanóđốivớicácbiếnliên
quanđếnnhàởvàvệsinh,vàđiểmsốchỉtiêuđịnhtínhthấpliênquanđến
điện.BathànhphốvàthịxãthuộcnhómcaolàTháiBình,VịThanh,vàSóc
Trăng.TháiBìnhcóđiểmsốđịnhlượngvàđịnhtínhtươngđốicaochotấtcả
HÌNH7.GIẢMTỐITHIỂUTỔNTHƯƠNGVỀCON
NGƯỜI
LongXuyen
BacKan
BuonMaThuot
SonLa
HaTinh
HoaBinh
CanTho
UongBi
SamSon
RachGia
MuongLay
ThaiBinh
ViThanh
SocTrang
Mụctiêu1
ThấpTr.BìnhCao
HÌNH8.SINHKẾVÀCƠHỘIVIỆCLÀM
SonLa
MuongLay
BacKan
HoaBinh
SamSon
CanTho
HaTinh
ThaiBinh
LongXuyen
BuonMaThuot
RachGia
SocTrang
ViThanh
UongBi
Mụctiêu2
ThấpTr.BìnhCao
- 26. 26
cácbiếntrongmụctiêunày,ngoạitrừchỉtiêuđịnhtínhcủanóvềtiếpcận
thựcphẩmsauthảmhọathiênnhiên.SócTrăngvàVịThanhđãtiếnvềphía
trướccácthànhphốkhác,dựatrênchấtlượngvàđộbaophủcủahệthống
cấpđiện,cấpnướcvàxửlýnướcthảicủahọ.
BốnthànhphốnằmtrongnhómthấpchoMụctiêu2,Đadạngsinhkếvà
ViệclàmbaogồmSơnLa,Mường
Lay,BắcKạnvàHoàBình.Điểmsố
củaMườngLaybịkéoxuốngbởitỷ
lệđóinghèovàtỷlệthấtnghiệp
tươngđốicao(cácbiếnđịnhlượng)
vàcácưuđãichodoanhnghiệpcòn
kém(chỉtiêuđịnhtính).Điểmsốcủa
BắcKạnvàHòaBìnhthấptrongcác
biếnđịnhlượngvàđịnhtínhliên
quanđếnkinhdoanh.SơnLacó
điểmsốthấpchotấtcảcácbiếnnằm
dướimụctiêunày,ngoạitrừtỷlệ
thấtnghiệp.Bathànhphốvàthịxã
cóđiểmsốcaonhấttheoMụctiêu2
làSócTrăng,VịThanhvàUôngBí.
ĐiểmsốcủaUôngBíđượckéolên
bởicácchươngtrìnhhỗtrợcác
doanhnghiệpvàhộgiađìnhsau
thảmhọa,bởimộttỷlệtươngđối
caonhữngngườiđượcđàotạonghề
vàtỷlệnghèothấp.SócTrăngđượckéolênbởicácbiếnđịnhlượngvềtỷlệ
nghèovàcácdoanhnghiệpdophụnữlàmchủvàbởiđiểmsốđịnhtínhcao
liênquanđếnngườilaođộng.VịThanh,giốngnhưUôngBí,đượchưởnglợi
từtỷlệthấtnghiệptươngđốithấpvàcácchươngtrìnhhỗtrợcácdoanh
nghiệpvàcánhânsauthiêntai.Nócũngcóđiểmsốđịnhtínhcaoliênquan
đếnđàotạolaođộng.
Bốnthànhphốnằmdướiđiểmngắttrungbình-thấpchoMụctiêu3,Bảovệ
antoàncuộcsốngvàsứckhỏeconngườibaogồmSơnLa,RạchGiá,HàTĩnh
vàSầmSơn.Nhưđãnóiởtrên,điểmsốđịnhlượngvàđịnhtínhcủaSơnLa
nóichunglàthấp.Điểmsốcủa
cácthànhphốchomụctiêunày
khôngkhácnhau.ĐiểmsốcủaHà
Tĩnhbịkéoxuốngbởiđiểmsố
thấpchotấtcảcácchỉtiêuđịnh
tính.ĐiểmsốthấpcủaSầmSơn
đượcthểhiệnchủyếuởđiểmsố
địnhtínhcủanó,vìnócungcấp
dữliệuchỉchomộttrongbốnchỉ
tiêuđịnhlượngchomụctiêunày.
ĐiểmsốvốnđãthấpcủaRạchGiá
cònbịkéoxuốngthấphơnbởi
mộtđiểmrấtthấpchobiếnliên
quanđếncácchươngtrìnhytế
dựphòng.VịThanh,UôngBívà
LongXuyênthuộcnhómcaonhất
chomụctiêunày.UôngBí,có
điểmsốcaonóichung,lạicó
điểmsốthấpchomộtchỉtiêu
địnhlượng“quyềntiếpcậndịch
vụytếchomọingười”.ĐiểmsốcủaVịThanhbịkéoxuốngbởimộtđiểmrất
thấpchochỉtiêuđịnhlượng“đủnguồnlựcchocácdịchvụytếkhẩncấp”.
ĐiểmsốđịnhlượngcủaLongXuyênchomụctiêunàybịgiớihạnbởimộtchỉ
tiêukhác,“tiếpcậnđầyđủtớichămsócsứckhỏechotấtcảmọingười”.
FIGURE10.SAFEGUARDSTOHUMANHEALTH
SonLa
RachGia
HaTinh
SamSon
BuonMaThuot
BacKan
ThaiBinh
SocTrang
HoaBinh
MuongLay
CanTho
ViThanh
UongBi
LongXuyen
Goal3
ThấpTr.BìnhCao
HÌNH9.BẢNSẮCTẬPTHỂVÀHỖTRỢ
BacKan
HaTinh
BuonMaThuot
CanTho
SamSon
SonLa
SocTrang
UongBi
MuongLay
HoaBinh
ThaiBinh
RachGia
LongXuyen
ViThanh
Mụctiêu4
ThấpTr.BìnhCao
- 27. 27
LiênquanđếnMụctiêu4,Bảnsắctậpthểvàtươngtrợlẫnnhau,bốnthành
phốđạtđiểmthấpnhấtlàHàTĩnh,CầnThơ,BắcKạnvàBuônMaThuột,và
bốnthànhphốđạtđiểmcaonhấtlàVịThanh,LongXuyên,RạchGiávàThái
Bình.Trongnhómđiểmthấp,điểmsốđịnhlượngrấtthấpđãkéođiểmsố
địnhtínhcaohơncủaBắcKạnxuống.ĐiểmsốcủaBuônMaThuột,nóichung
nằmởgầnkhoảnggiữa,bịkéoxuốngbởimộtđiểmsốđịnhlượngrấtthấp
chochỉtiêu“bảnsắcvănhóađộc
đáo”,mặcdùlàmộtthànhphố
thuộcmộttỉnhcódânsốthiểusố
lớn.Trongnhómđiểmcao,điểmsố
nóichungthấpcủaLongXuyên
đượckéolênbởiđiểmsốđịnhtính
củanóvềhỗtrợlẫnnhauvàđánh
giácủanóvềvaitròcủadoanh
nghiệptưnhântrongcộngđồng.
ĐiểmsốcủaSócTrăngđượckéo
lênbởiđiểmsốcaovềbảnsắcvăn
hóamạnhmẽ.SócTrăngcódânsố
Khmerđông.
HàTĩnh,CầnThơ,MườngLay,
BuônMaThuộtvàSơnLađềucó
điểmsốthấpchoMụctiêu5,An
ninhvàThựcthiluậtpháp.Giống
nhưMụctiêu4,Mụctiêu5cóđộ
lệchchuẩnhẹpvàphạmvitrung
bìnhhẹp.Vídụ,xếphạngcủaHà
Tĩnhbịkéoxuốngdođiểmsốthấpchocácchỉtiêuđịnhtínhliênquanđến
phòngngừatộiphạm.ĐiểmsốcủaCầnThơbịkéoxuốngbởimộtđiểmsố
địnhlượngthấpvềtiếpcậncáchệthốngtưphápdânsựvàhìnhsự.
ĐiểmsốcaochoMụctiêu5củaTháiBình,SócTrăng,VịThanh,vàUôngBí,
đãđượcghinhậntrênđây.VịThanh,mộtthànhphốnhỏởđồngbằngsông
CửuLong,đạtđiểmrấtcaosochocácchỉtiêuđịnhtínhtậptrungvàophòng
ngừatộiphạm,ứngphókhẩncấpvàtiếpcậntrợgiúppháplý,kéotổngsố
điểmcủanólên.ĐiểmsốchỉtiêuđịnhlượngchoUôngBíđượcphânbốkhá
đềutrongphạmvicủachúng.ThứhạngcủaSócTrăngbịkéoxuốngbởimột
điểmthấpchochỉtiêuđịnhlượng
tậptrungvàotiếpcậntớitrợgiúp
pháplý.
Sáuthànhphốvàthịxãnằmtrong
nhómthấpchoMụctiêu6,Nền
kinhtếbềnvữngbaogồmBắc
Kạn,SơnLa,HàTĩnh,BuônMa
Thuột,MườngLayvàHòaBình.
Đặcbiệt,BắcKạncóđiểmsốrất
thấpvềcácchỉtiêuđịnhlượng
liênquanđếnnềnkinhtếđịa
phươngđadạngvàmôitrường
kinhdoanhhấpdẫn.Nócóđiểm
sốđịnhtínhthấptươngtựliên
quanđếnhộinhậpkinhtếvàkhả
năngcạnhtranh.MườngLaycó
điểmsốrấtthấpvềcácchỉtiêu
địnhlượngliênquanđếntàichính
côngvàmôitrườngkinhdoanh.
CácđôthịcóđiếmsốcaochoMục
tiêu6baogồmLongXuyên,CầnThơ,VịThanh,SócTrăngvàUôngBí.Điểm
sốcủaUôngBívàVịThanhnóichunglàcao.XếphạngcủaSócTrăngđược
kéolênbởiđiểmsốcaochocácchỉtiêuđịnhtínhliênquanđếntàichính
công,cạnhtranhkinhtếvàhỗtrợchocácdoanhnghiệpsaucúsốc,vàchỉ
HÌNH11.SECURITYANDRULEOFLAW
HaTinh
CanTho
MuongLay
BuonMaThuot
SonLa
BacKan
HoaBinh
RachGia
LongXuyen
SamSon
ThaiBinh
SocTrang
ViThanh
UongBi
Goal5
ThấpTr.BìnhCao
HÌNH12.KINHTẾBỀNVỮNG
BacKan
SonLa
HaTinh
BuonMaThuot
MuongLay
HoaBinh
ThaiBinh
SamSon
RachGia
LongXuyen
CanTho
ViThanh
SocTrang
UongBi
Mụctiêu6
ThấpTr.BìnhCao
- 28. 28
tiêuđịnhlượngchotàichínhcông.CầnThơcóđiểmsốtừtrungbìnhđến
caochotấtcảcácchỉtiêuđịnhtínhvàđịnhlượngtheomụctiêunày.Điểm
thấpnhấtcủanó,2.2,làchỉtiêuđịnhtínhliênquanđếnmôitrườngkinh
doanh.
ĐốivớiMụctiêu7,Giảmmứcđộphơinhiễmvàsựmongmanh,MườngLay,
CầnThơvàLongXuyênđangở
nhómcaonhất.TrongkhiLong
Xuyênlàmộttrongnhữngthành
phốcóđiểmsốcaocho5trongsố
12mụctiêu,thìMườngLaynằm
trongnhómnàychobốnMụctiêu
7,8,11và12;vàCầnThơchỉnằm
trongnhómtrênchocácMụctiêu
6và7.CảMườngLaylẫnCầnThơ
cầnđượcxemxétcụthểhơn.
MườngLaylàtrọngtâmchophát
triểncơsởhạtầngvàcácchương
trìnhtáiđịnhcưhộgiađìnhliên
quanđếnngậplụtdoviệcxâydựng
đậpthủyđiệnSơnLagâyra.Đập
SơnLa,bắtđầuphátđiệnvàonăm
2010,đãlàmngậphầuhếtdiệntích
đấttrồnglúacònlạitronglưuvực
sôngĐà,baogồmphầnlớndiện
tíchtrồnglúaởMườngLay.Thành
phốnày,vốnlàkhuđịnhcưlâuđờicủangườiThái,đãbịxóasổtrongmột
trậnlũquétvàonăm1990.Vớilịchsửvềthảmhọa,lũlụtvàtáithiếtcủanó,
màviệctáithiếtvẫnđangtiếpdiễn,sẽkhôngcógìngạcnhiênkhiđiểmsố
củathànhphốchotấtcảcácchỉtiêuliênquanđếngiảmphơinhiễmvàsự
mongmanhđềucao.Chỉcómộtngoạilệ-chỉtiêuliênquanđếncácdịchvụ
hệsinhthái,ởmức2,9,làtươngđốithấp.Thànhphốđượcbaoquanhbởi
nhữngngọnnúicaogiaonhauvớinhữngconsuốidễbịlũquét.Việcxây
dựngvàphátquangcácsườnđồigầnđâyđãkhiếnnhữngđiềukiệntựnhiên
đótrởnêntồitệhơn.
CầnThơ,thànhphốlớnnhấtở
đồngbằngsôngCửuLong,là
thànhviêncủanhóm100Thành
phốcóKhảnăngChốngchịu
(100RC).Cácmốiđedọachính
củathànhphốcóliênquanđếnlũ
lụt,sựxóilởbờkèdọctheocác
consôngvàkênhmương,vàsự
xâmnhậpcủanướcmặnvào
nguồnnướcmặtđượcsửdụngđể
tướitiêu.Thànhphốcómộtkế
hoạchtổngthểtậptrungvàocác
mốiđedọaliênquanđếnnước.
Dođó,trongkhiđiểmsốcủaCần
Thơchocácmụctiêukháclàtừ
thấpđếntrungbình,nónổibật
lêngiữacácthànhphốkhácvềsự
sẵnsàngchothảmhọa.
ĐiểmthấpnhấtchoMụctiêu8,
Cungcấpcácdịchvụtrọngyếu,
rơivàoSơnLavàLongXuyên.ĐốivớiLongXuyên,nơithuộcnhómcaonhất
choMụctiêu7,sựđảongượcvậnmaynàyđòihỏimộtsốgiảithích.Điểm
thấpcủaLongXuyênlàkếtquảcủakhảnăngrấthạnchếcủacácbệnhviện
củathànhphốđểcungcấpnguồnđiệnvànướcthaythếtrongtrườnghợp
HÌNH13.GIẢMPHƠINHIỄMVÀSỰMONGMANH
SonLa
BuonMaThuot
HaTinh
HoaBinh
ThaiBinh
RachGia
SocTrang
BacKan
UongBi
SamSon
ViThanh
LongXuyen
CanTho
MuongLay
Mụctiêu7
ThấpTr.BìnhCao
HÌNH14.CUNGCẤPCÁCDỊCHVỤTRỌNGYẾU
SonLa
LongXuyen
CanTho
BuonMaThuot
HaTinh
SocTrang
SamSon
RachGia
BacKan
ViThanh
UongBi
ThaiBinh
MuongLay
HoaBinh
Mụctiêu8
ThấpTr.BìnhCao
ND
- 29. 29
khẩncấp.Nhữngđiểmsốthấpđólànhấtquántrongcảhaiđánhgiáđịnh
lượngvàđịnhtính.MườngLay,TháiBình,UôngBí,VịThanhvàBắcKạncó
điểmsốcaochoMụctiêu8.Cóthểlà,nhưđểphảnánhcáckhoảnđầutưcơ
sởhạtầnggầnđây,điểmsốcủaMườngLaychomụctiêunàyđượckéolên
bởicácđiểmsốchocácchỉtiêuđịnhlượngchoviệccungcấpnướcvàđiện
mộtcáchlinhhoạtvàdưthừa,và
sựliêntụccủacácdịchvụđótrong
cáctrườnghợpkhẩncấp.Điểmsố
củaBắcKạnđượckéolênbởimột
biếnsố,đólàtỷlệphầntrămchất
thảirắnsinhhoạtđượcxửlýhợp
vệsinh.Nếukhôngcóđiểmsốcao
trongbiếnnày,BắcKạnlẽrađãrơi
vàonhómtrungbình.
ĐốivớiMụctiêu9,Hệthốngthông
tinliênlạcvàgiaothôngđángtin
cậy,màmụctiêunày,cũngnhư
Mụctiêu7và8,nằmtrongphạm
vicủalĩnhvựcCơsởhạtầngvà
Môitrường,cảMườngLayvàCần
Thơđềurơivàonhómtrungbình.
Thứhạngchocảhaiđôthịnày
phầnlớnlàsựphảnánhcácđánh
giáđịnhtínhcủachúng,vìcả
MườngLayvàCầnThơđềucungcấprấthạnchếdữliệuđịnhlượng.
TrongsốcácthànhphốvàthịxãkhácđượcxếphạngtheoMụctiêu9,Rạch
Giá,SầmSơn,HàTĩnhvàSơnLaởnhómthấpnhất.Đâymớilàlầnthứhai
SầmSơnthuộcnhómthấpnhất.BiếtrằngSầmSơnlàmộttrongnhữngkhu
vựcnghỉdưỡngbãibiểnnổitiếngnhấtởViệtNam,điểmsốthấpchoHệ
thốngthôngtinliênlạcvàgiaothônglàkhábấtngờ.Mộtphần,điềunàylà
dothiếudữliệu.SầmSơnchỉcungcấpbabiếnđịnhlượngtrongsốchínbiến
đượcyêucầuchomụctiêunày,vàtấtcảđềuđượcghiởmứcthấpnhấtcó
thể.Nhữngchỉtiêunày,tuynhiên,gợiývềcácnhucầucơsởhạtầngquan
trọngtrongthànhphố.
•9.1.1.Tốcđộtốiđatrung
bìnhđitừtrungtâmTP/đôthịđến
khuvựcvenđôbằngxemáy
•9.2.1.Sốngườichếtdotai
nạngiaothôngtrên10.000người
trongTP/đôthịnămgầnnhất
•9.2.3.Sốlượngcáctuyến
đườngbộ2lànxetrởlêntừTP/đô
thịracácvùngphụcậnnămgần
nhất
Bađôthịthuộcnhómcaonhấtcho
Mụctiêu9làUôngBí,TháiBìnhvà
SócTrăng.ĐiểmsốcủaUôngBíđã
cóthểcaohơnnhiều,nhưnglạibị
kéoxuốngtheobiến9.2.3.vềsố
đườngcóhailànhoặcrộnghơntừ
thànhphốrađếncáckhuvựclân
cận.Đâychủyếulàvấnđềđịalý.
UôngBícómộtdãynúiphíasaunó
vàmộtcửasôngởphíatrước,và
chỉcómộtconđườngvenbiểnnốinóvớicácthànhphốvàthịxãgầnđó.
SócTrăng,mặtkhác,lạicóđiểmsốrấtcaocũngchobiếnđó.SócTrănglà
mộtthànhphốnhỏởđồngbằngsôngCửuLongvới7conđườngcóhailàn
xevươnraCầnThơ,đivềphíabắc,vàtớicáccộngđồngnôngnghiệpởcác
khuvựcxungquanh.
HÌNH16.TÍNHCƠĐỘNGVÀTHÔNGTINLIÊNLẠC
SonLa
HaTinh
SamSon
RachGia
BacKan
LongXuyen
ViThanh
HoaBinh
CanTho
MuongLay
BuonMaThuot
UongBi
ThaiBinh
SocTrang
Mụctiêu9
ThấpTr.bìnhCao
HÌNH15.KHẢNĂNGLÃNHĐẠOVÀQUẢNLÝ
LongXuyen
RachGia
HaTinh
BacKan
SamSon
BuonMaThuot
CanTho
SonLa
HoaBinh
MuongLay
SocTrang
ViThanh
UongBi
ThaiBinh
Mụctiêu10
ThấpTr.bìnhCao
- 30. 30
ĐốivớiMụctiêu10,KhảnăngLãnhđạovàQuảnlý,haithànhphốTháiBình
vàUôngBíđượcđiểmcao,trongkhibốnthànhphốBắcKạn,HàTĩnh,Rạch
GiávàLongXuyênđềuởnhómthấpnhất.HàTĩnhbịchođiểmở,hoặcởgần,
mứcđộthấpnhấtcóthểchomỗimộttrongsốcácbiếnđịnhlượngđược
cungcấpdữliệu.
•10.2.1.Sốdựáncósựphốihợpcùngtriểnkhaithựchiệncủatừ2
bênliênquantrởlêntrongnămquacủaTP/đôthị
•10.3.1.TỷlệcáckếhoạchvàchínhsáchquantrọngcủaTP/đôthị
trongnămtrướccólấyýkiếnthựctếcủacộngđồngcóliênquan
trựctiếp
•10.4.1.Tỷlệtrongsố5thiêntailớnnhấtcủaTP/đôthịcócơchế
giámsátvàphươngthứccảnhbáođượcxâydựngvàcóphươngán
triểnkhairõràng
•10.4.2.SốlượngcácđánhgiávềrủirothiêntaicủaTP/đôthịđược
cácbênliênquanthựchiệntrong2nămqua
•10.5.1.TỷlệnhânviêntrongcácđơnvịcủaTP/đôthịđượcthựctập
vềtìnhtrạngkhẩncấptrong5nămqua
•10.5.2.SốlầnbảnchiếnlượcquảnlýkhẩncấpđangànhcủaTP/đô
thịđãđượckiểmtratrong5nămqua
•10.5.3.Sốlầndiễntậpứngphókhẩncấpcủacácđơnvịứngphó
khẩncấptrongTP/đôthịđượctổchứccùngnhautrongnămqua
HầuhếtcácđiểmsốđịnhtínhcủaHàTĩnhđềuởnhómgiữa.
GiốngHàTĩnh,thứhạngthấpcủaRạchGiáphảnánhsựkếthợpgiữacác
điểmsốchỉtiêuđịnhtínhtừtrungbìnhđếnthấpvàđiểmsốđịnhlượngrất
thấp.TrongtrườnghợpcủaRạchGiá,điềunàybaogồmđiểmsốthấpcho
cácbiếnliênquanđếnkhảnăngraquyếtđịnhmạnhmẽcủachínhquyền
thànhphố,sựphốihợphiệuquảvớicáccơquanthànhphố,sựhợptácmang
tínhchấtxâydựnggiữatấtcảcáctácnhân,vàgiámsátnguycơtoàndiệnvà
đánhgiárủiro.
Trongnhómđiểmcao,thứhạngcủaUôngBíđãbịkéoxuốngbởiviệcđánh
giárủirothảmhọakhôngthườngxuyên.Đâysẽlàmộtlácờđỏchothành
phố,nơixảyrathảmhọavàonăm2015,khichấtthảitừmộtmỏthantràn
xuốngkhudâncưtrongthờigianmưalớnkéodài.Lầnđánhgiárủiroduy
nhấtcủaUôngBídườngnhưđượclàmsauthảmhọađó.
ĐốivớiMụctiêu11,Cácbênliênquanđượctraoquyền,RạchGiá,mộtthành
phốnhỏởđồngbằngsôngCửuLong,trênbờbiểncủaVịnhTháiLan,đãlàm
lệchtấtcảcácbảngxếphạngkhácvớiđiểmsốđặcbiệtthấpcủanó.Nóchỉ
cungcấpmộtbiếnđịnhlượngvềtỷlệphầntrămngườitốtnghiệpđạihọc
tronglựclượnglaođộng(3%),vàtấtcảđiểmsốchocácchỉtiêuđịnhtính
liênquanđếngiáodục,quảnlýrủirothiêntai,hợptácgiữacôngdânvà
chínhphủlàđặcbiệtthấp.Ởnhómđốilập,cósáuthànhphốvàthịxãnằm
trongkhungcaonhất.ChúngbaogồmTháiBình,MườngLay,VịThanh,Uông
Bí,SócTrăngvàHàTĩnh.
TháiBình,thànhphốcóđiểmsốcaonhấtchoMụctiêu11,cóđiểmsốđịnh
tínhrấtcaovàđiểmrấtcaochotấtcảcácbiếnđịnhlượng,baogồmtỷlệ
hoànthànhtrunghọcphổthôngcủatrẻemgái,tỷlệbiếtchữcủangười
trưởngthành,tỷlệphầntrămdânsốcóbằngđạihọcvàtỷlệphầntrămcác
phườngvàxãcólậpkếhoạchquảnlýrủirothiêntai.HàTĩnh,chỉthiếumột
chútđiểmđểđượcvàonhómnày,chỉcungcấpmộtđiểmdữliệuđịnhlượng,
làtỷlệphầntrămphườngvàxãcókếhoạchquảnlýrủirothiêntai,là100%,
cáiđãđưathànhphốnàyvàonhómcaonhất.Tuynhiên,điểmsốchỉtiêu
địnhtínhcủanóthìlạiởmứcthấpvàtrungbình.HàTĩnhlàđịađiểmcủa
NhàmáythépFormosa,mộtđiểmnóngvớilịchsửviphạmmôitrườngđã
làmnổracáccuộcbiểutìnhquầnchúngcảtrongthànhphốlẫntrêntoàn
quốc.Điểmsốđịnhtínhphảnánhsựmâuthuẫngiữavaitròcủathànhphố
trongviệcbảovệngườidânkhỏicáctaihọa,trongđóthànhphốđãthấtbại,
vàquyềnkhángnghịcủangườidân,khihọđãthànhcôngtrongviệcthuhút
sựchúýđếnnhữngvấnđềmàhọphảiđốimặt.
- 31. 31
Mụctiêu12,Quyhoạchpháttriểnmangtínhlồngghép,SơnLavàHàTĩnh
nằmtrongnhómthấpnhấtvàbathànhphốLongXuyên,VịThanhvàUông
Bínổibậtlênởnhómcaonhất.Cácchỉtiêuđịnhtínhchomụctiêunàyđo
lườngsựtíchhợpcácđánhgiákhíhậuvànguycơvàoquyhoạchđôthị,sự
thamgiacủacácbênliênquantrongcácquytrìnhquyhoạch,chấtlượng
củakếhoạchsửdụngđấtvàthamvấnliênngành.Điểmsốcaonóichung
củaHàTĩnhchocácchỉtiêunàybị
giảmxuốngbởimộtđiểmrấtthấp
chonộidungđầutiên,tíchhợp
đánhgiákhíhậuvànguycơvào
quyhoạchđôthị.Điểmsốchỉtiêu
địnhlượngcủanónóichunglà
thấp,vớingoạilệlà12.4vềquy
trìnhphêduyệtquyhoạchminh
bạch.Chỉtiêunàyđượcđánhgiá
theotỷlệcôngtrìnhxâydựngmới
đãđượccấpphép(đượcbáocáoở
mức98%)vàtỷlệphầntrămquy
hoạchpháttriểnđượcđăngtrên
trangwebcủatỉnh(đượcbáocáo
ởmức60%).Tấtcảcácbiếnđịnh
lượngkháctheomụctiêunàyđều
tươngđốithấp,kểcảcácbiếnđo
lườngquytrìnhthamvấn,khichỉ
tiêunàynhậnđượcsốđiểmtương
đốilà1,2.Ởnhómcaohơn,Mường
Laycóđiểmsốtươngđốicaochotấtcảcácchỉtiêuđịnhlượngvàđịnhtính
trừhaichỉtiêuvềgiámsáttoàndiệnthànhphốvàquảnlýdữliệu,vàsựphù
hợpvềquyhoạchphânkhuvàkếhoạchsửdụngđất.Đốivớigiámsáttoàn
diệnthànhphốvàquảnlýdữliệu,MườngLaycungcấpdữliệuchomộtbiến
địnhlượng,đólàtỷlệphầntrămnhàởcónguycơngậplụt.Ởmức30%,
biếnnàycóđiểmtươngđốilà1,0,mứcthấpnhấtcóthể,phùhợpvớilịchsử
vàvịtrícủathànhphốtrongvùngngậplụtcủađậpSơnLa.Điểmsốcủanó
choquyhoạchsửdụngđất,giốngnhưnhiềuthànhphốtrongnghiêncứu
này,bịkéoxuốngbởisựthiếuvắngmộtcáchtươngđốikhônggianxanh
trongnộithành.TracứunhanhtrênGoogleEarthchothấycáckhutáiđịnh
cưđượchìnhthànhtừcácngôi
nhànhỏbé,mà,trongkhinằm
xenkẽvớicâyxanh,lạithiếu
khônggianxanhcôngcộng.Long
Xuyêncóđiểmtổnghợpcaonhất
chomụctiêunày,4.0.Long
Xuyên,mộtthànhphốtrênsông
HậuGiang,mộtnhánhcủasông
Mekong,cótươngđốiítkhông
gianxanhtrongthànhphố.Như
đãnóiởtrên,thiếukhônggian
xanhlàyếutốảnhhưởngđến
điểmsốcủanhiềuthànhphốvà
thịxãtrongchỉsốnày.Thànhphố
khôngcungcấpdữliệu,chẳnghạn
nhưtỷlệphầntrămnhàởtrong
cáckhuvựcdễbịngậplụt,cáilẽ
rađãcóthểhạxếphạngcủanó
xuống.
Tómlược
Bảntổngquanvềbảngxếphạngthànhphốphảilàmrõlýdotạisaomột
bảngxếphạngtổngthểthànhphốsẽcóthểcóđược,nhưnglạikhôngphù
hợp.Mỗithànhphốcóđịalýđộcđáo,lịchsử,cácyếutốbênngoàivànộibộ
ảnhhưởngđếnnó,nhưnglạinằmngoàitầmkiểmsoát,rồicácưutiên,điểm
FHình18.Cácbênliênquanđượctrao
quyền
RachGia
SonLa
SamSon
BuonMaThuot
HoaBinh
BacKan
HaTinh
SocTrang
UongBi
ViThanh
MuongLay
ThaiBinh
CanTho
LongXuyen
Mụctiêu11
ThấpTr.bìnhCao
ND
ND
Hình17.Pháttriểntíchhợp
HaTinh
SonLa
BuonMaThuot
CanTho
RachGia
HoaBinh
SocTrang
SamSon
BacKan
ThaiBinh
MuongLay
UongBi
ViThanh
LongXuyen
Mụctiêu12
ThấpTr.bìnhCao
- 32. 32
yếu,thấtbạivàthànhcôngcủanó.Kếthợpvớinhau,nhữngyếutốnàytạo
rađiểmsốcaođểnângmộtthànhphốhoặcthịxãcụthểtrongbảngxếp
hạnglên,vàđiểmsốthấpđểkéonóxuống.Giátrịcủachỉsốnàylàđểchỉra
nhữngyếutốảnhhưởngđếnđiểmsốcủathànhphốchomỗimụctiêuvàsử
dụngthôngtinđóđểđiềutrathêm.
Cácbảngxếphạngcũngcógiátrịnhưmộtphươngtiệnđểcácthànhphốso
sánhbảnthânmìnhvớinhữngnơikhác.Vídụ,điềugìlàmchoUôngBí,một
thànhphốcókíchthướccủamộthuyệnnằmđốidiệnvớimộtcửasông,dựa
lưngvàomộtdãynúi,cóngànhcôngnghiệpchínhlàkhaithácthanvàsản
xuấtđiện,đạtđiểmcaoở7trongsố12mụctiêu?TạisaoSơnLa,mộtthành
phốdântộcthiểusốnépmìnhtrongcácngọnđồitrênđỉnhcaonguyênở
vùngnúiTâyBắcViệtNam,cóđiểmsốthấpở8trongsố12mụctiêu?Trong
bốicảnhbìnhdịnày,ngườitacóthểmongđợiđiểmsốcaohơn,vídụ,Vị
Thanh,mộtthànhphốnhỏởđồngbằngsôngCửuLong.CáigìkhiếnchoVị
Thanh,haySócTrăng,khicảhaiđềuđốimặtvớicácvấnđềliênquanđến
mựcnướcbiểndâng,sựkhôkiệtcủanướcngầmvàgiảmlưulượngnước
ngọtởsôngMêCông,làmnhữngđiềuđúngđắn?
Mộtphầncâutrảlờinằmtrongcáccôngcụđolường.VNCRIcungcấpmột
đánhgiátoàndiện,thayvìtậptrungvàocácvấnđềcụthể.Cáchtiếpcận
dựatrênvấnđềlẽrađãcóthểnhấnmạnhUôngBí,nơiphảichịumộtvụlở
chấtthảithanđátrongmộttrậnmưalớnkéodài,nhưlàmộttrọngtâmcần
phảicanthiệp.Mộtphần,cáccâutrảlờicũngnằmtrongdữliệuđượccung
cấp.Trongnhiềutrườnghợp,điểmsốthấphoặccaochomộtbiếncụthểđã
kéocácthànhphốlênhoặcxuốngtrongcácbảngxếphạng.Xácđịnhcác
biếnquantrọngnày,nhưđãđượcthựchiệnởtrên,cungcấpcơhộichocác
canthiệpmàcóthểkhôngđượcthấyrõtừcáchtiếpcậndựavàovấnđề.
Tómtắthiệntrạngthànhphố
Cácbảntómtắthiệntrạngthànhphốđượcghitrongphụlụccungcấpmột
cáinhìnnhanhvềkếtquảthuthậpdữliệuở14thànhphốthamgianghiên
cứunày.Trongmỗitrườnghợp,điểmsốđịnhlượngvàđịnhtínhchomỗi
mụctiêutrongsố12mụctiêuchotừngthànhphốđượcsosánhcảvớimức
trungbìnhlẫnvớinhau.Phầnbìnhluậntậptrungvàosựphânhóagiữađiểm
sốđịnhlượngvàđịnhtínhvàcácmứctrungbình.Nhữngquansátnàycung
cấpcơhộisuyđoánvềđiểmmạnhvàđiểmyếucơbảntrongmỗithànhphố.
Cácbảntómtắthiệntrạngthànhphốnhằmbổsungchocácxếphạngđã
nêuphíatrên,nằmtrongphầnphụlục.
Hướngdẫnnhânrộng
Chúngtôitiếpcậncáckhuyếnnghịđểnhânrộngvớinhậnthứcrằng,trong
khichúngtôiđãbiếtcáigìlàkhônghiệuquả,chúngtôichỉcóthểcảmnhận
bằngtrựcgiácnhữnggìcóthểthựchiệnđược.Hiểubiếtvềhiệntạikhông
phảilúcnàocũnghoàntoànchínhxác.Mặcdùvậy,đôikhi,mộtđánhgiácó
hệthốngcũngchỉrađượcmộtlốiđicóthểkhắcphụcđượcnhữngkhiếm
khuyếtđó.
Từquanđiểmhọchỏiquathựctế,thìCRFvàCRIcủaArupthiếumộtvàichỉ
tiêuvàbiếnsốđịnhlượngquantrọngcóthểthayđổikếtquảđánhgiávà
xếphạngcủathànhphố.Nhữngyếutốcònthiếuđóđãđượcchuyểnsang
VNCRI.Vídụ,CRIkhôngcungcấpmộtphươngtiệnđánhgiácácđiềukiện
môitrườnghiệntại,chẳnghạnnhưchấtlượngkhôngkhí,chấtlượngnước
mặtvànướcngầmsauhạnhán,cũngkhôngcócácchỉtiêuhoặccácbiến
biểuthịcácnỗlựcnhằmgiảmlượngkhíthảicarbon,chẳnghạnnhưcác
nguồnnănglượngtáitạohoặccácchươngtrìnhtiếtkiệmnănglượng.Hơn
nữa,tronghầuhếtcáctrườnghợp,kháiniệmthànhphốđượccoilàtoànbộ
thànhphố,vàkhicóthểcósựkhácbiệt,nhưtrongviệccấpnước,thugom
rácthải,hoặcnhàở,điềunàyđượcthểhiệndướidạngphầntrămdânsố
hoặcđơnvịnhàở,chứkhôngphảidướidạngmộtkhuvựccủathànhphố.
Sựkhácbiệtvềkhônggianlàmộtyếutốngàycàngtănglêncủacácthành
phốchâuÁ,khidânsốtựphânchiadựatrênchấtlượngnhàở,dịchvụvà
trườnghọc,vàkhicộngđồngcócổngriêngtáchbiệttrởnênphổbiếnhơn.
- 33. 33
Sựphântáchkhônggiandiễngópphầnảnhhưởngđếnmộtloạtcácvấnđề
liênquanvềdịchvụcông,baogồmgiáodụccônglập,tháiđộvềthuếđốivới
cácdịchvụcông,quảntrịđịaphươngvàbảnsắccộngđồng.
Lưutâmtớinhữngyếutốcònthiếu,bấtkỳtổchứcnàomuốnnhânrộng
VNCRItrongbốicảnhquốcgiacủahọcầnphảixemxétbavấnđềliênquan.
Đầutiên,nóphảixácđịnhliệumụctiêulàsửdụngVNCRIhoặcCRIđểphát
triểnmộtchỉsốchốngchịutoàndiệncủathànhphố,haylàsửdụngcác
nguồnlựcnàyđểpháttriểnmộtchỉsốriêngbiệt,tậptrungvàonhucầucủa
mộtlĩnhvực,hoặccủamộtBộcụthể.Thứhai,nhữngngườimuốnnhânrộng
VNCRIsẽcầnphảixemxétcáckhuyếnkhíchchocácthànhphốvàthịxãtham
gia.CáckhuyếnkhíchtronggiaiđoạnthíđiểmcủaVNCRIthìđãrõràng.Mỗi
thànhphốtạoramộtchiếnlượcchốngchịu,baogồmđánhgiárủirocósự
thamgia,thôngquaquátrìnhđàotạovàthuthậpdữliệu.Cácưuđãicho
việcthamgiathuthậpdữliệutrongquátrìnhtriểnkhaithìítrõrànghơn.
Trongkhicácthànhphốvàthịxãhoannghênhcơhộithamgiavàocáckhóa
đàotạodẫnđếnviệcsoạnthảocácchiếnlượcchốngchịuchochínhhọ,thì
sựthamgiavàomộtcuộckhảosátsosánhcácthànhphốtrongtoànquốc,
cáimanglạikếtquảítchitiếthơnchotừngthànhphốriênglẻ,lạitạoraít
hơnđộnglựcđểthamgia.Thứba,nhữngngườithựchiệnnhânrộngsẽcần
phảixemxétcấpbậccủacácđôthịmàhọmuốnđánhgiá.Mỗiquốcgiasẽ
cókhungquảntrịdữliệuriêng.NhưchúngtôiđãpháthiệnởViệtNam,chỉ
cócácthànhphốcấptỉnhmớicóquyềntạoravàphânphốidữliệucủariêng
họ.Đốivớicácthànhphốnhỏhơn,dữliệucầnthiếtphảiđượcyêucầutừ
chínhquyềncấptỉnh,điềuđótạoramộtmứcđộyêucầukhác,làmhạnchế
khảnăngthuthậpđầyđủdữliệucủachúngtôi.
KinhnghiệmcủaVNCRI
DựánnàybắtđầubằngnỗlựctạoramộtchỉsốriêngbiệtdựatrênKhung
ChốngchịucủaThànhphố(CRF)củaArup,sửdụngthẩmquyềncủaCụcPhát
triểnĐôthịcủaBộXâydựngđểyêucầudữliệutừcáctỉnhvàthànhphố.Sự
tiệnlợiđượctạorakhithựchiệndựánnàyđãđẩyVNCRInhiềuhơntheo
hướngthíchứngvớiChỉsốChốngchịuThànhphố(CRI)củaArupđượcxuất
bảnsaukhidựánbắtđầu,sovớidựkiếnbanđầu.Kếtquảlàmộtchỉsố
chốngchịuthànhphốtoàndiệncómốiquantâmrõràngvềxâydựngvàquy
hoạch.Nhưvậy,VNCRIvừakhôngphảilàmộtchỉsốriêngbiệtchỉtậptrung
vàocácnhucầucủaBộXD,vừakhôngphảilàmộtchỉsốtoàndiệnđược
Arupxâydựngnên.Tuynhiên,nhưđãthấytừkếtquảcủadựánnày,VNCRI
làmộtcôngcụhữuíchđểđánhgiávàsosánhkhảnăngchốngchịucấpthành
phố.
NhưngsẽrasaonếunhómnòngcốtduytrìmongmuốnsửdụngCRF(thay
vìCRI)làmmôhìnhcủanó?LiệumộtVNCRIriêngbiệtđượcthiếtkếphùhợp
vớinhucầucủaCụcPTĐTcóthểđãđạtđượckếtquảtốthơn?Mặcdùnó
cóthểkhôngcònlàthướcđokhảnăngchốngchịutổngthể,nhưngmột
VNCRIđượcđơngiảnhóahướngtheonhucầucủaCụcPTĐTcóthểđãdễ
quảnlýhơn.Việcthựchiệnđánhgiárủirocósựthamgialẽracũngcóthể
đãmanglạimộtkếtquảhữuhìnhchocácthànhphốvàcáctỉnh.Điềuđósẽ
vậnhànhnhưthếnào?
Nhiềuýkiếnsâusắcthuthậpđượctừdựánnàyđãnổilêntừgiaiđoạnthí
điểm.Chúngbaogồm:
•vaitròtíchcựccủaHộiQuyhoạchvàPháttriểnĐôthịViệtNam
(VUPDA)trongviệcthuthậpngườithamgia,tổchứcđàotạo,vàkết
nốicácđơnvịhànhchính
•giátrịcủahọctậpthôngquađàotạo,đánhgiárủirocósựthamgia
vàxâydựnghồsơthànhphốvàkếhoạchhànhđộngvềchốngchịu
•khókhăntrongviệcthiếtlậpcácbiếnđạidiệnđịnhlượngchocác
chỉtiêuCRFvừathíchhợp,vừacósẵn,vàmộtkhiđượcxácđịnh,
khókhănkhithuthậpchúngtừcáctổchứckháckhôngphảilàđầu
mốitrongSởXD
•giátrịhọctậpcủacáckịchbảnvàsựdễdàngtươngđốitrongứng
dụng
- 34. 34
•cácnỗlựcvôíchkhivậnđộngcácquanchứccấpcaothamgiacác
khóađàotạoởmộtvàiđịaphươngvàthờiđiểm
•quyềnlựchạnchếcủaCụcPTĐTtheoQĐ2623
Vớinhữngnhậnthứcnày,lẽrachúngtacóthểlàmtốthơnđiềugì?Đầu
tiên,nhómnòngcốtlẽracóthểvẫnkiênđịnhtrongviệcđiềuchỉnhVNCRI
theonhucầucủaCụcPTĐT.TrongkhiQĐ2623khôngtraothẩmquyềncần
thiếtđểđảmbảosựhợptáccủacácđánhgiáviênđịaphương,cácnhiệm
vụkháccủaCụcPTĐT,baogồmvaitròcủanótrongviệcphânloạicácthành
phốvàxâydựngcácchiếnlượcpháttriểnđôthịquốcgiađãmanglạimột
trọngtâmchoVNCRI,mànótrùnglặpvớicácmụctiêucủaCRF.Chỉsốkết
quảlẽrađãkhôngphảilàmộtchỉsốvềkhảnăngchốngchịutổngthểcủa
thànhphố,nhưlàCRI,nhưngnólẽraphảicóvaitròtíchcựcnhưmộtchỉsố
riêngbiệtdựatrênCRFnằmtrongcácnhiệmvụcủaBộXD.Thứhai,trong
khigiaiđoạnthíđiểmcủadựánlàquantrọngcảđốivớicácthànhphốtham
gialẫnchoviệcxâydựngVNCRI,thànhphầnnàycủadựánlẽrađãkhông
phảilặplạikhinhânrộngVNCRI.Tuynhiên,phươngpháptiếpcậnchuyên
sâuhơnnàyvẫnlàmộtkhuyếnkhíchbổsungchocácthànhphốquantâm
đếnviệcxâydựnghồsơthànhphốvàkếhoạchhànhđộngcủachínhhọ.Thứ
ba,vaitròtíchcựccủaVUPDAtronggiaiđoạnthíđiểmđượcghinhậnđầy
đủ.Docósựtậptrungmạnhhơnvàoquyhoạchvàpháttriểnđôthịtrong
VNCRI,VUPDAlẽrađãcóthểđóngvaitròtíchcựchơntrongviệcxâydựng
cuộckhảosátđịnhtính,với4.000thànhviêncủahiệphộiphụcvụnhưmột
cộngđồngnhữngngườitrảlời.Đượckếtnạpvàohiệphội,cácthànhviên
củaVUPDAphânphốikhôngđồngđềutrêntoànquốc,nhưngdomạnglưới
cácmốiquanhệtrongkiếntrúcvàquyhoạchvàcácmốiquanhệchặtchẽ
củanóvớicáchiệphộicóliênquantrongkiếntrúc,xâydựngvàkỹthuậtdân
dụng,mộtmẫunhữngngườiđượckhảosátđạidiệnchocácnhàchuyên
môn,nhữngngườiđãvàđanglàmviệctrongcácthànhphốmụctiêu,lẽra
đãphảiđượcthiếtlập.CáctổchứckhácquantâmđếnviệcnhânrộngVNCRI
cóthểxemxétliệuhọcóthểlôikéocácdoanhnghiệpvàtổchứcchuyên
nghiệpvàocácđánhgiáđịnhtính.Thứtư,mộttrọngtâmkhônggianlớnhơn
trongcácbiếnđịnhlượng,baogồmviệcsửdụngdữliệuđiềutradânsố,GIS
vàđánhgiárủirocósựthamgia,lẽrađãlàmchoVNCRItrởnênhữuích
hơnchonhucầucủaCụcPTĐTvàBộXD,bằngcáchđưaraquanđiểmvề
độnglựcnộitạicủacácđôthị.VNCRIđãbỏlỡcơhộinày,khinhómnòng
cốtbắtđầutậptrungvào156biếnsốvà156kịchbảncủaCRI.Thứnăm,các
khóađàotạotriểnkhaiđềuthiếungânsáchvàđượcnhậnthứcyếu.Nếu
chúngđượctiếpcậnnhưlàmộtquátrìnhliêntụcchứkhôngphảilàkếtluận
củamộtchuỗicáchoạtđộng,lẽrađãcóthểdànhnhiềuthờigianhơncho
việctạoracácnhómlàmviệcởcấpthànhphố,giớithiệucáckháiniệmvề
chốngchịutrongmộtsốlượnglớncáchộithảokhuvực,thựchiệncácđánh
giárủirocósựthamgia,vàxâydựngcơsởdữliệuvềkhảnăngchốngchịu
củađịaphương.Vềmặthậucần,việctổchứccáckhóađàotạonàyvẫnsẽ
khókhăn,nhưngbằngcáchkhởitạochúngsớmhơn,lẽranhiềuthờigian
hơncóthểđãđượcdànhchoviệchọchỏitrướckhidữliệuđượcyêucầu.
Cuốicùng,PCIlàmộtchỉsốđiểmchuẩn,mộtphầndođộtincậycủanóvà
mộtphầndocáchnóđượcthôngbáotrướctrênbáochívàtrongcácbản
trìnhbàykếtquảhàngnăm.CáclầnlặplạitrongtươnglaicủaVNCRIsẽphải
họchỏitừviệcsửdụnghiệuquảcáchtruyềnthôngcủaPCI.Khôngchỉlà
bảngxếphạnghàngnămđượcgiớithiệuvàthảoluậntrênbáochí,mà
phươngphápluận,cácbáocáovàcơsởdữliệuđềucósẵnđểxemxétvàtải
xuốngtrựctuyến.
Bâygiờhãyxemxétmộtcáchtiếpcậnthaythế.Điềugìđãxảyranếumộttổ
chứcmuốngiữcáchtiếpcậntoàndiệnđốivớikhảnăngchốngchịucủa
thànhphố?Cácvấnđềvềkhuyếnkhíchvàthuthậpdữliệuđượcgiảiquyết
nhưthếnào?SáuyếutốquantrọngnổilêntừkinhnghiệmthựchiệnVNCRI,
mộtsốtrongđóđãđượcghinhậnvềphươngpháptiếpcậnriêngbiệt.Thứ
nhất,xácđịnhcấpđôthịcủathànhphốđượcđưavàochỉsốlàchìakhóađể
tạođiềukiệnthuthậpdữliệuvàhạnchếsốlượngthànhphốtrongchỉsố
quốcgia.Mỗiquốcgiacócáccấpthẩmquyềnriêngchochínhquyềncấp
