Արտյոմ Ստեփանյան

1. `Նյութը պատրաստեց
Ստեփանյան Արտյոմը
Վահանանց
Պատերազմ

2. • . 481-484Տարեթվեր
Պատերազմի վայր`
:Մարզպանական Հայաստան
Պատերազմող կողմեր`
, ,Հայեր վրացիներ աղվաններ ընդդեմ Սասանյան
:Պարսկաստանի
• Հրամանատարներ`
• ,Հայկական կողմից՝ Վահան Մամիկոնյան Պարսիկներից՝
:Պերոզ
• Պատերազմի պատճառ`
:Պարսկաստանի ձուլման քաղաքականություն

3. • 481 թվականին պարսիկների դեմ ապստամբեց հարևան Վիրքը։
Վախթանգ թագավորը սպանեց ուրացող Վազգեն բդեշխին և հրաժարվեց
ճանաչել պարսից իշխանությունը։ Վրաց ապստամբների դեմ ուղարկված
հայ նախարարները Շիրակում գաղտնի ժողով գումարեցին և որոշեցին
ձերբակալել Հայաստանի պարսիկ հազարապետին ու մարզպան
Ատրվշնասպին և ապստամբել։ Հայոց նոր ապստամբությունը
գլխավորեցին Սահակ Բագրատունին և Վարդան Մամիկոնյանի
, ,եղբորորդի Վահան Մամիկոնյանը։ Պարսիկ պաշտոնյաները սակայն
հասցրեցին փախչել Ատրպատական։ Իշխանությունն անցավ
,ապստամբներին որոնք կազմեցին կառավարություն։ Մարզպան ընտրվեց
, ,Սահակ Բագրատունին սպարապետ՝ Վահան Մամիկոնյանը մեծ
դատավոր՝ Հովհաննես Ա կաթողիկոսը։ Ապստամբության կենտրոն
:դարձավ Դվին քաղաքը

4. Ա 484զատագրական պատերազմը տեւում է մինչեւ թ: Պարսիկները
բանակցություններ են սկսում Վահան Մամիկոնյանի հետ:
Բանակցություններն ավարտվում են Հեր գավառի Նվարսակ
,գյուղում կնքված պայմանագրով որի բոլոր կետերն առաջադրել էր
: ,Վահան Մամիկոնյանը Ըստ այդմ պարսիկները պարտավորվում
էին հրաժարվել կրոնափոխության ք ,աղաքականությունից ճանաչել
Հայ եկեղեցին և ,նախարարների ժառանգական իրավունքը
չմիջամտել Հայաստանի ներքին գործերին և :այլն Պարսից
արքունիքը ճանաչում է Վահան Մամիկոնյանին որպես սպարապետ
:եւ մարզպան Վահան Մամիկոնյանը դառնում է Արեւելյան
,Հայաստանի որպես
,Տանուտերական իշխանության երկրի
:կառավարողը

5. ,Հաղթանակին նպաստած նոր հայեցակարգի վերլուծությունը վկայում է որ
Վահան Մամիկոնյանը գիտակցաբար էր հրաժարվել հակառակորդի հետ
:ճակատային բախումներից ու ընտրել մարտավարության անկանոն ձեւերը
,Վահան Մամիկոնյանը մեծ ուշադրություն է դարձնում նահանջի
հակառակորդի հետ առճակատումից խուսափելու եւ մի շարք այլ
: ,խնդիրների նոր մեկնաբանմանը Կարող ենք արձանագրել որ մարտին
:հաջորդող նահանջն ինքնուրույն մարտական գործողության էր վերածվում
: ,Դա եւս նորություն էր մեր ռազմարվեստում Օրինակ Երիզայի մոտ
պարսկական բանակի ճամբարի վրա գիշերային հարձակումից հետո
նահանջող ապստամբներին հետապնդելու ուղարկված զորամասերի հետ
տեղի ունեցած մարտն ու հետապնդումից ազատվելու դժվարին մարտական
գործողությունը շարունակվում էին երկու օր եւ երեք գիշեր։ Լայն
:տարածում են ստանում գիշերային մարտերը

6. • ,Այսպիսով Վահան Մամիկոնյանն ամբողջացրեց ու վերջնական
տեսքի բերեց մեծաթիվ հակառակորդի հետ հակամարտության
նոր ռազմարվեստից բխող դրույթները եւ կիրառելով՝ ցույց
,տվեց որ ստեղծված իրադրությունում դրանք այլընտրանք
:չունեն Որքան էլ բեկումնային և խոր լինեին
,փոփոխությունները միև ,նույն է Վահան Մամիկոնյանի
իրականացրած բարեփոխումը հայկական ռազմարվեստի եւ
մարտավարության հետև :ողական զարգացման արդյունք էր
Ռազմարվեստի զարգացման գործում Վահան Մամիկոնյանի
,խաղացած դերին գնահատական տալով՝ կարող ենք նշել որ նրա
սպարապետության ընթացքում մեր ռազմարվեստը յուրօրինակ
:հեղափոխական դարաշրջան մտավ

7. • ,Այսպիսով Վահան Մամիկոնյանն ամբողջացրեց ու վերջնական
տեսքի բերեց մեծաթիվ հակառակորդի հետ հակամարտության
նոր ռազմարվեստից բխող դրույթները եւ կիրառելով՝ ցույց
,տվեց որ ստեղծված իրադրությունում դրանք այլընտրանք
:չունեն Որքան էլ բեկումնային և խոր լինեին
,փոփոխությունները միև ,նույն է Վահան Մամիկոնյանի
իրականացրած բարեփոխումը հայկական ռազմարվեստի եւ
մարտավարության հետև :ողական զարգացման արդյունք էր
Ռազմարվեստի զարգացման գործում Վահան Մամիկոնյանի
,խաղացած դերին գնահատական տալով՝ կարող ենք նշել որ նրա
սպարապետության ընթացքում մեր ռազմարվեստը յուրօրինակ
:հեղափոխական դարաշրջան մտավ