1. Τ
α
φ
ρ
Aγ
μ
ατ
Φράγμα είναι μια κατασκευή που εμποδίζει,
ανακατευθύνει ή επιβραδύνει την φυσική ροή του νερού.
Συνήθως με την κατασκευή ενός φράγματος
δημιουργούνται συλλέκτες υδάτων, δεξαμενές ή ακόμα
και τεχνητές λίμνες.
Τα φράγματα είναι από τις πρώτες τεχνικές κατασκευές
του ανθρώπου, αφού η κατασκευή των πρώτων
φραγμάτων ανάγεται στα προϊστορικά χρόνια. Από τα
παλιότερα φράγματα, αναφέρονται εκείνα του ποταμού
Ιορδάνη και του Τίγρη. Περίπου 4.000 χρόνια π.Χ.,
κατασκευάστηκε φράγμα στον ποταμό Νείλο της
Αιγύπτου, το οποίο διατηρήθηκε περίπου 4.500 χρόνια.

3. 
Φράγματααπόσκυρόδεμα

Τοξωτάφράγματα

Φράγματαβαρύτητας

Φράγματααπό
κυλινδρούμενοσκυρόδεμα

Φράγματααπόγαιώδηυλικά

Ομοιογενήφράγματα

Φράγματαπολλαπλών
ζωνώνμεαργιλικό

Φράγματαμεειδική
στεγάνωση
ΤΥ
ΠΟ
Ι
ΦΡ
ΑΓ
ΜΑ
ΤΩ
Ν

4. ΦΡ
ΑΓ
ΜΑ
ΤΑ
ΤΗ
Σ
ΕΛ
ΛΑ
ΔΑ
Σ
Τοπρώτοφράγμαπου
κατασκευάστηκεστην
Ελλάδαήτανστηναρχαία
ΑλυζίατηςΑκαρνανίας
μεταξύ1ουκαι5ουπ.Χ.
αιώνα.Τοπρώτοσύγχρονο
φράγμαήταντουΜαραθώνα
,τοοποίοκατασκευάστηκε
απότηνΕΥΔΑΠτο1931.
Απότότεέχουν
κατασκευαστείδεκάδες
φράγματασεδιάφοραμέρη
τηςΕλλάδαςεξυπηρετούν
διάφορουςσκοπούς,όπως:

6. 1.Υ
δρ
οη
λε
κτ
ρι
κά
φ
ρά
γμ
ατ
α
Υδροηλεκτρικάονομάζονταιταφράγματα
πουέχουνκατασκευαστείμεσκοπότην
παραγωγήηλεκτρικήςενέργειας.Ουσιαστικά
γίνεταιεκμετάλλευσητηςδυναμικής
ενέργειαςτουνερού.
Ταπρώταφράγματαπουκατασκευάστηκαν
απότηΔ.Ε.Η.γιατηνπαραγωγήηλεκτρικής
ενέργειαςήταντουΛούρουτο1954,του
Λάδωνατο1955καιτουΤαυρωπούτο1959.
Ήτανκαιτατρίααπόσκυρόδεμα,βαρύτητας
τουΛούρου,τοξωτότουΤαυρωπούκαι
βαρύτηταςμετάδιακένωνστοιχείωντου
Λάδωνα(αντηριδωτό).
ΑκολούθησετοφράγμαΚαστρακίουτο1969,
τοοποίοπαρουσίασεσημαντικόενδιαφέρον,
απότηνάποψηότιήταντοπρώτοπου
κατασκευάστηκεαπόελληνικέςεταιρείες.Τα
φράγματατηςΔΕΗ,ανκαιέχουνυψηλό
κόστοςκατασκευής,δικαιολογούντην
ύπαρξήτους,διότιηπαραγωγή
υδροηλεκτρικήςενέργειαςαποσβένειαυτότο
κόστοςκαιμετοπαραπάνω,όπως
αποδεικνύειημέχριτώραιστορίατων
πρώτωνφραγμάτωνστονελληνικόχώρο.
Επιπλέον,ταφράγματατηςΔΕΗ
εξυπηρετούναρδευτικούςκαιυδρευτικούς
σκοπούς.

7. 2.
Αρδευτικ
ά
φράγματ
α
Απόταμέσατηςδεκαετίας
του1960άρχισενα
ενδιαφέρεταιγιατην
κατασκευήφραγμάτωνστη
χώραμαςκαιτο
ΥπουργείοΓεωργίας.
Απόταμέσατηςδεκαετίας
του1970,έγιναναναθέσεις
μελετώνφραγμάτωναπό
τουπουργείοΓεωργίας.
Απόαυτάταέργαπου
μελετήθηκαν,
κατασκευάστηκαντα
φράγματαΑπολακκιάς
Ρόδου(1989),Λευκόγειων
Δράμας(1994),Δόξα
ΦενεούΚορινθίας(1996)
καιΛειβαδιούΑστυπάλαιας
(1997).

8. 3.
Φ
ρά
γμ
ατ
α
γι
α
ύδ
ρε
υσ
η
ΗαύξησητουπληθυσμούτηςΑθήνας,
κυρίωςμετάτηνμικρασιατική
καταστροφή,δημιουργούσεδιαρκώς
νέεςανάγκες.Το1925άρχισαννα
κατασκευάζονταιταπρώτασύγχρονα
έργαύδρευσηςστηνπεριοχήτης
Πρωτεύουσας.Τοπρώτομεγάλοέργο
ήτανηκατασκευήτουφράγματοςτου
Μαραθώνα,ηοποίαξεκίνησετο1926
καιολοκληρώθηκετο1931.
Αργότερα,λόγωτηςσυνεχιζόμενης
αύξησηςτουπληθυσμούτηςΑθήνας
χρησιμοποιήθηκαντανεράτηςΥλίκης
καιτελικάέγινεένανέοτεχνικόέργο
στονποταμόΜόρνοτο1979,τοοποίο
ενίσχυσετηνυδροδότησητηςπόλης.
Έναάλλομεγάλοέργοπουενισχύειτην
υδροδότησητηςΑθήναςείναιηεκτροπή
τουποταμούΕυήνουπροςτον
ταμιευτήρατουΜόρνου,μετην
κατασκευήφράγματοςκαισήραγγας.Η
έναρξητωνεργασιώνστονΕύηνοέγινε
το1992καιολοκληρώθηκετο2001.

10. Τα
μεγα
λύτερ
α
φράγ
ματα
στην
Ελλά
δα
1.ΦράγμαΑλιάκμονα(Κοζάνη)
2.ΦράγμαΘησαυρού(Δράμα)
3.ΦράγμαΣτρυμόνα(Σέρρες)
4.ΦράγμαΆγρα(Πέλλα)
5.ΦράγμαΠλαστήρα(Καρδίτσα)
6.ΦράγματαΑχελώου
(Αιτωλοακαρνανία)
7.ΦράγμαΑώου(Ιωάννινα)
8.ΦράγμαΠουρναρίου(Άρτα)
9.ΦράγμαΛάδωνα(Αρκαδία)

11. Kαταστ
ροφές
που
προκαλο
ύντα
φράγμα
τατης
Ελλάδας 
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΠΟΥ
ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ
Τογριβάδιζεικιαυτόστα
ελληνικάποτάμιακαι
θίγεταικιαυτόαπότα
φράγματα.Παρότιοι
περισσότεροιγνωρίζουμε
ελάχισταείδηψαριών
πουζουνσταελληνικά
ποτάμια,ηαλήθειαείναι
ότιπάνωαπό130είδη
έχουνεκείτουδάτινο
σπίτιτους.

13. Ποταμοκέφαλοι,καβούρια,χέλια,γυφτόψαρα,
τσιρονάκια,πέστροφες,πετρόχειλα,μπριάνες,
γριβάδια,θρακοβελονίτσες,σαλιάρεςείναιμερικά
μόνοαπόταείδηπουβρίσκουμεσταελληνικά
ποτάμια.Ορισμένααπόαυτάείναιενδημικά,δηλαδή
δεντασυναντάμεοπουδήποτεαλλούπαράμόνο
στηνΕλλάδαήακόμηκαιαποκλειστικάσ'ένα
συγκεκριμένοποτάμι.Υπάρχουνκιαυτάπουείναι
γραμμέναστηνΚόκκινηΒίβλογιατααπειλούμενα
είδη,όπωςλ.χ.τα6είδηάγριαςπέστροφαςπου
έχειηχώραμας.
Ηκυρίαρχηλογικήπάνωστηνοποίαχτίστηκανή
συνεχίζουνναχτίζονταιταφράγματαστηνΕλλάδα,
γιαλόγουςείτεπαραγωγήςενέργειαςείτεάρδευσης,
ήτανηεκμετάλλευσητηςορμήςτουποταμού,
ανάλογαμετηνκατεύθυνσητηςροήςτου.
Σαφέσταταταφράγματαεξασφάλισαν
αντιπλημμυρικήπροστασία,δημιούργησαν
καλύτερεςσυνθήκεςάρδευσης,ενίοτεσυγκράτησαν
ρύπουςστιςλίμνεςτωνφραγμάτωνπου
δημιουργήθηκαν,ενώυπάρχουνκαιμερικές
περιπτώσεις,όπωςλ.χ.στιςτεχνητέςλίμνες
ΠλαστήρακαιΚερκίνης,όπουπροέκυψανιδιαίτερης
σπουδαιότηταςβιότοποιγιαταπουλιάκαιταψάρια.

14. Αυτήείναιβέβαιαημίαόψητουνομίσματος,διότι
ταψάριαδενλειτουργούνμετηλογικήτων
ανθρώπωνούτεβλέπουνταποτάμιαως...
μονόδρομους.
Συχνάθέλουνναεπιστρέψουνπίσωστιςπηγέςγια
αναπαραγωγήαλλάλόγωτωνφραγμάτωνδεντα
καταφέρνουν,αποζητούνναμείνουνστημέσητου
ποταμούγιαανεύρεσητροφήςαλλά
παρασύρονται,θέλουνναμεταβούνστηθάλασσα
γιααναπαραγωγήκαιναεπιστρέψουνστοποτάμι
αλλάχάνουναυτήτηδυνατότητα,αναγκάζονταινα
«μετακομίσουν»,γιατίάλλαείδημεταοποία
τρέφονταιδενκαταφέρνουνναπροσαρμοστούν
στιςνέεςσυνθήκες,αδυνατούνν'αντέξουν
αλλαγέςστηθερμοκρασία,οιπληθυσμοί
μειώνονταιγιατίπροκαλείταιανισορροπίακαι
ευνοούνταιξενικάαρπακτικάείδηψαριώνκ.ά.
Πολλοίθεωρούνότιταμικράυδροηλεκτρικάέργαή
ταμικράφράγματαδενδημιουργούνταίδια
προβλήματαμεταμεγάλαφράγματα,αλλάαυτό
δενείναιδεδομένο.Εξαρτάταιαπότηνπεριοχή,αν
υπάρχουνπροστατευόμεναείδη,πώς
διαμορφώνεταιηκατάστασηστουςπαραποτάμους
κ.ά.Υπάρχουνπεριοχέςπουθαήτανκαλύτεροένα
μεγάλοφράγμααντίγιαπολλάμικρά,αλλάενίοτε
συμβαίνεικαιτοαντίστροφο.

15. 
Τρόποι
επίλυσης
προβλημάτων
σταφράγματα
Πολλάαπόταπροβλήματαθαμπορούσαννα
είχαναποφευχθεί,εξηγείοδρΚουτράκης,ανοι
κατασκευαστέςτωνέργωνφρόντιζανγιατην
ιχθυοπανίδα.Βεβαίωςδενείχαμεολοκληρωμένη
εικόνατωνεπιπτώσεωνμέχριπριναπόλίγα
χρόνια.Ομως,σήμεραγνωρίζουμεπωςαντα
εγκάρσιαφράγματαείχανπλευρικήπαροχή,ανη
κατασκευήτωνέργωνδενέκλεινεόλοτοποτάμι
καιυπήρχεσυνεχήςπαροχήνερού,ανγίνονταντα
φράγματαυποβρύχια,ώστενασταματάειμεντο
νερό,αλλάταψάριαναμπορούνναμετακινηθούν
κιαπότιςδυοπλευρές,ανέστωυπήρχε
παρακαμπτήριοκομμάτισεεγκάρσιαφράγματαμε
τημορφήπουέχειλ.χ.τομπάιπαςτηςκαρδιάς,
τότεσημαντικάπροβλήματαθαείχανεπιλυθείή
αποφευχθεί.
Τέλος,σεσχέσημεταυπάρχονταφράγματα
οφείλουνοιαρμόδιοι,έστωκαιτηνύστατηστιγμή,
ναλάβουνυπόψητουςτηνκαταστροφήπουέχει
γίνεικαιναπραγματοποιήσουνκατασκευαστικές
παρεμβάσειςπροςόφελοςτωνπλασμάτωντων
ποταμών,πουδενρωτήθηκανγιαόσασυμβαίνουν
γιατο...καλότους.

16. Τιπροκαλούν;
Βάσειτωνερευνών,πουέχουνγίνειστον
Νέστοαλλάκαισεάλλαποτάμιαή
παραπόταμους:
1.Ταφράγματαεμποδίζουντη
μετανάστευσηορισμένωνειδώντηνπερίοδο
τηςαναπαραγωγής,προκαλώνταςμεγάλες
μειώσειςστουςπληθυσμούςτους,ενώσε
ορισμένεςπεριπτώσειςσυντελούνακόμηκαι
στηνεξαφάνισήτους.
2.Ηκατασκευήφραγμάτωνμπορείνα
επιβραδύνειήνασταματήσειτις
μετακινήσειςψαριών,υποβαθμίζονταςτην
ποιότητατουνερού,ενώμπορείνααλλάξει
καιτηθερμοκρασία.
3.Λόγωτωναλλαγώνστοοικοσύστημα
ενίοτεαυξάνονταιτααρπακτικάήκαιτα
ξενικάείδηψαριών,δημιουργώντας
προβλήματασταυπόλοιπαείδη.Α.ΣΤ.

18. Project
by
StavrosStranger
And
AkisKarajohn
P.S.“Peace4Dams”
Mάθημα:Γεωλογία-Γεωγραφία
Καθηγήτρια:ΛαγουδάκηΕλένη