3. Ալեքսանդրին կրթել ու դաստիարակել է հույն փիլիսոփա
Արիստոտելը, իսկ ռազմական պատրաստությունն անցել է հոր՝
Մակեդոնիայի թագավոր Փիլիպոս II-ի ղեկավարությամբ:
Ալեքսանդրը եղել է խելացի, խորաթափանց, աչքի է ընկել համառ
կամքով ու քաջությամբ: Նրա բանակը կարգապահ էր ու լավ
մարզված:
Մ. թ. ա. 334 թ-ին հունա-մակեդոնական զորքով անցել է
Հելլեսպոնտոսը (ներկայիս Դարդանելը) և մայիսին Գրանիկոն
գետի մոտ պարտության մատնել պարսիկներին: 333 թ-ի աշնանը
Պարսից արքա Դարեհ III-ը փորձել է Իսոս քաղաքի մոտ
դիմադրել Ալեքսանդրի զորքին, սակայն կրկին պարտվել ու փախել
է: 332 թ-ին, գրավելով բոլոր նավահանգիստները, Մակեդոնացին
պարսկական նավատորմին զրկել է հենակետերից և իր
տիրապետությունը հաստատել ծովում:
4. • Մ. թ. ա. 332–331 թթ-ի ձմռանն առանց դիմադրության գրավել է
Եգիպտոսը, և քրմերը նրան պաշտոնապես ճանաչել են Եգիպտոսի
թագավոր: 331 թ-ի հոկտեմբերի 1-ին Ադիաբենեի Գավգամելա
(ներկայումս` Թել Հոմել՝ Իրաքում) գյուղի մոտ Ալեքսանդրը
ջախջախել է (Գավգամելայի ճակատամարտ) պարսկական բանակը:
Դարեհը կրկին փախուստի է դիմել, սակայն նրան սպանել են իր
մերձավորները: Ալեքսանդրն իրեն հռչակել է Աքեմենյանների
ժառանգորդ ու Ասիայի արքա:
• Գավգամելայի ճակատամարտին պարսկական բանակի կազմում
մասնակցել են նաև Մեծ Հայքի զորքերը՝ Երվանդ Գ-ի, և Փոքր
Հայքինը՝ Միթրաուստեսի գլխավորությամբ, ովքեր պարսկական
կողմի պարտությունից հետո հռչակվեցին իրենց երկրների
թագավորներ: Ալեքսանդրը Հայաստան չի արշավել, բայց Մենոն
զորավարի գլխավորությամբ զորամաս է ուղարկել գրավելու Սպեր
գավառի ոսկու հանքերը, բայց հայերը թույլ չեն տվել հունա-
մակեդոնական զորքին մտնել Հայաստան և ճակատամարտում
սպանել են Մենոնին: